INTERNET STACJONARNY I MOBILNY

Transkrypt

1

2 MOBILNY INTERNET Tomasz Domański Publikacja: Businessman, Warszawa, 2001 Łatwość przyłączenia do sieci, wygoda w użytkowaniu oraz poczucie bezpieczeństwa, jakie daje telefon komórkowy to podstawowe cechy, które przesądziły o tym, że liczba ich użytkowników przekroczy w ciągu kilku najbliższych miesięcy liczbę stacjonarnych linii telefonicznych. Szczególnym udogodnieniem jakie oferują swoim abonentom sieci komórkowe, jest szybka, bezprzewodowa transmisja danych, otwierająca zupełnie nowe możliwości wykorzystania bezprzewodowego dostępu do Internetu. INTERNET STACJONARNY I MOBILNY Bezprzewodowy, mobilny dostęp do Internetu oferowany przez sieci telefonii ruchomej, pozwala na świadczenie znacznie bogatszej gamy usług, niż jest to możliwe w tradycyjnych, stacjonarnych sieciach telekomunikacyjnych. Podstawowe cechy jakie odróżniają Internet mobilny od Internetu stacjonarnego to: bezprzewodowy dostęp a zatem możliwość korzystania z zasobów Internetu niezależnie od miejsca, w którym aktualnie się znajdujemy; rozległe możliwości personalizowania usług czyli dostosowywania ich do indywidualnych preferencji i potrzeb użytkownika oraz okoliczności w jakich się on znajduje; możliwość jednoczesnego korzystania z usług głosowych (np. prowadzenia rozmowy telefonicznej, słuchania muzyki z MP3, radia) oraz szybkiej transmisji danych (np. przeglądania witryn WAP i WWW, wysyłania i odbierania plików przez , łączenia się do sieci komputerowej w biurze, dokonywania operacji na koncie bankowym itp.); możliwość swobodnego realizowania rozmaitych transakcji (zakupy dóbr konsumpcyjnych, rezerwacje biletów, wnoszenie opłat parkingowych, udział w wirtualnych aukcjach i loteriach itp.) bezpośrednio za pomocą telefonu komórkowego lub osobistego komunikatora (tzw. PDA 1 ), co jest możliwe dzięki unikalnej identyfikacji karty SIM użytkownika w sieci; możliwość korzystania z szerokiej gamy tzw. usług lokalizacyjnych (dostarczania lokalnych informacji związanych z miejscem aktualnego pobytu użytkownika i sytuacją w jakiej się znajduje, zdalne monitorowanie ruchu i sterowanie pojazdów mechanicznych itp.), które nie są możliwe do zrealizowania w tradycyjnych sieciach teleinformatycznych. W odróżnieniu od Internetu stacjonarnego, Internet mobilny jest dostępny w każdej chwili i każdym miejscu objętym zasięgiem sieci telefonii komórkowej. Realizowane usługi pozwalają na jednoczesny, interaktywny dostęp do licznych aplikacji internetowych oraz zawartości sieci telefonii ruchomej. NOWA INFRASTRUKTURA INTERNETU Rosnące wykorzystanie Internetu przez stacjonarne i komórkowe sieci telekomunikacyjne wymaga wybudowania zupełnie nowej infrastruktury transmisyjnej o wysokiej przepustowości, która stanie się multimedialną platformą przenoszącą głos i ruchomy obraz, a także pozwoli na realizowanie bezpiecznych transakcji handlowych i skuteczne komunikowanie się z jednostkami administracji publicznej. Nowe perspektywy rozwoju 1 Personal Digital Assistant 1 (9)

3 usług w sferze mobilnego Internetu otwierają takie technologie jak HSCSD 2, GPRS 3, EDGE 4 oraz UMTS 5. Mobilny dostęp do Internetu za pomocą mieszczącego się w kieszeni multimedialnego komunikatora (który w ciągu kilku najbliższych lat zastąpi zwykły telefon komórkowy), umożliwi praktycznie nieograniczone wykorzystywanie publicznych i prywatnych zasobów informacyjnych. Oznacza to, że już niedługo każdy bez względu na to gdzie w danej chwili się znajduje będzie mógł swobodnie kontaktować się z urzędem, siecią komputerową w biurze, robić zakupy przez Internet lub łączyć się ze swoją rodziną i przyjaciółmi. Szybciej niż możemy tego oczekiwać, mobilny Internet stanie się częścią naszego codziennego życia, zaś kieszonkowe urządzenia komunikacyjne staną się, dostosowanymi do naszych indywidualnych potrzeb, oknami na świat. EWOLUCJA MOBILNEGO INTERNETU wywodzi się z tradycyjnego, stacjonarnego Internetu i pod względem zakresu oferowanych usług niewiele jeszcze się od niego różni. W następnych latach będzie jednak rozwijał się zupełnie niezależnie, kierując się swoją własną logiką oraz wyodrębniając swój własny sektor w biznesie. W pierwszej fazie rozwoju mobilnego Internetu nastąpiło odcięcie kabla łączącego komputer ze stacjonarną siecią telefoniczną. Od tamtej chwili komputer typu laptop, współpracujący z telefonem komórkowym, umożliwił nieskrępowany dostęp do sieci internetowej na lotnisku, w pociągu, a nawet w parku. Niska prędkość transmisji danych w sieciach komórkowych uniemożliwiała jednak wykorzystanie bezprzewodowego dostępu do Internetu na szerszą skalę. Druga faza rozwoju którą przeżywamy obecnie przenosi usługi internetowe do kieszonkowych telefonów i osobistych komunikatorów. Wykorzystywane aplikacje są przystosowywane do pracy w urządzeniach dysponujących niewielką mocą oraz posiadających niewielkie ekrany. Wciąż jednak bazują na typowych usługach internetowych, które dostępne są także ze zwykłego komputera stacjonarnego (WWW, WAP, poczta elektroniczna, e-banking itp.). Dopiero w trzeciej fazie rozwoju potencjał Internetu wykorzystany zostanie w pełnym zakresie. Internetowe oprogramowanie, zawartość informacyjna oraz usługi skupią się na przydaniu im cech mobilnego dostępu, lokalności oraz adekwatności do sytuacji, w której znajduje się użytkownik. Mobilny dostęp do Internetu wykorzystany zostanie do wytworzenia spersonalizowanych usług w inteligentnych sieciach teleinformatycznych, wykorzystujących informacje o aktualnym położeniu użytkownika, wpisów do jego kalendarza oraz o jego osobistych preferencjach. 2 High Speed Circuit Switched Data 3 General Packet Radio Service 4 Enhanced Data GSM Evolution 5 Universal Mobile Telecommunication Services 2 (9)

4 Rysunek 1: Fazy rozwoju bezprzewodowego, mobilnego Internetu NOWA LOGIKA BIZNESU Rozwój usług oferowanych z pomocą technologii komunikacyjnych sprawia, że zmienia się tradycyjna rola operatorów sieci, którzy już nie tylko łączą rozmowy telefoniczne, ale w coraz większym stopniu stają się również dostawcami specjalizowanych treści informacyjnych. Wdrażanie rozwiązań w sferze mobilnego Internetu rodzi konieczność restrukturyzacji ich dotychczasowego modelu działania. Dotychczasowa autonomiczność i niezależność operatorów musi ustąpić miejsca modelowi działania opartemu na strategicznych aliansach i partnerskich porozumieniach. Mimo swej silnej pozycji w sektorze jednak niewielu operatorów przyjmie na siebie wszystkie role, jakie konieczne są do wypełnienia w tej sferze świadczenia usług jednoczesnego operatora sieci, dostawcy zawartości informacyjnej, biura rozliczeniowego, administratora portali internetowych, czy też agencji reklamowej. Inne wyzwania, z jakimi muszą się zmierzyć, to wysoki koszt dostępu do bezprzewodowego Internetu, mały wyświetlacz, brak standardowej klawiatury oraz bezpieczeństwo transakcji elektronicznych. Operatorzy telefonii komórkowej nadal pozostaną kluczowymi graczami w tym biznesie posiadając dużą przewagę negocjacyjną nad swoimi partnerami. Jej źródłem jest posiadanie obszernych baz danych (systemów billingowych), które umożliwiają staranne profilowanie i segmentację klientów, doświadczenie w rozliczaniu masowych transakcji o niskiej wartości oraz kontrola nad mobilnym terminalem (kieszonkowym komunikatorem) i zawartością internetowej witryny. Wysokie wymagania technologiczne, finansowe oraz konieczność posiadania niezbędnego doświadczenia marketingowego oznaczają, że w sektorze mobilnego Internetu, może pozostać i działać tylko niewielu graczy. Z tych powodów, budowanie trwałych układów partnerskich to jedno z największych wyzwań, jakie stają dziś przed animatorami tego sektora. 3 (9)

5 Rysunek 2: Role i udziały w zyskach kluczowych partnerów w biznesowym modelu usług mobilnego Internetu Źródło: Ericsson OD KONKURENCJI DO KONSOLIDACJI Konieczność podejmowania kosztownych inwestycji w rozwój multimedialnych systemów transmisyjnych wymusza konsolidację w sektorach telekomunikacyjnym, IT i mediach. Łączą się producenci urządzeń bezprzewodowych (np. Sony i Ericsson, Motorola i Philips, Alcatel i Fujitsu), operatorzy telefonii stacjonarnej z kablowymi sieciami telekomunikacyjnymi, operatorami internetowymi oraz korporacjami medialnymi (np. Time Warner i America On Line). Procesy konsolidacyjne tego typu zachodzą również w polskim sektorze telekomunikacyjnym grupując firmy wokół głównych dostawców usług telefonii stacjonarnej, komórkowej i Internetu (np. France Telecom, Orange, Telekomunikacja Polska, Centertel, TP Internet i Wirtualna Polska). Rozwój globalnych i pan-europejskich grup kapitałowych jest zjawiskiem pozytywnym, z punktu widzenia konieczności ponoszenia ogromnych nakładów finansowych w procesie wdrażania oraz globalnej standaryzacji i unifikacji technologii teleinformatycznych. Z drugiej jednak strony stwarza niebezpieczeństwo zachwiania konkurencyjnej równowagi i zdominowania lokalnie funkcjonujących przedsiębiorstw. MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA Od chwili uruchomienia systemu GSM na przełomie lat 1995/1996, odnotowujemy dynamiczny rozwój polskiego sektora telekomunikacyjnego. W grudniu 2001 roku, liczba stacjonarnych linii abonenckich wynosiła około 11,4 mln (w tym 10,45 mln linii należących do Telekomunikacji Polskiej S.A.) i ponad 10 mln aktywnych telefonów komórkowych. Tempo wzrostu bazy abonenckiej porównywalne jest z dynamiką krajów Europy Zachodniej i oczekuje się, że liczba użytkowników telefonów komórkowych w naszym kraju prawdopodobnie przewyższy liczbę użytkowników linii stacjonarnych w II lub III kwartale bieżącego roku. O wiele mniej optymistyczne są natomiast dane opisujące tempo rozwoju rynku internetowego. Najpoważniejsze ograniczenia to słabo rozwinięta infrastruktura telekomunikacyjna, wysoki koszt dostępu do Internetu, geograficzne ograniczenia dostępu (szczególnie na terenach wiejskich), a także brak dostatecznie rozpowszechnionej wiedzy i umiejętności w dziedzinie posługiwania się narzędziami teleinformatycznymi. 4 (9)

6 Rysunek 3: Prognoza liczby użytkowników telefonów stacjonarnych, komórkowych i Internetu na 100 mieszkańców Polski Źródło: Telekomunikacja Polska S.A., grudzień 2001 Polska jest dziewiątym krajem w Europie oraz 29 na świecie pod względem liczby ludności. Z 38 milionami obywateli, Polska posiada jeden z największych potencjałów rynkowych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Potencjał ten jest jednak bardzo słabo wykorzystany. Polska gospodarka jest bardzo słaba w porównaniu z gospodarkami krajów Europy Zachodniej, a poziom dochodu narodowego brutto przypadający na jednego mieszkańca Polski (liczony według parytetu siły nabywczej europejskich walut), jest ponad dwa razy niższy niż w krajach Unii Europejskiej. Recesja gospodarcza jest przyczyną ubożenia polskich gospodarstw domowych, które poszukują oszczędności ograniczając między innymi korzystanie z telefonu i Internetu. Rysunek 5: Wartość polskiego rynku telekomunikacyjnego na tle innych państw w regionie 5 (9)

7 Źródło: European Information Technology Observatory, 2001 Rysunek 6: Siła nabywcza europejskich społeczeństw Źródło: Eurostat, (9)

8 Rysunek 7: Główne źródła oszczędności w polskich gospodarstwach domowych Źródło: Pracownia Badań Społecznych, Sopot, 2001 Polska zajmuje również niechlubne przedostatnie miejsce wśród państw członkowskich OECD 6 i CEFTA 7 (bez Meksyku) pod względem wskaźnika stopnia rozwoju infrastruktury informacyjnej. Zmniejszenie dystansu dzielącego Polskę od państw najbardziej zaawansowanych będzie możliwe jednak tylko wtedy, gdy tempo rozwoju krajowej sfery informacyjnej będzie wyższe niż w pozostałych krajach europejskich. Zwiększenie tego tempa wymaga z kolei znacznych nakładów finansowych, które muszą być ponoszone zarówno przez prywatne przedsiębiorstwa, jak i sektor publiczny. Źródło: OECD, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju 7 Umowa o Wolnym Handlu w Europie Centralnej 7 (9)

9 GOSPODARKA ELEKTORNICZNA SZANSĄ DLA MSP Bezprzewodowy dostępu do Internetu może odegrać znaczącą rolę w przygotowaniu społeczeństwa polskiego do wyzwań nowej gospodarki i nowych metod pracy. Odegra na pewno szczególe znaczenie w pobudzaniu aktywności gospodarczej na obszarach oddalonych od dużych aglomeracji miejskich, najczęściej dotkniętych wysokim bezrobociem. Rozwój technologii teleinformatycznych stwarza bowiem wyjątkową szansę dla małych i średnich przedsiębiorstw, które muszą sprostać nie tylko krajowej, ale także międzynarodowej konkurencji. Zaniedbanie rozwoju teleinformatycznych technologii może wręcz uniemożliwić im konkurowanie z firmami działającymi tak w krajach Unii Europejskiej, jak i na całym świecie. Kluczowe bariery rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw to przede wszystkim brak kapitału inwestycyjnego, ograniczony dostęp do informacji z zakresu know-how oraz wysokie koszty promocji własnych produktów. Przeszkody te mogą być jednak skutecznie niwelowane przez zapewnienie odpowiedniego poziomu rozwoju infrastruktury komunikacyjnej w miejscu funkcjonowania tych firm, wdrażanie właściwie zaprojektowanych rozwiązań teleinformatycznych (w tym mobilnego Internetu i handlu elektronicznego) oraz odpowiednie kształcenie przedsiębiorców. Wykorzystanie technik teleinformatycznych umożliwi wyeliminowanie licznych pośredników w łańcuchu dostaw i sprzedaży produktów, a tym samym pozwoli na znaczne obniżenie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej. Ostatecznym efektem powinien być stały rozwój innowacyjnych technik produkcji, handlu i usług oraz wzrost efektywności i konkurencyjności polskiej gospodarki. NOWA ADMINISTRACJA PUBLICZNA W NOWYM SPOŁECZEŃSTWIE W nowej gospodarce także administracja publiczna nie może działać w stary sposób. Stopniowa migracja w kierunku społeczeństwa informacyjnego oznacza konieczność tworzenia przejrzystych i przyjaznych dla obywatela struktur, z którymi będzie można komunikować się za pomocą narzędzi elektronicznych równie sprawnie i skutecznie, jak w kontaktach osobistych. Liczne papierowe dokumenty, jakie powstają w codziennej pracy urzędów (uchwały i zarządzenia organów władzy, strategiczne plany rozwoju, raporty, studia i plany zagospodarowania przestrzennego, sprawozdania finansowe, studia koncepcyjne, projekty inwestycyjne, formularze, decyzje administracyjne, informacje i komunikaty służb komunalnych itp.) będą stopniowo zastępowane dokumentami elektronicznymi, umieszczonymi w witrynach internetowych dostępnych w sieciach stacjonarnych i ruchomych. Rejestry baz danych, którymi zarządzają podmioty administracji państwowej i samorządowej, będą udostępniane w podobny sposób. Lepszy przepływ informacji pomiędzy obywatelami, a strukturami władzy i administracji publicznej uczyni bardziej przejrzystymi wszystkie mechanizmy funkcjonowania państwa i umożliwi obywatelom sprawowanie lepszego, społecznego nadzoru. Elektroniczne środki komunikacji, w tym odpowiednio zaprojektowane witryny WWW, powinny być wykorzystywane również do bieżącej komunikacji z obywatelami, radnymi (co ma szczególne istotne znaczenie w przypadku tak rozległych jednostek jak powiaty i regiony) oraz w działaniach promocyjnych mających na celu wspomaganie rozwoju lokalnego sektora gospodarczego i tworzenie nowych miejsc pracy. LIBERALIZACJA POLSKIEGO SEKTORA TELEKOMUNIKACYJNEGO Przystosowanie gospodarki krajowej oraz administracji publicznej do wymagań nowej globalnej, elektronicznej gospodarki nie będzie możliwe bez wprowadzenia w życie odpowiednich przepisów prawnych. Uchwalenie oraz wprowadzenie w życie nowego prawa telekomunikacyjnego otworzyło drogę do stopniowej deregulacji polskiego sektora telekomunikacyjnego, kładąc kamień milowy w procesie przystosowywania polskiego 8 (9)

10 systemu prawnego do wymagań szybkiego postępu technologicznego oraz wymagań Unii Europejskiej. Następne kamienie milowe to ustawa o podpisie elektronicznym i ustawa o handlu elektronicznym. Wprowadzenie w życie tych aktów prawnych umożliwi realizowanie transakcji elektronicznych w rozlicznych stosunkach pomiędzy obywatelami oraz instytucjami publicznymi i prywatnymi. Możliwość korzystania z podpisu elektronicznego będzie miała szczególnie istotne znaczenie dla rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Składanie oświadczeń woli na odległość (w tej prostej i taniej formie) otworzy możliwości praktycznie nieograniczonego udziału tych firm w globalnych procesach gospodarczych. POSTĘP CYWILIZACYJNY I ZDOLNOŚCI ADAPTACYJNE Rozwój cywilizacyjny społeczeństw jest nieodłącznie związany z historią postępu technicznego i rozwoju rozmaitych technologii, które na przestrzeni dziejów wynajdowano i doskonalono po to, aby ludzkie życie uczynić lżejszym i bardziej bezpiecznym. Rozwój technologii przekształcił prymitywne wspólnoty plemienne w złożone struktury państwowe, a takie epokowe wynalazki jak silnik parowy, kolej, samochód i samolot zburzyły utrwalone przez stulecia mechanizmy funkcjonowania społeczeństw rolniczych, przekształcając je w społeczeństwa napędzane mechanizmami gospodarki opartej na produkcji przemysłowej. Wynalezienie telefonu, radia, komputera i Internetu ma dla współczesnego człowieka nie mniejsze znaczenie, niż dla naszych przodków miał wynalazek koła, hutnictwa stali, druku, czy elektryczności. Dziś jednak przemiany cywilizacyjne zachodzą o wiele szybciej niż kiedyś. Głębokie przekształcenia i przewartościowania dokonują się w granicach jednego ludzkiego życia, a nie jak niegdyś co najmniej na przestrzeni kilku pokoleń. Internet staje się dziś medium, które w ciągu zaledwie jednej dekady znacząco wpływa na zmianę standardów życia współczesnych społeczeństw. Bezprzewodowy, mobilny dostęp do Internetu przyniesie jeszcze większe przyspieszenie tempa tych przemian. Rysunek 8: Postęp cywilizacyjny napędzany jest przez rozwój technologii Wyjątkowe przyspieszenie cywilizacyjne, jakiego doświadczamy na przestrzeni ostatnich kilku dziesięcioleci, wymaga umiejętności przystosowania się do szybko zmieniającej się rzeczywistości. Elastyczność i zdolności adaptacyjne stają się kluczowymi czynnikami, które będą przesądzać o miejscu i roli poszczególnych narodów w strukturach globalnego, 9 (9)

11 informacyjnego społeczeństwa. Niezbędne staje się zatem ułatwienie dostępu do wiedzy zarówno dla potrzeb samokształcenia, w celach badawczych, jak i dystrybucji informacji na zasadach komercyjnych. 10 (10)