Rada Unii Europejskiej Bruksela, 17 grudnia 2015 r. (OR. en)

Transkrypt

1 Rada Unii Europejskiej Bruksela, 17 grudnia 2015 r. (OR. en) 15407/15 ADD 1 FRONT 297 COMIX 708 PISMO PRZEWODNIE Od: Data otrzymania: 17 grudnia 2015 r. Do: Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej, podpisał dyrektor Jordi AYET PUIGARNAU Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej Nr dok. Kom.: C(2015) 9206 final ANNEX 1 Dotyczy: ZAŁĄCZNIK do ZALECENIA KOMISJI w sprawie przyjęcia praktycznego podręcznika wdrażania europejskiego systemu nadzorowania granic i zarządzania tym systemem (podręcznik EUROSUR) Delegacje otrzymują w załączeniu dokument C(2015) 9206 final ANNEX 1. Zał.: C(2015) 9206 final ANNEX /15 ADD 1 sw DG D 1 A PL

2 KOMISJA EUROPEJSKA Strasburg, dnia r. C(2015) 9206 final ANNEX 1 ZAŁĄCZNIK do ZALECENIA KOMISJI w sprawie przyjęcia praktycznego podręcznika wdrażania europejskiego systemu nadzorowania granic i zarządzania tym systemem (podręcznik EUROSUR) PL PL

3 Spis treści Treść 1 WPROWADZENIE WYTYCZNE OGÓLNE Cele i ramy EUROSUR-u Zakres Definicje na potrzeby niniejszego podręcznika Ochrona praw podstawowych i działania przyczyniające się do ratowania życia migrantów WYTYCZNE OPERACYJNE Krajowy ośrodek koordynacji Funkcje i zadania Organy krajowe odpowiedzialne za ochronę granic Współpraca z innymi organami krajowymi Zarządzanie zasobami i personelem Krajowy obraz sytuacji Wspieranie planowania i wdrażania krajowych działań w zakresie ochrony granicy Krajowy system nadzorowania granicy Ocena skutków Współpraca z innymi krajowymi ośrodkami koordynacji Godziny pracy Powiadomienie o utworzeniu krajowego ośrodka koordynacji i monitorowanie Przypisanie zadań innym organom krajowym Regulamin wewnętrzny Współpraca między organami na szczeblu krajowym Lista kontaktów Znajomość sytuacji Związek między obrazami sytuacji i ich warstwami Własność informacji i zabezpieczanie informacji oraz podejście ukierunkowane na usługi Wspólnoty interesów Źródła informacji S trona

4 3.2.5 Warstwa zdarzeniowa Warstwa operacyjna Warstwa analityczna Wspólne stosowanie narzędzi nadzoru Polityka dotycząca danych osobowych Zdolność reagowania Definicja i elementy Planowanie zdolności reagowania Przekazywanie zadań szczeblom regionalnym i lokalnym Odcinki granicy Poziomy ryzyka przypisane odcinkom granicy Reakcje odpowiadające poziomom ryzyka Współpraca z państwami sąsiadującymi Ocena WYTYCZNE TECHNICZNE Sieć komunikacyjna EUROSUR Role i obowiązki Zarządzanie aplikacjami Usługi techniczne w zakresie zarządzania EUROSUR-em Administrator IT węzła i odpowiednie zadania Wprowadzanie zmian technicznych Podręczniki użytkownika Szkolenia Polityka bezpieczeństwa i zarządzanie bezpieczeństwem Cele zabezpieczenia Środki bezpieczeństwa fizycznego Ochrona informacji przetwarzanych w systemach teleinformatycznych Role i obowiązki w zakresie bezpieczeństwa Mechanizmy kontroli i procedury zgłaszania w przypadku naruszenia bezpieczeństwa Zarządzanie zmianami Cele ogólne i zasady Rodzaje zmian Wszczęcie przez państwa członkowskie procesu wprowadzania zmian S trona

5 4.4.4 Rola rady doradczej EUROSUR-u ds. zmian Zasady stosowane w odniesieniu do wniosków w sprawie zmian Zarządzanie ciągłością działania Ocena skutków Zarządzanie ryzykiem Opracowanie strategii i planu ciągłości działania Komunikacja w przypadku zakłócenia Utrzymanie zarządzania ciągłością działania Komunikacja Cele ogólne Codzienna komunikacja Centralny punkt kontaktowy Agencji Lista kontaktów Komunikacja związana z codziennymi kwestiami operacyjnymi Oficjalne spotkania EUROSUR i public relations Język komunikacji ZASADY WSPÓŁPRACY MIĘDZY ORGANAMI I WSPÓŁPRACY ZEWNĘTRZNEJ Współpraca Agencji z innymi instytucjami, organami i agencjami UE oraz organizacjami międzynarodowymi Organizacje partnerskie Zakres Ramy prawne Kanały komunikacyjne Ocena Współpraca państw członkowskich z sąsiadującymi państwami trzecimi Współpraca międzynarodowa Współpraca wielostronna i dwustronna Umowy MONITOROWANIE I OCENA PRZEGLĄD PODRĘCZNIKA I UWAGI KOŃCOWE WYKAZ NARZĘDZI WYKAZ SKRÓTÓW S trona

6 5 S trona

7 1 Wprowadzenie Niniejszy podręcznik zawiera wytyczne o charakterze ogólnym, technicznym i operacyjnym, a także zalecenia i najlepsze praktyki w zakresie wdrażania europejskiego systemu nadzorowania granic (EUROSUR) ustanowionego na mocy rozporządzenia (UE) nr 1052/2013 i zarządzania tym systemem 1. Niniejszy podręcznik jest adresowany do państw członkowskich, Europejskiej Agencji Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej ( Agencji ) oraz do innych organów, biur i agencji unijnych biorących udział w działaniach związanych z EUROSUR-em. Niniejszy podręcznik nie nakłada żadnych prawnie wiążących zobowiązań na państwa członkowskie, Agencję ani żadne inne organy, biura lub agencje unijne, nie przyznaje żadnych nowych praw organom krajowym odpowiedzialnym za ochronę granic lub jakimkolwiek innym organom, dla których może okazać się istotny, ani nie nakłada na te organy żadnych nowych obowiązków. Wiążące skutki prawne wywołuje wyłącznie rozporządzenie (UE) nr 1052/2013, na podstawie którego opracowano niniejszy podręcznik, lub inne ustawodawstwo przywołane w niniejszym podręczniku 2. W postępowaniu przed sądem lub trybunałem krajowym można więc powoływać się wyłącznie na te akty prawne. Niniejszy podręcznik jest poddawany regularnym przeglądom, w ramach których bierze się pod uwagę doświadczenia i wnioski z wdrażania rozporządzenia (UE) nr 1052/ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1052/2013 z dnia 22 października 2013 r. ustanawiające europejski system nadzorowania granic (EUROSUR). 2 Np. rozporządzenie (WE) nr 562/2006 z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiające wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen), Karta praw podstawowych Unii Europejskiej. 6 S trona

8 2 Wytyczne ogólne 2.1 Cele i ramy EUROSUR-u 3 EUROSUR to uniwersalny system wykorzystywany do wykrywania, zapobiegania i zwalczania nielegalnej imigracji i przestępczości transgranicznej na granicach zewnętrznych, dzięki czemu umożliwia on dalszy rozwój dorobku Schengen. System ten ma przyczyniać się do ochrony i ratowania życia migrantów podejmujących próbę przekroczenia granic zewnętrznych. Aby osiągnięcie tych celów było możliwe, EUROSUR zapewnia wspólne ramy wymiany informacji i współpracy między wszystkimi organami odpowiedzialnymi za ochronę lądowych i morskich granic zewnętrznych 4. W ramach EUROSUR stosuje się podejście oparte na danych wywiadowczych i analizie ryzyka, co zapewnia organom krajowym i europejskim możliwość lepszego zrozumienia sytuacji na granicach zewnętrznych i pozwala im szybciej reagować na nowe szlaki migracyjne oraz nowe metody wykorzystywane do celów nielegalnej imigracji i przestępczości transgranicznej. Wśród kluczowych elementów działań w tym obszarze należy wymienić wymianę informacji w czasie zbliżonym do rzeczywistego, regularną wymianę danych wywiadowczych oraz ścisłą współpracę między organami na szczeblu krajowym i europejskim. Ramy EUROSUR-u składają się z szeregu elementów 5, które są ze sobą wzajemnie powiązane w następujący sposób: na szczeblu krajowym organy prowadzą ze sobą współpracę w zakresie ochrony granic za pośrednictwem krajowych ośrodków koordynacji i dokonują wymiany informacji, korzystając z krajowych obrazów sytuacji. Na szczeblu europejskim krajowe ośrodki koordynacji prowadzą wymianę informacji ze sobą i z Agencją za pośrednictwem sieci komunikacyjnej EUROSUR-u, w ramach której mogą uzyskać nieograniczony dostęp do europejskiego obrazu sytuacji oraz do wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji. Agencja współpracuje również z innymi organami, biurami i agencjami unijnymi (np. z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych, Europolem, Eurojustem, Agencją Praw Podstawowych), aby jak najlepiej wykorzystać dostępne informacje, potencjał i systemy. Na przykład Agencja koordynuje wspólne stosowanie narzędzi nadzoru we współpracy z Europejską Agencją Bezpieczeństwa Morskiego i Centrum Satelitarnym Unii Europejskiej, aby zapewnić krajowym ośrodkom koordynacji i własnym strukturom informacje na temat ochrony granic zewnętrznych i strefy przedgranicznej. Dzięki EUROSUR-owi państwa członkowskie mogą szybciej reagować na zdarzenia i krytyczne sytuacje, do których dochodzi na granicach zewnętrznych. Aby usprawnić działania w tym zakresie, lądowe i morskie granice zewnętrzne dzieli się na odcinki granicy, a każdemu takiemu odcinkowi przypisuje się odpowiedni poziom ryzyka. Stosowanie tego podejścia pozwala zidentyfikować newralgiczne punkty na granicach zewnętrznych i podjąć 3 Art. 1 i 4 rozporządzenia (UE) nr 1052/ Ramy EUROSUR-u mogą być również wykorzystywane do celów związanych z ochroną granic powietrznych i na potrzeby odpraw granicznych, jeżeli państwa członkowskie dobrowolnie przekażą do EUROSUR informacje z tego zakresu. 5 Krajowe ośrodki koordynacji, krajowe obrazy sytuacji, system komunikacyjny EUROSUR-u, europejski obraz sytuacji, wspólny przedgraniczny obraz sytuacji, wspólne stosowanie narzędzi nadzoru zob. art. 4 rozporządzenia (UE) nr 1052/ S trona

9 ujednolicone działania na szczeblu krajowym oraz w stosownych przypadkach uzyskać wsparcie Agencji. Aby osiągnąć cele EUROSUR-u, państwa członkowskie wymieniają się również informacjami z sąsiadującymi państwami trzecimi i prowadzą współpracę z tymi państwami w oparciu o stosowne porozumienia oraz w ramach specjalnych sieci regionalnych utworzonych na mocy tych porozumień. Wymieniając się informacjami i prowadząc współpracę w ramach EUROSUR-u, państwa członkowskie i Agencja muszą spełniać wymagania w zakresie ochrony praw podstawowych, w szczególności muszą zapewnić zgodność z zasadą non-refoulement i zasadą ochrony danych osobowych. 2.2 Zakres 6 Temat Elementy objęte zakresem Fakultatywnie Elementy nieobjęte zakresem Ochrona lądowych i Granice morskich granic wewnętrzne zewnętrznych 7 Kontrola graniczna (ochrona granic i odprawy graniczne) Ochrona granic Znajomość sytuacji 8 Monitorowanie Wykrywanie Identyfikowanie Śledzenie Zapobieganie Przechwytywanie Wydarzenia, informacje i analizy dotyczące 9 : nielegalnego przekraczania granicy przestępczości Ochrona powietrznych granic zewnętrznych Kontrole w przejściach granicznych - Środki prawne i administracyjne podejmowane po przechwyceniu (np. procedury azylowe, readmisja, powrót, sądowe czynności dochodzeniowe) Pozycja, status i rodzaj środków dostępnych w ramach zadań z zakresu ochrony granic / zadań z Pozycja, status i rodzaj środków wojskowych, które nie są wykorzystywane przy wykonywaniu 6 Art. 2 rozporządzenia (UE) nr 1052/ Uwzględniając tymczasowe granice zewnętrzne. 8 Jeżeli chodzi o zewnętrzne granice morskie, EUROSUR wspiera tworzenie wspólnego mechanizmu wymiany informacji (CISE) na potrzeby monitorowania obszarów morskich w UE. Po jego utworzeniu CISE zapewni bardziej rozbudowane ramy w zakresie znajomości sytuacji na morzu, wspierając wymianę informacji między organami publicznymi we wszystkich sektorach, począwszy od organów ds. bezpieczeństwa morskiego i ochrony na morzu, przez organy ds. kontroli rybołówstwa i organy ds. ochrony środowiska morskiego, a skończywszy na organach celnych, organach odpowiedzialnych za przeprowadzanie kontroli granicznych, organach ścigania i organach ds. obrony. 9 Treść niniejszego podręcznika nie ma wpływu na żadne zobowiązania w zakresie udostępniania informacji za pośrednictwem innych dedykowanych systemów spoczywające na organach krajowych zgodnie z prawodawstwem UE (np. zobowiązanie do udostępniania informacji za pośrednictwem wspólnotowego celnego systemu zarządzania ryzykiem spoczywające na organach celnych zgodnie z rozporządzeniem Komisji (EWG) nr 2454/93). 8 S trona

10 Zdolność reagowania Dane osobowe transgranicznej zagrożenia życia migrantów Pozycja, status i rodzaj: środków znajdujących się w posiadaniu organów krajowych odpowiedzialnych za ochronę granic zewnętrznych w kontekście krajowego obrazu sytuacji środków znajdujących się w posiadaniu Agencji w kontekście europejskiego obrazu sytuacji i wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji Nielegalne przekraczanie granicy Przestępczość transgraniczna Dane osobowe związane z numerami identyfikacyjnymi statków morskich w ramach europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji zakresu egzekwowania prawa wykonywanych na sąsiadujących odcinkach granicy zewnętrznej innego państwa członkowskiego zadań z zakresu egzekwowania prawa - Koordynowanie akcji poszukiwawczoratowniczych na morzu Dane osobowe w ramach krajowego obrazu sytuacji Wszelkie inne dane osobowe w ramach europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji 2.3 Definicje na potrzeby niniejszego podręcznika 10 1) Monitorowanie oznacza obserwowanie sytuacji lub obszaru geograficznego. 2) Wykrywanie oznacza uzyskanie informacji o pojawieniu się przedmiotu zainteresowania i ustalenie jego lokalizacji. 3) Identyfikowanie oznacza ustalenie unikalnej tożsamości lub cech szczególnych przedmiotu zainteresowania. 4) Śledzenie oznacza ustalenie przeszłej, aktualnej i przyszłej lokalizacji przedmiotu zainteresowania. 5) Zapobieganie oznacza podejmowanie środków, które ograniczają możliwość przeprowadzenia określonego działania lub uniemożliwiają przeprowadzenie tego działania. 6) Środki przechwytywania oznaczają środki podejmowane w celu uniemożliwienia przedmiotowi zainteresowania podjęcia dalszych działań. 10 Zob. art. 3 rozporządzenia (UE) nr 1052/2013. Jeżeli chodzi o problematykę przetwarzania informacji, należy korzystać z definicji sformułowanych na potrzeby wspólnego zintegrowanego modelu analizy ryzyka (CIRAM) v S trona

11 7) Organy krajowe oznaczają wszelkie organy odpowiedzialne za ochronę lądowych i morskich granic zewnętrznych zgodnie z prawem krajowym oraz, w stosownych przypadkach, organy odpowiedzialne za odprawy graniczne i ochronę granic powietrznych. 8) Krajowy system nadzorowania granicy oznacza pojedynczą strukturę lub połączenie systemów monitorowania i nadzoru, w ramach których wspólnie koordynuje się działania w zakresie ochrony prowadzone na granicach zewnętrznych danego państwa członkowskiego pod nadzorem krajowego ośrodka koordynacji i zgodnie z prawem krajowym oraz wspiera się wymianę informacji między wszystkimi organami krajowymi odpowiedzialnymi za ochronę granic zewnętrznych. 9) Środki własne oznaczają sprzęt ruchomy lub stacjonarny i zasoby ludzkie znajdujące się w dyspozycji państwa członkowskiego lub Agencji, które są wykorzystywane do monitorowania i patrolowania granic zewnętrznych. 10) Stan środków oznacza poziom gotowości i dostępności danego środka. 11) Wydarzenie oznacza zdarzenie (sytuację związaną z nielegalną imigracją, przestępczością transgraniczną lub zagrożeniem życia migrantów) albo sytuację kryzysową (np. w sąsiadującym państwie trzecim) lub jakąkolwiek inną sytuację, która wywiera istotny wpływ na bezpieczeństwo granic. 12) Nielegalne przekroczenie granicy oznacza każdy przypadek przekroczenia granicy na przejściu granicznym lub poza przejściem granicznym w sposób niezgodny z przepisami w zakresie przekraczania granic zewnętrznych ustanowionymi w kodeksie granicznym Schengen. 13) Dane osobowe oznaczają wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej ( osoba, której dane dotyczą ); osoba możliwa do zidentyfikowania to osoba, której tożsamość można ustalić bezpośrednio lub pośrednio, w szczególności przez powołanie się na numer identyfikacyjny lub co najmniej jeden szczególny czynnik określający jej tożsamość fizyczną, fizjologiczną, psychiczną, ekonomiczną, kulturową czy społeczną. 14) Przetwarzanie danych osobowych oznacza każdą operację dokonywaną na danych osobowych w sposób zautomatyzowany lub inny, w tym ich gromadzenie, rejestrację, porządkowanie, przechowywanie, dostosowywanie lub modyfikowanie, odzyskiwanie, konsultowanie, wykorzystywanie, ujawnianie poprzez przekazanie, rozpowszechnianie lub udostępnianie w inny sposób, układanie lub kompilowanie, blokowanie, usuwanie lub niszczenie. 15) Sąsiadujące państwo trzecie oznacza państwo trzecie, które posiada wspólną granicę lądową lub morską albo wspólny basen morski z danym państwem członkowskim. 2.4 Ochrona praw podstawowych i działania przyczyniające się do ratowania życia migrantów Organy krajowe przestrzegają międzynarodowych i unijnych przepisów w zakresie praw podstawowych 12, a w szczególności dorobku prawnego UE w dziedzinie azylu i 11 Art. 2 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1052/ S trona

12 międzynarodowego prawa uchodźczego. Organy krajowe zapewniają poszanowanie godności nielegalnych imigrantów oraz osób parających się przestępczością transgraniczną i nie mogą dyskryminować takich osób ze względu na ich płeć, rasę, sytuację społeczną lub pochodzenie etniczne, język, religię lub światopogląd, przekonania polityczne lub jakiekolwiek inne przekonania, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Wszelkie środki podejmowane przy pełnieniu obowiązków muszą być proporcjonalne do celów, którym służą. 2. Przy gromadzeniu informacji w trakcie wykonywania działań w zakresie ochrony granic należy zapewnić poszanowanie prawa do życia prywatnego i prawa do ochrony danych osobowych wszystkich osób zgodnie z ustawodawstwem krajowym i prawodawstwem unijnym. 3. Organy wywiązują się ze zobowiązania do udzielania pomocy każdemu statkowi morskiemu lub osobie znajdującej się w niebezpieczeństwie na morzu oraz przez cały czas prowadzenia operacji ochrony granic morskich dopilnowują, aby jednostki biorące udział w operacji również wywiązywały się z tego zobowiązania zgodnie z przepisami prawa międzynarodowego i przy poszanowaniu praw podstawowych. W ramach współpracy operacyjnej koordynowanej przez Agencję organy przestrzegają przepisów ustanowionych w rozporządzeniu (UE) nr 656/ W przypadku osób potrzebujących pomocy medycznej, np. kobiet w ciąży lub rannych, chorych lub odwodnionych osób, odpowiedzialny ośrodek koordynacji (morskie ratownicze centrum koordynacyjne lub w zależności od sytuacji lokalny, regionalny lub krajowy ośrodek koordynacji) musi zapewnić niezwłoczne podjęcie koniecznych działań, takich jak wezwanie pomocy medycznej. Ponieważ bezpieczeństwo zespołu i wspomnianych osób jest przedmiotem najwyższej troski, wszystkie działania należy podejmować w taki sposób, by w żadnym przypadku nie naraziły nikogo na niebezpieczeństwo. 5. Funkcjonariuszom straży granicznej i pracownikom wszystkich istotnych organów krajowych oferowane są szkolenia w zakresie identyfikowania osób wymagających szczególnego traktowania 14 i dzieci, postępowania z takimi osobami i z dziećmi i udzielania im pomocy w uzyskaniu odpowiedniej ochrony lub wsparcia 15. Personel otrzymuje informacje na temat krajowych mechanizmów ukierunkowanej pomocy 16 oraz na temat sposobów zabezpieczania dowodów przestępstw popełnionych na granicy na potrzeby późniejszych postępowań sądowych. 6. Organy krajowe zapewniają przy pełnym poszanowaniu zasady non-refoulement że osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową są zidentyfikowane, otrzymują 12 Przepisy te obejmują Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności; Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej; oraz Konwencję z 1951 r. dotyczącą statusu uchodźców i protokół do tej konwencji z 1967 r. 13 Rozporządzenie (UE) nr 656/2014 z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiające zasady ochrony zewnętrznych granic morskich w kontekście współpracy operacyjnej koordynowanej przez Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach Zewnętrznych państw członkowskich Unii Europejskiej. 14 Np. kobiety w ciąży, kobiety z małymi dziećmi, małoletni bez opieki, osoby narażone na wykorzystywanie oraz ofiary wykorzystywania lub handlu ludźmi. Zob. także podręcznik dotyczący dzieci VEGA Handbook: Children at airports (Frontex, 2015 r.) i Wytyczne dotyczące identyfikacji ofiar handlu ludźmi, w szczególności na potrzeby służb konsularnych i straży granicznych (Komisja Europejska, 2013 r.). 15 Zob. rozdział 1.7 wspólnego podstawowego programu szkoleń. 16 Np. dla ofiar handlu ludźmi lub w celu ochrony dzieci. 11 S trona

13 odpowiednie wsparcie, są w należyty sposób informowane o przysługujących im prawach oraz otrzymały wytyczne wskazujące, w jaki sposób mogą uzyskać dostęp do odpowiednich procedur (uwzględniając procedurę składania wniosku o udzielenie azylu), a także że zostaną niezwłocznie skierowane do organów krajowych odpowiedzialnych za przyjmowanie wniosków o udzielenie azylu. 7. Aby przyczynić się do ratowania życia migrantów na morzu i zapewnienia im ochrony, należy ustanowić krajowe kanały komunikacji i procesy organizacji pracy między krajowym ośrodkiem koordynacji a morskim ratowniczym centrum koordynacyjnym, co pozwoli zagwarantować terminową wymianę informacji. Wspomniana wymiana informacji powinna odbywać się z pełną świadomością faktu, że morskie ratownicze centrum koordynacyjne ponosi wyłączną odpowiedzialność za koordynowanie wszelkich operacji związanych ze zdarzeniem poszukiwawczo-ratowniczym, działając zgodnie z określonymi instrumentami prawa międzynarodowego w zakresie działań poszukiwawczo-ratowniczych 17. Taka wymiana informacji może obejmować: a) informacje dotyczące statusu i pozycji środków patrolowych (istotne dla obydwu ośrodków przy przeprowadzaniu oceny zdolności reagowania); b) udostępnianie produktów analizy ryzyka morskiemu ratowniczemu centrum koordynacyjnemu przez krajowy ośrodek koordynacji, ponieważ przepływy migracyjne mogą potencjalnie prowadzić do wysokiego ryzyka utraty życia na morzu; c) wspólne korzystanie przez morskie ratownicze centrum koordynacyjne i krajowy ośrodek koordynacji z możliwości w zakresie łączności i śledzenia drogą satelitarną i naziemną, w tym możliwości, do których można uzyskać dostęp za pośrednictwem Agencji; d) przekazywanie morskiemu ratowniczemu centrum koordynacyjnemu informacji na temat zdarzeń, które początkowo nie wymagały podjęcia działań poszukiwawczoratowniczych, ale które mogą wymagać podjęcia takich działań w przyszłości, aby umożliwić centrum właściwą reakcję w przypadku pogorszenia się warunków i konieczności podjęcia działań poszukiwawczo-ratowniczych. Podobnie krajowy ośrodek koordynacji powinien być informowany o wszelkich zdarzeniach z udziałem migrantów, które wymagały podjęcia działań poszukiwawczo-ratowniczych; e) krajowy ośrodek koordynacji może w stosownych przypadkach udzielić morskiemu ratowniczemu centrum koordynacyjnemu wsparcia przy wyborze miejsca zejścia na ląd (morskie ratownicze centrum koordynacyjne musi podjąć decyzję w tej kwestii w trakcie operacji poszukiwawczo-ratowniczych). Może mieć to znaczenie przy przyjmowaniu kolejnych ustaleń (takich jak ustalenia dotyczące lokalnej zdolności administracyjnej i zdolności do przyjmowania osób w miejscu zejścia na ląd). Najlepsza praktyka: zawarcie formalnej umowy w sprawie wymiany informacji, zgodnie z przepisami o ochronie danych, między morskim ratowniczym centrum koordynacyjnym a krajowym ośrodkiem koordynacji w celu zagwarantowania sprawnej współpracy między tymi dwoma ośrodkami. Taka formalna umowa może regulować np. kwestie związane z rozmieszczeniem oficerów łącznikowych, wykazem produktów i sprawozdań, którymi należy się wymieniać, możliwością uzyskania dostępu do systemów IT drugiego ośrodka (na zasadzie ograniczonego dostępu i zgodnie z krajowymi przepisami o ochronie danych) oraz 17 Międzynarodowa konwencja o poszukiwaniu i ratownictwie morskim z 1979 r. oraz inne konwencje międzynarodowe pod auspicjami Międzynarodowej Organizacji Morskiej. 12 S trona

14 organizowaniem regularnych spotkań pracowników obydwu ośrodków na szczeblu kierowniczym i roboczym. Środki patrolowe wykorzystywane w trakcie operacji ochrony granic powinny być wyposażone pod kątem operacji poszukiwawczo-ratowniczych. 8. Współpracując z sąsiadującym państwem trzecim, państwa członkowskie wywiązują się ze zobowiązań spoczywających na nich zgodnie z prawem unijnym i prawem międzynarodowym, a w szczególności przestrzegają zasady non-refoulement i przepisów o ochronie danych. Państwa członkowskie nie mogą udostępniać żadnych informacji, które państwo trzecie mogłyby wykorzystać do zidentyfikowania osób lub grup osób, które oczekują na rozpatrzenie wniosku o ochronę międzynarodową lub w odniesieniu do których istnieje poważne ryzyko, że mogą zostać poddane torturom, nieludzkiemu i poniżającemu traktowaniu albo karaniu lub jakiemukolwiek innemu działaniu naruszającemu ich prawa podstawowe. Najlepsza praktyka: opracowanie obowiązującej procedury działania w zakresie wymiany informacji z państwami trzecimi przez krajowy ośrodek koordynacji. Taka procedura powinna obejmować sprawdzanie, czy informacje nie są udostępniane, jeżeli krajowy ośrodek koordynacji wie lub powinien wiedzieć, że takie informacje zostaną lub z dużym prawdopodobieństwem mogą zostać wykorzystane przez państwo trzecie w celu podjęcia działań naruszających prawa podstawowe. Można prowadzić elektroniczny dziennik zawierający datę, nazwę państwa trzeciego i rodzaj informacji, które udostępniono temu państwu. 3 Wytyczne operacyjne 3.1 Krajowy ośrodek koordynacji Funkcje i zadania Krajowy ośrodek koordynacji koordynuje i prowadzi wymianę informacji między wszystkimi organami krajowymi odpowiedzialnymi za ochronę lądowych i morskich granic zewnętrznych, a także z pozostałymi krajowymi ośrodkami koordynacji i z Agencją. Struktura organizacyjna i kadrowa krajowego ośrodka koordynacji różni się w zależności od uwarunkowań krajowych, w szczególności w zależności od poziomów ryzyka przypisanych poszczególnym odcinkom granicy zewnętrznej oraz stopnia zintegrowania krajowego ośrodka koordynacji z organem, w którego skład dany ośrodek wchodzi. Działalnością krajowego ośrodka koordynacji zarządza kierownik krajowego ośrodka koordynacji. Jego funkcje i zadania zostały przedstawione w poniższej tabeli. Funkcje Zadania 19 Zarządzani Monitorowanie działań krajowego ośrodka koordynacji, w tym e monitorowanie poszanowania dla praw podstawowych, i sprawowanie nadzoru nad tymi działaniami 18 Art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1052/ Przedmiotowe zadania mogą być realizowane przez sam krajowy ośrodek koordynacji albo przez inne organy krajowe lub podmioty stanowiące element struktury organu krajowego, w którego skład wchodzi krajowy ośrodek koordynacji, o ile będą one współpracować z krajowym ośrodkiem koordynacji. 13 S trona

15 Zarządzanie i administrowanie personelem krajowego ośrodka koordynacji Zapewnienie bezpieczeństwa krajowego ośrodka koordynacji (jeżeli chodzi o personel, budynki, ICT) Znajomość Tworzenie i rozpowszechnianie krajowych obrazów sytuacji; w tym sytuacji i kontekście analiza ryzyka Monitorowanie sytuacji operacyjnej na granicach zewnętrznych i gromadzenie informacji operacyjnych i strategicznych Gromadzenie, przetwarzanie, ocenianie, zatwierdzanie, filtrowanie i łączenie informacji sytuacyjnych (informacji na temat zdarzeń i środków oraz danych wywiadowczych 20 ) na szczeblu krajowym Tłumaczenie i tworzenie artefaktów w aplikacji wykorzystywanej do opracowywania krajowego obrazu sytuacji Analizowanie prawidłowości i tendencji w zakresie nielegalnej imigracji i przestępczości transgranicznej Opracowywanie wymogów dotyczących danych wywiadowczych i zarządzanie nimi oraz wytwarzanie produktów analizy ryzyka udostępnianych w ramach krajowego obrazu sytuacji, europejskiego obrazu sytuacji i wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji w celu wsparcia procesu decyzyjnego Zdolność Monitorowanie sprawności wdrażania działań operacyjnych na szczeblu reagowania lokalnym/regionalnym oraz ocenianie wyników uzyskiwanych na szczeblu 21 krajowym; w tym kontekście Zapewnienie sprawnej współpracy między organami na szczeblu lokalnym/regionalnym Ocenianie konieczności udzielenia dodatkowego wsparcia na szczeblu lokalnym/regionalnym Ocenianie operacji przeprowadzanych na szczeblu krajowym oraz krajowego wkładu we wspólne operacje / operacje dwustronne Łączność Wypracowywanie ustaleń roboczych i ustaleń w zakresie łączności z organami krajowymi Utrzymywanie kontaktów z siecią oficerów łącznikowych Zwracanie się o wsparcie do Agencji / udzielanie wsparcia Agencji (krajowy punkt kontaktowy agencji Frontex / NFPOC) Planowanie Wspieranie planowania zarządzania granicami i budowania zdolności na szczeblu krajowym Wspieranie planowania długoterminowych działań w zakresie ochrony granic ICT Zarządzanie systemami ICT oraz ich monitorowanie, wspieranie, utrzymywanie i dalsze rozwijanie Dostępność Personel krajowego ośrodka koordynacji zapewnia jego całodobową dostępność operacyjną (np. w trakcie nocnej zmiany) Kontaktowanie się z kierownictwem w sytuacjach nadzwyczajnych Tworzenie i prowadzenie list telefonicznych i list kontrolnych 20 Dane wywiadowcze mogą obejmować biały wywiad (OSINT), wywiad osobowy (HUMINT), rozpoznanie obrazowe (IMINT) oraz rozpoznanie elektroniczne (SIGINT). 21 Właściwy organ krajowy jest odpowiedzialny za zarządzanie środkami i zasobami oraz za sprawowanie nad nimi kontroli. Krajowy ośrodek koordynacji pełni funkcję koordynującą i strategiczną, przy czym może również pełnić funkcję operacyjną, w zależności od podziału obowiązków dokonanego na szczeblu krajowym. 14 S trona

16 Personel krajowego ośrodka koordynacji musi władać językami obcymi w stopniu wystarczającym do prowadzenia współpracy z krajowymi ośrodkami koordynacji z sąsiednich krajów oraz z innymi krajowymi ośrodkami koordynacji. Krajowy ośrodek koordynacji musi dysponować dostatecznym wewnętrznym lub zewnętrznym potencjałem w zakresie wykonywania tłumaczeń, aby zagwarantować terminową wymianę informacji. Jeżeli państwo członkowskie jest gospodarzem działań operacyjnych koordynowanych przez Agencję (np. wspólnej operacji), takie państwo może korzystać z infrastruktury udostępnionej przez krajowy ośrodek koordynacji lub podległe mu ośrodki Organy krajowe odpowiedzialne za ochronę granic 22 Aby skoordynować podejmowane działania, przedstawiciele organów krajowych odpowiedzialnych za ochronę lądowych i morskich granic zewnętrznych prowadzą stałą współpracę w ramach krajowego ośrodka koordynacji. Krajowy ośrodek koordynacji może również udzielać informacji dotyczących ochrony granic powietrznych i odpraw na przejściach granicznych, jeżeli dane państwo członkowskie wyrazi na to zgodę. W takim przypadku zaleca się, aby przedstawiciele organów krajowych odpowiedzialnych za odprawy graniczne i ochronę granic powietrznych również pracowali w krajowym ośrodku koordynacji. W stosownych przypadkach w krajowym ośrodku koordynacji mogą pracować także oficerowie łącznikowi z innych organów krajowych lub innych właściwych organów Współpraca z innymi organami krajowymi 23 W zależności od podziału obowiązków na szczeblu krajowym i bez uszczerbku dla wszelkich zobowiązań przewidzianych w przepisach regulujących działalność krajowego ośrodka koordynacji ośrodek ten prowadzi za pośrednictwem odpowiednich kanałów regularną wymianę informacji i współpracę z następującymi organami krajowymi: a) strażą przybrzeżną; b) policją/żandarmerią; c) organami celnymi 24 ; d) gwardią narodową; e) siłami zbrojnymi; f) morskim ratowniczym centrum koordynacyjnym; g) organami ds. migracji; h) organami ds. azylu. Krajowy ośrodek koordynacji może również prowadzić za pośrednictwem odpowiednich kanałów wymianę informacji i współpracę z innymi organami krajowymi, uwzględniając: 22 Art. 5 ust. 3 lit. a) i art. 2 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1052/ Art. 5 ust. 3 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 1052/ Zob. art. 4 ust. 3 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 oraz art. 3 i art. 5 ust. 1 rozporządzenia Rady nr 952/2013 (unijny kodeks celny, mający zastosowanie od ). Z uwagi na fakt, że organy celne sprawują nadzór nad przepływem towarów przez granice zewnętrzne, a także biorąc pod uwagę ich obowiązki w zakresie analizy ryzyka i zarządzania ryzykiem, organy te mogą wyznaczyć swoich przedstawicieli do pracy w krajowym ośrodku koordynacji. 15 S trona

17 a) urząd morski; b) organ ds. kontroli rybołówstwa; c) oficerów łącznikowych oddelegowanych za granicę; d) służby weterynaryjne/fitosanitarne; e) prokuraturę; f) departament konsularny Ministerstwa Spraw Zagranicznych, ambasady i konsulaty; g) biuro Sirene; h) organy odpowiedzialne za przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu broni jądrowej; i) organy ds. transportu; j) służby ochrony ludności; k) służby ochrony środowiska; l) służby wywiadowcze; m) organy odpowiedzialne za mechanizmy ukierunkowanej pomocy skierowane do ofiar handlu ludźmi oraz systemy ochrony adresowane do innych grup szczególnie wrażliwych, takich jak dzieci; n) organy opieki zdrowotnej Zarządzanie zasobami i personelem 25 Krajowy ośrodek koordynacji wspiera organy krajowe odpowiedzialne za ochronę granic zewnętrznych w skutecznym zarządzaniu zasobami i personelem. W ten sposób krajowy ośrodek koordynacji wspiera planowanie i wdrażanie działań w zakresie ochrony granic, w szczególności poprzez: a) przygotowywanie i aktualizowanie przeglądu wszystkich dostępnych środków, którymi dysponują organy krajowe odpowiedzialne za ochronę granic, zawierającego informacje na temat poziomu gotowości tych środków, ich rodzaju oraz ich zastosowań w warstwie operacyjnej krajowego obrazu sytuacji; b) koordynowanie działań w celu zapewnienia, aby środki dostępne na szczeblu krajowym zostały rozmieszczone na odcinkach granicy stosownie do poziomów ryzyka przypisanych tym odcinkom. Może wiązać się to z koniecznością przesunięcia środków zapewnianych przez określony organ krajowy z jednego odcinka granicy na inny lub z koniecznością rozmieszczenia dodatkowych środków przez inny organ krajowy w celu wzmocnienia środków ochrony stosowanych na danym odcinku granicy. W tym celu krajowy ośrodek koordynacji w porozumieniu z odpowiednimi organami krajowymi zapewnia odpowiednią organizację pracy i przyjęcie ustaleń koniecznych do zagwarantowania możliwości szybkiego przesunięcia środków; c) wnoszenie wkładu w budowanie zdolności w zakresie ochrony granic oraz w stosownych przypadkach w zakresie przeprowadzania odpraw granicznych na szczeblu 25 Art. 5 ust. 3 lit. c) rozporządzenia (UE) nr 1052/ S trona

18 krajowym poprzez ścisłą współpracę z odpowiednimi organami krajowymi. Może wiązać się to z identyfikowaniem luk i potrzeb dotyczących: gromadzonych informacji pochodzących z różnych systemów i czujników, a także informacji przekazywanych przez patrole oraz informacji pochodzących z innych źródeł; umiejętności w zakresie analizowania informacji i narzędzi służących do analizowania informacji; środków stacjonarnych i ruchomych; odpowiedniej dostępności personelu i odpowiednich profilów personelu; szkoleń, w tym szkoleń personelu krajowego ośrodka koordynacji; d) zapewnianie wsparcia przy planowaniu, wdrażaniu i dostosowywaniu operacji na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym, a także na szczeblu unijnym we współpracy z Agencją. Takie wsparcie może dotyczyć takich kwestii jak komunikacja, pozyskiwanie sprzętu interoperacyjnego oraz krajowa strategia w zakresie kontroli granicznych Krajowy obraz sytuacji 26 Krajowy ośrodek koordynacji tworzy i utrzymuje krajowy obraz sytuacji, przetwarzając i oceniając informacje sytuacyjne, zarządzając procesem gromadzenia danych wywiadowczych na szczeblu krajowym oraz opracowując produkty analityczne zgodnie z postanowieniami rozdziału 3.2 niniejszego podręcznika. Krajowy ośrodek koordynacji prowadzi regularną wymianę informacji z właściwymi organami krajowymi za pośrednictwem krajowego obrazu sytuacji Wspieranie planowania i wdrażania krajowych działań w zakresie ochrony granicy 27 Krajowy ośrodek koordynacji wspiera proces planowania i realizacji krajowych działań w zakresie ochrony granic poprzez monitorowanie działań w zakresie ochrony granicy na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i unijnym oraz udziela wskazówek w zakresie dostosowania praktyk w oparciu o zgromadzone doświadczenia Krajowy system nadzorowania granicy 28 Każde państwo członkowskie posiadające lądowe i morskie granice zewnętrzne tworzy i utrzymuje krajowy system nadzorowania granicy, który posiada jednolitą strukturę lub stanowi połączenie krajowych systemów monitorowania i nadzoru. Działania w zakresie ochrony granic prowadzone na każdym odcinku granicy zewnętrznej z wykorzystaniem sprzętu stacjonarnego i ruchomego oraz patroli są dostosowane do poziomu ryzyka przypisanego temu odcinkowi granicy (zob. rozdział 3.3.6). Krajowy ośrodek koordynacji koordynuje krajowy system nadzorowania granicy zgodnie z prawem krajowym, monitorując funkcjonowanie tego systemu, w tym przypisane poziomy ryzyka i procedury operacyjne,, i wnosi wkład w rozwijanie systemu i procedur. 26 Art. 5 ust. 3 lit. d) rozporządzenia (UE) nr 1052/ Art. 5 ust. 3 lit. e) rozporządzenia (UE) nr 1052/ Art. 5 ust. 3 lit. f) rozporządzenia (UE) nr 1052/ S trona

19 Krajowy ośrodek koordynacji ma bezpośredni dostępu do odpowiednich części krajowego systemu nadzorowania granicy w czasie rzeczywistym, w tym do podsystemów utworzonych na szczeblu lokalnym/regionalnym oraz systemów nadzorowania zarządzanych przez inne organy krajowe. Jeżeli krajowy ośrodek koordynacji otrzymuje informacje na temat danego odcinka granicy z dwóch lub większej liczby krajowych systemów nadzorowania, scala te informacje Ocena skutków 29 Krajowy ośrodek koordynacji wspiera przeprowadzanie regularnej oceny skutków krajowych działań w zakresie ochrony granic, gromadząc i analizując informacje oraz opracowując przegląd wydarzeń i działań podjętych w odpowiedzi na ich wystąpienie, w tym ich skuteczność oraz wykorzystane zasoby i personel Współpraca z innymi krajowymi ośrodkami koordynacji 30 W ramach EUROSUR-u krajowy ośrodek koordynacji stanowi pojedynczy punkt kontaktowy służący wymianie informacji i współpracy z innymi krajowymi ośrodkami koordynacji i z Agencją Godziny pracy 31 Krajowy ośrodek koordynacji działa dwadzieścia cztery godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu, zapewniając obecność co najmniej oficera dyżurnego / dowódcy zmiany Powiadomienie o utworzeniu krajowego ośrodka koordynacji i monitorowanie 32 Każde państwo członkowskie musi powiadomić Komisję Europejską o utworzeniu swojego krajowego ośrodka koordynacji. Komisja regularnie przekazuje państwom członkowskim i Agencji sprawozdanie merytoryczne dotyczące tworzenia krajowych ośrodków koordynacji i ich rozwoju. Krajowy ośrodek koordynacji regularnie informuje Agencję o istotnych zmianach w zakresie prowadzonej przez siebie działalności oraz o istotnych zmianach strukturalnych. Może to obejmować informacje o dodatkowych obowiązkach, funkcjach i zadaniach powierzonych krajowemu ośrodkowi koordynacji, informacje o nowych organach, które współpracują z krajowym ośrodkiem koordynacji, informacje o ulepszeniach technicznych lub wszelkie inne istotne informacje Przypisanie zadań innym organom krajowym 33 Państwa członkowskie mogą powierzyć organom regionalnym, lokalnym, funkcyjnym lub innym zadanie zapewnienia znajomości sytuacji oraz zdolności reagowania w ramach odpowiednich obszarów ich kompetencji, o ile: 1) organy te mają możliwość podejmowania decyzji operacyjnych; 2) zadania powierzone wspomnianym organom wspierają skuteczne i efektywne zarządzanie zasobami i personelem oraz planowanie i wdrażanie działań w zakresie ochrony granic na 29 Art. 5 ust. 3 lit. g) rozporządzenia (UE) nr 1052/ Art. 5 ust. 3 lit. h) rozporządzenia (UE) nr 1052/ Art. 5 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1052/ Art. 5 ust. 1 i art. 22 rozporządzenia (UE) nr 1052/ Art. 17 rozporządzenia (UE) nr 1052/ S trona

20 szczeblu krajowym lub ułatwiają koordynowanie krajowego systemu nadzorowania granicy; oraz 3) decyzja o powierzeniu zadań nie wpływa na możliwość prowadzenia przez krajowy ośrodek koordynacji współpracy i wymiany informacji z innymi krajowymi ośrodkami koordynacji i Agencją. W uprzednio zdefiniowanych przypadkach krajowy ośrodek koordynacji może upoważnić organy regionalne, lokalne, funkcyjne lub inne do komunikowania się i wymiany informacji z organami regionalnymi lub krajowym ośrodkiem koordynacji innego państwa członkowskiego lub z właściwymi organami państwa trzeciego, pod warunkiem że organ ten będzie regularnie informował krajowy ośrodek koordynacji o takim komunikowaniu się i wymianie informacji. Przy koordynowaniu działań w zakresie ochrony granic z organami funkcyjnymi i innymi organami krajowy ośrodek koordynacji zapewnia pełne poszanowanie zakresu odpowiedzialności i autonomii każdego z tych organów (np. w kwestii dowodzenia i funkcji kontrolnych) Regulamin wewnętrzny Organ odpowiedzialny za krajowy ośrodek koordynacji musi posiadać regulamin wewnętrzny określający szczegółowo procedury wymiany informacji i współpracy z właściwymi organami krajowym. W regulaminie należy również odnieść się do kwestii związanych z wykorzystywaniem, przechowywaniem, przekazywaniem, przetwarzaniem i usuwaniem danych osobowych oraz informacji szczególnie chronionych nieobjętych klauzulą tajności i informacji niejawnych Współpraca między organami na szczeblu krajowym Każde państwo członkowskie ustala zakres uprawnień swoich organów krajowych odpowiedzialnych za ochronę granic zewnętrznych. Organy krajowe nie mogą podejmować działań, które nie leżą w ich zakresie uprawnień, i muszą powstrzymać się od podejmowania wszelkich czynności, które mogą wywrzeć bezpośredni lub pośredni wpływ na zdolność innych organów do wywiązywania się z powierzonych im zadań. Choć nie istnieje jeden model współpracy między organami, zacieśnienie współpracy w szczególności między organami cywilnymi i wojskowymi umożliwia bardziej efektywne i oszczędne wykorzystanie informacji, zdolności i systemów dostępnych na szczeblu krajowym. W zależności od zakresu współpracy i obowiązków właściwych organów powierzonych im na mocy prawa krajowego taka współpraca może obejmować: a) wymianę informacji: organy krajowe wymieniają się informacjami pochodzącymi z ich indywidualnych systemów, a także informacjami uzyskanymi w trakcie wydarzeń i informacjami pochodzącymi z warstwy operacyjnej i analitycznej krajowego obrazu sytuacji. Organy krajowe mogą również wymieniać się informacjami pozyskanymi z ich infrastruktury nadzoru (np. stacji radarowych, monitorowania częstotliwości VHF) na szczeblu lokalnym, najlepiej w czasie zbliżonym do rzeczywistego; b) współpracę: organy krajowe mogą udostępniać sobie nawzajem wybrane elementy infrastruktury nadzoru (w tym tworzenie i utrzymywanie np. stacji radarowych), udzielać sobie nawzajem kontrolowanego dostępu do swoich systemów i baz danych (na zasadzie ograniczonego dostępu), przeprowadzać wspólną analizę ryzyka oraz koordynować swoje 19 S trona

21 działania w zakresie patrolowania. Organy krajowe powinny w miarę możliwości podejmować działania w tym zakresie za pośrednictwem krajowego ośrodka koordynacji; c) wsparcie: jeden organ krajowy (np. organ wojskowy) może wspierać inny organ (np. straż graniczną) w wykonywaniu zadań z zakresu ochrony granic. Pierwotny organ pozostaje odpowiedzialny za wykonanie zadania i zachowuje uprawienie do podejmowania działań w tym zakresie. Odpowiednie organy krajowe muszą przekazać krajowemu ośrodkowi koordynacji informacje o zakresie i czasie trwania środka wsparcia oraz wszelkie inne istotne informacje na temat tego środka; d) integrację: w najlepszym przypadku różne organy krajowe powinny korzystać z jednego systemu krajowego lub z jednego ośrodka krajowego przy wykonywaniu różnych zadań związanych z ochroną granic (np. kontrole graniczne, kontrola rybołówstwa, działania poszukiwawczo-ratownicze). W prawie krajowym można również ustanowić jeden organ krajowy odpowiedzialny za realizację szeregu zadań związanych z ochroną granic. Możliwe są różne formy współpracy: udostępnianie przez personel jednego organu krajowego personelowi innego organu krajowego operacyjnych, analitycznych, technicznych i administracyjnych informacji oraz wsparcia; udostępnianie infrastruktury nadzoru oraz infrastruktury komunikacyjnej, aby poprawić ogólną znajomość sytuacji; korzystanie ze sprzętu (np. ze środków patrolowych) jest koordynowane w celu poprawy ogólnej zdolności reagowania; wdrożenie obowiązujących procedur działania w zakresie wymiany informacji i współpracy; organizowanie szkoleń personelu innych organów, co umożliwi lepsze wzajemne zrozumienie i usprawni transfer wiedzy. W umowach między właściwymi organami krajowymi należy określić zakres i warunki współpracy, a także zobowiązania prawne, operacyjne i finansowe każdego partnera. W tym kontekście w pierwszej kolejności należy korzystać z już istniejących umów lub dostosować istniejące umowy i zawierać nowe umowy wyłącznie w przypadku, gdy skorzystanie z istniejących umów nie będzie możliwe Lista kontaktów Krajowy ośrodek koordynacji tworzy i prowadzi listę organów krajowych, z którymi współpracuje i z którymi wymienia się informacjami. 20 S trona

22 3.2 Znajomość sytuacji Związek między obrazami sytuacji i ich warstwami 34 Krajowy obraz sytuacji utrzymywany przez krajowy ośrodek koordynacji zapewnia znajomość sytuacji na szczeblu krajowym, natomiast europejski obraz sytuacji i wspólny przedgraniczny obraz sytuacji utrzymywany przez Agencję zapewnia znajomość sytuacji na szczeblu europejskim. Zależność między tymi obrazami i ich miejsce w ramach EUROSUR-u można opisać w następujący sposób: 1) Krajowy obraz sytuacji Krajowe ośrodki koordynacji są odpowiedzialne za tworzenie i utrzymywanie krajowego obrazu sytuacji w każdym państwie członkowskim. Takie obrazy stanowią sumę wszystkich informacji przekazanych EUROSUR-owi przez dane państwo członkowskie, w której uwzględnia się pochodzenie danych, informacje i dane wywiadowcze. Krajowy obraz sytuacji można stworzyć, korzystając z platform technicznych zapewniających możliwość prowadzenia niezbędnej wymiany informacji, za pośrednictwem których państwa członkowskie mogą dostarczać odpowiednich informacji na potrzeby opracowywania europejskiego obrazu sytuacji i wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji w czasie zbliżonym do rzeczywistego. 2) Związek między europejskim obrazem sytuacji a wspólnym przedgranicznym obrazem sytuacji Europejski obraz sytuacji określa ogólny obraz sytuacji na granicach zewnętrznych w oparciu o informacje przekazane przez krajowe ośrodki koordynacji i Agencję. Obejmuje on informacje pochodzące z krajowych obrazów sytuacji oraz informacje uzyskane w rezultacie wspólnego stosowania narzędzi nadzoru. Wspólny przedgraniczny obraz sytuacji odnosi się do informacji i danych wywiadowczych dotyczących obszarów znajdujących się poza granicami zewnętrznymi. Szczególny nacisk kładzie się na świadczenie usług, m.in. usług w zakresie sporządzania prognoz analitycznych, koncentrujących się na obszarach morskich oraz państwach trzecich pochodzenia i tranzytu. Obydwa opisane obrazy łączy się, aby zapewnić ciągłość geograficzną. Obrazy rozprowadza się wśród państw członkowskich i udostępnia się je Agencji. 3) Związek między krajowym obrazem sytuacji a europejskim obrazem sytuacji / wspólnym przedgranicznym obrazem sytuacji Zawartość krajowego obrazu sytuacji i europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji może się częściowo pokrywać, ponieważ część informacji zawartych w krajowych obrazach sytuacji udostępnianych Agencji i innym państwom członkowskim stanowi również integralny element europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji. Odpowiednie przepisy rozporządzenia (UE) nr 1052/ 2013 (np. ograniczenia w zakresie udostępniania danych osobowych 35 ) mają zastosowanie w odniesieniu do wszystkich informacji zawartych w krajowych obrazach sytuacji, które stają się częścią europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji. Wszystkie informacje zawarte w krajowym obrazie sytuacji, które nie zostały udostępnione Agencji, są przetwarzane zgodnie z przepisami dotyczącymi krajowych obrazów sytuacji. Przepisy mają również zastosowanie w przypadku wymiany informacji między co najmniej 34 Art rozporządzenia (UE) nr 1052/ Art. 13 rozporządzenia (UE) nr 1052/ S trona

23 dwoma sąsiadującymi państwami członkowskimi, o ile taka wymiana informacji odbywa się bez udziału Agencji. Jeżeli w wymianę informacji zaangażowana jest Agencja, automatycznie stosuje się przepisy dotyczące europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji. Wymiana informacji między tymi trzema obrazami obejmuje ich trzy wspólne warstwy. 1) Na warstwę zdarzeniową składają się: informacje na temat przypadków nielegalnego przekraczania granicy, w tym informacje o zdarzeniach zagrażających życiu migrantów oraz informacje o przestępczości transgranicznej, jakie znajdują się w posiadaniu krajowego ośrodka koordynacji; informacje o sytuacjach kryzysowych; informacje na temat niezidentyfikowanych i wzbudzających podejrzenia pojazdów, statków morskich oraz innych jednostek i osób obecnych na granicach zewnętrznych wzdłuż tych granic lub w ich pobliżu; oraz informacje na temat wszelkich innych zdarzeń, które mogą mieć istotny wpływ na kontrolę granic zewnętrznych. 2) Warstwa operacyjna obejmuje informacje o środkach własnych oraz inne informacje operacyjne i informacje o środowisku. 3) Warstwa analityczna obejmuje informacje ogólne, sprawozdania analityczne, dane wywiadowcze, informacje w formie obrazów, dane geograficzne oraz różnego rodzaju mapy Własność informacji i zabezpieczanie informacji oraz podejście ukierunkowane na usługi Co do zasady informacje stanowią własność węzła, z którego pochodzą (odpowiedni krajowy ośrodek koordynacji lub Agencja). Prawo własności do informacji można przenieść na inny krajowy ośrodek koordynacji lub na Agencję na mocy umowy wzajemnej. Takiego przeniesienia prawa własności można dokonywać w poszczególnych przypadkach lub ustalić w odniesieniu do określonej grupy lub kategorii informacji, np. jeżeli informacje są przekazywane za pośrednictwem automatycznego łącza ustanowionego między EUROSURem a innym oprogramowaniem. Państwo członkowskie występujące o przyznanie mu prawa własności do informacji musi należycie uzasadnić swój wniosek. Krajowe ośrodki koordynacji są odpowiedzialne za terminowe przedstawienie jak najpełniejszego i najdokładniejszego obrazu sytuacji. Zarówno krajowe ośrodki koordynacji, jak i Agencja są odpowiedzialne za zapewnienie dostępności, poufności i integralności wymienianych informacji. Krajowe ośrodki koordynacji i Agencja wywiązują się z tego zobowiązania, ściśle przestrzegając zasad bezpieczeństwa, przepisów w zakresie ochrony danych niejawnych i danych osobowych oraz zapewniając poszanowanie praw własności przy dalszym przetwarzaniu informacji. Właściciele informacji są odpowiedzialni za ich potwierdzenie przed ich opublikowaniem w sieci komunikacyjnej EUROSUR-u. Należy unikać powielania informacji poprzez korzystanie z odpowiednich procedur i spójnych procesów walidacji. W szczególności należy zapewnić, aby informacje wprowadzane ręcznie nie powielały informacji znajdujących się już w systemie i pochodzących z półautomatycznych i w pełni zautomatyzowanych źródeł (innych podłączonych systemów). Aby ograniczyć ryzyko powielania informacji do minimum, zarówno na poziomie Agencji, jak i na poziomie państwa członkowskiego opracowuje się odpowiednie procedury. 22 S trona

24 Agencja dostarcza informacje i usługi EUROSUR-owi zgodnie z podejściem ukierunkowanym na usługi, opierającym się na normach ustalonych na szczeblu międzynarodowym Wspólnoty interesów 36 Wspólnoty interesów są tworzone przez użytkowników EUROSUR-u, którzy dążą do realizacji wspólnych celów lub interesów lub do spełnienia wspólnych wymogów. Tacy użytkownicy mogą tworzyć grupy geograficzne lub tematyczne. Na przykład geograficzna wspólnota interesów może koncentrować się na określonym obszarze / określonym rodzaju granicy lub na fakcie posiadania wspólnej granicy z określonym państwem trzecim. Tematyczna wspólnota interesów może koncentrować się na dalszym rozbudowywaniu warstwy analitycznej, na innej konkretnej usłudze oferowanej w ramach EUROSUR-u lub na udziale we wspólnej operacji. Wspomniane wspólnoty nie mają charakteru formalnego, ale przyczyniają się do poprawy organizacji, a w szczególności do zacieśnienia współpracy i uzyskania efektu synergii przy świadczeniu usług i prowadzeniu wymiany informacji, co z kolei przekłada się na poprawę zdolności reagowania. Kwestie związane z wymianą informacji i współpracą między tymi grupami regulują przepisy dotyczące krajowego obrazu sytuacji albo europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji, w zależności od tego, czy w taką wymianę informacji i współpracę zaangażowana jest Agencja. Z uwagi na ich przekrojowy charakter działania wspólnoty interesów mogą wykraczać poza zakres EUROSUR-u, przy czym tę część działalności wspólnot, która nie jest objęta EUROSUR-em, regulują odrębne przepisy (np. mandat ogólny Agencji). Na przykład, jeżeli grupa państw członkowskich biorących udział we wspólnej operacji stworzy wspólnotę interesów, część informacji gromadzonych i przetwarzanych przez Agencję w ramach tej operacji może wykraczać poza zakres EUROSUR-u (informacje na temat postępowań w sprawie powrotu, azylu itp.) Źródła informacji 37 Kategoria Niewyczerpujący wykaz przykładów A Krajowy System(y) nadzorowania granicy lądowej system System(y) nadzorowania granicy morskiej nadzorowani a granicy System(y) nadzorowania granicy powietrznej B Czujniki Radar: położenie, kurs, prędkość, czas, rozmiar obiektu stacjonarne i ruchome Kamery: zdjęcia, materiały wideo, czas, kierunek, dane uzyskane w wyniku przetworzenia obrazu Aktywne kamery z selektywną obserwacją przestrzeni (ang. range gated): odległość do obiektu, identyfikacja statku Czujniki radiowe / radiowe systemy naprowadzania: położenie, częstotliwość operacyjna, rodzaj radia Układy hydrofonowe: dane dotyczące ruchu statków, identyfikacja statku C Patrole Misje służące zapewnieniu ochrony granic morskich, lądowych i powietrznych 36 Zob. załącznik do rozporządzenia (UE) nr 1052/ Art. 9 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1052/ S trona

25 D Ośrodki lokalne i regionalne oraz innego rodzaju ośrodki E Inne organy i systemy krajowe, w tym oficerowie łącznikowi Środki wojskowe wspierające wykonywanie zadań z zakresu egzekwowania prawa Misje poszukiwawcze i ratunkowe Misje mające na celu przeprowadzenie kontroli celnej / kontroli rybołówstwa Misje służące zapewnieniu bezpieczeństwa morskiego (np. mające na celu wykrycie wycieku ropy naftowej) Lokalne i regionalne ośrodki koordynacji Morskie ratownicze centra koordynacyjne Krajowe punkty kontaktowe ds. przeciwdziałania nielegalnej imigracji / przemytowi środków odurzających Ośrodki operacyjne ds. współpracy transgranicznej Krajowe ośrodki ds. kontroli rybołówstwa / ds. bezpieczeństwa i ochrony na morzu Punkty kontaktowe między sąsiadującymi państwami członkowskimi (np. ds. fałszywych dokumentów, granic, służby celnej lub zwalczania przestępczości transgranicznej związanej z pojazdami) Ambasady, konsulaty i oficerowie łącznikowi w państwach trzecich F Agencja Połączone usługi EUROSUR-u, w tym informacje pozyskane dzięki wspólnemu stosowaniu narzędzi nadzoru (np. usługi wykrywania statków morskich, obraz satelitarny, informacje o terenie, prognozy pogody) G Inne krajowe ośrodki koordynacji H Państwa trzecie I Systemy zgłaszania statków morskich Produkty analityczne opracowywane przez jednostkę Agencji ds. analizy ryzyka (np. przypisywanie poziomów ryzyka poszczególnym odcinkom granicy) Informacje na temat wspólnych operacji, w tym sprawozdania dotyczące zdarzeń przekazywane za pośrednictwem aplikacji służącej do informowania o wspólnych operacjach (JORA) Informacje o środkach własnych Agencji Sąsiadujące odcinki granicy: zdarzenia, taktyczne analizy ryzyka i ewentualnie patrole Sieci regionalne Europejska sieć patroli Sieci regionalne Współpraca dwustronna System automatycznej identyfikacji (AIS) Satelitarny system monitorowania statków (VMS) Unijny system wymiany informacji morskiej obejmujący SafeSeaNet oraz system dalekiego zasięgu do identyfikacji i śledzenia statków (LRIT) 24 S trona

26 3.2.5 Warstwa zdarzeniowa 38 Jeżeli chodzi o ochronę granic lądowych i morskich, państwa członkowskie muszą zgłaszać wszystkie zdarzenia zgodnie z postanowieniami poniższych rozdziałów, niezależnie od poziomu ryzyka przypisanego danemu zdarzeniu. Jeżeli dane państwo członkowskie zdecyduje się zgłaszać zdarzenia na przejściach granicznych lub zdarzenia związane z ochroną granic powietrznych, powinno: przekazać Agencji zakres tego zgłaszania; oraz ściśle trzymać się tego zakresu przy przekazywaniu informacji. Kwestie związane z odprawami granicznymi i ochroną granic powietrznych mają znaczenie przy dążeniu do uzyskania pełnej znajomości sytuacji. Dlatego też państwa członkowskie, które zaczęły przekazywać informacje w tym zakresie, powinny kontynuować ich przekazywanie i zaprzestać wyłącznie w wyjątkowych i należycie uzasadnionych przypadkach. W przypadku zaprzestania przekazywania informacji państwa członkowskie muszą zgłosić Agencji to zaprzestanie Forma warstwy zdarzeniowej krajowego obrazu sytuacji Podwarstw warstwy zdarzeniowej nie należy traktować jako jej fizycznie wyodrębnionych części podwarstwy są zbiorami informacji dotyczących różnych zagadnień, które można wyświetlać na różne sposoby, aby zwiększyć znajomość sytuacji i zdolność reagowania w możliwie najbardziej efektywny sposób. Metoda gromadzenia informacji na potrzeby krajowego obrazu sytuacji powinna umożliwiać łatwe i niezwłoczne przeniesienie informacji o wszystkich zdarzeniach do europejskiego obrazu sytuacji, np. poprzez półautomatyczne/automatyczne przeniesienie za pośrednictwem interfejsu lub szybkie ręczne wprowadzenie informacji o odpowiednich zdarzeniach do europejskiego obrazu sytuacji Podwarstwa nielegalne przekraczanie granicy Wszystkie zdarzenia dotyczące nielegalnego przekraczania granicy wykryte na granicach zewnętrznych państwa członkowskiego muszą zostać zgłoszone w krajowym obrazie sytuacji, niezależnie od liczby osób, która brała udział w danym zdarzeniu, ich obywatelstwa lub poziomu ryzyka przypisanego danemu zdarzeniu. Zgłaszanie zdarzeń dotyczących odpraw granicznych i ochrony granic powietrznych uznaje się za najlepszą praktykę, ponieważ pozwala to uzyskać pełną znajomość sytuacji Podwarstwa przestępczość transgraniczna Przedmiotowa podwarstwa obejmuje wszelkie zdarzenia dotyczące poważnej przestępczości o wymiarze transgranicznym, do których dochodzi na granicach zewnętrznych, wzdłuż tych granic lub w ich pobliżu Podwarstwa sytuacje kryzysowe Przedmiotowa podwarstwa obejmuje katastrofy naturalne lub katastrofy spowodowane przez człowieka, wypadki, kryzysy humanitarne lub polityczne lub wszelkie inne poważne sytuacje występujące na granicach zewnętrznych, wzdłuż tych granic lub w ich pobliżu, które mogą mieć istotny wpływ na kontrole graniczne. W tym kontekście istotny wpływ należy rozumieć jako wpływ na sytuację na granicy na tyle poważny, że wymaga podjęcia dodatkowych 38 Zob. art. 4 ust. 2 i 3, art. 9 ust. 3 i 4, art. 10 ust. 3 i art. 11 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1052/ S trona

27 środków lub przeprowadzenia specjalnej interwencji, uwzględniając konieczność wezwania posiłków i pilnych działań w obszarze podejmowania decyzji i reagowania Podwarstwa pozostałe zdarzenia Przedmiotowa podwarstwa zawiera informacje na temat niezidentyfikowanych i wzbudzających podejrzenia pojazdów, statków morskich oraz innych jednostek i osób obecnych na granicach zewnętrznych danego państwa członkowskiego, wzdłuż tych granic lub w ich pobliżu, oraz informacje na temat wszelkich innych zdarzeń, które mogą mieć istotny wpływ na kontrolę granic zewnętrznych Elementy warstwy zdarzeniowej krajowego obrazu sytuacji, które powinny zostać udostępnione na potrzeby europejskiego obrazu sytuacji Wszystkie zdarzenia zgłoszone w krajowym obrazie sytuacji muszą zostać udostępnione również w europejskim obrazie sytuacji. Krajowy ośrodek koordynacji musi zapewnić niezwłoczne wprowadzenie informacji na temat zdarzeń i ich przekazanie do europejskiego obrazu sytuacji Przypisywanie do odcinków granicy Każde zdarzenie musi zostać przypisane do odcinka granicy Poziomy ryzyka przypisane do zdarzeń Zarządzając odpowiednimi krajowymi obrazami sytuacji, krajowe ośrodki koordynacji przypisują poziom ryzyka wszystkim zgłaszanym zdarzeniom w oparciu o wyniki oceny przeprowadzanej na szczeblu krajowym. Agencja nie może zmienić poziomów ryzyka przypisanych poszczególnym zdarzeniom przez krajowe ośrodki koordynacji Warstwa zdarzeniowa europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji Europejski obraz sytuacji i wspólny przedgraniczny obraz sytuacji są dostępne dla wszystkich państw członkowskich uczestniczących w systemie EUROSUR. Agencja musi udzielić krajowemu ośrodkowi koordynacji nieograniczonego dostępu do obydwu obrazów za pośrednictwem sieci komunikacyjnej EUROSUR-u. Zawartość wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji odpowiada strukturze przedstawionej w europejskim obrazie sytuacji, co oznacza, że informacje obejmują te same obszary tematyczne. Połączenie wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji z europejskim obrazem sytuacji pozwala zapewnić ciągłość geograficzną. Niektóre zdarzenia mogą zostać wykryte na obszarze objętym wspólnym przedgranicznym obrazem sytuacji i przechwycone na obszarze objętym europejskim obrazem sytuacji. Wszystkie zdarzenia, do których dochodzi na obszarze operacyjnym wspólnej operacji, projektu pilotażowego lub szybkiej interwencji koordynowanych przez Agencję, muszą zostać zgłoszone w europejskim obrazie sytuacji / wspólnym przedgranicznym obrazie sytuacji dotyczy to również zdarzeń, do których dochodzi na obszarze operacyjnym, ale nie w ramach samej wspólnej operacji. Obszary operacyjne europejskiej sieci patroli oraz wszelkie inne działania operacyjne z udziałem Agencji należą do tej kategorii Proces przekazywania informacji i zapewnienie jakości Państwa członkowskie i Agencja muszą zapewnić odpowiednią jakość procesu przekazywania informacji oraz zagwarantować, aby w ramach EUROSUR-u nie dochodziło 26 S trona

28 do powielania przekazywanych informacji (np. informacji dotyczących zdarzeń). W tym celu państwa członkowskie ustanawiają mechanizm zatwierdzania, w następstwie czego krajowy ośrodek koordynacji staje się odpowiedzialny za ostateczne zatwierdzenie danych przekazywanych na potrzeby europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji. Krajowy ośrodek koordynacji musi również zapewnić, aby żadne dane osobowe inne niż dane związane z numerami identyfikacyjnymi statków morskich nie zostały wprowadzone do europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji. Krajowy punkt kontaktowy agencji Frontex (NFPOC) z wyprzedzeniem informuje krajowy ośrodek koordynacji o wszelkich planowanych operacjach, które odbędą się na jego terytorium Warstwa operacyjna Krajowy obraz sytuacji Warstwa operacyjna składa się z: podwarstwy środki własne i obszary operacji ; oraz podwarstwy informacje o środowisku (zob. rozdział ). Podwarstwa środki własne i obszary operacji zawiera informacje na temat krajowych środków i personelu, określonych i utrzymywanych na szczeblu krajowym. Informacje na temat środków własnych i obszarów operacji są gromadzone w krajowych systemach państw członkowskich. Takie informacje mogą obejmować np. wizualizację zakresu odpowiedzialności podległych struktur na mapie z informacjami geograficznymi, lokalizację i trasy patroli, rozmieszczenie i rodzaje środków, obrazy przekazywane w czasie rzeczywistym przez kamery, informacje na temat obszaru monitorowanego przez kamery oraz lokalizacji i współrzędnych łodzi patrolowych na rzekach i morzu. Bezpośrednia komunikacja między krajowym ośrodkiem koordynacji a środkami patrolowymi za pośrednictwem specjalnych terminali (np. transeuropejskiego systemu trankingowej łączności radiowej / TETRA) wyraźnie poprawia zdolność reagowania. Dostęp do informacji na temat środków wojskowych wspierających wykonywanie zadań z zakresu egzekwowania prawa może zostać ograniczony zgodnie z zasadą ograniczonego dostępu na wniosek organu krajowego odpowiedzialnego za takie środki. Powiązanie informacji zawartych w warstwie operacyjnej (np. informacji o środkach patrolowych i warunkach pogodowych) z informacjami zawartymi w warstwie zdarzeniowej w istotny sposób polepsza znajomość sytuacji i zdolność reagowania. Obraz sytuacji na sąsiadujących odcinkach granicy zewnętrznej zawarty w warstwie operacyjnej może zostać udostępniony zainteresowanym państwom członkowskim i może zostać przekazany Agencji na zasadzie dobrowolności Europejski obraz sytuacji / wspólny przedgraniczny obraz sytuacji Przedmiotowa warstwa składa się z: podwarstwy środki własne ; podwarstwy operacje ; oraz 39 Zob. art. 9 ust. 5 i 6, art. 9 ust. 9 i 10, art. 10 ust. 5 i 6 oraz art. 11 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1052/ S trona

29 podwarstwy informacje o środowisku (zob. rozdział ). Podwarstwa środki własne i podwarstwa operacje obejmują informacje przekazane przez państwa członkowskie i Agencję w przypadkach, w których odpowiednie środki zostały wykorzystane w trakcie wspólnych operacji Agencji lub zostały oddane do dyspozycji Agencji. W odniesieniu do wszystkich środków wykorzystywanych w ramach działań operacyjnych koordynowanych przez Agencję należy przekazać następujące informacje: rodzaj środka; nazwę środka (marka / model / sygnał wywoławczy); opis (szczegółowe określenie rodzaju środka); informacje o właścicielu środka czyli o państwie członkowskim (standardowy opis zawierający trzyliterowy kod państwa (ISO alfa-3) właściwy dla organu państwa członkowskiego dokonującego rozmieszczenia); informacje o lokalizacji (miejsce ostatniego rozmieszczenia); nazwę operacji. Ponadto należy zawrzeć informacje na temat stanu i pozycji środków (np. środek biorący udział we wspólnej operacji przesyła informacje o swojej pozycji za pośrednictwem systemu pozycjonowania Fronteksu), opis misji i informacje o zaangażowanych podmiotach, harmonogramy rozmieszczenia i patrolowania, informacje o obszarach operacji, okresowe raporty sytuacyjne, dane statystyczne, informacje o punktach kontaktowych i punktach koordynacji oraz informacje o wszelkich innych działaniach operacyjnych koordynowanych przez Agencję, takich jak europejska sieć patroli. Zgodnie z najlepszą praktyką krajowe ośrodki koordynacji, w tym międzynarodowy ośrodek koordynacji, organizują działania koordynowane przez Agencję. Jeżeli międzynarodowy ośrodek koordynacji funkcjonuje niezależnie od krajowego ośrodka koordynacji, między tymi ośrodkami należy stworzyć odpowiednie kanały komunikacji i ustanowić procedury wymiany informacji dotyczących działań koordynowanych przez Agencję Europejska sieć patroli Wszystkie państwa członkowskie należące do europejskiej sieci patroli korzystają z ram EUROSUR-u do wymiany informacji dotyczących europejskiej sieci patroli. Państwa członkowskie należące do europejskiej sieci patroli korzystają ze swoich krajowych ośrodków koordynacji oraz z sieci komunikacyjnej EUROSUR-u w celu: zgłaszania wszystkich zdarzeń dotyczących nielegalnej imigracji i przestępczości transgranicznej wykrytych na obszarach objętych europejską siecią patroli, aby uwzględnić je w warstwie zdarzeniowej europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji. Do zgłoszeń można załączyć również standardowe sprawozdania z misji, materiały wideo i zdjęcia, o ile są dostępne, aby bardziej szczegółowo opisać przebieg zdarzenia; przekazywania informacji na temat wspólnych patroli w ramach europejskiej sieci patroli, uwzględniając informacje o obserwatorach (takich jak oficerowie łącznikowi) znajdujących się na pokładzie jednostek patrolowych, do warstwy operacyjnej europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji; 28 S trona

30 weryfikowania i aktualizowania informacji na temat obszarów objętych europejską siecią patroli 40 w warstwie operacyjnej europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji; oraz aktualizowania informacji na temat kluczowych elementów (np. harmonogramów patroli w ramach europejskiej sieci patroli oraz przekazywanych co miesiąc informacji dotyczących patroli na obszarach objętych europejską siecią patroli, a także informacji o zmianach w strukturach europejskiej sieci patroli). Informacje dotyczące bieżącej współpracy między państwami członkowskimi należącymi do europejskiej sieci patroli muszą zostać wyraźnie wyodrębnione w warstwie operacyjnej europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji Role i obowiązki Informacje o operacjach, projektach pilotażowych i szybkich interwencjach koordynowanych przez Agencję powinny być przekazywane w następujący sposób: Agencja wprowadza informacje o obszarze operacyjnym, na którym przeprowadza się wspólne operacje; przyjmujące państwo członkowskie przekazuje informacje na temat środków wykorzystywanych w ramach wspólnych operacji, ale takie informacje mogą zostać również przekazane przez Agencję w porozumieniu z przyjmującym państwem członkowskim; System pozycjonowania Fronteksu dostarcza informacji o pozycji, czasie, statusie i rodzaju środków wykorzystywanych w ramach wspólnych operacji, projektów pilotażowych i szybkich interwencji lub środków znajdujących się w dyspozycji Agencji. Jeżeli środki wykorzystywane w trakcie wspólnej operacji nie są podłączone do systemu pozycjonowania Fronteksu, krajowy ośrodek koordynacji państwa członkowskiego, na którego terytorium przeprowadza się wspólną operację, musi na bieżąco przekazywać informacje na temat liczby, pozycji i statusu rozmieszczonych środków. Agencja może również za pośrednictwem warstwy operacyjnej europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji przekazywać inne informacje na temat operacji, projektów pilotażowych i szybkich interwencji koordynowanych przez Agencję, takie jak: codzienne/cotygodniowe raporty sytuacyjne dotyczące określonej wspólnej operacji; odpowiednio zredagowane informacje, które można udostępnić przedstawicielom mediów Podwarstwa informacje o środowisku W przedmiotowej podwarstwie udostępnia się informacje na temat terenu i warunków pogodowych. Agencja za pośrednictwem warstwy operacyjnej europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji przekazuje obserwacje meteorologiczne, prognozy pogody oraz informacje oceanograficzne, a także świadczy usługi 40 Obszary te wyznaczono w oparciu o działania w zakresie patrolowania prowadzone przez państwa członkowskie obejmują one określone obszary przybrzeżne Morza Śródziemnego, Oceanu Atlantyckiego i Morza Czarnego. 29 S trona

31 w zakresie symulacji dryfowania, z których można skorzystać również przy opracowywaniu krajowego obrazu sytuacji Warstwa analityczna 41 Warstwy analityczne europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji i krajowego obrazu sytuacji są ze sobą powiązane, ponieważ mogą opierać się na tych samych danych sytuacyjnych i wywiadowczych. W dwóch poniższych tabelach wskazano rodzaje produktów i usług wspólnych dla warstwy analitycznej krajowego obrazu sytuacji i dla warstwy analitycznej europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji. Produkty warstwy analitycznej nie są co do zasady dostarczane na żądanie; udostępnia się je stosownie do określonych wewnętrznych zadań powierzonych krajowemu ośrodkowi koordynacji lub Agencji. Produkty Najistotniejsze zmiany Nota informacyjna Raport analityczny Sprawozdania z obserwacji Ziemi Uzupełniające sprawozdania analityczne Opis Krótkie sprawozdanie zawierające zwięzły opis i analizę wydarzeń lub warunków politycznych, społecznych, gospodarczych lub demograficznych, w tym opis sytuacji w obszarze praw podstawowych, które mają lub mogą mieć wpływ na nielegalną imigrację lub przestępczość transgraniczną. Zwięzłe i zazwyczaj przygotowane ad hoc sprawozdanie zawierające analizę poświęconą określonym kwestiom związanym z nielegalną imigracją lub przestępczością transgraniczną. Jego głównym celem jest szybkie i skuteczne poinformowanie decydentów o konkretnym problemie. Opracowywane regularnie, bardziej szczegółowe (w porównaniu z notą informacyjną) sprawozdanie dotyczące nielegalnej imigracji lub przestępczości transgranicznej, koncentrujące się na określonych regionach lub kwestiach. Raport analityczny jest bardziej rozbudowany niż nota informacyjna, ponieważ pozwala zapoznać się z wynikami pogłębionej analizy sytuacji oraz w stosownych przypadkach zawiera zalecenia. Sprawozdania dostarczone przez Centrum Satelitarne Unii Europejskiej lub przedsiębiorstwa w odpowiedzi na wnioski dotyczące usług obserwacji Ziemi, takich jak monitorowanie wybrzeża lub strefy przedgranicznej. Kategoria ta umożliwia udostępnienie poprzez EUROSUR dokumentacji analitycznej, która nie kwalifikuje się do głównych rodzajów produktów warstwy analitycznej (najistotniejsze zmiany, noty informacyjne i raporty analityczne). Wszystkie usługi warstwy analitycznej są usługami na żądanie, o które krajowe ośrodki koordynacji mogą wnioskować w ramach połączonych usług EUROSUR-u (zob. rozdział 3.2.8). Domyślnie usługi te będą udostępniane wszystkim krajowym ośrodkom koordynacji w ramach sieci komunikacyjnej EUROSUR-u. Usługi Opis 41 Zob. art. 9 ust. 7, art. 10 ust. 7 i art. 11 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1052/ S trona

32 Monitorowanie terenów nadbrzeżnych Monitorowanie strefy przedgranicznej Obraz referencyjny / mapa Sprawozdania terminowe i sprawozdania ad hoc, dane wektorowe i obraz pasów nabrzeża (plaż i portów) wybrane na podstawie analizy ryzyka. Wymienione sprawozdania wspierają ocenę operacyjną działań związanych z nielegalną imigracją i przestępczością transgraniczną. Sprawozdania terminowe i sprawozdania ad hoc, dane wektorowe i obraz strefy przedgranicznej wybrane na podstawie analizy ryzyka. Wymienione sprawozdania wspierają ocenę operacyjną działań związanych z nielegalną imigracją i przestępczością transgraniczną. Usługa ta umożliwia wystąpienie o przeprowadzenie badań dotyczących przenikalności granic. Obrazy satelitarne o bardzo wysokiej rozdzielczości i dane wektorowe obejmujące konkretne obszary państwa trzeciego wybrane na podstawie analizy ryzyka. Obraz ten jest wymagany do prowadzenia obecnych i przyszłych analiz działań związanych z nielegalną imigracją i przestępczością transgraniczną. Opisane poniżej siedem etapów stosuje się w celu wygenerowania warstwy analitycznej i zarządzania tą warstwą: etap 1: zarządzanie warstwą analityczną etap 2: gromadzenie danych wywiadowczych etap 3: ocena danych wywiadowczych etap 4: zestawianie danych wywiadowczych etap 5: analiza i interpretacja etap 6: wytwarzanie i wizualizacja produktów i usług etap 7: rozpowszechnianie Etap 1: zarządzanie warstwą analityczną Celem tego nadrzędnego zadania jest zarządzanie warstwą analityczną i powiązanym z nią cyklem wywiadowczym. Można go osiągnąć poprzez identyfikację lub poprawę zadań, procedur i polityki Etap 2: gromadzenie danych wywiadowczych Agencja gromadzi informacje i dane wywiadowcze w oparciu o uzgodnione wymogi, skupiając się na celu, wzorze lub tendencji. Gromadzone dane obejmują informacje z wielu źródeł w różnych formatach, początkowo głównie spoza EUROSUR-u (wspólne operacje, oficer łącznikowy i sieci analizy ryzyka, agencje UE, misje i delegacje lub agencje ONZ, fundusze i programy). Proces ten zmienia się stopniowo w zależności od ilości i jakości danych wywiadowczych przekazywanych EUROSUR-owi przez krajowy ośrodek koordynacji. Etap ten obejmuje rodzaje informacji i danych wywiadowczych wymaganych do wygenerowania warstwy analitycznej europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji: obrazy i dane geograficzne: informacje zawierające odniesienia przestrzenne, takie jak mapy topograficzne, infrastruktura transportowa, mapy nawigacyjne, obszary objęte ograniczeniami, mapy tematyczne i numeryczne modele pokrycia terenu, w tym obrazy referencyjne kluczowych obszarów, na których występuje nielegalna imigracja, oraz lokalizacje określone na podstawie analizy i danych wywiadowczych; kluczowe informacje strategiczne: obejmujące długofalowe przeglądy, pojawiające się tendencje i zmiany w zwalczaniu nielegalnej imigracji i przestępczości transgranicznej, 31 S trona

33 ewentualne środki łagodzące i zapobiegawcze oraz prawdopodobne kierunki zmiany polityki, programów i prawodawstwa; informacje operacyjne: informacje taktyczne i operacyjne, takie jak dane z czujników, informacje dotyczące wykrywania i śledzenia statków morskich, zdjęcia radarowe, informacje dotyczące środków patrolowych, sprawozdania dotyczące zdarzeń, obrazy satelitarne, operacyjne dane wywiadowcze i informacje na temat nadzoru (rozpoznanie elektroniczne, wywiad osobowy); dane z bazy wiedzy: baza wiedzy będzie zawierała sformalizowany opis warunków i metod, takich jak kategoryzacja rodzajów statków morskich, opisy typowych scenariuszy i opisy czujników. Baza wiedzy zapewni środki do ręcznego i półautomatycznego gromadzenia, organizowania i pozyskiwania wiedzy Etap 3: ocena danych wywiadowczych Ten etap składa się z dwóch zadań: oceny: ocena niezawodności źródła i wiarygodności informacji; zatwierdzenia: ocena przychodzących danych przefiltrowanych według znormalizowanych kryteriów (w tym kontroli prawnych) w celu poprawy jakości danych Etap 4: zestawianie danych wywiadowczych Zestawianie obejmuje pozbycie się fałszywych, nieistotnych i nieprawdziwych informacji. Wymaga to uporządkowania pozostałych informacji, co pozwala na identyfikację ewentualnych związków pomiędzy pozornie niepowiązanymi elementami. Etap ten obejmuje dwa zadania: filtrowanie: usunięcie informacji, które nie są niezbędne na potrzeby bieżących wymogów informacyjnych; łączenie: łączenie ocenionych i zweryfikowanych informacji w jeden spójny dokument Etap 5: analiza i interpretacja Etap analityczny polega na przetwarzaniu informacji w zinterpretowany produkt, który zapewnia możliwie jak najdokładniejsze i uzasadnione wnioski na przyszłość: taktyczne/operacyjne dane wywiadowcze bezpośrednio przyczyniają się do osiągnięcia bezpośredniego celu i koncentrują się np. na konkretnej działalności przestępczej w celu jej neutralizacji; strategiczne dane wywiadowcze dotyczą istniejących wzorów lub pojawiających się tendencji w odniesieniu do nielegalnej imigracji i przestępczości transgranicznej. Cel przyświecający temu etapowi można osiągnąć poprzez syntezę i analizę danych zebranych w danym okresie w celu sformułowania świadomych osądów na temat kwestii, takich jak możliwości ułatwiania bezprawnego wjazdu i pobytu, narażenia, tendencje i wzory. Umożliwia to sformułowanie wniosków i prognoz, które będą pomocne w opracowaniu odpowiednich środków zapobiegawczych; analiza obrazów to kluczowe działanie generujące informacje oraz docelowe i strategiczne dane wywiadowcze dzięki wykorzystaniu obrazom satelitarnym. Działanie to polega na wykrywaniu i analizowaniu zmian, umożliwia korelację/fuzję z innymi źródłami (biały wywiad, informacje geoprzestrzenne, strategiczne informacje na temat rozwoju i źródła stron trzecich), sprawozdaniami analitycznymi i innymi materiałami dodatkowymi. 32 S trona

34 Analizy są dostosowane do potrzeb klientów w celu skutecznego wspomagania procesu decyzyjnego Etap 6: wytwarzanie i wizualizacja usług i produktów oraz etap 7: rozpowszechnianie Na tych etapach koryguje się, kondensuje, uporządkowuje i modyfikuje wyniki zebrane podczas etapu analizy i interpretacji, przed opublikowaniem dokumentów oraz przedstawieniem obiektów i map. Ostatnim etapem jest umieszczenie wszystkich nowych i zaktualizowanych produktów warstwy analitycznej w krajowym obrazie sytuacji lub europejskim obrazie sytuacji / wspólnym przedgranicznym obrazie sytuacji. Jeżeli produkty są widoczne w europejskim obrazie sytuacji / wspólnym przedgranicznym obrazie sytuacji, uznaje się, że zostały rozpowszechnione Wspólne stosowanie narzędzi nadzoru Rola Agencji Agencja koordynuje wspólne stosowanie narzędzi nadzoru na szczeblu europejskim poprzez świadczenie scentralizowanych usług państwom członkowskim i Agencji. Jako koordynator Agencja musi być pojedynczym punktem kontaktowym zajmującym się pozyskiwaniem, fuzją i świadczeniem tych usług Aktywacja usługi Usługi aktywuje się na podstawie wymogów dotyczących utrzymania europejskiego obrazu sytuacji i wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji, wniosku krajowego ośrodku koordynacji, wniosku jednostek Agencji (np. w celu wsparcia wspólnych operacji) Świadczenie usług 1) Zakres usług: w tabeli poniżej przedstawiono zakres usług, które mogą być świadczone: Zakres usług Informacje o środowisku, w tym: informacje o terenie (np. mapy zasadnicze) warunki pogodowe Rozporządzenie (UE) nr 1052/2013 art. 10 ust. 5 lit. c) Świadczenie regularne Monitorowanie terenów nadbrzeżnych Śledzenie statków morskich Monitorowanie wyznaczonych obszarów morskich Ocena oddziaływania na środowisko w odniesieniu do wyznaczonych obszarów Monitorowanie stref przedgranicznych art. 12 ust. 2 lit. na wniosek a) art. 12 ust. 2 lit. na wniosek b) art. 12 ust. 2 lit. na wniosek c) art. 12 ust. 2 lit. na wniosek d) art. 12 ust. 2 lit. na wniosek 42 Art. 12 rozporządzenia (UE) nr 1052/ S trona

35 Dane z systemów zgłaszania statków morskich 2) Fuzja usług e) art. 12 ust. 3 lit. a) regularne W ramach połączonych usług EUROSUR-u Agencja pozyskuje, łączy i przedstawia podstawowe i łączone usługi z różnych narzędzi nadzoru i innych źródeł w europejskim obrazie sytuacji / wspólnym przedgranicznym obrazie sytuacji dostosowanym do potrzeb użytkownika końcowego. W razie potrzeby zakres usług można zwiększyć poprzez zapewnienie odpowiedniej analizy ryzyka. Przykłady: usługa wykrywania zdarzeń; modele morskie, takie jak modele symulacji dryfowania (umożliwiające obliczenie prawdopodobnych lokalizacji statków morskich, na podstawie ostatniej pozycji i warunków panujących na morzu); wykrywanie anomalii (możliwość wykrycia podejrzanych lub nietypowych zachowań statków morskich); system ruchu statków, w tym łączenie pozycji statków morskich pozyskanych za pośrednictwem systemu automatycznej identyfikacji (AIS) i satelitarnego systemu automatycznej identyfikacji z danymi na temat pozycji statków morskich zarejestrowanymi przez radary naziemne i satelitarne. Na poniższej ilustracji widać połączenie różnych i oddzielnych usług świadczonych przez dostawców wewnętrznych i zewnętrznych w jedną, łączną usługę. Warunki pogodowe Ruch statków Dane wywiadowcze w formie obrazów Informacje o terenie Zdarzenia Analiza ryzyka Usługa połączona świadczona EUROSUR-owi 3) Wykaz usług W zależności od potrzeb Agencja będzie świadczyła usługi regularnie lub na zasadzie ad hoc. Agencja udostępnia krajowym ośrodkom koordynacji wykaz usług, który zawiera informacje i szczegółowe dane na temat każdej standardowo świadczonej usługi. W razie potrzeby istnieje możliwość świadczenia nowej usługi, nieuwzględnionej wcześniej w wykazie. 4) Proces świadczenia usługi Agencja korzysta z cyklu świadczenia usługi, który rozpoczyna się w momencie złożenia wniosku i kończy, gdy usługa zostaje aktywowana. Proces obejmuje wszystkie etapy w celu zapewnienia: 34 S trona

36 niezbędnej oceny i zatwierdzenia wniosku w sprawie usługi zgodnie ze zbiorem zdefiniowanych wcześniej kryteriów; odpowiedniej organizacji pracy w zakresie świadczenia usług standardowych oraz opracowywania i rozwijania nowych usług; oraz świadczenia usługi na rzecz użytkownika. 5) Kryteria zatwierdzenia Agencja ocenia i zatwierdza każdy wniosek w sprawie usługi przed rozpoczęciem świadczenia danej usługi. Agencja może zgodzić się na świadczenie usługi lub może odrzucić wniosek z powodów technicznych, finansowych lub operacyjnych. W przypadku odrzucenia wniosku Agencja powiadamia odpowiednie krajowe ośrodki koordynacji i przedstawia wyjaśnienie swojej decyzji Polityka dotycząca danych osobowych Krajowy obraz sytuacji 44 Państwa członkowskie przetwarzają dane osobowe w ramach krajowego obrazu sytuacji zgodnie ze swoimi przepisami krajowymi. Każde państwo członkowskie, które przetwarza jakiekolwiek dane osobowe w ramach swojego krajowego obrazu sytuacji jest odpowiedzialne w szczególności za bezpieczeństwo tych danych, odpowiednie przeszkolenie personelu i zgodność z krajowymi przepisami i wymogami dotyczącymi ochrony danych. Państwa członkowskie dopilnowują, aby po wygaśnięciu okresu zatrzymywania danych zgodnie z prawem krajowym dane osobowe usuwano lub poddawano anonimizacji zgodnie z prawem krajowym. W przypadku gdy krajowy obraz sytuacji zawiera dane osobowe, przetwarzanie takich danych należy odnotować w celu utworzenia ścieżki audytu Europejski obraz sytuacji i wspólny przedgraniczny obraz sytuacji 45 Krajowy ośrodek koordynacji musi zapewnić, aby żadne dane osobowe inne niż dane związane z numerami identyfikacyjnymi statków morskich nie zostały wprowadzone do europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji. Aby uniknąć ryzyka nieumyślnego wprowadzenia danych osobowych do europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji, państwa członkowskie powinny stworzyć mechanizm zatwierdzania na poziomie krajowego ośrodka koordynacji w celu sprawdzenia, czy żadne dane osobowe nie zostały włączone do informacji przekazanych do europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji w momencie opuszczenia krajowego obrazu sytuacji. Taki mechanizm zatwierdzania może obejmować: unikanie stosowania opcji wytnij i wklej z krajowych baz danych, jeżeli zawierają one dane osobowe; przeczytanie wstawionego tekstu, zwłaszcza pól tekstowych, jeszcze raz przed ostatecznym wysłaniem, ze zwróceniem szczególnej uwagi na to, czy nie wstawiono danych osobowych; 43 Art. 13 rozporządzenia (UE) nr 1052/ Art. 13 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1052/ Art. 13 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1052/ Strona

37 wymaganie od użytkowników, aby zwracali uwagę na treść dokumentów, jakie załączają do artefaktów, i na treść odrębnych dokumentów, ponieważ mogą one zawierać dane osobowe. Mechanizmy w ramach sieci komunikacyjnej EUROSUR-u powinny zapewnić, aby dane przechowywane w krajowym obrazie sytuacji, oznaczone jako dane osobowe przez właściciela informacji (np. krajowy ośrodek koordynacji) nie zostały udostępnione żadnemu innemu krajowemu ośrodkowi koordynacji, z wyjątkiem danych osobowych dozwolonych w europejskim obrazie sytuacji / wspólnym przedgranicznym obrazie sytuacji. Jeżeli Agencja natknie się na dane osobowe inne niż dane związane z numerami identyfikacyjnymi statku morskiego w ramach europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji, musi powiadomić właściciela/twórcę danych (np. krajowy ośrodek koordynacji) i zażądać usunięcia tych danych. Właściciel danych musi usunąć je z europejskiego obrazu sytuacji / wspólnego przedgranicznego obrazu sytuacji. Agencja współpracuje w tej sprawie z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych (EIOD) Dwustronna wymiana między sąsiadującymi państwami członkowskimi 46 Jeżeli sąsiadujące państwa członkowskie korzystają z sieci komunikacyjnej EUROSUR-u w celu prowadzenia dwustronnej wymiany informacji, dane osobowe należy usunąć. Nie utrudni to państwom członkowskim prowadzenia dwustronnej wymiany danych osobowych poprzez określone łącza komunikacyjne zgodnie z krajowymi i unijnymi przepisami o ochronie danych. 3.3 Zdolność reagowania Definicja i elementy Zdolność reagowania oznacza zdolność przeprowadzania działań mających na celu zwalczanie nielegalnej działalności transgranicznej na zewnętrznych granicach, wzdłuż tych granic lub w ich pobliżu. Zdolność ta dotyczy zarówno środków, jak i harmonogramów pozwalających właściwie reagować. Jednocześnie jest to jeden z kluczowych czynników przyczyniających się do ochrony i ratowania życia migrantów. Organy krajowe odpowiedzialne za ochronę granic zewnętrznych muszą być w stanie przenieść zasoby, takie jak personel, sprzęt i środki, by szybko reagować na wszelkie zmiany na morskich i lądowych granicach zewnętrznych oraz, w stosownych przypadkach, na przejściach granicznych. Zdolność reagowania obejmuje dwa elementy: fizyczna zdolność reagowania jest to dostępność wystarczających zasobów ludzkich i technicznych (takich jak wyszkolony personel, systemy i środki), która pozwala na odpowiednią reakcję na nagłe zagrożenia lub nielegalne działania; Zalecenie: monitorowanie odcinków granicy zewnętrznej za pomocą urządzeń stacjonarnych i ruchomych, które spełniają co najmniej wymogi dotyczące odcinków o niskim poziomie ryzyka. 46 Zob. art. 9 ust. 9 i 10 rozporządzenia (UE) nr 1052/ Zob. art rozporządzenia (UE) nr 1052/ Strona

38 proceduralna zdolność reagowania odnosi się do istnienia procesów i procedur umożliwiających organom planowanie, inicjowanie i prowadzenie operacji w celu sprawnego i szybkiego przeciwdziałania zagrożeniom lub nielegalnej działalności transgranicznej. Zalecenie: w odniesieniu do wszystkich odcinków granicy zewnętrznej, nawet tych o niezmiennie niskim poziomie ryzyka, wprowadzenie procedury lub mechanizmu aktywujących dodatkowe środki, w przypadku nagłego zagrożenia lub nagłego wzrostu poziomu ryzyka Planowanie zdolności reagowania Krajowe ośrodki koordynacji organizują i przeprowadzają symulacje możliwych scenariuszy i oceniają odpowiednie środki reakcji. To pozwoli im na: określenie, zorganizowanie i koordynowanie odpowiednich środków reakcji przez organy krajowe odpowiedzialne za ochronę granic na różnych odcinkach granicy zewnętrznej oraz wspieranie środków zapewnionych przez inne organy krajowe; ocenę ogólnej zdolności reagowania i określenie wszelkiej potrzeby dalszych usprawnień. Zalecenie: należy sporządzić plany radzenia sobie z nagłym masowym napływem obywateli państw trzecich. Planowanie zdolności reagowania można podzielić na działania prowadzone na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym. O ile to możliwe, należy korzystać z krajowych ośrodków koordynacji jako organu zajmującego się koordynacją i wymiana informacji. Jeżeli państwo członkowskie posiada już takie plany, sprawdza, czy spełniają one wymogi zawarte w niniejszym podręczniku i, w razie potrzeby, odpowiednio je dostosowuje. Najlepsza praktyka: planowanie zdolności reagowania może obejmować w odniesieniu do każdego odcinka granicy: opis odcinka granicy zewnętrznej (opis terenu, warunki geopolityczne, środowiskowe) i przegląd analizy ryzyka; zasoby dostępne w organach krajowych odpowiedzialnych za ochronę granic i organach zapewniających wsparcie (zasoby ludzkie i techniczne, ich lokalizacja, ilość, czas reakcji, kanały komunikacyjne); organy w sąsiadujących państwach członkowskich odpowiedzialne za odcinki granicy zewnętrznej i ich zasoby; organy w sąsiadujących państwach trzecich odpowiedzialne za odcinki granicy i ich zasoby; zasady użycia siły w przypadku wspólnie uzgodnionych reakcji na różne scenariusze; przepisy dotyczące mechanizmów ochrony praw podstawowych, w tym ochrony międzynarodowej i ochrony grup szczególnie wrażliwych w przypadku masowych napływów. Zdolność reagowania należy dostosować do zmieniających się sytuacji. Zalecenie: zdolność reagowania należy zaplanować oddzielnie dla niskiego, średniego i wysokiego poziomu ryzyka przypisanego odcinkom granic zewnętrznych wraz z opisem środków podejmowanych w przypadku zmiany poziomu ryzyka przypisanego odcinkom 37 Strona

39 granicy zewnętrznej. Plany powinny także obejmować rozmieszczenie krajowych zespołów szybkiej interwencji oraz działania wspomagające i zasoby Agencji Przekazywanie zadań szczeblom regionalnym i lokalnym 48 Państwa członkowskie mogą przekazywać niektóre obowiązki krajowych ośrodków koordynacji organom regionalnym, lokalnym, funkcyjnym lub innym, które są w stanie podejmować decyzje operacyjne zapewniające zdolność reagowania w obszarach ich kompetencji. Przypisywanie zadań nie może wpływać na rolę krajowego ośrodka koordynacji jako pojedynczego punktu kontaktowego w zakresie współpracy i wymiany informacji z innymi krajowymi ośrodkami koordynacji i Agencją Odcinki granicy Każde państwo członkowskie musi dokonać podziału swoich lądowych i morskich granic zewnętrznych na odcinki granic i powiadomić o tym Agencję 49. Państwa członkowskie muszą również powiadomić Agencję o wszelkich zmianach w tym względzie. Obszar objęty odcinkiem granicy odpowiada obszarowi kompetencji ośrodka lokalnego lub regionalnego, który zapewnia efektywne zarządzanie personelem i zasobami. Na wniosek Agencji państwa członkowskie dostarczają Agencji informacje z: odcinków granicy i przejść granicznych; charakterystyki odcinków granicy; progów odcinków granicy. Agencja musi przypisać niepowtarzalny identyfikator wszystkim nowo utworzonym odcinkom granicy, a następnie włączyć je do wykazu odcinków granicy opracowanego przez EUROSUR Poziomy ryzyka przypisane odcinkom granicy Oceniając poziomy ryzyka EUROSUR-u, należy uwzględnić trzy elementy ryzyka (zagrożenie, narażenie i wpływ) przy użyciu modelu analizy ryzyka CIRAM opracowanego przez Agencję: 1) zagrożenie należy ocenić pod względem wpływu i prawdopodobieństwa; 2) narażenie na zagrożenie: poziom i skuteczność reakcji na zagrożenie; 3) wpływ: w przypadku wystąpienia zagrożenia. 48 Art. 17 rozporządzenia (UE) nr 1052/ Odcinki granicy, określone przez państwo członkowskie, pozostają bez uszczerbku dla statusu lub suwerenności każdego terytorium, wytyczania granic międzynarodowych lub nazwy dowolnego terytorium, miasta lub obszaru. 38 Strona

40 Tabela: Elementy ryzyka (CIRAM) Ocena poziomu ryzyka przeprowadzona przez Agencję Agencja musi regularnie oceniać poziomy ryzyka EUROSUR-u. Agencja oceni zmienne opisujące zagrożenia zgodnie z modelem CIRAM. Zbiory zmiennych ocenia się w celu określenia poziomu zagrożenia na każdym odcinku granicy, skupiając się na kluczowych zmianach mających wpływ na poziom zagrożenia. Do głównych czynników należą: 1. tendencje statystyczne, które opisują tendencje numeryczne związane z nielegalnym przekraczaniem granicy lądowej lub morskiej, uwzględniając historyczne dane bazowe w odniesieniu do obecnej sytuacji; 2. geopolityczne i naturalne czynniki wypychające, które ułatwiają transgraniczną działalność przestępczą lub motywują przyszłych migrantów do opuszczenia swojego państwa pochodzenia/tranzytu; należy rozróżnić państwa pochodzenia i państwa tranzytu. 3. czynniki wpływające na przestępczość transgraniczną i przepływ migrantów w państwach pochodzenia i tranzytu na trasie w kierunku państw członkowskich; 4. analiza ułatwiania bezprawnego wjazdu i pobytu, w tym ocena działań i charakterystyki siatek przerzutu nielegalnych migrantów wzdłuż tras tranzytowych oraz na terenie ostatniego państwa wyjścia. Do głównych czynników, które uwzględnia się w ocenie poziomu narażenia, należą: 1. ocena czynników przyciągających w odniesieniu do krajów docelowych i państw tranzytu; 2. zdolność organów kontroli granicznej / przenikalność granic; 39 Strona