Kategoria przychodów w świetle Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej dla Małych i Średnich Jednostek 1

Transkrypt

1 ZESZYTY TEORETYCZNE RACHUNKOWOŚCI, tom 54 (110), Warszawa 2010 Kategoria przychodów w świetle Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej dla Małych i Średnich Jednostek 1 Hanna Czaja-Cieszyńska Wprowadzenie Postępujący proces globalizacji oraz internacjonalizacja działalności przedsiębiorstw, w tym także małych i średnich, wywarły ogromną presję na system rachunkowości. Zwłaszcza koniec XX wieku to okres ciężkiej i wytężonej pracy nad ujednoliceniem rachunkowości w skali całego świata. Ponieważ już pierwsze próby standaryzacji rachunkowości dowiodły jej kluczowego znaczenia dla rozszerzania międzynarodowych powiązań gospodarczych, a implementacja Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) zdecydowanie wykraczała poza możliwości adaptacyjne małych i średnich przedsiębiorstw (MSP), stąd inicjatywa ujednolicenia rachunkowości również w tym sektorze. Jako efekt wielu lat pracy wypełnionych burzliwą dyskusją, w lipcu 2009 roku Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości opublikowała Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej dla Małych i Średnich Jednostek (The International, 2009), który zarówno w Polsce, jak i na świecie budzi wiele obaw i wątpliwości. Implementacja ponadnarodowych rozwiązań systemu rachunkowości dostosowanego do potrzeb i specyfiki MSP ma zarówno gorących zwolenników, jak i zagorzałych przeciwników. Celem artykułu jest ukazanie idei i genezy standaryzacji rachunkowości dla MSP, ze szczególnym uwzględnieniem niezwykle ważnej i istotnej kategorii przychodów. Niniejsze rozważania Mgr Hanna Czaja-Cieszyńska, Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług, Uniwersytet Szczeciński. 1 Praca naukowa finansowana ze środków na naukę w latach jako projekt badawczy nr 1H02C

2 będą głosem w dyskusji, w której poprzez wykorzystanie metody analizy porównawczej, zostanie podjęta próba rozpoznania najważniejszych podobieństw i różnic w definiowaniu, ujmowaniu i wycenie przychodów w świetle rozwiązań proponowanych przez MSSF dla MSP na tle ustawy o rachunkowości. 1. Koncepcja międzynarodowej standaryzacji rachunkowości dla MSP zarys ogólny Powstanie globalnego systemu regulacji finansowych oraz umiędzynarodowienie gospodarki wywarły ogromną presję na światowy system rachunkowości, pojawiła się bowiem konieczność ujednolicenia zasad rachunkowości w aspekcie międzynarodowym. Pierwsze prace nad koncepcją rachunkowości dla MSP rozpoczęła już w lipcu 2000 r. Międzynarodowa Grupa Robocza Ekspertów Międzynarodowych Standardów Rachunkowości i Sprawozdań Finansowych, działająca w ramach UNCTAD w Genewie. Zabiegali o to zwłaszcza przedstawiciele krajów rozwijających się, w których MSP dominowały, a zastosowanie pełnych Międzynarodowych Standardów Rachunkowości wykraczało poza możliwości adaptacyjne tych krajów. Ograniczone stosowanie ogólnokrajowych norm rachunkowości nie osłabiło jednak ekonomicznej aktywności MSP w tworzeniu i umacnianiu procesów internacjonalizacji i globalizacji gospodarek światowych wręcz przeciwnie, dostępność popularnych kanałów komunikacyjnych, takich jak Internet, sprawiły, że MSP zaczęły angażować się w transakcje międzynarodowe, a rynki finansowe zaczęły aktywnie interesować się raportami tych podmiotów. Dyskusję nad potrzebą MSP rozpoczęła w lipcu 2001 r. również Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (International Accounting Standards Board w skrócie IASB). Wówczas po raz pierwszy na wspólnym posiedzeniu z Konsylium Doradczym Standardów, będącym statutowym organem Fundacji Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, pochylono się nad problemem ujednolicenia rachunkowości w sektorze MSP. Realne prace IASB nad projektem standardu ruszyły wiosną 2003 r. i w jego drugiej połowie nabrały właściwego tempa. Ponieważ działania IASB są prowadzone w trybie rzetelnego procesu (due process), jego charakterystyczną cechą jest deliberatywność, czyli wypracowywanie rozwiązań w ramach publicznych rozważań, czemu służą otwarte posiedzenia, publiczne przedstawienie zagadnień i stanowisk (artykuły dyskusyjne, prezentacja na stronach internetowych całego przebiegu prac), zapytania do ogółu zainteresowanych, publiczne dyskusje okrągłego stołu oraz dyskusje ze wspomnianym już Konsylium Doradczym Standardów (Nowak, 2007a, s. 174). 56

3 Konieczność zróżnicowania rozwiązań systemu rachunkowości dla MSP znalazła swoje potwierdzenie w wynikach badań przeprowadzonych przez IASB w 2004 r. (Preliminary Views on Accounting for Small and Mediumsized Entities), w których praktycy gospodarczy, firmy konsultingowe i branżowe organizacje środowiskowe wskazywały na konieczność stworzenia standardów rachunkowości dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz na ich cel, zarys i sposób obowiązywania (Adamek, 2007, s. 10). Podjęte w tym obszarze badania rozpoznawcze pozwoliły na przyjęcie następujących założeń co do kształtu i treści standardu. Standard dla MSP powinien wykazywać następujące atrybuty (International Accounting, 2003, s. 6): prostotę, zrozumiałość i przyjazność dla jego użytkowników, użyteczność informacji tworzonej przy jego udziale, elastyczność pozwalającą mu na dostosowywanie się do procesów rozwojowych zachodzących w przedsiębiorstwie, kompatybilność lub łatwość jego pogodzenia z funkcjonującymi rozwiązaniami w obszarze prawa podatkowego, regulującego fiskalny wymiar prowadzenia działalności gospodarczej, dostosowanie do środowiska, w którym funkcjonuje przedsiębiorstwo. Zbiór tak zdefiniowanych wyznaczników stworzył swoiste ramy, w których powinien przebiegać proces tworzenia międzynarodowych rozwiązań dla MSP. W efekcie tych i dalszych prac, w lipcu 2009 r. została opublikowana ostateczna wersja standardu: The International Financial Reporting Standard for Small and Medium-sized Entities. Nie ma on kolejnego numeru, tak jak inne standardy jest niejako standardem stanowiącym, być może, zaczątek nowej grupy standardów. 2. Struktura MSSF dla MSP, ze szczególnym uwzględnieniem kategorii przychodów Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej dla Małych i Średnich Jednostek został przygotowany na podstawie ogólnych zasad MSSF (Framework), i stanowi skondensowane, uproszczone rozwiązania stosowane w tzw. pełnych MSR. Wskutek jednak pominięcia części tematów jako nieistotnych dla typowej małej i średniej działalności, a także rezygnacji z rozwiązań alternatywnych oraz znacznego uproszczenia zasad wyceny składników majątku małych i średnich przedsiębiorstw, objętość Standardu została znacznie ograniczona obecnie liczy ponad 340 stron, z podziałem na trzy części: 1) właściwy MSSF dla MSP (35 sekcji plus glosarium i tabela powiązań MSSF dla MSP z pełnymi MSR), 57

4 2) wskazówki wdrożeniowe (w tym przykładowe sprawozdania finansowe i zestawienie ujawnień wymaganych w treści sprawozdań finansowych bądź w objaśnieniach do sprawozdań), 3) uzasadnienie podjęcia przez IASB problemu standaryzacji w skali międzynarodowej sprawozdawczości finansowej MSP i przyjętych zasad (Basis for Conclusions, 2007). Szczegółowy spis treści właściwego MSSF dla MSP został przedstawiony w tabeli 1. Tabela 1. Układ MSSF dla MSP Spis treści MSSF dla MSP Wprowadzenie Wstęp 1. Małe i średnie przedsiębiorstwa zakres 2. Koncepcja oraz zasady ogólne 3. Prezentacja sprawozdania finansowego 4. Sprawozdanie z pozycji finansowej bilans 5. Sprawozdanie z całkowitego dochodu oraz sprawozdanie z dochodu rachunek zysków i strat 6. Sprawozdanie ze zmian w kapitale oraz zestawienie dochodów i zysków zatrzymanych 7. Rachunek przepływów środków pieniężnych 8. Noty do sprawozdań finansowych (informacja dodatkowa) 9. Skonsolidowane i jednostkowe sprawozdania finansowe 10. Zasady (polityka) rachunkowości, szacunki i błędy 11. Podstawowe instrumenty finansowe 12. Szczególne kwestie dotyczące instrumentów finansowych 13. Zapasy 14. Inwestycje w jednostki stowarzyszone 15. Inwestycje w przedsięwzięcia wspólne 16. Inwestycje w nieruchomości 17. Środki trwałe 18. Wartości niematerialne, inne niż wartość firmy 19. Połączenie jednostek gospodarczych i wartość firmy 20. Leasing, najem, dzierżawa 21. Rezerwy oraz aktywa i zobowiązania warunkowe 22. Zobowiązania i kapitał własny 23. Przychody 24. Dotacje i subwencje rządowe 25. Koszty pożyczek 26. Płatności w formie akcji 27. Utrata wartości aktywów 28. Świadczenia pracownicze 29. Podatek dochodowy Struktura Człon 1 Człon 2 Człon 3 58

5 cd. tabeli 1. Spis treści MSSF dla MSP 30. Transakcje w walutach obcych 31. Hiperinflacja 32. Zdarzenia następujące po zakończeniu okresu sprawozdawczego 33. Ujawnianie informacji na temat podmiotów powiązanych 34. Działalności specjalizowane/ branżowe 35. Przejście na stosowanie MSSF dla MSP Glosarium Tabela powiązań reguł i norm MSSF dla MSP i MSR Struktura Człon 4 Źródło: opracowanie własne na podstawie: (The International, 2009 oraz Nowak, 2009, s. 3 7). Struktura analizowanego Standardu jest wyraźnie czteroczłonowa (Nowak, 2007b, s ). Człon pierwszy obejmuje Wprowadzenie, Wstęp, Zakres, Koncepcje oraz Zasady ogólne w tej części zostały zawarte informacje o charakterze ogólnym, począwszy od przedstawienia struktury i zasad funkcjonowania instytucji Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, poprzez krótki opis Standardu, na jego strukturze kończąc. Na człon drugi Standardu składa się natomiast uszczegółowienie modelu sprawozdawczego zarysowanego w części pierwszej. Traktuje on przede wszystkim o poszczególnych elementach sprawozdania finansowego, zawiera zasady rachunkowości, objaśnienia do sprawozdań oraz wytyczne do sporządzania sprawozdań skonsolidowanych. Są to zagadnienia objęte rozdziałami od 3 do 10, uzupełnione o Ilustrację sprawozdania finansowego, zawartą w drugiej części opublikowanego Standardu. Trzecia część MSSF dla MSP, najobszerniejsza, zawiera wymogi techniczne sporządzania sprawozdań finansowych, zaczynając od identyfikacji i wyceny zdarzeń gospodarczych, a kończąc na ich ujęciu w sprawozdaniu. Co prawda proponowane rozwiązania zaczerpnięto z pełnych MSR, wcześniej jednak odpowiednio je uproszczono i dostosowano do specyfiki MSP, tak aby zoptymalizować relację korzyści-koszty. Ta część Standardu obejmuje swym zasięgiem punkty od 11 do 34. Na ostatni, czwarty człon omawianego Standardu składają się natomiast rozdział 35 Przejście na MSSF dla MSP oraz Glosarium (objaśnienie terminów użytych w Standardzie), a także materiał podstawowy dla wniosków dotyczących treści i kształtu Standardu oraz tabela powiązań reguł i norm Standardu z pełnymi MSR. Z punktu widzenia przeprowadzanych rozważań na szczególną uwagę zasługuje człon drugi omawianego Standardu. W swej strukturze zawiera on bowiem Rozdział 23: Przychody, który w całości jest poświęcony zagadnieniom związanym z przychodami w sektorze MSP. Rozdział ten stosuje 59

6 się przy księgowym ujmowaniu przychodów powstających w wyniku następujących transakcji i zdarzeń (The International, 23.1): a) sprzedaży dóbr (wyprodukowanych przez jednostkę w celu sprzedaży lub zakupionych w celu odprzedaży), b) świadczenia usług, c) użytkowania przez inne podmioty aktywów jednostki gospodarczej przynoszących odsetki, tantiemy lub dywidendy. Przychody powstające w wyniku pozostałych transakcji i zdarzeń są natomiast przedmiotem rozważań innych rozdziałów związanych z ich tematyką. Tak więc przychody z tytułu (The International, 23.2): a) leasingu reguluje Rozdział 20, Leasing, b) dywidend z tytułu inwestycji rozliczanych zgodnie z metodą praw własności wyjaśnia Rozdział 14, Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych oraz Rozdział 15, Inwestycje w przedsięwzięcia wspólne, c) zmian wartości godziwej aktywów finansowych i zobowiązań finansowych oraz z tytułu ich zbycia objaśnia Rozdział 11: Podstawowe instrumenty finansowe oraz Rozdział 12, Inne kwestie dotyczące instrumentów finansowych, d) zmian wartości godziwej inwestycji w nieruchomości porusza Rozdział 16, Inwestycje w nieruchomości, e) początkowego ujęcia oraz zmiany wartości godziwej aktywów biologicznych związanych z działalnością rolniczą reguluje Rozdział 34, Działalności specjalizowane/branżowe, f) początkowego ujęcia produktów rolniczych zawiera Rozdział 34. Warto nadmienić, iż w kwestiach nieuregulowanych lub pominiętych Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej dla Małych i Średnich Jednostek odsyła do MSR 18 Przychody, który szeroko i wnikliwie opisuje istotę i różne rodzaje przychodów. 3. Kategoria przychodów w świetle MSSF dla MSP na tle ustawy o rachunkowości Przychody, a zwłaszcza przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, odgrywają szczególną rolę w działalności przedsiębiorstwa, decydują bowiem o jego sukcesie finansowym, pozycji na rynku i możliwościach rozwoju. Mimo swego ogromnego znaczenia wciąż można napotkać na określone trudności w definiowaniu tej kategorii ekonomicznej. Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej dla Małych i Średnich Jednostek pojęcie przychodu definiuje w rozdziale drugim: Pojęcia i koncepcje oraz zasady podstawowe. W myśl zawartej tam definicji, przychód to występujący 60

7 w danym okresie wzrost korzyści ekonomicznych przybierający formę wpływów lub zwiększeń aktywów, albo zmniejszenia zobowiązań, które skutkują przyrostem kapitału własnego, innego niż przyrost związany z wpłatami udziałowców (IFRS for SMEs, 2.25). W dużym stopniu przytoczona interpretacja przychodu jest zbieżna z regulacjami w polskim prawie bilansowym. W myśl bowiem ustawy o rachunkowości przychody rozumiane są jako uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli (Ustawa o rachunkowości, art. 3 pkt 1, ust. 30). Obie definicje przychodu są zatem bardzo zbliżone, choć nieidentyczne. Ze względu na dynamiczny charakter przychodów równie ważne, co właściwe zdefiniowanie tej kategorii, jest również właściwe ustalenie momentu (daty) wystąpienia przychodu, ma to bowiem istotny wpływ na wykazanie korzyści ekonomicznych w danym okresie sprawozdawczym. W świetle MSSF dla MSP jednostka gospodarcza może ująć przychody ze sprzedaży, jeżeli zostanie spełnionych kilka warunków, mianowicie (The International, 23.10): a) jednostka przekazała nabywcy znaczące ryzyko i korzyści wynikające z praw własności do dóbr (w większości przypadków przekazanie nabywcy ryzyka i korzyści zbiega się z przekazaniem mu tytułu prawnego lub fizycznym przekazaniem dóbr), b) jednostka przestaje być trwale zaangażowana w zarządzanie sprzedanymi dobrami w stopniu, w jakim zazwyczaj funkcję taką realizuje się wobec towarów, do których ma się prawo własności, ani też nie sprawuje nad nimi efektywnej kontroli, c) kwotę przychodów można wycenić w wiarygodny sposób, d) istnieje prawdopodobieństwo, że jednostka uzyska korzyści ekonomiczne z tytułu transakcji oraz e) koszty poniesione i te, które zostaną poniesione przez jednostkę gospodarczą w związku z transakcją, można wycenić w wiarygodny sposób. Warto dodać, iż w ustawie o rachunkowości brak jest ścisłych regulacji na ten temat, ustawodawca formułuje jedynie ogólne stwierdzenie w zakresie ustalenia daty przychodów. Zgodnie z art. 6 ustawy o rachunkowości, w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz, przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami, dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty (Ustawa o rachunkowości, art. 6 pkt 1). Ze względu na brak szczegółowych rozwiązań bilansowych, przychód ujmuje się w księgach rachunkowych wtedy, gdy istnieje dostateczna pewność, że przedsiębiorstwo go uzyska w wiarygodnie określonej wartości (Czubakowska i in., 2009, s. 17). Jeżeli takiej pewności przedsiębiorstwo nie ma, moment ustalenia przychodu powinien zostać odroczony. Powyższe stwierdzenie jest zgodne z założeniami 61

8 MSSF dla MSP, w świetle których jednostka nie ujmuje przychodów, jeżeli ciąży na niej znaczące ryzyko wynikające z własności. Sytuacje, w których uznaje się, że na jednostce gospodarczej nadal ciąży znaczące ryzyko i są uzyskiwane korzyści wynikające z własności, to przede wszystkim (The International, 2009, 23.12): a) jednostka podlega obowiązkowi związanemu z roszczeniami wiążącymi się z niezadowalającą jakością, nieobjętą zwykłymi przepisami gwarancyjnymi, b) wpływ przychodów z tytułu sprzedaży dóbr jest uzależniony od sprzedaży tych dóbr przez ich nabywcę, c) towary uznaje się za dostarczone pod warunkiem ich zainstalowania, zaś instalacja stanowi istotną część umowy i nie została jeszcze zakończona oraz d) nabywca posiada prawo odstąpienia od zakupu z przyczyn przewidzianych w umowie sprzedaży i jednostka nie ma pewności co do prawdopodobieństwa wystąpienia zwrotu zakupów. Kolejnym zagadnieniem związanym z ujęciem przychodów w księgach rachunkowych jest ich pomiar. Pomiar wartościowy przychodów wymaga bowiem wiarygodnej ich wyceny. Zgodnie z międzynarodowymi zasadami, małe i średnie jednostki powinny wyceniać przychody według wartości godziwej otrzymanej lub należnej zapłaty, bez uwzględnia kwot rabatów handlowych oraz rabatów hurtowych dopuszczonych w jednostce, a także kwot zebranych na rzecz stron trzecich, takich jak podatki od sprzedaży, podatki od dóbr i usług oraz podatek VAT (The International, 2009, 23.3 i 23.4). Chociaż ustawa o rachunkowości nie określa wprost, w jakiej wartości powinny być mierzone przychody ze sprzedaży (regulują to przepisy podatkowe 2 ), to należy stwierdzić, iż polskie prawo, z wyjątkiem płatności z odroczonym terminem zapłaty 3, jest w tym zakresie zbieżne z regulacjami międzynarodowymi. Reasumując, kategoria przychodów w rozumieniu MSSF dla MSP i ustawy o rachunkowości jest postrzegana bardzo podobnie. Księgowe podejście do momentu powstania przychodu, jego pomiaru i wyceny, nie wykazuje bowiem znaczących rozbieżności większość uregulowań różni się jedynie stopniem precyzyjności i wnikliwości. Zauważalne różnice wystąpią z pewnością w bardziej szczegółowej analizie poszczególnych rodzajów przychodów, zwłaszcza osiąganych z określonych form transakcji i zdarzeń, takich jak leasing, dywidendy czy aktywa finansowe. 2 W myśl art. 12 ust. 3a Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, za datę powstania przychodu z działalności gospodarczej uważa się dzień wystawienia faktury, niepóźniejszy jednak niż ostatni dzień miesiąca, w którym: a) wydano rzecz, zbyto prawo majątkowe lub b) wykonano usługę, w tym częściowo wykonano usługę, jeżeli jej częściowe wykonanie stanowi wynikający z umowy lub z odrębnych przepisów tytuł do zapłaty, albo c) otrzymano zapłatę za wykonanie świadczenia w pozostałych przypadkach. 3 Szerzej na temat wyceny płatności odroczonych zob.: (The International, 23.5). 62

9 Podsumowanie Możliwość upowszechnienia Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw budzi w Polsce i na świecie wiele obaw i wątpliwości. Decyzja o wejściu w życie nowych przepisów leży w gestii Unii Europejskiej, która w listopadzie 2009 r. rozpoczęła publiczną debatę na temat wykorzystania MSSF dla MSP. Celem konsultacji jest zapoznanie się z poglądami członków Wspólnoty Europejskiej na temat nowych międzynarodowych standardów dla sektora MSP. Po ich zakończeniu (termin nadsyłania opinii przez potencjalnych użytkowników nowych standardów upływa z dniem 12 marca br.) są możliwe dwa scenariusze, a mianowicie UE przyjmie Standard i stanie się on obligatoryjny dla wszystkich państw członkowski lub decyzję o jego przyjęciu Wspólnota pozostawi władzom krajowym. Literatura Adamek J. (2007), Rachunkowość małych i średnich przedsiębiorstw wyzwania [w:] Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, tom 36 (92), Warszawa. Basis for Conclusions on Exposure Draft International Financial Reporting Standard for Small and Medium-sized Entities (2007), IASB, London. Czubakowska K., Gabrusewicz W., Nowak E. (2009), Przychody, koszty, wynik finansowy przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa. International Accounting and Reporting Issues 2001 Review (2003), United Nations, Geneva. Nowak W.A. (2007a), Ku międzynarodowej standaryzacji sprawozdawczości finansowej dla małych i średnich przedsiębiorstw [w:] Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, tom 38 (94), Warszawa. Nowak W.A. (2007b), Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej dla małych i średnich jednostek, Rachunkowość nr 7. Nowak W.A. (2009), Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej dla Małych i Średnich Jednostek uchwalony, Rachunkowość nr 9. The International Financial Reporting Standard for Small and Medium-sized Entities (2009), IASB, London. Ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości, Dz.U Nr 76, poz. 694, ze zm. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, Dz.U. z 2002 r., nr 76, poz. 694, z późn. zmianami. 63

10 Streszczenie Postępujący proces globalizacji oraz internacjonalizacja działalności przedsiębiorstw, w tym także małych i średnich, wywarły ogromną presję na system rachunkowości. Jako efekt długiej i wytężonej pracy Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości opublikowała w lipcu 2009 r. Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Celem artykułu jest przybliżenie idei koncepcji standaryzacji rachunkowości dla małych i średnich przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem kategorii przychodów w strukturze zagadnieniowej Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Podjęta zostanie również próba rozpoznania najważniejszych podobieństw i różnic w definiowaniu, ujmowaniu i wycenie przychodów w świetle rozwiązań proponowanych przez MSSF dla MSP na tle ustawy o rachunkowości. Summary The concept of income in the International Financial Reporting Standard for Small And Medium-Sized Entities The intensified flow of capital, technology, goods, services and human capital between countries has created the need to standardize financial reporting also for small and medium-sized enterprises. In 2009 International Accounting Standards Board (IASB) published the International Financial Reporting Standard for Small and Medium-sized Entities as a result of long-lasting and comprehensive research. This paper discusses the idea of accounting standardization for small and mediumsized enterprises, with special emphasis on the concept of income in the International Financial Reporting Standard for Small and Medium-sized Entities. The paper also shows the most important similarities and differences in the approach to income between Polish and international regulations. 64