POLSKA PLATFORMA TECHNOLOGICZNA SEKTORA LEŚNO-DRZEWNEGO

Transkrypt

1

2 Geneza powstania platform technologicznych, dokonania oceny ich funkcjonowania i realizacji wytyczonych celów. Platformy technologiczne są waŝnym wspólnym przedsięwzięciem Komisji Europejskiej, przemysłu, leśnictwa, instytucji naukowo-badawczych i finansowych oraz określonych grup decyzyjnych społeczeństwa państw Unii Europejskiej. Mają one z jednej strony do spełnienia waŝne role w kolejnych programach Badań i Rozwoju Technologicznego UE, a z drugiej stanowią waŝne narzędzie polityki gospodarczej. W połowie 2011 roku w Europie działa 35, a w Polsce 28 Platform Technologicznych. Platformy Technologiczne, które dały się poznać jako waŝny, dobrowolny proces kształtowania strategii i polityki przemysłowej w dobrze zdefiniowanych, kluczowych dziedzinach technologii i gospodarki poprzez swoje Strategiczne programy badawcze zmierzają do zwiększenia inwestycji przemysłu w badania i innowacje, a tym samym do wzrostu komercjalizacji nowych technologii w Europie.

3 Europejska Platforma Technologiczna Sektora Leśno-Drzewnego powstała we wrześniu 2004 roku, z inicjatywy trzech Konfederacji: Konfederacji Europejskich Przemysłów Papierniczych (CEPI), Europejskiej Konfederacji Przemysłów Drzewnych (CEI-BOIS), Europejskiej Konfederacji Lasów (CEPF), a od 2007 roku - Europejskiego Stowarzyszenia EUSTAFOR, a w dniu 15 lutego 2005 roku została zatwierdzona w Brukseli przez Komisję Europejską. W styczniu 2009 roku została zarejestrowana jako wydzielona, samodzielna organizacja Nr Ndentreprise według Belgijskiego prawa. Zwykle inicjatywa wielkich przedsiębiorstw, ZałoŜenia PT Komitet doradczy: przedstawiciele krajów UE, stowarzyszeń naukowych, wielkie korporacje+mśp, biznes, org. rządowe i pozarządowe, NSG, Rady Naukowe,

4 PPTSL-D powstała na podstawie porozumienia z 10 stycznia 2005 r. Następnie Konsorcjum BPK przy ITD. Członek FTP w udział w HLG, SC, AC 42 członków, 18 przedsiębiorstw, 5 jednostek samorządu branŝowego, 8 innych, 11 jednostek badawczych Wizja rozwoju, strategia dla rozwoju n technologii wykorzystania drzewnych zasobów, kreowanie polityki i prawodawstwa pobudzanie Innowacyjności, SRA, włączanie do badań, podnoszenie konkurencyjności Pomost przemysł sfera b+r,promocja L-D, rowój n-t

5 PT transfer wiedzy, rozwiązania technologiczne od drzew do utylizacji Koordynacja interesów, wykorzystanie wiedzy, Włączenie się w proces ministerstw i urzędów centralnych (postplanowe a państwa rozwinięte L-D PT podstawa rozwoju gałęzi gospodarki, wyniki badań naukowych Osiągnięcie zalet gospodarki Europy konkurencja Droga trójkąt wiedzy: edukacja, badania, innowacje, dostęp do środków finansowych

6 TRÓJKĄT WIEDZY BADANIA Rozwój i miejsca pracy EDUKACJA INNOWACJE

7 W latach udział badań w sprzedaŝy kształtowały się w stosunku do innych sektorów następująco: przemysł oparty na drewnie 0,7% energia 1,0% maszyny 4,6%. chemikalia 4,7% telekomunikacja 8,7% medycyna 13,3%

8 Z kolei koszty badań materiałów konkurencyjnych wynosiły: drewniane konstrukcje budowlane badania i rozwój stanowią 20% tego, co przeznacza na badania przemysł cementu i stali, przemysł opakowań drewnianych 5% tego co przeznacza na opakowania przemysł chemiczny, media elektroniczne przeznaczają 100 razy więcej środków na badania jak przemysł oparty na drewnie.

9 KLUCZOWE ETAPY W PROGRAMIE PLATFORMY TECHNOLOGICZNEJ TO: 1. Określenie wizji rozwoju (celu), obejmujące wydzielenie części wizji, określenie kluczowych wyzwań i celów strategicznych, 2. Strategiczny program badawczo-rozwojowy z planem realizacji i finansowania, 3. WdraŜanie wyników badań.

10 SCHEMAT ORGANIZACYJNY: Sekretariat GRUPY WPŁYWU Konsumenci Społeczeństwo Środowisko Energia Konkurencyjność KOMITET STERUJĄCY KOORDYNATOR GRUPY ŁAŃCUCHA WARTOŚCI Leśnictwo Produkty celulozowe i papiernicze Pierwiastkowy przerób drewna Płyty drewnopochodne Meblarstwo Budownictwo Obrabiarki Bioenergia Działania specjalne/nowe Edukacja i Szkolenie Strategiczny Program Badawczy Plan finansowania, struktury i koordynacji

11 PODSTAWOWE CELE: 1) włączenie się w realizację głównych działań Europejskiej Platformy Technologicznej Sektora Leśno-Drzewnego (Forest-Based Sector Technology Platform - FTP): wypracowanie wizji zrównowaŝonego rozwoju sektora leśno-drzewnego, budowanie strategii dla rozwoju nowoczesnych technologii wykorzystania leśnych zasobów drzewnych (drewna), współpraca w kreowaniu polityki i prawodawstwa słuŝących pobudzeniu innowacyjności, stymulowanie rozwoju obszarów wiejskich przez racjonalne wykorzystanie leśnej bazy surowcowej i lokalnego przemysłu drzewnego, wypracowanie strategicznego programu badań, inicjowanie i prowadzenie badań naukowo technicznych; 2) podnoszenie konkurencyjności polskiej gospodarki w obszarze leśno-drzewnym jako elementu gospodarki europejskiej; 3) zbudowanie pomostu pomiędzy nauką a przemysłem w obszarze leśno-drzewnym poprzez inicjowanie i prowadzenie badań naukowo technicznych, przedkonkurencyjnych i rynkowych oraz komercjalizację rozwiązań naukowych; 4) promocja innowacyjności i rozwój naukowo-techniczny w sektorze leśno-drzewnym.

12 OBSZARY TEMATYCZNE: Leśnictwo Produkty celulozowe i papiernicze Produkty drzewne: pierwiastkowy przerób drewna, płyty drewnopo-chodne, meble, obrabiarki Bioenergia Działania specjalne/nowe

13 STRATEGICZNY PROGRAM BADAŃ (SRA) Strategiczny Program Badań Europejskiej Platformy Technologicznej Sektora Leśno-Drzewnego został opracowany w roku 2005 i przesłany do wszystkich jej członków. Przyjmując określone cele zdefiniowano Strategicznego Programu Badań (SRA) i rozpoczęto jego realizację. Wypada podkreślić, Ŝe sformułowanie Strategicznego Programu Badań wymagało pracy wielu osób. Zainteresowani partnerzy ze wszystkich obszarów, w tym przemysł, pracownicy i właściciele lasów, pracownicy naukowi oraz podmioty publiczne, uczestniczyli w tym procesie, który obserwowali reprezentanci Komisji Europejskiej Nowelizacja

14 REPREZENTACJA ŁAŃCUCHA WARTOŚCI Głównym zadaniem Reprezentacji Łańcucha Wartości jest poparcie Kierownictwa Platformy w fazie wdraŝania, a szczególnie: zabezpieczenie bliskich związków europejskich federacji i stowarzyszeń i przemysłu; uczestnictwo w monitorowaniu i przeglądzie procesu wdraŝania; uczestnictwo w priorytetowych procesach związanych z planem działania; zabezpieczenie przemysłowych zobowiązań w procesie wdroŝeń; szacowanie wpływu projektów na przemysł; promowanie dostępu do kompetentnych zespołów.

15 ZrównowaŜone zarządzanie lasami utrzymanie bioróŝnorodności, mocy produkcyjnej, regeneracji, witalności, potencjału (odnawialność) Procesy technologiczne: zmniejszenie zuŝycia surowców i energii, ekologiczny przerób (emisje, ścieki) Dobra jakość, poznawanie i modyfikacja właściwości, nowe środki, nanotechniki, bioenergia, odpady Wpływ rozwoju chemii i przemysłu maszynowego, wykorzystanie zwrotu ku materiałom odnawialnym Połączenie łańcucha od lasu przygotowanie, przetwarzanie, obróbki Innowacje

16 WNIOSKI 1. Platformy Technologiczne niosą ze sobą nowe wyzwania, ale teŝ nowe szanse i nadzieje. W krajach europejskich muszą powstać nowe bądź zmodyfikowane struktury umoŝliwiające pełniejsze wykorzystanie istniejących zasobów surowca drzewnego jak i biomasy w róŝnej postaci. KaŜdy z europejczyków postrzega las inaczej. JednakŜe lasy zarówno w Polsce jak i w Europie są czymś więcej niŝ tylko źródłem surowca drzewnego pełnią one wiele funkcji, których większość jak dotychczas nie moŝna bezpośrednio wycenić i wyrazić w sposób wymierny. 2. Proponowane w SRA badania dotyczące głównie róŝnych form innowacji w sektorze leśno-drzewnym są bardzo interesujące jednakŝe ich realizacja wymaga ścisłej współpracy przemysłu opartego na drewnie z lasami. Problem ten często wykracza poza ramy samej Platformy Technologicznej Sektora Leśno-Drzewnego i staje się zagadnieniem politycznym.

17 WNIOSKI 3. Polska Platforma Technologiczna Sektora Leśno-Drzewnego stanowić moŝe szansę realizowania partnerskiej współpracy przemysłu z lasami, (zwłaszcza biorąc pod uwagę zjawiska dezintegracji). Wydaje się, Ŝe efekty tej współpracy, które będą do osiągnięcia, wymagają dłuŝszego horyzontu czasu, który moŝna znacznie skrócić, poprzez wzrost zastosowań innowacji zarówno po stronie przemysłu jak i lasów. JednakŜe całkowity sukces sektora leśno-drzewnego będzie osiągnięty wówczas jeŝeli realizowana będzie zarówno w działalności operacyjnej jak i strategicznej ścisła współpraca. Kraje skandynawskie i zachodnioeuropejskie bardzo szybko doszły do porozumień w tym zakresie. Świadczą o tym aktualnie duŝe ilości realizowanych wspólnie projektów badawczych przez sektor leśno-drzewny tych państw.

18 WNIOSKI 4. Przemysły oparte na drewnie poprzez swoje innowacje zmierzać będą do naturalnej integracji sektora leśno-drzewnego. Specjaliści dostrzegają fakty, Ŝe Europa ma przewagę nad takimi krajami jak Chile, Chiny w innowacjach przemysłowych, chociaŝ wymienione kraje mają lepszy surowiec i warunki klimatyczne, jednakŝe większe umiejętności pod względem lepszego wykorzystania produktów innowacyjnych i zasobów leśnych to nasza szansa. 5. Komisja Wspólnot Europejskich i państwa członkowskie będą w dalszym ciągu wspierać rozwój Platform Technologicznych Sektora Leśno-Drzewnego skupiającej sektory związane z leśnictwem. Komisja będzie kontrolować realizację strategicznego programu badawczego przygotowanego przez tę platformę wspólnie z poszczególnymi państwami uczestniczącymi. Podkreśla się, Ŝe państwa członkowskie mogą równieŝ skorzystać z moŝliwości w dziedzinie badań oferowanych w ramach EFRE w celu realizacji określonych projektów Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego.

19 WNIOSKI 6. Podstawowym warunkiem skutecznej działalności Polskiej Platformy Sektora Leśno-Drzewnego jest włączenie się do tego przedsięwzięcia poszczególnych grup reprezentujących Polski Sektor Leśno-Drzewny. Dotychczasowa praktyka wykazuje, Ŝe ogólnie biorąc w relacji do ilości zatrudnionych w tym sektorze członków PPTSL-D jest relatywnie mało. NaleŜy podkreślić tutaj, Ŝe polski sektor leśno-drzewny jest specyficzny. W wyniku zmian systemowych i strukturalnych właścicielami wielu firm szczególnie sektora płyt drewnopochodnych, celulozowo-papierniczych i meblarskich jest kapitał zagraniczny, który wykazuje małe zainteresowania działalnością PPTSL-D.

20 WNIOSKI 7. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości koordynuje m.in. w ramach współpracy przedsiębiorstw i instytucji otoczenia biznesu działania 5.1. Stąd realizowane projekty powinny mieć przede wszystkim charakter inwestycyjny i to kryterium jest najwaŝniejsze przy ich ocenie. W ramach działania 5.1 wpisano do nowelizacji Rozporządzenia o udzielaniu przez PARP pomocy finansowej w ramach P05 G nowej kategorii beneficjentów tj. jednostek PAN. Kategoria ta ma stworzyć szansę na składanie wniosków przez Platformy Technologiczne, które zostały utworzone w związku z moŝliwością uczestnictwa w kolejnych programach ramowych Komisji Europejskiej finansujących prowadzenie badań naukowych na rzecz gospodarki. Do tej pory Polskie Platformy Technologiczne miały mocno ograniczone moŝliwości finansowania swojej działalności pomimo realizacji bardzo ciekawych badań. ZałoŜeniem leŝącym u podstaw wprowadzenia jednostek PAN do działań 5.1 było umoŝliwienie powstawania projektów innowacyjnych nie tylko tworzonych na rzecz i z inicjatywy przedsiębiorców, ale takŝe powstających w ośrodkach naukowych.

21