Kontrastować dobrze, szybko, bezpiecznie

Transkrypt

1 Kontrastować dobrze, szybko, bezpiecznie (Czy to możliwe?) Olgierd Wąsowicz

2 Spis treści 1. Kilka definicji 2. Po co to wszystko? 3. IDR - korzyści 4. Pożyteczne drobiazgi 5. Rekomendacje na drogę

3 Kilka (przydatnych) definicji Kontrast, środek cieniujący (w CT) substancja zewnątrzpochodna podana w celu wzmocnienia różnic współczynnika pochłaniania promieniowania rentgenowskiego między różnymi typami tkanek. Kontrasty o wysokim stężeniu (HCCM) środki cechujące się wysoką zawartością jodu w ml roztworu; najwyższym dostępnym na rynku jest stężenie 400 mgi/ml. Stężenie kontrastu ilość czynnika diagnostycznego (jodu, I) w danej objętości roztworu; wyrażana w mgi/ml. Prędkość podania (flow rate) objętość podana do układu krążenia badanego pacjenta w jednostce czasu; wyrażana w ml/ s. Wskaźnik podaży jodu (IDR) parametr określający ilość czynnika diagnostycznego (jodu) docierającego w obszar badany w jednostce czasu; wyrażany w gi/ s. ALARA (As Low As Reasonably Achievable) generalna wytyczna postępowania w procedurach medycznych/ diagnostycznych, wskazująca na konieczność minimalizowania wpływu czynnikówniebezpiecznych na pacjenta.

4 Fazy wzmocnienia kontrastowego Jakość obrazu, ściśle powiązana z IDR, zależy od prędkości podania CM i okresu między początkiem wstrzyknięcia a akwizycją danych (skanem). 1) Faza tętnicza (20-30 s) 2) Faza miąższowa/żylna (60-90 s) 3) Faza opóźniona (5-15 min)

5 Po co to wszystko? Jedyny cel: jak najlepsza jakość obrazu Pożądane dodatki : - rozsądna perspektywa czasowa - jak najwyższe bezpieczeństwo - racjonalne koszty - wygoda stosowania

6 Posiadany arsenał Sterowalne parametry badania 1) Czas trwania (długość) iniekcji 2) Prędkość podania (flow rate) 3) Objętość CM 4) Stężenie CM

7 Wzmocnienie kontrastowe (HU) Parametry iniekcji: Czas trwania Szczyt wzmocnienia jest opóźniony Wzmocnienie trwa dłużej sekund 20 sekund 12 sekund 8 sekund 5 sekund 3 sekundy sekunda Czas (s)

8 Wzmocnienie kontrastowe (HU) Parametry iniekcji: Prędkość podania ml/sec ml/sec Stężenie Prędkość Objętość Czas podania 400 mgi/ml 1 ml/sec 150 ml 150 sec 400 mgi/ml 3 ml/sec 150 ml 50 sec 400 mgi/ml 5 ml/sec 150 ml 30 sec 1 ml/sec Szczytowe wzmocnienie wzrasta Czas do szczytowego wzmocnienia ulega skróceniu czas (s) 200

9 Wzmocnienie kontrastowe (HU) Parametry iniekcji: Objętość CM ml 125 ml 75 ml czas (sek) Szczytowe wzmocnienie Większe opóźnienie do szczytowego wzmocnienia

10 Wzmoenieni kontrastowe (HU) Parametry iniekcji: Stężenie CM mgi/ml 350 mgi/ml 300 mgi/ml Szczytowe wzmocnienie ma wyższą wartość Rozkład czasowy bez zmian czas (sek)

11 IDR - Korzyści Bezpieczeństwo pacjenta Optymalny dobór środka cieniującego IDR Dawka promieniowania Zarządzanie kosztami

12 Prędkości iniekcji dla indeksu IDR Wartości wzorcowe A.Laghi, MDCT Protocols whole body and emergencies, Milan, 2012 Masa pacjenta < 60kg < 80kg > 80kg Koncent. Jodu / IDR 1.6 gi/s 1.8 gi/s 2.0gI/s W tabeli zostały zawarte indeksy IDR dla większości typowych badań TK: Klatka piersiowa, jama brzuszna, wątroba. UWAGA : stały IDR (2,0) mają badania angio:głowy, serca, kończyn.

13 IDR - ESUR As Low As Reasonably Achievable Tę zasadę można odnieść również do objętości CM (ESUR 2013)

14 IDR w praktyce Przykład 1 Badanie klatki piersiowej u pacjenta o wadze 75 kg. CM ml i FR 3.8 ml/s HCCM ml i FR 2.8 ml/s Czas bolusa b.z.= 21 s! IDR (w obu przypadkach taki sam)= 1.1 Efekt: - redukcja prędkości i objętości CM aż o 25%

15 IDR w praktyce Przykład 2 Badanie jamy brzusznej u pacjenta o wadze 85 kg. CM ml i FR 3.0 ml/s HCCM ml i FR 2.4 ml/s Czas bolusa b.z.= 31,6 s! IDR (w obu przypadkach taki sam)= 1.0 Efekt: - redukcja prędkości i objętości CM aż o 20%

16 IDR w praktyce Przykład 3 Angiografia TK tt. wieńcowych u pacjenta o wadze 70 kg. HCCM ml i FR 4.5 ml/s CM ml i FR 6.7 ml/s Czas bolusa b.z.= 21 s! IDR (w obu przypadkach taki sam)= 1.8 Efekt: - wzrost!, prędkości i objętości CM aż o 48 %

17 A co z dawką promieniowania? Ponad 50% całkowitej dawki pochłoniętej z 3 typów badań TK Fazel R et al. N ENGL J MED 2009; 361:

18 C [HU] Wysokie stężenie dodatkowe możliwości 18 Jakość obrazu zależy od relacji kontrast:szum Redukując dawkę promieniowania dla pacjenta ( ma i kv), przy zastosowaniu HCCM możemy zachować ten sam stosunek kontrastu do szumu (CNR-Contrast to Noise Ratio). wzmocnienie 400 mg / ml wzmocnienie 300 mg / ml Szum D 400 dawka promieniowania [ mas] D 300

19 Badanie Iezzi 2011 założenia Ocena możliwości redukcji dawki promieniowania bez straty jakości obrazu w angiografii MDCT przy zastosowaniu kontrastu o wysokim stężeniu oraz protokołu z niską dawką promieniowania po endowaskularnej operacji naprawczej tętniaka aorty brzusznej (EVAR). Materiał i metodologia Badanie prospektywne jednoośrodkowe Ocena wewnątrzosobnicza 30 pacjentów Dawka standardowa Dawka niska mas 130mAs 100mAs kv 120kV 80kV CM obj. 120 ml 90 ml Kontrast Iomeron 300 Iomeron 400

20 Badanie Iezzi Wyniki

21 IDR - Korzyści Bezpieczeństwo - Mniejsze objętość (CIN) - Mniejsze prędkości ( EV ) HCCM 400 Uniwersalny środek kontrastowy IDR RDR Dostosowanie do wymagań oprogramowania skanerów Ekonomia - mniejsze objętości CM - 24h ważności w CTEx 4D

22 IDR Przydatne drobiazgi Dostępny na Dose-Flux Calculator

23 IDR Przydatne drobiazgi

24 IDR Przydatne drobiazgi

25 Polecamy i z dumą wspieramy Bracco Imaging Polska Sp. z o.o. ul. Domaniewska 39a, Warszawa tel , fax