Techniki badań obrazowych nerek i dróg moczowych. Jacek Heciak Zakład Diagnostyki Obrazowej Wojewódzki Szpital Zespolony

Transkrypt

1 Techniki badań obrazowych nerek i dróg moczowych Jacek Heciak Zakład Diagnostyki Obrazowej Wojewódzki Szpital Zespolony

2 Techniki badań obrazowych nerek i dróg moczowych zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej badanie kontrastowe nerek urografia, ureteropielografia wsteczna, cystografia mikcyjna, ureterografia ultrasonografia ultrasonografia Doppler Color tomografia komputerowa rezonans magnetyczny, angiografia scyntygrafia PET- CT

3

4 Kod (Numer) główny to numer zespołu wg listy poniżej oraz numer kolejny w spisie ogólnym. 1 zespół głowa / stomatologia 2 fizycy, inżynierowie, technicy a więc w numeracji głównej nie będzie pierwszej cyfry 2 3 jama brzuszna 4 klatka piersiowa 5 kości, stawy 6 neuroradiologia 7 pediatria 8 procedury zabiegowe Przydzielenie kodów ICD 9 v. 5.8 Pl wszystkim procedurom z listy oficjalnej, zgodnie z zasadą: AB.CDE.FGH cyfry w polach A, B, C, D, E pozostają takie, jak w wersji międzynarodowej, ICD 9 v 5.8 Klp Nazwa procedury ewentualnie uzupełnione zerami do pełnych 5 cyfr; cyfry F, G i H nadawane są dodatkowo I IIprzez III metodę: Badanie radiologiczne - radiografia, klatka piersiowa, 2 projekcje (PA i 1 lub 2 radiografia (1 dorośli, boczne) 2 + odstępstwo pediatria); z kontrastem doustnie Badanie radiologiczne - radiografia, klatka piersiowa, 3 projekcje (PA i l 3 lub 4 fluoroskopia (3 dorośli, 4 pediatria); oraz p boczne) lub 6 tomografia komputerowa (5 dorośli, 6 pediatria); 7 angiotk; 8 badania śródoperacyjne; 9 inne, nie mieszczące się w ww. klasyfikacji; pozostałe dwie cyfry (G i H) to kolejne numery procedur o wspólnym początku kodu Przykład kodowania: Pismo proste, pogrubione kod istniejący w wykazie ICD 9 Pismo pochyłe (kursywa) znaki dopisane przez Zespół Komisji

5

6

7

8 Zdj. rtg. przeglądowe jamy brzusznej Obejmuje obszar od górnych biegunów nerek do spojenia łonowego

9 Urografia doŝylna Urografia doŝylna jest ciągle uwaŝana za metodę z wyboru u chorych podejrzanych o kamicę moczową. Pozwala na wykrycie kamicy na kaŝdym poziomie układu moczowego. Jest badaniem dynamicznym Stopień opóźnienia kontrastowania się układu kielichowo-miedniczkowego proporcjonalny do stopnia zwęŝenia moczowodu Trudności w ocenie mają podobne przyczyny jak przy zdjęciu przeglądowym Przeciwwskazania - alergia na środek cieniujący, nadczynność tarczycy i niewydolność nerek.

10 Pielografia wsteczna

11 Cystografia

12 Cystografia mikcyjna

13 Ultrasonografia STANDARDY BADAŃ ULTRASONGRAFICZNYCH Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego Pod redakcją Wiesława Jakubowskiego Wydanie czwarte Warszawa-Zamość 2011

14 Ultrasonografia Standardy i zalecenia Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego dotyczące nabywania i umiejętności do wykonywania badań ultrasonograficznych "Ultrasonografia (diagnostyka ultrasonograifczna ) jest umiejętnością medyczną która mogą wykonywać wszyscy lekarze posiadający wiedzę, doświadczenie i kwalifikację. KaŜde badanie musi być wykonane profesjonalnie zgodnie z obowiązującymi standardami. Nabywanie wiedzy i kwalifikacji do samodzielnego,profesjonalnego wykonywania badań usg musi odbywać się według określonego programu szkolenia przygotowanego,prowadzonego i merytorycznie kontrolowanego przez uprawioną do tego instytucje medyczną lub towarzystwo naukowe. Program szkolenia z zakresu ultrasonografii musi być zakończony sprawdzianem (egzaminem) teoretycznym i praktycznym przez uprawnioną do tego komisję. STANDARDY BADAŃ ULTRASONGRAFICZNYCH Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego Pod redakcją Wiesława Jakubowskiego Wydanie czwarte Warszawa-Zamość 2011

15 Ultrasonografia standardy c.d. "Certyfikat -musi jasno i wyraźnie zaświadczać i określać zakres i rodzaj nabytych i nauczonych umiejętności ultrasonograficznych,powinien posiadać waŝność nie dłuŝej niŝ 5 lat". "Polskie Towarzystwo Ultrasonograficzne uwaŝa, Ŝe na obecnym (współczesnym etapie rozwoju diagnostyki ultrasonograficznej w Polsce,róŜne rodzaje badań usg nie mogą być arbitralnie przypisywane do określonych specjalności medycznych i ich specjalistów. RóŜne rodzaje badań usg powinny być wykonywane przez lekarzy róŝnych specjalności medycznych,lekarzy w trakcie ich zdobywania i lekarzy bez specjalizacji pod warunkiem,ŝe lekarze ci wykonują badania profesjonalnie,zgodnie z obowiązującymi standardami i Ŝe posiadają stosowne zaświadczenia, dokumenty ( certyfikaty) potwierdzające te umiejętności.. STANDARDY BADAŃ ULTRASONGRAFICZNYCH Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego Pod redakcją Wiesława Jakubowskiego Wydanie czwarte Warszawa-Zamość 2011

16 Ogólne zasady wykonywania badań ultrasonograficznych 1.Badania ultrasonograficzne naleŝą do badań obrazowych wykonywanych we współczesnej medycynie 2.Do wykonywania kaŝdego badania usg muszą istnieć określone,zgodnie ze współczesna wiedzą medyczną wskazania. Polskie Towarzystwo Ultrasonograficzne jest przeciwne w wykonywaniu badań us bez istotnych wskazań diagnostycznych. 9.KaŜdy wynik musi składać się z trzech części: -imię, nazwisko, data urodzenia, data badania, nazwa ultrasonografu, rodzaj głowicy i jej częstotliwość, rodzaj dokumentu potwierdzającego kwalifikacje -opis morfologiczny z dokładnym opisem rodzaju lokalizacji, echogeniczności, granic, wymiarów -wniosek diagnostyczny i podanie rodzaju innych badań obrazowych,biopsji,badań kontrolnych -liczba dołączonych zdjęć STANDARDY BADAŃ ULTRASONGRAFICZNYCH Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego Pod redakcją Wiesława Jakubowskiego Wydanie czwarte Warszawa-Zamość 2011

17 Badanie usg nerek Aparatura -głowice liniowe, sektorowe, convex o częstotliwości od 2.0 do 5.0 MHz z opcją dopplera kolorowego i dopplera mocy Technika badania -naleŝy porównywać echogeniczność miąŝszu nerki z echogenicznością wątroby Opis badania -połoŝenie nerek i wymiary nerek -zmiany patologiczne, złogi ; liczbę wielkość połoŝeni -zalecenia, zdj.rtg.przeglądowe,urografia, tomografia komputerowa STANDARDY BADAŃ ULTRASONGRAFICZNYCH Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego Pod redakcją Wiesława Jakubowskiego Wydanie czwarte Warszawa-Zamość 2011

18 Ultrasonografia nerek

19 Ultrasonografia nerek porównanie z echogenicznością wątrobą

20 ZróŜnicowany wygląd nerek związany z róŝnymi płaszczyznami obrazowania

21 Ultrasonografia nerek

22 Prawidłowe tętnice nerkowe

23 Unaczynienie nerek w technice -Doppler Mocy

24 Unaczynienie nerek w technice -Doppler Mocy

25 Unaczynienie nerek w technice -Doppler Mocy Przetoka tętniczo-ŝylna

26 Ultrasonografia nerek i moczowodów

27 Ultrasonografia nerek i moczowodów

28 Ultrasonografia, pęcherz moczowy - badanie dynamiczne

29 Ultrasonografia -pęcherz moczowy

30 Techniki badania pęcherza moczowego głowicami E-R, E-V

31 Techniki badania pęcherza moczowego

32 Tomografia komputerowa Spiralna (helikalna) tomografia komputerowa Wielorzędowa tomografia komputerowa( multislice) Rekonstrukcje wieloplaszczyznowe -MPR( płaszczyzny czołowe, strzałkowe) Rekonstrukcje po krzywej- CPR ( miękkie blaszki w naczyniach) Projekcje maksymalnej i minimalnej intensywności- MIP, Min IP Technika odwzorowania objętości VRT Zautomatyzowane techniki komputerowo wspomagane diagnozowanie

33 TK wielofazowe układu moczowego Techniki akwizycji Parametry ekspozycji TK bez podania środka kontrastującego TK po podani środka kontrastującego -faza nefrologiczna (miąŝszowa) -faza korowo-rdzeniowa -faza wydzielnicza

34

35

36

37

38

39

40

41 Techniki akwizycji -skany poprzeczne grubość warstw 1mm,2mm,3mm

42 Obróbka obrazu i techniki prezentacji Rekonstrukcje wielopłaszczyznowe

43 Obróbka obrazu i techniki prezentacji MIP VTR CPR

44 Faza wydzielnicza

45 Faza wydzielnicza

46 Faza wydzielnicza

47 Faza wydzielnicza

48 Angiografia naczyń nerkowych Angiografia tętnic nerkowych polega na wstrzyknięciu jodowego środka cieniującego do układu naczyniowego i rejestracji przepływu krwi cieniującej na serii zdjęć rentgenowskich. Techniki badań naczyniowych -angiografia -wybiórcza arteriografia (faza tętnicza i Ŝylna) -cyfrowa angiografia subtrakcyjna

49 Faza naczyniowa (tętnicza,nefrogramu naczyniowego)

50 Techniki badan naczyń nerkowych

51 Radiologia zabiegowa Przezskórna angioplastyka wewnątrznaczyniowa Stent-grafty naczyniowe Embolizacja

52 Angioplastyka i stentowanie

53 Protokół badania MR układu moczowego Sekwencja 0.5T -SE T1-zaleŜna -TSE T2 -zaleŝna -TSE T2-zaleŜna SPIR SE T1- ze środkiem kontrastującym Opcjonalnie Dynamiczna TFE T1-zaleŜna ze środkiem kontrastującym TSE T2 -zaleŝna SE T1 -zaleŝna ze środkiem kontrastującym

54 Protokół badania MR układu moczowego Sekwencja T -GE T1-zaleŜna -TSE T2 -zaleŝna -TSE T2-zaleŜna SPIR SE T1- ze środkiem kontrastującym GE T1-zaleŜna po podaniu środka kontrastującego Opcjonalnie Dynamiczna TFE T1-zaleŜna ze środkiem kontrastującym GE T1 -zaleŝna GE T2-zaleŜna GE T1 -zaleŝna z saturacją tłuszczu przed i pod podaniu środka kontrastującego Urografia MR TSE/HASTE T2-zaleŜne Dynamiczna TFE T1 zaleŝna 1.45, 90, 300 s i 15 minut Techniką z wyboru są sekwencje TSE T2-zaleŜne oraz GE T1 -zaleŝne przed i podaniu gadolinowego środka kontrastującego dodatkowo stosuje się supresję sygnału tłuszczu

55 Urografia MR

56 Angio-MR

57 Wskazania do stosowania badania MR Wskazania do badania MR nerek jako alternatywy TK: -pacjenci z p-wskazaniami do podania środków jodowych -podejrzenie guzów u dzieci Wskazania do badania MR jako uzupełnienia TK: -niejednoznaczny obraz w badanu USG i TK -przedoperacyjne określenie stopnia zaawansowania guza przed planowanym zabiegiem oszczędzającym