Jak pomagad dziecku w radzeniu sobie z lękiem?

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Jak pomagad dziecku w radzeniu sobie z lękiem?"

Marek Wawrzyniak
6 lat temu
Przeglądów:

1 Jak pomagad dziecku w radzeniu sobie z lękiem?

2 Istnieją lęki typowe dla danych okresów rozwojowych i nie powinno nas niepokoid, jeśli się wtedy pojawią.

5 LĘKI U DZIECI 5 LAT niewiele lęków, przeważnie wizualne, mniej obaw przed zwierzętami, złymi ludźmi, czarodziejami niż we wcześniejszym okresie rozwojowym; konkretne, przyziemne obawy o potłuczenie się przy upadku, pogryzienie przez psa, itp.; lęk przed ciemnością, obawa, że matka nie wróci już do domu.

6 LĘKI U DZIECI 6 LAT duże natężenie stanów lękowych, wywoływanych przede wszystkim przez bodźce dźwiękowe: dzwonek do drzwi, telefon, czyjś nieprzyjemny, monotonny sposób mówienia, spłukiwanie wody w ubikacji, odgłosy wydawane przez ptaki i owady; obawa przed światem nadprzyrodzonym: duchy, wiedźmy; lęk, że ktoś chowa się pod łóżkiem; lęki przestrzenne: obawa przed zgubieniem się, dziecko boi się lasu; obawa przed żywiołami: ogieo, woda, grzmot, błyskawica; dziecko boi się zasypiad kiedy jest samo w pokoju, lęka się zostad samo w domu; obawa, że matki nie będzie w domu, kiedy dziecko wróci, że coś jej się stanie, że może umrzed; lęk przed pobiciem przez innych; lęk przed skaleczeniem drzazgami, widokiem krwi z nosa.

7 LĘKI U DZIECI 7 LAT dużo lęków, przede wszystkim wizualnych: ciemnośd, strychy, piwnice, cienie stają się duchami i wiedźmami chowającymi się w szafach lub pod łóżkiem; strach bywa stymulowany przez filmy, lekturę, radio; lęk przed spóźnieniem się do szkoły; lęk przed brakiem akceptacji ze strony innych ludzi.

8 LĘKI U DZIECI 8 9 lat - mniej lęków i nie tak intensywne; dziecko już nie boi się wody, mniej obawia się ciemności; lepsza umiejętnośd oceny sytuacji, obawy mają swoje uzasadnienie, dotyczą własnych zdolności i możliwości porażki, szczególnie w szkole; lęk przed śmiercią.

9 LĘKI U DZIECI 10 lat - dużo lęków; największe obawy przed zwierzętami, zwłaszcza dzikimi i wężami; niektóre dzieci boją się ciemności, wysokich pomieszczeo, ognia, przestępców, morderców, włamywaczy.

10 Powinno nas zaniepokoid, jeśli zaobserwujemy:

11 NIEPRAWIDŁOWOŚCI ROZWOJU EMOCJONALNEGO W RELACJI DO OKRESÓW ROZWOJOWYCH DZIECKA. Okres przedszkolny (3-6) zaburzenia snu, z towarzyszącymi lękami nocnymi; reakcje unikowe /nadmierne unikanie sytuacji nowych powodowane lękiem/; agresja /gdy stanowi główną forma zachowania się dziecka i dominujący element pojawiający się samorzutnie we wszystkich zabawach/; czynności nawykowe o charakterze samozaspokajającym /obgryzanie paznokci, ssanie kciuka /; różnorodne tiki /mruganie powiekami, grymasy twarzy, chrząkanie, ruchy mimowolne w zakresie głowy i kooczyn/; nadmierna zależnośd od matki /brak umiejętności znoszenia odosobnienia od domu oraz duże trudności we współżyciu z rówieśnikami/; zachowania o charakterze autystycznym /zamknięcie się w sobie, ucieczka w świat fantazji, mutyzm częściowy lub całkowity/;

12 NIEPRAWIDŁOWOŚCI ROZWOJU EMOCJONALNEGO W RELACJI DO OKRESÓW ROZWOJOWYCH DZIECKA. Okres wczesnoszkolny (7-12) zaburzone uspołecznienie dziecka /niedostosowanie do warunków, wymagao i obciążeo szkolnych pomimo wystarczającej dojrzałości intelektualnej/; zahamowanie emocjonalne /w wyniku tłumienia nadmiernego napięcia/; pojawienie się lub nasilenie patologicznych nawyków, tików i jąkania /ekspresja napięd/; nadruchliwośd /ekspresja napięd/; fobia szkolna /lęk przed pójściem do szkoły, któremu towarzyszą dolegliwości somatyczne/; zaburzenia zachowania społecznie nieakceptowane /wagary, ucieczki z domu, czyny antyspołeczne/; objawy psychosomatyczne /np. napady kolki jelitowej/; moczenie wtórne;

13 PRZYCZYNY NIEKTÓRYCH LĘKÓW U DZIECI Przyczyną niektórych lęków u dzieci może byd nadmiernie opiekuocza postawa rodzicielska. Rodzic chcący ochronid dziecko przed wszystkimi potencjalnymi zagrożeniami nie uczy go panowania nad lękiem, a wręcz może sprawid, że dziecko nabierze przekonania, iż świat jest zagrażający, a wszędzie czai się niebezpieczeostwo, w związku z czym, należy tego świata unikad. Błędem jest nadmierne pobłażanie dziecku, niestawianie granic. Wywołuje to u dziecka brak poczucia bezpieczeostwa. Ucząc je, co wolno, a czego nie wolno robid, pokazujemy mu, że może na nas liczyd, ma w nas oparcie, może przy nas czud się bezpiecznie. Co więcej, może dojśd, np. do sytuacji, gdzie dziecko, które zawsze może wyładowywad agresję, w pewnym momencie staje się bezradne, bo ma uczucie, że zupełnie nad sobą nie panuje, a to z kolei wzbudza ogromny lęk. Inną przyczyną może byd również nadmierna surowośd rodziców i stawianie dziecku wysokich wymagao, np. moralnych. To powoduje, że dziecko może często przeżywad poczucie winy i bad się, że nie potrafi sprostad oczekiwaniom rodziców.

14 JAK POMÓC DZIECKU POKONAĆ LĘK? Ważne jest, aby nie reagowad na pozornie małe dziecięce lęki stereotypowymi słowami: Przecież to nie jest wcale takie straszne!, lecz wyciągnąd pomocną dłoo, zapewnid dziecku poczucie bezpieczeostwa i dodad pewności siebie. Warto pomóc, zanim napięcie spowodowane długo gromadzonymi lękami znajdzie rozładowanie w agresji, w fantazji lub wycofaniu się, zamknięciu się w sobie, doprowadzi do zaburzeo emocjonalnych. Przypomnij dziecku sytuacje, do których początkowo podchodził z obawą, a potem potrafił się w nich odnaleźd Chwal za każdym razem, kiedy zrobi krok naprzód w pokonaniu swojego lęku, np. kiedy weźmie w czymś udział, mimo że czuje się niepewnie Podkreśl, jak jesteś dumny z tego, że potrafi działad, czując tak duży lęk Pomocne mogą się okazad techniki relaksacyjne, wizualizacja, bajki terapeutyczne

15 JAK POMÓC DZIECKU POKONAĆ LĘK? Warto spróbowad ułożyd samodzielnie jakąś historię związaną z przeżywanym przez dziecko lękiem. Będzie tym bardziej pomocna i skuteczna, ponieważ dostosujesz ją do możliwości percepcyjnych swego dziecka, zawrzesz w niej faktyczny jego problem. Aby jednak tak było, należy szczegółowo trzymad się planu tworzenia opowiadania i warunków, jakie musi ono spełniad: 1. Opowiadanie musi zawierad rzeczywisty problem waszego dziecka ( lęk przed ciemnością, rozłąką z bliską osobą, itp.). 2. Pomyśl o przesłaniu, jakie chcesz przekazad dziecku ( np. ciemnośd może kryd coś przyjemnego, czas leczy rany, itp.). 3. Początek opowiadania niech będzie prezentacją bohatera (bohaterki), który powinien byd dokładnym odbiciem waszego dziecka: jego nawyków, konfliktów i lęków. Dzięki temu dziecko utożsami się z bohaterem. Nadaj jednak bohaterowi inne imię. 4. Pamiętaj, aby nie wyśmiewad problemów dziecka, nie kpid z niego. 5. Należy nadad bohaterowi pozytywne cechy i obdarzyd go zdolnościami naszego dziecka.

16 JAK POMÓC DZIECKU POKONAĆ LĘK? 6. Na początku opowiadania postaraj się, aby fabuła pokazała konflikt twego dziecka, dopiero później przejdź do pozytywnych rozwiązao. 7. Koniecznie obserwuj reakcje dziecka w trakcie opowiadania. Patrz, czy twoje słowa trafiają w sedno. Albo spotęgujesz, albo obniżysz działanie słowa. 8. Jeśli dziecko komentuje, przerywa pytaniami, staraj się na nie odpowiadad. Gdy masz trudności, zapytaj dziecko: A ty co o tym myślisz? 9. Kiedy dziecko mówi: Nie wiem., zaproponuj zgadywankę, co w rezultacie da rzeczywisty obraz myśli dziecka. 10. Jeśli zauważysz, że dziecko jest zmartwione, zapytaj: Jak myślisz, dlaczego Ania była wtedy zmartwiona? 11. Spróbuj zawrzed jakiś wątek humorystyczny, który wspaniale rozładowuje napięcie. 12. Długośd opowiadania i słownictwo dostosuj do wieku dziecka i jego możliwości jako słuchacza. 13. W trakcie przekazywania opowiadania nie musisz byd doskonały, możesz prostowad powstałe pomyłki- to nie jest najważniejsze dla dziecka.

17 LITERATURA 1. Ilg F. L., Bates Ames L., Baker S. M. (2005). Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat. Gdaosk: Gdaoskie Wydawnictwo Psychologiczne 2. Januszewska, E. (red.) (1996). Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej dzieci i młodzieży. Lublin: Wydawnictwo Naukowe KUL 3. Wołk K., Knysak, J. Porady dla rodziców Jak pomóc dziecku pokonad lęk. artykuł dostępny na stronie internetowej:

18 Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

Szkoła Podstawowa nr 323 im. Polskich Olimpijczyków w Warszawie

Szkoła Podstawowa nr 323 im. Polskich Olimpijczyków w Warszawie Maria Szilagyi pedagog szkolny mama Hani i Zosi Julita Kulik psycholog szkolny - mama Zosi i Jerzyka wyzwanie ciekawość obawy duma stres