Starostwo Powiatowe w Ostródzie

Transkrypt

1 Starostwo Powiatowe w Ostródzie PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO UPROSZCZONYCH PLANÓW URZĄDZENIA LASU DLA LASÓW NIESTANOWIĄCYCH WŁASNOŚCI SKARBU PAŃSTWA NA TERENIE: GMINY ŁUKTA, MIASTA I GMINY OSTRÓDA, GMINY MAŁDYTY, MIASTA I GMINY MIŁOMŁYN, MIASTA I GMINY MIŁAKOWO na okres od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2025 r. Warszawa, 2015

2

3 Spis treści: 1 Wstęp Streszczenie w języku niespecjalistycznym Wykaz stosowanych skrótów i terminów Informacje ogólne Podstawa prawna i zakres prognozy oddziaływania Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu na środowisko Zawartość i główne cele Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym istotne z punktu widzenia Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu Powiązania Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu z innymi dokumentami, w tym dokumentami, dla których zostały sporządzone strategiczne oceny Informacja o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko Opis, analiza i ocena stanu środowiska i celów ochrony Położenie i ogólna charakterystyka powiatu ostródzkiego i gmin objętych opracowaniem UPUL Klimat Charakterystyka lasów na gruntach niestanowiących własności Skarbu Państwa objętych opracowaniem UPUL Aktualny stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu Stan środowiska na obszarach objętych uproszczonymi planami urządzenia lasu Stan i zagrożenia powietrza atmosferycznego Stan i zagrożenia gleb Stan i zagrożenia wód powierzchniowych i gruntowych Zagrożenia dla ekosystemów leśnych Zagrożenia antropogeniczne Istniejące formy ochrony przyrody w obszarze opracowania UPUL Parki Krajobrazowe Obszary Chronionego Krajobrazu Obszary Natura Rezerwaty Przyrody Pomniki przyrody Ochrona gatunkowa roślin, grzybów i zwierząt Siedliska przyrodnicze poza obszarem Natura Istniejące problemy ochrony przyrody istotne z punktu widzenia realizacji UPUL, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dn. 16kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Aktualny stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu Przewidywane oddziaływanie UPUL na środowisko i Obszary Natura

4 4.1 Przewidywane oddziaływanie UPUL na środowisko Oddziaływanie na różnorodność biologiczną Oddziaływanie na ludzi i zdrowie ludzi Oddziaływanie na rośliny, grzyby i zwierzęta, w szczególności na gatunki chronione Oddziaływanie na wodę Oddziaływanie na powietrze Oddziaływanie na powierzchnię ziemi Oddziaływanie na krajobraz Oddziaływanie na klimat Oddziaływanie na zasoby naturalne Oddziaływanie na zabytki i dobra kultury materialnej Zestawienie zbiorcze wpływu realizacji założeń UPUL na środowisko Przewidywane oddziaływanie UPUL na obszarowe formy ochrony Przewidywane oddziaływanie na Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich Przewidywane oddziaływanie na Obszary Chronionego Krajobrazu Przewidywane oddziaływanie UPUL na Obszary Natura Jezioro Długie PLH Dolina Pasłęki PLB Rzeka Pasłęka PLH Budwity PLH Jezioro Wukśniki PLH Dolina Drwęcy PLH Ostoja Dylewskie Wzgórza PLH Przewidywane oddziaływanie UPUL na siedliska leśne, potencjalne siedliska przyrodnicze Przewidywane oddziaływanie na integralność obszarów Natura Przewidywane skumulowane oddziaływanie UPUL na środowisko Przewidywane rozwiązania mające na celu zapobieganie i ograniczenie negatywnych oddziaływań UPUL na środowisko Metody analizy skutków realizacji postanowień UPUL oraz częstotliwość jej przeprowadzania Rozwiązania alternatywne do zadań ujętych w UPUL Spis tabel i wykresów Literatura

5 1 Wstęp 1.1 Streszczenie w języku niespecjalistycznym Wykonanie Prognozy oddziaływania na środowisko Uproszczonych Planów Urządzenia Lasu wynika bezpośrednio z art. 46 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013, poz ze zm.). Przeczytać tam możemy m.in., że: Przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty: ( ) planów lub programów ( ) których realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000 jeżeli nie są one bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynikają z tej ochrony. Szczegółowy zakres prognozy określa art. 51 wyżej wymienionej ustawy. Głównym celem opracowanej prognozy było przeanalizowanie zapisów znajdujących się w Uproszczonych Planach Urządzenia Lasu (UPUL) dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa na terenie gmin: Miasta i Gminy Ostróda, Gminy Łukta, Gminy Małdyty, Miasta i Gminy Miłakowo oraz Miasta i Gminy Miłomłyn, w odniesieniu do ich wpływu na środowisko przyrodnicze. Analiza ta polegała głównie na sprawdzeniu, czy zapisy te nie wpływają negatywnie na środowisko naturalne, a w szczególności na stan zachowania gatunków grzybów, roślin i zwierząt objętych ochroną prawną oraz na stan zachowania siedlisk przyrodniczych i gatunków wymienionych jako cenne z punktu widzenia Unii Europejskiej w Dyrektywach Rady 2009/147/EW oraz 92/43/EWG. Jednym z podstawowych zadań była analiza wpływu realizacji zaprojektowanych w UPUL wskazań gospodarczych na określone prawnie przedmioty ochrony występujące na terenie lasów objętych opracowaniem Oceny dokonano na podstawie analiz eksperckich przy użyciu tabel macierzy. Tabele macierzy pozwalają przy pomocy wartości liczbowych określić wpływ projektowanych działań gospodarczych na siedliska przyrodnicze oraz na gatunki podlegające ochronie prawnej. Opracowanie powstało w zgodzie z wymogami formalno-prawnymi oraz wytycznymi organu zlecającego i nadzorującego wykonanie oceny. W pierwszej części dokumentu zawarto ogólne informacje na temat podstawy prawnej i powiązań z innymi dokumentami, krótki opis Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu oraz informacje o źródłach danych oraz metodach wykorzystywanych w trakcie sporządzania prognozy. Kolejny rozdział zawiera informacje o aktualnym stanie środowiska. W części tej w stopniu ogólnym omówione zostały warunki geograficzne gminy. Opisano stan ekosystemów leśnych oraz potencjalne zagrożenia abiotyczne, biotyczne i antropogeniczne środowiska przyrodniczego. Przytoczono także główne przedmioty ochrony lokalnej przyrody. Integralną część opracowania stanowi prognoza wpływu zaplanowanych działań z zakresu gospodarki leśnej na stan środowiska. Szczegółowo rozpatrzono potencjalne oddziaływanie zaplanowanych w UPUL zabiegów na chronione rośliny, zwierzęta, 5

6 siedliska. Ponadto, przeanalizowano potencjalny wpływ zaplanowanych zabiegów na elementy środowiska oraz na zabytki i dobra kultury. Wykazano, iż oddziaływanie projektów planów na powietrze, wodę, klimat, rośliny, zwierzęta oraz zabytki i dobra kultury będzie miało charakter neutralny. W odniesieniu do bioróżnorodności, ludzi oraz zasobów naturalnych oddziaływanie będzie miało charakter pozytywny, natomiast w odniesieniu do powierzchni ziemi i krajobrazu potencjalnie pozytywny. Ostatni rozdział, analizuje skutki realizacji zadań zaprojektowanych w Uproszczonych Planach Urządzenia Lasu na obszarowe formy ochrony oraz integralność obszarów Natura Przeprowadzona analiza wykazuje neutralność takich oddziaływań. Przeprowadzona analiza jednoznacznie wykazuje, iż zaprojektowane w UPUL zabiegi nie wpłyną negatywnie na stan zachowania środowiska i walorów przyrodniczych na terenie obrębów ewidencyjnych objętych opracowaniem Stosowane dotąd, oraz zalecane obecnie metody działań we właściwy sposób zabezpieczają te obiekty, a różnorodność siedlisk i gatunków na terenach leśnych pozostaje zachowana głównie dzięki prowadzeniu racjonalnej, wielofunkcyjnej gospodarki leśnej w myśl zasad przyjętych w Uproszczonych Planach Urządzenia Lasu. 6

7 1.2 Wykaz stosowanych skrótów i terminów TD Typ Drzewostanu NTG Narada Techniczno Gospodarcza POP Program Ochrony Przyrody RDLP Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych TSL typ siedliskowy lasu GUS Główny Urząd Statystyczny OSO Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków SOO Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk RDOŚ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Bśw bór świeży Bb bór bagienny BMw - bór mieszany wilgotny LMśw las mieszany świeży LMb las mieszany bagienny Lw las wilgotny OlJ ols jesionowy Bw bór wilgotny BMśw bór mieszany świeży BMb bór mieszany bagienny LMw las mieszany wilgotny Lśw las świeży Ol ols I kl.w. pierwsza klasa wieku (1-20 lat) III kl.w. trzecia klasa wieku (41-60 lat) V kl.w. piąta klasa wieku ( lat) VII kl.w siódma klasa wieku ( lat) KO klasa odnowienia II kl.w. druga klasa wieku (21-40 lat) IV kl.w. czwarta klasa wieku (61-80 lat) VI kl.w. szósta klasa wieku ( lat) VIII kl.w. ósma klasa wieku ( lat) KDO klasa do odnowienia So sosna pospolita Md modrzew Jd jodła Bk buk Dbb dąb bezszypułkowy Kl klon pospolity Wz wiąz Gb grab Brzo brzoza omszona Olsz olsza szara Tp topola Lp lipa Czm czeremcha pospolita Soc sosna czarna Św świerk Dg daglezja Dbs dąb szypułkowy Dbc dąb czerwony Jw klon jawor Js jesion Brz brzoza brodawkowata Ol olsza czarna Ak robinia akacjowa Ksz kasztanowiec Czr czereśnia pospolita SDF- standardowy formularz danych 7

8 2 Informacje ogólne 2.1 Podstawa prawna i zakres prognozy oddziaływania Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu na środowisko Prognoza Oddziaływania na Środowisko Uproszczonych Planów Urządzenia Lasu obrębów ewidencyjnych na terenie gmin: Miasta i Gminy Ostróda, Gminy Łukta, Gminy Małdyty, Miasta i Gminy Miłakowo oraz Miasta i Gminy Miłomłyn, została wykonana przez Firmę TAXUS UL w Warszawie, na podstawie umowy zawartej pomiędzy Wykonawcą, a Starostwem Powiatowym w Ostródzie. Podstawą prawną do wykonania Prognozy oddziaływania na środowisko w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 21 października 2008r. środowisko (Dz. U. z 2013, poz ze zm.), zwana Ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku (OOŚ). Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku nakłada wykonanie elementów wyszczególnionych w art. 51 i 52, przez organ sporządzający Prognozę. W myśl w/w ustawy, Prognoza zawierać powinna w szczególności: a) informacje o zawartości, głównych celach projektu planu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektu planu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) streszczenie w języku niespecjalistycznym. Ponadto, powinny być określone i ocenione: e) istniejący stan środowiska na obszarach objętych projektem planu w obszarach oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji planu, f) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektu planu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, g) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektu planu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania projektu planu, h) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na: różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny, ludzi, wodę, powietrze, klimat, krajobraz i zabytki. 8

9 Prognoza powinna również przedstawić rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczenie negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego planu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru. Przy opracowaniu prognozy uwzględniono również zapisy następujących aktów: Prawo krajowe: Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody [Dz. U. 2013, poz. 627 ze zm.]; Ustawa z dnia 28 września 1991r. o lasach [Dz. U. 2014, poz ze zm.]; Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia [Dz. U. 2015, poz. 199.]; Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska [Dz. U. 2013, poz ze zm.]; Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych [Dz.U. 2013r., poz ze zm.] Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne [Dz.U. 2015, poz. 469]; Ustawa z 13 kwietnia 2007r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie [Dz. U. 2014, poz. 1789]; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin [Dz.U. 2014, poz. 1409]; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów [Dz. U. 2014, poz. 1408]; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 7 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt [Dz.U poz. 1348]; Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 25 czerwca 2013r. w przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko [Dz. U. 2013, poz. 817]; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 [Dz. U. 2014, poz. 1713]; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 9 sierpnia 2012r. zmieniające rozporządzenie w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 [Dz. U. 2012, poz. 1041]. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 6 listopada 2013r. zmieniające rozporządzenie w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących 9

10 przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 [Dz. U. 2013, poz. 1302]. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 30 kwietnia 2008r. w sprawie kryteriów oceny występowania szkody w środowisku [Dz. U. Nr 82, poz. 501]; Prawo międzynarodowe: Dyrektywa Rady 79/409/UE z dnia 2 kwietnia 1979r. w sprawie ochrony dzikich ptaków (wraz z późniejszymi zmianami), zwana w skrócie Dyrektywą Ptasią; Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (wraz z późniejszymi zmianami), zwana w skrócie Dyrektywą Siedliskową; Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko; Dyrektywa Rady 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzanym środowisku naturalnemu Konwencja z Rio de Janeiro o różnorodności biologicznej przyjęta 5 czerwca 1992r., ratyfikowana przez Polskę 18 stycznia 1996r. Konwencja Paryska w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego przyjęta 16 listopada 1972r. w Paryżu; 3. Konwencja Bońska o ochronie gatunków wędrownych dzikich zwierząt, sporządzona 29 czerwca 1979r. w Bonn; w Polsce weszła w życie w 1995r.; Konwencja Berneńska o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk sporządzona 19 września 1979r. w Bernie. 10

11 2.2 Zawartość i główne cele Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu Uproszczone Plany Urządzenia Lasu sporządzone są w układzie osobnych opracowań dla każdej wsi (obrębu ewidencyjnego), zawierających w szczególności: 1) opis ogólny a. warunki przyrodnicze - położenie w regionalizacji przyrodniczo-leśnej oraz gospodarcze typy drzewostanów przyjęte dla poszczególnych typów siedliskowych lasu, b. maksymalną miąższość możliwą do pozyskania, w tym wieki rębności oraz wyliczony etat c. informacje z zakresu ochrony przyrody, d. wymogi ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony gleb i wód (jeżeli takie wymogi istnieją); 2) opis taksacyjny wydzieleń leśnych, w tym wskazówki gospodarcze (planowane zabiegi) dla każdego wydzielenia; 3) powierzchniową i miąższościową tabelę klas wieku w układzie wg gatunków panujących oraz w układzie wg funkcji lasu; 4) wykaz działek przewidywanych do zalesienia i odnowienia; 5) rejestr działek leśnych (tabelę właścicieli). Uproszczone Plany Urządzenia Lasu umożliwiają prowadzenie trwale zrównoważonej, wielofunkcyjnej gospodarki leśnej w lasach własności prywatnej. Znajduje to odzwierciedlenie w przepisach prawnych, w świetle których gospodarowanie lasem i jego zasobami może odbywać się wyłącznie na podstawie planów urządzenia lasu, sporządzanych na okres 10 lat. Cele, dla jakich sporządzono przedmiotowe Uproszczone Plany Urządzenia Lasu dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państawa na terenie powiatu ostródzkiego to przede wszystkim: rozpoznanie stanu lasu i zasobów leśnych na podstawie taksacji i inwentaryzacji zapasu, ocena zagrożeń lasu, ustalenie kierunkowych zadań i potrzeb (ochrona lasu i przyrody, ochrona przeciwpożarowa), ustalenie wieku drzewostanów będącym podstawa naliczania podatku leśnego oraz opracowanie materiałów kartograficznych. 11

12 2.3 Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy Opracowując Prognozę oceny oddziaływania UPUL na środowisko należało zastosować metody analizy i oceny. Sporządzanie Prognozy przebiegało w dwóch etapach: 1. Zebranie informacji o terenie i danych na temat stanu środowiska. 2. Porównanie zebranych danych w układzie przestrzennym z zaplanowanymi zabiegami gospodarczymi. Analiza została przeprowadzona w postaci: a. Porównań przestrzennych z zastosowaniem technik GIS wytypowano miejsca występowania gatunków ptaków, siedliska przyrodnicze, obiekty chronione, na to zostały nałożone mapy zaplanowanych zabiegów; zidentyfikowane w ten sposób obszary zostały poddane analizie pod kątem rodzaju zaplanowanego zabiegu i stopnia w jakim wpływa na dany gatunek, siedlisko. b. Zestawień danych w formie: tabel, wykresów, map. Na podstawie przeprowadzonych analiz i uzyskanych zestawień, dokonana została ocena poszczególnych parametrów środowiska oraz wpływu UPUL na te parametry. W ocenie oddziaływania wykorzystano formę macierzy, w której przyjęto następującą skalę: Ze względu na bezpośredni wpływ środowisko: + pozytywny - realizacja zapisów UPUL służy osiąganiu celów ochrony środowiska, istotnie zwiększając szansę na zachowanie trwałości i ciągłości ekosystemów leśnych. (+) warunkowo pozytywny - skutki realizacji zapisów UPUL jednoznacznie przeważają nad ewentualnymi skutkami negatywnymi. 0 brak wpływu (neutralny) - nie stwierdzono istotnych oddziaływań na środowisko, pozytywnych jak i negatywnych. Wpływ realizacji zapisów UPUL na środowisko jest zatem znikomy i pomijalny. (-) warunkowo negatywny - skutki realizacji zapisów UPUL równoważą lub tez przewyższają ewentualne skutki pozytywne. W tym wypadku, istnieje możliwość minimalizacji negatywnego wpływu, pod warunkiem jednak zachowania szczególnej ostrożności w trakcie realizacji zapisów - negatywny - skutkiem realizacji zapisów UPUL są niemożliwe do uniknięcia koszty środowiskowe, przewyższające w znacznym stopniu potencjalne pozytywy. Ze względu na szacunkowy czas wpływu zapisów projektu planu na środowisko: 1 krótkookresowy występujący bezpośrednio podczas wykonywania pojedynczych czynności wynikających z zapisów UPUL (np. ścinka drzewa) 2 średniookresowy obejmujący kompleksowo czas trwania zabiegów wynikających z zapisów UPUL (np. wykonanie trzebieży, rębni zupełnej itp.) 12

13 3 długookresowy mając na uwadze cykliczność wykonywania UPUL wraz z analizą środowiskową w odstępach 10-letnich, w przedmiotowej Prognozie wpływ długoterminowy odnosi się do całego, 10-letniego okresu obowiązywania przedmiotowego UPUL, w niektórych przypadkach uwzględniając również dłuższą perspektywę czasową. Dla określenia skutków realizacji zapisów UPUL przyjęto następującą skalę opisową: Pozytywne realizacja zapisów UPUL służy osiąganiu celów ochrony środowiska, istotnie zwiększając szansę na zachowanie trwałości i ciągłości ekosystemów leśnych. Potencjalnie pozytywne - skutki realizacji zapisów UPUL jednoznacznie przeważają nad ewentualnymi skutkami negatywnymi. Neutralne nie stwierdzono istotnych oddziaływań na środowisko, pozytywnych jak i negatywnych. Wpływ realizacji zapisów UPUL na środowisko jest zatem znikomy i pomijalny. Potencjalnie negatywne skutki realizacji zapisów UPUL równoważą lub też przewyższają ewentualne skutki pozytywne. W tym wypadku, istnieje możliwość minimalizacji negatywnego wpływu, pod warunkiem jednak zachowania szczególnej ostrożności w trakcie realizacji zapisów Negatywne skutkiem realizacji zapisów UPUL są niemożliwe do uniknięcia koszty środowiskowe, przewyższające w znacznym stopniu potencjalne oddziaływanie pozytywne. 2.4 Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym istotne z punktu widzenia Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu Prognoza oddziaływania na środowisko oraz stanowiący jej przedmiot Uproszczone Plany Urządzenia Lasu, musi być zgodna ze stosownymi aktami prawnymi na szczeblu międzynarodowym i krajowym. Polska przystępując do Unii Europejskiej zobowiązana została do przestrzegania prawa unijnego. Akty prawne wyznaczające cele, jakie mają osiągnąć państwa członkowskie, przy jednoczesnym pozostawieniu im wybór środków służących do osiągnięcia tych celów stanowią Dyrektywy. Obowiązkiem Państwa jest przestrzeganie Dyrektyw oraz dostosowanie przepisów prawa krajowych do wymogów Dyrektywy. Poza aktami prawa wymienionymi w punkcie 2.1. cele ochrony środowiska na szczeblu krajowym są uszczegółowione przez następujące dokumenty krajowe: Polityka Leśna Państwa Przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 22 kwietnia 1997r., wedle której, celem Państwa jest osiągnięcie i utrzymanie wielofunkcyjnej gospodarki leśnej (gospodarka zrównoważona ekonomicznie, proekologiczna). Najważniejsze z działań to: zwiększanie lesistości i zasobów drzewnych, poprawa stanu lasu i jego ochrony w celu polepszenia spełnianych przez nie funkcji, zwiększenie bioróżnorodności na wszystkich 13

14 poziomach (genetyczny, gatunkowy, ekosystemowy), sporządzenie i wdrożenie programu małej retencji, regulowanie stanu zwierzyny tak, by nie stanowiła zagrożenia w hodowli lasu, zapewnienie ochrony wszystkim lasom, szczególnie ekosystemom najcenniejszym oraz rzadkim. Cele i działania zawarte w Uproszczonym Planie Urządzenia Lasu są spójne z celami Polityki leśnej państwa. Realizacja zadań zaprojektowanych w UPUL przyczyni się do wypełnienia założeń dokumentu, w szczególności w kwestii zwiększania lesistości, poprawy stanu lasów, zwłaszcza lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa oraz ich ochrony. Krajowy Program Zwiększania Lesistości Zakłada powiększenie powierzchni leśnej kraju (cele, zasięgi, sposób) do około 30% w 2020r. i 33% w 2050r. Cele i działania zawarte w UPUL wypełniają założenia omawianego dokumentu, głównie poprzez zaprojektowane wskazania dotyczące zalesień i odnowień w lasach prywatnych. Polityka Ekologiczna Państwa w latach z perspektywą do roku 2016 Zawiera zapisy na temat stanu wyjściowego obszarów leśnych, średniookresowe cele i kierunki działań. Cele planowane są do 2016r., zakładają użytkowanie zasobów leśnych w racjonalny sposób przez kształtowanie właściwej struktury gatunkowej i wiekowej oraz zachowanie bogactwa biologicznego. Sprowadza się to do rozwijania trwale zrównoważonej i wielofunkcyjnej gospodarki leśnej. Kierunki działań zapisane na lata , to m.in.: realizacja Krajowego Programu Zwiększania Lesistości, w tym realizacja zalesień przez podmioty prywatne po dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej, utrzymanie retencji wodnej, powiększanie jej przez przywracanie przesuszonych przez meliorację terenów wodno-błotnych, dostosowanie składów gatunkowych drzewostanów do siedlisk, zwiększenie różnorodności genetycznej i gatunkowej biocenoz leśnych (zawiera się w tym restytucja jodły w Sudetach, ochrona i restytucja cisa w Polsce). Cele i działania zawarte w UPUL są spójne z celami Polityki Ekologicznej Państwa. Projektowane wskazania gospodarcze przyczyniają się do racjonalnej gospodarki leśnej w lasach własności prywatnej, kształtując ich właściwą strukturę gatunkową i wiekową. Realizacja zapisów UPUL przyczyni się do wypełnienia założenia omawianego dokumentu. Krajowa strategia ochrony różnorodności biologicznej Utworzenie tego dokumentu jest efektem wdrażania Konwencji z Rio, jego realizację prowadzi się poprzez: branie pod uwagę potrzeb ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej przy zalesianiu gruntów rolnych, zachowanie pełnej zmienności drzew leśnych, opieranie gospodarki leśnej na racjonalnych podstawach przyrodniczych, ochronę i rozważne użytkowanie ekosystemów wodnobłotnych, kształtowanie ekotonów strefy przejścia na skraju lasu, ochronę obszarów 14

15 (w tym górskich) wrażliwych na zmiany sposobu gospodarowania, zwłaszcza w zakresie gospodarki leśnej, umiarkowane użytkowanie i ochrona różnorodności biologicznej w procedurach: urządzenia, zagospodarowania i ochrony lasu, prowadzenie skutecznej edukacji przyrodniczo-leśnej społeczeństwa. Cele i działania zawarte w UPUL są spójne z celami omawianego dokumentu. Projektowane wskazania gospodarcze zakładają na obszarach objętych UPUL trwale zrównoważoną gospodarkę leśną. Ponadto, realizacja zadań z zakresu odnawiania i pielęgnacji lasu, przyczynia się do ochrony bioróżnorodności, w znacznym stopniu eliminując ryzyko wprowadzania w lasach prywatnych drzewostanów monolitowych. Cele ochrony środowiska na szczeblu międzynarodowym, w odniesieniu do UPUL są uszczegółowione przez następujące dokumenty międzynarodowe: Konwencja o różnorodności biologicznej Przyjęta 5 czerwca 1992r. w Rio de Janeiro, ratyfikowana przez Polskę 18 stycznia 1996r.; mówi o ochronie światowych zasobów różnorodności biologicznej na trzech poziomach: genetyczny, gatunkowym, ekosystemowym. Konwencja Berneńska o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk utworzona 19 września 1979r. w Bernie. Konwencja Bońska o ochronie gatunków wędrownych dzikich zwierząt sporządzona 23 czerwca 1979r. w Bonn, w Polsce wprowadzona w 1995r.; zawiera listę zwierząt wędrownych oraz sposoby ich ochrony. Konwencja Ramsarska o obszarach wodno błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza, jako środowisko życiowe ptactwa wodnego sporządzona 2 lutego 1971r. w Ramsarze; porozumienie ma na celu ochronę i utrzymanie w stanie niezmienionym obszarów określanych, jako wodno-błotne. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (wraz z późniejszymi zmianami), zwana w skrócie Dyrektywą Siedliskową. Głównym celem Dyrektywy Siedliskowej jest zachowania różnorodności biologicznej przy uwzględnieniu wymagań gospodarczych, społecznych, kulturowych i regionalnych obszarów o znaczeniu wspólnotowym. Aby osiągnąć ten cel należy rozpoznać i wyznaczyć miejsca występowania cennych siedlisk przyrodniczych, a następnie należy zachować lub odtworzyć siedlisko przyrodnicze oraz populacje gatunków dzikiej fauny i flory. Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979r. w sprawie ochrony dzikich ptaków (wraz z późniejszymi zmianami), zwana w skrócie Dyrektywą Ptasią. Głównym celem tej dyrektywy jest ochrona gatunków dzikiego ptactwa, występujących naturalnie na europejskim terytorium państw członkowskich, ze szczególnym uwzględnieniem ptaków wędrownych. Cel ten ma być osiągnięty m.in. poprzez eliminację negatywnego działania człowieka polegającego na niszczeniu i zanieczyszczaniu naturalnych siedlisk ptaków oraz na chwytaniu, zabijaniu i handlu ptactwem przez człowieka. 15

16 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/35WE z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu zwana szkodową. Cele i działania zawarte w UPUL są spójne z celami określonymi w większości dokumentów międzynarodowych. Projektowane wskazania gospodarcze przyczyniają się do racjonalnej gospodarki leśnej, kształtując właściwą strukturę gatunkową i wiekową oraz przyczyniając się do zwiększania i ochrony bioróżnorodności lasów prywatnych. Ponadto, mając na uwadze wyróżnione na terenie gminy Obszary Natura 2000, realizacja zapisów UPUL, w dużym stopniu przyczyni się do zachowania właściwego stanu siedlisk, w tym również miejsc bytowania i żerowania chronionych gatunków ptaków i ssaków. 2.5 Powiązania Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu z innymi dokumentami, w tym dokumentami, dla których zostały sporządzone strategiczne oceny Uproszczone Plany Urządzenia Lasu dla na terenie gmin: Miasta i Gminy Ostróda, Gminy Łukta, Gminy Małdyty, Miasta i Gminy Miłakowo oraz Miasta i Gminy Miłomłyn, są w bardzo niskim stopniu powiązane z innymi dokumentami dla tego obszaru. Do dokumentów, które mogą być pośrednio powiązane z planami, należą: Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego na terenie Miasta Ostróda, Gminy Ostróda, Gminy Łukta, Gminy Małdyty, Miasta i Gminy Miłakowo, Miasta i Gminy Miłomłyn. Na chwilę obecną istnieją miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego głównie dla terenów inwestycyjnych oraz pojedynczych działek na terenie miejscowości objętych opracowaniem UPUL na terenie powiatu ostródzkiego. Sporządzane uproszczone plany urządzenia lasu dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa, nie przewidują nowych zalesień na gruntach nieleśnych. Zapisy w UPUL odnoszą się jedynie do istniejących lasów i terenów leśnych, zapisy dotyczące gospodarki leśnej w drzewostanach na gruntach prywatnych nie będą kolidowały z planami zagospodarowania przestrzennego. Plany Urządzenia Lasu dla sąsiednich lasów własności Skarbu Państwa, będących pod nadzorem PGL Lasy Państwowe: - Plan Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Miłomłyn sporządzony na okres od 1 stycznia 2014 do 31 grudnia 2023 roku z Prognozą oddziaływania na środowisko, - Plan Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Stare Jabłonki sporządzony na okres od 1 stycznia 2007 do 31 grudnia 2016 roku z Prognozą oddziaływania na środowisko, - Plan Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Dobrocin sporządzony na okres od 1 stycznia 2010 do 31 grudnia 2018 roku z Prognozą oddziaływania na środowisko, - Plan Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Kudypy sporządzony na okres od 1 stycznia 2014 do 31 grudnia 2023 roku z Prognozą oddziaływania na środowisko, 16

17 - Plan Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Młynary sporządzony na okres od 1 stycznia 2007 do 31 grudnia 2016 roku z Prognozą oddziaływania na środowisko, - Plan Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Iława sporządzony na okres od 1 stycznia 2007 do 31 grudnia 2016 roku z Prognozą oddziaływania na środowisko, - Plan Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Olsztynek sporządzony na okres od 1 stycznia 2013 do 31 grudnia 2022 roku z Prognozą oddziaływania na środowisko, - Plan Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Jagiełek sporządzony na okres od 1 stycznia 2006 do 31 grudnia 2015 roku z Prognozą oddziaływania na środowisko, Uproszczone plany urządzenia lasów w żaden sposób nie odnoszą się do lasów pozostających w zarządzie Lasów Państwowych. Częściowo sąsiadują z lasami państwowymi. Wskazania zawarte w UPUL nie ingerują bezpośrednio w drzewostany pod zarządem PGL Lasów Państwowych, a zawarte w planie wskazówki nie będą kolidowały z założeniami Planu Urządzenia Lasu dla tych Nadleśnictw. Właściwe terenowo nadleśnictwa sprawują powierzony nadzór przez Starostę Ostródzkiego nad lasami prywatnymi. Projekt UPUL jest opiniowany przez właściwego terenowo nadleśniczego. Wszelkie zabiegi na terenie lasów prywatnych muszą być konsultowane z odpowiednim terenowo leśniczym. Dzięki tym procedurom nad gospodarką prowadzoną na terenie lasów prywatnych czuwają osoby merytorycznie przygotowane do pracy w lesie, a zaprojektowane zabiegi są optymalnie dobrane do potrzeb drzewostanów. Ze względu na rozplanowane w czasie zabiegi, dostosowany do potrzeb hodowlanych rozmiar pozyskania oraz współpracę właścicieli gruntów z pracownikami Służby Leśnej, skumulowane oddziaływanie krótkoterminowe, średnioterminowe jak i długoterminowe obu planów urządzania lasu nie będzie miało negatywnego wpływu na środowisko. Przyczyni się do zachowania trwałości kompleksów leśnych, ich dobrego stanu zdrowotnego, a tym samym zwiększy odporność na abiotyczne i biotyczne czynniki niszczące. Program Ochrony Środowiska Powiatu Ostródzkiego, 2003, Program Ochrony Środowiska dla gminy Ostróda na lata z perspektywą do roku 2019, Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Ostróda na lata z uwzględnieniem lat , Program Ochrony Środowiska dla gminy Małdyty na lata z uwzględnieniem lat , Program Ochrony Środowiska Miasta i Gminy Miłomłyn na lata z perspektywą do roku 2018 z Prognozą Oddziaływania na Środowisko, 17

18 Uproszczone plany urządzenia lasu w żaden sposób nie kolidują z założeniami Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Ostródzkiego ani Planami Ochrony Środowiska dla poszczególnych gmin, których celem jest przede wszystkim ochrona zasobów naturalnych, poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. Racjonalna gospodarka leśna i stosowanie się do zaleceń uproszczonych planów urządzenia lasu ma na celu zachowanie dobrej kondycji lasów, a tym samym wpłynie pozytywnie na całokształt stanu środowiska w obszarze gminy. 2.6 Informacja o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko Biorąc pod uwagę charakter i rozmiar działań przewidzianych w Uproszczonym Planie Urządzenia Lasu dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa na terenie gmin: Miasta i Gminy Ostróda, Gminy Łukta, Gminy Małdyty, Miasta i Gminy Miłakowo oraz Miasta i Gminy Miłomłyn,, nie przewiduje się transgranicznego wpływu na środowisko. 18

19 3 Opis, analiza i ocena stanu środowiska i celów ochrony 3.1 Położenie i ogólna charakterystyka powiatu ostródzkiego i gmin objętych opracowaniem UPUL Powiat ostródzki położony jest w zachodniej części województwa warmińskomazurskiego. Pod względem fizycznogeograficznym gminy Małdyty, północnozachodnia część gminy Miłakowo i przeważająca cześć Gminy Miłomłyn, położone są na Pojezierzu Iławskim, gminy Łukta, południowo-wschodnia część gminy Miłakowo i północna część gminy Ostróda znajdują się w mezoregionie Pojezierza Olsztyńskiego, natomiast centralna i południowa cześć gminy Ostróda położona jest w zasięgu Garbu Lubawskiego (Kondracki J., 2009). Według regionalizacji przyrodniczo- leśnej (Zielony, Kliczkowska, 2010), lasy objęte opracowaniem UPUL znajdują się w I Krainie Bałtyckiej. W zasięgu mezoregionu 24- Pojezierza Iławskiego położone są gminy: Miłakowo, Małdyty, zachodnia część gminy Miłomłyn i północna część gminy Łukta, w zasięgu mezoregionu 25- Pojezierza Brodnickiego znajduje się zachodnia część gminy Miłomłyn, północna część gminy Ostróda, natomiast pozostała część gminy położona jest w mezoregionie 26- Garbu Lubawskiego. Rys. 1 Położenie gmin objętych opracowaniem UPUL w powiecie ostródzkim. 19

20 Powierzchnia terenów leśnych w gminach powiatu ostródzkiego przewyższa średnią krajową. Brak dużego przemysłu i czyste środowisko sprzyja rozwojowi turystyki i usług. Ponad połowę użytków stanowią grunty rolne. 3.2 Klimat Powiat ostródzki znajduje się w obszarze będącym pod wpływem wilgotnych mas powietrza pochodzących z nad Oceanu Atlantyckiego i suchych mas powietrza z głębi kontynentu euroazjatyckiego. Latem dominują masy powietrza polarno- morskiego napływające z zachodu i północnego zachodu, zima natomiast przeważają masy powietrza polarno-kontynentalnego pochodzące ze wschodu. Różnorodność mas powietrza i ich ścieranie się powoduje dużą zmienność warunków pogodowych. Wielkość opadów związana jest z rzeźbą terenu i jego ekspozycją. Średnia roczna suma opadów wynosi 584 mm. Średnia roczna wilgotność powietrza wynosi 85%. A terenie powiatu przeważają wiatry południowo-zachodnie wiejące ze średnią prędkością od 3,5 do 3,8 m/s. Średnioroczna temperatura wynosi 6,9 O C. Okres wegetacyjny trwa 208 dni. 3.3 Charakterystyka lasów na gruntach niestanowiących własności Skarbu Państwa objętych opracowaniem UPUL Uproszczonymi Planami Urządzenia Lasu na terenie gmin: Miasta i Gminy Ostróda, Gminy Łukta, Gminy Małdyty, Miasta i Gminy Miłakowo oraz Miasta i Gminy Miłomłyn, objęto 2397,4864 ha lasów i gruntów leśnych niestanowiących własności Skarbu Państwa. Tabela 1 Zestawienie powierzchni obrębów ewidencyjnych objętych UPUL Pow. użytku Ls Gmina Nr Nazwa [ha] objęta Obr. Obrębu opracowaniem UPUL 1 OSTRÓDA 0, OSTRÓDA 0,3593 M. Ostróda (011) 3 OSTRÓDA 3, OSTRÓDA 0, OSTRÓDA 0, OSTRÓDA 7,2386 Razem 10, DĄG 15, FLORCZAKI 26, GLĘDY 2, KOJDY 15,3491 Łukta (042) 5 KOMOROWO 25, KOTKOWO 6, ŁUKTA 12, MOLZA 17, MOSTKOWO 143, PELNIK 33,

21 Gmina Małdyty (052) M. Miłakowo (064) Miłakowo (065) M. Miłomłyn (074) Miłomłyn (075) Nr Obr. Nazwa Obrębu Pow. użytku Ls [ha] objęta opracowaniem UPUL 11 PLICHTA 1, SOBNO 23, TABÓRZ 0, WORLINY 46, WYNKI 10,6017 Razem 380, DRYNKI 2, DZIŚNITY 18, JARNOŁTOWO 33, KADZIE 3, KOSZAJNY 4, LESZCZYNKA 0, LEŚNICA 16, MAŁDYTY 2, NAŚWITY 5, SAMBRÓD 115, STARE KIEŁKUTY 105, SURZYKI WIELKIE 12, SZYMONOWO 5, WIELKI DWÓR 20, WILAMOWO 29, WODZIANY 7, ZAJEZIERZE 98,6308 Razem 482, MIASTO MIŁAKOWO 11,9448 Razem 11, BIENIASZE 6, BOGUCHWAŁY 31, KSIĄŻNIK 77, MYSŁAKI 0, NOWE MIECZYSŁAWY 7, PAWEŁKI 49, PITYNY 20, POLKAJNY 56, RACISZEWO 24, ROJE 16, STARE BOLITY 6, TROKAJNY 22, WARKAŁKI 14, WARKAŁY 9,9389 Razem 344, MIASTO MIŁOMŁYN 7,1241 Razem 7, BAGIEŃSKO-ZATOKA 4, BOGUSZEWO 18, BYNOWO 3, DĘBINKA 10, GIL MAŁY 3, GIL WIELKI 2, KAMIEŃCZYK 26, LIGI 8, LIKSAJNY 15,

22 Gmina Ostróda (092) Nr Obr. Nazwa Obrębu Pow. użytku Ls [ha] objęta opracowaniem UPUL 10 LIWA 26, MAJDANY WIELKIE 5, MALINNIK 3, ROGOWA GÓRA 1, SKARPA 2, WIELIMOWO 30, WINIEC 6, WÓLKA MAJDAŃSKA 13, ZALEWO 93,5900 Razem 277, BRZYDOWO 42, DURĄG 80, DZIADYK 2, GIERŁOŻ 2, GIĘTLEWO-JANOWO 25, GLAZNOTY 17, GÓRKA 9, GRABIN 17, IDZBARK 23, KAJKOWO 13, KĄTNO 74, KRAPLEWO 1, LIPOWO 24, LIPOWIEC 4, LUBAJNY 23, MAŁA RUŚ 3, MORLINY 0, NAPROM 5, OSTROWIN 22, ORNOWO 45, PANCERZYN 6, PIETRZWAŁD 34, RESZKI 28, RUDNO 34, RYŃSKIE 9, RYN 89, SAMBOROWO 26, SMYKOWO 1, STARE JABŁONKI 0, SZYLDAK 20, TURZNICA 26, TYROWO 58, WIRWAJDY 6, WYGODA 12, WYSOKA WIEŚ 9, WYŻNICA 4, ZWIERZEWO 21, MIĘDZYLESIE 52,8405 Razem 882,4374 Średni wiek drzewostanów na gruntach objętych opracowaniem UPUL wynosi 36 lat. Przeciętny zapas drzewostanów kształtuje się na poziomie 122 m 3 /ha. Siedliska borowe 22

23 stanowią zaledwie 12,7 % powierzchni lasów objętych opracowaniem upul. Gatunki iglaste łącznie stanowią 38,7% wszystkich gatunków na terenie lasów objętych opracowaniem UPUL, pozostałe 61,3% stanowią gatunki liściaste. Średni wiek drzewostanów jest dość niski, przewagę stanowią młode drzewostany w I klasie wieku (0-20 lat). Grunty leśne niezalesione stanowią łącznie ok. 4,62% powierzchni. Wykres 1 Udział procentowy powierzchni gruntów leśnych w poszczególnych podklasach wieku Na terenie obrębów objętych opracowaniem upul dominują siedliska lasowe: lasu mieszanego świeżego (34,48%) i lasu świeżego (32,55%). Siedliska lasowe zajmują łącznie ok. 87,26%. 23

24 Wykres 2 Udział typów siedliskowych lasów Spośród gatunków panujących, dominujących w składzie danej warstwy lasu pod względem zajmowanej powierzchni, miąższości lub liczebności, największy udział mają drzewostany sosnowe 26,94%, dębowe 18,66%, brzozowe 17,76% i olszowe 17,48%. Wykres 3 Udział procentowy gatunków drzew panujących w lasach objętych opracowaniem UPUL Drzewostany objęte opracowaniem UPUL wykazują spore zróżnicowanie pod względem bogactwa gatunkowego. Najbardziej zróżnicowane gatunkowo są drzewostany starszych klas wieku. Drzewostany cztero- i więcej gatunkowe stanowią 20,3% wszystkich lasów objętych Drzewostany jednogatunkowe i dwugatunkowe, gdzie za odrębne gatunki przyjmuje się warianty wiekowe tego samego gatunku występują łącznie na ok. 57,6% powierzchni. 24

25 Wykres 4 Powierzchnia drzewostanów wg bogactwa gatunkowego i wieku 3.4 Aktualny stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu 3.5 Stan środowiska na obszarach objętych uproszczonymi planami urządzenia lasu Przedstawiając aktualny stan środowiska na terenie objętym opracowaniem UPUL, największy nacisk położono na potencjalne zagrożenia zarówno dla ekosystemów jak i dla człowieka. Należy mieć na uwadze, że w środowisku przyrodniczym istnieje cały szereg powiązań między poszczególnymi jego elementami, a zachwianie równowagi prowadzi nieuchronnie do bardzo poważnych konsekwencji, zarówno dla ekosystemów jaki i dla człowieka. Zagrożenie środowiska przyrodniczego wynika ze stałego, równoczesnego oddziaływania wielu czynników powodujących w nim niekorzystne zjawiska i zmiany. Negatywnie oddziałujące czynniki, określane jako stresowe, można sklasyfikować uwzględniając ich: Pochodzenie, jako: abiotyczne, biotyczne, antropogeniczne; Charakter oddziaływania, jako: fizjologiczne, mechaniczne, chemiczne; Długotrwałość oddziaływania, jako: okresowe, ciągłe; 25

26 Rolę, jaką odgrywają w procesie degradacji, jako: predysponujące, inicjujące, współuczestniczące. Oddziaływanie czynników stresowych na środowisko przyrodnicze ma charakter złożony. Z wieloletnich badań i obserwacji wynika, że równoczesne działanie różnych czynników stresowych osłabia odporność biologiczną poszczególnych ekosystemów powodując stałą, wysoką ich podatność na procesy destrukcyjne spowodowane okresowym nasileniem się choćby jednego z tych czynników. Stan środowiska na terenie gmin objętych opracowaniem UPUL w powiecie ostródzkim określono na podstawie danych: 1. Raportu o stanie środowiska w województwie warmińsko-mazurskim w 2013 roku- WIOŚ Olsztyn 2014, 2. Oceny rocznej jakości powietrza w województwie warmińsko-mazurskim w 2013 roku, Olsztyn 2015, 3. Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Ostródzkiego na lata z perspektywą do roku 2019, Ostróda 2012 r., Stan i zagrożenia powietrza atmosferycznego Na terenie powiatu ostródzkiego zanieczyszczenia powietrza pochodzą głownie z powierzchniowych źródeł emisji, która powodowana jest przez rozproszone źródła emisji z sektora komunalno-bytowego oraz zanieczyszczenia komunikacyjne związane z ruchem pojazdów na drogach. Substancje zanieczyszczające powietrze i źródła ich pochodzenia: - pyły (spalanie paliw, unos pyłu przez wiatr, pojazdy procesy, technologiczne), - dwutlenek siarki (spalanie paliw zawierających siarkę, procesy technologiczne), - tlenek azotu (spalanie paliw i procesy technologiczne przy wysokiej temperaturze, transport), - dwutlenek azotu (spalanie paliw i procesy technologiczne, transport), - tlenek węgla (powstaje podczas niepełnego spalania), - ozon (powstaje naturalnie oraz z innych zanieczyszczeń (utleniaczy)) Ocena ze względu na ochronę zdrowia W ocenie pod względem ochrony zdrowa bierze się pod uwagę wskaźniki: dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek węgla, benzen, ozon, pył PM2,5, pył PM10 i zawarte w nim metale -arsen, kadm, nikiel, ołów oraz benzo(a)piren. Na podstawie badań monitoringowych Rocznej oceny jakości powietrza w województwie warmińsko-mazuskim za rok 2013, nie odnotowano przekroczenia dopuszczalnego stężenia związków: dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, benzenu oraz ozonu. Odnotowano natomiast przekroczenie poziomu celu długoterminowego dla ozonu dla ochrony zdrowia (klasa D2). 26

27 Docelowy poziom przekroczyło stężenie benzopirenu oraz wystąpiły przekroczenia zawartości w powietrzu pyłu zawieszonego PM10. Ze względu na zanieczyszczenia pyłem PM10 i benzenopirenem badane strefy w województwie znajdują się w klasie C (powyżej poziomu dopuszczalnego, natomiast ze względu na pozostałe wskaźniki w klasie A (nie przekracza poziomu dopuszczalnego). Ocena ze względu na ochronę roślin W rocznej ocenie powietrza pod kątem ochrony roślin brane pod uwagę są wskaźniki: dwutlenku siarki, tlenku azotu i ozonu. Wg Rocznej oceny jakości powietrza w województwie warmińsko-mazurskim za rok 2013, pod kątem zawartości dwutlenku siarki, tlenków azotu zaliczono do klasy A. Stężenia ww. substancji nie stwierdzono przekroczenia poziomów dopuszczalnych. Poziom stężenia ozonu nie przekroczył poziomu docelowego. Wystąpiły jednak przekroczenia stężenia ozonu przekraczające poziom celu długoterminowego z tego tez względu strefę warmińsko-mazurską pod kątem zawartości ozonu zaliczono do klasy D Stan i zagrożenia gleb Różnorodność skał macierzystych na terenie powiatu ostródzkiego powoduje, że gleby są dość zróżnicowane. Gleby powiatu leżą w obszarze dwóch stref: środkowej charakteryzującej sie różnorodnością pokrywy glebowej i południowej gdzie występują gleby mało urodzajne. Zagrożenie dla gleb może stanowić przede wszystkim erozja, odpady i chemizacja rolnictwa, zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych, wprowadzanie do gleby nieoczyszczonych ścieków komunalnych i przemysłowych, a także postępująca urbanizacja i zwiększająca się ilość odpadów i ścieków. Na terenie powiatu ostródzkiego problem stanowi zakwaszenie gleb, powodowane głównie przez niewłaściwą gospodarkę rolną i nawożenie oraz erozja wodna wynikająca z konfiguracji terenu w okolicy Góry Dylewskiej i na terenie gminy Miłakowo Stan i zagrożenia wód powierzchniowych i gruntowych Powiat Ostródzki charakteryzuje się bogata siecią hydrograficzną. Licznie występują tu rzeki i jeziora. Teren powiatu położony jest w zlewni rzeki Drwęca. Stan chemiczny monitorowanych jednolitych części wód powierzchniowych na terenie powiatu ostródzkiego określono jako dobry (wg danych na rok 2013). Stan chemiczny i fizykochemiczny wód podziemnych na terenie powiatu ostródzkiego również oceniono jako dobry. Zagrożenie dla wód powierzchniowych stanowi działalność antropogeniczna poprzez pobór wody na różne cele, wprowadzanie ścieków komunalnych i przemysłowych oraz zanieczyszczenia powierzchniowe spływające z wodami opadowymi. 27

28 Podstawowym zagrożeniem dla wód podziemnych są zanieczyszczenia przenikające z powierzchni ziemi. Zanieczyszczenia powodowane są przez niewłaściwe stosowanie nawozów naturalnych, chemizacja rolnictwa, dzikie wysypiska śmieci, niezabezpieczone stacje paliw, zanieczyszczone wody powierzchniowe, nieszczelne zbiorniki ściekowe, duże natężenie ruchu Zagrożenia dla ekosystemów leśnych Zagrożenia abiotyczne Zagrożenia abiotyczne wynikają przede wszystkim z położenia geograficznego danego obszaru. Związane są one z występowaniem anomalii pogodowych (wyrażających się w naszej szerokości geograficznej występowaniem ekstremalnych temperatur, opadów i wiatrów), okresowym obniżeniem poziomu zalewania wód gruntowych m.in. w następstwie długotrwałych okresów suszy, późnymi wiosennymi i wczesnymi jesiennymi przymrozkami. Spośród zagrożeń abiotycznych występujących na omawianym terenie, zagrażających bezpośrednio utrzymaniu właściwego stanu ekosystemów leśnych należy wymienić: Gwałtowne wiatry i krótkotrwałe wiatry o charakterze huraganu Silne i bardzo silne wiatry występują najczęściej zimą i stanowią szczególne zagrożenie dla drzewostanów przerzedzonych, zaniedbanych pod względem pielęgnacyjnym. Szczególnie narażone są drzewostany pogradacyjne i uszkodzone. Aby zniwelować powstanie szkód, należy przede wszystkim dbać o dobrą kondycję lasów. Okiść śniegowa Występuje podczas długotrwałych opadów mokrego śniegu. Szkody od okiści mają charakter uszkodzeń mechanicznych łamanie gałęzi, wierzchołków, przyginanie, a nawet wywracanie drzew. Szczególnie podatne na szkody są młode, przerzedzone drzewostany, rosnące na słabszych siedliskach borowych. Zakłócenie gospodarki wodnej Istotnym zagrożeniem, w szczególności dla lasów, powodującym osłabienie naturalnej odporności drzewostanów jest niedobór wody, spowodowany obniżaniem się poziomu zalegania wód gruntowych. Rezultatem tego zjawiska jest zwiększona podatność na działalność szkodników ze świata zwierząt. Zmrozowiska Są to najczęściej niewielkie, bezodpływowe zagłębienia terenu, w których gromadzi się zimne powietrze. Utrudniony przepływ powietrza sprzyja powstawaniu przymrozków, stanowiących szczególne zagrożenie dla młodego pokolenia drzewostanu. Długo utrzymująca się niska temperatura powietrza i gleby na zmrozowisku powodują zaburzenia bilansu wodnego roślin, opóźniają ich wzrost i rozwój. Na terenie powiatu potencjalne miejsca zalegania chłodnego powietrza, zagrożone występowaniem zmrozowisk występują w bocznych dolinkach niewielkich cieków wodnych. 28

29 Zagrożenia biotyczne W trakcie prac terenowych prowadzonych przez Firmę TAXUS UL na gruntach leśnych własności prywatnych, nie stwierdzono poważniejszych uszkodzeń od patogenów. W trakcie prac terenowych odnotowano jednak uszkodzenia od zwierzyny takie jak zgryzanie, spałowanie oraz uszkodzenia spowodowane działalnością bobrów. Zagrożenie pożarowe Realnym zagrożeniem obszarów leśnych są pożary, szczególnie w okresie wczesnej wiosny oraz długotrwałych okresów suszy w sezonie letnim. Stan zagrożenia pożarowego obszarów leśnych jest przede wszystkim wynikiem wzrastającej ich penetracji przez ludność i nieostrożnym obchodzeniem się z ogniem w lesie lub na gruntach sąsiadujących z lasami. Problem stanowi również wypalanie traw. Lasy położone na terenie gmin objętych opracowanie należą do II i III kategorii zagrożenia pożarowego. Od właścicieli lasów wymagane jest dbanie o stan sanitarny lasów poprzez realizację wskazań gospodarczych. Przy wydzieleniach leżących przy drogach publicznych zalecane jest założenie i utrzymanie pasów ppoż typu A (pas drzewostanu o szerokości 30 m, przyległy do granicy pasa drogowego albo obiektu, pozbawiony martwych drzew, leżących gałęzi i nieokrzesanych ściętych lub powalonych drzew) Zagrożenia antropogeniczne Całokształt planowych i bezplanowych, bezpośrednich i pośrednich oddziaływań ludzkich wywołujących zmiany w środowisku i szacie roślinnej nazywamy antropopresją. O zagrożeniach antropogenicznych mówimy, gdy oddziaływania te wpływają znacząco negatywnie na przyrodę i środowisko. Pośrednie oddziaływanie ma wpływ na zanieczyszczenia wód, gleby czy powietrza. Z kolei bezpośrednio negatywne działanie człowieka przejawia się głownie w szkodnictwie leśnym. Hałas Zagrożenie hałasem charakteryzuje się dużą powszechnością występowania i najczęściej jest pochodną szeregu niekorzystnych czynników, takich jak m.in. urbanizacja, duże zagęszczenie tras komunikacyjnych czy intensywny rozwój ośrodków przemysłowych. Wyniki pomiaru hałasu, prowadzonego w ramach monitoringu WIOŚ 2013 jako główne źródło emisji hałasu do środowiska na terenie województwa warmińsko-mazurskiego wskazują komunikację drogową, w szczególności w miastach, hałas emitowany przez zakłady produkcyjne i usługowe ma charakter lokalny. Pole elektromagnetyczne Głównymi źródłami sztucznych pól elektromagnetycznych są: linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia, stacje przekaźnikowe, stacje radiolokacyjne i obiekty 29