MacBATe - INSTRUKCJA OBSŁUGI I MONTAŻU A-2

Transkrypt

1 1

2 A-2

3 BEZPIECZEŃSTWO UŻYTKOWANIA Za pomocą symboli w dokumencie oznaczono istotne informacje w celu ułatwienia zaznajomienia się z instrukcją. Nie zwalnia to użytkownika od przestrzegania wymagań nieoznaczonych za pomocą symboli graficznych!. Symbol oznacza ważne informacje mające wpływ na bezpieczeństwo lub cechy użytkowe urządzenia. Symbol oznacza, że zamieszczona informacja dotyczy cech użytkowych rejestratora. Dyrektywa WEEE 2002/96/EC Utylizować opakowania i produkt na końcu okresu użytkowania w odpowiedniej firmie recyklingowej. Nie wyrzucać produktu razem ze zwykłymi odpadami. Nie palić produktu. A-3

4 Przelicznik MacBATe jest przyrządem budowy przeciwwybuchowej w wykonaniu iskrobezpiecznym. Należy go stosować według wymagań niniejszej dokumentacji, zgodnie z warunkami zawartymi w certyfikacje ATEX. Wymiana baterii zasilającej jest dopuszczalna wyłącznie poza strefą zagrożenia wybuchem. Z odłączonym urządzeniem należy wyjść poza strefę zagrożenia. Do zasilania przelicznika MacBATe dopuszcza się wyłącznie baterie litowe typu: SL- 2770/P lub SL-770/P (produkcji Tadiran), LS26500 (Saft), XL-140F (Xeno) oraz baterie podtrzymującą zegar czasu rzeczywistego typu CR1616 lub CR1620 (3V, 78mAh) produkcji GP Batteries Deklarowana przez producenta klasa szczelności obudowy IP65 będzie zachowana przy prawidłowym doborze średnic kabli wprowadzonych przez przepusty kablowe i właściwym dokręceniu tychże przepustów, oraz właściwym ułożeniu uszczelki, i dokręceniu pokrywy obudowy. Nie instalować przyrządu w pobliżu silnych pól elektromagnetycznych. A-4

5 Zawsze należy posługiwać się najbardziej aktualna wersją dokumentacji. Aktualną wersję można uzyskać od producenta przelicznika. Należy zwrócić szczególną uwagę, czy dokumentację tą można stosować do posiadanej wersji przyrządu z uwzględnieniem wersji i serii programu. W dalszej części dokumentacji używany będzie skrót MID, oznaczający dyrektywę MID 2004/22/EC Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskie (Measuring Instruments Directive). Przeliczniki MacBATe zgodnie z wymaganiami MID na tabliczce znamionowej za znakiem CE posiadają dodatkowo oznaczenie zgodności z MID: dużą literę M i dwie ostatnie cyfry roku, w którym dokonano oceny zgodności przelicznika otoczone prostokątem. A-5

6 MENU GŁÓWNE B-1

7 Przelicznik objętości gazu MacBATe jest urządzeniem przeznaczonym do wyznaczania ilości i strumienia gazu ziemnego w warunkach bazowych. Przeznaczony jest do stosowania w stacjach pomiarowych i redukcyjno-pomiarowych. Może współpracować z gazomierzem posiadającym wyjście impulsów (np. rotorowym lub turbinowym). Podstawą do wyliczenia współczynnika korekcji jest pomiar ciśnienia i temperatury przy uwzględnieniu współczynnika ściśliwości gazu. Zakres parametrów gazu, które można zaprogramować w przeliczniku, obejmuje większość składów gazu stosowanych w instalacjach przesyłowych gazu ziemnego. Rejestrowane są wartości pochodzące z pomiarów (ciśnienie, temperatura, gęstość) oraz wartości pochodzące z obliczeń (stany liczników oraz przyrosty objętości, energii). Zapamiętywane są ponadto stany alarmowe wraz z parametrami mającymi związek z zaistniałym zdarzeniem. Przelicznik jest zasilany z wewnętrznej baterii, z możliwością dołączenia zewnętrznego zasilania. Wbudowany wyświetlacz i klawiatura umożliwiają przeglądanie bieżących oraz okresowych danych pomiarowych, alarmów oraz modyfikację podstawowych parametrów pracy urządzenia (data i czas, limity wejść pomiarowych, parametry transmisji itp.). System autoryzacji dostępu zapewnia prawidłowy i niezakłócony pomiar. B-2

8 Odczyt danych rejestrowanych jest możliwy za pomocą szeregowej transmisji danych w standardzie GAZ-MODEM oraz GAZ-MODEM2, GAZ-MODEM 3 przez złącza RS-485 lub OPTO. Wyposażenie urządzenia w zewnętrzny zasilacz - separator obwodów iskrobezpiecznych np.: interfejs INT-S3 lub bateryjny moduł GSM -MacTEL zapewnia współpracę z systemami telemetrii. Przelicznik wykonuje pomiary co 30 sek. Dane rejestrowane zapisywane są z częstotliwością ustawioną przez użytkownika w zakresie 1 60 minut (domyślnie okres rejestracji ustawiony jest na 60 minut). Cztery iskrobezpieczne wejścia dwustanowe mogą współpracować ze stykami prostymi, jako wejścia sygnalizacji. Przewidywany czas pracy na baterii wynosi minimum pięć lat. B-3

9 Standardowo MacBATe jest produkowany z warunkami bazowymi pb=101,325 kpa i Tb=273,15K (0 C). Na zamówienie istnieje możliwość produkcji urządzenia z temperaturą bazową 288,15K (15 C) lub 293,15 K (20 C). Wyposażenie standardowe: Przewód impulsowy LiYCY 4X0,25 mm2 1,5 m Końcówki tulejkowe Czujnik temperatury CT3 (sparowany z przelicznikiem) B-4

10 Przelicznik MacBATe o zasilaniu bateryjnym może być stosowany w strefie zagrożonej wybuchem wyłącznie przy spełnieniu wszystkich podanych poniżej warunków. Listwa Z102 do podłączenia zewnętrznego, iskrobezpiecznego źródła zasilania: INT-S3, transmisji i wyjść OC: Z102/1-4 (U z -GND), źródło zasilania: Ui = 8 V; Ii = 0,534 A; Pi = 1,69 W; Ci =7 µf; Li = 0 Z102/5-4, 6-4 (OC1-GND, OC2-GND), wyjście impulsowe typu OC : Ui = 8 V; Ii=0,37A; Pi = 1,2 W; Ci = 9 nf; Li = 0 Z102/2-3 (D- - D+), kanał transmisji szeregowej, listwa: Ui = 8 V; Ii=0,5A; Pi = 1,2 W; Ci = 0; Li = 0 Uo = 8 V; Io = 34 ma; Po = 67 mw; Co = 400 µf; Lo = 10 mh Wejście termometru Pt100: Z101/1,2,3-4 (każde wejście) Uo = 8 V; Io = 67 ma; Po = 134 mw; Co = 400 µf; Lo = 10 mh Ci = 120nF; Li = 0 B-5

11 Sześć wejść do podłączenia kontaktronowych nadajników dwustanowych lub innych styków biernych, oraz wyjścia LF z gazomierza: Z103/1-2;3-4;5-6;7-8 oraz Z106/1-2;3-4: Uo = 8 V; Io = 8 µa; Po = 0,06 W; Co = 400 µf; Lo = 10 mh Ci = 72nF; Li = 0 Gniazdo G1, do podłączenia zewnętrznego iskrobezpiecznego źródła zasilania i kanału transmisji (MacGAZ): G1/4-5, źródło zasilania: Ui = 8 V; Ii = 0,5 A; Pi = 1,4 W; Ci = 5 nf; Li = 0 G1/1-2, kanał transmisji szeregowej, gniazdo: Ui = 8 V; Ii = 0,5 A; Pi = 1,2 W; Ci = 0; Li = 0 Uo = 8 V; Io = 34 ma; Po = 67 mw; Co = 400 µf; Lo = 10 mh B-6

12 Gabaryty Masa 205x105x70 mm 0,6 kg Zakres temperatur pracy -25 C do +55 C Wilgotność względna Max 95 % w temperaturze 55 C Warunki atmosferyczne Stopień ochrony obudowy Czujniki pomiarowe Warunki otwarte z wykluczeniem bezpośredniego wpływu opadów atmosferycznych i promieniowania słonecznego (pod zadaszeniem). IP65 MacBATe P1P2 MacBATe P1 MacBATe T P2, opcjonalny czujnik nadciśnienia, 0-17 kpa, czujnik zakończony jest gwintem metrycznym M12x1,5 według PN-ISO SDS- L6/M12x1,5 P1, czujniki ciśnienia absolutnego z typowym zakresem wskazań: kpa, czujnik zakończony jest gwintem metrycznym M12x1,5 według PN-ISO SDS-L6/M12x1,5 T, czujnik temperatury CT3 Pt100 z gwintem M20x1,5 średnica termometru 5,7 mm lub 6 mm Wejścia dwustanowe Styk pomiarowy LF, bezpotencjałowy, częstotliwość 0 2 Hz Styk kontrolny SK, bezpotencjałowy, normalnie zwarty B-7

13 Wyjścia sterujące Zasilanie Porty transmisji Protokoły transmisji Budowa przeciwwybuchowa Wytrzymałość elektryczna Klasa warunków środowiska mechanicznego Klasa warunków środowiska Cztery wejścia dwustanowe sygnalizacji, iskrobezpieczne, do współpracy ze stykami bezpotencjałowymi Dwa wyjścia typu OC Wewnętrzne: bateria litowa o pojemności nominalnej 8,5Ah, umożliwiająca pięcioletnią eksploatację urządzenia, zakres napięcia pracy 2,91 V 3,7 V Zewnętrzne: interfejs zasilający INT-S3, zakres napięcia pracy (5,00 8,01) V prądu stałego, prąd maksymalny 30 ma, prąd średni 1,5mA Jeden port transmisji COM, rozdzielony na trzy kanały: RS-485: gniazdo G1, listwa zaciskowa Z102, OPTO (IEC ); prędkości: 9600, 19200, 38400, bodów. GAZ-MODEM, GAZ-MODEM2, GAZ-MODEM3, MODBUS RTU II 2 G Ex ia IIA T4 Gb 500 V, pomiędzy wyprowadzeniami przyrządu a obudową M2 -przyrząd może być instalowany w miejscach narażonych na wibracje i wstrząsy o znacznym lub wysokim poziome, np. pochodzących od maszyn i blisko przejeżdżających pojazdów lub sąsiadujących ciężkich maszyn, pasów transmisyjnych itp. E2 - przyrząd może być instalowany w miejscach narażonych na zaburzenia występujące w budynkach przemysłowych B-8

14 elektromagnetycznego Warunki bazowe (wielkości standardowe, inne na zamównienie) Temperatura bazowa 273,15 K Ciśnienie bazowe (bezwzględne) 1,01325 bar Błąd graniczny dopuszczalny (MPE) zliczania objętości Uwaga: Błąd gazomierza nie jest brany pod uwagę. 0,5 % w warunkach odniesienia (temperatura otoczenia 20 C ±3 C, wilgotność względna 60 % ±15 %, nominalne napięcia zasilania) 0,7 % w znamionowych warunkach użytkowania dla przelicznika MacBATe T 1 % w znamionowych warunkach użytkowania dla pozostałych wykonań przelicznika, Maksymalne przepływy: Strumień objętości w warunkach bazowych Qb max = m3/h Zakres działania algorytmu SGERG-88: Zakres działania algorytmu AGA NX-19-mod: C; kpa C; kpa. Przybliżony czas zachowania właściwości metrologicznych pięć lat. Korekcja charakterystyki gazomierza - brak. B-9

15 DANE TECHNICZNE CZUJNIKA TEMPERATURY CT3 Wymiary Zakres pomiarowy temperatury gazu Element przetwarzający Rodzaj materiału obudowy Przewód połączeniowy Mocowanie gwint M20 1,5, średnica osłony 5,7mm lub 6 mm, długość pomiarowa od 70 do 180mm (w zależności od typu termometru) -20 C +60 C Opornik platynowy Pt100 kl.a, galwanicznie izolowany od obudowy Stal nierdzewna 1H18N9T 4 żyłowy, standardowa długość 2m Rodzaj przeliczeń, zależnie od wykonania przyrządu: MacBATeP1 i MacBATeP1P2 przeliczenie, jako funkcja ciśnienia i temperatury z uwzględnieniem współczynnika ściśliwości (nazywane przeliczeniem PTZ). MacBATeT - przeliczenie, jako funkcja wyłącznie temperatury, z uwzględnieniem współczynnika ściśliwości (nazywane przeliczeniem TZ). B-10

16 Zakresy pomiarowe Błędy pomiaru ciśnienia Temperatura otoczenia 23 C (±3 C) C kpa abs ±0.2 % wartości mierzonej ±0.5 % wartości mierzonej kpa abs *1 ±0.2 % wartości mierzonej ±0.5 % wartości mierzonej kpa abs ±0.2 % wartości mierzonej ±0.5 % wartości mierzonej Wejście P2 - dodatkowe 0 7 kpa ±0.04 kpa ±0.08 kpa 0 17 kpa 0 30 kpa ±0.05 kpa ±0.1 kpa kpa ±0.4 kpa ±0.5 kpa kpa kpa dla wskazań: do 240 kpa ±0.08 % zakresu pomiarowego ±0.12 % zakresu pomiarowego powyżej 240 kpa ±0.2 % wartości mierzonej ±0.3 % wartości mierzonej dla wskazań: kpa ±0.15 % zakresu pomiarowego ±0.3 % zakresu pomiarowego powyżej 900 kpa ±0.2 % wartości mierzonej ±0.4 % wartości mierzonej B-11

17 *1 - zakres wskazań od 80 kpa do 650 kpa Zakresy pomiarowe Błędy pomiaru temperatury Temperatura otoczenia 23 C (±3 C) C C ±0.1 % ±0.2 % Przeliczniki z czujnikami niskiego nadciśnienia (zakresy poniżej 100 kpa) wykazują istotny wpływ naprężeń mechanicznych na wskazania ciśnienia P2. Celem osiągnięcia deklarowanej klasy dokładności, po zamontowaniu przelicznika w docelowej lokalizacji konieczne jest wykonanie zerowania wskazań. B-12

18 C-2

19 C-3

20 Przelicznik można instalować na gazociągu lub na ścianie w dowolnej pozycji. Wymiary obudowy. C-4

21 Wymiary montażowe. C-5

22 Po zamocowaniu przelicznika, na przykład za pomocą kątownika montażowego, który jest wyposażeniem dodatkowym, należy podłączyć rurkę impulsową ciśnienia do czujnika ciśnienia absolutnego gazu P1 (rurka fi 6mm mocowana do czujnika na gwint metryczny M12 x 1,5 pierścieniem zacinającym z nakrętką zgodnie z PN-ISO SDS-L6/M12x1,5). Układ pomiarowy ciśnienia powinien być zaopatrzony w zawór trójdrogowy, umożliwiający odcięcie dopływu gazu do czujnika i podłączenie dodatkowego urządzenia kalibrującego. Czujnik temperatury CT3 należy zamontować w tulei termometrycznej umieszczonej w gazociągu. Następnie należy połączyć zewnętrzne obwody elektryczne. Należy wprowadzić przewody do komory zacisków przez odpowiednie przepusty D1 D4. Przepusty D1 D4 są przystosowane do uziemienia ekranów kabli sygnałowych. Ekran kabla do podłączenia zasilacza (przepust D2) powinien być izolowany przy przeliczniku a uziemiony przy zasilaczu. C-6

23 Montaż mechaniczny na gazociągu poziomym przy pomocy kątownika montażowego. C-7

24 Sposób mocowania kątownika montażowego do instalacji na rurociągu poziomym. C-8

25 Sposób mocowania kątownika montażowego do instalacji na rurociągu pionowym. C-9

26 Montaż mechaniczny na gazociągu pionowym przy pomocy kątownika montażowego. C-10

27 Deklarowana przez producenta klasa szczelności obudowy IP65 będzie zachowana przy prawidłowym doborze średnic kabli wprowadzonych przez przepusty kablowe i właściwym dokręceniu tychże przepustów, oraz przy właściwym ułożeniu uszczelki, i dokręceniu pokrywy obudowy. Rozmieszczenie przepustów, gniazd i zacisków (widok po otwarciu pokrywy). C-11

28 Opis przepustów, gniazd i zacisków (widok po otwarciu pokrywy): P1 czujnik ciśnienia absolutnego, P2 opcjonalny czujnik nadciśnienia, D1 przepust do podłączenia termometru CT3, D2 przepust do podłączenia zasilacza/separatora transmisji danych, D3 przepust do podłączenia wejść sygnalizacji, D4 przepust do podłączenia wyjścia LF z gazomierza, G1 gniazdo transmisji danych, G2 złącze wiązki elektrycznej łączącej elektronikę w pokrywie i podstawie. C-12

29 Schemat podłączenia wejścia LF, SK przelicznika do styków impulsowych gazomierza. Ekran kabla przewodu do gazomierza powinien być podłączony z obudową przepustu. Sposób przygotowania przewodu oraz złożenia przepustów D1..D4. Sposób montażu tulejki. C-13

30 Do podłączenia zewnętrznych obwodów zastosowano złącza samozaciskowe. Po włożeniu odizolowanego na dł. 3-4 mm przewodu w otwór złącza, następuje jego samoczynne zaciśnięcie. Lekko pociągając za przewód należy sprawdzić czy został zaciśnięty w złączu. W przypadku stosowania przewodów linkowych, końcówki powinny być zaciśnięte w tulei lub przygotowane w inny sposób zgodnie z EN C-14

31 Częścią przelicznika jest, fabrycznie podłączony, platynowy czujnik temperatury Pt100/A/4/- 20/+60, oznaczenie CT3-BW - występuje w 2 typach: 80 oraz 140,160,180 patrz rysunki poniżej. Czujnik należy zamontować w tulei termometrycznej umieszczonej w gazociągu. Mocowanie czujnika temperatury z użyciem dołączonego przepustu zabezpiecza przed wnikaniem do wnętrza tulei skroplin, cieczy oraz pyłów. Zabezpieczenie to spełnia wymagania stopnia ochrony IP54 zgodnie z PN-EN Czujnik temperatury CT3-BW musi być zawsze zamocowany w zamkniętej tulei termometrycznej. Nie wolno wkręcać czujnika bezpośrednio w gazociąg. Standardowa długość przewodu czujnika wynosi 2m Maksymalna długość przewodu czujnika wynosi 10m. C-15

32 Czujnik temperatury CT3-BW typ 80. C-16

33 Czujnik temperatury CT3-BW typ 140,160,180. C-17

34 Przelicznik posiada cztery wejścia sygnalizacyjne dwustanowe S3..S6. Wejścia sygnalizacji obsługują obwody ze stykami bezpotencjałowymi (kontaktrony, itp.). Do zacisków Z103 można podłączyć iskrobezpieczne obwody sygnalizacyjne. Przewód sygnalizacyjny należy prowadzić przez przepust D3. Przepust jest również przystosowany do uziemienia ekranów kabli sygnałowych. Przewód ten należy zarobić zgodnie z zaleceniami niniejszej instrukcji. C-18

35 Przelicznik posiada dwa wyjścia sterujące typu OC (Z102: 5-4, 6-4) do podłączenia zewnętrznych obwodów sterujących. Ponieważ wyjścia te są wykonane w wersji iskrobezpiecznej to należy je łączyć z obwodami zewnętrznymi przez bariery Ex o odpowiednich parametrach. C-19

36 Wymagane jest uziemienie obudowy przelicznika. Uziemienie powinno być wykonane tylko w jednym punkcie. Jeżeli przelicznik jest montowany bezpośrednio na uziemionym gazociągu i montaż zapewnia galwaniczne połączenie obudowy, nie jest wymagane dołączenie dodatkowego uziemienia. Jeżeli obudowa przelicznika nie ma bezpośredniego galwanicznego połączenia z metalowymi, uziemionymi elementami gazociągu (np. przelicznik tylko z wejściem czujnika temperatury MacBATe T) to należy zadbać o odpowiednie uziemienie obudowy przelicznika. Zalecane jest wówczas zastosowanie zestawu montażowego dostarczanego przez producenta, na którym umieszczony jest zacisk uziemienia umożliwiający podłączenie przewodu miedzianego o przekroju minimum 4 mm2. Kable obwodów pomiarowych, transmisyjnych i zasilających muszą być wyposażone w ekrany. Ekrany kabli podłączonych do MacBATe wychodzące poza strefę zagrożenia wybuchem powinny być uziemione na końcu położonym poza tą strefą. C-20

37 Wewnątrz urządzenia naniesione są cechy zabezpieczające, zerwanie tych cech powoduje utratę atestu i właściwości metrologicznych przyrządu. Nie dopuszczać do uszkodzenia tych cech w trakcie instalacji i użytkowania. Cechy zabezpieczające muszą być zgodne z wzorem podanym w certyfikacie MID. Sposób naniesienia na urządzenie plomb zewnętrznych, producenta/instalatora oraz cech zabezpieczających. C-21

38 Cechy zabezpieczające w urządzeniu. C-22

39 D-1

40 D-2

41 D-3

42 Po instalacji do gazomierza należy dokonać konfiguracji ustawień przelicznika, oraz sprawdzić poprawność ustawienia daty i czasu. Konfiguracja jest możliwa przy wyłączonej blokadzie sprzętowej przelicznika i wcześniejszym zalogowaniu się jako uprawniony użytkownik. Za każdym razem poprawna modyfikacja parametru zostanie potwierdzona komunikatem OH. W przypadku próby wykonania błędnej modyfikacji pojawi się komunikat blad 3. D-4

43 Wejść w menu MENU 5. Wybrać pozycję dp, zatwierdzić klawiszem ENTER. Klawiszami, lub wybrać pozycję nr XX i nacisnąć klawisz ENTER, aby wejść w tryb edycji. Klawiszami, lub ustawić nową wartość i zatwierdzić ją klawiszem ENTER. Klawisz EXIT powoduje wyjście z edycji bez zapisania zmian. Poniżej podano zestawienie najczęściej konfigurowanych parametrów w zalecanej kolejności wprowadzania zmian: parametry podstawowe nr nazwa jedn. Opis parametru (wartość pogrubiona to wartość ustawiona fabrycznie) 25 dt Aktualna data przelicznika. 26 tm Aktualny czas przelicznika. 30 dtau min 31 imp LF m3/imp 01 Vm m3 Okres rejestracji; Zakres programowania: 1; 2; 3; 4; 5; 6; 10; 12; 15; 20; 30; 60 Waga impulsu gazomierza: Zakres programowania: 0,01; 0,1; 1; 10 Licznik objętości w warunkach pomiaru Zakres programowania jest zależny od wartości parametru imp LF (DP:31) i wynosi: imp LF = 0,01 zakres ,00; imp LF = 0,1 zakres ,0; imp LF = 1 i 10 zakres RS Prędkość bps Parametry transmisji 61 RS Adres Zakres programowania: 62 OPTO Prędkość bps Prędkość: 9600; 19200; 38400; 57600; D-5

44 składu gazu 63 OPTO Adres Adres: Hs MJ/m3 18 rob kg/m3 Ciepło spalania i gęstość gazu w war. bazowych Zakres programowania przy algorytmie: SGERG-88(domyślny): Hs: (40,6629); SGERG-88(domyślny): rob: 0,711 1,164 (0,7517); AGA NX-19-mod: Hs: 31,8 43,53 AGA NX-19-mod: rob: 0,716 0,97 19 XCO2 % Molowe udziały składników gazu 20 XN2 % Zakres programowania przy algorytmie: 21 XH2 % SGERG-88 - XCO2:0 30 (0,6), XH2:0 10 (0,0); AGA NX-19-mod - XCO2:0 15, XN2: Qmmin m3/h Konfiguracja zakresu gazomierza 33 Qmmax m3/h Zakres programowania min i max: dodatkowe 34 dl Qb m3/h Konfiguracja limitów parametrów 35 gl Qb m3/h Qb (DP:3) oraz dvbh (DP:10) (dl dolny limit; gl górny limit); 36 l dvbh m3 Zakres programowania: H user 0 72 p2 min cal kpa 73 p2 max cal kpa Hasło użytkownika USER-000 Zakres programowania: (04096) Zerowanie (kalibracja) wskazań czujnika p2 Wszystkie parametry są szczegółowo opisane w rozdziale: Tabela dostępnych parametrów (DP). D-6

45 Po instalacji do gazomierza należy dokonać konfiguracji ustawień przelicznika: waga impulsów LF imp LF (DP:31), stan licznika objętości rzeczywistej z gazomierza Vm (DP:1), okres rejestracji dtau (DP:30) Należy również sprawdzić poprawność ustawienia daty dt (DP:25) i czasu tm (DP:26) oraz wyzerować wskazanie opcjonalnego czujnika nadciśnienia p2 (DP:7) o ile występuje i ma zakres nadciśnienia poniżej 100 kpa. D-7

46 Wejść w menu MENU 5. Wybrać pozycję dp, zatwierdzić klawiszem ENTER. Klawiszami, lub wybrać odpowiednio pozycję 72 nacisnąć klawisz ENTER, aby wejść w tryb edycji parametru p2 min cal (DP:72). Klawiszami, lub ustawić wartość 0 i zatwierdzić ją klawiszem ENTER. Tak samo wyzerować wartość parametru p2 max cal (DP:73). Klawisz EXIT powoduje wyjście z edycji bez zapisania zmian. D-8

47 Komunikacja użytkownika z przyrządem odbywa się przy użyciu klawiatury i wyświetlacza numerycznego. Klawiatura składa się z czterech klawiszy: EXIT,,, ENTER. Klawisz ENTER powoduje wybranie zawartości menu aktualnie wybranego na wyświetlaczu, a po poprawnej autoryzacji możliwe jest także wejście do funkcji modyfikacji parametrów. Po zalogowaniu parametr modyfikowalny sygnalizowany jest w menu brakiem wyświetlania ikony kłódki. Klawisz EXIT zawsze powoduje przejście do menu wyższego rzędu lub porzucenie aktualnie wykonywanej funkcji. Wciśnięcie klawisza EXIT w głównym menu powoduje wyłączenie i przejście przelicznika w tryb uśpienia. Klawisze, umożliwiają przewijanie funkcji w menu, a podczas modyfikacji parametrów przewijane są wartości liczbowe. Naciśnięcie klawisza ENTER w trybie uśpienia powoduje obudzenie przelicznika i włączenie wyświetlacza. Jeżeli przy obudzeniu przelicznika występują jakieś alarmy, które aktualnie trwają lub już się zakończyły, ale nie zostały potwierdzone to przelicznik wskazuje ten fakt użytkownikowi poprzez migający napis Alarm. Przy stanie baterii poniżej 10% zgłaszany jest alarm o rozładowanej baterii a na wyświetlaczu zapali się ikona baterii. Wówczas zalecana jest jej wymiana. Przy poziomie ładunku 0%, przelicznik przestaje rejestrować jakiekolwiek dane. D-9

48 Widok panelu czołowego urządzenia (wyświetlacz i klawiatura). D-10

49 MENU 1 wybrane parametry główne; MENU 2 menu główne przelicznika; MENU 3 elektroniczna tabliczka znamionowa; MENU 4 logowanie użytkownika; MENU 5 elementy tablicy DP; MENU 6 lista alarmów; MENU 6.1 data i czas wystąpienia alarmu; MENU 7 maksymalne szczyty godzinowe z kolejnych miesięcy; MENU 7.1 maksymalne szczyty godzinowe z kolejnych dni; MENU 8 parametry gazu. D-11

50 D-12

51 W czasie normalnej pracy wyświetlacz przelicznika jest wygaszony. Naciśnięcie klawisza ENTER powoduje włączenie wyświetlacza. Wyświetla on wówczas licznik objętości w warunkach bazowych Vb. Przeglądanie listy 20 parametrów głównych możliwe jest za pomocą klawiszy,. Standardowo dla parametrów Vb i VA na wyświetlaczu jest wyświetlana cześć całkowita licznika w m 3 bez zaokrąglenia. Po wciśnięciu klawisza ENTER wyświetlana jest część ułamkowa licznika, powrót do części całkowitej jest możliwy po kolejnym wciśnięciu przycisku ENTER. Jedną z pozycji głównych tej listy jest ME. Wybranie pozycji ME umożliwia przejście do menu głównego. Parametry wyświetlane na liście parametrów głównych odświeżane są po każdym pomiarze - co 30sek. D-13

52 Wybranie pozycji ME na liście parametrów głównych umożliwia przejście do menu głównego. Klawisz EXIT powoduje wyjście do listy parametrów głównych przelicznika. D-14

53 W przeliczniku są zdefiniowane konta użytkowników, do których przypisane są zakresy modyfikacji parametrów. Lista obejmuje jednego użytkownika USER-000 oraz konto serwisu fabrycznego SERWIS-1. Wszystkie modyfikacje parametrów przyrządu wymagają zalogowania się jako wybrany użytkownik i podania hasła. Po pierwszym zalogowaniu dalsze modyfikacje nie wymagają autoryzacji (do momentu wylogowania). Uwaga w momencie wyłączenia wyświetlacza następuje automatyczne wylogowanie. W przypadku zdalnej modyfikacji parametrów przez transmisję, każdorazowo wymagana jest poprawna autoryzacja. Fabryczne hasło dla użytkownika USER-000 to Hasło to można zmienić przez transmisję np. za pomocą programu PlumCONF (nie ma możliwości zmiany hasła użytkownika za pomocą klawiatury). Parametr odpowiedzialny za zmianę hasła to H user 0 (DP:78). UWAGA: Programowane hasło musi być liczbą całkowitą z przedziału Przelicznik MacBATe jest wyposażony w przełącznik blokady programowania, umieszczony w komorze zacisków. Ustawienie tego przełącznika w pozycji Zablokowane (kłódka zamknięta) uniemożliwia dokonanie zmiany jakiegokolwiek z parametrów przelicznika za pomocą klawiatury jak i transmisji. D-15

54 Poniżej znajduje się opis sposobu zalogowania się do przyrządu z klawiatury. Włączyć przelicznik, klawisz ENTER Wciskając klawisz, wybrać pozycję ME (menu), wcisnąć ENTER Wciskając klawisz, wybrać pozycję L (logowanie), wcisnąć ENTER Wybrać użytkownika USER-000, wcisnąć ENTER Wpisać hasło, wybierając kolejne jego cyfry klawiszami, lub spośród znaków 0..9 i zatwierdzając klawiszem ENTER. Standardowo hasło ustawione jest na D-16

55 Po prawidłowym logowaniu pojawi się ekran: Po próbie nieprawidłowego logowania pojawi się komunikat: blad 2 oznaczający błędne hasło użytkownika. Pięciokrotna próba wpisania niepoprawnego hasła powoduje zablokowanie możliwości logowania użytkownika na okres 1 godziny oraz wygenerowanie zdarzenia ZD:17 (Proba zlam. hasla). Po wyłączeniu wyświetlacza (automatycznym lub przez użytkownika za pomocą przycisku EXIT) następuje automatyczne wylogowanie użytkownika. D-17

56 Wybranie z menu głównego przelicznika pozycji dp, umożliwia przeglądanie i ewentualną modyfikację pierwszych 100 parametrów (00 do 99) z tablicy DP, pozostałe parametry powyżej 99 (przeznaczone głównie do celów serwisowych) są dostępne wyłącznie przez transmisję. Po lewej stronie na małych cyfrach wyświetlacza prezentowany jest numer parametru z tablicy DP. Klawiszami możliwe jest przełączanie się pomiędzy kolejnymi parametrami przelicznika. Aby zmodyfikować jakikolwiek parametr należy się zalogować. Gdy użytkownik nie jest zalogowany przy wszystkich parametrach z tablicy DP wyświetlana jest ikona kłódki. Aby wejść w tryb edycji parametrów, które można modyfikować należy wcisnąć ENTER. W przeliczniku istnieją dwie kategorie parametrów, które można edytować: z predefiniowanymi wartościami oraz dowolnie modyfikowalne w dopuszczalnym zakresie. Zatwierdzenie zmian następuje po wciśnięciu klawisza ENTER. Po próbie modyfikacji na wartość spoza zakresu dopuszczalnego pojawi się komunikat: blad 3. Taka modyfikacja zostanie odrzucona. Modyfikację parametrów przelicznika można przeprowadzać również zdalnie (za pomocą transmisji szeregowej) w protokole GAZ-MODEM2, GAZ-MODEM3. Możliwość zmiany parametrów jest uzależniona od typu użytkownika (USER-000/SERWIS-1) i jego uprawnień. Każdorazowo przy próbie modyfikacji należy podać nazwę użytkownika i hasło dostępu. D-18

57 Wszystkie alarmy zawarte z tablicy ZD przelicznika sygnalizowane są na ekranie przelicznika przez wyświetlenie ikony Alarm. Każdy alarm, który wystąpi, wymaga potwierdzenia go przez uprawnionego użytkownika. W przypadku istnienia na liście nowych, niepotwierdzonych alarmów ikona Alarm będzie migać. Potwierdzenie alarmów możliwe jest jedynie po wejściu na listę alarmów (MENU 6 - Al ). Aby alarmy zostały potwierdzone w systemie przelicznika musi być zalogowany uprawniony użytkownik. Ikona Alarm zniknie tylko wtedy, gdy alarmy zostaną potwierdzone i jednocześnie nie będzie żadnych alarmów trwających. Przelicznik MacBATe ma możliwość zapamiętania do 110 zdarzeń. Lista alarmów jest cyklicznie nadpisywana, w przypadku pojawienia się alarmów powodujących przepełnienie listy kasowany jest najstarszy alarm na liście. Każde zdarzenie zapisane w przeliczniku składa się z kodu alarmu, daty rozpoczęcia i zakończenia oraz głównych parametrów przelicznika. Przegląd listy zdarzeń możliwy jest po wyborze z menu głównego przelicznika opcji AL. D-19

58 Sytuacje alarmowe sygnalizowane są w przeliczniku dodatkowo poprzez wyświetlanie odpowiednich ikon: ZD:29 (Rozładowana bateria), sygnalizuje wykrycie podłączenia głowicy OPTO, ZD:27 (Zasilanie zewn.), oznaczają alarmy ZD:23 (Sygnalizacja S3) lub ZD:24 (Sygnalizacja S4) lub ZD:25 (Sygnalizacja S5) lub ZD:26 (Sygnalizacja S6), ZD:33 (Brak polaczenia wewn.), pomiarowego. ZD:31 (Zerwany styk kontr), główny wskaźnik sytuacji alarmowych, wyświetlany jest podczas trwania jakiegokolwiek zdarzenia, z wyjątkami opisanymi powyżej, wyświetlany jest podczas trwania zdarzenia przekroczenia limitu któregokolwiek wejścia D-20

59 W przypadku wystąpienia przynajmniej jednego z poniższych alarmów następuje przejście przelicznika w awaryjny tryb pracy: ZD:1 (Blad matematyczny) ZD:2 (Przekr. zakresu alg.) ZD:3 (Przekr. zakresu p1w) ZD:4 (Przekr. zakresu p1) ZD:5 (Przekr. zakresu t) ZD:6 (Przekr. zakresu t amb) ZD:33 (Brak polaczenia wewn.) D-21

60 Przelicznik podczas pracy w trybie awaryjnym ma możliwość wykonywania obliczeń w oparciu o wartości p1 (DP:6) i t (DP:8) ostatnio poprawnie zmierzone, lub wartości zastępcze programowane przez użytkownika. Konfiguracja wartości zastępczych możliwa jest poprzez modyfikację parametrów z tablicy DP: konf. zast. (DP:43), p1 zast. (DP:44) i t zast. (DP:45). Poniższa tabela przedstawia wszystkie możliwe ustawienia, w jakich może pracować przelicznik. konf. zast p1= p1 m p1 zast. p1 m p1 zast. t= t m t m t zast. t zast. p1 m, t m ostatnie zmierzone wartości mieszczące się w zakresie p1 zast. (DP:44), t zast. (DP:45) wartości ustawiane przez użytkownika D-22

61 Specjalnym typem alarmu jest alarm zbiorczy aktywowany poprzez wystąpienie jednego z określonej, przypisanej mu grupy alarmów. Może on być wykorzystany w układach zdalnej, automatycznej sygnalizacji w celu powiadomienia Operatora (np. za pomocą łączy GPRS) o wystąpieniu jakiegoś stanu alarmowego na stacji gazowej. Alarm zbiorczy konfigurowany jest za pomocą dedykowanego oprogramowania. Alarm ZD:32 (Alarm zbiorczy) jest aktywny typowo przez czas 1 minuty. Podczas trwania alarmu zbiorczego, wystąpienie innych alarmów (skonfigurowanych do jego aktywacji), nie spowoduje otwarcia nowego alarmu, ale przedłuży czas trwania bieżącego alarmu zbiorczego na kolejną minutę. D-23

62 Przeglądanie dobowych i miesięcznych szczytów godzinowych możliwe jest po wyborze z menu głównego opcji d. Przelicznik umożliwia przejrzenie danych z ostatnich 9 miesięcy. Poruszanie się po menu odbywa się za pomocą przycisków. Jeżeli parametr P. doby (DP:76) zostanie ustawiony na godzinę 06:00, to miesiąc gazowy będzie obejmował okres od godziny 06:00 pierwszego dnia bieżącego miesiąca, do godziny 06:00 pierwszego dnia miesiąca następującego bezpośrednio po bieżącym miesiącu. D-24

63 Przelicznik MacBATe wykonuje obliczenia współczynnika ściśliwości w oparciu o zaprogramowane parametry gazu. Programowanie parametrów możliwe jest zarówno zdalnie przez tablicę DP jak i w specjalnym menu - po wyborze z menu głównego opcji M. W menu Parametry gazu wyświetlanych jest 5 parametrów wymaganych do zaprogramowania. Na małych cyfrach podane są numery parametrów z tablicy DP: 17 ciepło spalania Hs (wartość domyślna Hs=40,6629 MJ/m3) odniesione do warunków bazowych. W przypadku zastosowania innych warunków bazowych niż standardowe (tj. t 1 =25 C, t b =0 C, p b =1,01325bar) należy dokonać przeliczenia ciepła spalania. 18 gęstość bazowa rob (wartość domyślna rob=0,7517 kg/m3) do warunków bazowych (rob = d rob pow ), gdzie: rob pow gęstość suchego powietrza znormalizowanego (rob pow = 1,292923), 19 molowy udział dwutlenku węgla XCO2 (wartość domyślna XCO2=0,600 %), 20 molowy udział azotu XN2 (wartość domyślna XN2=0,300 %), 21 molowy udział wodoru XH2 (wartość domyślna XH2=0,000 %). Z w/w parametrów algorytm SGERG-88 (wybrany domyślnie) wykorzystuje tylko Hs, rob, XCO2, XH2; Z w/w parametrów algorytm AGA NX-19-mod wykorzystuje tylko Hs, rob, XCO2, XN2 D-25

64 Przelicznik MacBATe ma możliwość wyboru algorytmu obliczania współczynnika ściśliwości gazu parametr algorytm (DP:16): SGERG-88 AGA NX-19-mod Zmiana jest możliwa na poziomie uprawnień użytkownika USER-000. Parametry wejściowe algorytmów muszą się znajdować w poniższych zakresach. Wartości te odpowiadają większości składów gazu jakie występują w instalacjach przesyłowych gazu ziemnego. D-26

65 Parametr SGERG-88 algorytm = 0 (DP:16) Algorytm AGA NX-19-mod algorytm = 1 (DP:16) p1 (DP:6) kpa kpa t (DP:8) C C Hs (DP:17) MJ/m 3 31,8 43,53 MJ/m 3 rob (DP:18) 0,711 1,164 kg/m 3 0,716 0,97 kg/m 3 d=rob/ XCO2 (DP:19) 0 30 % 0 15 % XN2 (DP:20) % XH2 (DP:21) 0 10 % - p1 zast. (DP:44) (wyłącznie dla MacBATe/T)* kpa kpa * W przyrządzie MacBATe/T do obliczeń brane jest ciśnienie zapisane jako parametr p1 (DP:6), ale jego wartość nie jest zmierzoną, jest to wartość przepisywana na początku każdego okresu pomiarowego z rejestru wartości zastępczej p1 zast. (DP:44). D-27

66 Współczynniki przeliczeniowe dla ciepła spalania, gęstości rzeczywistej i gęstości względnej. Ciepło spalania Hs dla warunków odniesienia t 1 = 25 C, Tb = 0 C, p b = 1,01325 bar: Hs = Hs (t 1 = 25 C, Tb = 20 C, p b = 1,01325 bar) 1,0738 Hs = Hs (t 1 = 15 C, Tb = 15 C, p b = 1,01325 bar) 1,0542 Gęstośc rzeczywista ρ dla warunków odniesienia Tb = 0 C, p b = 1,01325 bar: ρ = ρ (Tb = 20 C, p b = 1,01325 bar) 1,0738 ρ = ρ (Tb = 15 C, p b = 1,01325 bar) 1,0553 Gęstość względna d dla warunków odniesienia Tb = 0 C, p b = 1,01325 bar: d = d (Tb = 20 C, p b = 1,01325 bar) 1,0003 d = d (Tb = 15 C, p b = 1,01325 bar) 1,0002 D-28

67 Przelicznik MacBATe wyposażony jest w jeden port transmisji szeregowej rozdzielony na trzy kanały, dwa w standardzie RS-485 oraz jeden IEC Standard RS-485 jest przystosowany do pracy w strefie Ex sygnały wyprowadzone są na gniazdo G1 umieszczone na obudowie przyrządu oraz równolegle na złącze płyty zacisków. Podłączenie zasilania do gniazda G1 blokuje transmisję na listwie zaciskowej. Vz GND D+ D- Gniazdo transmisji G1, RS-485 w przeliczniku MacBATe. Widok od strony wtyku. Standard IEC łącze podczerwieni, po przyłożeniu standardowej głowicy do okienka na obudowie przelicznika np. OptoBTEx. Standard zgodny z IEC 61107:1996. Przyłożenie głowicy OPTO do przyrządu powoduje zablokowanie odbioru przez przewodowe porty COM przelicznika. Po zdjęciu głowicy OPTO - COM wraca do ustawienia domyślnego RS-485. D-29

68 Komunikacja z przyrządem może odbywać się za pomocą różnych protokołów transmisji: GAZ- MODEM; GAZ-MODEM2, GAZ-MODEM3, Modbus RTU. Przelicznik automatycznie rozpoznaje protokół, w jakim jest odpytywany i odpowiedź jest wysyłana w tym samym protokole. Podłączenie zasilania z zewnętrznego interfejsu, do gniazda G1 powoduje zablokowanie łącza transmisji RS-485 z listwy zaciskowej Z102, dane nie są odbierane, ani wysyłane przez kanał na listwie. Podłączenie samych linii transmisji D+, D- powoduje że dane są odbierane z obydwu i wysyłane jednocześnie na obydwu kanałach, jest to dopuszczalne, ale należy uwzględnić, że może to spowodować wzajemne zakłócanie się transmisji. Przyłączenie głowicy OPTO powoduje zablokowanie odbioru z pozostałych interfejsów transmisyjnych. Dane odbierane będą wyłącznie z głowicy OPTO ale odpowiedzi zostaną wysyłane przez przelicznik na wszystkich trzech kanałach. Ustawienie różnych adresów dla portu OPTO i portów przewodowych RS- 485 pozwala na rozróżnienie kanału nadawania. D-30

69 Przelicznik MacBATe wyposażony jest w zegar czasu rzeczywistego. Czas przelicznika można zmodyfikować zdalnie oraz za pomocą klawiatury, parametry te są dostępne w MENU 5 (data - dt (DP:25), czas - tm (DP:26)). Fakt modyfikacji zegara jest zapamiętywany w pamięci zdarzeń przelicznika (czas przed i po modyfikacji). Modyfikacja zegara jest chroniona hasłem. Przelicznik MacBATe posiada funkcję automatycznej zmiany czas z zimowego na letni i odwrotnie. Użytkownik ma możliwość wyłączenia domyślnej zmiany czasu z poziomu DP parametr nr 77. Automatyczna zmiana czasu domyślnie jest wyłączona. D-31

70 Przelicznik MacBATe posiada dwa wyjścia sterujące typu OC. Wyjścia OC umożliwiają współpracę przelicznika z zewnętrznymi układami automatyki i sygnalizacji. Konfiguracja tych wyjść polega na ustawieniu konkretnych alarmów powodujących zmianę stanu wyjść. Domyślnie wyjścia sterujące są wyłączone. Aby aktywować wyjścia należy w parametrach WyD1 (DP:48) i WyD2 (DP:49) zaprogramować wartość 1. D-32

71 Przelicznik MacBATe jest wyposażony w cztery dwustanowe wejścia przystosowanymi do współpracy z bezpotencjałowymi stykami typu kontaktron S3 S6 sygnalizacyjne. Stan wejść sygnalizacji sprawdzany jest w trakcie trwania cyklu pomiarowego, czyli raz na 30 sekund. Zmiana stanu którejkolwiek z sygnalizacji spowoduje wygenerowanie alarmu. Wejścia sygnalizacji są obwodami iskrobezpiecznymi, przystosowanymi do współpracy z bezpotencjałowymi stykami typu kontaktron. D-33

72 Okres rejestracji dtau (DP:30) można zaprogramować w zakresie od 1 do 60 minut. Jest to czas, po którym wszystkie wykonane pomiary (od poprzedniej rejestracji) zostaną uśrednione i zapisane w pamięci jako dana rejestrowana. Zaprogramowany okres rejestracji wyznacza zakres rejestracji, czyli czas, jaki obejmują wszystkie próbki zapisane w pamięci. Po przekroczeniu zakresu rejestracji najstarsze próbki są nadpisywane. Okres rejestracji Ilość próbek w godzinie Zakres rejestracji obejmuje 1 minuta dni 2 minuty dni 3 minuty dni 4 minuty dni 5 minut dni 6 minut dni 10 minut dni 12 minut dni 15 minut dni 20 minut dni 30 minut dni 60 minut dni Fabrycznie okres rejestracji ustawiony jest na 60 minut. Typowo rejestrowanych jest 19 parametrów z tablicy DP. D-34

73 E-1

74 E-2

75 Realizacja protokołów transmisyjnych oparta jest o zasadę odpytywania przelicznika przez urządzenie nadrzędne. Komendy przysłane do przelicznika oznaczają polecenia nadania określonego rodzaju informacji. Informacje przesyłane zarówno do, jak i z przelicznika, zorganizowane są w bloki funkcjonalne o programowalnej długości. Optymalne dostosowanie długości bloków do jakości łącza może znacząco wpłynąć na efektywność przesyłania danych. Przelicznik obsługuje protokoły transmisji danych: GAZ-MODEM (zgodny ze standardem: ZN-G-4007:1995) GAZ-MODEM 2 (zgodny ze standardem: ZN-G-4007:2001) GAZ-MODEM 3 (zgodny ze standardem: ST-IGG-0207:2015) MODBUS-RTU Przelicznik automatycznie rozpoznaje protokół transmisji. Wszystkie wymienione wyżej protokoły transmisji opisane są w odrębnym dokumencie o nazwie: Protokoły transmisji dostępnym u producenta urządzenia. E-3

76 Legenda: LCD - symbol parametru wyświetlany na LCD, jeśli nie podano wyświetlany jest wyłącznie nr z tablicy DP, w - wykładnik, prawidłową wartość parametru otrzymamy mnożąc odczytaną liczbę przez 10 w, jedn. - jednostki w jakich jest wyświetlana wartość parametru. RTU - numer rejestru w protokole ModBUS RTU lub oznaczenie braku możliwości odczytu w tym protokole. Inf.dod. - informacje dodatkowe (pole to może zawierać każdy z poniższych symboli) M - parametr może być modyfikowany (zmieniany, zależnie od uprawnień), R - parametr jest rejestrowany z ustawionym okresem rejestracji: dtau (DP:30), O - parametr przeznaczony do odczytu; po znaku ^ podano typ parametru (long long real, short short real, dword, word, byte, boolean, string);.. - parametr rejestrowany chwilowo (stan parametru z chwili rejestracji);.. - parametr rejestrowany jako wartość średnia za okres rejestracji;.. - parametr rejestrowany jako suma chwilowych przyrostów za okres rejestracji;.. - parametr dostępne wyłącznie przez transmisje, nie wyświetlane w podglądzie tablicy DP; E-4

77 Uprawnienia: U S L I B - modyfikacji parametru może dokonywać użytkownik USER-000 i SERWIS-1, - modyfikacji parametru może dokonywać wyłącznie użytkownik SERWIS-1, - modyfikacja parametru przez uprawnionych użytkowników jest dozwolona tylko, gdy programowa blokada metrologiczna jest wyłączona (gdy parametr blokada MET jest równy 0 ). Parametr blokada MET może być modyfikowany wyłącznie przez producenta; - zmiana wartości parametru spowoduje wygenerowanie zdarzenia ciągłego ZD:20 (Modyfikacja wartości), mającego status Interwencji, - parametry, których stan zostaje zachowany w trakcie procedury wymiany baterii. nr nazwa LCD w jedn. Inf.dod. upraw- Opis parametru RTU nienia (dozwolony zakres zmian parametru) 0 Vb Vb 0 m3 RO ^long B brak Licznik objętości w warunkach bazowych Licznik objętości w warunkach pomiaru; Zakres programowania jest zależny od 1 Vm Vm 0 m3 RMO ^long U, B brak wartości parametru imp LF (DP:31) i wynosi: imp LF = 0.01: 0..1e6; imp LF = 0.1: 0..1e7; imp LF = 1 i 10: 0..1e8; 2 E 0 kwh RO ^long B brak Licznik energii 3 Qb Qb 0 m3/h O ^short 5 Strumień objętości gazu w warunkach bazowych 4 Qm Qm 0 m3/h O ^short 7 Strumień objętości gazu w warunkach pomiaru 5 P 0 kw O ^short 9 Strumień energii 6 p1 P1 0 kpa RO ^short 11 Wartość bieżąca ciśnienia gazu p1 (ciśnienie absolutne) E-5

78 7 p2 0 kpa RO ^short 13 Wartość bieżąca ciśnienia gazu p2 (nadciśnienie) 8 t t 0 'C RO ^short 15 Wartość bieżąca temperatury gazu t 9 t amb 0 'C RO ^short 17 Wartość bieżąca temperatury otoczenia t amb 10 dvbh 0 m3 O ^short 19 Godzinowy przyrost objętości w warunkach bazowych 11 ph 0 m3/h O ^short 21 Szczyt godzinowy bieżącej doby rozliczeniowej 12 eph 0 m3/h O ^short 23 Przewidywany przyrost godzinowy dvbh (DP:10) w bieżącej godzinie 13 C C 0 RO ^short 25 Współczynnik konwersji 14 Z Z 0 RO ^short B 27 Współczynnik ściśliwości gazu w warunkach pomiaru 15 Zb Zb 0 RO ^short B 29 Współczynnik ściśliwości gazu w warunkach bazowych 16 algorytm SGERG-88 or NX 19.AGA.nod 0 MO ^boolean U, I, B Hs HS 0 MJ/m3 RMO ^short U, I, B rob rb 0 kg/m3 RMO ^short U, I, B 35 Algorytm obliczania współczynnika ściśliwości (0: SGERG-88, 1: AGA NX-19-mod) Ciepło spalania; Zakres programowania przy algorytmie: SGERG-88: ; AGA NX-19-mod: 31,8..43,53; Gęstość gazu w warunkach bazowych; Zakres programowania przy algorytmie: SGERG-88: 0,711..1,164; AGA NX-19-mod: 0,716..0,97; 19 XCO2 CO2 0 % MO ^short U, I, B 37 Molowe udziały składników gazu; 20 XN2 N2 0 % MO ^short U, I, B XH2 H2 0 % MO ^short U, I, B 41 Zakres programowania przy algorytmie: SGERG-88: XCO2 (0..30), XH2 (0..10); AGA NX-19-mod: XCO2 (0..15), XN2 (0..15); E-6

79 22 liczba Wobbego 0 MJ/m3 O ^short B 43 Liczba Wobbego 23 nr fabr. 0 O ^string B brak Numer fabryczny przelicznika 24 ver.pr. 0 O ^string brak Wersja oprogramowania Aktualna data przelicznika. Parametr 25 dt 0 O ^string U brak umożliwia ustawienie daty z poziomu klawiatury. Aktualny czas przelicznika. Parametr 26 tm 0 O ^string U brak umożliwia ustawienie czasu z poziomu klawiatury. 27 Stan baterii 0 % RMO ^short U, I 53 Aktualny stan ładunku baterii; Zakres programowania: ; USER-000 ma prawo do programowania tylko ze stanu 0%. 28 Etl 0 dni O ^short 55 Przewidywany czas pracy przelicznika na baterii 29 il dni Zakres przechowywania danych 0 dzień O ^word 57 rejestracji rejestrowanych 30 dtau 0 min MO ^byte U, B 59 Okres rejestracji; Zakres programowania: całkowite podzielniki liczby 60; 31 imp LF FP 0 m3/imp MO ^short U, I, B 61 Waga impulsu gazomierza; Zakres programowania: 0,01; 0,1; 1; 10; 32 Qmmin 0 m3/h MO ^short U, B 63 Konfiguracja zakresu gazomierza 33 Qmmax 0 m3/h MO ^short U, B 65 Zakres programowania min i max: (0..1e5); 34 dl Qb 0 m3/h MO ^short U, B 67 Konfiguracja limitów parametrów: 35 gl Qb 0 m3/h MO ^short U, B 69 Qb (DP:3) oraz dvbh (DP:10) (dl dolny limit; gl górny limit); 36 l dvbh 0 m3 MO ^short U, B 71 Zakres programowania: (0..1e5); 37 dl p1 0 kpa MO ^short U, B 73 Konfiguracja limitów parametru p1 (DP:6) E-7

80 38 gl p1 0 kpa MO ^short U, B 75 (dl dolny limit; gl górny limit); Zakres programowania dl i gl: (0..1e4); 39 dl p2 0 kpa MO ^short U, B 77 Konfiguracja limitów parametrów: 40 gl p2 0 kpa MO ^short U, B dl t 0 'C MO ^short U, B gl t 0 'C MO ^short U, B konf. zast. 0 MO ^byte U, I, B p1 zast. 0 kpa MO ^short U, I, B t zast. 0 'C MO ^short U, I, B 89 p2 (DP:7) oraz t (DP:8) (dl dolny limit; gl górny limit); Zakres programowania dl i gl: ( e4); Konfiguracja wykorzystywania wartości zastępczych parametrów p1 i t podczas alarmów systemowych od przekroczenia wejść p1 lub t; Zakres programowania: 0, 1, 2, 3; Wartość zastępcza ciśnienia p1 wykorzystywana do obliczeń C (DP:13) podczas trwania alarmu ZD:3 (Przekr. zakresu p1w); Zakres programowania: 0..1e4; Wartość zastępcza temperatury t wykorzystywana do obliczeń C (DP:13) podczas trwania alarmu ZD:5 (Przekr. zakresu t); Zakres programowania: ; 46 S 0 O ^byte 91 Stan wejść sygnalizacji 47 polar S 0 MO ^byte U, B WyD1 0 MO ^byte U, B 95 Polaryzacja wejść sygnalizacji (bity 3 6-0:otwarte aktywne; 1:zwarte aktywne); Zakres programowania: 0..63; Konfiguracja wyjścia OC1 (0:wyłączone; 1:załączone) E-8

81 49 WyD2 0 MO ^byte U, B 97 Konfiguracja wyjścia OC2 (0:wyłączone; 1:załączone) 50 polar WyD 0 MO ^byte U, B 99 Polaryzacja wyjść OC (bity 1 2-0: jeśli alarm to aktywne; 1: jeśli alarm to pasywne); Zakres programowania: 0..3; 51 nr alarm Numer alarmu aktywującego wyjście OC1; 0 MO ^byte U, B 101 wyd1 Zakres programowania: 0..35; 52 nr alarm Numer alarmu aktywującego wyjście OC2; 0 MO ^byte U, B 103 wyd2 Zakres programowania: 0..35; 53 D 0 O ^byte 105 Stan wyjść OC 54 seria.pr 0 O ^string brak Seria procesora 1 procesora 2 Sprzętowa blokada programowania 55 blokada 0 O ^boolean 109 przelicznika (0:wyłączona; 1:załączona) 56 Programowa blokada parametrów blokada MO 0 L, I, B 111 metrologicznych MET ^boolean (0:wyłączona; 1:załączona) 57 pb 0 kpa O ^short B 113 Ciśnienie bazowe pb=101,325 kpa Temperatura bazowa; 58 Tb 0 K MO ^short S, L, I, B 115 Zakres programowania: 273,15; 288,15; 293,15; 59 konfiguracja 0 MO ^byte S, L, I, B 117 Konfiguracja trybów przeliczania (TZ, PTZ); 60 RS Predkosc 0 bps MO ^dword U, B RS Adres 0 MO ^word U, B 121 Wartości typowe: 0, 4, 8, 12; Parametry transmisji łącza RS-485 (wspólne dla złącza na listwie i gniazda G1); Zakres programowania: RS Predkosc (9600, 19200, 38400, 57600); RS Adres ( ); E-9

82 62 OPTO Predkosc 0 bps MO ^dword U, B OPTO Adres 0 MO ^word U, B Parzystosc 0 MO ^byte U, B 127 Parametry transmisji łącza OPTO; Zakres programowania: OPTO Predkosc (9600, 19200, 38400, 57600); OPTO Adres ( ); Typ kontroli parzystości dla RS-485 i OPTO (0: None, 1: Odd, 2: Even) 65 Index 0 O ^dword 129 Aktualny indeks danych rejestrowanych 66 Alarm nr 0 O ^dword 131 Liczba wszystkich alarmów, który wystąpiły w przeliczniku 67 Alarm idx 0 O ^dword 133 Liczba wszystkich zmian stanu na liście alarmów 68 Alarm 1 0 O ^dword B 135 Binarne stany aktywności alarmów 69 Alarm 2 0 O ^dword B 137 (poszczególne bity odpowiadają kolejno kodom alarmów z tablicy ZD) 70 konf Konfiguracja alarmu zbiorczego; 0 MO ^dword U 139 zbiorczy1 Zakres programowania: 71 konf konf zbiorczy1, konf zbiorczy2 0 MO ^dword U 141 zbiorczy2 ( ) 72 p2 min cal 0 kpa MO ^short U, B 143 Parametry do dwupunktowej kalibracji wejścia 73 p2 max cal 0 kpa MO ^short U, B 145 p2; Zakres programowania: 74 p2 a 0 O ^short 147 p2 min cal (p2 min..33%(p2 max p2 min)); p2 max cal (66%(p2 max p2 min)..p2 max); 75 p2 b 0 O ^short P.doby 0 godz MO ^byte U, B autoczas 0 MO ^byte U, B 153 Godzina początku doby rozliczeniowej; Zakres programowania: 0..23; Automatyczna zmiana czasu letni/zimowy (0:wyłączona; 1:załączona) E-10

83 78 H user 0 0 MO ^string U, B brak Hasło użytkownika USER-000; Zakres programowania: ; 79 ph max B Hb MAX 0 m3/h O ^short B 157 Maksymalny szczyt godzinowy z bieżącego miesiąca 80 ph max P HP MAX 0 m3/h O ^short B 159 Maksymalny szczyt godzinowy z poprzedniego miesiąca Przyrost objętości gazu w warunkach 81 dvb aw 0 m3 O ^short 161 bazowych podczas trwania alarmów systemowych 82 Vb aw VA 0 m3 RO ^long B brak Awaryjny licznik objętości w warunkach bazowych 83 E aw 0 kwh RO ^long B brak Awaryjny licznik energii p1 min cal p1 max cal p1 a kpa kpa MO ^short S, L, I, B MO ^short S, L, I, B O ^short Parametry do dwupunktowej kalibracji wejścia p1; Zakres programowania p1 min cal: (p1w min..33%(p1w max p1w min)); 87 p1 b 0 O ^short 173 Zakres programowania p1 max cal: (66%(p1w max p1w min)..p1w max); 88 t min cal 0 'C MO ^short S, L, I, B 175 Parametry do dwupunktowej kalibracji wejścia 89 t max cal 0 'C MO ^short S, L, I, B 177 t; Zakres programowania: 90 t a 0 O ^short 179 t min cal (t min..33%(t max t min)); 91 t b 0 O ^short 181 t max cal (66%(t max t min)..t max); 92 p1w min 0 kpa MO ^short S, L, I, B 183 Konfiguracja zakresu wskazań wejścia p1; 93 p1w max 0 kpa MO ^short S, L, I, B 185 Zakres programowania min i max: (0..1e4); 94 p1 min 0 kpa MO ^short S, L, I, B 187 Konfiguracja zakresu pomiarowego wejścia p1; 95 p1 max 0 kpa MO ^short S, L, I, B 189 Zakres programowania min i max: (0..1e4); E-11

84 96 p2 min 0 kpa MO ^short S, B p2 max 0 kpa MO ^short S, B 193 Konfiguracja zakresów wejść pomiarowych 98 t min 0 'C MO ^short S, L, I, B 195 p2, t i tamb; 99 t max 0 'C MO ^short S, L, I, B 197 Zakres programowania min i max: 100 t amb min 0 'C MO ^short S, L, I, B 199 ( e4) 101 t amb max 0 'C MO ^short S, L, I, B dlf 0 imp RO ^word 203 Przyrost impulsów w okresie pomiarowym 103 dvb 0 m3 RO ^short 205 Przyrost objętości gazu w warunkach bazowych za okres pomiarowy 104 dvm 0 m3 RO ^short 207 Przyrost objętości gazu w warunkach pomiaru za okres pomiarowy 105 de 0 kwh RO ^short 209 Przyrost energii za okres pomiarowy 106 Vb0 0 m3 O ^short 211 Licznik Vb (DP:0) zapisany na liczbach typu 107 Vb1 4 m3 O ^short 213 SHORT-REAL 108 dt_rmdw 0 O ^dword 215 Aktualna data przelicznika (4 bajty: r-rok; m-miesiąc; d-dzień; w-dzień tygodnia) 109 tm_hmss 0 O ^dword 217 Aktualny czas przelicznika (4 bajty: h-godzina; m-minuta; s-sekunda; s- pusty) Użytkownik autoryzujący ostatnią 110 User 0 O ^byte 219 modyfikację (0 USER-000, 5 SERWIS-1) 111 Nr par 0 O ^word 221 Numer z DP ostatnio modyfikowanego parametru 112 last w1 0 O ^long brak Wartość początkowa ostatniej modyfikacji 113 last w2 0 O ^long brak Wartość końcowa ostatniej modyfikacji 114 kasowanie 0 MO ^byte S 227 Parametr serwisowy 115 dt_tm 0 O ^string brak Aktualna data i czas przelicznika E-12

85 116 seria pt100 0 MO ^string S, L, I, B brak Numer fabryczny czujnika temperatury gazu typu Pt100; 117 licz. SVS 0 O ^word 233 Parametr serwisowy 118 b.d. 0 ^short 235 Parametr oznaczający koniec tablicy E-13

86 Ikona: ZD:29 (Rozładowana bateria), ZD:27 (Zasilanie zewn.), oznaczają stan aktywny jednej z czterech sygnalizacji, ZD:33 (Brak polaczenia wewn.), ZD:31 (Zerwany styk kontr), główny wskaźnik stanu alarmowego, wyświetlany jest podczas trwania jakiegokolwiek zdarzenia z wyjątkami opisanymi wcześniej, wyświetlany jest podczas trwania zdarzenia przekroczenia limitu któregokolwiek wejścia pomiarowego. Inf.dod.: I S oznacza alarmy wywołane przez działanie użytkownika mogące mieć wpływ na właściwości metrologiczne przelicznika. oznacza alarmy systemowe powodujące przejście przyrządu w awaryjny tryb pracy (zatrzymanie zliczania w licznikach głównych i zliczanie objętości, i energii do liczników awaryjnych. E-14

87 Kod Nazwa Ikona Inf.dod. Warunki wystąpienia 0 Wlaczenie MacBATe Start przelicznika 1 Blad matematyczny S Wykrycie błędu obliczeniowego przelicznika Wartości parametrów do obliczenia współczynników 2 Przekr. zakresu alg. S ściśliwości Z (DP:14) i Zb (DP:15) przekraczają zakresy określone dla aktualnego algorytmu algorytm (DP:16) (SGERG-88 lub AGA NX-19-mod. 3 Przekr. zakresu p1w S Wartość p1 (DP:6) poza dopuszczalnym przedziałem wskazań: (p1w min (DP:92) p1w max (DP:93)) Do wygenerowania alarmu w/w zakres jest poszerzony o 1% lub dwie jednostki, w zależności, która wartość jest większa. 4 5 Przekr. zakresu p1 Przekr. zakresu t S S Wartość p1 (DP:6) lub t (DP:8) poza dopuszczalnym przedziałem pomiarowym, odpowiednio: (p1 min (DP:94) p1 max (DP:95)) i (t min (DP:98) t max (DP:99)) Do wygenerowania alarmu w/w zakresy są poszerzone o 1% lub dwie jednostki, w zależności, która wartość jest większa. 6 Przekr. zakresu t amb S Wartość tamb (DP:9) poza zakresem: (t amb min (DP:100) t amb max (DP:101)) 7 Czestotliwosc LF Przekroczenie częstotliwości 2,5Hz na wejściu LF 8 Przekr. zakresu gazom. Wartość Qm (DP:4) poza zakresem gazomierza: (Qmmin (DP:32) Qmmax (DP:33)) 9 Przekr. zakresu p2 Wartość p2 (DP:7) poza dopuszczalnym przedziałem pomiarowym: E-15

88 10 Przekr. limitu p1 11 Przekr. limitu p2 (p2 min (DP:96) p2 max (DP:97)) Wartość p1 (DP:6) poza dopuszczalnym przedziałem limitów: (dl p1 (DP:37) gl p1 (DP:38)) Wartość p2 (DP:7) poza dopuszczalnym przedziałem limitów: (dl p2 (DP:39) gl p2 (DP:40)) 12 Przekr. limitu t Wartość t (DP:8) poza dopuszczalnym przedziałem limitów: (dl t (DP:41) gl t (DP:42)) 13 Przekr. limitu Qb Wartość Qb (DP:3) poza dopuszczalnym przedziałem limitów: (dl Qb (DP:34) gl Qb (DP:35)) 14 Przekr. lim. dvbh Godzinowy przyrost objętości w warunkach bazowych dvbh (DP:10) przekroczył dopuszczalny próg l dvbh (DP:36) 15 Zmiana czasu Zmiana czasu wykonana przez użytkownika 16 Aut. zmiana czasu Automatyczna zmiana czasu letni/zimowy 17 Proba zlam. hasła Wykonano 15 kolejnych, nieudanych prób logowania do systemu przelicznika. 18 Blad zegara RTC I Wykrycie błędu zegara czasu rzeczywistego. Alarm wskazuje na rozładowanie lub odłączenie baterii podtrzymującej układ zegara RTC. 19 Zmiana konfiguracji Użytkownik wykonał modyfikację wartości parametru konfiguracyjnego 20 Modyfikacja wartosci I Użytkownik wykonał modyfikację wartości parametru metrologicznego 21 Potwierdzenie alarmu Zalogowany użytkownik potwierdził zapoznanie się z listą E-16

89 alarmów 22 Zerowanie MacBATe Wykonanie procedury zerowania przelicznika 23 Sygnalizacja S3 Zmiana stanu na wejściu sygnalizacji S3 24 Sygnalizacja S4 Zmiana stanu na wejściu sygnalizacji S4 25 Sygnalizacja S5 Zmiana stanu na wejściu sygnalizacji S5 26 Sygnalizacja S6 Zmiana stanu na wejściu sygnalizacji S6 27 Zasilanie zewn. Podłączenie zasilania zewnętrznego 28 Wymiana baterii Wykonanie procedury wymiany baterii 29 Rozladowana bateria Spadek ładunku baterii poniżej 10% 30 Przejscie liczn. przez 0 Przejście licznika przez zero (przepełnienie dowolnego licznika spośród: Vb (DP:0), Vm (DP:1), E (DP:2), dvb aw (DP:81), Vb aw (DP:82), E aw (DP:83)) 31 Zerwany styk kontr. Zerwanie styku kontrolnego gazomierza 32 Alarm zbiorczy Wystąpienie alarmu aktywującego alarm zbiorczy 33 Brak polaczenia wewn. S Utrata połączenia wewnętrznego pomiędzy modułem analogowym, a procesorem przelicznika 34 Uszkodzenie klawiatury Uszkodzenie klawiatury, trwałe wciśnięcie dowolnego klawisza E-17

90 F-1

91 Program PlumCONF Program można pobrać bezpłatnie ze strony: Program umożliwia: a) odczyt tablicy dostępnych parametrów (DP); b) odczyt tablicy zdarzeń (ZD); c) odczyt wartości bieżących wszystkich elementów tablicy DP; d) oraz listy zdarzeń (z zapisem do pliku); e) odczyt standardowych danych rejestrowanych; f) modyfikację wartości parametrów konfiguracyjnych urządzenia przez tablicę DP; g) synchronizację zegara RTC urządzenia z zegarem komputera. Program PlumREADER Program można pobrać bezpłatnie ze strony: Program umożliwiający odczyt z rejestratora danych bieżących, danych rejestrowanych chwilowych wywoływanych skokiem wartości pomiarowej oraz alarmów zapisanych w pamięci rejestratora. Ponadto program umożliwia generowanie raportów okresowych z urządzenia. Szerszy opis programu oraz jego funkcjonalności znajduje się w dokumencie MacOdczyt DTR dołączanym do programu. F-2

92 Interfejs INT-S3 zapewnia zasilanie przelicznika MacBATe z zasilacza sieciowego prądu stałego bądź baterii akumulatorów oraz separację iskrobezpiecznych obwodów transmisji danych. Transmisja do komputera lub modemu odbywa się wg standardu RS485. Więcej informacji o interfejsie można uzyskać z właściwej Instrukcji obsługi do INT-S3. Podłączając interfejs do przelicznika MacBATe należy postępować zgodnie z poniższymi uwagami: Montażu interfejsu należy dokonać w pomieszczeniu wolnym od zagrożenia wybuchem par i gazów oraz zabezpieczonym przed dostępem osób nieprzeszkolonych w zakresie eksploatacji ww. urządzenia. Zamontować interfejs na typowej szynie DIN. Do podłączania przewodów (max. 2,5 mm2) służą dwuczęściowe złącza z zaciskiem śrubowym. Część z zaciskiem jest odłączana, co ułatwia montaż urządzenia. Interfejs musi być trwale uziemiony. W celu uziemienia należy podłączyć zaciski 3 i 9 interfejsu (oznaczone symbolem uziemienia) z uziomem. Połączenie należy wykonać dwoma przewodami minimum 1,5 mm 2 do szyny zbiorczej w szafce telemetrii a następnie przewodem minimum 4 mm 2 do uziomu. Sumaryczna rezystancja przewodów uziemieniowych musi być mniejsza niż 1Ω. Połączenie urządzenia odczytującego (komputer, modem) wykonać do listwy Z3. Długość kabla obwodu RS485 bez dodatkowych zabezpieczeń do 10m (w przypadku dłuższych należy stosować zabezpieczenia przepięciowe na linie transmisyjne). F-3

93 Połączenie obwodów iskrobezpiecznych należy wykonać do listew zaciskowych Z1 oraz Z2 oznaczonych na niebiesko. Obwody iskrobezpieczne powinny spełniać warunki dla obwodów iskrobezpiecznych określone w normie PN-EN oraz PN-EN Zasilanie interfejsu prowadzimy do listwy Z4. Dopuszczalny zakres napięć zasilających zawiera się w przedziale od 10,5V do 30V napięcia stałego. Podłączenie zasilania do zacisków interfejsu niezgodnie z dokumentacją lub podanie napięcia wyższego niż dopuszczalne może spowodować zadziałanie zabezpieczeń i nieodwracalne uszkodzenie interfejsu. Dodatkowo należy zapewnić warunki: Kable i przewody obwodów iskrobezpiecznych należy prowadzić oddzielnie w stosunku do kabli i przewodów obwodów nieiskrobezpiecznych. Zastosowane przewody muszą spełniać wymogi dla przewodów typu A lub B zgodnie z normą PN-EN pkt , a w szczególności: izolacja żył powinna wytrzymywać napięcie próby 500V DC i nie może być cieńsza niż 0,1 mm (dla izolacji z polietylenu 0,2 mm). Kable i przewody obwodów iskrobezpiecznych powinny być trwale zamocowane i zabezpieczone przed możliwością mechanicznego uszkodzenia. Zalecane jest stosowanie kabli Technotronik LIYCY w wersji do zastosowania w obwodach iskrobezpiecznych powłoka niebieska - produkcji Technokabel S.A. Jeden przelicznik MacBATe może być podłączony wyłącznie do jednego interfejsu INT-S3. F-4

94 Połączenie przelicznika MacBATe z interfejsem INT-S3 i modemem IK-301 F-5

95 MacBATe Schemat połączeń przelicznika MacBATe w układzie telemetrii z interfejsem INT-S3 i modemem IK-301 F-6

96 Interfejs transmisyjny OptoBTEx jest przeznaczony do odczytywania danych z rejestratorów lub przeliczników bateryjnych zaopatrzonych w bezprzewodowe łącze transmisji standardu IEC (Opto-GAZ). Odczyt danych może odbywać się do komputera przenośnego typu Laptop lub innego urządzenia wyposażonego w port komunikacyjny Bluetooth. Interfejs transmisyjny pozwala na odczytywanie danych z urządzeń umieszczonych w strefie zagrożenia wybuchem. Szczegółowe dane techniczne znajdują się w dokumentacji DTR OptoBTEx. Sposób podłączenia interfejsu OptoBTEx do przelicznika MacBATe oraz komputera przenośnego lub innego urządzenia odczytowego jest przedstawiony na poniższym rysunku. F-7

97 F-8