Zintegrowany System Kwalifikacji - zalety, możliwości i perspektywy. Katarzyna Trawińska-Konador

Transkrypt

1

2

3 Zintegrowany System Kwalifikacji - zalety, możliwości i perspektywy Katarzyna Trawińska-Konador

4 Czym jest ZSK i w jaki sposób wpływa na system edukacji i szkoleń? Co to znaczy, że kwalifikacja jest włączana do ZSK? Czym jest Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji i jak działa? Kto jest jego beneficjentem? Jak można uzyskać status instytucji certyfikującej (IC) lub podmiotu zewnętrznego zapewniania jakości (PZZJ)?

5 Podstawowe rozwiązania systemowe w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji

6 PLAN PREZENTACJI 1. Polityka rozwoju kompetencji w Polsce. 2. Główne elementy Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji: Kwalifikacje Procesy Instytucje 3. Włączanie kwalifikacji rynkowych do ZSK 4. Korzyści z istnienia Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji

7 POLITYKA ROZWOJU KOMPETENCJI W POLSCE

8 KRAJOWY PROGRAM REFORM ułatwienie tworzenia i modernizacji kwalifikacji zgodnie z potrzebami rynku pracy ułatwienie dostępu do informacji o kwalifikacjach zwiększenie efektywności wydawania publicznych i prywatnych środków na kształcenie i szkolenie usprawnienie zarządzania zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwach, ułatwienie mobilności pracowników na rynku pracy

9 LUKA KOMPETENCYJNA WEDŁUG PRACODAWCÓW Brak kompetencji pracowników ma wpływ na konkurencyjność przedsiębiorców Ponad 30% badanych pracodawców wskazuje na znaczący bezpośredni i pośredni wpływ deficytów kompetencyjnych na funkcjonowanie firm

10 LUKA KOMPETENCYJNA WNIOSKI System edukacji powinien uwzględnić efekty uczenia się związane z lukami identyfikowanymi przez pracodawców Uczenie się przez całe życie (odpowiednia oferta szkoleń i kwalifikacji) jest niezbędnym komplementarnym dla edukacji szkolnej i akademickiej elementem systemu kształtowania brakujących na rynku pracy umiejętności i kompetencji

11 DLACZEGO WAŻNE JEST UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE?

12 Uczenie się przez całe życie może ograniczyć lukę w kompetencjach powstałą po zakończeniu formalnej edukacji. Uczenie się przez całe życie pozwala nadążać za zmianami popytu na kompetencje

13 POLITYKA ROZWOJU UMIEJĘTNOŚCI W POLSCE Perspektywa uczenia się przez całe życie o o Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój, Cel 2: Przejrzysty i spójny system kwalifikacji Ustawa o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji Wdrażanie ustawy jest realizacją tego celu

14 GŁÓWNE ELEMENTY ZINTEGROWANEGO SYSTEMU KWALIFIKACJI

15 ?? ZSK IC IW ERK SOK SRK??? PRK PZZJ ZRK?

16 KWALIFIKACJA W JAKI SPOSÓB JEST ROZUMIANA W ZSK Kwalifikacja Określony zestaw efektów uczenia się zgodnych z ustalonymi standardami których osiągnięcie zostało formalnie potwierdzone przez upoważnioną instytucję. (potocznie: dokument poświadczający zdanie egzaminu)

17 EFEKTY UCZENIA SIĘ DEFINICJE Wiedza zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk, przyswojonych w procesie uczenia się, odnoszących się do dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej. Umiejętności zdolność wykonywania zadań i rozwiązywania problemów właściwych dla dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej. Kompetencje społeczne zdolność kształtowania własnego rozwoju oraz autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w życiu zawodowym i społecznym, z uwzględnieniem etycznego kontekstu własnego postępowania.

18

19 POLSKA RAMA KWALIFIKACJI (PRK) 8 poziomów ogólne charakterystyki efektów uczenia się (wiedzy, umiejętności, kompetencji społecznych), które określają poziomy PRK poziomy PRK odpowiadają poziomom w Europejskiej Ramie Kwalifikacji (ERK)

20 POLSKA RAMA KWALIFIKACJI I SEKTOROWE RAMY KWALIFIKACJI

21 PRK jako regał, na którego półkach umieszczamy kwalifikacje

22 ERK JAKO RAMA ODNIESIENIA DLA RAM KRAJOWYCH

23 SEKTOROWA RAMA KWALIFIKACJI Opis poziomów kwalifikacji funkcjonujących w danym sektorze lub branży. (art. 2, pkt 19 ustawy o ZSK)

24 CELE TWORZENIA SEKTOROWYCH RAM KWALIFIKACJI przeredagowanie przez branżę zapisów PRK w sposób, który jest czytelny dla jej przedstawicieli, uporządkowanie kwalifikacji ważnych dla danego sektora i określenie relacji między nimi, zwiększenie porównywalności kwalifikacji w ramach sektora w kraju i w Europie, czytelne ścieżki kariery zawodowej dla pracowników, podstawa do opisywania nowych kwalifikacji w sektorze, podstawa do projektowania programów kształcenia i szkolenia zgodnych z potrzebami rynku pracy.

25 ZINTEGROWANY REJESTR KWALIFIKACJI (ZRK)

26 ZINTEGROWANY REJESTR KWALIFIKACJI (ZRK) Ewidencja kwalifikacji włączonych do ZSK i instytucji z nimi powiązanych Obecność kwalifikacji w rejestrze oznacza, że jej wiarygodność została potwierdzona przez władze publiczne, oraz że ma ona określony poziom PRK Jedno źródło informacji o kwalifikacjach w ZSK W jednym miejscu wyczerpujące i aktualne informacje o wszystkich kwalifikacjach włączonych do ZSK, niezależnie od istniejących rejestrów i spisów

27 ZRK NARZĘDZIE INTEGRUJĄCE SYSTEM K w a l i f i k a c j e Szkolnictwo wyższe Oświata Uregulowane Rynkowe Systemowe zasady tworzenia i nadawania kwalifikacji Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji (portal)

28

29 JAK ROZUMIANA JEST JAKOŚĆ KWALIFIKACJI W ZSK?

30 JAKOŚĆ KWALIFIKACJI (1) Przez jakość kwalifikacji rozumie się jej funkcjonalność dla osób, które ją uzyskały oraz dla otoczenia społecznego, w którym dana kwalifikacja funkcjonuje

31 JAKOŚĆ KWALIFIKACJI (2)

32 CZYM JEST WALIDACJA?

33 WALIDACJA JEST WARUNKIEM UZYSKANIA KWALIFIKACJI Walidacja sprawdzenie, czy osoba ubiegająca się o nadanie określonej kwalifikacji niezależnie od sposobu uczenia się tej osoby osiągnęła wyodrębnioną część lub całość efektów uczenia się wymaganych dla tej kwalifikacji (art. 2 pkt 22 ustawy o ZSK)

34 WALIDACJA CZYM JEST? różne sposoby zdobywania wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych sprawdzanie, czy dana osoba posiada efekty uczenia się decyzja, które efekty uczenia się można potwierdzić

35 CELE WALIDACJI Potwierdzenie osiągnięcia wszystkich efektów uczenia się wymaganych dla danej kwalifikacji lub Potwierdzenie osiągnięcia tylko wyodrębnionej części (zestawu) efektów uczenia się wymaganych dla danej kwalifikacji

36 CZYM SĄ AKUMULOWANIE I PRZENOSZENIE OSIĄGNIĘĆ?

37 AKUMULOWANIE OSIĄGNIĘĆ Ludzie uczą się w różnych systemach, przy różnych okazjach i gromadzą rozmaite efekty uczenia się Akumulowanie osiągnięć polega na gromadzeniu potwierdzonych (w wyniku walidacji) efektów uczenia się, co umożliwia stopniowe zdobywanie kwalifikacji

38 PRZENOSZENIE OSIĄGNIĘĆ Przenoszenie osiągnięć oznacza uznawanie przez instytucję certyfikującą pozytywnego wyniku walidacji (poszczególnych zestawów efektów uczenia się), która została przeprowadzona przez inne instytucje Akumulowanie i przenoszenie osiągnięć ułatwia zdobywanie kwalifikacji ponieważ ogranicza konieczność ponownego potwierdzania wcześniej potwierdzonych efektów uczenia się

39

40 MINISTROWIE W SYSTEMIE KWALIFIKACJI (1) Minister koordynator ZSK Minister Edukacji Narodowej Działa na rzecz koordynacji i rozwoju ZSK Monitoruje funkcjonowanie ZSK, przygotowuje raporty na temat kwalifikacji na wniosek Rady Ministrów Wspomaga ustalanie właściwości ministrów dla kwalifikacji Współpracuje z Radą Interesariuszy ZSK i zapewnia jej obsługę Prowadzi portal ZSK

41 MINISTROWIE W SYSTEMIE KWALIFIKACJI (2) Minister kierujący działem administracji rządowej jest właściwy w sprawach kwalifikacji uregulowanych i rynkowych należących do działu, którym kieruje. Włącza do ZSK swoje kwalifikacje i SRK Nadaje uprawnienia do nadawania swoich kwalifikacji Dokonuje okresowych przeglądów swoich kwalifikacji Nadzoruje nadawanie swoich kwalifikacji i zapewnianie jakości tych procesów

42 RADA INTERESARIUSZY W ZSK Instytucja opiniodawczo-doradcza ministra koordynatora ZSK Zadania Rady: 1. Wymiana doświadczeń w dziedzinie kwalifikacji 2. Opiniowanie proponowanych kierunków zmian w obszarze ZSK w szczególności aktów normatywnych w tym zakresie 3. Bieżące monitorowanie funkcjonowania ZRK 4. Upowszechnianie wiedzy o ZSK w swoich środowiskach 5. Opiniowanie SRK

43 PODMIOTY UCZESTNICZĄCE W ZAPEWNIANIU JAKOŚCI KWALIFIKACJI W ZSK: INSTYTUCJE CERTYFIKUJĄCE (IC) ORAZ PODMIOTY ZEWNĘTRZNEGO ZAPEWNIANIA JAKOŚCI (PZZJ)

44 PODMIOTY UCZESTNICZĄCE W ZAPEWNIANIU JAKOŚCI KWALIFIKACJI W ZSK Minister właściwy Instytucja certyfikująca PZZJ Minister koordynator Instytucja walidująca

45 Instytucja certyfikująca PZZJ Wewnętrzne zapewnianie jakości Zewnętrzne zapewnianie jakości

46 INSTYTUCJA CERTYFIKUJĄCA Tworzy scenariusz walidacji na podstawie efektów uczenia się i wymagań dotyczących walidacji i zapewniania jakości. Jest odpowiedzialna za wewnętrzne zapewnianie jakości. Posiada wewnętrzny system zapewniania jakości. Doskonali procesy walidacji i certyfikowania.

47 WEWNĘTRZNE ZAPEWNIANIE JAKOŚCI Na wewnętrzne zapewnianie jakości składają się rozwiązania służące zbieraniu informacji o projektowaniu oraz prowadzeniu walidacji i certyfikowania, w tym: monitoring ewaluacja wewnętrzna Celem jest prowadzenie walidacji i certyfikowania zgodnie z kryteriami trafności, rzetelności i adekwatności.

48 PODMIOT ZEWNĘTRZNEGO ZAPEWNIANIA JAKOŚCI (PZZJ) Monitoruje spełnianie przez instytucję certyfikującą wymagań. Przeprowadza ewaluację zewnętrzną, która obejmuje procesy walidacji i certyfikowania oraz wewnętrzny system zapewniania jakości instytucji certyfikującej.

49 PODMIOT ZEWNĘTRZNEGO ZAPEWNIANIA JAKOŚCI (PZZJ) Wspiera instytucję certyfikującą w procesie doskonalenia walidacji i certyfikowania oraz wewnętrznego systemu zapewniania jakości. Zbiera i analizuje informacje służące doskonaleniu wymagań dotyczących walidacji i zapewniania jakości w opisie kwalifikacji. Rekomenduje zmiany wymagań dotyczących walidacji i zapewniania jakości w opisie kwalifikacji.

50 ZEWNĘTRZNE ZAPEWNIANIE JAKOŚCI OBEJMUJE ZARÓWNO INSTYTUCJĘ CERTYFIKUJĄCĄ JAK I INSTYTUCJE WALIDUJĄCE PZZJ Instytucja certyfikująca certyfikowanie Instytucja certyfikująca certyfikowanie Instytucja certyfikująca certyfikowanie walidacja Instytucja walidująca walidacja walidacja Instytucja walidująca walidacja

51 PROCES WŁĄCZANIA KWALIFIKACJI RYNKOWEJ DO ZSK

52 WŁĄCZANIE KWALIFIKACJI DO ZSK Z mocy ustawy o ZSK Decyzją podmiotów prowadzących studia podyplomowe (uczelnie, instytuty nauk. PAN, instytuty badawcze) Decyzją ministra właściwego z jego inicjatywy Decyzją ministra właściwego na wniosek zainteresowanego podmiotu Kwalifikacje pełne z oświaty i ze szkolnictwa wyższego Kwalifikacje w zawodach szkolnictwa zawodowego Kwalifikacje nadawane po ukończeniu studiów podyplomowych. Kwalifikacje uregulowane Kwalifikacje rynkowe (art. 14) Po kursach, szkoleniach prowadzonych przez uczelnie, instytuty naukowe PAN i instytuty badawcze (art. 40) Mistrz i czeladnik nadawane przez Związek Rzemiosła Polskiego (art. 37)

53 ETAPY WŁĄCZANIA KWALIFIKACJI RYNKOWEJ DO ZSK IBE Etap I Ocena formalna wniosku. Minister właściwy Etap II Konsultacje, ocena merytoryczna i rozstrzygnięcie o włączenia do ZSK. Minister właściwy Etap III Przypisanie poziomu PRK i włączenie kwalifikacji do ZSK.

54 Art ETAP I Zał. Wniose k Zainteresowany podmiot opracowuje kwalifikację i składa wniosek o jej włączenie do ZSK za pośrednictwem portalu ZSK. IBE ocenia formalnie (14 dni) o wzywa do uzupełnienia braków (30 dni), o wspiera w ustaleniu ministra. Poprawny formalnie wniosek IBE przesyła elektronicznie do właściwego ministra.. W przypadku nieusunięcia braków wnioskowi nie nadaje się dalszego biegu. Minister właściwy

55 ETAP II Krok 1 Minister przeprowadza konsultacje wniosku w środowisku. Art Minister: identyfikuje środowiska zainteresowane kwalifikacją i przesyła im proponowaną kwalifikację oraz umieszcza na portalu ZSK informację o rozpoczęciu konsultacji i możliwości zgłaszania opinii, odnosi się do zgłoszonych opinii w formie podsumowania wyników konsultacji, podsumowanie umieszcza na portalu ZSK i przekazuje wnioskodawcy. Cel: zabezpieczenie przed błędami budowanie nowej jakości w relacjach wczesne informowanie i aktywizowanie środowisk

56 Krok 2 Minister występuje o opinię specjalistów na temat celowości włączenia kwalifikacji do ZSK. Art W trakcie konsultacji z zainteresowanymi środowiskami minister nawiązuje współpracę ze specjalistami i udostępnia im opinie tych środowisk. Po zakończeniu konsultacji zleca specjalistom przygotowanie opinii na temat społeczno-gospodarczej potrzeby włączenia kwalifikacji do ZSK. Opinia ta nie jest wiążąca dla ministra.

57 Krok 2 cd. Minister występuje o opinię specjalistów na temat celowości włączenia kwalifikacji do ZSK. Specjalistami mogą być osoby, które: posiadają doświadczenie praktyczne w dziedzinie, której dotyczy dana kwalifikacja rynkowa, reprezentują poszczególne grupy interesariuszy, posiadają kompetencje pozwalające na ocenę efektów uczenia się w danej kwalifikacji rynkowej.

58 Krok 3 Minister ocenia wniosek. Art. 20 Ocena obejmuje: 1) ocenę efektów uczenia się w odniesieniu do zadań oraz ocenę adekwatności wymagań dotyczących walidacji 2) ocenę celowości włączenia kwalifikacji do ZSK uwzględniającą: a) zgodność kwalifikacji z potrzebami społecznymi, rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców, b) dostosowanie wymagań dla kwalifikacji do obiektywnych uwarunkowań i możliwości osiągnięcia, c) podobieństwo do innych włączonych do ZSK.

59 Krok 4 Minister rozstrzyga o włączeniu kwalifikacji do ZSK. Art. 20 Ocena kończy się konkluzją włączyć do ZSK albo nie. Negatywne rozstrzygnięcie minister informuje o tym wnioskodawcę, podając uzasadnienie. Pozytywne rozstrzygnięcie minister podejmuje działania w celu przypisania do kwalifikacji poziomu PRK.

60 ETAP III Krok 5 Minister przypisuje poziom PRK. Art Minister powołuje zespół ekspertów w celu przypisania do kwalifikacji poziomu PRK. Rozporządzenie z dnia 23 sierpnia 2016 r. określa: warunki, jakie muszą spełniać eksperci, tryb powoływania ekspertów do zespołu, procedurę porównywania efektów uczenia się z charakterystykami poziomów PRK, sposób dokumentowania prac..

61 Krok 5 cd. Minister przypisuje poziom PRK. Zespół ekspertów przygotowuje rekomendację w sprawie przypisania poziomu PRK do kwalifikacji. Rekomendacja zawiera: o o efekty uczenia się wymagane dla danej kwalifikacji, odniesienie do poziomu SRK, jeśli zostały ustanowione. Jeśli z rekomendacji wynika 6, 7 lub 8 poziom PRK, minister właściwy może wystąpić o opinię do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

62 Krok 6 Minister przekazuje rekomendację Radzie Interesariuszy ZSK do zaopiniowania. Art Negatywna opinia RI zespół ekspertów ponownie sporządza rekomendację, w której odnosi się do opinii RI. Pozytywna opinia RI przejście do kroku 7.

63 Krok 7 Minister przypisuje poziom PRK i włącza kwalifikację do ZSK. Art Minister przypisuje poziom PRK do danej kwalifikacji zgodnie z treścią rekomendacji i włącza kwalifikację do ZSK w drodze obwieszczenia. Obwieszczenie zawiera m.in. Informacje o: o o nazwie kwalifikacji, nazwie dokumentu oraz okres jego ważności i ew. warunki przedłużenia o poziomie PRK, o o o efektach uczenia się, wymaganiach dotyczących walidacji i podmiotów przeprowadzających walidację, termin przeglądu kwalifikacji.

64 Krok 7 cd. Minister przypisuje poziom PRK i włącza kwalifikację do ZSK. Minister publikuje obwieszczenie w Monitorze Polskim. Kwalifikacja uzyskała status: KWALIFIKACJI WŁĄCZONEJ do ZSK. Kwalifikacja uzyska status kwalifikacji funkcjonującej w ZSK dopiero po nadaniu uprawnień IC i po podpisaniu umowy przez ministra właściwego z PZZJ. (art. 41, art. 61 ust. 1)

65 Krok 7 cd. Minister przypisuje poziom PRK i włącza kwalifikację do ZSK. Po wydaniu obwieszczenia minister przekazuje do podmiotu prowadzącego ZRK informację o włączeniu danej kwalifikacji do ZSK wraz z informacjami o kwalifikacji. (art. 25.4; art w zw. z art. 83.5) Minister właściwy ZRK portal

66 Krok 8 Minister informuje o możliwości ubiegania się o nadanie uprawnień do certyfikowania kwalifikacji. Art Po ogłoszeniu obwieszczenia minister właściwy: rozpatruje wniosek o nadanie uprawnień złożony równolegle z wnioskiem o włączenie kwalifikacji (jeśli został złożony) na portalu ZSK podaje informację o możliwości składania wniosków o nadanie uprawnień do certyfikowania danej kwalifikacji rynkowej.

67 NADAWANIE UPRAWNIEŃ DO CERTYFIKOWANIA KWALIFIKACJI RYNKOWEJ (1) Wniosek o nadanie uprawnień do certyfikowania kwalifikacji rynkowej może złożyć podmiot prowadzący działalność gospodarczą, jeśli spełnia warunki określone w art. 41 ust. 1 ustawy o ZSK. Podmiot składa elektronicznie wniosek za pośrednictwem portalu ZSK do IBE.

68 NADAWANIE UPRAWNIEŃ DO CERTYFIKOWANIA KWALIFIKACJI RYNKOWEJ (2) Ocena formalna wniosku (IBE) Ocena merytoryczna Nadanie uprawnień IC (decyzja administracyjna) Wybór i powierzenie funkcji PZZJ (umowa)

69 NADAWANIE UPRAWNIEŃ DO CERTYFIKOWANIA (3) Minister dokonuje oceny merytorycznej i rozstrzyga o nadaniu uprawnień do certyfikowania danej kwalifikacji rynkowej. W przypadku rozstrzygnięcia: negatywnego - minister odmawia nadania uprawnień pozytywnego - minister nadaje uprawnienie

70 NADAWANIE UPRAWNIEŃ DO CERTYFIKOWANIA (4) Gdy decyzja administracyjna o nadaniu uprawnień do certyfikowania jest już ostateczna, minister: o o wybiera z listy prowadzonej przez ministra koordynatora ZSK podmiot zewnętrznego zapewniania jakości (PZZJ) w drodze umowy powierza wybranemu podmiotowi pełnienie wobec tej instytucji certyfikującej funkcję zewnętrznego zapewniania jakości. Minister przekazuje do podmiotu prowadzącego ZRK informację o rozpoczęciu funkcjonowania w ZSK kwalifikacji rynkowej wraz z informacjami o IC i PZZJ.

71 NADAWANIE UPRAWNIEŃ DO CERTYFIKOWANIA (5) Kwalifikacja rynkowa otrzymuje status funkcjonującej w ZSK od dnia zawarcia umowy przez ministra właściwego z PZZJ. Instytucja certyfikująca może rozpocząć certyfikowanie danej kwalifikacji rynkowej od dnia zawarcia tej umowy.

72 KORZYŚCI Z ISTNIENIA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU KWALIFIKACJI

73 KORZYŚCI Z ZSK PRZY REKRUTACJI DO PRACY Pracodawcy poszukują wysoko wykwalifikowanych specjalistów z konkretnymi kompetencjami. Metody weryfikacji kompetencji kandydatów w procesie rekrutacji są często czaso- i kosztotwórcze przy ich jednoczesnej niewystarczającej efektywności. Odpowiedzią na to mogą stać się rozpoznawalne na rynku kwalifikacje, na których znajdzie się informacja o poziomie danej kwalifikacji w Polskiej Ramie Kwalifikacji i sektorowej ramie kwalifikacji.

74 WPŁYW ZSK NA KSZTAŁTOWANIE SYSTEMÓW WYNAGRODZEŃ Pracodawcy poszukują takich rozwiązań w zakresie zarządzania wynagrodzeniami, które przyciągną do ich firm i zatrzymają w nich najlepszych specjalistów. Wspólnym mianownikiem tych rozwiązań jest to, że kompetencje pracowników stanowią jedno z podstawowych kryteriów różnicowania płac. Pomiar kompetencji przy ocenie pracownika jest często przez ocenianych uznawany za subiektywny, czy wręcz niesprawiedliwy. Odpowiedzią na to mogą stać się kwalifikacje, nadawane przez zewnętrzne, akredytowane instytucje.

75 WPŁYW ZSK NA SZKOLENIA I ROZWÓJ PRACOWNIKÓW Pracodawcy poszukują dla pracowników szkoleń, które dają gwarancję zwrotu z inwestycji. W świetle założeń ZSK szkolenia powinny umożliwiać nabycie ich uczestnikom określonych efektów uczenia się. W chwili obecnej w Polsce nie ma ogólnodostępnych informacji na temat szkoleń, które spełniają ten warunek. Często zniechęca to pracowników i pracodawców do inwestowania w ten obszar. Odpowiedzią na to jest Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji.