Szkoła Leśna na Barbarce
|
|
- Aleksandra Makowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1
2 Szkoła Leśna na Barbarce prowadzona jest przez Toruńskie Stowarzyszenie Ekologiczne Tilia na mocy umowy z Prezydentem Miasta Torunia od 2004 roku. Stowarzyszenie jest organizacją pożytku publicznego i istnieje od 1995 roku. Pracownicy Stowarzyszenia tworzą autorskie programy edukacji ekologicznej, pozyskują fundusze na działania prośrodowiskowe oraz włączają się w ogólnopolskie i regionalne kampanie ekologiczne. Szkoła Leśna na Barbarce stanowi centrum szeroko rozumianej edukacji ekologicznej dla dzieci i młodzieży oraz dorosłych. Program Szkoły Leśnej realizowany jest m.in. poprzez: organizowanie zajęć przyrodniczo ekologicznych, historycznych i artystycznych dla różnego typu szkół, w tym organizacja tzw. zielonych szkół, organizowanie imprez, konkursów, kampanii, festynów oraz otwartych imprez okolicznościowych i rekreacyjnych, udostępnianie obszaru i obiektów Szkoły Leśnej zgodnie z ich przeznaczeniem i regulaminem użytkowania. Oferta Szkoły Leśnej ma charakter interdyscyplinarny. Dzieci i młodzież mogą korzystać z różnorodnych zajęć przyrodniczych, biologicznych, artystycznych i integracyjno-sportowych dostosowanych do pory roku, zaplecza dydaktycznego oraz wieku uczestników. Program oparty jest na bezpośrednim kontakcie uczniów z przyrodą. Taka forma kształcenia stymuluje do świadomej obserwacji i przyjęcia postawy badacza przez uczestników zajęć. Uzupełnieniem ścieżek ekologicznych są karty pracy, prezentacje multimedialne, filmy oraz gry edukacyjne. Działalność Szkoły Leśnej zaowocowała wydaniem folderów, broszur oraz zeszytów ćwiczeń z materiałami edukacyjnymi udostępnianymi bezpłatnie zainteresowanym osobom. Szkoła Leśna organizuje od kilku lat cyklicznie imprezę plenerową pn. Grzybobranie na polanie, której celem jest popularyzacja kultury grzybobrania, zapoznanie z różnorodnością biologiczną grzybów oraz znaczenia królestwa Fungi w otaczającej nas przyrodzie. W trakcie imprezy można obejrzeć pokaz gotowania dań z grzybów, spróbować potraw kuchni regionalnej pod gołym niebem i zobaczyć wyroby twórców ludowych, a główną atrakcją jest organizacja konkursu na króla i królową grzybobrania. Dla uczestników przewidziano szereg tematycznych konkursów i zabaw rodzinnych. Niniejsze wydanie opracowane zostało w ramach projektu Człowiek, środowisko, integracja - tworzenie sieci zielonych szkół, finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i przekazane zostanie bezpłatnie uczestnikom projektu.
3 Zasady korzystania z przewodnika Niniejszy przewodnik przygotowany został dla osób zainteresowanych pogłębianiem wiedzy na temat grzybów, tej niezwykle interesującej, a zarazem mało znanej grupy organizmów. Przyda się doskonale w czasie jesiennych wędrówek po lesie. Pomocny będzie podczas prowadzenia zajęć edukacyjnych z rozpoznawania grzybów. Przedstawiono w nim 32 gatunki najbardziej popularne w lasach północnej Polski. Ze względu na ogromne zróżnicowanie Królestwa Grzybów nie udało się w nim zamieścić wszystkich gatunków zbieranych przez grzybiarzy, np. z rodzaju: gołąbki. W przewodniku przedstawiono także informacje o odżywianiu się, budowie i rozmnażaniu grzybów oraz ich ochronie i zasadach grzybobrania. Identyfikację znalezionych okazów ułatwią kolorowe ilustracje z opisami cech charakterystycznych dla poszczególnych gatunków. Przy niektórych grzybach podano ich nazwy potocznie używane przez grzybiarzy. By ułatwić szybkie rozróżnienie grzybów jadalnych i niejadalnych przy każdym z gatunków zamieszczono kolorowe symbole, oraz odpowiadające im kolory nagłówków kart. Kieszonkowy format, niewielki ciężar i grube, odporne na zawilgocenie kartki sprawiają, że przewodnik jest wygodny i trwały w użytkowaniu. Do przewodnika dołączono lupę z linijką oraz lusterko, które pomogą dokładniej przyjrzeć się znalezionemu grzybowi. Zaś rozkładające się w wachlarz karty z opisem grzyba pozwolą na szybkie porównanie podobnych gatunków. Objaśnienie symboli: Grzyb jadalny Grzyb trujący Grzyb niejadalny Grzyb chroniony
4 Informacje ogólne o grzybach Szacuje się, że na świecie występuje ok. 0,5 mln gatunków grzybów, z czego sklasyfikowano ok. 100 tys. gatunków. Liczba grzybów wielkoowocnikowych (tj. takich których owocniki można zobaczyć gołym okiem) w Polsce wynosi ok. 4 tys. gatunków. Spośród nich do celów spożywczych nadaje się kilkaset. Grzyby to organizmy, które wykazują jednocześnie cechy roślin i zwierząt. Tworzą oddzielne królestwo Grzyby (Fungi). Podobnie jak rośliny charakteryzuje je brak możliwości poruszania się i obecność ściany komórkowej. Natomiast do zwierząt upodobnia je charakter heterotroficzny (cudzożywny). Wśród grzybów wyróżniamy: saprofity pobierające energię z martwych szczątków organicznych i rozkładające je do związków prostych, z których mogą korzystać następnie rośliny, np. gmatwek dębowy żyjący na próchniejących pniakach dębowych, pasożyty pobierające substancje pokarmowe z organizmu żywego: drzewa, krzewu, rośliny zielnej lub zwierzęcia, np. grzybice stóp, symbionty (grzyby mikoryzowe) współżyjące z organami roślin wyższych (mikoryza = mykos (gr) - grzyb + ryzos (gr) - korzeń), głównie drzew i krzewów; grzyby pobierają z korzeni włośnikowych substancje pokarmowe, które nie są potrzebne roślinie, a w zamian za to rośliny pobierają z grzybni wodę i sole mineralne, np. koźlarz babka mikoryzujący z brzozą. Niektóre gatunki grzybów wytwarzają owocniki ułożone w tzw. czarcich kręgach. Ich grzybnia rozrasta się w glebie od jednego punktu równomiernie na wszystkie strony i ma w przybliżeniu powierzchnię koła. Z biegiem czasu grzybnia obumiera od środka i owocniki pojawiają się tylko na obwodzie koła, które z roku na rok jest coraz większe. Znaczenie grzybów: Saprofity odgrywają ważną rolę w obiegu materii w przyrodzie. Grzyby mikoryzowe warunkują prawidłowy rozwój roślin. Owocniki grzybów są miejscem rozwoju wielu bezkręgowców. Wykorzystywane są przez człowieka w przemyśle spożywczym i do produkcji leków. Są pokarmem dla wielu zwierząt.
5 Budowa morfologiczna grzyba kapelusz kołnierz hymenofor trzon owocnik strzępki pochwa Grzybnia ciało grzyba (plecha) zbudowane ze strzępek, mających kształt nitek, sznurów, które rozgałęziają się w ściółce na kilkaset metrów i czasem zbijają się tworząc owocniki. Grzyby wielkoowocnikowe to te, które widać gołym okiem. Hymenofor część grzyba, w której mieszczą się zarodnie z zarodnikami (sporami), może mieć kształt: Rurkowaty BLASZKOWATY KOLCZASTY
6 Rozmnażanie grzybów 1. Rozmnażanie bezpłciowe: Fragmentacja strzępek sposób rozmnażania bezpłciowego polegający na podzieleniu i rozproszeniu się grzybni. Pączkowanie bezpłciowe rozmnażanie się grzybów polegające na tym, że odrywający się kawałek organizmu rodzicielskiego przekształca się w identyczną do niego kopię. Najbardziej znanym przykładem są drożdże. Rozsiewanie zarodników (spor) polega na wytworzeniu specjalnych komórek przenoszonych przez wiatr lub wodę, z których powstaje nowy organizm grzyba. 2. Rozmnażanie płciowe: Tworzenie gamet tworzenie komórek rozrodczych, które po połączeniu wytworzą organizm potomny. Wyróżniamy: izogamię - obydwie komórki rozrodcze są podobne, anizogamię komórki rozrodcze różnią się wielkością i obydwie są podobnie ruchliwe, oogamię - mała ruchliwa komórka męska zapładnia wielką nieruchomą komórkę żeńską, gametangiogamię - łączą się całe wielokomórkowe gametangia lęgnie i plemnie. Somatogamia łączenie się dwóch strzępek jednojądrowych w strzępkę dwujądrową. Po połączeniu ulega ona podziałom mitotycznym, tworząc rozległą grzybnię. To zjawisko typowe jest dla podstawczaków, takich jak pieczarka.
7 Zasady grzybobrania Zbieramy tylko znane grzyby! Nie zjadamy grzybów, co do których przydatności do spożycia mamy wątpliwości. Raczej nie zbieramy zbyt młodych i starych owocników. Młodych, dlatego że łatwo je pomylić z innymi gatunkami. Stare często są robaczywe i przeważnie spleśniałe. Nie wycinamy grzybów nożem. Staramy się je wykręcić z podłoża. Pozostawiona resztka trzonu mogłaby zgnić i zakazić resztkę grzybni. Grzyby zbieramy do koszyka. Dzięki temu, idąc przez las, rozsiewa się zarodniki. Poza tym w koszyku grzyby będą odpowiednio przewietrzone. Nie zbieramy grzybów przy trasach komunikacyjnych. Zwracamy uwagę na więcej niż jedną cechę rozpoznawczą. W czasie grzybobrania warto korzystać z kluczy do rozpoznawania grzybów i porównywać znalezione okazy z prezentowanymi w przewodniku. Jedną z cech grzybów, opisywanych w przewodnikach, bardzo pomocną przy ich oznaczaniu, jest barwa wysypu zarodników. Sprawdzimy ją, kładąc odcięty kapelusz na papierze lub folii hymenoforem do dołu i pozostawiając na kilka godzin w miejscu bez przeciągów np. szafce lub przykrywając np. gazetą. Osłona nie może być jednak szczelna, żeby grzyby nie zaparowały. Po kilku godzinach zarodniki tworzą pod kapeluszem warstwę o łatwo zauważalnej barwie. Barwę oceniamy po wyschnięciu zarodników w świetle dziennym. Pamiętamy o tym, by nie uszkadzać grzybów niejadalnych. Nie zbieramy gatunków chronionych. Nie zbieramy grzybów wcześniej wyrwanych i wyrzuconych przez inne osoby. W razie wątpliwości możemy zasięgnąć porady grzyboznawcy.
8 Ochrona grzybów Na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci obserwuje się w naszym kraju zanikanie stanowisk wielu gatunków grzybów. Jest to prawdopodobnie spowodowane zanieczyszczeniami środowiska, zmianami w środowisku wywołanymi przez człowieka oraz niszczeniem wskutek jego działalności całych ekosystemów, takich jak np. torfowiska czy naturalne zbiorowiska leśne. Aby powstrzymać ten proces, konieczne jest propagowanie w społeczeństwie wiedzy na temat grzybów, co umożliwi identyfikację większej liczby stanowisk grzybów wymagających ochrony. W ochronie grzybów niebagatelny problem stanowi bowiem mała liczba informacji na temat czy liczebności poszczególnych gatunków. W 2004 spisano listę gatunków dziko występujących grzybów chronionych w Polsce. Ścisłą ochroną objęto 52 gatunki. Na szczególną ochronę zasługują grzyby, których występowanie warunkowane jest odpowiednimi cechami siedliska, np. drzewami mikoryzującymi lub żywicielskimi. Przykładem jest soplówka jodłowa, która wymaga drzewostanu jodłowego. Mimo konieczności ochrony grzybów, są one chronione jedynie niejako przy okazji ochrony ekosystemów leśnych. Brak w Polsce form ochrony obszarowej, np. rezerwatów utworzonych w celu ochrony tych organizmów. Według prawa, grzybów objętych ochroną gatunkową nie można zrywać i uszkadzać, ale również niszczyć ich siedlisk, zmieniać w nich np. stosunków wodnych czy stosować środków chemicznych.
9 Przykładowy plan zajęć z wykorzystaniem przewodnika Temat zajęć: Tajemnicze leśne organizmy grzyby Cel ogólny: Zapoznanie uczniów ze światem grzybów. (Zakres podawanych wiadomości prowadzący musi dostosować do wieku uczniów.) Termin realizacji zajęć: sierpień - październik Przebieg zajęć: 1. Prowadzący przeprowadza pogadankę na temat grzybów, prosi uczniów, by scharakteryzowali grzyby i uzupełnia ich wypowiedzi, podaje liczbę gatunków występujących na świecie i w Polsce oraz cechy grzybów. 2. Prowadzący omawia budowę morfologiczną grzybów, zwraca uwagę na różny kształt owocników, prezentuje budowę grzyba kapeluszowego na przykładzie muchomora. 3. Prowadzący przedstawia sposoby rozmnażania grzybów Prowadzący zwraca uwagę na fakt objęcia ochroną gatunkową niektórych grzybów i wyjaśnia, jak należy postępować z grzybami chronionymi. Prowadzący wprowadza podział grzybów na jadalne, niejadalne i trujące, prosi uczniów, by wymienili ich przykłady. Prowadzący omawia znaczenie grzybów w przyrodzie. Prowadzący pyta uczniów, jak należy zachowywać się w czasie grzybobrania i wspólnie z nimi omawia zasady prawidłowego zachowania. Prowadzący rozdaje przewodników do rozpoznawania grzybów. Prowadzący wychodzi w teren z uczniami. Dzieli uczniów na 4 zespoły, każda grupa wyrusza do lasu, gdzie wytycza kwadrat 10x10 metrów.
10 Przykładowy plan zajęć z wykorzystaniem przewodnika Zadaniem uczniów jest: określenie siedliska (rozpoznanie gatunków drzew i krzewów, ich liczby, składu gatunkowego runa leśnego i stopnia pokrycia, nasłonecznienia), określenie składu gatunkowego grzybów (rozpoznanie jak największej liczby gatunków grzybów, zapisanie ich liczby, 10. miejsca znalezienia, określenie rodzaju owocnika i hymenoforu). Uczniowie zbierają do kuwet po jednym owocniku z danego gatunku grzyba (nie zbierają grzybów będących pod ochroną). Po wykonaniu zadania każda z grup prezentuje swoje wyniki. Uczestnicy próbują określić jakiego typu grzyby (saprofity, pasożyty, symbionty) występują częściej na ich terenie. Prowadzący podsumowuje zajęcia i przeprowadza pogadankę na temat roli i znaczenia grzybów w ekosystemie leśnym.
11 Borowik szlachetny pot. PRAWDZIWEK Boletus edulis Rurki najpierw białe, później oliwkowozielone, nie ciemnieją po uszkodzeniu. Kapelusz śr cm, u młodych osobników barwy białej, później jasnobrązowy. Miąższ zwarty w kapeluszu, później gąbczasty, w trzonie dzielący się na pasemka, nie ciemnieje po uszkodzeniu. Trzon wys cm, rozszerzony u dołu, białawy lub jasnobrązowy, w górnej części z delikatną białawą siateczką. Termin Miejsce Wysyp zarodników czerwiec - listopad pospolity, w różnych typach lasów, zwykle pod świerkami, sosnami i dębami oliwkowobrązowy
12 Kolczak obłączasty Hydnum repandum Kapelusz śr. do 12 cm, u zrośniętych do 25 cm, o grubym miąższu, nieregularnie powyginany, z brzegiem za młodu podwiniętym, powierzchnia za młodu aksamitna. Owocnik za młodu wypukły, często pozrastany, później spłaszczony, zmiennego koloru, najczęściej kremowoochrowego lub bladopomarańczowy. Hymenofor kolczasty. Miąższ biały, uszkodzony żółknie. Starsze owocniki (z długimi kolcami) mają gorzki smak. Trzon wys. do 12 cm, o barwie podobnej do kapelusza, cylindryczny, często wygięty. Termin Miejsce Wysyp zarodników lipiec - listopad w lasach liściastych i iglastych, biały
13 POdgRZyBek BRunatny pot. CZARNY ŁEPEK Xerocomus badius kapelusz śr. do 15 cm, ciemnobrązowy, zwykle suchy, zamszowy, podczas wilgotnej pogody śluzowaty. rurki żółtozielone, po uszkodzeniu lub naciśnięciu szybko stają się zielononiebieskie. miąższ zwarty w kapeluszu, później gąbczasty, w trzonie dzielący się na pasemka. trzon wys cm, żółtawobrązowy, wzdłużnie wzorzysty jak drewno, nigdy nie posiada rysunku siateczki. termin miejsce wysyp zarodników czerwiec - listopad jeden z najbardziej popularnych grzybów, we wszystkich typach lasów, najczęściej w lasach iglastych pod sosnami i świerkami oliwkowobrązowy
14 PIePRZnIk jadalny pot. KURKA Cantharellus cibarius kapelusz śr. 1-7 cm, młody wypukły, szybko staje się lejkowaty, o nieregularnie powyginanym brzegu. Blaszki mają wygląd grubych, rzadkich, widełkowatych listewek, często poprzecznie ze sobą połączonych, daleko zbiegających się na trzonie. owocnik złotawożółty. miąższ bladożółty, zwarty i mięsisty, owocowy zapach. trzon wys. 3-6 cm, cylindryczny, ku górze rozchodzi się i przechodzi w kapelusz. termin miejsce wysyp zarodników maj listopad częsty, w lasach liściastych i iglastych, zwykle gromadnie jasnożółty
15 Podgrzybek zajączek pot. ZAJĄCZEK Xerocomus subtomentosus Kapelusz śr cm, matowy, oliwkowożółty lub szarobrązowy, najpierw półkolisty, później wypukły, zamszowaty do filcowatego. Rurki jaskrawożółte, z wiekiem ciemniejące, czasami uciśnięte, zabawiają się na niebiesko. Pory duże, kanciaste, jaskrawolub oliwkowożółte. Trzon wys cm, wysmukły, podłużnie żeberkowany, czasem tworzący brązową siateczkę o wydłużonych oczkach. Miąższ biały lub kremowy z żółtym odcieniem, mięsisty i miękki. Termin Miejsce Wysyp zarodników lipiec - październik dość pospolity, w lasach liściastych, iglastych i mieszanych brązowooliwkowy
16 OPIeŃka miodowa Armillaria mellea kapelusz śr cm, młody wypukły, później płaski, miodowożółty z ciemniejszymi łuseczkami. Blaszki białawe do brudnobrązowych, jaśniejsze od kapelusza, zatokowe lub lekko zbiegające. w stanie surowym miąższ w kapeluszu biały i cielisty, miękki i cienki, w trzonie biały i watowaty. trzon wys cm, otoczony wyraźnym mięsistym pierścieniem. termin miejsce wysyp zarodników sierpień - listopad na żywych lub martwych drzewach iglastych i liściastych w lasach i poza nimi, rośnie w kępach biały
17 Podgrzybek złotawy Xerocomus pascuus Kapelusz śr cm, żółto-, szaro-, ciemnobrązowy, u starszych osobników silnie popękany na drobne poletka, wnętrze spękań czerwonawe. Pory żółtawe, potem zielonkawe, po naciśnięciu sinieją. Miąższ za młodu twardy, szybko mięknie i staje się wodnisty, szybko się rozkłada. Trzon wys cm, o barwie podobnej do kapelusza, cylindryczny, często wygięty. Termin Miejsce Wysyp zarodników lipiec - listopad pospolity, w lasach liściastych, iglastych, pod wszystkimi drzewami zdolnymi do mikoryzy rdzawoooliwkowy
18 maślanka wiązkowa Hypholoma (Psylocybe) fasciculare Blaszki bardzo gęste, początkowo białe, później rdzawobrązowe, stare szarozielone, wąskie i przy trzonie wycięte. kapelusz śr. do 5cm, młody wypukły, potem rozpostarty, barwy pomarańczowożółtej z jaśniejszym brzegiem. miąższ jasny, siarkowożółty, w trzonie ciemny. Po uszkodzeniu owocnik z ciemnymi plamami, bardzo gorzki smak. trzon wys cm, cylindryczny, gładki, pełny, później pusty. termin miejsce wysyp zarodników niemal przez cały rok, najczęściej w okresie czerwiec-listopad wyrasta gromadnie na obumarłym drewnie drzew liściastych i iglastych, czasami w budynkach czekoladowobrązowy
19 Koźlarz babka pot. KOZAK Leccinum scabrum Kapelusz śr cm, młody półkolisty, później wypukły, miękki, barwy od żółtobrązowej do szarobrązowej. Pory początkowo biało-, później brązowoszare. Miąższ białoszary, u podstawy białozielonkawy, po przecięciu zwykle nie zmienia zabarwienia. Trzon wys. do 20 cm, białawy, smukły, pokryty ciemnymi łuseczkami. Termin Miejsce Wysyp zarodników czerwiec - listopad dość pospolity, pod brzozami, w obrębie lasu i poza nim brązowy
20 czernidłak gromadny Corprinus disseminatus kapelusz śr 0,5-1,5 cm, za młodu jajowaty, potem dzwonkowaty i rozpostarty, prążkowany, białoszary. Blaszki szare, później purpurowoczarne, cienkie i stosunkowo rzadkie. miąższ bardzo cienki, szklistobiały. trzon wys. do 6 cm, szklistobiały, bardzo cienki i wygięty. termin miejsce wysyp zarodników pospolity przez cały rok z wyjątkiem okresów suszy i mrozu, masowo od maja gromadnie na martwym drewnie i wokół niego, u podstawy żywych drzew ciemnopurpurowy, prawie czarny
21 PIaskOwIec modrzak Gyroporus cyanescens kapelusz śr cm, białawy, do słomkowożółtego. rurki białe. miąższ biały, po przecięciu lub uszkodzeniu zabarwia się silnie na niebiesko. trzon wys cm, ma barwę zbliżoną do kapelusza, na przekroju trzonu widoczne komory. termin miejsce wysyp zarodników lipiec - listopad rzadki, na glebach piaszczystych,zwłaszcza pod brzozami kremowy
22 Lakówka ametystowa Laccaria amethystea Kapelusz śr. do 5 cm, delikatnie łuseczkowaty, za młodu lekko wypukły, później postrzępiony. Owocnik cały fioletowoniebieski, bledniejący od góry. Blaszki grube, rzadkie i szerokie. Miąższ cienki bladoliliowy, smak łagodny. Trzon wys. do 10 cm. Termin Miejsce Wysyp zarodników lipiec - listopad bardzo częsty w lasach liściastych i iglastych, parkach, zadrzewionych ogrodach biały
23 goryczak ŻółcIOwy pot. SZATAN Tylopilus felleus rurki od białych do różowych, nigdy żółte lub zielone, łatwo oddzielają się od miąższu, po uciśnięciu koloru rdzawobrązowego. kapelusz śr. do 12 cm, zwykle jasnobrązowy. miąższ zwarty i biały, nigdy nie robaczywieje, bardzo gorzki smak. trzon do 12 cm, rozszerzony u dołu, na górze kremowy, niżej rdzawobrązowy z brązowawą siateczką. termin miejsce wysyp zarodników czerwiec - październik pospolity, w lasach iglastych, ale także pod dębami i bukami różowobrązowy
24 Szmaciak gałęzisty SIEDZUN SOSNOWY Sparassis crispa Owocnik śr. do 30 cm, wys. do 40 cm, kulisty, przypomina zmiętą szmatę lub kalafior, ma liczne, grube, kędzierzawo powyginane płaty końcowych odgałęzień wspólnego trzonu, młody owocnik koloru białego, na starość żółtawy do brązowego. Jeden owocnik może ważyć ponad 7 kg. Trzon krótki, zagłębiony całkowicie w ziemi. Termin Miejsce Wysyp zarodników lipiec - listopad w lasach sosnowych, u podnóża pni starych sosen ochrowy
25 gąska niekształtna SIWKA Tricholoma portentosum kapelusz śr cm, młody półkolisty, później wypukły i płaski, koloru szarego, o powyginanych jakby zniekształconych brzegach. Od garbku na środku kapelusza rozchodzą się promieniście ku brzegowi wyraźne ciemne smugi. U starszych grzybów kapelusz czasem popękany. Blaszki najpierw białe później szarawe. miąższ biały, o słabym zapachu mąki. trzon niezbyt długi, białawy. termin miejsce wysyp zarodników wrzesień - listopad lasy iglaste biały
26 PuRchawka chropowata Lycoperdon perlatum owocnik śr. do 3 cm i wys. do 5 cm, dopóki miąższ jest biały o kształcie maczugi lub odwrotnej gruszki, za młodu pokryty grubymi łatwo ścieralnymi kolcami, dojrzały bez kolców, otwiera się u szczytu umożliwiając uwolnienie zarodników, początkowo biały, później żółtawy i szarobrązowy. miąższ w główce początkowo zwarty i biały, szybko staje się watowaty i żółtawy, potem mazisty i w końcu przybiera postać oliwkowozielonego proszku. termin miejsce wysyp zarodników czerwiec - listopad bardzo częsty w lasach liściastych i iglastych, na skraju dróg i w parkach szarooliwkowy
27 Maślak zwyczajny Suillus luteus Kapelusz śr cm, czekoladobrązowy, młody półkolisty, później płaskowypukły, do rozpartego, mocno śluzowaty, skórka łatwo się z niego ściąga. Rurki za młodu bladożółtawe, potem brązowożółte. Miąższ białożółtawy, początkowo twardy, potem miękki. Trzon wys cm, bladoróżowy z fioletowobrązowym pierścieniem (pozostałość osłonki). Termin Miejsce Wysyp zarodników czerwiec - listopad częsty, pod sosnami, zwykle gromadnie żółtobrązowy
28 Tęgoskór pospolity (cytrynowy) Scleroderma citrinum Owocnik śr. do 10 cm, otoczony twardą skórką, popękaną na poletkach, często pokryte dużymi łuskami, żółtobrązowy. Miąższ za młodu żółtawobiały, później fioletowoczarny, rozpada się na oliwkowo brązowy proszek, podstawa bulwy krótka. Termin Miejsce Wysyp zarodników lipiec - listopad pospolity, w lasach liściastych, iglastych, zwłaszcza sosnowych, na bagnach brązowy
29 czubajka kania pot. SOWA Macrolepiota procera Kapelusz śr. do 30 cm, bardzo młody: kulisty i brązowy, później biały, płasko rozpostarty z lekkim garbkiem. Powierzchnię kapelusza pokrywają duże szarobrązowe, odstające łuski, które łatwo można oderwać. Blaszki gęste i miękkie. Pierścień szeroki, ruchomy. Miąższ biały, nie zmienia barwy po uszkodzeniu. Trzon wys. do 40 cm, smukły, pusty w środku, z szarym zygzakowatym wzorkiem. Termin Miejsce Wysyp zarodników lipiec - październik częsty, w widnych lasach liściastych, na skraju lasów, na polanach, porębach, na łąkach, pastwiskach, w parkach biały
30 Gwiazdosz frędzelkowaty Geastrum fimbriatum Owocnik kulisty śr. do 2 cm, rozwinięty śr. do 8 cm, jego zewnętrzna okrywa otwiera się na szczycie i odgina ku dołowi, a jej brzeg rozrywa się na wiele kawałków, wnętrze owocnika szarobrązowe. Owocnik w całości wygląda jak sztuczny kwiat. Termin Miejsce Wysyp zarodników wrzesień - październik dość częsty, w małych grupach w lasach iglastych, często wzdłuż dróg ciemnobrązowy
31 muchomor sromotnikowy Amanita phalloides kapelusz śr cm, barwy od białej do brązowej, młody prawie jajowaty lub kulisty, okryty całkowicie białą osłoną, później płaski. Blaszki białe i gęste, u młodego owocnika zakryte osłonką pierścień duży, zwisający, prążkowany, nieruchomy. trzon wys cm, smukły z bulwiastą podstawą, zwykle z oliwkozielonym zygzakowatym wzorem, nasada trzonu tkwi w jakby nieco przydużej pochwie. miąższ biały, zapach słodkawy przypominający sztuczny miód, często mylony z zieloną gąska, która nie ma pierścienia na trzonie, ani bulwiastej pochwy przy trzonie i pieczarkami, od których różni się tym, że posiada pochwę i czysto białawe blaszki. termin lipiec - październik miejsce w lasach liściastych i mieszanych, głównie pod bukami i dębami wysyp zarodników biały
32 wrośniak RóŻnOBaRwny Trametes versicolor owocnik śr. 2-8 cm, rozetkowaty lub półkolisty albo kulisty, owocniki ułożone dachówkowato jedne nad drugimi, o powierzchni zwykle aksamitnej, owłosionej i falistej, różnobarwne od białoszarych, żółtawych do czarnych jesienią, lub z brązowymi i zielonkawymi pasami, utworzonymi z bardzo krótkich włosów, strona spodnia owocnika z białymi, dużymi porami. miąższ biały, cienki, łykowato-włóknisty, skórzasty. termin miejsce wysyp zarodników przez cały rok pospolity w lasach liściastych na martwym drewnie, głównie na pniakach buków, rzadziej na drewnie drzew iglastych, również jako pasożyt, najczęściej w miejscach nasłonecznionych ciemnopurpurowy, prawie czarny
33 Muchomor cytrynowy Amanita citrina Kapelusz śr cm, początkowo półkulisty, później rozpostarty, zawsze wypukły, barwy jasnożółtej, najczęściej pokryty grubymi ciemniejszymi łatkami. Blaszki białe, miękkie i gęste. Pierścień trwały, zwisający. Miąższ perłowobiały i miękki, w bulwie gąbczasty, o zapachu surowych ziemniaków. Trzon wys cm, cylindryczny, u spodu z cebulowatą bulwą, nie objętą pochwą. Termin Miejsce Wysyp zarodników lipiec - listopad częsty w lasach iglastych biały
34 hubiak POsPOlIty pot. HUBA Fomes fomentarius owocnik śr. do 30 cm, bardzo twardy i gruby, zwykle symetryczny, konsolowaty z szeroką nasadą, z wierzchu matowy, za młodu delikatnie filcowaty, szary do brązowego. miąższ żółtobrązowy, lekki włóknisty, bardzo łatwo tlący się, pory białoszare, w młodych owocnikach plamiące po ucisku. termin miejsce wysyp zarodników przez cały rok na żywych i martwych drzewach liściastych, najczęściej na bukach i brzozach biały
35 muchomor czerwony Amanita muscaria kapelusz śr cm, początkowo niemal kulisty, otoczony całkowicie białą osłoną, później lekko wypukły, na koniec płaski lub odwrotnie miseczkowaty, na brzegu karbowany, kolor kapelusza jaskrawy, od pomarańczowego do szkarłatnego, pod skórką cytrynowożółty, z białymi łatwo odrywającymi się łatkami. pierścień biały, zwisający, szeroki, trwale przyrośnięty do trzonu. Blaszki białe, nie przyrośnięte do trzonu. miąższ biały i miękki, pod skórą kapelusza złotożółty. trzon wys cm, cylindryczny, łamliwy, u starszych osobników pusty. termin miejsce wysyp zarodników lipiec - listopad w lasach iglastych i iglastych, zwłaszcza pod świerkami i brzozami biały lub żółtawobiały
36 ŻółcIak siarkowy Laetiporus sulphureus owocniki śr. do 30 cm, dachówkowo ułożone w szeregi, lśniącożółte, miękkie, konsolowate, kapelusz płaski, wachlarzowaty, z falistym zwykle jaśniejszym brzegiem, brak trzonu. Grzybnia opanowuje rdzeń drzewa i zamienia go w kruchą brązowa masę. Gdy owocnik ukaże się na drzewie, jest ono już nie do uratowania. miąższ żółty, miękki i zwarty, bardzo soczysty, rozpada się z wiekiem. termin miejsce wysyp zarodników maj - wrzesień pasożyt drzew liściastych i iglastych, szczególnie w alejach, sadach, łęgach, najczęściej na dębach i topolach jasnożółty
37 mleczaj PłOwy Lactarius helvus kapelusz śr cm, wypukły z falisto wywiniętym brzegiem, później zagłębiony pośrodku, o matowej, ziarnistej, filcowatej powierzchni, młody ochrowoczerwonawy, potem płowobrązowy. trzon wys. do 12 cm, cylindryczny i pusty. miąższ na początku biały, później płowobrązowy z rzadkim białawym mleczkiem, o zapachu maggi. Blaszki za młodu białowopłowe, następnie koloru kapelusza, stosunkowo gęste, zbiegające na trzon. termin miejsce wysyp zarodników czerwiec - październik w lasach iglastych i mieszanych, zwykle pod sosnami, brzozami bladożółtawy
38 OZORek dębowy Fistulina hepatica owocnik śr. do 20 cm, jednoroczny, młody poduchowaty, później języczkowaty ze zwężona i mocną podstawą, na koniec konsolowaty, koloru czerwonobrązowego, powierzchnia owocnika brodawkowata, przypominająca duży język. miąższ młody soczysty, miękki, ciemnoczerwony z promienistymi żyłkami, przypominający surowe mięso, w miejscu przecięcia wypływa z niego krwistoczerwony sok, u starych owocników twardnieje i wysycha, zapach owocowy. termin miejsce wysyp zarodników sierpień - październik pasożyt i saprofit, pojedynczo lub po kilka zrośniętych owocników na pniakach i drewnie, prawie wyłącznie na dębach początkowo ochrowordzawy, później ciemnordzawy
39 Krowiak podwinięty pot. OLSZÓWKA Paxillus involutus Kapelusz śr cm, rdzawobrązowy lub oliwkowy, początkowo płaski lub lekko wypukły, brzegi prążkowane, mocno podwinięty. Blaszki cienkie, gęste, często rozwidlone, zbiegające na trzon, łatwo dające się oderwać od miąższu kapelusza, uszkodzone brązowieją. Trzon wys. 3-8 cm, cylindryczny, pełny. Miąższ rdzawobrązowy, miękki i elastyczny. Termin Miejsce Wysyp zarodników lipiec - październik bardzo częsty, we wszystkich typach lasów, w zaroślach, parkach, najczęściej pod brzozami i olszami jasnordzawobrązowy
40 ucho BZOwe Auricularia (Hirneola) auricula-judae owocnik śr. do 10 cm, kształtem przypomina małżowinę uszną, centralnie lub bocznie przyczepiony do podłoża, barwy szaro-, czerwono- lub oliwkowobrązowej, czasami czarny, powierzchnia owocnika aksamitna. miąższ wilgotny galaretowaty, suchy chrząstkowaty. termin miejsce wysyp zarodników przez cały rok, głównie od sierpnia do marca w grupach, na martwym drewnie bzu czarnego, rzadziej innych drzew liściastych biały
41 Gołąbek wymiotny Russula emetica Kapelusz śr. 2-8 cm, różowoczerwony, pośrodku wgłębiony, lśniący, skórka łatwo daje się ściągnąć. Blaszki rzadkie i białe, później z szaroniebieskawozielonkawym odcieniem. Miąższ miękki i biały, w trzonie kruchy, owocowy zapach, gorzki i palący smak. Trzon wys. 3-6 cm, szerszy u podstawy, biały, łamliwy, początkowo pełny, z wiekiem staje się pusty. Termin Miejsce Wysyp zarodników lipiec - październik lasy iglaste i liściaste, mszyste, wilgotne tereny biały
42 kubek PRąŻkOwany Cyathus striatus owocnik śr. 0,6-1,2 cm, jajowaty lub odwrotnie stożkowany, koloru szaro- lub czerwonobrązowego, od zewnątrz mocno owłosiony, prążkowany, u szczytu owocnik zamknięty białą błonką, która w czasie dojrzewania rozrywa się i ukazuje zbiorniczki zarodników, przymocowane do dna krótkimi sznureczkami. Sznureczki w miarę dojrzewania zarodników pękają, a kapsuły z zarodnikami pod wpływem kropli deszczu zostają wystrzelone z owocnika i owijają się wokół gałązek. termin miejsce wysyp zarodników czerwiec - październik w lasach liściastych i iglastych, na skraju dróg i w parkach, na leżącym na ziemi spróchniałym drewnie, często wśród chrustu przejrzyste, bezbarwny
43 ZBIERAJ TYLKO ZNANE GRZYBY! SZKOŁA LEŚNA NA BARBARCE ul. Przysiecka 13, Toruń tel./fax Sfinansowano ze środków NFOŚIGW w Warszawie Projekt: Agencja Reklamowa GALL, rys. Kamil Snochowski
Poznaj grzyby - unikniesz zatrucia
Poznaj grzyby - unikniesz zatrucia JADALNE GOŁĄBEK ZIELONAWY kapelusz: oliwkowozielony, u starszych spękany na poletka, blaszki: biało-kremowe, trzon: prosty, cylindryczny, bez pierścienia, bulwy i pochwy;
Bardziej szczegółowoKrystyna Piguła konspekt lekcji przyrody w szkole podstawowej.
Krystyna Piguła konspekt lekcji przyrody w szkole podstawowej. Temat: Nie tylko rydze i maślaki. Klasa: IV. Czas: 45 minut. Cel ogólny: Wykształcenie umiejętności rozpoznawania grzybów trujących, a także
Bardziej szczegółowoBezpieczne grzybobranie
Poradnik grzybiarza 1 Jesień tradycyjnie kojarzy się z grzybobraniem. Weekendowe spacery po lesie można urozmaicić poszukiwaniem grzybów. Jednak należy być ostrożnym niektóre gatunki są silnie trujące!
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze dla uczestników konkursu: Przyrodnicze rymowanie - otaczającego świata poznawanie grzyby wielkopolskich parków krajobrazowych.
Materiały pomocnicze dla uczestników konkursu: Przyrodnicze rymowanie - otaczającego świata poznawanie grzyby wielkopolskich parków krajobrazowych. W zestawie znajdują się krótkie opisy 20 gatunków grzybów,
Bardziej szczegółowoGrzybobranie najmilszą formą wypoczynku, ale tylko dla rozważnych!
Grzybobranie najmilszą formą wypoczynku, ale tylko dla rozważnych! Podstawowe zasady bezpiecznego grzybobrania: 1. Należy zbierać wyłącznie te grzyby, co do których nie mamy jakichkolwiek wątpliwości,
Bardziej szczegółowoNAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANE GRZYBY JADALNE
NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANE GRZYBY JADALNE 1. Borowik szlachetny (prawdziwek). Kapelusz mięsisty wypukły, gładki, suchy, Ø kapelusza 5 10 cm. Skórka nie oddziela się od miąższu, barwa od piaskowej do kasztanowatej,
Bardziej szczegółowoHalina Hawryluk GRZYBY
Halina Hawryluk GRZYBY Informacje ogólne Królestwo grzybów stanowi najliczniejszą grupę organizmów żywych na ziemi. Ocenia się, że istnieje od 1,5 do 2 milionów gatunków. Obecnie opisanych jest około 100
Bardziej szczegółowoŚmiertelnie trujący muchomor sromotnikowy Cechy: pierścień przyrośnięty do trzonu, trzon osadzony w pochwie
Muchomor sromotnikowy jest grzybem o zielonkawo oliwkowym zabarwieniu kapelusza, białych blaszkach na jego spodzie i przy dojrzałych okazach długim, wysmukłym trzonie u dołu bulwiasto osadzonym w odstającej
Bardziej szczegółowoGRZYBY I ICH BIOTOP. Pod względem sposobu życia grzyby dzieli się na trzy grupy: Rozkładają martwy materiał roślinny lub zwierzęcy, tzw.
GRZYBY I ICH BIOTOP Pod względem sposobu życia grzyby dzieli się na trzy grupy: SYMBIONTY GRZYBY SAPROFITYCZNE GRZYBY PASOŻYTNICZE Współżyją w symbiozie z drzewami, tzw. mikoryza Rozkładają martwy materiał
Bardziej szczegółowoWiększość grzybów rurkowych to znakomite grzyby jadalne, takie jak:
Zatrucia grzybami inż. Dorota Przybylak Oddział Higieny Żywienia, Żywności i Przedmiotów Użytku, 19.08.2002 r. Zbieranie grzybów w Polsce było i jest bardzo popularne. Są one chętnie spożywane ze względu
Bardziej szczegółowoNAJCZĘSTSZE GRZYBOWE POMYŁKI, GRZYBOWE POMYŁKI GRZYBY JADALNE GRZYBY TRUJĄCE/NIEJADALNE
NAJCZĘSTSZE GRZYBOWE POMYŁKI, CZYLI GRZYBY JADALNE I PODOBNE DO NICH GRZYBY NIEJADALNE / TRUJĄCE - PORÓWNANIE- GRZYBOWE POMYŁKI GRZYBY TRUJĄCE/NIEJADALNE Muchomor sromotnikowy Muchomor plamisty Lisówka
Bardziej szczegółowoBasidiomycota Podstawczaki
Basidiomycota Podstawczaki Do grupy tej naleŝy blisko 30 000 dotychczas poznanych gatunków grzybów. śyją one na lądzie, prowadząc saprotroficzny, symbiotyczny lub pasoŝytniczy tryb Ŝycia. Mają zróŝnicowaną
Bardziej szczegółowo(fot. Natalia Stokłosa)
(fot. Natalia Stokłosa) KALENDARZ 2015 STYCZEŃ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Alternaria alternata (Fr.) Keissl. należy do grupy najczęściej izolowanych
Bardziej szczegółowoPoznaj grzyby unikniesz zatrucia
Poznaj grzyby unikniesz zatrucia W dniach 19-20.09.2017r. pracownicy Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Czarnkowie zorganizowali grzybobranie, na które zostały zaproszone dzieci z okolicznych
Bardziej szczegółowoNAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANE GRZYBY NIEJADALNE I TRUJĄCE
NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANE GRZYBY NIEJADALNE I TRUJĄCE Czubajeczka ostrołuskowa Czubajka czerwieniejąca Gąska siarkowa Gołąbek wymiotny Goryczak żółciowy Krowiak podwinięty Lisówka pomarańczowa Maślanka wiązkowa
Bardziej szczegółowoPoznajemy parkmiejski scenariuszwycieczki z dziećmi sześcioletnimi do parku
Grażyna Nawrocka Poznajemy parkmiejski scenariuszwycieczki z dziećmi sześcioletnimi do parku Cele dydaktyczne: -rozróżnianie trzech typów lasu: las iglasty, las liściasty i las mieszany, - poznanie przez
Bardziej szczegółowoKto wiele przebywa z dziećmi, odkryje, że żaden nasz czyn nie pozostaje. u nich bez oddźwięku.
Kto wiele przebywa z dziećmi, odkryje, że żaden nasz czyn nie pozostaje u nich bez oddźwięku. "W KRÓLESTWIE GRZYBÓW WIELKIE GRZYBOBRANIE O grzybach, choć mamy z nimi do czynienia na co dzień, zazwyczaj
Bardziej szczegółowoGRZYBY. uroczyska Polichty
GRZYBY uroczyska Polichty Uroczysko Polichty leży na Pogórzu Karpackim na terenie Ciężkowicko-Rożnowskiego Parku Krajobrazowego. Jego sercem jest użytek ekologiczny Polichty oraz funkcjonujący Ośrodek
Bardziej szczegółowoNA GRZYBY.. grzyby rurkowe grzyby blaszkowe grzyby listewkowate -
NA GRZYBY.. Tegoroczny sezon grzybowy zaczyna nabierać tempa. Nasze miasto Szczecinek otoczone jest przez piękne i duże obszary leśne, obfitujące w liczne gatunki grzybów dlatego też, warto im poświęcić
Bardziej szczegółowoFot: 536 537 Widok bocznych powierzchni okazu. Fot: 538 540 Przekrój poprzeczny oraz zbliżenia powierzchni bocznych.
Okaz 93 MCh/P/11593 - Kalamit Brzeszcze Owalny, nieznacznie spłaszczony fragment łodygi. Powierzchnie poprzeczne cięte ukośnie. Wyraźne prążkowanie zachowane tylko na połowie obwodu. Niezbyt wyraźnie widoczny
Bardziej szczegółowoATLAS GRZYBÓW SARMACKICH
ATLAS GRZYBÓW SARMACKICH Borowik Szlachetny ( Boletus edulis Bull. ) Najbardziej poszukiwany grzyb jadalny. Uważany wręcz przez niektórych za jedyny prawdziwy grzyb; stąd jego stara ludowa nazwa: grzyb
Bardziej szczegółowoczyli w czym pomagają grzyby mikoryzowe
czyli w czym pomagają grzyby mikoryzowe Mikoryza jest symbiotycznym, czyli wzajemnie korzystnym współżyciem grzybów i roślin. Oznacza to iż w tym związku oboje partnerzy odnoszą korzyści; grzyb jest odżywiany
Bardziej szczegółowoII Wystawa Grzybów pt: Grzyby znane i nieznane
II Wystawa Grzybów pt: Grzyby znane i nieznane Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Częstochowie już po raz drugi zorganizowała wystawę grzybów. Ekspozycja dostępna była dla zwiedzających od 7,8
Bardziej szczegółowoLubię tu być na zielonym!
Scenariusz zajęć terenowych opracowany w ramach projektu Edukacja społeczności zamieszkujących obszary chronione województwa kujawsko-pomorskiego. Lubię tu być na zielonym! I. Temat: Spacer w ogrodzie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Objaśnienie symboli. Występowanie. grzyb jadalny, bardzo smaczny. grzyb jadalny. grzyb niejadalny. grzyb trujący. w lasach liściastych
Spis treści Wprowadzenie........................... 4 Grzyby kapeluszowe rurkowe.............. 10 Grzyby kapeluszowe blaszkowe............ 44 Grzyby kapeluszowe kolczaste............152 Grzyby główkowe.......................156
Bardziej szczegółowoKlucz do oznaczania wybranych. w Polsce. Opracowała: Anna Kimak-Cysewska
Klucz do oznaczania wybranych gatunków gadów występuj pujących w Polsce Opracowała: Anna Kimak-Cysewska Koszalin 2010 Slajd nr 1 START Tułów okryty pancerzem rogowych płytek. W razie niebezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoGrzyby (Fungi) Patrycja Sołtysiuk
Patrycja Sołtysiuk Grzyby (Fungi) Grzyby tworzą odrębne królestwo. Ze względu na swoją budowę komórkową są zaliczane do eukariontów. Ich komórki są otoczone ścianą komórkową zbudowaną z chityny,zawierają
Bardziej szczegółowoZasady prawidłowego zbierania grzybów
Zasady prawidłowego zbierania grzybów Zanim wybierzemy się do lasu po grzyby, musimy się odpowiednio przygotować. Wcale nie jest obojętne, w jaki sposób zbieramy grzyby i jak przynosimy je z lasu do domu.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Objaśnienie symboli. Występowanie. grzyb jadalny, bardzo smaczny. grzyb jadalny. grzyb niejadalny. grzyb trujący. w lasach liściastych
Spis treści Wprowadzenie........................... 4 Grzyby kapeluszowe rurkowe.............. 10 Grzyby kapeluszowe blaszkowe............ 44 Grzyby kapeluszowe kolczaste............152 Grzyby główkowe.......................156
Bardziej szczegółowoLasy w Tatrach. Lasy
Lasy w Tatrach Lasy h c a r t a T w Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego za pośrednictwem Euroregionu Tatry w ramach Programu Współpracy Transgranicznej
Bardziej szczegółowoCzym różni się sosna od sosny?
Czym różni się sosna od sosny? Czym różni się sosna od sosny? Zajęcia terenowe: Zajęcia w klasie: Zakres materiału z płyty: Plansza 2 poziomy bioróżnorodności Bezpośrednie nawiązania do treści nauczania
Bardziej szczegółowoGrzyby. Seriaporad.pl
Grzyby. Seriaporad.pl Autor: Patrick Harding T³umaczenie: Cezar Matkowski ISBN: 978-83-246-2282-5 Tytu³ orygina³u: Mushrooms (Collins GEM) Format: 115x170, stron: 136 Leœny poradnik. Bawi, uczy, zaskakuje
Bardziej szczegółowoOznaczanie wybranych gatunków drzew i krzewów obcego pochodzenia
Metadane scenariusza Oznaczanie wybranych gatunków drzew i krzewów obcego pochodzenia 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: zasady budowy klucza do oznaczania roślin, nazwy wybranych gatunków krzewów
Bardziej szczegółowoINFORMACJA O GRZYBACH
INFORMACJA O GRZYBACH W Polsce zbieranie grzybów jest niezwykle popularne a Lubelszczyzna jest regionem szczególnie w nie bogatym. Dla wielu z nas grzybobranie jest ulubioną formą aktywnego spędzania wolnego
Bardziej szczegółowoChrobotek strzępiasty (Cladonia fimbriata (L.) Fr.) Syn. Cladonia major, Cladonia minor, Cladonia carneopallida
Chrobotek strzępiasty (Cladonia fimbriata (L.) Fr.) Syn. Cladonia major, Cladonia minor, Cladonia carneopallida Plecha: Pierwotna (łuseczki): Plecha pierwotna łuseczkowata, trwała. Łuseczki do 6 mm długości
Bardziej szczegółowoinformator dla turysty - grzybiarza
Bory Tucholskie grzybowa stolica Polski informator dla turysty - grzybiarza Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Publikacja współfinansowana
Bardziej szczegółowoDział I Powitanie biologii
Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Dział I Powitanie biologii wymienia nazwy dziedzin biologii, wskazuje ważne etapy w rozwoju biologii jako nauki. określa podstawowe zasady prowadzenia
Bardziej szczegółowoCzy poszerzanie wiedzy w zakresie użytkowania zasobów runa leśnego to dobry pomysł?
Czy poszerzanie wiedzy w zakresie użytkowania zasobów runa leśnego to dobry pomysł? Paweł Staniszewski, Wiesława Ł. Nowacka, Alicja Gasek, Jarosław Oktaba ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Korzystanie z zasobów
Bardziej szczegółowoPLAN METODYCZNY LEKCJI. Temat lekcji: Zasady grzybobrania.
PLAN METODYCZNY LEKCJI Klasa: V Przedmiot: przyroda Czas trwania lekcji: 45 minut Temat lekcji: Zasady grzybobrania. (temat zgodny z podstawą programową rozporządzenia MEN z dnia 23.12. 2008 r.) TREŚCI
Bardziej szczegółowo,,Musimy nauczyć się dbać o środowisko, w którym mamy żyć. Chodzi tylko o to, czy nauczymy się tego na czas
PROGRAM KOŁA SZKOLNEGO TPL ZESPÓŁ SZKÓŁW LUBIĘCINIE Opracowała: Alina Dżugała Lider Koła Szkolnego TPL przy Zespole Szkół w Lubięcinie.,,Musimy nauczyć się dbać o środowisko, w którym mamy żyć. Chodzi
Bardziej szczegółowoII MIEJSKI KONKURS MATEMATYCZNO - PRZYRODNICZY SKARBY LASU 29 kwietnia 2010 r.
Dąbrowa Górnicza, 29. 04. 2010 r. II MIEJSKI KONKURS MATEMATYCZNO - PRZYRODNICZY SKARBY LASU 29 kwietnia 2010 r. KOD SZKOŁY: A Informacje dla ucznia: 1. Otrzymałeś test składający się z 20 zadań. 2. Odpowiedź
Bardziej szczegółowoObserwacje, doświadczenia, hodowle - aktywny uczeń na lekcjach biologii w klasie piątej
Obserwacje, doświadczenia, hodowle - aktywny uczeń na lekcjach biologii w klasie piątej Anna Kimak-Cysewska 2018 Samodzielne przeprowadzenie nawet bardzo prostego doświadczenia lub obserwacji dostarcza
Bardziej szczegółowoScenariusz zajęć nr 6
Autor scenariusza: Marzena Klimaszewska Blok tematyczny: Bezpieczne wakacje Scenariusz zajęć nr 6 I. Tytuł scenariusza: Las latem. II. Czas realizacji: 2 jednostki lekcyjne. III. Edukacje (3 wiodące):
Bardziej szczegółowoPlan metodyczny lekcji
Plan metodyczny lekcji Klasa: VI Przedmiot: przyroda Czas trwania lekcji: 45 minut Nauczyciel: mgr Iwona Gładyś Temat lekcji: Ślimak winniczek przedstawiciel ślimaków lądowych (temat zgodny z podstawą
Bardziej szczegółowoPodręczny atlas. dawnych odmian gruszy, śliwy, czereśni i wiśni. Grzegorz Hodun, Małgorzata Hodun
Podręczny atlas dawnych odmian gruszy, śliwy, czereśni i wiśni Grzegorz Hodun, Małgorzata Hodun Podręczny atlas dawnych odmian gruszy, śliwy, czereśni i wiśni Grzegorz Hodun, Małgorzata Hodun 24 Bojka
Bardziej szczegółowoWizualna metoda oceny drzew rozkład drewna przez grzybyg
Wizualna metoda oceny drzew rozkład drewna przez grzybyg pasożytnicze dr inż. architekt krajobrazu Marzena Suchocka marzena.suchocka@interia.pl, 0 506 650 607 Ocena statyki VTA Ocena statyki powinna uwzględniać
Bardziej szczegółowoPodsumowane wiadomości o roślinach
Metadane o scenariuszu Podsumowane wiadomości o roślinach 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: - zna główne grupy roślin, - zna cechy charakterystyczne budowy i biologii roślin, b) Umiejętności Uczeń potrafi:
Bardziej szczegółowoDział programu : Poznajemy nasze otoczenie
SCENARIUSZ WYCIECZKI DO LASU ( ZAJĘCIA TERENOWE ) Dział programu : Poznajemy nasze otoczenie Temat : Las domem zwierząt ZAKRES TREŚCI : 1. Piętra roślinne w lesie i warunki w nich panujące. 2. Zwierzęta
Bardziej szczegółowoZasady prawidłowego zbierania grzybów
Zasady prawidłowego zbierania grzybów Atlas oznaczanie, zbiór, użytkowanie Zbieranie grzybów jest doskonałym relaksem, przyjemną formą wysiłku fizycznego, a jak dopisze szczęście, to również źródłem satysfakcji
Bardziej szczegółowoOrganizatorzy. Miejcie odwagę żyć dla miłości
Samorządowe Gimnazjum im. Jana Pawła II ul. Leśna 35 84-239 Bolszewo e-mail: bolszewo@gimbol.wejher.pl tel.: 058-572 09 77 fax: 058-572 09 78 Miejcie odwagę żyć dla miłości Bolszewo, 06.02.2017 r. Samorządowe
Bardziej szczegółowoI BIOLOGIA JAKO NAUKA
I BIOLOGIA JAKO NAUKA Zadanie. Rozwiąż krzyżówkę, a następnie odczytaj i wyjaśnij hasło. 0. Bada skład chemiczny organizmów i zachodzące w nich reakcje.. Zajmuje się procesami dziedziczenia.. Przedmiotem
Bardziej szczegółowoZadania do planszy PRACE W LESIE ZIMA
1 Ewa Sulejczak Zadania do planszy PRACE W LESIE ZIMA 1. Zima jest porą spoczynku w przyrodzie, ale nie jest porą odpoczynku dla leśników. Przeciwnie! Przyjrzyj się planszy i napisz, jakie zabiegi wykonuje
Bardziej szczegółowoBAKTERIE I WIRUSY. ORGANIZMY BEZTKANKOWE
BAKTERIE I WIRUSY. ORGANIZMY BEZTKANKOWE 1. Do chorób wirusowych zalicza się: a) grypę,malarię, AIDS; b) anginę, różyczkę, odrę; c) żółtaczkę, ospę wietrzną, grypę; d) czerwonkę, anginę, grypę. 2. Hubiak
Bardziej szczegółowoTemat: Tkanki roślinne. 1. Tkanki miękiszowe.
Temat: Tkanki roślinne. 1. Tkanki miękiszowe. Są obecne we wszystkich organach rośliny i stanowią główną ich część. Należą do tkanek stałych, jednak nieraz dają początek wtórnym tkankom twórczym. Zbudowane
Bardziej szczegółowoTemat: Glony przedstawiciele trzech królestw.
Temat: Glony przedstawiciele trzech królestw. Glony to grupa ekologiczna, do której należą niespokrewnieni ze sobą przedstawiciele trzech królestw: bakterii, protistów i roślin. Łączy je środowisko życia,
Bardziej szczegółowoEdukacja przyrodnicza klas I-III
Edukacja przyrodnicza klas I-III Autor: Administrator 01.02.2015. Szkoła Podstawowa nr 5 w Grudziądzu Edukacja przyrodnicza Wymagania edukacyjne klas I-III Ocena celująca 6 klasa I klasa I - II klasa I
Bardziej szczegółowoDrzewa iglaste i liściaste
Drzewa iglaste i liściaste 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: budowę drzewa, nazwy drzew liściastych, nazwy drzew iglastych. b) Umiejętności Uczeń rozpoznaje: drzewa liściaste, drzewa iglaste, rodzaje
Bardziej szczegółowoTemat: Gąbki i parzydełkowce.
Temat: Gąbki i parzydełkowce. 1. Gąbki zwierzęta beztkankowe. To bardzo proste zwierzęta żyjące wyłącznie w wodzie głównie w morzach i oceanach, rzadziej w wodach słodkich. Zasiedlają zazwyczaj strefę
Bardziej szczegółowoPodstawowy podział chmur
Podstawowy podział chmur Tabela 2.1 Lp. Nazwa międzynarodowa Nazwa polska Uwagi 1 Cirrus Ci Pierzaste 2 Cirrocumulus Cc 3 Cirrostratus Cs 4 Altocumulus Ac 5 Altostratus As 6 Nimbostratus Ns 7 Stratocumulus
Bardziej szczegółowoZatrucia grzybami. opracowanie: dr inż. Celina Marciszewska PSSE Kutno
Zatrucia grzybami opracowanie: dr inż. Celina Marciszewska PSSE Kutno "Grzybów było w bród: chłopcy biorą krasnolice, Tyle w pieśniach litewskich sławione lisice, Co są godłem panieństwa, bo czerw ich
Bardziej szczegółowo1. Zwyczajowe traktowanie owocnika jako synonimu grzyba.
Wydawnictwo Dragon Sp. z o. o. z Bielska Białej wydało ostatnio książkę autorstwa Wiesława Kamińskiego i Jolanty Bąk pt. Ilustrowany Leksykon Grzybów w Polsce. Książka zachęca do kupna piękną okładką i
Bardziej szczegółowoFORMULARZ CENOWY CZĘŚĆ 1 MIĘSO, WĘDLINY
FORMULARZ CENOWY załącznik nr 1/1 do ogłoszenia SP2/271/11/2016. (pieczęć Wykonawcy) Lp. Nazwa j.m. Przewidyw ana ilość CZĘŚĆ 1 MIĘSO, WĘDLINY Cena jedn. netto Wartość netto ( 4x5) Cena jedn. brutto Wartość
Bardziej szczegółowoPrzyroda Lasu Bielańskiego
www.kosciolbielanski.pl Przyroda Lasu Bielańskiego konspekt zajęć dla kl. 4-6 szkoły podstawowej KLASA: 4-6 SP CZAS: 1,5 godz. CELE: uczeń zna nazwy drzew występujących w Lesie Bielańskim uczeń rozumie
Bardziej szczegółowoSprawdzian wiedzy dla uczniów klas szkół gimnazjalnych.
Multimedialny program Poznajemy nasze drzewa i krzewy stworzono w ramach ogólnopolskiego projektu edukacyjnego Bioróżnorodność poznaj by zachować realizowanego przez Centrum Informacji i Edukacji Ekologicznej
Bardziej szczegółowoScenariusz nr 9 zajęć edukacji wczesnoszkolnej. Metryczka zajęć edukacyjnych. Cele operacyjne. Środki dydaktyczne
Scenariusz nr 9 zajęć edukacji wczesnoszkolnej Metryczka zajęć edukacyjnych Miejsce realizacji zajęć: sala szkolna Ośrodek tematyczny realizowanych zajęć: Żegnamy lato, witamy jesień. Temat zajęć: Idziemy
Bardziej szczegółowoOrganizmy, których znajomość jest wskazana przez uczestników konkursu
Organizmy, których znajomość jest wskazana przez uczestników konkursu Kategoria Skrzat (uczniowie szkół podstawowych klasy I-III): I. Warstwa drzewa wysokie: 1. sosna zwyczajna, 2. dąb szypułkowy, 3. brzoza
Bardziej szczegółowoPrzyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP. Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym
Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Zagadnienia wprowadzające czyli przypomnienie - po trochę o wszystkim
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOBRY. DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin)
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY CELUJĄCY DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin) wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe
Bardziej szczegółowoSosna zwyczajna. Królowa polskich lasów. Zajmuje około 60% powierzchni lasów w Polsce.
1 Sosna zwyczajna Królowa polskich lasów. Zajmuje około 60% powierzchni lasów w Polsce. Drewno sosny - miękkie, barwy żółtawej, o dekoracyjnym rysunku wyraźnych słojów rocznych - charakteryzuje się dobrymi
Bardziej szczegółowo' FANAL' Wiśnia. Pochodzenie: odmiana niemiecka. Synonimy: 'Heimanna Konserwowa', 'Heimanns Konservenweichsel' Rodowód: nieznany
' FANAL' 'Heimanna Konserwowa', 'Heimanns Konservenweichsel' odmiana niemiecka rośnie bardzo silnie. Tworzy dużą, szeroko-stożkowatą, średnio zagęszczoną koronę. W okres owocowania wchodzi średnio wcześnie.
Bardziej szczegółowoKrólestwo niezmierzone
Królestwo niezmierzone ŻYCIE UKRYTE W DRZEWIE - GRZYBY Uważny obserwator przyrody niejednokrotnie zauważył, że zarówno na żywych, jak i martwych drzewach od czasu do czasu pojawiają się owocniki grzybów.
Bardziej szczegółowoZajęcia edukacyjne są częściowo dotowane z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.
W nowym roku szkolnym zachęcamy do bezpośredniego kontaktu z przyrodą poprzez udział w licznych przyrodniczych zajęciach terenowych. Są one dostosowane do różnych grup wiekowych i poprzez liczne atrakcyjne
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENY OPISOWEJ W NAUCZANIU ZINTEGROWANYM EDUKACJA PRZYRODNICZO SPOŁECZNA KLASA II
KRYTERIA OCENY OPISOWEJ W NAUCZANIU ZINTEGROWANYM EDUKACJA PRZYRODNICZO SPOŁECZNA KLASA II OCENA WSPANIALE BARDZO DOBRZE WYMAGANIA Wykazuje szczególne zainteresowanie przyrodą; Korzysta z dodatkowej literatury;
Bardziej szczegółowoSprawdzian wiedzy dla uczniów klas szkół gimnazjalnych. (klucz dla nauczyciela).
Multimedialny program Poznajemy nasze drzewa i krzewy stworzono w ramach ogólnopolskiego projektu edukacyjnego Bioróżnorodność poznaj by zachować realizowanego przez Centrum Informacji i Edukacji Ekologicznej
Bardziej szczegółowoPORADY GRZYBOWE KROK PO KROKU
PORADY GRZYBOWE KROK PO KROKU Wojewódzka Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna ul. Libelta 36 Poznań Porady grzybowe w WSSE w Poznaniu, ul. Libelta 36, pok. nr 113 Grzyboznawcy udzielają porad w ciągu całego
Bardziej szczegółowopnącza Wiciokrzew zaostrzony Lonicera acuminata P63 C
Dane aktualne na dzień: 23-06-2019 00:26 Link do produktu: http://www.goldplants.eu/pnacza-wiciokrzew-zaostrzony-lonicera-acuminata-p63-c-p-1525.html pnącza Wiciokrzew zaostrzony Lonicera acuminata P63
Bardziej szczegółowoJak osiągnąć idealne wykończenie naturalnego drewna we wnętrzach
Jak osiągnąć idealne wykończenie naturalnego drewna we wnętrzach Idealne wykończenie drewna we wnętrzach PORADY Idealne naturalne wykończenie teku, sosny, mahoniu, orzecha i dębu. Wykończenie lakierobejcą
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ 1 MIĘSO, WĘDLINY
FORMULARZ CENOWY załącznik nr 1/1 do ogłoszenia SP2/271/11/2015. (pieczęć Wykonawcy) Lp. Nazwa j.m. CZĘŚĆ 1 MIĘSO, WĘDLINY Przewidy wana ilość Cena jedn. netto Wartość netto ( 4x5) Wartość brutto (kol.
Bardziej szczegółowoKonspekt lekcji biologii (kl. IIc)
Patryk Tomkalski Nauczyciel biologii Gimnazjum nr 5 im. Tadeusza Kościuszki w Pile Konspekt lekcji biologii (kl. IIc) Temat lekcji: Pierścienice-charakterystyka. Treści do realizacji z PP-biologia III.
Bardziej szczegółowoZasady prawidłowego zbierania grzybów
Zasady prawidłowego zbierania grzybów Zbieranie grzybów jest doskonałym relaksem, przyjemną formą wysiłku fizycznego, a jak dopisze szczęście, to równieŝ źródłem satysfakcji z udanych zbiorów. Na pierwsze
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ KOŃCOWA: 8. Na zakończenie lekcji uczniowie otrzymują krzyżówkę do rozwiązania. 9. Podsumowanie zajęć. Podziękowanie.
KONSPEKT TEMAT BLOKU: Życie lasu TEMAT ZAJĘĆ: Zwierzęta leśne. PRZEDMIOT: Przyroda KLASA: Uczniowie klasy IV Szkoły Podstawowej Specjalnej CZAS TRWANIA: godzina lekcyjna NAUCZYCIEL: Beata Solarska CELE
Bardziej szczegółowoPOZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA V
POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA V Program PULS ŻYCIA autor: Anna Zdziennicka Podręcznik do biologii opracowany przez: Joanna Stawarz i Marian Sęktas NA ŚRÓDROCZNĄ OCENĘ KLASYFIKACYJNĄ ocena
Bardziej szczegółowoŻywność w łańcuchu troficznym człowieka
Żywność w łańcuchu troficznym człowieka Łańcuch troficzny jest to szereg grup organizmów ustawionych w takiej kolejności, że każda poprzednia jest podstawą pożywienia dla następnej. ELEMENTY ŁAŃCUCHA TROFICZNEGO
Bardziej szczegółowoCykle rozwojowe grzybów
Cykle rozwojowe grzybów Bliskie spotkania z biologią Anna Frymark-Szymkowiak Cechy budowy grzybów Ciało grzybów grzybnia, zbudowana z nitkowatych strzępek Ściany komórkowe zawierają chitynę Odżywiają się,
Bardziej szczegółowoTypy pustyń: 1. Kamienista (wsch. Tien-Szan) 2. Żwirowa (Mongolska) 3. Piaszczysta (pn. Sahara) 4. Pylasta (Szatt al- Dżarid) (1) (2) (3) (4)
Pustynia teren o znacznej powierzchni, pozbawiony zwartej szaty roślinnej wskutek małej ilości opadów i przynajmniej okresowo wysokich temperatur powietrza, co sprawia, że parowanie przewyższa ilość opadów.
Bardziej szczegółowoMateriały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia
Człowiek najlepsza inwestycja Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia Autor: dr inż. Anna Kostka Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Bardziej szczegółowoPrzedszkolak obserwator przyrody. Program edukacji przyrodniczej dla dzieci 5- i 6-letnich
Większą mądrość znajduje się w przyrodzie aniżeli w książkach Bernard z Clairvaux Przedszkolak obserwator przyrody Program edukacji przyrodniczej dla dzieci 5- i 6-letnich Opracowała: mgr Katarzyna Buczak
Bardziej szczegółowoHanna Będkowska Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie
1 Hanna Będkowska Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie bedkowska.lzd@interia.pl Temat lekcji Skąd ten liść? (1) (etap edukacyjny: klasy 4-6 szkoły podstawowej) Cele: Cele kształcenia Wiadomości.
Bardziej szczegółowoRozpoznawanie najpopularniejszych drzew w różnych ekosystemach
Rozpoznawanie najpopularniejszych drzew w różnych ekosystemach Klasa I Scenariusz lekcji z edukacji przyrodniczej Rozpoznawanie najpopularniejszych drzew w różnych ekosystemach Opracowanie Dagmara Ceroń,
Bardziej szczegółowoScenariusz zajęć nr 8
Autor scenariusza: Małgorzata Marzycka Blok tematyczny: Jestem członkiem rodziny Scenariusz zajęć nr 8 I. Tytuł scenariusza: Jak powstaje pleśń? II. Czas realizacji: 2 jednostki lekcyjne. III. Edukacje
Bardziej szczegółowoHebe Pagei Hebe pinguifolia
Dane aktualne na dzień: 15-04-2019 06:26 Link do produktu: http://www.goldplants.eu/krzewy-hebe-pagei-hebe-pinguifolia-k108-h-p-2373.html krzewy Hebe Pagei Hebe pinguifolia K108 H Cena Dostępność 18,90
Bardziej szczegółowoJestem częścią przyrody PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNO PRZYRODNICZEJ DZIECI 5 LETNIE
Jestem częścią przyrody PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNO PRZYRODNICZEJ DZIECI 5 LETNIE Wstęp Wiek przedszkolny to okres wzmożonej aktywności poznawczej i szczególnej wrażliwości emocjonalnej. Dlatego już w
Bardziej szczegółowoKwiaty - zwiastuny wiosny
W I O S N A 14 Kwiaty - zwiastuny wiosny Kiedy zima dobiega końca zaczyna topnieć śnieg. Wtedy pojawiają się przebiśniegi. Dorastają one zaledwie do ok. 10-15 cm wysokości i posiadają wąskie, podłużne,
Bardziej szczegółowokrzewy Dereń biały Cornus alba K89 H
Dane aktualne na dzień: 23-12-2018 15:35 Link do produktu: http://www.goldplants.eu/krzewy-deren-bialy-cornus-alba-k89-h-p-1667.html krzewy Dereń biały Cornus alba K89 H Cena Dostępność 16,00 zł Dostępny
Bardziej szczegółowoPlanowanie zajęć terenowych na lekcjach biologii w klasie piątej
Planowanie zajęć terenowych na lekcjach biologii w klasie piątej Anna Kimak-Cysewska 2019 Co mówi podstawa programowa? W ramach przedmiotu biologia powinny odbywać się zajęcia terenowe (umożliwiające realizację
Bardziej szczegółowoŻywopłot. - raz, dwa! 72 Żwywopłoty
72 Żwywopłoty Żywopłot - raz, dwa! Jednym z podstawowych elementów w ogrodzie, który dodaje walorów dekoracyjnych, a jednocześnie zapewnia przestrzeń i prywatność, jest żywopłot. Sposobów na uzyskanie
Bardziej szczegółowoPaździernik 2015. Plan Pracy "Maluchów" Jesienne Owoce Jesienne Warzywa Skarby Jesieni Las Jesienią
Październik 2015 Plan Pracy "Maluchów" Temat Tygodnia Jesienne Owoce Jesienne Warzywa Skarby Jesieni Las Jesienią Dzień 1 Jesienne owoce Na straganie Żołędzie Wycieczka do lasu Dzień 2 Dzień 3 Małe czerwone
Bardziej szczegółowoPRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC
PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae Koch 1835 1. Systematyka Królestwo: Typ: Podtyp Gromada: Podgromada Rząd: Rodzina: Rodzaj: Gatunek: Animalia Arthropoda Chelicerata Arachnida Acari Trombidiformes
Bardziej szczegółowo