2. Skala mi~tdzyregionalnych dojazdów do pracy

Transkrypt

1 PRACE NAUKO\fE AKAD&III Fl<ONO!- TC 7NEJ ~fe WROCLAWIU Nr 48? Statystyka. Ekonometria 1989 Marek O b r ę b a 1 s k 1. Marek W a l e s i a k HĘDZ'l'lłOJE':IÓDZKIE ffi?ej'ly'./y.:ily ROOOCZEJ A F'ODZIAł.~a:rm ;;{,\CYJiiY KlłAJU '.! twj El' LE :TY!ll KÓi'l SPI SJ KAOOOW.ElJO Z 1983 ROIV 1 ':!prowadzeni,. ~''!"lnll ;: 1:::totnych cech ltspółczr>snej fazy rozwoju srolcczno- gospodarczeco } roju i jceo r.oszcz.er.vlnych reeionó~. są nl r.~tątpliwie masowe dojazdy,,_, "r:..cy... zc:>:e lr:c za!" nntc,:zenin ~eeo ~.inwisl<a obl'lerw11je się w rejonach więks: ych skupi sk przemysłowych i na obszarach objt~tych procesami!n\lustriali=.cji. 7 pun!{tu w!t!zenio n.'lsjleor.ia i l(lerunków procesu co 'zien'1t!go ;-.rz, i. ~zania si, czr~!ic1 zasobów siły roboczej, przestrzeń!':o!cczno- gos;-oda:-cza kraju je:>t silnie srolaryzowana. Celen artykułu.~etlt ~lla:'nie ltlenty.flk.,cja ~ierunk.:.,.. i pomiar siły powiązań mi~cd7ywoje ~:~dzkic!1 \1 za~rc.::;ie rlojazd6~t <lo pr<'cy, a na tym tle wyznaczenie nieprawi.uo n o:.'ci!e:.niejąc<:co oi:>"!cnie podziału adrninistrocyjnego kraju. : ~so;.to6ć do~azd~w do p1 ucy wynika nle tylko z gwałtownego wzrostu zapotrzebowania na silę roboczą, przekraczającego stan miejscowych j ej zasobó", ale ró Ą'Tiie~ z ksz tałtowanla się nowych modeli miąrlzy miejscem zam f'łszka nia a miejscem zatn;dni enia. r:odele te dyktują uklady komunikacyjne, wir.zl społeczne, wzgl~dy ekonomiczne itp. Proces zwiększone j ruchliwoicl przestrzennej pracowników kryje zatem w sobie splot r6~ norodnyc h czvnnlków natury ekonomicznej, 3ocjolog!czn~j, psvchologicznej ltd. : konsekwencji natomiast występowanie pewne>go d stansu mi~tdzv miejscami pracy i :Jlejscat:ti zaoleszkania oraz wzros natc enla codziennych wahadłowych ruchów ludności tworzy istotny element spolęczno-ekonomicznych powiazań przestrzennych /por. [5,. 131]/. 2. Skala mi~tdzyregionalnych dojazdów do pracy Przeprowadzony w październiku 1983 roku spia kadrowy objął swym zakresem niemal cały sektor uspolec?.niony gospodarki. nl'lrodowej, a jednym z i stotnych el,.l!lentó~, jego przedmiotowego zakresu było wyznaczenie skali 1 kierunków codziennych przemieszczeń przestrzennych ludności w tym sekto-

2 76 rze zatrudnionej. Za dojetdtającego do pracy uznano przy tyr pracownika, który w drodze z taktycznego miejace zamieszkania do faktycznego ~iejsca pracy przekraczał granicę administracyjną miasta lub gminy [1, s. 4]. ~~ 1983 roku w skali kraju do pracy codziennie doje~dżało ponad 3 mln osób, z tego zaś niemal 330 tys. pracowników podejmov1alo pracr w innym, w stosunku do miejsca zamieszkania, województwie. ~jawisko międzyregionalnych przepływów siły roboczej przyjmt;je zatem znaczne rozmiary, lecz ich natężenie w poszczególnych województwach jest zrótnicowane. Foziom tegoż zróżnicowania w niniejszym opracowaniu wykazano, ustalając regionalne wskaźniki w postaci: ~i X 1000, gdzie:.c;_ - wskaźnik stabilności rynku pracy w i-tym regionie, "1 w 2 - liczba wyjeżdżających do pracy poza granice i-tego regionu, 1 '\ - liczba pracowników mieszkających na terenie i-tego regionu, Dz - liczba dojeżdżających do pracy spoza ~anic i - tego regionu, 1 Zi - liczba zatrudnionych w i-tym regionie, W z ~ - wskaźnik siły ciążenia mieszkańców i-tego regionu do miejsc pracy w innych regionach, D z ~ - wskaźnik stopnia uzupełnienia zasobów siły roboczej.i-tego regionu przez mieszkańców innych regionów. '\'fskaźnik ~ przyjmuje wartości z przedziału (O; 1000), a im wyższa jest jego 1 wartość tym Większy jest stopień niestabilności zasobów siły roboczej w i-tym regionie. Rozmiary codziennych przemieszczeń przestrzennych ludności oraz wartości wskazanych uprzednio wskaźników dla poszczególnych województw w 1983 roku przedstawia tabela 1. Analiza danych zawartych w tabeli 1 pozwala na si'orrułowanie następujących wniosków: 1 wewnątrzregionalne dysproporcje między liczbą miejsc pracy a liczbą ludności zawodowo czynnej wywołują konieczność zaangażowania, niekiedy licznych, grup ludności mieszkającej stale poza granicami danego regionu. Stopień uzupełnienia regionalnych zasobów siły roboczej przez dojeżdżających z innych województw jest w skali kraju zróżnicowany, co obrf!zu.e rys. 1. Ludność z innych regionów odgrywa największą rolę w!unkcjono-

3 77 T a b e l a III olaleopod luku bi ałoatoe1u bjłhjlsf 4 ~~y<~aoalclo " ch ł akle 6 c1tehanowt1ue 1 ca,noohovtkte e elbl~akle 9 IJ'IIIIalclo 10 ao:raow kl 11 ~ehnioccsrdd u kaijalclt 1) katow-1c:łth 14 ldthcllh " konlii.uo 16 llo.auud.akl t? krakoiłlłallte 18 JcrojJUtńAte 19 lt... Ckh 10 Jeazou:ydakł e 2'1 luml*te 22 l :&)'Ukta 1l Udltlc.h 2ft floii'oa~d.clue 21 ola&t~ 26 opolokl r7 Ołlł'OlłCkU 28 ptlaltj. 29 pt otrłlovaltse )O ploc:iu )f I'Omallal<lo )2,...,..u. }) rld...uo )i. rt:łłtowiilh )5 &leci!-.. )6 radll&je }7 tk.ltmu.i'vl.ck1e 'e aluf'a.kl )9 ltohcz.m V&riUVIJcle lfo M.IValt)Ua 61 IIC11011\ak1e toa QJ"nobruakJa 4)..,.._al<lo fł4 tonn\ajda '' ttalbrayakta 46 łlłloc:bwakje 47 WI"'C)av ld. 4ł u.o.)aiu """\ 49 &lalonoaór'ml, ;....,.., 60,7 18',6 25(0,8 ))),1 61,4 90,) 20!,4 1)7,4 445,2,~1,4 174,8 1~,1 1 m,s 3n,7 109,7 158,4 }8),5,",, 11'>7,1 9S,9 2'78,6 1'>2,6 426,8 15},2 227,1 }n,9 77,] 131,0 178,&1 1)4,4. t. O),, 94,4 18), 0 196,0 121,2 91,) 93,) 122,1 810,2 118,4 "2,4,,,,, 151,1 '" o 257,6 '"' o,.,2 99,, 204,1 DoJtt4~.. 7 do prs 19,8 )1,5 100, 68,) 11,) 2,, 8 62t1 2),) 116,6 27,4 _,.7,9 1'>0,4 467,1 108,2 t.2,0 21,, lł1,4 '' ' 57, 1, 26,4 72,2 1),0.,,1 6),1'> 100,4 '' ' ~... 29,4 64,9 )6,1 8},6 '' ' 5~.7 <>0,7 ~.2 }1,5,,,, ~.s.",, 18, ) " ' 65.~ 62,),.,, 62,1 26,5 59, ,0 1,7 1,) 8,9 5,2 2,6 1,1 4,1 4,4 ' ' 2,1 c,l 64,1 ' ' 1),0 1,5 :,7,,,8 2,9?,6 7,0 ' ' 0,1,.,, 4,4 6,1 ' ' ),0 ' ' 7,, ~.. tt,6 1,4 2,5 1,2 2,2 },9 4,9 2,) 56,6 0,9 1,2 1,1 6,5 ' " ),7 1,7 5,6 2 ' ',1 26,77 65,0 6,85 18),9,..,21 2łt,1 15,56 "' ' 42,9S 60,, 19,)8 94;0 U,O) U7,7 9,73,,.,1 9,9&1 ltt.:,? 1),81o ''' " 12:,,, 1T7,' 19,12,.,,7 41,64 ' 417,) 40,)4 "' " 1),)) 114t,) 16,82 157,2 '' ;lt!o,e 22,09 1)11,?.,,28 162,6 '' '2 99,1 25,16 271o,) ",,, " ' }4,25 418,) 28,97 1Sł,4,.,,. 12,,, 18,7",26,6 )8,82 "" ' )2,9 z,20 112,, u ,, 28,7 )96,6 H,7 100,7 1),47 '" ' 41, ,1 17,99 42,8) '" ' 95,8 52," 10'1,) 18,67 122,1 64,9' 1117,8,..,, 118,2 ),/o6 ))2, 6 '' ",,,,. '' "' 156,9,,,,0 183,0 H,)B 257,) 16,00 108,7 14,.7,.,, ",,. 100,7 1),7) ~.9 20,1 )1,0 17?,8 69,0,,,. :19,, 81,) ~.6 115,2 n. 50,6 1'>0,9..,..,9 102,9 46,7 26,) 711,1 67,2 52,6 29,6 67,1... r.o,6 62,1 19,4 1011,1 )1,1 '' ' 68,9 36,0 76,8 łi1,7 1'>6,6 '10,1 68,6,.,,, '' ' 24,6 11'>0,6 18,2 40,1 64,9 68,, )2,6 61,9 50,2 57,, )0,6!14,8 2,0 0,1 )1,2 1,7 ' ' ,0 2,7,,0 2,\ 4,8 4,1 '' ' 7,7 6,1 1,, 11,1 4,6 ',1 4,7 2,6 2,7 6,1 ),6, ' 9,1 10,4.o 11,6!,O 4,1,,,., 1),4 1,) :~.6 ~. 20,9 ~.2 lo,1 o,e 1,4 6, 8 11,2..., ' " 5,4 ),9 2,5 ' '.,, '',,oe 111,0t 17,80 28,72 5(0,10 1"','16,q,29 6,6e u.,,o 27,11 22',0Cł 7.~ 24,)6 ~>.69 9,2) zę,io n.79,q,,, 47,) 9,59 42,11,,,6~ 2},68 ~.8),0,01 1Z:,)O zę,eo 6}, 49 r.",19 11,99.!~,,) 68,91 1.2,)ło t1'?,06 111,<18 190,86 >r,)o,,04 6,7Z 11,18 ' "' '71,20 ~.III 1J,)4 49,44 10,(ło5 2<,9) 17,69 28,96 t;;,ł.7 7~.61o 16,68 }),filo ~8,74 1'>4,)0 '" '' e~ 1),91 IS,,J 20,1'>0 2',81,2,}5.,,0, " '' )l,lo9 2':',4'o 32,24,,,,2 '' '' n.~ 24. ~ 26.n 10,1'\ 24," 110, ~ sz.~ 2>.~ 20,17 24,64 41,19 4Z,10 97." 65,41 1;t1,10 e,4e '!'1111,01 ~.2.. },82 46,09 ",., 29,96 1l,e6 )>,72 12,2& 19,24,,,."

4 78 waniu rynku pracy województwa stołecznego warszawskiego /stanowi ona tu 6, 5~ ogółu zatrudnionych w gospodarce uspołecznionej/, skierniewicki ego /5, 3~/, tarnobrzeskiego /4, ~/ oraz legnickiego /4, 5~/. są to zatem regiony o wysokim /poza województwem skierniewickim/ poziomie uprzemysłowienia, do ponad 50 Rys. 1. Przestrzenne zrć~nicowanic stopnia uzupełnienia regionalnych zasobów siły roboczej przez doje~d±ajqcych z innych województw 2 z ka~ego województwa kraju do niejsc pracy w innych regionach wvjetdża codziennie od 0,8 tys. /wojewćdztwa białostockie l suwalskie/ do a~ 31,2 tys. stałych mieszkańców /województwo bielskie/. 7różn1co~:ana jest zatem siła ciążenia ludności poszczególnych regionów do miejsc pracy w regionach sąsiednich, co ilustruje rys. 2. Regionami, k"tórych m eszkar.cy "'" najwyższym stopniu pode:'mują pracę pozo wojewódzkimi granic&ljt administracyjnymi, są województwa: skiernie.rlckie /do miejsc pracy w gospodarce uspołecznionej zlokalizowanych poza jego gran1\;amj. wyje~dża 19,1>~ anies;lkańców zatl'udn1onych w tym sektorze gospo-

5 79 do i~~ Rys. 2. Przestrzenne zróżnicowanie siły ciążenia mieszkańców ~o szczególnych regionów do miejsc procy w regionach sąsiednich darki narod('wej/, siedleckie /17,7*/, ostl"oł(lekie /12,2!:/, bielskit' /11, 1~/ oraz cz~s~ochowskie /10, 61./. 51la zaś ciężenia mieszkańców województw białostockiego /tylko 0, 41~/, szczecińskiego /0, 42~/, stołecznego warszawskiego /0, 5~/, olsztyńskiego /0,58%/ oraz gdańskiego 1 suwalskiego /po 0, 68'1(,/ do pozawojewódzkich uspołecznionych zaklodó~< pracy jest w skali kraju najniższa, 3 najwyższym poziomem stabilności regionalnych rynków pracy wćród ogółu województw kraju wyróżniajq si~ województwa: szczecińskie/~ 3,82/, białostockie /Sp_ 5,45/, suwalskie /SRi 7, 24/ oraz gda1'isk1e 1 - / r~odiko.we8g, 0 31/ 5 : Wzn~iekog1moen. a chytutaycchj~rozm1ary przepływu siły roboczej do-! od - 5 ~, w tyo zakresie w poszczególnych regionach ilustruje rys. 3.

6 do ponad 50 Rys. 3. Przestrzenne zró~nicowanie regionalnych rynków pracy.,.,.- ooziomu stabilności 1983 roku 4 najwyzszą ni esuo11nosc~ ll cechują sic;o rynki pracy nastf>pujf)cyoh województw: skierniewickiego /5n 121,70/, siedleckiego /~i= 97,53/, 1 ostrołęckiego /5R 1 80,56/, blelskiego /Sni 72, 64/, sieradzkiego /Sp_ 65,41/ oraz czr;stochowsklego /Sp, 64, 30/. Z województw tvch nast~je stosunkowo wysoki odpływ siły rosoczej, nie korno~nsowany niskimi rozmiarami dojazdów do pracy. 3. Kierunki mi ~dzyregionalnych do,jazdów do pr"'oy \i drodze z miejsc zamieszkania do Miejsc pr<lc}' ludno~ pokon'jje niekiedy granice nie tylko jerlnego, lecz na.,., et dwóch woje,,.:idztw. C W}'borze miejscowości codziennych pracowniczych przemieszczeń pr2estrzennych d~cyduje jednak w dużym stopniu bl'~kość /wobec miejsca za~le~zkania/ atrakcyjnego miej<;ca pracy oraz do~odne z nim powiązanie komunikacyjne". " t~d też miądzy wieloma, zwłaszcza sp,siednirni, regionami ma rnit"jsce wzajemna codzienna wymiana pracowników. Bardziej i::;totne mif' dzywojewódzk1e przepływy siły roboczej oraz ich rozmiary i kierunki ilustruje rys. 4.

7 , 10,C 20,,o - 1,5 1, 5-2, 0, 0 - ;:,c, 0-5,0 0-10, 0-2~, , 0 Rys. 4. ~:a~niejsze międzywojewódzkie przepływy siły roboczej w 1983 roku (1] lł egiona~~~i kraju "przycingajncymi" najwi t;kszą llczbq pracowników spoza ich granic administracyjnych są województwa katowickie /64,1 tys. osób/ oraz stołeczne ""'arszawskie l 56, 6 tys. l, a wipcksze rozmiary tychże dojazd6w do$r?dkowych dotyczą także województw: miejskiego łódzkiego /14,6 tys./, krakowskiego /13,8 tys./ oraz kieleckiego /13, 0 tys./. o ki e runkach zali codziennych dojazduw pracowniczych do uprzednio wskazanych województw, jak i innych,w 1983 roku tr~kblje tabela 2. :1 to beli 2 wl r6<.1 regionów "napływowych" uwzględni ono jedynie te, do których do pracy dojeżdżało co najmniej 5 tys. osób, wśród zaś regionów "odpływowych'' tylko te, z których w kierunku innego, danego regionu wyje'-d ~ ało ponad 1 tys. pracowników. 'ł P.gional:li o najw :~szy~ nasileniu dojazdów do pracy spoza ich eranic adc ini~;tracyjnych s q woje.1ództwa, jak wynika z tabeli 2, o ukształtowanej stn.1kturzc gosrodarczej z dominującym w niej prze:nysłe~:~ oraz w wy-

8 82 T a b e l a 2 Ważniejsze kierunki mi~zywojewódzkich codziennych dojazdów do pr~cy w 1963 roku Regiony "napływowe" /yi/ Regiony "odpływowe" /xi/ wielkość wielkość Odnazwa napływu nazwa pływu do w tys. regionu /y 1 / w tvs. ~ ~ ~ 4 ~ 1 katowickie ó4,1 - bielskie 27,4 - częstochowskie 18,3 - krakowskie 8,8 - opolskie 7,7 - kieleckie 1, 2 2 stołeczne warszawskie 5&,6 - siedleckie 22, 3 - skierniewickie 16,1 - ostrołęckie 8,6 - radomskie 4,1 - ciechanowskie 3,7 3 miejskie łódzkie 14,6 - piotrkowskie 6,5 - sieradzkie 3,9 - skierniewickie 3,3 4 miejskie krakowskie 13, 8 - tarnowskie 5,6 - bielskie 3,5 - kielećkie 1,6 - nowosądeckie 1,7 - katowicki e 1,0 5 kieleckie 13,0 - radomskie 7,4 - tarnobrzeskie 3,1 - piotrkowskie 1,5 6 poznańskie 11,6 - koni!\skie 2,9 - pilskie 2,5 - leszczyńskie 1,9 - bydgoskie 1,3 - kaliskie 1,1 7 bielskie 6,9 - katowickie 7,7 6 rzeszowskie 6,2 - tarnowskie 3,4 - przemyskie 2,7 - tarnobrzeskie 1,1 9 legnickie 7,6 - jeleniogórskie 3,1 z i e locogórskie 1,4 - wrocławskie 1,3 - leszczyńskie 1,2 10 piotrkowskie 7,5 - łódzkie miejskie 2,6 - częstochowskie 1,6 - sieradzkie 1,3 11 tarnobrzeskie 7,2 - rzeszowskie ~.2 - kieleckie 2,9 12 lubelskie 7,0 - tarnobrzeskie 1,8 - siedleckie 1, 5 - chełmskie 1,4 13 toruńskie 6, 5 - włocławskie 3,6 - bydgoskie <',2

9 83 cd. ta b opolskie 6,1 - częstochowskie - katowickie 2,4 1, 7 15 wrocławskie 5,6 - wałbrzyskie 1, 4 - kaliskie 1,3 - opolskie 1,3 16 tarnowskie 5,4 - rzeszowskie 3, 2 - krakowski e 1, 2 17 bydgoskie 5,2 - toruńskie 2' 1.. ródlo: opracowanie włas:ne na podstawie [1] sokim stopniu zurbanizowane. Do regionów, z których następował największy codzienny odpływ siły roboczej należą województwa sąsiadujące z województwem katowickim oraz z województwami miejskimi. Ważniejsze regiony "odpływowe" oraz kierunki wyjazdów ludności do pra<:y w 1983 roku przedstawia tabela 3. W tabeli tej uwzględniono jedynie te regiony "odpływo.ve", z których do uspołeczni onych zakładów pracy zlokalizowanych poza ich obszarami wyjeżdżało co najmniej 5% ogółu pracowników, wśród zaś regionów tr ludność "przyjmuj,cych" tylko te, do których kierowało si~ ponad 1 tys. osób z ogólnej liczby wyjeżdżających do pracy. ' fojewództwo stołeczne warszawskie przyciąga znaczn~ cz~ść siły roboczej liojewództwa skierniewickiego, siedleckiego 1 ostrołęckiego, w mniejszym zaś stopniu województw ciechanowskiego l radomskiego. W województwie łódzkie zatrudnienie w gospodarce uspołecznionej znajduje wielu m ieszkańców województwa sieradzkl.ego /ponad 4'11,/, piotrkowskiego /3, 6<>1./ oraz skierniewickiego /3~/. Do oracy w województwie katowickim napływa ją natomias:t- p, zede wszystkim mieszkańcy wojewórtztw bielskie-go oraz czf( stochowskiego, a w mniejszyn zakresie także z województwa opolskiego i mi ej ski ego krakoliski ego. Do tegoż ostatni ego do pracy w gospodarce uspołecznionej kieruje si ~ zat cz~sć ludności z województwa tarnowskiego /J,6Y/, bielskiego oraz nowos~deckiego. Oczywiście przykładów istnienia, niekiedy silnych, mi ;rlzywojewódzkich związków w tym zakresie jest w skali kraju znacznie l>1~ej. t tym miejscu \o/skazano bowiem jedynie na najbardziej istotne. 'chwalona w dniu 20 lipca 1q83 roku ustawa o systemie r~d narodowych i 5~morządu terytorialnego /~z. U. nr 41, poz. 185/ wart wskazuje, i:t "województwo stanowi zespół oiast 1 gmin powiązanych ze sobą wi "z!ą społeczną.i gospodarczą". Ustawa ta jer!nak w swych dalszych zapisach okrc! la procedury zr~ian w pldziale administracyjnym kraju, a między inn~ wskazuje na no~l1woić znian eranic województwa oraz tworzenie nowych i znoszenie i c tniej~cych województw. eranice województwe powinny być

10 Tabela 3 ~fa1n1ejsze reld.ony "odpływu" ludno~! do pracy w innych województwach w 1983 roku Lp. nazwa Regiony "ddpływowe" /x 1 / ~e~iony napływowe" /y 1 / Wz _l. 100 M 1 wielkość odpływu w tys skierniewickie 19, 09 20,09 2 siedleckie 3 ostrołęckie 4 bielskie 5 częstochowskie 6 sieradzkie 7 tarnowskie 8 radomskie 9 piotrkowskie 10 ciechanowskie 11 konińskie tr6dło: jak w tabeli ,23 11, 10 10,56 8,80 7,12 6,89 6,35 5,81 5,37 25,6 10,4 31,2 24,0 8,4 11,2 13,4 11, 6 5, 5 6,1 na.:wa - stołeczne warszawskie - łódzkie miejskie - stołeczne warszawskie - lubelskie - stołeczne warszaws)de - katowickie - krakowskie - opolskie - piotrkowskie - łódzkie miejskie - cz~stochowskie - piotrkowskie - kaliskie - krakowskie - rzeszowskie - kieleckie - stołeczne warsza,.tskie - łódzkie miejskie - kieleckie - skierniewickie - częstochowskie - stołeczne warszawskie - poznańskie Wielkość napływu z regionu xi w tys. 16,1 3,3 22,3 1,5 8,6 27,4 3, 5 18,3 2,4 1,8 3,9 1,4 1, 3 1, 1 5,6 3,4 7,4 4,1 6,5 1,5 1,3 1,2 3,7 2,9 Wz /x 1 -+Y/ i M/x 1 / 14,76 3,02 15,42 1,05 10,11 9,75 1,24 8,06 1,04 0,81 4,02 1,46 1,36 1,12 3,59 2,15 3,82 2,12 3,68 0,84 O, 71 0,65 3,90 2,57 ~

11 bowiem odzwierciedlftni~ rzpc?.ywitcie lstnicj~cego stanu organizacji przestrzennej społeczeństwa rodsumowanie Szczególnie dute nasilenie "zewnętrznych" dojazdów do pracy obserwuje się w województwie katowickim oraz w tzw. województwach miejskich. Obszary te tworzą przy tym istotne ogniwa krajowego systemu osadniczego, są bowiem największymi aglomeracjaoi, których je~ną z podstawowych cech jest, poza znaczną koncentracją potencjału demograficznego, produkcyjnego i infrastrukturalnego, istnienie coraz silniejszych związków społeczno- gospodarczych między ośrodkami centralnymi /czy też stref~! WP,złowym1/ tych zlotonych układów osadniczych a otaczającymi je terenami. Właś nie jednym z rodzajów tychte związków $ą dojazdy do pracy. rodział admini stracyjny kraju winien natomiast uwzględnić ich intensywno4ć. Jednakte zakreślone w 1975 ro~j granice wielu województw, w tym przede wszystkim województw miejskich, w r~ący wręcz sposób naruszyły ukształtowane w wieloletnim procesie układy ciążeń ludności /por. (2, s. 44] /. Uwata się przy tym, że nowy podział administ racyjny sztucznie oddzielił duże ośrodki miejskie od ich bezpośredniego zintegrowanego z nimi otoczenia. Dotyczy to w szczególności Warszawy, Lodzi i Krakowa. Konieczne jest zatem dokonanie zmian polegających na rozszerzeniu granic województw m1ejsnich i ich dostosowaniu do rzeczywistego zasięgu oddziaływania miast. Równoczel nie powinny zostać przeprowadzone korekty przebiegu granic wielu innych województw, polegaji}ce zwłaszcza na w włączaniu gmin, które wchodziły przed 1975 rokiem w skład powiatu, a obecnie znajdują się w ( ranicach dwóch,a nawet większej liczby województw, rto jednego województwa [4, s. 15]. 7asadniczym bowiem błędem, jaki w tworzeniu nowego podziału odministracyjnego popełniono, było rodzielenie istniejących uprzednio powiatów. r :o~ na przy tym z dutvm prawdopodobieństwem stwit rdzić, u mi ~dzy miejscowościami dawnych powiatów nadal utrzymują się silne związki srołeczno-gospodarcze, w t~ tokże codzienne przepływy siły roboczej. t:iezadowolenie rudzi jednak fakt, u osoby dojeid ' ające do rracy do r.~ 1ejscowośc1, które obecnie znalazły si ~ w granicach innego województwa, niektóre sprawy /nr. korzystanie ze specjalistycznej opieki zdrowotnej/ mo5ą załatwia ć w innym c ielcie niekiedy znacznie o ~ ~alon}~ ort ich m1~jsca zamieszkania 1 miejsca pracy [3, s.?3]. 7 rewnoćciq korekty ~ranie adrr inis tracyjnych wojew6dztw nie zmieniłyby ksztaltow ~ nego od lat układu clq~eti mieszkańców, rozwittzalyby jednak wiele istotnvch, z f'llnktu wi dzenia l okalnych społacznoćci, proble~ów.

12 86 UT~'llJRA [1] Dojazdy do pracy. Spis Kadrowy l farszawa: GUS [2) Podz1ał administracyjny kraju - ooglądy 1 opinie. 'll'arszawa: KPZK PAN Biuletyn KPZK PAN. Zeszyt 126. [3] P o t r Y k o w s k 1 M.: Charakterystyka wniosków ludno~c1 dotyczących.t\.lnkcjonowania podziału administracyjnego Polski. W: Podział admin1stracyjny kraju - poglądy i opinie. Warszawa: KPZK PAN Biuletyn KPZK PAN. Zeszyt 126, s [4) S t a s 1 ak A., P o tryk o w ski M.: Korekta obecnego podziału administracyjnego Polski. Wersja minimum. W: Podział administracyjny kraju - studia, materiały, dyskusja. Warszawa: KPZK PAN Biuletyn KPZK PAN. Zeszyt 128, s (5] Z a w a d z k 1 S.M. : Polska- przestrzeń- społeczeństwo. Warszawa: PiE INTERURBAN LABOUR FLOW5 AND COUNTRY All'!INISTRATIVE DIVISION UNOFR STAFF CENSJS RESULTS OF lmmary The article aims at presenting d1rect1ons, as well ax at showing interurban relat1 on s w1 thin t he range o f comruter traff1c. Aga1nst the background of the above mentioned fact1rs, 1rregularit1es of adm1nistrative division are ahown. Katowice d1str1ct and some municipal districts are observed to be o f c;reat commuter traffic. The establishment of urban districts, in 1975, upset the bal~ce of arranged populatlon aglomeration. Corrections of the marked urban trontiers seem to be essential in most cases. '.lel~bosbo.!j;k:!e:!iotok:' PAEOl{l;;j CHJThl A A,llt.l~m~iCTPA'lllBHO-T.!.'PF.!TOP~AJlbHOE JlEJlF.:Hl1:: c rpa!!.1 B CB!;TE PE3YJibTATOB fiep'etivlc'' KAJl.POB SA I983 ro;: Pe3!01!.e Uem.D CTST:DII fll!jlrsl'cr :tąentn~>ikbuiir HanpeBJteHtt.l 11 lt3cepehnc c;uu:i lo!6l!.iiyll0ello]:lcltiix CBRSeli B OTHOUJelln.l np06;;1;!{0b 118 paoory,!i HS 3TOt4 IDOliC Onp6,1t6116HM6 H6;!{0CT8TltOB UaCTORutero <ma'iihi1ctp8tl-11lho-t6 ppr.ttoploisji:bhoro.1{6ji6hhr CTpBH!i. 0co6CIIHO 6onz,moe YB631Wł6HH6 IJIIC BH6WIH1X 11 np063,l.\o:b H8 pa6oty H86311l]t86TCR B KBTOJ!IIUJ<O!J.ll06:BO]tCTB6 1: B Tli. ropo~cihlx BOC BO;l{CTBWC. H&.I61JCI!llli6 B 1975 r. rpaunu;,j ~II!OrUX BOCBO;tCTI\ uapyl!ll1.1jii npcx HHe CTpyKTyp!i Ttl IT03TOIJY B ljuor>1x CJiy48!'1X HYlitH~ KopraKTU 3Ę.!IIHiiCTp a T~l"E IłO-T8ppiiTOpll81lbHbOC rpshiid B06BO,ltCTB.