KPC SKRYPT. Ugoda sądowa Może być zawarta przed wniesieniem pozwu Skutkuje umorzeniem postępowania Może być uznana przez sąd za niedopuszczalną

Transkrypt

1 1 Mateusz Popiel KPC SKRYPT Ugoda Możliwe zawarcie przed wniesieniem pozwu (art. 184) Możliwa z zakresu prawa pracy. Niemożliwa w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, sprawach rozwodowych, o uznaniu postanowień wzorca umowy za niedozwolone Powoduje zbędność wyrokowania Powoduje umorzenie postępowania (procesowy skutek ugody) Po zawarciu ugody sąd umorzy wszczęte postępowanie (art. 355) Ugoda przed mediatorem po zatwierdzeniu: Jest tytułem egzekucyjnym Ma moc prawną wyroku Jest podstawą do umorzenia postępowania Ma moc prawną ugody zawartej przed sądem Ugoda sądowa Może być zawarta przed wniesieniem pozwu Skutkuje umorzeniem postępowania Może być uznana przez sąd za niedopuszczalną Grzywna w kpc wynosi do zł (art. 163) Odpowiedź obowiązek wniesienia odpowiedzi na pozew przed I rozprawą ma zobowiązany do tego zarządzeniem przewodniczącego (art. 207 par. 2) Zagadnienie prawne natrafiwszy na zagadnienie prawne sąd I instancji jeśli jest to sąd rejonowy, to może przekazać (z uzasadnieniem) sprawę SO (art. 18 par. 1)

2 2 Mateusz Popiel Terminy ( do ) prekluzja Interwencja uboczna Do zamknięcia rozprawy w II instancji (art. 76) Interwencja główna Do zamknięcia rozprawy w I instancji Kaucja aktoryczna Przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy (1121) Zarzut zapisu na sąd polubowny Przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy (art par. 1) Sprawdzenie WPD po doręczeniu pozwu na zarzut pozwanego Przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy (art. 25 par. 2) Roszczenie o zwrot kosztów Najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia Niewłaściwość sądu dająca się usunąć za pomocą umowy stron (umowa prorogacyjna) tylko na zarzut pozwanego Przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy (art. 202) Zarzut umowy o mediację Przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy (art. 202 ^1) Cofnięcie pozwu Bez zezwolenia Aż do zamknięcia rozprawy (art. 203) Zrzeczenie się roszczenia Aż do wydania wyroku (art. 203) Powództwo wzajemne Nie później, niż na I rozprawie / w sprzeciwie od wyroku zaocznego (art. 204) Przekazanie sprawy SO na wniosek pozwanego, jeżeli pozwany Aż do zamknięcia rozprawy (art. 205) wytoczył przeciwko powodowi przed tym sądem powództwo wpływające na roszczenia powoda / ma z nim związek / roszczenia nadają się do potrącenia Termin dwutygodniowy przysługuje Pozwanemu składającemu sprzeciw od wyroku zaocznego Pozwanemu wnoszącemu zarzuty od nakazu zapłaty Pozwanemu wnoszącemu sprzeciw od nakazu zapłaty Dłużnikowi wnoszącemu zarzuty przeciwko planowi podziału sumy uzyskanej z egzekucji Wniesienie apelacji Środki dowodowe Inne środki dowodowe (dowód z ) Plany i rysunki (art. 308 par. 1) Grupowe badanie krwi (art. 305) Film Telewizja Fotokopia Fotografia Płyty / taśmy dźwiękowe i inne przyrządy utrwalające / przenoszące obrazy / dźwięki Nie są (jest) innymi środkami dowodowymi Przesłuchanie stron (art. 299) Oględziny (art. 292) Zeznania świadków (art. 258)

3 3 Mateusz Popiel Podziały i charakterystyka środków dowodowych / dowodów Dowód z dokumentu Tak (jest DzD) NIE (Nie jest) Decyzja administracyjna Kserokopia umowy (art. 244) Akt notarialny List W charakterze strony może być przesłuchiwany przedstawiciel ustawowy Dowód z przesłuchania stron, to dowód: Ostateczny Co do zasady jednolity Może być dopuszczony zarówno z urzędu, jak i na wniosek Subsydiarny w postępowaniu zwykłym / obligatoryjny w sprawie o rozwód Osobowy / osobisty Pośredni, związany z odebraniem przyrzeczenia (art. 304) Postępowania dowodowego nie przeprowadza się W postępowaniu upominawczym Co do faktów notoryjnych (art. 228 par. 1) Co do faktów znanych urzędowo (art. 228 par.2) Co do zasady przy wydawaniu wyroku zaocznego (chyba że są wątpliwości) Przedmiotem dowodu może być Zwyczaj Fakty istotne dla rozstrzygnięcia Prawo obce Zasady doświadczenia życiowego Dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba podpisująca (go) złożyła (i) zawarte w nim oświadczenie Dokument urzędowy Domniemanie autentyczności Domniemanie zgodności z prawdą oświadczenia organu / organizacji, od którego dokument pochodzi Możność prowadzenia przeciwdowodu Ta sama moc dowodowa co inne dowody (np. zeznania świadków, opinie biegłych)

4 4 Mateusz Popiel Powództwo wzajemne Może być wniesione: W odpowiedzi na pozew Od chwili doręczenia pozwu (art. 192 pkt. 2) Nie później niż na I rozprawie (do zamknięcia rozprawy w I instancji) lub w sprzeciwie od wyroku zaocznego (art. 204 par. 1) Do sądu pozwu głównego, chyba że pozew wzajemny zmienia właściwość SO (art. 204 par. 2) Jeżeli pozwany wniósł powództwo wzajemne na II rozprawie sąd kieruje pozew wzajemny do osobnego rozpoznania Przesłanki: Roszczenie wzajemne jest w związku z roszczeniem powoda Nadaje się do potrącenia roszczenie wzajemne Warunki: Od momentu doręczenia pozwu Identyczność stron Związek z powództwem głównym / nadaje się do potrącenia Dopuszczalne w postępowaniu uproszczonym, ale tylko jeżeli roszczenia nadają się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym Niedopuszczalność powództwa wzajemnego: Ustalenie macierzyństwa i ojcostwa i ich bezskuteczności W postępowaniach nakazowym, upominawczym, nieprocesowym Nie od wniesienia pozwu, nie od wniesienia pozwu głównego, a od doręczenia dopuszczalne (199) Rozwód (art. 439) / separacja (separacja na zgodny wniosek małżonków postępowanie nieprocesowe) Naruszenie posiadania Postępowanie pojednawcze W zwykłym roku procesu cywilnego: Jest fakultatywne Ma na celu zawarcie ugody o poniesienie mniejszych kosztów postępowania Przeprowadza je sąd rejonowy Iudex inhabilis (w praktyce sędzia jest wyłączony z mocy ustawy) W sprawie swojego syna (art. 58 par. 1 pkt. 2), wnuka W sprawie przekazanej do ponownego rozpoznania przez sąd odwoławczy sądowi I instancji (art. 386 par. 5)

5 5 Mateusz Popiel W których brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o wznowienie postępowania (art. 48 par. 3), zaskarżenia orzeczenia W których był pełnomocnikiem Teściowej (1 ), szwagra (2 ) Ale nie jest w stosunku do konkubiny (!) Krewni w linii prostej wstępni, zstępni. Powinowaci w linii prostej teść, teściowie. Krewni boczni do 4 stopnia rodzeństwo (2), bratanek/ siostrzenica (3), bracia cioteczni (4 ). Powinowaci boczni do 2 szwagier, szwagierka. Wniosek o wyłączenie sędziego: można wnieść ustnie do protokołu, musi być uprawdopodobniony. Zaskarżalność i środki Plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji (1027 par. 2) zarzuty Wyrok sądu polubownego (1205 par. 1) skarga (o uchylenie wyroku sądu polubownego) Czynność komornika (1205 par. 1) skarga (do sądu rejonowego) Postanowienie referendarza w postępowaniu egzekucyjnym (767^3a) skarga Zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji (841) powództwo (pozew) Wyrok zaoczny (pozwany) sprzeciw Nakaz zapłaty zarzuty / sprzeciw Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym zarzuty Zwyczajne środki zaskarżenia Apelacja Zażalenie Sprzeciw od wyroku zaocznego Środki odwoławcze Nadzwyczajne środki Szczególne środki zaskarżenia zaskarżenia Skarga Sprzeciw od wyroku kasacyjna zaocznego Skarga o Zarzuty od nakazu wznowienie zapłaty w Skarga o postępowaniu uchylenie nakazowym wyroku sądu Sprzeciw od nakazu polubownego zapłaty w Europejskim Postępowaniu Upominawczym Sprzeciw od nakazu zapłaty w EP Nakazowym Skarga na orzeczenie referendarza sądowego Nie jest środkiem odwoławczym Sprzeciw w postępowaniu nakazowym (od nakazu zapłaty) Kasacja Sprzeciw od wyroku zaocznego Środek odwoławczy nie przysługuje żadnej ze stron od postanowienia SN odrzucającego skargę kasacyjną

6 Art. 379 Przesłanki bezwzględne negatywne 6 Mateusz Popiel Immunitet sądowy (1113) Nieważność postępowania Jurysdykcja krajowa (1099) Droga sądowa Zdolności sądowa / procesowa, organ powołany do reprezentowania / przedstawiciel ustawowy / należyte umocowanie Litis pendentio / res iudicata Sprzeczny z prawem skład orzekający / iudex inhabilis SR SO Strona pozbawiona możności obrony swych praw Przesłanka bezwzględna pozytywna Przesłanka bezwzględna pozytywna Jest przesłanką procesową bezwzględną Brana pod uwagę z urzędu w każdym stanie sprawy Jest powodowana przez niedopuszczalność drogi sądowej (379 pkt. 1) Sąd I instancji bierze pod uwagę z urzędu Sąd II instancji bierze pod uwagę z urzędu w granicach zaskarżenia SN bierze pod uwagę z urzędu w granicach zaskarżenia (398 ^ 13) Sąd II instancji może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym (art. 374) Postępowanie nieprocesowe Występuje Uczestnicy (wnioskodawca i inni uczestnicy) i zainteresowani Kaucja aktoryczna (art. 1128) Możliwość zapisu na sąd polubowny (art. 1165) Nie musi być sporu Brak stron i interwenientów ubocznych Orzeczenie merytoryczne zapada w formie postanowienia Wszczęcie wniosek (a nie pozew) Sprawy małżeńskie Może być przeprowadzony wywiad środowiskowy W sprawie o rozwód / separację dowód z przesłuchania stron jest obligiem (art. 432) Wyrokiem zaocznym można rozwiązać małżeństwo przez rozwód Konieczne pełnomocnictwo do prowadzenia danej sprawy

7 7 Mateusz Popiel Sąd polubowny Przedmiot spory o prawa majątkowe / niemajątkowe (art. 1157). Wyłączenie sprawy o alimenty (art. 1157) Forma umowa stron na piśmie (1162). Wyjątek prawo pracy tylko po powstaniu sporu + forma pisemna + dopuszczalny zapis w procesie i w postępowaniu nieprocesowym Zapis na sąd polubowny przesłanka procesowa względna, negatywna Zarzut zapisu na sąd polubowny przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy (art par. 1). Wniesienie sprawy do sądu nie stanowi przeszkody do rozpoznania sprawy przez sąd polubowny (art par. 3) Możliwość zabezpieczenia przez sąd roszczeń dochodzonych przed sądem polubownym (1166 par 1) Trzech arbitrów jeśli strony nie umówią się inaczej Ugoda przed sądem polubownym sąd polubowny umarza postępowanie Na postanowienia sądu polubownego przysługuje zażalenie (art par. 3) Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego 3 miesiące (max 5 lat) Moc równa wyrokowi po uznaniu przez sąd / stwierdzeniu wykonalności Uznanie postanowienie, posiedzenie niejawne, na postanowienie przysługuje zażalenie Stwierdzenie wykonalności (egzekucja) nadanie klauzuli wykonalności (postanowienie) zażalenie Tytuł wykonawczy wyrok sądu polubownego, ugoda przed sądem polubownym, których wykonalność została stwierdzona W razie zapisu na sąd polubowny można sprawę rozpoznać jeżeli do momentu wdania się w spór pozwany nie podniesie zarzutu Zapis na sąd polubowny powinien być sporządzony na piśmie i podpisany przez obydwie strony Rodzaje spraw rozpoznawanych przed sądem polubownym: prawa majątkowe pieniężne, prawa majątkowe niepieniężna, naruszenie dóbr osobistych Postępowanie przed sądem polubownym postępowaniem: pozasądowym i rozpoznawczym Postępowanie pojednawcze w trybie zwykłym procesu cywilnego: jest fakultatywne, ma na celu zawarcie ugody i poniesienie mniejszych kosztów postępowania, przeprowadza je sąd rejonowy.

8 8 Mateusz Popiel Tytuł egzekucyjny Prawomocny wyrok sądu (777 par. 1 pkt. 1) Ugoda zawarta przed sądem (777 par. 1 pkt. 3), w postępowaniu pojednawczym Wyrok sądu polubownego (1212) po potwierdzeniu jego prawomocności przez sąd (777 par. 3) / ugoda przed nim zawarta Orzeczenie sądu zaopatrzone rygorem natychmiastowej wykonalności (777 par. 1 pkt. 1) Ugoda zawarta w postępowaniu pojednawczym Nakaz zapłaty Nie są TE: mandat policyjny, każdy akt notarialny, decyzje administracyjne i podatkowe Tytuł wykonawczy Wyrok sądu polubownego / ugoda przed nim zawarta, których wykonalność została stwierdzona Prawomocne orzeczenia sądu zaopatrywane w klauzulę wykonalności (art ) Jest podstawą egzekucji Tytuł wykonawczy = tytuł egzekucyjny + klauzula wykonalności Interwencja Główna Można zgłosić (od doręczenia pozwu) do zamknięcia rozprawy w I instancji Sąd może zawiesić postępowanie, które jest już w toku, do chwili rozstrzygnięcia interwencji głównej (postępowanie główne) Nie jest dopuszczalna w sprawach o naruszenie posiadania Może dokonywać czynności dyspozytywnych Interwenient główny stroną (powodową) Niemożliwa w nieprocesie, bo to pozew Interwenient główny jest stroną. Nie jest: współuczestnikiem biernym, osobą trzecią, uczestnikiem postępowania. Uboczna Można zgłosić do zamknięcia rozprawy w II instancji Dopuszczalna w postępowaniu zwykłym, a niedopuszczalna w nakazowym, nieprocesowym i uproszczonym. Wiąże się z udziałem osób trzecich Warunkiem skuteczności interes prawny Może powstać na skutek przypozwania Nie jest stroną, a osobą trzecią Nie ma ograniczenia w zakresie spraw, w których jest możliwa Interwenient uboczny może robić wszystko to, co strona na danym etapie postępowania poza czynnościami dyspozytywnymi Przypozwanie może prowadzić do interwencji ubocznej Samoistna Niesamoistna Strona może cofnąć środki odwoławcze wniesione przez interwenienta niesamoistnego, a przy samoistnym to jest niemożliwe, bo on ma statut równy stronie działa interwenient uboczny samodzielnie, niezależnie od strony, może dokonywać czynności w sprzeczności z czynnościami strony odpowiednio przepisy o współuczestnictwie jednolitym (IUS nie może być świadkiem Niedopuszczalność interwencji: postępowanie uproszczone, postępowanie nieprocesowe. Opozycję przeciwko ubocznej może zgłosić: strona, do której interwenient przystępuje, strona przeciwna. Sąd oddali opozycję, jeżeli interwenient uprawdopodobni swój interes prawny (art. 78 par. 1). Przypozwanie strona, której w razie niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia sprawy przysługiwałoby roszczenie wobec osoby trzeciej, albo wobec której osoba trzecia

9 9 Mateusz Popiel mogłaby wystąpić z roszczeniem może tą osobę przypozwać. Związane z interwencją uboczną. Termin do zamknięcia rozprawy w II instancji. Ma miejsce, gdy strona wnosi do sądu pismo procesowe o zawiadomieniu osoby trzeciej, że może ona zgłosić swe przystąpienie do strony jako interwenient uboczny. Zmiany podmiotowe tylko w I instancji (nie występują w II instancji, postępowaniu nakazowym, postępowaniu uproszczonym) Dopozwanie brak legitymacji po stronie pozwanego. Legitymacja grupowa. Zapozwanie brak legitymacji po stronie powoda, uzupełnienie legitymacji łącznej biernej (art. 195 par. 2). Zapozwanie ma związek z współuczestnictwem koniecznym i z brakiem legitymacji łącznej biernej. Mogą dokonywać czynności dyspozytywnych interwenienci: główny, uboczny samoistny i niesamoistny ( par. 2 a contrario). Prokurator Może wstąpić do każdego postępowania. Prokurator, RPO, Inspektor pracy i organizacja społeczna mogą powodować wszczęcie postępowania dla ochrony praw obywateli Może wnieść apelację i skargę kasacyjną, wytoczyć powództwo w każdej sprawie. Wytaczając powództwo na rzecz osoby trzeciej prokurator może bez jej zgody: cofnąć pozew, rozszerzyć żądanie pozwu Prokurator może wszcząć postępowanie w sprawach: o zapłatę, o ustalenie ojcostwa. Prokurator nie może wszcząć: o rozwód i separację, zrzec się roszczenia, zawrzeć ugody, o zapłatę, o ustalenie ojcostwa. Prokurator nie może wytoczyć powództwa w każdej sprawie Postanowienia kończące postępowanie w każdej sprawie: odrzucenie apelacji i odrzucenie pozwu. Definicje Legitymacja procesowa uprawnienie do tego, by być stroną konkretnym procesie Wyrok wstępny wyrok, w którym sąd uznaje roszczenia za usprawiedliwione co do zasady Kaucja aktoryczna (1119) kaucja składana przez powoda cudzoziemca na pokrycie kosztów procesu Zdolność postulacyjna zdolność do tego, by osobiście / bez pełnomocnika działać w procesie Powództwo ekscedencyjne osoba trzecia może żądać zwolnienia zajętego przedmiotu spod egzekucji. Wytacza się przeciwko wierzycielowi, a jeżeli dłużnik zaprzecza prawu osoby trzeciej, to należy wówczas pozwać także dłużnika.

10 10 Mateusz Popiel Cofnięcie pozwu jest czynnością dyspozycji formalnej (formalną powoda) Skutkuje umorzeniem postępowania Może nastąpić aż do wydania przez sąd II instancji Dowód z przesłuchania świadków (ograniczenia) Z mocy ustawy świadkiem nie może być (259, 430) Prawo odmowy zeznań (261 par. 1) Prawo odmowy odpowiedzi na pytanie (261 par. 2) osoba niezdolna do spostrzegania / komunikowania swych spostrzeżeń wojskowa i urzędnik niezwolnieni od zachowania tajemnicy niejawnych o klauzuli zastrzeżone / poufne, jeżeli ich zeznanie miałoby być połączone z jej naruszeniem przedstawiciel ustawowy strony oraz osoba, która może być przesłuchana w charakterze strony jako organ osoby prawnej, lub innej organizacji mającej zdolność sądową (259 pkt. 3) współuczestnik jednolity (259 pkt. 4) + w sprawach małżeńskich: małoletni, który nie ukończyli 13 lat; zstępni stron, którzy nie ukończyli 17 lat + nie jest dopuszczalna w sprawach o prawa stanu z wyjątkiem spraw o rozwód: wstępni stron zstępni stron rodzeństwo osoby pozostające ze stronami w stosunku przysposobienia małżonkowie stron powinowaci w tej samej linii / stopniu jeżeli zeznania mogłoby narazić świadka / jego bliskich na odpowiedzialność karną, hańbę / dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej duchowny co do faktów powierzonych mu na spowiedzi Może być interwenient uboczny niesamoistny osoba nieubezwłasnowolniona lecz zdolna do spostrzegania i komunikowania swoich spostrzeżeń współuczestnik formalny (np. co do faktów dotyczących innego współuczestnika); niejednolity w charakterze strony może być przesłuchany przedstawiciel ustawowy (302 par. 2) duchowni (prawo odmowy odpowiedzi co do faktów powierzonych na spowiedzi) bliski przyjaciel strony; były małżonek strony ksiądz prawosławny co do faktów, o których dowiedział się na spowiedzi ksiądz katolicki co do faktów ze swojego życia osobistego osoba współmieszkająca ze stroną Praktyka Świadkiem Nie może być interwenient uboczny samoistny (259 pkt ) współuczestnicy konieczni, jednolici

11 11 Mateusz Popiel Pełnomocnictwo Nie może być pełnomocnikiem procesowym Wstępni Konkubenci Interwenient główny Szwagier Zięć Teść Z mocy prawa pełnomocnictwo umożliwia Wniesienie apelacji Skargi o wznowienie Odbiór kosztów Wytoczenie powództwa wzajemnego Cofnięcie pozwu Zdaniem judykatury pełnomocnictwo procesowe nie obejmuje z samego prawa umocowania do wniesienia skargi kasacyjnej i udziału w postępowaniu kasacyjnym (?) Nie umożliwia Wniesienia skargi kasacyjnej Wniesienie skargi o stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Zapis na sąd polubowny Wartość przedmiotu sporu [WPS] Może mieć wpływ na (126^1): właściwość rzeczową sądu, wysokość wpisu (opłaty), dopuszczalność środka odwoławczego Nie ma wpływu na: nieważność postępowania, przekazanie przez SR sprawy SO w trybie art. 18 kpc Po doręczeniu pozwu sprawdzenie jedynie na zarzut pozwanego zgłoszony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy Dzierżawa najem suma czynszu za 3 miesiące Świadczenie powtarzające suma za rok (krócej krótszy okres) Do WPS nie wlicza się: odsetek, pożytków, kosztów. Merytorycznej zaprzeczenie podstawy faktycznej / prawnej powództwo wzajemne zarzut potrącenia Środki obrony Procesowym / formalny zarzut zapisu na sąd polubowny zarzut niewłaściwości sądu

12 12 Mateusz Popiel Zarzuty Środki obrony pozwanego w procesie Zaprzeczenie podstawy faktycznej powództwa Podnoszenie zarzutów Uznanie powództwa Formalne (procesowe) oparte o przepisy procesowe i wypierane jako postępowanie podniesienie przesłanki procesowej formalnej ograniczenie postępowania do pewnego elementu obowiązkowe wdanie siew spór co do meritum Niweczące (peremptoryjne) kończą proces Formalne niedopuszczalność drogi sądowej res iudicata lis pendens Materialne przedawnienie termin zawity Zarzuty Merytoryczne (materialne) są skierowane przeciwko roszczeniu powoda przeciwko powstaniu (i istnieniu) powoda oparte na własnym prawie pozwanego można podnosić aż do zamknięcia rozprawy Zawieszające (dylatoryjne) zawieszają wydanie rozstrzygnięcia Formalne niewłaściwy tryb postępowania niewłaściwość sądu Materialne przedwczesność powództwa Postępowanie egzekucyjne. Środki zaskarżenia: zażalenie, zarzuty. Formy (rodzaje) orzeczeń Skład sprzeczny (nieważność) uchyla zaskarżony wyrok i zwraca sprawę do I instancji znosząc postępowanie w odpowiednim zakresie w razie stwierdzenia nieważności. Postanowienie sądu II instancji. Art. 386 par. 2 Orzeczenie merytoryczne w postępowaniu nieprocesowym postanowienie. Art. 516 Nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniu państwa obcego postanowienie (art. 1151^2 par. 1) Referendarz może wydać orzeczenie w postępowaniu upominawczym w SR i SO.

13 13 Mateusz Popiel SR SO SN nadanie klauzuli wykonalności orzeczeń sądu państwa obcego ubezwłasnowolnienie orzeczenie separacji postępowanie nakazowe i upominawcze separacja na zgodny wniosek małżonków przedsiębiorstwo państwowe i o samorządzie przedsiębiorstwa państwowego rozwiązanie przysposobienia 1+2 (453+47) wyłączenie ławnika (54+52 par. 2) Przeprowadza postępowanie pojednawcze postępowanie nakazowe i upominawcze sprawy w których WPS = 75 tys. zł zniesienie współwłasności pieniędzy małżonkami oznacza sąd przed który należy wytoczyć powództwo, gdy nie można ustalić właściwości miejscowej (45) SN może przyjąć do rozpoznania sprawę będącą przedmiotem apelacji, jeżeli powstałe na jej tle zagadnienie prawne budzi poważne wątpliwości + zażalenie do SN: postępowanie sądu II instancji o odrzuceniu apelacji (ws w której przysługiwała SK) postępowanie sądu II instancji o odrzuceniu SK + SN może orzec co do istoty sprawi o ile naruszone zostały jedynie przepisy prawa materialnego 1 sędzia ławników 3 sędziów Więcej / inny skład rozwiązanie zagadnienie prawne przy przysposobienia (SR) (47 rozpoznawaniu SK (398^) par. 2 d) pozbawienie / ograniczenie władzy rodzicielskiej separacja prawo pracy rozwód postępowanie uproszczone postępowanie w sprawach ubezpieczeń społecznych alimenty (47 par. 1) zaprzeczenie macierzyństwa (453) zapłata w postępowaniu upominawczym (47 par. 1) o naruszenie posiadania (47 par. 1) apelacja w postępowaniu uproszczonym (505(10)) odrzucenie kasacji przez SN SN rozpoznaje skargę kasacyjną w przesądzie SR o ustalenie ojcostwa wyłączenie ławnika (SR) możliwość rozpoznania w składzie w SO (367 par. 3), SR (52 par. 2), SA (367 par. 3), SN (398 (10)) odmowa przyjęcia przez SO zagadnienia prawnego SR (posiedzenie niejawne) (art. 18 par. 2) SO zwraca SR skarga kasacyjna sprawa o ubezwłasnowolnienie apelacja od rozwodu sąd orzeka o wyłączeniu sędziego SN rozpoznaje skargę kasacyjną sąd II instancji odrzuca skargę kasacyjną SO odmawia SR rozpoznania sprawy apelacja od rozwodu

14 14 Mateusz Popiel Zawieszenie postępowania Obligatoryjne (174 i n.) Fakultatywne (177) [preiudiciale] 1) R.I.P. śmierć strony / przedstawiciela ustawowego, 1) Litis pendentio civile rozstrzygnięcie sprawy zależy utrata zdolności procesowej / sądowej, charakteru od wyniku innego toczącego się postępowania przedstawiciela ustawowego cywilnego 2) Braki w składzie organów braki w składzie 2) Interventio osoba trzecia wystąpiła przeciwko obu jednostki organizacyjnej uniemożliwiające jej działanie 3) Vis maior strona / przedstawiciel ustawowy znajduje się w miejscowości pozbawionej wskutek nadzwyczajnych wydarzeń komunikacji z siedzibą sądu 4) Postępowanie upadłościowe postępowanie dotyczy masy upadłości i ogłoszono upadłość z możliwością zawarcia układu, a strona pozbawiona prawa zarządu masą upadłości / ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku strony 5) Zastępstwo przez Adwokata / Radcę Prawnego obowiązkowe i utrata tego zastępstwa (śmierć, skreślenie z listy, utrata możliwości wykonywania zawodu, utrata zdolności procesowej). 175^ 6) Litis pendentio gentium Sprawa o to samo roszczenie, między tymi samymi stronami zawisła przed sądem państwa obcego wcześniej, niż przed sądem polskim (1098) stronom z interwencją główną 3) Administratio preiudiciale rozstrzygnięcie sprawy zależy od uprzedniej decyzji organu administracji publicznej 4) Crimen ujawni się czyn, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej 5) Absentia niestawiennictwo stron na rozprawie (jeżeli ustawa nie stanowi inaczej), w razie niestawiennictwa powoda, gdy nie żądał rozpoznania sprawy jego nieobecności, a pozwany nie zgłosił wniosku o rozpoznanie sprawy 6) Falsa domicile na skutek braku / wskazania złego adresu powoda / niewskazania w terminie adresu pozwanego / niewykonania innych zarządzeń nie można nadać sprawie dalszego biegu 7) Na wniosek spadkobiercy, gdy nie złożył jeszcze oświadczenia o przyjęciu spadku (175) 8) Rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego postępowania w sprawie cywilnej toczącego się przed sądem lub innym organem państwa obcego (1098^1) 9) Bezczynność stron Spoczywanie sporu (procesu), to zawieszenie postępowania na ( par. 1 pkt. 56): Zgodny wniosek stron Na skutek niestawiennictwa Niemożność nadania biegu sprawie W razie bezczynności stron Zawieszenie wstrzymuje tylko bieg terminów sądowych: Na wniosek stron Niestawiennictwo stron Niewykonanie zarządzeń przewodniczącego skutkuje niemożnością nadania sprawie dalszego biegu Zawieszenie z mocy prawa zaprzestanie działalności przez sąd

15 15 Mateusz Popiel Umorzenie (355) Forma postanowienie Cofnięcie pozwu powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew, środek zaskarżenia Wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne / niedopuszczalne / stwierdzono braki jurysdykcji krajowej Strona w toku postępowania uzyskała immunitet (1113) Strony zawarły ugodę sądową (355 par. 1) Powód zrzekł się roszczenia (355 par. 1) W toku postępowania nastąpił nieusuwalny brak jednej z bezwzględnych przesłanek odwoławczych lub zaistniała przesłanka odrzucenia pozwu (386 par. 3) Niedopuszczalność drogi sądowej Powód cofając pozew zrzekł się roszczenia Uznanie powództwa Może być następstwem zawieszenia postępowania Umorzenie wskutek zbędności wyrokowania Powód cofnął pozew ze skutkiem prawnym Strony zawarły ugodę sądową Skarżący cofnął środek zaskarżenia Sądy mogące umorzyć I instancja, II instancja, SN, SR Możliwe posiedzenie niejawne Powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew Strony zawarły umowę przed mediatorem, którą zatwierdził sąd Na postanowienie o umorzenie postępowania kończące postępowanie w sprawie przysługuje zażalenie (394 par. 1) Zwrot pozwu Nie wstrzymuje przedawnienia Jest dokonywany przez przewodniczącego Brak formalny (powód, przesłanka) nieusunięty, którego nie da się usunąć Zwrot pozwu nie uiszczenie opłaty w terminie tygodniowym Zwrot pozwu zarządzenie przewodniczącego (130 par. 4) Pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego, które nie zostało należycie opłacone Przewodniczący zwraca bez wezwanie o uiszczenie opłaty (130^2) Na zarządzenie o zwrocie pozwu zażalenie (194 par. 1) Przeprowadzenie rozprawy (brak czynności sądu, bo brak przeszkód) W postępowaniu przed sądem II instancji pozwany prawidłowo zawiadomiony nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę

16 16 Mateusz Popiel Pozwany wniósł do sądu o przeprowadzenie w swej nieobecności sąd przeprowadzi rozprawę (177 par. 1 pkt. 5, 209, 211). Odrzucenie (formalnie) Można na wniosek Forma postanowienie Immunitet sądowy (1113) Pozwu / środka odwoławczego po bezskutecznym upływie terminu na uiszczenie przez powoda kaucji aktorycznej (1124) Sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym: odrzuca, gdy jest spóźniony (oddala, gdy jest bezzasadny) Spóźniony wniosek o przywrócenie terminu lub niedopuszczalny (171) Pozew, gdy zachodzi stan zawisłości sprawy (199 par. 1 pkt. 2) Kasacja nieopłacona (298 (6) par. 2) Litispendencja (199) Niedopuszczalność drogi sądowej (199) Brak jurysdykcji krajowej (1099) Nieopłacenie apelacji, lub wniesioną po terminie (370) Kasacji Zaskarżono nią orzeczenie o obowiązku zapłaty czynszu w wysokości 2000 zł (398 (2) par. 2 pkt. 1) Została wniesiona od wyroku sądu I instancji (398 (1)) Została wniesiona przez osobę niebędącą adwokatem / radca prawnym Niedopuszczalność drogi sądowej na początku Sąd II instancji apelację Ulegała ona odrzuceniu przez sąd I instancji Brak własnoręcznego podpisu strony Odrzucenie kończy postępowanie w sprawie Z urzędu Z powodu braku jurysdykcji krajowej W razie niezłożenia przez cudzoziemca kaucji aktorycznej Odrzucenie konsekwencją wniosku pozwanego Zapis na sąd polubowny i niezłożenie kaucji aktorycznej Umowa derogacyjna (poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu państwa obcego) Na postanowienie o odrzuceniu pozwu przysługuje zażalenie kończące postępowanie w sprawie (394 par. 1)

17 17 Mateusz Popiel Oddalenie (merytorycznie) Brak legitymacji procesowej / interesu prawnego w sprawie powództwa o ustalenie Stwierdzenie braku przesłanki merytorycznej Oddalenie bezzasadnego sprzeciwu od nakazu zapłaty Sąd oddala kasację, gdy zaskarżony wyrok mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu (198 (14)) Jest ona bezzasadna Została wniesiona przez podmiot nie legitymowany Wyroki Sąd jest związany własnym wyrokiem od momentu ogłoszenia sentencji (332 par. 1) Uzupełnienie wyroku co do kosztów postanowienie (351 par. 3) w tym wyrokiem zaocznym, częściowym i wstępnym (332 par. 1). A zastrzeżonym zaocznym od chwili podpisania sentencji (341 in fine) Wyrok Ze względu na zakres Wstępny Łączny rozstrzygnięcia Ze względu na sposób wydania Zaoczny Ze względu na sposób zachowania Z uznania się pozwanego Apelacja przysługuje obu stronom od wyroku: częściowego, uzupełniającego, łącznego Sąd z urzędu może wydać wyrok: zaoczny, wstępny, łączny, częściowy (ale już nie uzupełniający) Jeśli sąd orzekł tylko co do części żądania: Strona może żądać uzupełnienia wyroku co do rozstrzygnięcia (351) Powód może w innym postępowaniu domagać się nieorzeczonej części Jeśli tylko wyrok częściowy, to brakujące rozstrzygnięcie zagadnienia w wyroku końcowym Wyrok kończący postępowanie w sprawie wyrok oddalający apelację, orzeczenie reformatoryjne, postępowanie o odrzuceniu apelacji Zastrzeżony wyrok zaoczny Wiąże on od momentu podpisania sentencji (341 zd. 2) Sentencja nie jest ogłaszana (doręcza się)

18 18 Mateusz Popiel Wyrok Wstępny Łączny Z uznania Częściowy wyrok wydawany w razie pozwany uznaje połączenie przez sąd kilku powództwo spraw do łącznego uznanie powództwa w rozpoznania i odpowiedzi na pozew rozstrzygnięcia Samoistny Może wydać tylko sąd I instancji sąd uznaje roszczenia za usprawiedliwione co do zasady wymaga spornej zasady roszczenia wymaga spornej wysokości żądania jest wydawany, gdy sąd uznaje, że roszczenie jest usprawiedliwione w zasadzie (318) może być zaskarżony w drodze apelacji nie musi zawierać rozstrzygnięcia o kosztach musi być korzystny dla powoda Może być wydane w postępowaniu o świadczenie jest wydawany, gdy dojrzałe do rozstrzygnięcia są niektóre z żądań pozwu Posiedzenie niejawne Sąd może Sąd nie może Sąd musi wydać wyroku wstępnego co do zasady wydać wyrok zaoczny rozpoznać apelacji, gdy jest ona oczywiście uzasadniona (rozprawa 375) rozpoznać apelację, gdy zachodzi naruszenie prawa materialnego rozpoznać apelację, gdy jest ona oczywiście bezzasadna rozpoznać apelację, gdy wnosi o to powód, a pozwany się nie sprzeciwia wydać zastrzeżony wyrok zaoczny (341) odrzucić pozew (199 par. 3) rozpoznać zażalenie oddalić wniosek o przywrócenie uchybionego terminu (171) + sąd II instancji może: rozpoznać apelację, gdy zachodzi nieważność postępowania (370, 37) rozpoznać sprawę w przypadku cofnięcia apelacji strona została pozbawiona możności obrony swych praw cofnięcie pozwu skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa rozpoznać apelację, gdy zachodzi nieważność postępowania Nakaz zapłaty Wyrok uzupełniający Sąd wydaje zastrzeżony wyrok zaoczny Wstęp na posiedzenia niejawne (152): protokolant, osoba wezwana. Odrzucić apelacje, gdy ulegała ona odrzuceniu na posiedzeniu niejawnym przez sąd I instancji (373) rozpoznać sprawę w przypadku cofnięcia apelacji wydać nakaz zapłaty (w każdym postępowaniu, więc nakazowe, upominawcze, EPU, elektroniczne postępowanie nakazowe)

19 19 Mateusz Popiel Ustalenie (istnienia / nieistnienia prawa / stosunku prawnego) Wyrok ma charakter deklaratoryjny Nie nadaje się do wykonania w drodze egzekucji przesłanka posiadanie interesu prawnego można żądać ustalenia faktu, ale tylko prawotwórczego wytoczenie powództwa o ustalenie nie przerywa biegu przedawnienia roszczenia Powództwo o Świadczenie Wyrok ma charakter deklaratoryjny nadaje się do wykonania w drodze egzekucji + Można dochodzić: roszczeń, które stały się wymagalne w toku sprawy (ma być wymagalne w chwili orzekania) przyszłych powtarzających się świadczeń, jeżeli nie sprzeciwia się temu treść łączącego strony stosunku prawnego roszczeń domagających się działania / zaniechania + przykłady: o zapłatę windykacyjne + treścią może być: dare (danie) non facere (nie czynienie) omittere (zaprzeczenie) pati (nieczynienie) + nie można dochodzić zobowiązań naturalnych Ukształtowanie (prawa / stosunku prawnego) wyrok konstytutywny obowiązuje ex tunc / ex nunc nie wymaga wykazania interesu prawnego legitymacja oparta o przepisy prawa materialnego nie kwalifikuje się do wykonania w drodze egzekucji sądowej posiada res iudicata + Przykłady: o rozwód ustalenie ojcostwa przeciwegzekucyjne (opozycyjne, ekscydencyjne) ustalenie pochodzenia dziecka rozwiązanie przysposobienia zniesienie współwłasności ustanowienie służebności przesyłu orzeczenie separacji o unieważnienie małżeństwa zniesienie / zmiana / ukształtowanie nowego stosunku Nakaz zapłaty W postępowaniu upominawczym wydawany jest na podstawie samych twierdzeń pozwu (499) W postępowaniu nakazowym żądanie musi być poparte dokumentem Rygor natychmiastowej wykonalności [RNW] Natychmiastowa wykonalność oznacza, że wyrok staje się od razu tytułem egzekucyjnym i nie trzeba czekać aż się uprawomocni mimo iż nie jest jeszcze prawomocny Z urzędu nadaje RNW gdy (333) i in: Zasądza roszczenie uznane przez pozwanego; Zasądza alimenty; Wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny Zasądza należność z wekslu, czeku, warrantu, rewersu, dokumentu urzędowego / prywatnego, którego prawdziwość nie została zaprzeczona, oraz jeżeli uwzględnia powództwo o naruszenie posiadania (Może 333 par. 2)

20 20 Mateusz Popiel Sąd w postępowaniu cywilnym zakresem żądania pozwu (321) ustaleniami prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa (skazujący prawomocny wyrok karny) (11) decyzją administracyjną cofnięciem skargi kasacyjnej ogłoszonym przez siebie wyrokiem (w tym wyrokiem zaocznym) Postanowienia sądu Związanie Sąd I instancji w postępowaniu cywilnym Jest związany Nie jest związany: wydanym przez postanowieniem siebie: dowodowym wyrokiem zarządzeniem nakazem zapłaty postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie Sąd karny prawomocne orzeczenia sądu, które kształtują prawo lub stosunek prawny, np.: rozwiązanie małżeństwa orzeczenie przysposobienia Wiążące: SR > SR SO > SO SO > SR Niewiążące: SR > SO, bo potem SO > SR może

21 21 Mateusz Popiel Merytor yczne odnoszą się do przedmi otu postępo wania rozstrzy gnięcie merytor yczne w przypad ku stwierdz enia sąd oddala powództ wo legityma cja proceso wa interes prawny wymaga lność roszczen ia zaskarża lność legityma cja sądowa Formaln e (proceso we) Odnoszą się do samego postępo wania skutki bezwzgl ędnych formalni e odrzucen ie pozwu, umorzen ie zapis na sąd polubow ny jurysdyk cja krajowa zdolność sądowa zdolność proceso wa dopuszcz alność drogi sądowej (w sprawac h cywilnyc h) res iudicata Bezwzglę dne ich brak powoduje nieważno ść postępow ania zawiśnięc ie sporu powaga rzeczy osądzonej jurysdykc ja krajowa niedopusz czalnie drogi sądowej brak legitymac ji procesow ej pozwaneg o (legityma cja procesow a) Względ ne ich brak powoduj e inną konsekw encjo, niż nieważn ość postępo wania zapis na sąd polubow ny kaucja aktorycz na (1124 par. 3) właściw y tryb (niewłaś ciwość sądu, która da się usunąć za pomocą umowy stron umowa derogacy jna) Przesłanki procesowe Ogólne Szczeg ólne dla wszystki ch postępow ań muszą występo wy w każdym postępow aniu rozpozna wczym dopuszcz alność drogi sądowej zawiśnię cie sporu jurysdyk cja krajowa dla rodzaju postępo wo muszą występ ować w konkret nym rodzaju postępo wania właściw y tryb Dodatni e (pozyty wne) muszą istnieć, aby postępo wanie mogło się toczyć dopuszcz alność drogi sądowej jurysdyk cja krajowa interes prawny zdolność sądowa stron zdolność proceso wa stron właściw ość sądu Ujemne negatywn e przeszko dy procesor powaga rzeczy osądzonej zawisłość sporu braki w składzie organów uniemożli wiające działanie zapis na sąd polubown y nie złożenie kaucji aktoryczn ej immunitet procesow y Zewnętr zne istnieją niezależ nie od aktywno ści stron dopuszcz alność drogi sądowej Wewnę trzne są zależne od aktywn ości stron Interes prawny merytoryczna

22 22 Mateusz Popiel Droga sądowa i procesowa: formalna / bezwzględna (379 pkt. 1) / badana przez sąd z urzędu (203 zd. 3) / zewnętrzna / ogólna / dodatnia Właściwy tryb: względna / szczególna / wewnętrzna / dodatnia Właściwość sądu: Względna (lub bezwzględna) / ogólna / zewnętrzna / dodatnia Zdolność procesowa i sądowa: bezwzględna (379) / ogólna / zewnętrzna / dodatnia Niewłaściwy tryb: ujemna / względna / szczególna Legitymacja procesowa: dodatnia / merytoryczna / materialno prawna Brak: materialna / ujemna / powoduje oddalenie powództwa Jurysdykcja krajowa: formalna / bezwzględna Zaistnienie bezwzględnych przesłanek odwoławczych: odrzucenie pozwu, umorzenie postępowania Pozew skutki Wniesienia pozwu Doręczenia pozwu (15, 192) Materialnoprawne Procesowe zbycie w toku sprawy rzeczy lun praw objętych sporem nie ma wpływu przerwanie biegu terminu zasiedzenia przerwanie biegu terminu przedawnienia res iudicata ustanie zakazu anatocyzmu ewentualne przejście roszczenia o zadośćuczynienie inne szczególne skutki wynikające z prawa materialnego Zasada perpetuatio fori (ciągłość właściwości) (15) zasada perpetuatio iurisdictionis (ciągłość jurysdykcji) (1097) badanie pisma procesowego przez Przewodniczącego (wydziału) w znaczeniu ustrojowym na dalszy bieg sprawy możliwość wytoczenia powództwa wzajemnego stan zawisłości sporu (Litis pendentio) Zgodność z prawem, z zasadami współżycia społecznego przesłanką kontroli dla: cofnięcia powództwa (203 par. 4), zrzeczenia się roszczenia (203 par. 4), ugody sądowej ( par. 4)

23 23 Mateusz Popiel Właściwość sądu Umowna Ustawowa *Szczególna TAK miejscowej (46) w procesie (ogólnej, przemiennej) TAK rzeczowa miejscowa wyłączne funkcjonalna Przemienna Wyłączna NIE miejscowej wyłącznej przedmiotowej funkcjonalnej (instancyjnej) rzeczowej miejscowej w nieprocesie (508) NIE delegacyjna: 1. Z powodu przeszkody nie może sąd nad nim przełożony wyznaczy inny 2. Nie można ustalić właściwości miejscowej SN oznaczy sąd 3. Zgodny wniosek stron + właściwość pracy i ubezpieczeń społecznych + względy celowości sąd właściwy innemu równorzędnemu 4. Nieproces z powodu przeszkody / względy celowości sąd nad nim przełożony wyznaczy inny sąd alimenty wykonanie umów delikty Najem i dzierżawa o własność (nieruchomość, 38) zachowek (39) Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej sadu w procesie, to powództwo należy wytoczyć przed sąd oznaczony przez SN Zagadnienie prawne SR SO Właściwość usuwalna: miejscowa ogólna i przemienna Nieusuwalna: miejscowa wyłączna, funkcjonalna, rzeczowa Rzeczowa: jest właściwością ustawową, jej naruszenie może być przyczyną apelacji Milcząca umowa o właściwość sądu: miejscowa ogólna i miejscowa przemienna Z urzędu sąd bierze pod uwagę naruszenie właściwości: rzeczowej, funkcjonalne, miejscowej wyłącznej Właściwość umowna w postępowaniu nieprocesowym niedopuszczalna

24 24 Mateusz Popiel Współuczestnictwo I II III Wtór Materialne ne Czynne Bierne Pierwot ne Po stronie powodo wej Po stronie pozwan ej tożsamość sprawy prawa lub obowiązki wspólne prawa lub/i obowiązki oparte na tej samej podstawie prawnej (jeden przepis) i faktycznej (jeden stan faktyczny) + Przykłady: odpowiedzialność solidarna, odpowiedzialność in solidum Formalne IV V + kwestia Konieczne Dowol Jednolite Zwykłe ne zawsze jednolite, ale nie na odwrót legitymacja procesowa przysługuje kilku podmiotom łącznie (ale tylko wszystkim łącznie) + przykłady: zniesienie współwłasn ości nieruchomoś ci rozwiązanie spółki cywilnej wyłączenie wspólnika ze spółki z o. o. pozew osoby 3 o uznanie umowy za bezskuteczn ą (skarga Pauliańska) + zgoda wszystkich współuczestni ków jednolitych potrzebna jest do (73 par. 2 pkt. 2): zrzeczenia się roszczenia uznania żądania pozwu zawarcia ugody + Może: Cofnąć pozew bez zgody pozostałych Być pełnomocnikie m Wnieść apelację za innych + Nie może: być świadkiem (niejednoli te) ekonomii procesowej + podobieństwo zewnętrzne sprawy podobne, ale nie tożsame: roszczenia / zobowiązania jednego rodzaju oparte na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej właściwość sądu dla każdego z osobna i dla wszystkich wspólnie + Współuczestni k formalny: może być pełnomocnikie m pozostałych współuczestnik ów (87) może być świadkiem co do faktów dot. innego współ. (260) ma legitymację indywidualną jest współuczestnik iem dowolnym może zawrzeć ugodę bez zgody

25 25 Mateusz Popiel pozostałych Jeżeli wyrok w sprawie ma odnieść bezpośrednio skutek prawny pomiędzy osobą trzecią, a przeciwnikiem strony, do której ona przystąpiła, to do jej stanowiska stosuje się przepisu odpowiednio o współuczestnictwie jednolitym Świadkiem co do faktów dotyczących innego współuczestnika może być: formalny, niejednolity. A nie może: konieczny, jednolity. Zgoda współuczestnika koniecznego (który nie bierze udziału w sprawie) potrzebna do: zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia, uznania powództwa, Sąd II instancji zobowiązany jest rozpoznać z urzędu apelację w stosunku do współuczestników, którzy wyroku nie zaskarżyli, jeżeli są to współuczestnicy: konieczni, jednolici. Nie jest: formalni, materialni niejednolici. Zgoda współuczestnika jednolitego, który nie bierze udziału w sprawie potrzebna jest do: zawarcia ugody, uznania powództwa. Nie jest potrzebna do: wniesienia apelacji, cofnięcia pozwu. Możliwy wyrok zaoczny w stosunku do współuczestnika biernego, który nie działa w sprawie jeżeli ten jest współuczestnikiem: formalnym, nienazwanym. Nie jest ws. do: konieczny, jednolity, zwykły (materialny niejednolity). Współuczestnik materialny niejednolity może samodzielnie: cofnąć pozew, zrzec się roszczenia, uznać powództwo, zawrzeć ugodę. Współuczestnictwo jednolite: wyrok musi dotyczyć niepodzielnie wszystkich współuczestników zapada jeden wyrok i jest on taki sam w stosunku do wszystkich współuczestników; czynności korzystne dla wszystkich każdy; czynności niekorzystne zgoda wszystkich (ugoda, zrzeczenie się roszczenia, uznanie powództwa). Pomiędzy współuczestnikami jednolitymi przy zapoznaniu występuje legitymacja grupowa, współuczestnictwo materialne. Nie występuje legitymacja łączna (ani bierna, ani czynna). Częściowy brak legitymacji łącznej: w. jednolite, konieczne Współuczestnictwo między dłużnikami solidarnymi: materialne, niejednolite. Współuczestnik konieczny: jest w. jednolitym, nie może być świadkiem, może samodzielnie cofnąć pozew. Sąd I instancji nie wyda wyroku zaocznego w stosunku do niedziałających współuczestników po stronie pozwanej gdy działa przynajmniej jeden współuczestnik konieczny / jednolity bierny. Przekształcenia podmiotowe Dopuszczalne w stosunkach z zakresu prawa pracy Niedopuszczalne: w nieprocesie, w postępowaniu nakazowym Pożyczkodawca przeciwko pożyczkobiorcy, poręczycielowi odpowiedzialność solidarna. Współuczestnicy materialni, niejednolici (zwykli), legitymacja łączna, bierna. Pomiędzy współuczestnikami jednolitymi przy zapoznaniu: powództwo wzajemne

26 26 Mateusz Popiel Zabezpieczenie (roszczeń) Forma: postanowienie Może być wydane (730 (1) par. 1) Roszczenie jest wiarygodne (uprawdopodobnione) Zostało uprawdopodobnione, że brak zabezpieczenia może prowadzić do braku zaspokojenia Jest to konieczne do zabezpieczenia wykonalności orzeczenia w sprawie Wymagane: interes prawny; uprawdopodobnienie roszczenia Może nastąpić: przed, w trakcie, po (postępowanie egzekucyjne) Postępowanie upominawcze Sprzeciw Powinien być wniesiony w terminie 2tygodniowym (502 par. 1) Powinien zawierać uzasadnienie (fakty, dowody) (503) Powoduje, że nakaz traci moc (505 par. 1) Nie może być wniesiony do protokołu (503) Sąd odrzuca, gdy jest spóźniony Nakaz zapłaty jest wydawany na podstawie twierdzeń pozwu Wznowienie Właściwe przyczyny restytucyjne: Wyrok został oparty na dokumencie podrobieniu / przerobieniu (403 pkt. 1) Wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa (403 pkt. 2) 1. TK 2. Propter falsa 3. Uchylony wyrok karny 4. Propter crimina 5. Propter nova 6. Bis in idem Przyczyny nieważności: 1. Osoba nieuprawniona / iudex inhabilis 2. Strona pozbawiona możności działania 3. Brak: zd. sąd. / procesowej / należytej reprezentacji Postępowanie uproszczone Niedopuszczalne jest w postępowaniu uproszczonym: Zmiana powództw (505 (4))

27 27 Mateusz Popiel Dowód z opinii biegłego (505 (6) par. 2) Dopuszczalny dowód z: Dokumentu Z zeznań świadka Przesłuchania stron Instancja I II III możliwa zmiana powództwa, jeżeli nie wpływa na właściwość (193) może z urzędu zmienić / uchylić wydane przez siebie: postanowienie dowodowe, o skazaniu świadka na grzywnę zasada skład jednoosobowy (wyjątek 1+2) + do zakończenia rozprawy w I instancji można: wytoczyć powództwo wzajemne ( nie później, niż na I rozprawie ) rozszerzyć powództwo dokonać dopozwania dokonać przypozwania możliwe cofnięcie pozwu przed sądem II instancji (374) odrzuci apelację (S II Inst.) jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez sąd I instancji / brak jest własnoręcznego podpisu apelującego zasada 3 sędziów (W: 1 sędzia i posiedzenia niejawne; a w postępowaniu uproszczonym apelację jeden sędzia) uchyla wyrok I instancji, odrzuca pozew

28 28 Mateusz Popiel Postępowanie cywilne (podziały postępowań) Sądowe Pozasądowe Zabezpieczające Pomocnicze Egzekucyjne Polubowne Komisje pojednawcze Procesowe Nieprocesowe Zabezpieczające Odrębne Zwykłe Prawo osobowe Klauzulowe Sprawy małżeńskie (np. rozwiązanie przysposobienia, ustalenie rozdzielności małżeńskiej majątkowej) Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych Naruszenie posiadania (ochrona posiadania) Ochrona konkurencji Uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone Regulacja energetyki Regulacja telekomunikacji i poczty Regulacja transportu kolejowego Postępowanie nakazowe i upominawcze (fakultatywne) Uproszczone Sprawy trans graniczne Elektroniczne postępowanie upominawcze (fakultatywne) Prawo rodzinne, opiekuńcze i kuratela (przysposobienie, separacja) Prawo rzeczowe Prawo spadkowe Prawo o przedsiębiorstwach państwowych i ich samorządzie Sprawy depozytowe i postępowanie rejestrowe Zniszczenie akt Zabezpieczenie dowodów Odrębne: EPU, nakazowe, EP ws. trans granicznych (EP Nakazowe + EP ws. drobnych roszczeń)

29 29 Mateusz Popiel Kwoty w kpc Artykuł Kwota Opis w zł 505^ Jeżeli WPS nie przekracza tej kwoty i wynika z umów może być rozpoznawane w post. uproszczonym; podobnie ws o roszczenia z rękojmi, gwarancji jakości, lub niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej 17 pkt Jeżeli WPS powyżej tej kwoty, to sprawa jest załatwiana w SO (równa 75 tys. SR) 398^ Skarga kasacyjna niedopuszczalna ws. o prawa majątkowe, w których WPS jest niższa 398^ W sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych // 505^1 pkt WPS nie może przekraczać tej kwoty i musi roszczenie wynikać z umów, rękojmi, gwarancji jakości lub niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową, aby było 519^1 par ^1 par. 4 pkt. 4 rozpoznawane w postępowaniu uproszczonym Jeżeli WPS jest niższa nie przysługuje skarga kasacyjna w postępowaniu nieprocesowym w sprawach o podział majątku wspólnego po powstaniu wspólności majątkowej między małżonkami Jeżeli WPS jest niższy skarga kasacyjna nie przysługuje ws zniesienia współwłasności i działu spadku Orzeczenia Kończące postępowanie w sprawie Merytoryczne nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym wyrok wstępny wyrok postępowanie orzekające co do istoty sprawy postępowanie orzekające co do istoty sprawy w postępowaniu nieprocesowym Niemerytoryczne postanowienie o umorzeniu Wyrok zaoczny (WZ) Rozstrzygnięcie w sprawie sprzeciwu od WZ: Utrzymanie WZ w mocy Uchylenie WZ i odrzucenie pozwu postanowieniem Uchylenie WZ i umorzenie postępowania postanowieniem Wyrok nie jest zaoczny, gdy działa choć jeden współuczestnik: jednolity, konieczny Uzasadnienie: gdy powództwo zostało oddalone + powód zażądał uzasadnienia Pozwany sprzeciw: 2 tyg. > < powód apelacja. WZ sąd może: Uwzględnić powództwo Oddalić powództwo Częściowo uwzględnić powództwo, a w pozostałej części oddalić WZ nie można wydać: W postępowaniu apelacyjnym (376) W nieprocesie (513)

30 30 Mateusz Popiel W postępowaniu nakazowym i upominawczym W postępowaniu kasacyjnym (398 (21)) Jest doręczany obu stronom i jest wydawany w imieniu RP Zastrzeżony WZ: Poprzedzony jest rozprawą Wiąże od momentu podpisania sentencji Sentencja nie jest ogłaszana Formy rozstrzygnięcia Zwrot pozwu zarządzenie przewodniczącego Postanowieniem sąd orzeka: W postępowaniu nieprocesowym W kwestiach proceduralnych w procesie Zabezpieczenie roszczeń postanowienie Orzeczeniami są: Nakazy zapłaty Postanowienia Wyroki Nie są: zarządzenia Zabezpieczenie (z wnioskiem o zabezpieczenie roszczenia można wystąpić) Przed wszczęciem postępowania rozpoznawczego; Z chwilą wszczęcia postępowania rozpoznawczego; W toku postępowania rozpoznawczego (po doręczeniu pozwu); W toku postępowania egzekucyjnego. Nie podlega kontroli sądu Cofnięcie apelacji Cofnięcie skargi kasacyjnej Braki formalne Następuje wezwanie do uzupełnienia Przewodniczący wyda zarządzenie Obowiązek odpowiedzi na pozew na zarządzenie przewodniczącego

31 31 Mateusz Popiel Powództwem opozycyjnym dłużnik: Może żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności Pozywa wierzyciela Interes prawny Przesłanką merytoryczną Warunkiem skuteczności interwencji ubocznej Powództwa przeciwegzekucyjne (prawne środki obrony merytorycznej przeciwko niezgodnej z prawem egzekucji) Powództwo opozycyjne środek obrony merytorycznej dłużnika Powództwa ekscydencyjne środek obrony osoby trzeciej Do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie wnosi się: Sprzeciw od wyroku zaocznego Apelację (369 par. 1) Kasacje (398 (5) par. 1) Jurysdykcja krajowa Brana pod uwagę z urzędu w każdym stanie sprawy Sąd bierze ją pod uwagę także na zarzut pozwanego zgłoszony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy Zrzeczenie się roszczenia Jest dyspozycją materialną Powoduje umorzenie postępowania (355 par. 1) Sąd może je uznać za niedopuszczalne Res iudicata dotyczy Wyroku (366) Nakazu zapłaty (353 ^ 2) Postanowienia co do istoty sprawy