oprac. Mateusz Popiel

Transkrypt

1 oprac. Mateusz Popiel Charakter środka zaskarżenia Podmiot legitymowany Termin Wymogi formalne APELACJA ZAŻALENIE SKARGA KASACYJNA - zwyczajny - dewolutywny - wzgl. suspensywny - strona - interwenient uboczny - prokurator - RPO - wł. organizacja pozarządowa - inspektor pracy - 2 tygodnie (od doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem tydzień na uzasadnienie/ od upływu terminu na złożenie wniosku o uzasadnienie) + oznaczenie wyroku + zwięzłe przedstawienie zarzutów + powołanie, w razie potrzeby nowych faktów i dowodów + wniosek o zmianę/ uchylenie orzeczenia z zaznaczeniem zakresu + oznaczenie wartości przedmiotu sporu (w sprawach o roszczenia majątkowe) - zwyczajny - wzgl. dewolutywny - wzgl. suspensywny - 1 tydzień i liczy się od doręczenia postanowienia, a gdy strona nie zażądała w terminie przepisanym doręczenia postanowienia zapadłego na rozprawie od ogłoszenia postanowienia +wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie, +zwięzłe uzasadnienie zażalenia ze wskazaniem w miarę potrzeby nowych faktów i dowodów - nadzwyczajny - dewolutywny - niesuspensywny - strona (wniesienie przez stronę wyłącza PG, RPO, RPD) - interwenient uboczny - PG - RPO - RPD - podmiot działający na tych samych zasadach co prokurator - 2 miesiące od doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem stronie skarżącej - 6 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia/ od doręczenia orzeczenia stronie dla PG, RPO, RPD + oznaczenie zask. orzeczenia ze wskazaniem czy jest zask, w cał. czy w cz. + przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie + wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia i zmiany + wniosek o uchylenie lub SKARGA O WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA - nadzwyczajny - niedewolutywny - wzgl niesuspensywny 3 miesiące - od dowiedzenia się przez stronę - od wejścia w życie orzeczenia TK (termin procesowy, zawity podlega przywróceniu) (max 5 lat, chyba że brak możności działania/ należytej reprezentacji - termin materialno prawny - nieprzywracalny) + oznaczenie zask. orzeczenia + podstawa wznowienia i uzasadnienie + wniosek o uchylenie lub zmianę zask. orzeczenia + okoliczności stwierdzające zachowanie terminu SKARGA O STWIERDZENIE NIEZGODNOŚCI Z PRAWEM PRAWOMOCNEGO ORZECZENIA - madzwyczajny - niedewolutywny - niesuspensywny - strony - Prokurator Generalny - RPO - RPD 2 lata - od uprawomocnienia się orzeczenia + oznaczenie wyroku od którego jest wniesiona ze wskazaniem czy jest on zaskarżony w całości lub w części + podstawy skargi i ich uzasadnienie + wskazanie przepisu z którym wyrok jest niezgodny + uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody +wskazanie, że wzruszenie w inny sposób nie było możliwe, chyba że naruszenie + wniosek o stwierdzenie

2 Przedmiot zaskarżenia - Każdy wyrok sądu I instancji (w. pełny, częściowy, wstępny, końcowy, uzupełniający, zaoczny powód) - wszystkie postanowienia co do istoty sprawy wydane w I instancji w postępowaniu nieprocesowym - wyroki sądu państwowego uwzględniające lub oddalające skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego Zażalenie do Sądu Najwyższego -postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające skargę kasacyjną -postanowienie sądu drugiej lub pierwszej instancji odrzucające skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. - w razie uchylenia przez sąd drugiej instancji wyroku sądu pierwszej instancji i przekazania sprawy do W sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna, zażalenie przysługuje także na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie (z wyjątkiem postanowień, o których mowa w art. 398^1, a także postanowień wydanych w wyniku rozpoznania Orzeczenia, w których sąd odnosi się tylko do kwestii procesowych: - postanowienia sądu I instancji kończące postępowanie w sprawie - Postanowienia sądu I instancji zarządzenia przewodniczącego (394): 1) zwrot pozwu, odmowa odrzucenia pozwu, przekazanie sprawy sądowi równorzędnemu lub niższemu albo podjęcie postępowania w innym trybie; 2) odmowa zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcie takiego zwolnienia oraz odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwoła-nie; 3) oddalenie opozycji przeciwko wstąpieniu interwenienta ubocznego oraz nie-dopuszczenie interwenienta do udziału w sprawie wskutek uwzględnienia opozycji; 4) rygor natychmiastowej wykonalności; 4^1) wstrzymanie wykonania prawomocnego orzeczenia do czasu rozstrzygnięcia skargi o wznowienie postępowania; 4^2) stwierdzenie prawomocności orzeczenia; 5) skazanie świadka, biegłego, strony, jej zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany + oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o roszczenia majątkowe - prawomocny wyrok sądu II instancji - postanowienie sądu II instancji w przedmiocie odrzucenia pozwu - postanowienie sądu II instancji w przedmiocie umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie Kasacja nie przysługuje w sprawach - o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych niższa niż dziesięć tysięcy złotych. - Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. - Niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia skarga kasacyjna przysługuje także w - prawomocne wyroki - nakazy zapłaty wydane w postępowaniu nakazowym i upominawczym - Postanowienia merytoryczne wydane w postępowaniu nieprocesowym - Postanowienia uznające orzeczenia sądów zagranicznych - postanowienie w razie uznanie niezgodnego aktu z konstytucją Z wyjątkiem: - wyroku orzekającego unieważnienie małżeństwo lub rozwód albo ustalającego nieistnienie małżeństwa jeżeli choćby jedna ze stron zawarła po jego uprawomocnieniu się nowy związek małżeński - prawomocny wyrok wydany na skutek skargi o wznowienie postępowania - wznowienie postępowania jest niedopuszczalne, jeżeli postanowienie kończące postępowanie może być zmienione lub uchylone niezgodności z prawem - orzeczenia sądu II instancji (prawomocne i kończące postępowanie w sprawie) - gdy przez ich wydanie stronei została wyrzadzona szkoda - a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe (gdy niezgodność z prawem wynika z naruszenai podstawowych zasad porzadku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela skarga przysługuje także od prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w I lub II instancji, jeżeli strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie orzeczenia w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych) - Nie przysługuje: - od wyroków sądu II instancji, od których wniesiono skargę kasacyjną - od orzeczeń SN - orzeczeń SN wydanych na skutek wniesienia skargi kasacyjnej

3 Podstawy zaskarżenia/ skargi zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji. + przymus adw.-radc Zażalenie do innego różnorzędnego składu sądu II instancji na postanowienia sądu II instancji, których przedmiotem jest: - oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego - zwrot kosztów procesu - skazanie świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika oraz osoby trzeciej na grzywnę - zarządzenie przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka - odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny - odmowa zwolnienia świadka od przymusowego sprowadzenia (z wyjątkiem postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu I instancji) - wszystkie zarzuty, które w ocenie składającego apelację wpłynęły bezpośrednio lub pośrednio na niekorzystne dla niego rozstrzygnięcie sądu I instancji - zarzuty naruszenia prawa materialnego pełnomocnika oraz osoby trzeciej na grzywnę, zarządzenie przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka oraz odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny i świadka od przymusowego sprowadzenia; 6) zawieszenie postępowania i odmowa podjęcia zawieszonego postępowania; 7) odmowa uzasadnienia orzeczenia oraz jego doręczenia; 8) sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa; 9) zwrot kosztów, określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu, wymiar opłaty, zwrot opłaty lub zaliczki, obciążenie kosztami sądowymi, jeżeli strona nie składa środka zaskarżenia co do istoty sprawy, koszty przy-znane w nakazie zapłaty oraz wynagrodzenie biegłego i należności świadka; 10) oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego; 101) zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem; 11) odrzucenie zażalenia; 12) odrzucenie skargi na orzeczenie referendarza sądowego. sprawach o odszkodowanie z tytułu wyrządzenia szkody przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem. - Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna także w sprawach: 1) o rozwód, o separację, o alimenty, o czynsz najmu lub dzierżawy oraz o naruszenie posiadania; 2) dotyczących kar porządkowych, świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych oraz o deputaty lub ich ekwiwalent; 3) rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym. 3. Niedopuszczalna jest skarga kasacyjna od wyroku ustalającego nieistnienie małżeństwa lub orzekającego unieważnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron po uprawomocnieniu się wyroku zawarła związek małżeński. 1. Naruszenie prawa materialnego przez jego błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie 2. Naruszenie przepisów postępowania jeżeli uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy 1. osoba nieuprawniona/ iudex inhabilis 2. brak zd. sąd./ proc./ należytej repr.; 3. pozbawienie możności działania strony. 3. TK. 4. Propter falsa Naruszenie prawa materialnego lub przepisów postępowania, które spowodowały niezgodność orzeczenia z prawem, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda. Podstawą nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów, ocena

4 Instancja Sposób wnoszenia skargi Odpowiedź Rozpoznanie i skład - zarzuty naruszenia prawa procesowego - zarzuty faktyczne - nowe fakty i dowody - zarzut nierozpoznania istoty sprawy Od wyroku sądu I instancji do sądu II instancji (SR-SO, SO- SA) Do sądu I instancji (który wydał zaskarżony wyrok) + 2 tygodnie, może być wprost do sądu I instancji - Sąd II instancji - 3 sędziów zawodowych / 1 sędzia na pos. niejawnym post. dot. post. dowodowego, oraz Postanowienie o przyznaniu i cofnięciu zwolnienia od kosztów sądowych, o odmowie zwolnienia, o odrzuceniu wniosku o zwolnienie oraz o nałożeniu na stronę obowiązku uiszczenia kosztów i skazaniu na grzywnę, jak również postanowienie o ustanowieniu, cofnięciu ustanowienia, o odrzuceniu wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego oraz o skazaniu na grzywnę i nałożeniu na stronę obowiązku uiszczenia ich wynagrodzenia sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego. Od postanowień sądu I instancji do sądu II instancji Do sądu I instancji + może być wniesiona wprost do sądu II instancji w terminie tygodniowym od dnia doręczenia zażalenia - Sąd II instancji Posiedzenie niejawne 3 sędziów ALE Rozpoznanie zażalenia na postanowie-nie w przedmiocie odmowy zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcia takiego zwolnienia, odrzucenia wniosku o zwolnienie oraz nałożenia na stronę obowiązku uiszczenia kosztów i skazania na grzywnę, odmowy ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołania oraz nałożenia na stronę obo-wiązku uiszczenia wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego dla niej ustanowionego i skazania na grzywnę następuje w składzie jednego sędziego. Od prawomocnego wyroku lub postanowienia sądu II instancji do SN Do sądu II instancji (do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie) + do sądu II instancji, w terminie dwutygodniowym od doręczenia skargi - SN Posiedzenie niejawne / rozprawa (istotne zagadnienie prawne, a skarżący złożył w skardze wniosek o jej rozpoznanie na rozprawie/ przemawiają za tym inne ważne wzgledy) 5. uchylony wyrok karny. 6. Propter crimina. 7. Propter nova. 8. Bis in idem - Nieważność sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie (różne instancje sąd instancji wyższej) - Inne podstawy który ostatnio orzekał co do istoty sprawy dowodów Do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie Posiedzenie niejawne, chyba że ważne względy przemawiają za wyznaczeniem rozprawy

5 - Rozprawa / Posiedzenia EPU 1 sędzia niejawne (cofnięcie pozwu, cofnięcie apelacji, nieważność postępowania) Autokontrola - brak + Zarzuca nieważność postępowania / zażalenie Granice / zakres rozpoznania Podstawy/ granice orzekania Zmiana żądania - W granicach apelacji, w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. - W granicach zaskarżenia sąd drugiej instancji może z urzędu rozpoznać sprawę także na rzecz współuczestników, którzy wyroku nie zaskarżyli, gdy będące przedmiotem zaskarżenia prawa lub obowiązki są dla nich wspólne. Współuczestników tych należy zawiadomić o rozprawie; mogą oni składać pisma przygotowawcze. - sąd II instancji na wniosek strony rozpoznaje również te postanowienia sądu I instancji, które nie podlegają zaskarżeniu w drodze zażalenia, a miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w I instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym - Nie można rozszerzyć żądania pozwu ani występować z nowymi roszczeniami. Jednakże w razie zmiany okoliczności można żądać oczywiście uzasadnione - brak - w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw - w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzedu po rozwage nieważność postępowania - Nie jest dopuszczalne powoływanie nowych faktów i dowodów - SN jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia - skarżący może przytoczyć nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych Na nowo w granicach jakie określa podstawa wznowienia Granice zaskarżenia oraz w granicach podstaw skargi

6 Zakaz reformationis in peius Rozstrzygnięcie/ rodzaje orzeczeń Przymus adw. radc. Uzasadnienie zamiast pierwotnego przedmiotu sporu jego wartość lub innego przedmiotu, a w sprawach o świadczenia powtarzające się można nadto rozszerzyć żądanie pozwu o świadczenia za dalsze okresy. + / chyba że strona przeciwna również wniosła apelację - Wyrok A) oddalający apelację B) uwzględniający apelację a) w. reformatoryjny zmienia zaskarżone orzeczenie i orzekający co do istoty sprawy b) w. kasatoryjny: orzeczenie i znoszący postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazujący sprawę sądowi I instancji do ponownego rozpoznania orzeczenie i odrzucający pozew orzeczenie i umarzający postępowanie orzeczenie i przekazujący sprawę sądowi I instancji do - postanowienie oddalające zażalenie - postanowienie zmieniające zaskarżone postanowienie (orzeczenie reformatoryjne) - postanowienie uchylające zaskarżone postanowienie i przekazujące sprawę sądowi I instancji do ponownego rozpoznania (orzeczenie kasatoryjne) - Postanowienie oddalającę kasację + Uwzględnienie - Wyrok: - uchylenie zask. orzeczenia w c./c i przekazania sprawy do sadowi który wydał orzeczenie albo sądowi równorzędnemu - uchyla zaskarżone orzeczenie oraz orzeczenie sądu I instancji i przekazuje sprawę do temu sądowi albo sądowi równorzędnemu - uchyla zaskarżone orzeczenie i znosi postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością oraz przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania - postanowienei uchylające zaskarżone orzeczenei oraz odrzucające pozew lub umarzające postępowanie Oddala / uwzględnia: + zmienia zask. orz. / uchyla zask orz: -odrzuca skargę / - umarza post post. przed SN - z urzędu wyroki i postanowienia kończące postępowanie w sprawie - w sprawach w których Sąd II instancji z urzędu uzasadnia - termin 1 miesiąc - oddalenie skarg brak podstaw do stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem - uwzględnienie stwierdza, że orzeczenie jest niezgodne z prawem i określa zakres niezgodności

7 Zawieszenie postępowania Cofnięcie skargi Suspensywność Odpowiednio stosowane apelację oddalono uzasadnienie sporządza się tylko wówczas, gdy strona zażądałą doręczenia jej wyroku z uzasadnieniem - termin 2 tygodnie od ogłoszenia/ wydania orzeczenia/ 2 tygodnie od złożenia wniosku (oddalenie apelacji) - wniosek o uzasadnienie termin tygodniowy - 2 tygodnie od wniesienia skargi + sąd II instancji może wstrzymać wykonanie zaskarżonego orzeczenia niepowetowana szkoda/ + sąd I instancji może wstrzymać wykonanie zaskarżonego postanowienia do czasu rozstrzygnięcia zażalenia Odpowiednio przepisy o postępowaniu apelacyjnym. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio do zażaleń na zarządzenia przewodniczącego + jedynie na zgodny wniosek stron + może również sama strona - odpowiednio przepisy o apelacji Skarga na orzeczenie referendarza sądowego + Nie tamuje, ale sąd może wstrzymać jeżeli skarżącemu grozi niepowetowana szkoda - odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem I instancji Odpowiednio przepisy o skardze kasacyjnej Skargę rozpoznaje sąd, w którym wydano zaskarżone orzeczenie Orzeczenia, od których przysługuje skarga na orzeczenie referendarza sądowego: o Co do istoty sprawy o Orzeczenia kończące postępowanie o Zwrot pozwu, odmowa odrzucenia pozwu, o Przekazanie sprawy sądowi równorzędnemu lub niższemu albo podjecie postępowania w innym trybie o Odmowa zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcie takiego zwolnienia oraz odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie o Skazanie świadka, biegłego, strony, i osoby trzeciej na grzywnę, zarządzenie przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka oraz odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny i świadka od przymusowego sprowadzenia o Zawieszenie postępowania i odmowa podjęcia zawieszonego postępowania o Odmowa uzasadnienia orzeczenia oraz jego doręczenia o Sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa o Określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu, wymiaru opłaty, zwrot opłaty lub zaliczki, obciążenie kosztami sądowymi, jeżeli strona nie składa środka zaskarżenia co do istoty sprawy, koszty przyznane w nakazie zapłaty oraz wynagrodzenie biegłego