(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (13) T3 (1) Int. Cl. B23K26/04 B23K26/14 (06.01) (06.01) (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej Europejski Biuletyn Patentowy 08/21 EP B1 (4) Tytuł wynalazku: Sposób określania i sposób ustawiania wzajemnego położenia osi roboczej wiązki laserowej i osi strugi gazu procesowego w obrabiarce laserowej oraz obrabiarka laserowa z urządzeniami do realizacji sposobów (30) Pierwszeństwo: EP (43) Zgłoszenie ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 07/2 (4) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego /08 (73) Uprawniony z patentu: TRUMPF Werkzeugmaschinen GmbH + Co. KG, Ditzingen, DE PL/EP T3 (72) Twórca (y) wynalazku: HORN Armin, Renningen, DE HAMMANN Gerhard, Korntal-Münchingen, DE (74) Pełnomocnik: Polservice Kancelaria Rzeczników Patentowych Sp. z o.o. rzecz. pat. Hołyst Anna Warszawa skr. poczt. 33 Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 Opis Wynalazek dotyczy sposobu określania i sposobu ustawiania wzajemnego położenia osi laserowej wiązki roboczej z jednej strony i osi strugi gazu procesowego z drugiej strony w obrabiarce laserowej do obróbki detali. Przy tym wiązka do rejestrowania położenia osi, której oś jest ustawiona w określony sposób względem osi strugi gazu, i element do rejestrowania położenia osi są przemieszczane względem siebie ruchem rejestrowania 1 położenia osi w kierunku poprzecznym względem osi wiązki. Z ruchem rejestrowania położenia osi sprzężony jest ruch elementu odniesienia dla osi strugi gazu, pozostającego w określonym przyporządkowaniu przestrzennym względem osi wiązki. Przy odchyleniu wzajemnego położenia osi wiązki laserowej i osi strugi gazu od wzajemnego położenia zadanego, odchylenie położenia jest korygowane przez przestawianie położenia osi wiązki laserowej i/lub przez przestawianie położenia osi strugi gazu. Wynalazek dotyczy również obrabiarki laserowej do obróbki detali, z laserową głowicą roboczą, z której na detal kierowana jest robocza wiązka laserowa z osią wiązki i struga gazu procesowego z osią strugi, oraz z 2 urządzeniem do określania wzajemnego położenia osi wiązki laserowej z jednej strony oraz osi strugi gazu z drugiej strony. Urządzenie do określania wzajemnego

3 - 2 - położenia osi wiązki laserowej i osi strugi gazu zawiera element do rejestrowania położenia osi, element odniesienia dla osi strugi gazu, jak również przyrząd analizujący. Wiązka rejestrująca położenie osi, której oś jest ustawiona w określony sposób względem osi strugi gazu, i element rejestrujący położenie osi są przemieszczane względem siebie ruchem rejestrującym położenie osi w kierunku poprzecznym względem osi wiązki. Element odniesienia dla osi strugi gazu pozostaje w określonym przyporządkowaniu przestrzennym względem osi wiązki i jest przemieszczany w sposób sprzężony z ruchem rejestrującym położenie osi. W przypadku różnych rodzajów obróbki laserowej detali dodatkowo poza roboczą wiązką laserową na miejsce 1 obróbki jest nakierowywana struga gazu procesowego. Przy cięciu laserowym w charakterze gazów procesowych dopuszczane są ewentualnie tlen lub gazy obojętne, na przykład azot lub argon. Przez gazy użyte do cięcia ze szczeliny przecięcia jest wydmuchiwany roztopiony materiał, który powstaje w ramach procesu cięcia. Przy doprowadzaniu tlenu jako gazu do cięcia proces cięcia jest ponadto wspierany procesami utleniania w miejscu obróbki. W każdym przypadku wymaga to zgodnego z przeznaczeniem wzajemnego ustawienia wiązki obróbki 2 laserowej i strugi gazu procesowego. Przy cięciu laserowym optymalne wyniki obróbki osiąga się wtedy, kiedy oś wiązki laserowej skierowanej na dany detal i oś

4 - 3 - strugi gazu do cięcia, skierowanej na detal pokrywają się ze sobą. Z najróżniejszych powodów, na przykład w wyniku zabrudzenia dyszy laserowej głowicy roboczej, raz ustawione zadane położenie wzajemne osi wiązki laserowej i osi strugi gazu przy eksploatacji obrabiarki laserowej nie utrzymuje się w nieograniczonym czasie. W interesie optymalnych wyników obróbki należy zatem kontrolować wzajemne położenie osi wiązki laserowej i osi strugi gazu i przy niepożądanym odchyleniu korygować wzajemne położenie zadane. Sposób i urządzenie wymienionego powyżej rodzaju są znane z US 4,427,873 A, które uważa się za najbliższy stan techniki. W przypadku stanu techniki, w celu rejestrowania i ustawiania wzajemnego położenia osi 1 roboczej wiązki laserowej i osi strugi gazu procesowego przemieszcza się najpierw laserową głowicę roboczą znanej maszyny do detalu testowego. Następnie, przez krótkotrwałe włączenie roboczej wiązki laserowej, następuje nakłucie detalu testowego i wykonanie w nim małego otworu. Przy wyłączonej laserowej wiązce roboczej przemieszcza się następnie strugę gazu procesowego, wychodzącą z dyszy laserowej głowicy roboczej, w kierunku poprzecznym względem wiązki po detalu testowym. Dysza laserowa jest przy tym przesuwana względem 2 nieruchomej obudowy laserowej głowicy roboczej i przemieszczana względem detalu testowego w taką pozycję, w której wydostająca się z dyszy laserowej struga gazu

5 - 4 - procesowego przechodzi przez mały otwór detalu testowego i w której powstające poniżej detalu testowego ciśnienie osiąga swoje maksimum. Jeżeli dysza laserowa zajmuje położenie przyporządkowane temu maksimum ciśnienia, wówczas oś roboczej wiązki laserowej i oś strugi gazu procesowego zbiegają się ze sobą. Ruch rejestrujący położenie osi w kierunku poprzecznym względem osi wiązki w przypadku stanu techniki według US 4,427,873 A jest wykonywany tylko przez oś strugi gazu procesowego. Ten ruch jest otrzymywany przez przesuwanie dyszy laserowej w stosunku do nieruchomej obudowy laserowej głowicy roboczej. Do przesuwania dyszy laserowej służy specjalnie w tym celu przewidziany mechanizm nastawczy. Dysza laserowa stanowi element 1 odniesienia dla osi strugi gazu. Według DE A1, miejsce obróbki roboczą wiązką laserową rejestruje się za pomocą kamery przez otwór dyszy laserowej na głowicy roboczej. Przez analizę sygnałów wyznacza się ewentualnie przemieszczenie miejsca obróbki, a zatem osi roboczej wiązki laserowej względem środka otworu dyszy laserowej, definiującego położenie osi strugi gazu procesowego. Wyznaczone przesunięcie osi wiązki laserowej i osi strugi gazu stanowi na koniec podstawę do korekty wzajemnego 2 położenia obu osi. Inny sposób wyznaczania wzajemnego położenia z jednej strony osi tnącej wiązki laserowej w przecinarce

6 - - laserowej, a z drugiej strony osi tnącej strugi gazu, znany jest z praktyki produkcyjnej jako tak zwana metoda tapeshot. W tym przypadku otwór dyszy laserowej w laserowej głowicy tnącej zostaje najpierw zaklejony taśmą samoprzylepną. Następnie przez krótki czas zostaje przepuszczona przez otwór dyszy tnąca wiązka laserowa. Wzajemne położenie z jednej strony środka otworu wykonanego w taśmie samoprzylepnej przez tnącą wiązkę laserową, a z drugiej strony środka dyszy laserowej, rejestruje się na zakończenie jako wzajemne położenie osi wiązki laserowej i osi strugi gazu. Przy odchyleniu od wzajemnego położenia zadanego odbywa się korekta położenia tnącej wiązki laserowej, bądź tnącej strugi gazu, w celu wyeliminowania tego odchylenia położenia. 1 Celem niniejszego wynalazku jest umożliwienie, do- stosowanego do zwykłych funkcji obrabiarek laserowych, wyznaczania i w razie potrzeby odpowiedniego nastawiania wzajemnego położenia osi wiązki laserowej i osi strugi gazu, i dostarczenie obrabiarki laserowej, na której można zrealizować tego rodzaju wyznaczanie bądź ustawianie położenia. Zadanie to według wynalazku jest rozwiązane za pomocą sposobu według zastrzeżeń patentowych 1 i oraz za pomocą obrabiarki laserowej według zastrzeżenia 2 patentowego 11. Zgodnie z tym, w przypadku wynalazku, przy wyznaczaniu wzajemnego położenia osi roboczej wiązki

7 - 6 - laserowej i osi strugi gazu procesowego przemieszcza się względem siebie w kierunku poprzecznym do wiązki względnie do osi wiązki z jednej strony pierwszą wiązkę do rejestrowania położenia osi, której oś reprezentuje oś roboczej wiązki laserowej, i drugą wiązkę do rejestrowania położenia osi, której oś reprezentuje oś strugi gazu procesowego, a z drugiej strony element rejestrujący położenie osi. Według wynalazku zatem w celu wyznaczenia przemieszczenia osi wykonuje się ruchy, które co do rodzaju należy wykonywać także w regularnej pracy obrabiarki laserowej, na przykład do pozycjonowania roboczej wiązki laserowej względem obrabianego detalu albo do obróbki detalu. W wyniku tego powstaje w szczególności możliwość, aby do ruchu 1 rejestrującego położenie osi, jaki wykonuje pierwsza wiązka do rejestrowania położenia osi i druga wiązka do rejestrowania położenia osi z jednej strony oraz element do rejestrowania położenia osi z drugiej strony, wykorzystać napędy i układy sterowania napędami i ruchami, które i tak potrzebne są do normalnej pracy obrabiarki laserowej. Odpowiednio do tego można dobrać element odniesienia dla osi wiązki laserowej i/lub element odniesienia dla osi strugi gazu i/lub element odniesienia dla elementu rejestrującego położenie osi. 2 Również w tym zakresie koncepcja według wynalazku zapewnia włączenie funkcji wyznaczania wzajemnego położenia osi wiązki laserowej i osi strugi gazu w

8 - 7 - zwykłe funkcje obrabiarki laserowej. Ogólnie biorąc, przez zastosowanie elementów odniesienia wymienionego rodzaju miejsce wyznaczania względnego położenia osi wiązki laserowej i osi strugi gazu zostaje przeniesione do obszaru oddalonego od wiązek do rejestrowania położenia osi, bądź osi wiązki laserowej i osi strugi gazu. Nie jest to najmniej istotnym powodem, dla którego wynalazek zapewnia wygodne w obsłudze i równocześnie bardzo precyzyjne wyznaczanie wzajemnego położenia osi wiązki laserowej i osi strugi gazu. Specjalne postaci realizacji sposobu według zastrzeżeń patentowych 1 i wynikają z zależnych zastrzeżeń patentowych 2 do 9. Specjalne postaci wykonania obrabiarki laserowej według zastrzeżenia 1 patentowego 11 są opisane w zależnych zastrzeżeniach patentowych 12 do 21. W korzystnej postaci wykonania wynalazku według zastrzeżeń patentowych 2 i 12, jako pierwsza wiązka do rejestrowania położenia osi służy wiązka laserowa z osią wiązki i/lub jako druga wiązka do rejestrowania położenia osi służy struga gazu z osią strugi. W przypadku wiązki laserowej wykorzystywanej jako pierwsza wiązka do rejestrowania położenia nie musi koniecznie chodzić o roboczą wiązkę laserową, jaką w normalnym 2 trybie pracy obrabiarki laserowej kieruje się na dany detal. Do pomyślenia jest na przykład zastosowanie do rejestrowania położenia osi wiązki laserowej o niewiel-

9 - 8 - kiej mocy promieniowania, niewystarczającej do normalnej obróbki przedmiotu. Odpowiednio, nie jest konieczne wykorzystywanie jako strugi gazu do rejestrowania położenia osi, strugi gazu procesowego. Na przykład ze względów kosztowych może być celowe wytwarzanie strugi gazu do rejestrowania położenia osi nie przy użyciu stosunkowo drogiego gazu procesowego, lecz gazu tańszego, na przykład powietrza atmosferycznego. Za użyciem wiązek do rejestrowania położenia osi, które w jak największym stopniu odpowiadają roboczej wiązki laserowej kierowanej na obrabiany detal w trakcie zwykłej pracy maszyny, jak również odpowiedniej strudze gazu procesowego, przemawia okoliczność, że wyznaczanie względnego położenia osi roboczej wiązki laserowej i osi 1 strugi gazu procesowego można wówczas podejmować w warunkach, które są co najmniej bardzo zbliżone do warunków normalnej pracy maszyny, i w następstwie tego dają wyniki, które w sposób rzeczywisty odtwarzają parametry występujące w normalnym trybie pracy maszyny. Środki opisane w zastrzeżeniach patentowych 3, 13 i 14 są przewidziane w interesie jak najprostszej konstrukcyjnej realizacji koncepcji wynalazku. Jeżeli głowica robocza obrabiarki laserowej służy jako wspólny element odniesienia dla osi wiązki laserowej i osi 2 strugi gazu, wówczas można w celu wyznaczania wzajemnego położenia osi wiązki laserowej i osi strugi gazu wykorzystywać urządzenia do napędu oraz do sterowania

10 - 9 - ruchami głowicy roboczej, które wykorzystywane są również w normalnej pracy obrabiarki laserowej. Zastrzeżenia patentowe 4 i 1 dotyczą zastosowania koncepcji wynalazku w przypadkach, w których wymagana jest kongruencja osi wiązki laserowej i osi strugi gazu. Tego rodzaju przypadek zastosowania stanowi cięcie laserowe. W innej korzystnej postaci wykonania wynalazku wzajemne położenie osi wiązki laserowej i osi strugi gazu jest określane na podstawie tych położeń, które zajmuje element odniesienia dla osi wiązki laserowej i element odniesienia dla strugi gazu, gdy osie wiązek do rejestrowania położenia osi padają po raz pierwszy na element do rejestrowania położenia osi (zastrzeżenia 1 patentowe, 16). Z pierwszym natrafieniem wspomnianych osi wiązek na element rejestrujący położenie osi jest związany jednoznacznie zdefiniowany stan układu do rejestrowania położenia osi jako wyzwalacz rejestrowania położenia elementu odniesienia dla osi wiązki laserowej i elementu odniesienia dla osi strugi gazu. W wyniku tego zapewnione jest rejestrowanie tych pozycji jednego lub więcej elementów odniesienia, które umożliwiają rzeczywiście precyzyjne wnioskowanie o położeniach osi wiązki laserowej i osi strugi gazu, bądź o ich wzajemnym 2 położeniu. Według zastrzeżeń patentowych 6 do 9 i 17 do w ramach wynalazku wybiera się praktyczne i dające się

11 - - realizować przy wykorzystaniu już istniejących urządzeń, możliwości definiowania względnie rejestrowania pierwszego natrafienia osi wiązek rejestrujących położenie osi na element rejestrujący położenie osi. Tak więc rejestrację przebiegu natężenia światła procesowego w miejscu roboczej wiązki laserowej w znajdującym się po stronie detalu miejscu obróbki można wykorzystać w normalnym trybie pracy maszyny do sterowania i kontroli procesu wgłębiania się w przedmiot obrabiany. Pomiary odległości są przykładowo typowe przy pracy obrabiarki laserowej w trybie cięcia. Rejestruje się i kontroluje przy tym odstęp między dyszą laserową i detalem w celu zapewnienia stałego położenia ogniska wiązki laserowej względem przedmiotu obrabianego. 1 Zastrzeżenie patentowe 21 dotyczy obrabiarki lase- rowej, w której sposób, opisany w zastrzeżeniu patentowym, może być zastosowany do zautomatyzowanego ustalania wzajemnego położenia osi wiązki laserowej i osi strugi gazu. Poniżej wynalazek jest objaśniony dokładniej na podstawie przykładowych schematycznych rysunków. Figury rysunku przedstawiają: Fig. 1 przecinarkę laserową, na której odbywa się obróbka polegająca na cięciu przedmiotu 2 obrabianego za pomocą wiązki laserowej, jak również przy podawaniu tnącej strugi gazu na miejsce obróbki,

12 Fig. 2 przecinarkę laserową według fig. 1 przy wyznaczaniu wzajemnego położenia osi tnącej wiązki laserowej i osi tnącej strugi gazu, Fig. 3 laserową głowicę tnącą przecinarki laserowej według fig. 1 i 2, w przekroju wzdłużnym, a Fig. 4 do 7 zobrazowanie przebiegu wyznaczania wzajemnego położenia osi tnącej wiązki laserowej i osi tnącej strugi gazu. Według fig. 1 obrabiarka laserowa w postaci przecinarki laserowej 1 zawiera łoże 2 maszyny, na którym prowadzony jest przesuwnie w pierwszym kierunku osiowym (kierunku X) most 3 maszyny. Most 3 maszyny ze 1 swojej strony utrzymuje na dźwigarze poprzecznym sanie prowadzące 4 z pokazaną w wyrwaniu roboczą głowicą laserową względnie tnącą głowicą laserową. Wspólnie z saniami prowadzącymi 4 tnąca głowica laserowa jest przesuwna w drugim kierunku osiowym (kierunku Y) na dźwigarze poprzecznym wzdłuż mostu 3 maszyny. Ponadto tnąca głowica laserowa jest ruchoma względem sań prowadzących 4 w trzecim kierunku osiowym (kierunku Z). Poniżej tnącej głowicy laserowej na podstawie 7 jest ułożony przedmiot obrabiany w postaci blachy 6. 2 Do obróbki blachy 6 służy wiązka laserowa, która na ilustracjach przedstawiona jest za pomocą osi 8 wiązki

13 laserowej. Wiązka laserowa jest wytwarzana przez źródło 9 wiązki laserowej i prowadzona przez rurę prowadzącą wiązki laserowej, jak również przez zwierciadła kierujące 11, 12 do umieszczonego wewnątrz tnącej głowicy laserowej, ogniskującego elementu optycznego 13 (soczewka lub zwierciadło). Ogniskujący element optyczny 13 skupia wiązkę laserową i kieruje ją jako tnącą wiązkę laserową na blachę 6. W wyniku opisanej przesuwności mostku 3 maszyny oraz sań prowadzących 4 można obrabiać tnącą wiązką laserową każdy dowolny punkt na blasze 6. Na fig. 1 zaznaczono cięcie 14, wykonane w przedstawionym przykładowym przypadku w blasze 6. Ruchomość tnącej głowicy laserowej w kierunku Z jest wykorzystywana do ustalania położenia ogniska tnącej 1 wiązki laserowej w poprzecznym kierunku blachy. Do przemieszczania tnącej głowicy laserowej w trzech kierunkach przestrzeni służy napęd silnikowy przecinarki laserowej 1, sterowany za pomocą numerycznego układu sterowania 1. W numerycznym układzie sterowania 1 zintegrowane są również pozostałe funkcje przecinarki laserowej 1, związane ze sterowaniem. Wspólnie z tnącą wiązką laserową z tnącej głowicy laserowej kierowana jest na blachę 6 także struga gazu 2 procesowego w postaci tnącej strugi 16 gazu. Podawany na blachę 6 gaz do cięcia, w przedstawionym przypadku gazowy azot, służy do wydmuchiwania ze szczeliny

14 utworzonej po cięciu stopionego metalu, powstającego w miejscu obróbki tnącą wiązką laserową od strony blachy. W przypadku idealnym oś 8 tnącej wiązki laserowej i oś 17 tnącej strugi 16 gazu pokrywają się ze sobą. Na fig. 1 przedstawiono przecinarkę laserową 1 przy takim optymalnym wzajemnym położeniu osi 8 wiązki laserowej i osi 17 strugi gazu. W bieżącej eksploatacji przecinarki laserowej 1 może dochodzić do rozregulowania tnącej wiązki laserowej 8, bądź tnącej strugi 16 gazu. Do określenia ewentualne- go wzajemnego odchylenia rzeczywistego położenia osi 8 wiązki laserowej i osi 17 strugi gazu od położenia zadanego służą elementy rejestrujące 18, 19 położenie osi, które są umieszczone na jednym wzdłużnym końcu łoża 1 2 maszyny, a zatem na zewnętrznej krawędzi obszaru roboczego tnącej głowicy laserowej. Zarówno w przypadku elementu rejestrującego 18 położenie osi, jak i w przypadku elementu rejestrującego 19 położenie osi, chodzi o płytkę ze stali sprężynowej. Element rejestrujący 18 położenie osi za pomocą swojego biegnącego w kierunku Y, elementu rejestrującego 19 położenie osi jest zamocowany jedną ze swych biegnących w kierunku X krawędzi na łożu 2 maszyny. Poza tym elementy rejestrujące 18, 19 położenie osi wystają 2 swobodnie z łoża 2 maszyny. Krawędzie łączące się bezpośrednio z zamocowaną krawędzią elementu rejestrującego 18 położenie osi biegną w kierunku X,

15 krawędzie łączące się bezpośrednio z zamocowaną krawędzią elementu rejestrującego 19 położenie osi biegną w kierunku Y. Położenie obu elementów rejestrujących 18, 19 położenie osi jest określone w układzie współrzędnych X-Y-Z przecinarki laserowej 1. Na fig. 3 przedstawiono tnącą głowicę laserową z nieprawidłowym ustawieniem wzajemnym osi 8 wiązki laserowej i osi 17 strugi gazu. Na tym rysunku widać również dyszę tnącej głowicy laserowej, przez którą na blachę 6 kierowana jest tnąca wiązka laserowa o osi 8 i tnąca struga 16 gazu o osi 17. W tym celu dysza laserowa jest zaopatrzona w otwór 21(na przykład okrągły lub ze szczeliną pierścieniową). Przez punkt środkowy otworu 21 dyszy przebiega oś 17 strugi gazu. 1 Gaz do cięcia jest doprowadzany do tnącej głowicy laserowej przez otwór 22 doprowadzania gazu z urządzenia zasilającego 23 w gaz do cięcia. Urządzenie zasilające 23 w gaz do cięcia może być sterowane za pomocą numerycznego układu sterowania 1. Dysza laserowa stanowi część zwykłego pojemno- ściowego odległościomierza 24. Przyrządy pomiarowe tego rodzaju są rozprowadzane na przykład przez firmę TRUMPF, Ditzingen, Niemcy, pod oznaczeniem DIAS. Za pomocą odległościomierza 24 określany jest odstęp między 2 spodnią stroną dyszy laserowej i powierzchnią znajdującego się naprzeciwko dyszy laserowej, metalowego przedmiotu obrabianego. Również odległościomierz 24 jest połączony z numerycznym układem

16 - 1 - odległościomierz 24 jest połączony z numerycznym układem sterowania 1 przecinarki laserowej 1. Na fig. 3 przedstawiona jest również oprawa 2 ogniskującego elementu optycznego 13. Oprawa 2 jest osadzona na obudowie tnącej głowicy laserowej z możliwością dosuwu w kierunku X i Y. Ewentualne dosuwy realizowane są za pomocą napędu nastawczego 26, który ze swojej strony jest sterowany przez numeryczny układ sterowania 1 przecinarki laserowej 1. Na koniec, przecinarka laserowa 1 jest zaopatrzona w jedynie zaznaczony na fig. 3, optyczny przyrząd 27 do pomiaru światła procesowego. Optyczny przyrząd 27 do pomiaru światła procesowego również ma zwykłą konstrukcję. Tego rodzaju przyrządy pomiarowe są rozprowadzane 1 przykładowo przez firmę TRUMPF, Ditzingen, Niemcy, pod oznaczeniem PCS. Za pomocą optycznego przyrządu 27 do pomiaru światła procesowego mierzone jest światło procesowe, które powstaje w miejscu obróbki tnącej wiązki laserowej od strony blachy. Również optyczny przyrząd 27 do pomiaru światła procesowego jest połączony z numerycznym układem sterowania 1 przecinarki laserowej 1. Sposób postępowania przy kontroli wzajemnego położenia osi 8 wiązki laserowej i osi 17 strugi gazu na 2 występowanie odchylenia od wzajemnego położenia zadanego jest objaśniony na podstawie fig. 4 do 7. Otwór 21 dyszy ma tutaj przekrój kołowy.

17 Zgodnie z fig. 4 tnąca głowica laserowa jest jako wspólny element odniesienia dla osi 8 wiązki laserowej i osi 17 strugi gazu przemieszczana wraz z dyszą laserową w dodatnim kierunku osi Y (kierunku Y + ) ruchem rejestrowania położenia osi przez element rejestrujący 18 położenie osi. Przy tym, kiedy tylko dysza laserowa swoją przednią w kierunku przemieszczania częścią krawędzi otworu 21 dochodzi nad metalowy element rejestrujący 18 położenie osi, rozpoczyna się określanie za pomocą odległościomierza 24 odstępu między dyszą laserową a elementem rejestrującym 18 położenie osi. Włączone jest urządzenie zasilające 23 w gaz do cięcia; tnąca struga 16 gazu jest w następstwie tego kierowana z tnącej głowicy laserowej ku dołowi i początkowo 1 oddalona od elementu rejestrującego 18 położenie osi (część (1) fig. 4). W toku przemieszczania się tnącej głowicy laserowej w kierunku Y + tnąca struga 16 gazu dociera do elementu rejestrującego 18 położenie osi (część (2) fig. 4). Wraz z pierwszym natrafieniem gazu do cięcia na element rejestrujący 18 położenie osi następuje jego odchylenie do dołu. Określa się początek odchylania elementu rejestrującego 18 położenie osi za pomocą odległościomierza 24 i zaznacza momentu czasu, w którym 2 jest rejestrowane położenie tnącej głowicy laserowej w kierunku Y +. Przy założeniu, że przekrój tnącej strugi 16 gazu w idealnym przypadku odpowiada kołowemu

18 przekrojowi otworu 21 dyszy laserowej i przy założeniu, że promień otworu 21 dyszy jest znany, otrzymuje się wprost położenie tnącej głowicy laserowej w kierunku Y +, przy którym oś 17 strugi gazu dociera do przedniej krawędzi elementu rejestrującego 18 położenie osi. W części (2) fig. 4 odcinek drogi, który tnąca głowica laserowa musi przebyć między pierwszym natrafieniem tnącej strugi 16 gazu na element rejestrujący 18 położenie osi i dotarciem do przedniej krawędzi elementu rejestrującego 18 położenie osi, jest oznaczony S 1Y. Przy postępującym przemieszczaniu tnącej głowicy laserowej w kierunku Y + rośnie pokrycie otworu 21 dyszy i elementu rejestrującego 18 położenie osi. Z tym 1 związany jest przyrost odchylenia elementu rejestrujące- go 18 położenie osi. Poza tym w toku przemieszczania się tnącej głowicy laserowej w kierunku Y +, również oś 8 wiązki laserowej dociera do przedniej krawędzi elementu rejestrującego 18 położenie osi (część (3) fig. 4). Z tym związane jest nacięcie elementu rejestrującego 18 położenie osi przez tnącą wiązkę laserową. Błysk występujący przy wnikaniu tnącej wiązki laserowej w element rejestrujący 18 położenie osi jest rejestrowany przez przyrząd 27 do 2 pomiaru światła procesowego i oznacza drugi moment czasu, w którym wyznacza się położenie tnącej głowicy laserowej w kierunku Y +. To położenie tnącej głowicy

19 laserowej w kierunku Y + jest porównywane z położeniem tnącej głowicy laserowej przy pierwszym natrafieniu tnącej strugi 16 gazu na element rejestrujący 18 położenie osi. W ukazanym przykładzie tnąca głowica laserowa ma do przebycia między obydwoma wspomnianymi położeniami drogę S 2Y. Droga S 2Y jest o d SY większa niż droga S 1Y. d SY opisuje zatem wzajemne przesunięcie osi 8 wiązki laserowej i osi 17 strugi gazu w kierunku Y. d SY jest wyznaczana za pomocą przeznaczonego do tego analizującego przyrządu numerycznego układu sterowania 1 przecinarki laserowej 1. Tnąca wiązka laserowa bezpośrednio po wniknięciu w element rejestrujący 18 położenie osi zostaje wyłączona. Wyłączenie tnącej wiązki laserowej jest dokonywane przez 1 numeryczny układ sterowania 1 przecinarki laserowej 1, który odpowiednio steruje źródłem 9 światła laserowego. Jeżeli promień, bądź średnica tnącej strugi 16 gazu przeciwnie do powyższych założeń nie są znane, to powyżej opisany sposób należy zmodyfikować. Wtedy uzupełniająco określa się średnicę tnącej strugi 16 gazu. W tym przypadku również wyznaczane są położenia tnącej głowicy laserowej przy pierwszym zetknięciu się tnącej strugi 16 gazu z elementem rejestrującym 18 2 położenie osi (część (2) fig. 4) i przy wniknięciu tnącej wiązki laserowej w element rejestrujący 18 położenie osi (część (3) fig. 4). W tym przypadku

20 również po wniknięciu tnącej wiązki laserowej w element rejestrujący 18 położenie osi tnąca wiązka laserowa jest wyłączana. Dodatkowo, poza wspomnianymi powyżej położeniami tnącej głowicy laserowej, wyznaczane jest jednak jeszcze to położenie tnącej głowicy laserowej w kierunku Y +, przy którym wychylenie elementu rejestrującego 18 położenie osi pod działaniem tnącej strugi 16 gazu osiąga swoja wartość maksymalną. Ta wartość maksymalna ustala się, kiedy tylko tnąca struga 16 gazu podczas swojego przemieszczania się w kierunku Y + całym swoim przekrojem znajdzie się nad elementem rejestrującym 18 położenie osi, kiedy zatem, umieszczone z tyłu względem kierunku przemieszczania się, ograniczenie tnącej strugi 16 gazu dojdzie do przedniej krawędzi 1 elementu rejestrującego 18 położenie osi (część (4) fig. 4). Ta droga, którą musi przebyć tnąca głowica laserowa między pierwszym natrafieniem tnącej strugi 16 gazu na element rejestrujący 18 położenie osi i maksymalnym wychyleniem elementu rejestrującego 18 położenie osi, opisuje średnicę, to znaczy wymiar D tnącej strugi 16 gazu w kierunku Y. Przy pokryciu się osi 8 wiązki laserowej i osi 17 strugi gazu tnąca wiązka laserowa musiałaby zatem po przebyciu drogi równej 1/2D od pierwszego zetknięcia się 2 tnącej strugi 16 gazu z elementem rejestrującym 18 położenie osi, wniknąć w ten element rejestrujący 18 położenie osi. W przedstawionym przykładzie ten

21 - - przypadek jednak nie wystąpił. Zamiast tego przez tnącą głowicę laserową został przebyty, między pierwszym natrafieniem tnącej strugi 16 gazu na element rejestrujący 18 położenie osi i wniknięciem tnącej wiązki laserowej w element rejestrujący 18 położenie osi, odcinek drogi równy 1/2D + d SY. Dla d SY otrzymuje się, także w przypadku ostatnio opisanego sposobu, zmienionego w stosunku do sposobu wspomnianego na wstępie, przemieszczenie osi 8 wiązki laserowej i osi 17 strugi gazu w kierunku Y. Zmodyfikowany sposób odznacza się szczególną dokładnością. Tak więc, jako podstawa do wyznaczania ewentualnego przemieszczenia osi 8 wiązki laserowej i osi 17 strugi gazu służy rzeczywisty wymiar tnącej 1 strugi 16 gazu w kierunku Y, nie zaś, jak w opisywanym na wstępie sposobie, średnica otworu 21 dyszy laserowej. Rzeczywisty wymiar tnącej strugi 16 gazu może się różnić od średnicy otworu 21 dyszy, na przykład wskutek zabrudzenia otworu 21 dyszy. Jeżeli znana jest średnica niezabrudzonego otworu dyszy, to opisany pomiar średnicy tnącej strugi 16 gazu może również służyć do kontroli stanu zabrudzenia dyszy laserowej. W przypadkach, w których stopień spowodowanego tnącą strugą 16 gazu wychylenia elementu rejestrującego 18 2 położenie osi nie może być oznaczony z dostateczną dokładnością, dla wyznaczenia wymiaru tnącej strugi 16 gazu w kierunku Y element rejestrujący 18 położenie osi

22 jest dotykany przez tnącą strugę 16 gazu nie tylko jak to opisano powyżej w kierunku Y + lecz ponadto również w kierunku Y -. Jak wynika z fig., tnąca głowica laserowa porusza się wraz z tnącą strugą 16 gazu, na początku jeszcze oddaloną od elementu rejestrującego 18 położenie osi (część (1)fig. ) i przy wyłączonej tnącej wiązce laserowej w kierunku Y -, aż tnąc struga 16 gazu padnie po raz pierwszy na element rejestrujący 18 położenie osi (część (2) fig. ). Związany z tym początek wychylenia jako takiego elementu rejestrującego 18 położenie osi można w każdym przypadku jednoznacznie wyznaczyć za pomocą odległościomierza 24. Odpowiednio jednoznacznie było poprzednio identyfikowane pierwsze natrafienie 1 poruszanej w kierunku Y + tnącej strugi 16 gazu, bądź związany z nim początek wychylenia elementu rejestrującego 18 położenie osi (część (2) fig. 4). Zarówno w momencie rozpoczęcia wychylania elementu rejestrującego 18 położenie osi przez poruszaną w kierunku Y + tnącą strugę 16 gazu, jak również w momencie rozpoczęcia wychylania elementu rejestrującego 18 położenie osi przez poruszaną w kierunku Y - tnącą strugę 16 gazu, zostaje uchwycone położenie tnącej głowicy laserowej w kierunku Y. Między obydwoma położeniami 2 głowicy tnącej znajduje się odcinek drogi, który odpowiada podwójnemu wymiarowi tnącej strugi 16 gazu w kierunku Y łącznie z szerokością elementu rejestrującego

23 położenie osi w kierunku Y. Szerokość elementu rejestrującego 18 położenie osi oraz odcinek drogi między obydwoma wymienionymi położeniami głowicy tnącej są znane, zatem można wyliczyć wymiar tnącej strugi 16 gazu w kierunku Y względnie średnicy D tnącej strugi gazu. Poza przemieszczeniem osi 8 wiązki laserowej i osi 17 strugi gazu w kierunku osi Y, w przedstawionym przykładzie wyznaczane jest również przemieszczenie d SX w kierunku X. W tym celu tnąca głowica laserowa z tnącą wiązką laserową i tnącą strugą 16 gazu jest prowadzona w kierunku osi X nad elementem rejestrującym 19 położenie osi. W szczególności postępuje się przy tym tak, jak przy wyznaczaniu przemieszczenia d SY osi 8 1 wiązki laserowej i osi 17 strugi gazu. Na fig. 6 i 7 zobrazowano wyznaczanie przemieszczenia d SX osi 8 wiązki laserowej i osi 17 strugi gazu włącznie z wyznaczaniem wymiaru D tnącej strugi 16 gazu w kierunku osi X. Na podstawie występującego w kierunku Y oraz w kierunku X przemieszczenia osi 8 wiązki laserowej i osi 17 strugi gazu, generuje się za pomocą służącej do tego jednostki obliczeniowej numerycznego układu sterowania 1 wartość korekcyjną. Na podstawie tej wartości korekcyjnej, numeryczny układ sterowania 1 przecinarki 2 laserowej 1 steruje napędem nastawczym 26 oprawy 2 ogniskującego elementu optycznego 13. Oprawa 2 wspólnie z ogniskującym elementem optycznym 13 jest ustawiana w

24 płaszczyźnie wyznaczonej przez oś X oraz oś Y w położeniu, przy zajęciu którego ogniskujący element optyczny 13 kieruje tnącą wiązkę laserową współosiowo z tnącą strugą 16 gazu na blachę 6. TRUMPF Werkzeugmaschinen GmbH + Co. KG Pełnomocnik:

25 Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób określania wzajemnego położenia osi (8) roboczej wiązki laserowej z jednej strony, z drugiej zaś osi (17) strugi (16) gazu procesowego na obrabiarce laserowej (1) do obróbki detali, wiązka rejestrująca położenie osiowe, której oś jest ustawiona w określony sposób względem osi (17) strugi gazu, i element rejestrujący (18, 19) położenie osi są przemieszczane względem siebie ruchem rejestrującym położenie osiowe w kierunku poprzecznym względem osi wiązki, i w którym przyporządkowany przestrzennie w określony sposób osi wiązki element odniesienia () dla osi (17) strugi gazu porusza się w sposób sprzężony z ruchem rejestrującym położenie osi, znamienny tym, że przemieszcza się względem siebie ruchem rejestrującym położenie osi w 1 kierunku poprzecznym do osi wiązki z jednej strony pierwszą wiązkę rejestrującą położenie osi, z pierwszą osią ustawioną w określony sposób względem osi (8) wiązki laserowej i, jako drugą wiązkę rejestrującą położenie osi, wiązkę rejestrującą położenie osi, z osią ustawioną w określony sposób względem osi (17) strugi gazowej (druga oś wiązki), a z drugiej strony element rejestrujący (18, 19) położenie osi, że przyporządkowany w określony sposób przestrzennie pierwszej osi wiązki

26 - 2 - element () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i element () odniesienia dla osi (17) strugi gazu i/lub przyporządkowany w określony sposób przestrzennie elementowi rejestrującemu (18, 19) położenie osi, element odniesienia dla elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi, przemieszcza się ruchem sprzężonym z ruchem rejestrowania położenia osi, i że rzeczywiste położenia elementu () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i elementu () odniesienia dla osi (17) strugi gazu i/lub elementu odniesienia dla elementu rejestrują- cego (18, 19) położenie osi, które są przyporządkowane temu samemu względnemu położeniu pierwszej osi wiązki i elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi oraz drugiej osi wiązki i elementu rejestrującego (18, 19) 1 położenie osi wiązki, są porównywane z położeniami zadanymi elementu () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i elementu () odniesienia dla osi (17) strugi gazu i/lub elementu odniesienia dla elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi, przy zadanym położeniu wzajemnym osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że przemieszcza się względem siebie ruchem rejestrowania położenia osi w kierunku poprzecznym do osi wiązki z 2 jednej strony, jako pierwszą wiązkę rejestrującą położenie osi, wiązkę laserową z osią (8) wiązki laserowej i/lub jako drugą wiązkę do detekcji położenia

27 osi, strugę gazu z osią (17) strugi gazu, a z drugiej strony element rejestrujący (18, 19) położenie osi. 3. Sposób według jednego z poprzednich zastrz., znamienny tym, że wspólny element () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu podlega przemieszczeniu sprzężonemu z ruchem rejestrowania położenia osi, i że położenia wspólnego elementu () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu, które są przyporządkowane temu samemu względnemu położeniu pierwszej osi wiązki i elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi, oraz drugiej osi wiązki i elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi, są porównywane z zadanymi położeniami wspólnego elementu () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i osi (17) 1 strugi gazu, przy zadanym położeniu wzajemnym osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu. 4. Sposób według jednego z poprzednich zastrz., znamienny tym, że wspólny element () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu podlega przemieszczeniu sprzężonemu z ruchem rejestrowania położenia osi, i że sprawdza się, czy to samo względne położenie pierwszej osi wiązki i elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi oraz drugiej osi wiązki i elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi są 2 przyporządkowane temu samemu położeniu elementu () dniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu.

28 Sposób według jednego z poprzednich zastrz., znamienny tym, że rzeczywiste położenia elementu () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i elementu () odniesienia dla osi (17) strugi gazu i/lub elementu odniesienia dla elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi, które są przyporządkowane pierwszemu zetknięciu się pierwszej osi wiązki z elementem rejestrującym (18, 19) położenie osi oraz drugiej osi wiązki z elementem rejestrującym (18, 19) położenie osi, są porównywane z położeniami zadanymi elementu () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i elementu () odniesienia dla osi (17) strugi gazu i/lub elementu () odniesienia dla elementu rejestrującego(18, 19) położenie osi, przy zadanym położeniu wzajemnym osi (8) 1 wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu. 6. Sposób według jednego z poprzednich zastrz., znamienny tym, że jako element rejestrujący (18, 19) położenie osi, działaniu pierwszej wiązki rejestrującej położenie osi w postaci wiązki tnącej, zwłaszcza laserowej wiązki tnącej, jest poddawany nadający się do cięcia, zwłaszcza cięcia laserowego, element rejestrujący (18, 19) położenie osi, i że pierwsze zetknięcie pierwszej osi wiązki z elementem rejestrującym (18, 19) położenie osi definiuje się przez pierwsze nacięcie 2 elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi za pomocą wiązki tnącej, w danym przypadku tnącej wiązki laserowej.

29 Sposób według jednego z poprzednich zastrz., znamienny tym, że nacięcie elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi przez wiązkę tnącą, w danym przypadku przez tnącą wiązkę laserową, rejestruje się poprzez powstawanie światła procesowego związanego z nacięciem. 8. Sposób według jednego z poprzednich zastrz., znamienny tym, że jako element rejestrujący (18, 19) położenie osi, działaniu drugiej wiązki rejestrującej położenie osi w postaci strugi czynnika ciśnieniowego, zwłaszcza w postaci strugi gazu, jest poddawany odchylny element rejestrujący (18, 19) położenie osi, przy czym struga czynnika ciśnieniowego, w danym przypadku struga gazu, jest przemieszczana w kierunku ruchu rejestrowania położenia osi przez element rejestrujący (18, 19) 1 położenie osi, i przy czym pierwsze zetknięcie drugiej osi wiązki z elementem rejestrującym (18,19) położenie osi jest wyznaczane przez pierwsze odchylenie elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi przez strugę czynnika ciśnieniowego, zwłaszcza strugę gazu. 9. Sposób według jednego z poprzednich zastrz., znamienny tym, że odchylenie elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi przez strugę czynnika ciśnieniowego, zwłaszcza strugę gazu, jest rejestrowane za pomocą pomiaru odległości. 2. Sposób ustawiania wzajemnego położenia osi (8) roboczej wiązki laserowej z jednej strony, i osi (17) strugi (16) gazu procesowego z drugiej strony, w

30 obrabiarce laserowej (1), przy czym przy odchyleniu wzajemnego położenia osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu od wzajemnego położenia zadanego koryguje się to odchylenie położenia przez przestawianie położenia osi (8) wiązki laserowej i/lub przez przesta- wianie położenia osi (17) strugi gazu, znamienny tym, że sposobem według jednego z zastrz. 1 do 9 określane jest wzajemne położenie, z jednej strony osi (8) roboczej wiązki laserowej, a z drugiej strony osi (17) strugi (16) gazu procesowego i że przy odchyleniu wzajemnego położenia osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu od wzajemnego położenia zadanego, generowana jest dopasowana do odchylenia wielkość regulacyjna i na podstawie tej wielkości regulacyjnej korygowane jest 1 odchylenie położenia. 11. Obrabiarka laserowa do obróbki detali (6), z roboczą głowicą laserową, z której kierowana jest na detal (6) robocza wiązka laserowa z osią (8) wiązki laserowej i struga (16) gazu procesowego z osią (17) strugi gazu, jak również z urządzeniem do określania wzajemnego położenia osi (8) wiązki laserowej z jednej strony, oraz osi (17) strugi gazu z drugiej strony, przy czym - urządzenie do określania wzajemnego położenia osi 2 (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu zawiera element rejestrujący (18, 19) położenie osi, ele-

31 ment () odniesienia dla osi (17) strugi gazu oraz przyrząd analizujący, - wiązka rejestrująca położenie osi, z osią wiązki ustawioną w określony sposób względem osi (17) strugi gazu, i element rejestrujący (18, 19) położenie osi, poruszają się względem siebie ruchem rejestrowania położenia osi w kierunku poprzecznym względem osi wiązki, - element () odniesienia dla osi (17) strugi gazu ustawiony jest w określonym przyporządkowaniu prze- strzennym względem osi wiązki i przy czym - element () odniesienia dla osi (17) strugi gazu jest przemieszczany w sposób sprzężony z ruchem rejestrowania położenia osi, 1 znamienna tym, że - urządzenie do określania wzajemnego położenia osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu zawiera element () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i/lub element odniesienia dla elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi, - z jednej strony, pierwsza wiązka rejestrująca położenie osi z pierwszą osią, ustawioną w określony sposób względem osi (8) wiązki laserowej, i, jako druga wiązka rejestrująca położenie osi, 2 wiązka rejestrująca położenie osi z osią (drugą osią wiązki) ustawioną w określony sposób względem

32 osi (17) strugi gazowej, a z drugiej strony, element rejestrujący (18, 19) położenie osi, są przemieszczane względem siebie ruchem rejestrowania położenia osi w kierunku poprzecznym do osi wiązki, - element () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej pozostaje w określonym przyporządkowaniu przestrzennym względem pierwszej osi wiązki, i/lub element odniesienia dla elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi pozostaje w określonym prze- strzennym przyporządkowaniu względem elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi, - element () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i/lub element odniesienia dla elementu 1 rejestrującego (18, 19) położenie osi są przemieszczalne ruchem sprzężonym z ruchem rejestrowania położenia osi, - za pomocą przyrządu analizującego rejestrowane są rzeczywiste położenia elementu () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i elementu () odniesienia 2 dla osi (17) strugi gazu i/lub elementu odniesienia dla elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi, które przyporządkowane są temu samemu położeniu względnemu pierwszej osi wiązki i elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi oraz drugiej osi wiązki i elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi, i przy czym

33 za pomocą przyrządu analizującego wyznaczone położenia rzeczywiste są porównywane z położeniami zadanymi elementu () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i elementu () odniesienia dla osi (17) strugi gazu i/lub elementu odniesienia dla elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi, przy zadanym położeniu wzajemnym osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu. 12. Obrabiarka laserowa według zastrz. 11, znamienna tym, że jako pierwsza wiązka rejestrująca położenie osi przewidziana jest wiązka laserowa z osią (8) i/lub jako druga wiązka rejestrująca położenie osi przewidziana jest struga gazu z osią (17). 13. Obrabiarka laserowa według zastrz. 11 albo 12, 1 znamienna tym, że przewidziany jest wspólny element () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu, i że za pomocą przyrządu analizującego są wyznaczane rzeczywiste pozycje wspólnego elementu () odniesienia, przyporządkowane temu samemu położeniu względnemu pierwszej osi wiązki i elementu rejestrujące- go (18, 19) położenie osi, oraz drugiej osi wiązki i elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi, i porównywane z położeniami zadanymi wspólnego elementu () odniesienia przy zadanym położeniu wzajemnym osi (8) 2 wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu. 14. Obrabiarka laserowa według jednego z zastrz. 11 do 13, znamienna tym, że jako wspólny element ()

34 odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu przewidziana jest głowica robocza obrabiarki laserowej (1). 1. Obrabiarka laserowa według jednego z zastrz. 11 do 14, znamienna tym, że za pomocą przyrządu analizującego możliwe jest sprawdzenie, czy to samo względne położenie pierwszej osi wiązki i elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi oraz drugiej osi wiązki i elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi jest przyporządkowane temu samemu położeniu wspólnego elementu () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej oraz osi (17) strugi gazu. 16. Obrabiarka laserowa według jednego z zastrz. 11 do 1, znamienna tym, że jako położenie rzeczywiste 1 elementu () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i elementu () odniesienia dla osi (17) strugi gazu i/lub elementu odniesienia dla elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi rejestrowane są za pomocą przyrządu analizującego położenia pierwszego zetknięcia pierwszej osi wiązki lub drugiej osi wiązki z elementem rejestru- jącym (18, 19) położenie osi i porównywane z położeniami zadanymi. 17. Obrabiarka laserowa według jednego z zastrz. 11 do 16, znamienna tym, że jako pierwsza wiązka 2 rejestrująca położenie osi przewidziana jest wiązka tnąca, zwłaszcza laserowa wiązka tnąca, a jako element rejestrujący (18, 19) położenie osi przewidziany jest

35 nadający się do cięcia, zwłaszcza cięcia laserowego, element rejestrujący (18, 19) położenie osi, i że pierwsze zetknięcie pierwszej osi wiązki z elementem rejestrującym (18, 19) położenie osi jest wyznaczane przez nacięcie elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi za pomocą wiązki tnącej, w danym przypadku tnącej wiązki laserowej. 18. Obrabiarka laserowa według jednego z zastrz. 11 do 17, znamienna tym, że przyrząd analizujący zawiera czujnik światła procesowego, za pomocą którego można rejestrować nacięcie elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi przez wiązkę tnącą, w danym przypadku przez tnącą wiązkę laserową, w wyniku powstawania światła procesowego związanego z nacięciem Obrabiarka laserowa według jednego z zastrz. 11 do 18, znamienna tym, że jako druga wiązka rejestrująca położenie osi przewidziana jest struga czynnika ciśnieniowego, zwłaszcza struga gazu, a jako element rejestrujący (18, 19) położenie osi przewidziany jest element rejestrujący (18, 19) położenie osi, odchylany pod działaniem strugi czynnika ciśnieniowego, w danym przypadku strugi gazu, że struga czynnika ciśnieniowego, w danym przypadku struga gazu, jest przemieszczana w kierunku ruchu rejestrowania położenia osi przez element 2 rejestrujący (18, 19) położenie osi, i że pierwsze zetknięcie drugiej osi wiązki z elementem rejestrującym (18, 19) położenie osi jest wyznaczane przez pierwsze

36 - 3 - odchylenie elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi przez strugę czynnika ciśnieniowego, w danym przypadku przez strugę gazu.. Obrabiarka laserowa według jednego z zastrz. 11 do 19, znamienna tym, że przyrząd analizujący zawiera odległościomierz, za pomocą którego rejestrowane jest odchylenie elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi. 21. Obrabiarka laserowa według jednego z zastrz. 11 do, znamienna tym, że urządzenie do wyznaczania wzajemnego położenia osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu stanowi część urządzenia do ustawiania wzajemnego położenia osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu, i że ostatnie z wymienionych urządzenie do 1 ustawiania dodatkowo zawiera jednostkę komputerową oraz układ sterowania położeniem osi (8) wiązki laserowej i/lub osi (17) strugi gazu, przy czym jednostka komputerowa jest połączona z urządzeniem do wyznaczania wzajemnego położenia osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu, i za pomocą jednostki komputerowej na podstawie wyników, przeprowadzanego przez ostatnie z wymienionych urządzenie do wyznaczania, porównania położeń rzeczywistych i położeń zadanych elementu () odniesienia dla osi (8) wiązki laserowej i elementu 2 odniesienia dla osi (17) strugi gazu i/lub elementu odniesienia dla elementu rejestrującego (18, 19) położenie osi, przy odchyleniu położeń rzeczywistych od

37 położeń zadanych generowana jest wielkość regulacyjna dla układu sterowania położeniem osi (8) wiązki laserowej i/lub osi (17) strugi gazu, i że układ sterowania położeniem osi (8) wiązki laserowej i/lub osi (17) strugi gazu jest na podstawie tej wielkości regulacyjnej sterowany w sensie przetwarzania wzajemnego położenia rzeczywistego osi (8) wiązki laserowej i osi (17) strugi gazu we wzajemne położenie zadane. TRUMPF Werkzeugmaschinen GmbH + Co. KG Pełnomocnik:

38

39

40

41