MS EXCEL MS Access Inżynieria programowania

Transkrypt

1 Technologia informacyjna PWSW Wykład 5 MS EXCEL MS Access Inżynieria programowania

2 Arkusz kalkulacyjny - jego cel i zastosowania Tworzenie tabel danych i rozwiązywanie problemów przy pomocy analizy wielu danych: Możliwość obliczeń i analiz: - matematycznych - finansowo-księgowych - inżynierskich, projektowych - statystycznych Tworzenie list danych, odszukiwanie (selekcja), porządkowanie (sortowanie) i analiza danych w listach

3 Cechy wzrokowy dostęp do wielu danych, dynamiczne śledzenie obliczeń przy wariantach zestawów danych, wspomaganie tworzenia formuł i wykresów kreatory, wykorzystanie możliwości graficznych interfejsu WINDOWS, wymiana danych z innymi aplikacjami, tworzenie tabel przestawnych (łatwe śledzenie danych) oraz skoroszytów utworzonych z list (baz danych), praca łatwa i intuicyjna.

4 Struktura dokumentu (skoroszytu - zeszytu): Grupa arkuszy (standardowo 3) W każdym arkuszu sieć komórek adresowanych kolumny A, B, C, D,...Z, AA, AB, AC...IV kolumn wiersze 1 do razem = 8*2 24 razy N-arkuszy w skoroszycie W pliku może być wiele arkuszy w EXCEL-u 2007(2010) 2 14 kolumn ponad od A do XFD 2 20 wierszy ponad milion Czyli 2 34 komórek w jednym arkuszu ponad 17 miliardów!

5 Stany komórek stan pasywny stan aktywności jedna wskazana komórka (grubsza ramka) - wybór dla wpisania treści komórki stan edycji (z kursorem tekstowym) Wprowadzenie w stan edycji: podwójne kliknięcie w komórkę klawisz F2 klawisz Backspace

6 Elementy ekranu MENU podobne jak MS WORD, Ważny element: Formatuj komórki... Najlepiej z menu kontekstowego NARZĘDZIA: znane z programu MS Word narzędzia, wiele innych, np. sortowanie, pozycje dziesiętne itp. inne paski narzędziowe aktywizowane operacją: Widok - Paski narzędzi - np. rysowanie, zarządzanie bazą danych PASEK FORMUŁY pole adresowe zawiera adres komórki aktywnej lub nazwę naturalną komórki bądź zakresu pole wartości (formuły) inicjacja formuły f x

7 ARKUSZ ROBOCZY + operacje Wstawianie nowych arkuszy: Wstaw.. z menu Komórki na Narzędziach głównych Element zakładek na dole ekranu Menu kontekstowe zakładki Zmiana nazwy arkuszy: podwójne kliknięcie w zakładkę, menu kontekstowe zakładki arkusza przyciski przewijania zakładek

8 Nawigacja techniki podobne jak w Wordzie Myszka: obsługa pasków przewijania + kliknięcie myszką w komórkę Klawiatura: strzałki nawigacji TAB ENTER PgDn, PgUp CTRL+ CTRL+ CTRL+Home CTRL+End prostokątnego o 1 komórkę 1 komórka w prawo 1 komórka w dół o stronę ostatnia kolumna ostatni wiersz do pierwszej komórki A1 ostatnia komórka użytego obszaru

9 Zaznaczanie: Cele zaznaczania: wspólne formatowanie zakresu obramowania, deseni, czcionki, wyrównania, sposobu wyświetlania danych, w celu usunięcia, skopiowania, przesunięcia, w celu wypełnienia danymi seryjnymi, wskazanie danych do obliczeń, wykresu itp., automatyczne wpisanie zakresu do treści formuły. Zaznaczanie myszką: przeciągnięcie zakresu (prostokątnego zawsze jedna komórka aktywna) CTRL+ALT+przeciaganie - obszary niespójne wiersze nagłówek wiersza kolumny nagłówek kolumn CAŁY ARKUSZ POLE PRZECIĘCIA NAGŁÓWKÓW KOLUMN I WIERSZY lub CTRL+A Zaznaczanie klawiaturą.shift + klawisze nawigacyjne

10 Zaznaczanie myszką+klawiatura: kliknięcie w komórkę a następnie kliknięcie w inną komórkę z trzymanym klawiszem SHIFT (obydwie komórki stanowią przeciwległe po przekątnej) narożniki prostokątnego obszaru. Możliwe jest również zaznaczenie fragmentu tekstu komórki w celu zmiany czcionki wcześniej należy wypełnioną komórkę wprowadzić w stan edycji a następnie zaznaczyć myszką (przeciągnięcie) lub klawiaturą (SHIFT+, SHIFT+ )

11 Kopiowanie i przenoszenie: myszka przeciąganie za krawędź komórki aktywnej lub zaznaczonego zakresu przeniesienie to samo z klawiszem CTRL kopiowanie to samo z klawiszem SHIFT przeniesienie z wstawieniem między komórki z użyciem schowka wklejanie także specjalne (menu podręczne) Wklej specjalnie... - określamy precyzyjnie co? (np. transpozycja)

12 Modyfikacja struktury arkusza Narzędzia główne Komórki/Edycja Wstawianie nowych: komórek wierszy kolumn Usuwanie: komórek - z przesunięciem w lewo lub w górę wierszy zaznaczenie wiersza (wierszy) kolumn zaznaczenie kolumny (kolumn) zawartości zaznaczenie i Delete (lub Backspace pozostawienie w stanie edycji) zawartości i formatowania Wyczyść Scalanie: narzędzie Scal i wyśrodkuj (dla zaznaczonego prostokątnego obszaru) jedyna możliwość zakłócenia równomiernej struktury arkusza, usunięcie scalenia ponowne kliknięcie

13 Narzędzia główne Style/Wyrównanie/Format Szerokość i wysokość wierszy i kolumn: przeciąganie granic nagłówków (także zaznaczonej grupy wierszy lub kolumn) z menu kontekstowego Format wiersz (kolumna) po zaznaczeniu - Wysokość (Szerokość); uwaga: wysokość w punktach czcionki, szerokość w liczbie cyfr standardowej czcionki podwójne kliknięcie w granice nagłówków (Autodopasowanie) Kontur i wypełnienie: menu Formatowanie narzędzie czcionka/obramowanie (rozwijane) narzędzie Kolor wypełnienia (rozwijane) gotowe style rozszerza formatowanie prostokątnego obszaru o niepuste sąsiadujące komórki.

14 Format tekstu w komórce: czcionka krój, rozmiar, kolor (narzędzie rozwijane) wyrównanie pionowe i poziome menu Wyrównanie) orientacja (obrót tekstu) - menu Wyrównanie grafika (rysunki zewnętrzne, Clipart, WordArt, prymitywy z grafiki Office pasek Rysowanie, autokształty jak w MS WORD) wykresy, pola tekstowe, inne obiekty -równania w zapisie matematycznym dawniej Microsoft Equation 3.0, - klipy, - dźwięki, - grafika

15 Adresowanie komórek Adres: składa się z litery (lub dwóch liter) kolumny i liczby wiersza, bez spacji Przykładowo: A1, B17, AA45 Odwołania do adresów: adres względny: A1, B5, F23 itd. adres bezwzględny: - względem wiersza i kolumny: $H$6, adres mieszany: - względem kolumny: $D5, $G34 itd. - względem wiersza: H$54, N$33 itd. litery w adresie mogą być duże lub małe

16 Zakres komórek: A1:A5 od.. do (ciągły fragment kolumny A) B5:F5 od.. do (ciągły fragment wiersza 5) C4:G10 prostokątny wycinek arkusza nazwane komórki lub zakresy w polu adresu możliwe jest też nazywanie komórek lub zakresów nazwami naturalnymi, wykonywane przez: wpisanie nazwy aktywnej komórki lub zaznaczonego zakresu komórek w polu nazwy, Menedżer nazw we wstążce Dane. nazwy naturalne mają charakter adresów bezwzględnych. Użycie różnych typów adresowania w formułach obliczeniowych ma wpływ na sposób modyfikacji formuł przy ich kopiowaniu do innych komórek

17 Typy danych, czyli co wpisywać do komórki Stałe tekstowe Tekstem jest wszystko, co nie stanowi prawidłowego zapisu liczby bądź formuły obliczeniowej, stałą logiczną Tekst standardowo wyrównywany do lewej krawędzi komórki. Wymuszenie aby liczba była traktowana jako tekst poprzedzenie apostrofem, np. 12, UWAGA: Dłuższy tekst nie dopasowuje szerokości kolumny lecz przykrywa sąsiednią kolumnę (o ile komórka po prawej jest pusta) lub jest częściowo niewidoczny (jeśli komórka po prawej nie jest pusta). Zmiana wysokości czcionki automatycznie zwiększa wysokość całego wiersza. Możliwe zawijanie wierszy: w menu Wyrównanie.

18 Stałe liczbowe całkowite: dziesiętne: 0,567-23,6 przecinek czy kropka dziesiętna zależy od ustawień regionalnych w Panelu sterowania Windows, naukowe (wykładnicze): 2,3e5 to 2,3 *10 5-4,5E-34 to -4,5 *10-34 E E procentowe : 34% walutowe: 34,00 zł [-]m[,n] e [-]k Prawidłowo wpisana liczba wyrównywana jest standardowo do prawej krawędzi komórki PRZYKŁADY: 5-4,5 20% 2,34E-5-4e7

19 Daty i czas (specjalne liczby) Notacja amerykańska Notacja polska kwi kwi kwiecień kwiecień-1999

20 Format według uznania ustawiany w Format Komórki- zakładka Liczby Standardowy format daty (skrócony lub pełny): w układzie określonym w Panelu Sterowania - Ustawienia Regionalne Niestandardowy format daty: symbole: d dd ddd dddd m mm mmm mmmm rr rrrr oraz separatory : - / i inne Np. dd-mm-rrrr-ddd Cz d:mmm:rr:dddd 4:gru:99:Czwartek

21 UWAGA: Zmiany formatu (także liczby miejsc dziesiętnych) wyświetlanych liczb dokonujemy przez operację: FORMAT KOMÓRKI LICZBY wybierając kategorię i dokładność Zmianę liczby miejsc dziesiętnych (bez wpływu na pamiętaną liczbę miejsc dziesiętnych przez program) i niektóre formaty udostępniają narzędzia: Dodaj (usuń) pozycję dziesiętną, Zapis walutowy Inne narzędzia dla formatu liczb: Zapis z odstępami: ,00 Zapis procentowy 0,57 57%

22 STAŁE LOGICZNE PRAWDA FAŁSZ UWAGA NA PRAWIDŁOWY ZAPIS LICZBY standardowe wyrównanie liczby do prawej krawędzi komórki standardowe wyrównanie tekstu do lewej krawędzi komórki standardowe wyrównanie wartości logicznej DO ŚRODKA komórki

23 Wypełnianie serią danych Liczby Narzędzia główne grupa Edycja - Wypełnienie... Serie danych a następnie ustalenie parametrów (kierunek, krok, typ, zakres) Wypełnienie dwóch kroków i przeciąganie narożnika zaznaczonego zakresu Przeciąganie dolnego narożnika + CTRL Daty myszka ciągnięcie narożnika komórki z datą (krok 1 dzień) menu Edycja Wypełnij... Serie danych (wcześniej zaznaczenie zakresu) Domyślne: numer o 1 liczba tekst o 1 ( to spacja) tekstliczba o 1 czas data nazwa dnia nazwa miesiąca o godzinę o dzień o dzień o miesiąc

24 FORMUŁY formuła: przepis ustalenia wartości (liczbowej, tekstowej, logicznej) w komórce na podstawie wartości innych (!) komórek prawidłowa formuła wyświetla w komórce obliczoną wartość formuły: zaczynamy zawsze od znaku równości =

25 Operacje proste z zastosowaniem operatorów matematycznych: Kolejność wykonania: zmiana znaku potęgowanie ^ multiplikatywne mnożenie * i dzielenie / dodawanie + i odejmowanie Nawiasy ( ) okrągłe zmieniają hierarchię działań, która jest następująca: operator jednoargumentowy (+ ) operator potęgowania (^) operatory multiplikatywne ( *, / ) addytywne (+ )

26 Definicja formuły: = wyrażenie Wyrażenie jest to powiązanie stałych, zmiennych (adresów, nazw) i funkcji przy pomocy operatorów arytmetycznych (rekurencja definicji) Definicja rekurencyjna wyrażenia wyrażenie = stała wyrażenie = zmienna (adres lub nazwa) wyrażenie = funkcja(wyrażenie) wyrażenie = wyrażenie operator wyrażenie oraz nawiasy okrągłe ( )

27 Przykłady: = 2,5*E1 = B15/3 = A1+C2 = B7-D5 = - C5^4 (UWAGA! =-2^2 jaki wynik? = C5^(F3*3,23) = (C4-V56)/6 = (B7-D5)/(H10+D3) mnożenie wielomianów!!! = 2,8E7*H6 zapis wykładniczy liczby! = (x+g6+h7^3)/(f5-6,5e7) ułamek! Uwaga: 6,5E7 to 6,5*10 7 6,5*E7 to mnożenie 6,5 razy wartość z komórki E7

28 Funkcje wbudowane jednoargumentowe wieloargumentowe nazwa(argument1;argument2;...) np. suma(a1:a5;c8:d18) UWAGA: argumenty funkcji wieloargumentowych UWAGA: argumenty funkcji wieloargumentowych oddzielane średnikami ;

29 Podstawowe funkcje funkcje matematyczne: trygonom.(argument w SIN(wyrażenie) sin(x) radianach) COS(wyrażenie) TAN(wyrażenie) trygonom. odwrotne ASIN(wyrażenie) ACOS(wyrażenie) zamiana stopni na radiany RADIANY(wyrażenie) zamiana radianów na stopnie logarytm o podstawie p logarytm dziesiętny logarytm naturalny Pierwiastek arytm. STOPNIE(wyrażenie) LOG(wyrażenie;p) LOG10(wyrażenie) LN (wyrażenie) PIERWIASTEK(wyrażenie)

30 funkcja wykładnicza pierwiastek rzędu n zaokrąglenia zaokrągl. do najbl. wielokr. n zaokrąglenie (w dół) średnia e x POTĘGA(wyrażenie;wykładnik) POTĘGA(wyrażenie; 1/n) ZAOKR(wyrażenie; l_cyfr) ZAOKR.GÓRA(wyrażenie; l_cyfr) ZAOKR.DÓŁ(wyrażenie; l_cyfr) ZAOKR.W.GÓRĘ(wyrażenie; n) ZAOKR.W.DÓŁ(wyrażenie; n) ZAOKR.DO.CAŁK(wyrażenie; l_cyfr) ŚREDNIA(zakres) EXP(wyrażenie) PI() MODUŁ.LICZBY(wyrażenie) MOD(x;d) liczba π wartość bezwzględna reszta z dzielenia x/d losowa z przedziału 0, 1 LOS () silnia SILNIA(wyrażenie)

31 Przykłady Adres Nazwa Wartość B3 x 4,0 C3 y -2,7 D3 z 8,1 E3 v 3 F3 Alfa 1 ab 1/a/b Opis Formuła Wynik formuły Stałe =5,6+2,13 7,73 =2*13/5,1 5, Adresy =B3+C3 1,3 =D3*E3 4,54E-06 =5*B3 20 =C ,7 nazwy = -x -4 = 3*x+1 13

32 =B3*(C3-D3) -43,2 =1/(C3+D3) 0, =B3^3 64 =F3&E3 Alfabet =x +y +z 9,4 =SUMA(B3;D3;E3) 9,4 =SUMA(B3:D3;g56:g100) 9,4 =ILOCZYN(B3:D3) -87,5 =ŚREDNIA(B3:D3) 3,1 =MODUŁ.LICZBY(C3) 2,7 =2* RADIANY(90) 3, =PI()/2 1, =COS(B22) 0,00

33 =SIN(B22) 1,00 =RADIANY(90) 1, Liczba Eulera e =EXP(1) 2, =LOG10(X) 0,60206 =LN(a4) 0 =LOG(X;4) 0,60206 =PIERWIASTEK(9) 3 =ZAOKR(3,1459;3) 3,14200 =ZAOKR.GÓRA(3,14159;3) 3,142 =ZAOKR.DÓŁ(3,14159;3) 3,141 =ZAOKR.W.DÓŁ(3,14159;1,1) 2,200 =ZAOKR.W.GÓRĘ(3,14159;1,1) 3,300 =MIN(C3:E3) -2,7 =POTĘGA(-3;3) -27 =POTĘGA(8;1/3) 2 =2/3,5*PIERWIASTEK(9) 1, =3,5*SIN(B21/3) 1,75 =SIN(RADIANY(30)) 0,5 =LOG10(POTĘGA(X;1/3)) 0, =2*3/3/2 1

34 UWAGA = -v^2 9 UWAGA = -(v^2) -9 =(3+2)/(3+2) 1 =(3+2)*(3+2) 25 Pierwiastek rzędu n=3 =B3*1,1E48 4,4E+48 =POTĘGA(8;1/3) 2 lub=8^(1/3) 2 Wyrażenia =2*PIERWIASTEK(9)/3,5 1, =3,5*SIN(B21/3) 1,75 Zagnieżdżanie =SIN(RADIANY(30)) 0,5 =LOG10(POTĘGA(X;1/3)) 0,

35 Przykłady wyrażeń: abc b a + c a + b c o sin30 a + b x+ 2 e + y 1+ lnc a bc 2 sin x+ cos log y 10 2 x =A1*A2*A3 =A1+A2/A3 =(A1+A2)/A3 =sin(30*pi()/180)/(a1+a2) lub radiany(30). =(exp(a1+2)+a2)/(1+ln(a3)) =pierwiastek(sin(a1)^2+cos(a1)^2)/log10(a2) =A1/A2/A3 lub =A1/(A2*A3)

36 UWAŻAĆ NA: -znak * - nawiasy kolejność działań, pary nawiasów - funkcje zagnieżdżane = sin(log10(a1)) w razie trudności najpierw w jednej komórce obliczyć logarytm a potem sinus z tego wyniku - argument funkcji zawsze w nawiasie! czyli po nazwie funkcji otwieramy nawias

37 Funkcje czasu = DZIŚ() = TERAZ() = CZAS (gg;mm;ss) = DATA(rr; mm ;dd) Przykład: = DZIŚ() - DATA(1981;12;13) Jeśli komórce z tą formułą ustawimy format liczbowy ogólny, to rezultatem jest liczba dni dzieląca te daty

38 Funkcje statystyczne = SUMA(zakres) = ŚREDNIA(zakres) = ODCH.STANDARDOWE(zakres) = MIN(zakres1;zakres2) = MAX (zakres)

39 Inne grupy funkcji finansowe logiczne tekstowe informacyjne inne

40 bezpośrednie wpisywanie do formuł (wyrażeń) kreator (lub menu f X ) funkcje zagnieżdżane (pole nazwy przekształcone w rozwijane okno dostępu do ostatnio używanych funkcji oraz kreatora Więcej funkcji )

41 KOPIOWANIE I PRZENOSZENIE DANYCH I FORMUŁ Jeśli przenosimy komórki z danymi do których odnoszą się formuły w innych komórkach to zmiana adresu jest w formułach automatycznie śledzona. Jeśli przenosimy komórkę z formułą to odwołania do adresów innych komórek nie zmieniają się. Przy kopiowaniu komórki z formułą: jeżeli adresy odwołań są względne to następuje ich zmiana w proporcji do drogi przemieszczenia kopii względem oryginału, jeżeli adresy odwołań są bezwzględne ich zmiana nie następuje jeżeli adresy odwołań są mieszane to następuje ich zmiana w proporcji do drogi przemieszczenia kopii względem oryginału ale tylko względem współrzędnej względnej (tylko wiersza albo tylko kolumny)

42 Odwołanie do komórki (zakresu komórek) innego arkusza: = Arkusz!adres Dokładność obliczeń i wizualizacja miejsc dziesiętnych dokładność obliczeń 1E-15 czyli 10-15

43 BŁĘDY W ARKUSZU składniowe (niepoprawne wyrażenie, brak nawiasów, zły zapis liczby, nieznana nazwa #NAZWA), zgłasza się Pomoc. #ADR! matematyczne (np. dzielenie przez zero, argument poza obszarem określoności funkcji), #LICZBA, #DZIEL/0 inne np. za wąska kolumna ############ odwołanie cykliczne, formuła odnosi się do adresu samej siebie - nie wolno!

44 Wykresy - kreator Typy kolumnowe liniowe słupkowe powierzchniowe (3-wymiarowe) inne

45 Wykresy funkcji 1 zmiennej Tworzenie wykresów utworzenie tabeli danych zakres i krok dla zmiennej niezależnej (seria) zapis serii dla zmiennej niezależnej, funkcja dla pierwszej wartości zmiennej y kopiowanie funkcji do pozostałych komórek wybór typu wykresu dane do wykresu x y 0 0 0,1 0, ,2 0, ,3 0, ,4 0, ,5 0, ,6 0, ,7 0, ,8 0, ,9 0, , ,1 0, ,2 0, ,3 0,832909

46 Pozostałe opcje wykresu (tytuły, osie, siatka, legenda) Korekta wykresu: wielkość zaczepy rozmiaru parametry z menu kontekstowego elementów wykresu (tło, obszar danych, wykres, osie itp.)

47 Wykresy 2 zmiennych: x y x , y 2 3, , , f(x,y) Przed wywołaniem kreatora zaznaczamy cały obszar danych

48 Sortowanie i filtrowanie (na wstędze Dane) całość część kolumn część wierszy fragment Autofiltr

49 EXCEL - WSPOMAGANIE DECYZJI funkcje i narzędzia - użyteczne są: relacje oraz funkcje logiczne -do wspomagania decyzji strukturyzowanych, szczególnie przydatne w sytuacjach, gdy trzeba sprawdzać, czy zawartości danych komórek arkusza spełniają określony warunek logiczny. funkcje informacyjne, do testowania typu zawartości komórek, narzędzia: Szukaj wyniku i Solver-do wspomagania decyzji strukturyzowanychoraz semi-strukturyzowanych

50 Relacjajest połączeniem dwóch wyrażeń (numerycznych lub tekstowych) jednym z operatorów relacji (porównań): = równy > większy niż < mniejszy niż >= większy niż lub równy <= mniejszy niż lub równy <> różny (nierówny) Wyrażenie logiczne przyjmuje wartość logiczną PRAWDA lub FAŁSZ, zależną od tego, czy jest spełniona czy nie. Przykłady formuł z wyrażeniami logicznymi: =A1>0 =B5>=2*C8 =SUMA(A1:A5)<1E-8 =C8<>-5

51 Funkcje logiczne FAŁSZ - oznacza wartość logiczną fałszu (0 logiczne), PRAWDA - oznacza wartość logiczną prawdy (1 logiczna), NIE - odwraca wartość logiczną argumentu (negacja), LUB - suma logiczna (alternatywa) argumentów, ORAZ - iloczyn logiczny (koniunkcja) argumentów, JEŻELI - określa wybór, na podstawie testu logicznego, jednej z dwóch wartości.

52 Funkcje FAŁSZ( ) oraz PRAWDA( ) są funkcjami bezargumentowymi, które oznaczają stałe logiczne, stosowane w wyrażeniach logicznych lub jako wartości wpisywane do komórek. Funkcja negacji NIE(wyr_logiczne) jest funkcją jednoargumentową, która neguje (odwraca) wartość swojego argumentu. Należy stosować funkcję NIE wtedy, gdy trzeba być pewnym, że dana wartość nie jest równa jakiejś szczególnej wartości. Przykład: NIE(FAŁSZ) jest równe PRAWDA, NIE(2+2=4) jest równe FAŁSZ

53 Funkcja sumy logicznej LUB o postaci: LUB(wyrażenie_logiczne1; wyrażenie_logiczne2;...) przyjmuje wartość logiczną PRAWDA, jeśli choć jeden argument ma wartość logiczną PRAWDA. Jeśli wszystkie argumenty mają wartość logiczną FAŁSZ, funkcja przyjmuje wartość logiczną FAŁSZ. Przykłady: LUB(1+1=2; 2+2=5) jest równe PRAWDA, LUB(A1:A3) jest równe PRAWDA, jeśli zakres A1:A3 zawiera wartości logiczne i przynajmniej jedna wartość wynosi PRAWDA.

54 Funkcja iloczynu logicznego ORAZ o postaci: ORAZ(wyrażenie_logiczne1; wyrażenie_logiczne2;...) przyjmuje wartość PRAWDA, jeśli wszystkie jej argumenty mają wartość PRAWDA. Wartością funkcji jest FAŁSZ, jeśli co najmniej jeden z argumentów ma wartość FAŁSZ. Przykłady: ORAZ(PRAWDA; FAŁSZ) jest równe FAŁSZ, ORAZ(2+2=4; 2+3=5) jest równe PRAWDA.

55 Uwagi dotyczące funkcji LUB i ORAZ: argumenty powinny być wyrażeniami logicznymi bądź adresami komórek, zawierających wyrażenia lub wartości logiczne. jeśli którakolwiek z wartości składowych tabel lub komórek zawiera tekst, liczby lub jest pusta, wartości te są pomijane. jeśli określony argument nie jest wartością logiczną, funkcja LUBprzyjmuje wartość komunikatu o błędzie "#ARG!".

56 Funkcja wyboru JEŻELI, o postaci: JEŻELI(wyrażenie_logiczne; wyrażenie_1; wyrażenie_2) pozwala na podjęcie decyzji wyboru jednej z dwóch alternatywnych wartości wyrażeń, na podstawie testu wartości wyrażenia logicznego. Argument wyrażenie_1 oznacza wartość jaką przyjmuje funkcja dla przypadku, gdy wartość wyrażenia logicznego jest równa PRAWDA. W przypadku, gdy wyrażenie logiczne przyjmuje wartość FAŁSZ wartością funkcji staje się wartość wyrażenie_2. Przykłady: =JEŻELI(A1>0;"dodatnia"; "ujemna lub zero") =JEŻELI(A1>0;A6; A7) teksty w cudzysłowie

57 Funkcja JEŻELIjest szczególnie przydatna w zapisywaniu określonych reguł decyzyjnych. Można zagnieździć do siedmiu funkcji JEŻELIstosując je jako argumenty wyrażeń wyrażenie_1i wyrazenie_2, w celu zapisania bardziej złożonych warunków. jeżeli jeżeli =jeżeli(a1<20;"młody";jeżeli(a1>70;"stary";"średni")) A B 1 23 średni 2 12 młody 3 3 młody 4 49 średni 5 89 stary

58 Funkcje informacyjne Są przeznaczone do ustalania typu danych przechowywanych w komórce Grupa funkcji CZY - funkcje te przyjmują wartość PRAWDA, jeśli komórka-argument spełnia warunek. LICZ.PUSTE(zakres) ile w zakresie komórek jest komórek pustych CZY.PUSTA(adres) czy pusta komórka CZY.BŁĄD(adres) czy argument przyjmuje wartość błędu CZY.LICZBA(adres) czy argument jest liczbą CZY.LOGICZNA(adres) czy argument przyjmuje wartość logiczną SUMA.JEŻELI(zakres;kryterium) sumowanie komórek spełniających warunek: np.: =suma.jeżeli (A1:A10; >5 ) LICZ.JEŻELI(zakres;kryterium) ile komórek spełnia warunek: np.: =licz.jeżeli (A1:A10; >5 )

59 Wspomaganie decyzji ustrukturyzowanych Przykład: Sytuacja decyzyjna: Przekroczenie gdy 14 dni od daty sprzedaży. =JEŻELI(data_b data_sp <= 14; 0 ; (data_b data_sp - 14) * stopa_dz*wartość) to są nazwy innych komórek

60 Narzędzie "Szukaj wyniku" Wyrażenie, które zawiera zmienną - adres lub nazwę innej komórki - traktowaną jako zmienną decyzyjną. Celem jest znalezienie wartości zmiennej decyzyjnej, która spełnia wartość docelową wyrażenia (czyli rozwiązanie równania z jedną niewiadomą) Czynności: identyfikacja problemu, określenie zależności pomiędzy zmiennymi występującymi w problemie, wprowadzenie do arkusza zależności w postaci wyrażeń (wzór może również zawierać funkcje standardowe), uruchomienie narzędzia "Szukaj wyniku" wskazanie komórki, zawierającej wzór określający poszukiwaną wartość oraz komórki stanowiącej zmienną decyzyjną problemu. interpretacja wyniku.

61 Przykład Komórka, której wartości poszukujemy Komórka, która powinna przyjąć wartość zł Wielkość sprzedaży wpisujemy 1 oraz sporządzamy formułę przychodów =B1 *B2 Uruchamiamy narzędzie Szukaj wyniku - menu Narzędzia Office2007 na karcie Dane w grupie Narzędzia danych przycisk Analiza symulacji/szukaj wyniku.

62

63 WPROWADZENIE DO OBSŁUGI BAZ DANYCH MS ACCESS

64 Pliki z rozszerzeniem *.mdb *accdb Możliwości: tworzenie tabel, projektowanie kwerend, projektowanie formularzy, projektowanie raportów itd.

65 Tabele bazy danych Zbiór atrybutów, które są odpowiednikiem szczególnych, elementarnych cech opisywanego obiektu i które zwane są nazwami pól tabeli. Każdy atrybut (pole tabeli) ma określone właściwości, przede wszystkim typ danych. MS Access umożliwia ustalenie następujących typów:

66 Typ Przeznaczenie Uwagi tekst dla pól zawierających ciągi znaków alfanumerycznych (perso-nalia, nazwy, adresy, kody itp.) standardowa długość 50 znaków, maksymalnie 255 znaków liczba dla danych numerycznych liczba całkowita, liczba całkowita długa, liczby dziesiętne data/godzina dla daty i czasu możliwy wybór formatu wyświetlania walutowy kwoty standardowo w złotych autonumerowanie licznik liczby całkowite, dla kolejnych rekordów automatycznie zwykle wykorzystywany jako klucz tabeli powiększany o 1 TAK/NIE obiekt OLE hiperłącze nota (memo) dla pól typu logicznego: Prawda/Fałsz, Wł./Wył. do przechowywania plików: dokumentów, obrazów, dźwięków odnośnik do innego pliku, adresu strony www albo adresu dłuższe ciągi znaków, np. życiorys np. zapłacił/nie zapłacił długość pola do ok znaków

67 Jeśli jest to pole tekstowe określamy długość (maksymalną liczbę znaków) Dla pola liczbowego ustalamy typ liczby (liczba całkowita, liczba całkowita długa, dziesiętna itp.). Odpowiedni typ danych wymusza: - kontrolę poprawności wpisywanych danych, - pozwala wykorzystywać mechanizmy sortowania, filtracji i wyszukiwania danych. Po zaprojektowaniu tabeli wprowadzamy dane do tabeli. dane - rekord to pojedynczy wiersz danych w tabeli

68 Przykład

69 Podstawowe operacje na tabelach Klucz podstawowy i obcy - związki między tabelami Jeden z atrybutów, najczęściej sztucznie wprowadzony identyfikator (z reguły o typie danych Autonumerowanie), jest tzw. kluczem głównym (podstawowym), jednoznacznie identyfikującym rekord (pojedynczy wiersz danych) w tabeli. Kluczem podstawowym może być też pole informacyjne tabeli (np. numer telefonu w tabeli Książka telefoniczna). Wartości w polu klucza nie mogą się powtarzać, muszą być unikalne dla każdego rekordu danych.

70 Dostawcy Klucz podstawowy nazwa adres telefon NIP Towary Klucz podstawowy nazwa cena ilość ID dostawcy klucz obcy

71 Tworzymy drugą tabelę Towary, której atrybutami są następujące dane: Nazwa Pola Typ Rozmiar pola ID Towaru Autonumerowanie Nazwa Towaru Text 20 Ilość Liczba Liczba całkowita Data zakupu Data/Godzina Cena zakupu Walutowy IDDostawcy Liczba Liczba całkowita długa klucz obcy

72 Tabele Dostawcy i Towary połączone są związkiem jeden-do-wielu. Związek jeden-do-wielu oznacza, że: każdy towar ma jednego i tylko jednego dostawcę. każdy dostawca może dostarczać wiele towarów. Wymaga to umieszczenia w tabeli Towary pola IDdostawcy (klucza obcego), zawierającego wartości z pola klucza głównego tabeli Dostawcy. Jeśli klucz główny tabeli Dostawcy był typu Autonumerowanie, to klucz obcy powinien posiadać typ liczbowy o typie liczby całkowitej długiej. IDdostawcy jest kluczem głównym w tabeli Dostawcy i kluczem obcym w tabeli Towary.

73

74 Mogą występować też związki jeden-do-jeden (1:1) i wiele-do-wielu (N:M) Jakie to związki? WYKŁADOWCY PRZEDMIOTY WYKŁADOWCY PRZEDMIOTY WYKŁADY SALE OSOBY TELEFONY PRACOWNICY STANOWISKA KIEROWNICY BRYGADY PRACOWNICY BIURKA TOWARY KATEGORIE KSIĄŻKI - CZYTELNICY

75 Jeśli związki są 1:1 to wszystkie dane w jednej tabeli Jeśli związek wiele do wielu to tworzymy nową tabelę: Książki wypożyczenie Czytelnicy Wówczas są dwa związki jeden do wielu jakie? Książki Wypożyczenia Czytelnicy??

76 Relacje związki między tabelami Relacje i więzy integralności pilnują poprawności np. aby nie wolno było dla towaru wpisać numeru dostawcy, który nie istnieje, lub usunąć dostawcy, którego towary istnieją w tabeli towarów.

77 Kwerendy QBE Queryby Example Chcąc utworzyć kwerendę -zapytaniedo bazy należy wybrać obiekt Kwerendyi utworzyć nową kwerendę w widoku projektu.

78 kryteria

79 Chcąc wyświetlić dane z dwóch tabel należy dodać do kwerendy obie tabele Dostawcy i Towary. Jeśli tabele zawierają identyczne nazwy pól tu służą one do związania obu tabel klucz główny i klucz obcy to zostanie automatycznie wykonane sprzężenie. Następnie przeciągamy z tabel do kwerendy te pola, które nas interesują tutaj Nazwa_Towaru i Cena z tabeli Towary i NazwaFirmy z tabeli Dostawcy. Teraz należy uruchomić kwerendę

80 Tworzenie kryterium: like [Podaj literę:] &* Precyzyjniej kwerendy buduje się przy pomocy SQL specjalny język zapytań ale to już bardziej zaawansowany problem.

81 ALGORYTMY Algorytmjest to sformalizowany ciąg logicznie powiązanych instrukcji (poleceń, rozkazów), których wykonanie pozwoli na przetworzenie informacji wejściowych (danych) w informacje wyjściowe (wyniki). Algorytm -rozwiązywanie "krok po kroku" dowolnego problemu.

82 Algorytm ma przeprowadzić system z pewnego stanu początkowego do pożądanego stanu końcowego. Badaniem algorytmów zajmuje się algorytmika.

83 Każdy algorytm komputerowy musi być wprowadzony do komputera w bardzo rygorystycznie zdefiniowanym języku - jednoznaczne instrukcje. Jeżeli dany algorytm da się wykonać na maszynie o dostępnej mocy obliczeniowej i pamięci oraz akceptowalnym czasie, to mówi się że jest to algorytm obliczalny. Algorytm przepis niezależny od implementacji (NARZĘDZIA) Program zastosowanie algorytmu w językuzrozumiałym przez komputer

84 Czynności służące do rozwiązania zadania: analizatreści zadania wykaz danychwejściowych; wiadomych i niewiadomych oraz relacji między nimi sprawdzenie czy zadanie posiada jednoznaczne rozwiązanie wybór metodyrozwiązania zadania opis czynnościdla wybranej metody rozwiązania sporządzenie i przedstawienie wyników rozwiązania zadania

85 Sposoby zapisu algorytmów Opis słowny-przedstawienie kolejnych czynności (akcji) na elementach (danych). Przykład:przepis kulinarny Schemat blokowy operacje na danych przedstawione graficznie w postaci elementarnych bloków.

86 ZASADY BUDOWY SCHEMATU BLOKOWEGO 1) Każda operacja jest umieszczona w bloku 2) Schemat ma tylko jeden blok "START" i przynajmniej jeden blok "STOP" 3) Bloki mają połączenia ukierunkowane 4) Z bloku wychodzi jedno połączenie; wyjątki -"STOP" (nie wychodzą żadne połączenia) -blok "warunkowy" ( wychodzą dwa połączenia opisane TAK i NIE) 5) W bloku "operacyjnym" odbywa się nadanie wartości (przypisanie) znak :=

87 Reguły graficzne tworzenia schematów blokowych Start Stop START STOP Operacje wejścia i wyjścia wczytaj a,b,x pisz suma, wynik Instrukcja wykonawcza (proces) blok operacyjny Blok decyzyjny oblicz suma:=a+b suma>0? TAK Łącznik stronicowy NIE 1

88 Klasy problemów algorytmy obliczeniowe (-np. całkowanie numeryczne, obliczanie funkcji z sumy wyrazów ciągu, wyznaczanie liczb pierwszych, zamiana systemów liczbowych itp.) algorytmy sortujące algorytmy wyszukujące algorytmy kompresji Metodyka algorytm "krok po kroku" algorytmy rekurencyjne algorytmy genetyczne algorytmy sztucznej inteligencji

89 Dla utworzenia algorytmu konieczne są: opis obiektówdo przechowywania danych wejściowych, danych pośrednich i wyników opis czynnościjakie należy wykonać z obiektami, co realizujemy przy pomocy instrukcji, które opisują: sposób działania kolejność ich wykonywania ewentualne warunki jakie muszą być spełnione opis wyników-zawiera sposób udostępnienia wyników rozwiązanego zadania

90 Aby zatem tworzyć działające programy wymagane są: -jakaś metoda wprowadzania i przechowania danych (liczb, tekstów itp.) -jakieś instrukcje, które umożliwią obliczenia wyników - jakieś metody pokazania wyniku

91 Rodzaje sieci działań: Proste(sekwencyjne) -kolejność realizacji poszczególnych operacji jest ściśle określona i żadna z nich nie może być pominięta ani powtórzona -nie używa się bloków warunkowych. Z rozwidleniem-zawiera w sobie wybór jednej z kilku możliwych dróg realizacji danego zadania, istnieje przynajmniej jeden blok warunkowy. Z pętlą, często w trakcie realizacji zadania konieczne jest powtórzenie niektórych operacji różniących się zestawem danych. Pętla obejmuje tę część bloków, która ma być powtarzana. Złożone- będące kombinacją powyższych sieci.

92 Przykład W algorytmach sortujących potrzebny jest mechanizm zamianywartości umieszczonych w dwóch zmiennych, jeśli są w niewłaściwej kolejności Algorytm wymaga zmiennej pomocniczej(jak do zamiany zawartości dwóch szklanek potrzebna jest trzecia szklanka) Opis słowny: Opis słowny: 1. Wczytaj dane do obiektów 1 i 2 2. Przepisz zawartość obiektu 1 do obiektu pomocniczego 3. Przepisz zawartość obiektu 2 do obiektu 1 4. Przepisz zawartość obiektu pomocniczego do obiektu 1 5. Wyprowadź wartości obiektów 1 i 2

93 wczytaj a,b pom:=a schemat blokowy zamiany wartości w dwóch zmiennych a:=b b:=pom drukuj a, b

94 obiekt pomocniczy 1 3 A 2 B

95 Przykład2 z blokiem decyzyjnym i pętlą Ile razy trzeba podzielić na pół daną liczbę, aby uzyskać wartość mniejszą od ε Opis słowny: 1. Wczytaj liczbę i ε 2. Ustal wartość licznika równą 0 3. Sprawdź czy wynik jest mniejszy od ε, jeśli tak, to przejdź do punktu 6, jeśli nie to kontynuuj 4. Podziel liczbę przez 2 5. Zwiększ licznik o 1 6. Wróć do punktu 3 6. Wyprowadź wartość licznika

96 wczytaj liczba, ε licznik:=0 licznik:=licznik+1 liczba< ε NIE liczba:=liczba/2 TAK drukuj licznik

97 A więc, aby tworzyć efektywne algorytmy i móc je aplikować programowo, potrzebne są następujące elementy: Spektrum obiektówprogramowych, możliwość ich odróżniania, klasyfikacja do typu, umieszczanie ich identyfikatorów (nazw) i wartości w pamięci Spektrum operacji(operatorów nadawania wartości, arytmetycznych, porównania) operacje na obiektach! Mechanizm sterowania co wykonać następnie po aktualnej operacji

98 Optymalny algorytm wyszukiwania ekstremum na przykład wyznaczanie minimum dla zbioru elementów 1. Umieszczamy elementy w obiektach od x[1] do x[n] 2. Zmiennej pomocniczej minprzypisujemy wartość 1-go elementu 3. Badamy kolejny element czy nie jest mniejszy od minimum, jeśli tak to ustalamy nowe minimum 4 Przechodzimy do badania kolejnego elementu i wracamy do punktu 3 az do wyczerpania liczby elementów

99 Podstawy programowania Lata język maszynowy(eniac, Mark I-USA) niskiego poziomu Kodowanie instrukcji procesora w postaci ciągu liczb dwójkowych (elementarny rozkaz i dane) - pracochłonność (same liczby, długie algorytmy działań takich jak dodawanie i mnożenie) np. rzymskie - trudność śledzenia błędów

100 lata 50-te -zastąpienie kodów liczbowych operacji nazwami mnemotechnicznymi np. mnożenie MPY (multiply) język symboliczny - assembler ASSEMBLER także program tłumaczący na kod maszynowy (wewnętrzny) DISSASSEMBLER tłumaczenie odwrotne Cechy Assemblera - wąski zbiór rozkazów, prymitywna architektura ówczesnych komputerów, - brak rejestrów (pamięci pomocniczych), - brak operacji zmiennoprzecinkowych

101 1954 języki tzw. wysokiego poziomu (kod maszynowy i assembler to niski poziom bliższy procesorowi) Zapis operacji w sposób łatwiejszy, zrozumiały idobrze kontrolowany przez programistę Po stworzeniu kodu programu w języku następuje proces translacji (tłumaczenia, kompilacji) na język wewnętrzny komputera.

102 Problemy: - zrozumiałość - jednoznaczność - skuteczność tłumaczenia Języki wysokiego poziomu po etapie początkowym stały się maszynowo niezależne z powodu wielu wersji translatorów (programów kompilujących) Kompilator(ang. compiler) to program służący do tłumaczenia kodu napisanego w jednym języku (języku źródłowym) na równoważny kod w innym języku (języku wynikowym). Najczęściej jest to tłumaczenie z języka wysokiego poziomu (łatwiejszego dla programisty) ma język wewnętrzny procesora. Proces ten nazywany jest kompilacją.

103 Języki wysokiego poziomu COBOL dla przedsiębiorstw, język prawie naturalny (ang) MULTIPLY mnożenie, ADD dodawanie, czy dobrze?? Do dziś specjaliści potrzebni (w USA 500 $/godzza zmiany daty w 2000) W kolejnych latach - obfitość języków programowania BASIC, LOGO prostota, interpretacja w odróżnieniu od kompilacji, tłumaczenie na bieżąco każdej instrukcji a nie programu w całości PASCAL, C, C+, C++ -języki strukturalne z elementami tzw. programowania obiektowego OOP(ObjectOrientedProgramming) języki zorientowane obiektowo (PROLOG, Visual Basic, Delphi, Java, C#)

104 OBIEKTY- dane dana (nazwa danej, wartość danej) deklaracje, definicje - opisy obiektów instrukcje - czynności na obiektach Program -algorytm zapisany w języku programowania

105 Podprogram-wyodrębniona część programu (ze względu na czytelność lub wielokrotne użycie) posiadająca wyodrębnioną nazwęi sposób wymiany informacjiz pozostałymi jego częściami

106 Deklaracja podprogramu- opis podprogramu Instrukcja wywołania podprogramu wykonanie, zastosowanie podprogramu wewnątrz programu głównego lub innego podprogramu Kod źródłowy-tekst programu w języku programowania (plik tekstowy pas) Kompilacja- tłumaczenie (w całości) kodu źródłowego na wykonywaną postać binarną, ładowalną (plik exe) odrębny proces Interpretacja tłumaczenie kolejnych instrukcjiw trakcie procesu wykonywania

107 Przetwarzanie programu użytkowego Komunikaty o błędach wyniki postać postać EDYCJA źródłowa Kompilacja ładowalna Wykonanie programu parametry PROGRAMISTA dane

108 Przykładowy język Javascript JavaScriptjest to interpretowany, zorientowany obiektowo, skryptowy język programowania. JavaScriptjest oddzielnym językiem (nie jest uproszczoną wersją Javy). Może być osadzany w innych programach, na przykład w przeglądarce internetowej, aby, mając dostęp do obiektów otoczenia (np. modelu obiektowego przeglądarki internetowej - DOM), można sprawować nad tym otoczeniem kontrolę. Javascriptjest łatwy w nauce i pozwala na pewne zdynamizowanie stron internetowych. Przeglądarki mogą pytać o zezwolenie na wykonanie skryptu.

109 Wstawienie skryptu do dokumentu HTML Skrypty JavaScriptsą zagnieżdżane w dokumentach HTML. Skrypt JavaScript umieszczane są między znacznikami <SCRIPT> i </SCRIPT>. <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> treść skryptu </SCRIPT>

110 <HTML><HEAD></HEAD> <BODY> <P> To jest tekst 1</P> <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> treść skryptu 1 </SCRIPT> <P> To jest tekst 2</P> <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> treść skryptu 2 </SCRIPT> </BODY></HTML> Może istnieć wiele skryptów naprzemiennie z pozostałym kodem HTML

111 Aby tworzyć działające skrypty JavaScript wymagane są: -jakaś metoda wprowadzania i przechowania danych (liczb, tekstów) -jakieś instrukcje, które umożliwią obliczenia wyników - jakieś metody pokazania wyniku

112 Wykorzystanie skryptu Javascript w dokumencie HTML <HTML><HEAD></HEAD> <BODY> <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> // obiekt document i jego metoda write- wypisanie tekstu document.write("to jest zwykły tekst"); // wysyłamy też znacznik HTML document.write("<br />"); //nadajemy wartość zmiennej x=5; //... i wyświetlamy jej wartość document.write("wartość zmiennej <I>x</I> : "+x); document.write("<br>to jest liczba PI:"+Math.PI); </SCRIPT> <P> a to już akapit poza skryptem</p> </BODY></HTML> właściwość obiektu

113 Kilka zasad pisania skryptów Komentarze Komentarz o kilku wierszach, /* treść komentarza */ Jednowierszowy komentarz // tekst Wykorzystywane są w celu: - opisy wyjaśniające -dezaktywowanie instrukcji (testy, błędy)

114 Identyfikatory Są to nazwy elementów (zmiennych, obiektów, funkcji) Zmienne służą do przechowania wartości określonego typu Jednym z podstawowych sposobów nadania wartości zmiennej jest instrukcja przypisania (nadania wartości) Ciąg liter, cyfr, znaków podkreślenia (nie wolno spacji!) Musi się zaczynać od litery Ważne duże i małe litery!(w odróżnieniu od innych języków) Przykłady identyfikatorów dla zmiennych: x alfa Alfa mojazmienna B11 c_33 to dwie różne zmienne styl "wielbłądzi"

115 Operatory Arytmetyczne: + - * / %(reszta z dzielenia) Przypisania: = += x+=5 odpowiada x=x+5, = x =5 odpowiada x=x 5, *= x*=5 odpowiada x=x*5, /= x/=5 odpowiada x=x/5, ++ inkrementacja zwiększenie o 1 x++ odpowiada x=x+1 -- dekrementacja zmniejszenie o 1 x-- odpowiada x=x-1 %= x%=5 odpowiada x=x%5 (reszta z dzielenia) + konkatenacja (łączenie tekstów) "Mateusz " + 'Kowalski' para " lub para '

116 Przykładowo: <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> x = 7; //początkowo x ma wartość 7 x++; //zwiększamy o 1 x += 4; //dodajemy 4 x %= 10; //reszta z dzielenia z przez 10, a więc.. 2 //tu trzeba by wypisać wartość x na ekranie, zaraz się nauczymy </SCRIPT>

117 Operatory porównania ==!=(nierówne) <= < > >= Przykładowo: x==5 x>=3 a+b> 3*y jest to pytanie: czy jest spełnione? odpowiedź: tak lub nie (TRUE/FALSE)

118 Operatory logiczne koniunkcja (i) && alternatywa (lub) negacja! true && false dajefalse!false daje true

119 Instrukcje wykonanie akcji! Instrukcje języka oddzielamy średnikami (jeśli zapisujemy w tym samym wierszu). Czasem blok kilku instrukcji otaczamy klamrami { } zazwyczaj we wnętrzu instrukcji warunkowych i iteracyjnych (np. if, for, while) o nich za chwilę <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> instrukcja1; { instrukcja2; instrukcja3; instrukcja4; } </SCRIPT> traktowany w całości jako blok instrukcji

120 Typy instrukcji - przypisania (nadania wartości); -warunkowe -pętle - wykonania funkcji (metody obiektu)

121 Instrukcja przypisania zmienna = wyrażenie; Po lewej stronie znaku = tylko nazwa zmiennej!!! Po prawej stronie znaku = piszemy wyrażenie (bardzo podobne jak w Excelu), zawierające liczby, operatory, nawiasy okrągłe, funkcje metody obiektów, oraz zmienne o ZNANYCH WARTOŚCIACH Wyrażenie jest obliczane i jego wartość przechowana w zmiennej Przykłady: x=5; alfa= 3*x; b15=(3-x)+2/alfa;

122 Instrukcja wypisania na ekranie document.write(element); documentto wbudowany obiekt w Javascript, a write(pisz) to jedna z jego funkcji (tzw. metoda) Przykład identyfikator obiektu i identyfikator jego metody oddzielamy kropką <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> document.write ("To jest zwykły tekst<br />"); x=5; //przypisujemy wartość zmiennej // wyświetlamy jej wartość document.write("wartość zmiennej <I>x</I> : "+x+"<br />"); napis="mateusz " + 'Kowalski'; document.write(napis); </SCRIPT> Jak widzimy można wysyłać znaczniki (do pozycjonowania, formatowania itp.)

123 Obiekt Math(uwaga! z dużą literą M) Wbudowany obiekt Math zawiera wartości matematyczne, jako właściwości (ang. property) i metody (ang. method). Są tutaj przechowywane pewne stałe matematyczne: Math.property lub gotowe funkcje Math.method gdzie property lub method jest jednym z podanych niżej elementów.

124 property(właściwości) E e - stała Eulera, która wynosi ok PI wartość liczby π, czyli ok

125 method(metody) abs(wyrażenie) cos(wyrażenie) sin(wyrażenie) tan(liczba) ceil(liczba) floor(liczba) round(liczba) exp(liczba) wartość bezwzględna liczby funkcje trygonometryczne (argument w radianach!!!) zaokrąglenie do całkowitej w górę zaokrąglenie do całkowitej w dół zaokrąglenie do najbliższej całkowitej e x UWAGA!!! log(liczba) logarytm naturalny liczby! pow(liczba1,liczba2) random() sqrt(liczba) wartość liczby1 podniesionej do potęgi liczby2 wartość pseudolosowa z przedziału (0,1) bez argumentu pierwiastek kwadratowy liczby

126 Przykłady: <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> document.write(math.sin(4*math.pi/180)+"<br />"); </SCRIPT> lub wykorzystując zmienną: <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> wynik=math.sin(3*math.pi/180); document.write(wynik); </SCRIPT>

127 Sekwencja obliczeń: <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> //Pierwiastki równania kwadratowego a=5; b=5; c=1; delta=b*b-4*a*c; pdelta=math.sqrt(delta); x1=(-b-pdelta)/2/a; //albo /(2*a) x2=(-b+pdelta)/2/a; document.write('x1:'+x1+"<br />"); x1: x2: document.write('x2:'+x2+"<br />"); </SCRIPT> Oczywiście gdy delta będzie ujemne, to błąd! NaN nieokreślone Jak przeciwdziałać? Instrukcja badania warunku if(test, sprawdzenie!)

128 Przykład pisania wyrażeń zapis w skrypcie JavaScript y = sin 2 x x 3 3 ( x ) x x=math.pi; //musimy określić wartość x y= (Math.pow(Math.sin(x),2) - Math.pow((x-3)*x,1/3)) / (Math.abs(Math.pow(x,-3))+4); document.write(y); łatwo o błędy (dużo nawiasów!) Uwaga: wolno spacje, ale nie wewnątrz nazw wolno przenieść do następnego wiersza

129 jak sobie ułatwić? wprowadzać zmienne pomocnicze liczymy etapami. y = sin 2 x x 3 3 ( x ) x <SCRIPT language="javascript"> x=math.pi; //jak poprzednio L1= Math.pow(Math.sin(x),2); L2=Math.pow((x-3)*x,1/3); L= L1- L2;//licznik M= Math.abs(Math.pow(x,-3))+4;//mianownik y= L/M;//wynik document.write(y); </SCRIPT>

130 Inna metoda wyprowadzenia danych - wyświetlanie w dodatkowym okienku alert Metoda dla obiektu window, tworząca okienko dialogowe z napisem informacyjnym lub wartością numeryczną. <SCRIPT language="javascript"> raz=2; alert("witaj!"); alert("witaj "+raz+"-gi raz"); </SCRIPT> dokładniej window.alert, ale domyślny obiekt to window

131 Instrukcja warunkowa if...else Instrukcja if powoduje wykonanie kodu źródłowego instrukcja1tylko wtedy, gdy warunek logiczny jest spełniony. Jeżeli zostanie użyty poszerzony wariant instrukcji if, to po spełnieniu warunku zostanie wykonany kod instrukcja1lecz w przeciwnym wypadku zostanie wykonany kod instrukcja2. if(warunek) { kod wykonywany jeżeli warunek spełniony } else { kod wykonywany jeżeli warunek nie spełniony } opcjonalnie czyli można opuścić-wówczas przy niespełnionym warunku nic nie jest wykonywane

132 Prosty przykład dla instrukcji warunkowej <HTML><HEAD></HEAD><BODY> <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> x=5; //przypisujemy wartość zmiennej if(x>0) document.write("tak"); // warunkowo else document.write("nie"); </SCRIPT> </BODY></HTML> tak

133 Zagnieżdżanie instrukcji warunkowej jeśli mamy kilka warunków if(warunek1) { kod wykonywany jeżeli warunek spełniony } else if(warunek2){ instrukcje wykonywane jeżeli warunek2 spełniony } else if(warunek3){ instrukcje wykonywane jeżeli warunek2 spełniony } else{ instrukcje wykonywane jeżeli warunki powyższe niespełnione }

134 Przykład badania kilku warunków: <HTML><HEAD></HEAD><BODY> <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> x=math.round(math.random()*10);//losowanie l. całk. od 0 do 10 if (x<5){ document.write("mniejsze od 5"); } else if ((x>=5)&&(x<=8)){// koniunkcja document.write("w przedziale [5, 8]"); } else if ((x>8)&&(x<10)){// inny przedział document.write("w przedziale (8,10) więc tylko 9"); } else{//pozostałe document.write("pozostało tylko 10"); } document.write("<br />Sprawdzam :",x); </SCRIPT> </BODY></HTML>

135 Instrukcja iteracyjna - "pętla" for (dla) Instrukcja wykorzystywana do wielokrotnego wykonania pewnego zestawu instrukcji. Pętla forpowtarza instrukcje wnętrza pętli aż do momentu, kiedy testowany warunek staje się fałszywy. W JavaScriptpętla forjest podobna do pętli w Java i C.

136 Pętla for posiada następującą składnię: for( inicjalizacja licznika; test_logiczny; inkrementacja ) instrukcja; lub for( inicjalizacja licznika; test_logiczny; inkrementacja ) { instrukcja1; instrukcja2; w klamrach {} instrukcje wewnętrzne... jeśli jest ich więcej niż jedna }

137 Przykład dla iteracji for <HTML> <HEAD></HEAD> <BODY> <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> for (i=0; i<11; i++) { document.write(i+"<br/>"); } </SCRIPT> </BODY></HTML> można wykorzystywać licznik

138 Przykład <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> for (i=0; i<91; i++) { document.write(i+" "+Math.sin(i*Math.PI/180)+"<BR />"); } </SCRIPT> metoda write może też być wieloargumentowa (argumenty oddzielane plusami lub przecinkami) document.write(i," ",Math.sin(i*Math.PI/180),"<BR />");

139 Koniec