Raport o stanie zaawansowania prac nad budową infrastruktury liniowej oraz punktowej w strefie korytarza transportowego Bałtyk Adriatyk w Polsce na

Transkrypt

1 Raport o stanie zaawansowania prac nad budową infrastruktury liniowej oraz punktowej w strefie korytarza transportowego Bałtyk Adriatyk w Polsce na rok Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Gdańsk 2010

2 Spis treści 1. Wstęp 2. Stan zaawansowania prac nad budową oraz modernizacją autostrad i dróg krajowych w strefie korytarza Bałtyk Adriatyk w Polsce. 3. Stan zaawansowania prac nad modernizacją linii kolejowych E 65 oraz CE Rekomendacje władz regionalnych dotyczące korytarza transportowego Bałtyk- Adriatyk Pomorskie Kujawsko-Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Mazowieckie Łódzkie Śląskie Wielkopolskie 5. Centra magazynowania i parki logistyczne oraz ich dostępność w poszczególnych województwach Pomorskie Kujawsko-Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Mazowieckie Łódzkie Śląskie Wielkopolskie 6. Terminale przeładunkowe oraz ich dostępność w poszczególnych województwach Pomorskie Kujawsko-Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Mazowieckie Łódzkie Śląskie Wielkopolskie 7. Porty lotnicze CARGO w poszczególnych województwach Pomorskie Kujawsko-Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Mazowieckie Łódzkie Śląskie Wielkopolskie 8. Podsumowanie raportu i rekomendacje na przyszłość 9. Spis tabel 10. Spis rysunków 11. Źródła informacji 2

3 1. Wstęp W dniu 23 czerwca 2010 roku w Gdyni wraz podpisaniem porozumienia pomiędzy siedmioma polskimi regionami, przez które przechodzi korytarz Bałtyk Adriatyk, powołana została grupa robocza złoŝona z przedstawicieli województw kujawskopomorskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego, łódzkiego, mazowieckiego, śląskiego, grupa działająca pod przewodnictwem województwa pomorskiego, której celem jest promocja oraz kreowanie strefy rozwojowej Korytarza Transportowego Bałtyk- Adriatyk w Polsce. Niniejszy raport powstał na podstawie informacji uzyskanych od przedstawicieli poszczególnych województw wchodzących w skład grupy roboczej. Celem opracowania jest określenie bieŝącego stanu zaawansowania prac nad budową infrastruktury liniowej oraz punktowej w strefie korytarza transportowego Bałtyk Adriatyk w Polsce. Raport ma za zadanie pokazanie w ujęciu systemowym skali wzajemnych powiązań pomiędzy poszczególnymi ośrodkami gospodarczymi ulokowanymi w poszczególnych województwach kraju. Tworząc raport skupiono się na charakterystyce poszczególnych elementów korytarza. W pierwszym rzędzie połoŝono nacisk na spójność głównych ciągów transportowych tj. linii kolejowych oraz dróg łączących centra logistyczne oraz lądowe/morskie terminale przeładunkowe z liniami kolejowymi CE 65, E 65 oraz autostradą A1 czyli ze swoistym kręgosłupem korytarza północ-południe. Realizacja tych inicjatyw wpisuje się nie tylko w plany krajowe, ale i Komisji Europejskiej, gdzie funkcjonują one pod nazwami projektów priorytetowych nr. 23 i 25 sieci TEN-T. Następnie przeanalizowano infrastrukturę punktową, w skład której wchodzą zarówno centra logistyczne, terminale przeładunkowe i intermodalne, strefy ekonomiczne i parki przemysłowe (o ile dysponują one powierzchniami magazynowymi), takŝe lotniska typu cargo. Raport stanowi pierwsze tego typu opracowanie sporządzone samodzielnie przez przedstawicieli samorządów wojewódzkich. Dzięki raportowi przedstawiciele administracji regionalnych zostają wyposaŝeni w wiedzę, która będzie przydatna w ich pracy nad budową środowisk regionalnych działających na rzecz korytarza transportowego. Zakłada się, Ŝe sporządzanie raportu będzie przedsięwzięciem cyklicznym realizowanym raz do roku. Jego treść i forma ulegać będzie udoskonaleniu. O ile aktualnie skupiono się na inwestycjach infrastrukturalnych (liniowych i punktowych) jedynie śladowo wspominając o wzajemnych zaleŝnościach funkcjonalnych, które dokonują się na bazie infrastruktury; w przyszłości analiza skupi się właśnie na tych zaleŝnościach, gdyŝ to ich istnienie potwierdzi, w jakim stopniu korytarz rzeczywiście 3

4 spełnia swoją rolę dostarczając impulsów rozwojowych nie tylko regionom, ale i całemu krajowi. Uczynienie analizy bardziej profesjonalną wymagać będzie prawdopodobnie wsparcia się opiniami bądź zleconymi ekspertyzami firm konsultingowych, co planowane jest równieŝ w przyszłym roku. Na obecnym etapie prac dostarczamy Państwu niniejszy raport, traktując go nie jako produkt gotowy, lecz materiał do dyskusji czekając na Państwa opinie i komentarze. 4

5 2. Stan zaawansowania prac nad budową oraz modernizacją autostrad i dróg krajowych w strefie korytarza Bałtyk Adriatyk w Polsce. W skład infrastruktury drogowej korytarza transportowego nr VI w Polsce wchodzi głównie autostrada A-1 jako kręgosłup ruchu tranzytowego z północy na południe. Idea autostrady Północ-Południe pojawiła się w rezolucji ONZ z 1970 roku. Nadanie Korytarzowi Transportowemu Północ-Południe numeru VI dokonane zostało w 1994 roku, w trakcie konferencji na Krecie. Przystąpienie Polski do UE zwiększyło dopiero szanse na realizację inwestycji wchodzących w skład korytarza (autostrada A-1,. Linie kolejowe E-65 i CE -65, rewitalizacja drogi wodnej rzeki Wisły). W wyniku przyjęcia przez Komisję Europejska listy 30 projektów priorytetowych TEN-T, zawierających m. in.: autostradę Gdańsk- Łódź - Wiedeń/Bratysława i Kolej Gdańsk Warszawa Wiedeń - Bratysława. Budowa autostrady A-1 rozpoczęła się jednak dopiero w 2005 r. poprzedzona publicznymi wystąpieniami wszystkich zainteresowanych jednostek samorządu terytorialnego a szczególnie miast i ich związków, w tym powstałego juŝ w 1996 r. Stowarzyszenia Miast Autostrady Bursztynowej z siedzibą w Gdyni. Niezwykle silnie zaangaŝowane były teŝ media a szczególnie Dziennik Bałtycki, prowadzący ogólnopolski lobbing: Po pierwsze A-1. Dla rozwoju korytarza istotną rolę odgrywają takŝe krzyŝujące się z korytarzem autostrady A-2 w Strykowie i A-4 w Gliwicach Sośnicy, a ponadto drogi ekspresowe S6, S5, S10, S8, S12, S1, S11, S7 oraz krajowe DK22, DK1, DK80, DK62, DK60, DK92, DK14, DK72, DK91, DK8, DK43, DK46, DK11, DK78, DK94, DK88, DK44 stanowią niezwykle waŝne elementy Trans-Europejskiego Korytarza Transportowego Północ- Południe łączącego Skandynawię z krajami leŝącymi nad Morzem Śródziemnym. Budowa nowych odcinków oraz modernizacja istniejących dróg i autostrad w Polsce jest bez wątpienia niezbędna dla rozwoju gospodarczego. Bez autostrad i dróg nowe terminale przeładunkowe, centra magazynowania oraz parki logistyczne staną się jedynie wysepkami na mapie infrastruktury punktowej Polski i nie będą w stanie znacząco wpływać na rozwój gospodarczy danego regionu. 5

6 Rysunek 1. Przygotowanie dróg krajowych i autostrad w strefie korytarza Bałtyk Adriatyk w Polsce. Źródło:opracowanie własne na podst.:danych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Aby uzmysłowić sobie bieŝącą sytuację i stan zaawansowania prac nad najwaŝniejszymi autostradami oraz drogami krajowymi w strefie korytarza północ południe, potrzeba jest prześledzenia kaŝdego odcinka danej trasy. PoniŜsze tabele obrazują obecne etapy budowy oraz planowane terminy ukończenia tych prac. Jak wynika z podanych informacji, istnieje przewaŝająca ilość odcinków, których obecny stan jest nadal w fazie realizacji lub przetargów. NaleŜy podkreślić, iŝ część trybów przetargów jest juŝ na etapie ukończenia do końca bieŝącego roku. Na chwilę obecną mapa budowy oraz modernizacji polskich dróg i autostrad (patrz: Rysunek1) pokazuje, iŝ nadal sieć połączeń nie stanowi spójnej i kompletnej całości. Przykładem tego jest autostrada A-1 wybudowana 6

7 jak dotychczas w niewielkim stopniu. W 2008 roku oddano do uŝytkowania pomorski odcinek autostrady A-1 Rusocin-Nowe Marzy (kujawsko-pomorskie). Oprócz niego funkcjonuje jedynie niewielki odcinek autostrady z Głuchowa do Piotrkowa Trybunalskiego. Na tą chwilę ogółem zostało wybudowanych blisko 123 kilometry autostrady z planowanych 582 km. Istnieje jednak duŝa szansa zakończenia prac na większości odcinków do przełomu lat Tabela 1. Stan zaawansowania prac na poszczególnych odcinkach autostrady A1. Autostrada A1 Lata Odcinek Długość realizacji Obecny etap Gdańsk - Nowe Marzy 89,45 km zakończony Nowe Marzy - Toruń 62,4 km w realizacji Toruń - Kowal 63,9 km w realizacji Kowal - Sójki 30 km w realizacji Sójki - Kotliska 15,2 km w realizacji Kotliska - Piątek 9 km w realizacji Piątek - Stryków 21 km w realizacji Węzeł Stryków 4,85 km w realizacji Stryków - Tuszyn 40 km przetarg Tuszyn - Piotrków Tryb. 18 km zakończony Piotrków Tryb. - Pyrzowice 122 km planowany przetarg do końca 2010 r. Pyrzowice - Piekary Śląskie 16,1 km w realizacji Piekary Śląskie - węzeł Sośnica 26,1 km w realizacji Węzeł Sośnica - Bełk 15,4 km zakończony Bełk - Świerklany 14,1 km w realizacji Świerklany - Gorzyczki 18,3 km w realizacji Źródło: Opracowanie własne na podst.: danych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Tabela 2. Stan zaawansowania prac na poszczególnych odcinkach autostrady A2. Autostrada A2 Lata Odcinek Długość realizacji Obecny etap Nowy Tomyśl - Stryków I 254 km zakończony Stryków I - Konotopa 91 km w realizacji Obwodnica Mińska Maz. 20,85 km w realizacji Źródło: Opracowanie własne na podst.: danych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad 7

8 Tabela 3. Stan zaawansowania prac na poszczególnych odcinkach autostrady A4. Autostrada A4 Lata Odcinek Długość realizacji Obecny etap Wielicka - Szarów 19,9 km zakończony Szarów - Brzesko 23,1 km w realizacji Brzesko - Wierzchosławice 20,8 km w realizacji Wierzchosławice - KrzyŜ 12,9 km w realizacji Tarnów - Dębica Pustynia 34,6 km w realizacji Dębica Pustynia - Rzeszów 32,7 km w realizacji Źródło: Opracowanie własne na podst.: danych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Tabela 4. Stan zaawansowania prac na poszczególnych odcinkach drogi krajowej nr 5. Droga Krajowa 5 Lata Odcinek Długość realizacji Obecny etap Obwodnica m. Świecie 14 km zakończony Bydgoszcz - Stryszek 5,5 km zakończony Stryszek - Białe Błota 10,4 km zakończony Obwodnica m. Szubin 5,7 km zakończony Mielno - Gniezno 18,3 km przetarg Gniezno - Poznań 41,5 km w realizacji Poznań - Kaczkowo 79,3 km planowany przetarg do końca 2010r Obwodnica m. Śmigiel 3,4 km zakończony Kaczkowo - Korzeńsko 29,2 km w realizacji Korzeńsko - Wrocław 48 km planowany przetarg do końca 2010r Źródło: Opracowanie własne na podst.: danych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Tabela 5. Stan zaawansowania prac na poszczególnych odcinkach drogi krajowej nr 6. Droga Krajowa 6 Lata Odcinek Długość realizacji Obecny etap Obwodnica Trójmiasta 38 km zakończony Obwodnica Słupska 16,3 km zakończony Obwodnica Nowogardu 9,4 km w realizacji Źródło: Opracowanie własne na podst.: danych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad 8

9 Tabela 6. Stan zaawansowania prac na poszczególnych odcinkach drogi krajowej nr 7. Droga Krajowa 7 Lata Odcinek Długość realizacji Obecny etap Południowa Obwodnica Gdańska 17,9 km w realizacji Nowy Dwór Gdański 2,5 km zakończony Koszwały - Elbląg 41,5 km przetarg Obwodnica Elbląga 7,5 km zakończony Elbląg - Pasłęk 13,7 km w realizacji Pasłęk - Miłomłyn 36,5 km w realizacji Obwodnica Miłomłyn 2,6 km zakończony Miłomłyn - Ostróda Płn. 9,5 km przetarg Ostróda Płn. - Ostróda Płd. 23,5 km przetarg Ostróda Płd. - Olsztynek 20 km przetarg Olsztynek - Nidzica 31,3 km w realizacji Nidzica - Napierki 20,3 km przetarg Obwodnica Płońska 4,7 km zakończony Czosnów - Warszawa 22,5 km planowany przetarg do końca 2010r Obwodnica Grójca 8,3 km zakończony Grójec - Białobrzegi 17,8 km zakończony Białobrzegi - Jedlińsk 15,7 km zakończony Obwodnica Radomia 25 km przetarg Radom - gr. woj. mazowieckiego 22 km przetarg Gr. woj. maz. - SkarŜysko Kamienna 7,6 km 2012 przetarg Obwodnica SkarŜyska Kamiennej 2 km zakończony SkarŜysko Kamienna - Występa 16,7 km w realizacji Występa - Kielce 7,3 km zakończony Kielce - Chęciny 22,7 km w realizacji Obwodnica Jędrzejowa 8 km zakończony Jędrzejów - gr. woj. świętokrzyskiego 20,1 km planowany przetarg do końca 2010r. BieŜanów - Christo Botewa 2,7 km w realizacji Myślenice - Lubień 12,2 km zakończony Obwodnica Lubnia 4 km zakończony Lubień - Rabka 16,7 km planowany przetarg do końca 2010r Źródło: Opracowanie własne na podst.: danych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad 9

10 Tabela 7. Stan zaawansowania prac na poszczególnych odcinkach drogi krajowej nr 8. Droga Krajowa 8 Lata Odcinek Długość realizacji Obecny etap Odcinek: Obwodnica Ostrowi Maz. 8,4 km zakończony Obwodnica Wyszkowa 12,7 km zakończony Wyszków - Radzymin 17,1 km zakończony Obwodnica Radzymina 8 km zakończony Modlińska - Piłsudskiego 7,1 km w realizacji Konotopa - Prymasa Tys. 10,1 km w realizacji Opacz - Paszków 14 km planowany przetarg do końca 2010r gr. woj. mazowieckiego - Radziejowice 11,3 km przetarg Rawa Mazowiecka - gr. woj. Mazowieckiego 22,8 km przetarg Piotrków Tryb. - Rawa Mazowiecka 61,2 km w realizacji Łask - RóŜa 9,2 km przetarg Wieruszów - Walichnowy 13,9 km przetarg Syców - Wieruszów 31,9 km przetarg Syców - Oleśnica 25,1 km w realizacji Obwodnica Oleśnicy 14,3 km zakończony Oleśnica - Wrocław 22,5 km w realizacji Źródło: Opracowanie własne na podst.: danych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Warto takŝe zwrócić uwagę na inne (obok stanu zaawansowania prac inwestycyjnych) niedociągnięcia polskiego systemu drogowego. Znaczna degradacja dróg sprawia, Ŝe dotychczas wykonane prace nie przyczyniły się do istotnego usprawnienia ruchu transportowego w kraju. Polskie sieci drogowe są czterokrotnie rzadsze i nierównomiernie rozmieszczone w porównaniu do sieci dróg Europy Zachodniej. Nadal brak obwodnic większych aglomeracji jest uciąŝliwy z powodu obecności cięŝkich samochodów towarowych w centrum polskich miast. Choć łączna długość dróg w okresie ostatnich lat znacznie się zwiększała to jednak jej stan stale nie odpowiada poprawnym normom. Dla transportu drogowego w Polsce szczególnymi utrudnieniami są przede wszystkim bardzo niska jakość nawierzchni, która wskutek wciąŝ niewielkiego nakładu środków finansowych nie jest naleŝycie utrzymana, nieporównywalnie gorsze parametry techniczne odbiegające od norm unijnych oraz niewielki udział dróg krajowych o wyŝszym standardzie. Znacznie wzrósł ruch pojazdów na drogach, w szczególności pojazdów cięŝarowych. Zmieniła się takŝe struktura eksploatowanych samochodów cięŝarowych, chodzi głównie o przewóz bardzo cięŝkich ładunków mających wpływ na degradacją nawierzchni. Powoduje to szczególne pogorszenie warunków ruchu na istniejących drogach międzynarodowych, tym bardziej, Ŝe na wielu odcinkach 10

11 występuje wysoki ruch dobowy przekraczający nawet 10,000 pojazdów na dobę. DuŜy ruch i przeciąŝenie pojazdów powoduje znaczne niszczenie nawierzchni. 3. Stan zaawansowania prac nad modernizacją linii kolejowych E 65 oraz CE 65 Linie kolejowe E 65 i C-E 65 naleŝą do paneuropejskiego korytarza transportowego łączącego regiony nadbałtyckie z obszarami połoŝonymi nad morzem Adriatyckim i na Bałkanach. Na terenie Polski linie kolejowe korytarza VI o długości km stanowią połączenie Gdyni i Gdańska przez Warszawę z Katowicami i południową granicą kraju. Celem modernizacji jest dostosowanie parametrów linii do standardów Europejskich Umów o głównych międzynarodowych liniach kolejowych AGC i AGTC, a takŝe Dyrektyw UE w zakresie interoperacyjności linii kolejowych. W związku z przyjętymi załoŝeniami określono następujące cele szczegółowe i efekty modernizacji: Dostosowanie parametrów technicznych infrastruktury kolejowej do prędkości pociągów zestawionych z taboru klasycznego w ruchu pasaŝerskim do V=160 km/h, a w ruchu towarowym do V=120 km/h i nacisku na oś 225 kn; Przystosowanie linii do kursowania taboru z wychylnym pudłem z prędkością maksymalną V=200 km/h; Udoskonalenie połączeń poprzez transeuropejską sieć transportową TEN między krajami Europy Północnej a krajami Europy Południowej; Ograniczenie uciąŝliwości dla środowiska naturalnego w zakresie hałasu; Zmniejszenie zagroŝenia oddziaływania ładunków niebezpiecznych na środowisko; Zdecydowane zmniejszenie kosztów bieŝącego utrzymania infrastruktury z tytułu zastosowania elementów o wysokiej niezawodności i trwałości oraz w wyniku likwidacji zbędnej infrastruktury i ilości stanowisk pracy; Pobudzanie rozwoju ekonomicznego na szczeblu regionalnym i krajowym, a takŝe wspieranie bardziej opłacalnych i niezawodnych międzynarodowych usług przewozowych dla pasaŝerów i towarów w obszarze wspólnych interesów Polski i UE, ze szczególnym uwzględnieniem wydajności przewoźników kolejowych w korytarzach międzynarodowych i interoperacyjności z innymi środkami transportu. Obecnie realizowane są prace na odcinkach: Gdynia - Warszawa - Katowice - Most Wisła - Zebrzydowice (E 65), 11

12 Fragment linii kolejowej nr 9 (E-65) przebiegająca m.in. przez Iławę oraz Działdowo. Modernizacja torowiska Most Wisła - Bielsko Biała - Zwardoń, Tczew - Bydgoszcz - Tarnowskie Góry - Pszczyna (C-E 65). Rysunek 2. Modernizowane linie kolejowe E 65 i CE 65 oraz pozostałe linie kolejowe w strefie korytarza Bałtyk Adriatyk w Polsce. Źródło: Opracowanie własne WyŜej wymienione prace modernizacyjne w znaczący sposób wpłyną na konkurencyjność polskich przewozów kolejowych a w szczególności na transport intermodalny, który jest poniekąd najbardziej wymagającym pod względem jakości oraz czasu przewozu. Pomimo nadal słabego, bo nadal ponad 3% udziału transportu intermodalnego w przewozach 12

13 kolejowych ogółem, na chwilę obecną na polskim rynku usługi swoje świadczy sześciu przewoźników intermodalnych, z których najbardziej znaczącymi są Grupa PKP Cargo, CTL Logistics oraz PCC Intermodal. PKP CARGO S.A jak dotąd jest liderem wśród przewoźników kolejowych na polskim rynku (ok. 70%). W realizowanych ogółem przewozach intermodalnych, udział PKP CARGO S.A stale rośnie. Wzrost ten jest spowodowany między innymi systematycznym wprowadzaniem przez spółkę na rynek konkurencyjnych usług przewozowych o wysokiej jakości. Przy współpracy z wieloma przewoźnikami i spedytorami kolejowymi firma realizuje przewozy międzynarodowe głównie na osi wschód zachód, ale i północ południe. PKP CARGO S.A jest jedynym operatorem, który wdroŝył w roku 2006 sieć szybkich pociągów intermodalnych (SSPK), w której wszystkie pociągi mają status pociągu ekspresowego (TX) i kursują na równi z transportem pasaŝerskim. Pozwala to na przewóz ładunków w relacjach pomiędzy portami morskimi oraz głównymi ośrodkami przemysłowymi w Polsce w ciągu 24 godzin. Jest to produkt ogólnodostępny, dla wszystkich klientów na rynku. Spółka współpracuje ze wszystkimi operatorami transportu intermodalnego w Polsce (takŝe spółkami, w których ma udziały). PKP CARGO S.A posiada 6 własnych terminali kontenerowych, a takŝe współpracuje z 5 terminalami kontenerowymi spółek zaleŝnych oraz z 11 terminalami prywatnymi. Kolejnym przewoźnikiem intermodalnym działającym na polskim rynku jest PCC Intermodal S.A dawniej PCC Rail Containers z siedzibą w Gdyni, który jest liderem wśród prywatnych operatorów transportu intermodalnego. Działalność PCC Intermodal S.A. obejmuje organizację przewozów kontenerowych w relacjach drzwi-drzwi głownie opierające się na regularnych połączeniach kolejowych pomiędzy terminalami przeładunkowymi oraz zsynchronizowanymi z nimi przewozami samochodowymi w obrębie do 150 km od terminala przeładunkowego. Przewoźnik oferuje stałe połączenia kolejowe pomiędzy portami w Rotterdamie, Hamburgu, Bremerhaven, Gdyni, Gdańsku, a siecią lądowych terminali kontenerowych w Sławkowie, Brzegu Dolnym i Krzewiu k/kutna. Od niedawna testuje takŝe połączenia z terminalami na Ukrainie. PCC Intermodal S.A jest dość młodą firmą przewozową na polskim rynku, ale rozwija się w imponującym tempie. 18 grudnia 2009 roku zadebiutowała na Giełdzie Papierów Wartościowych. Poprzez emisję spółka zyska kilkadziesiąt milionów złotych, które mają być przeznaczone na rozbudowę nowoczesnego terminala przeładunkowego w Kutnie. Następnym prywatnym i jednym z pierwszych w Polsce operatorem kolejowym jest CTL Logistics Sp. z o.o., Spółka rozpoczęła realizację przewozów kolejowych własnym taborem w roku 2004, a juŝ w 2006 osiągnęła obroty 250 mln EUR stając się największą prywatną firmą kolejowo- logistyczną w kraju. Dziś CTL Logistics to międzynarodowy firma, oferująca kompleksową obsługę transportu kolejowego. Oferta CTL Logistics obejmuje transport towarów, spedycję, obsługę i utrzymanie taboru i infrastruktury kolejowej, usługi przeładunkowe a nawet doradztwo celne. 13

14 Konkurencyjną wobec innych przewoźników w Polsce świadczoną usługą przez CTL Logistics jest przewóz międzynarodowy bez konieczności zmiany lokomotywy na granicy. Jest to moŝliwe dzięki zastosowaniu nowoczesnych wielosystemowych lokomotyw. Firma dysponuje takŝe własnymi terminalami przeładunkowymi na granicy wschodniej kraju. Po bezpośrednim zapoczątkowaniu przez spółkę przewozów kontenerowych na relacji Niemcy Polska, Niemcy Węgry, Węgry Polska, CTL Logistics rozpoczął projekt, którego głównym celem jest zapewnienie obsługi w systemie transportu kombinowanego kolejowo-drogowego w rejonie centralnej Polski. Towary transportowane dotychczas wyłącznie transportem drogowym, będą mogły być dowiezione do Piotrkowa Trybunalskiego koleją i dalej samochodami cięŝarowymi zgodnie z dyspozycją klienta. Doskonałe połoŝenie w sieci kolejowej oraz bardzo dobre warunki na stacji Piotrków Trybunalski zapewniają przekształcenie terminala w węzeł transportu kombinowanego, pozwalający na przełączanie grup wagonów pomiędzy pociągami przejeŝdŝającymi tranzytem i obsługujący wszystkie jednostki transportu kombinowanego. 4. Rekomendacje władz regionalnych dotyczące korytarza transportowego Bałtyk-Adriatyk. Pomorskie Województwo Pomorskie odgrywa kluczowa rolę w rozwoju korytarza transportowego Bałtyk-Adriatyk przede wszystkim dzięki dwóm portom morskim o kluczowym znaczeniu dla gospodarki narodowej, obsługującym oceaniczne (globalne) i europejskie linie Ŝeglugowe, aspirujące do statusu autostrad morskich. Ma status gateway region. Struktura funkcjonalno-przestrzenna regionu kształtuje się w oparciu o duŝe węzły transportu morskiego (Port w Gdańsku i Port w Gdyni) oraz lotniczego (Port Lotniczy w Gdańsku) zapewniające powiązania międzynarodowe oraz umoŝliwiające przeładunek towarów i pasaŝerów na układ lądowych dróg komunikacyjnych. Porty morskie stale modernizują swoją infrastrukturę oraz polepszają dostępność transportową z wykorzystaniem funduszy unijnych. W województwie krzyŝują się południkowe i równoleŝnikowe (Korytarz Północny) korytarze transportowe. Najwięcej zapisów dotyczących korytarzy transportowych oraz gospodarki morskiej zawartych jest w Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego W Priorytecie III DOSTĘPNOŚĆ i celu strategicznym Efektywny i bezpieczny system transportowy, jako pierwszy kierunek działań wymienia się: poprawę dostępności transportowej regionu dzięki modernizacji połączeń drogowych i kolejowych w paneuropejskich korytarzach transportowych przechodzących przez województwo; rozwój pomorskiego węzła 14

15 lotniczego z pełnym wykorzystaniem potencjału portu lotniczego w Gdańsku i innych lotnisk; promowanie nowego europejskiego korytarza transportowego w pasie nadmorskim, regionalnych korytarzy transportowych, a takŝe portów trójmiejskich jako węzła transportowego w sieci bałtyckich autostrad morskich. Innym kierunkiem jest rozwój transportu multimodalnego, w tym wspieranie skoordynowanego rozwoju centrów dystrybucyjno-logistycznych o znaczeniu ponadregionalnym, a takŝe wspieranie Ŝeglugi przybrzeŝnej i śródlądowej oraz modernizacji małych portów W Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Pomorskiego odniesienia dotyczące korytarza transportowego zawarte są w Priorytecie 4: Regionalny system transportowy, gdzie wskazuje się na konieczność połączenia systemu drogowego z transeuropejską siecią transportową przebiegającą przez województwo, budowy wszystkich typów infrastruktury drogowej (skrzyŝowania, obwodnice, tunele, mosty, wiadukty, estakady itp.). W ramach rozwoju i poprawy dostępności węzłów transportowych wymienia się m.in. małe porty, lotniska, infrastrukturę drogowokolejową warunkującą bezpośrednią dostępność do portów morskich, portu lotniczego i lotnisk. Wskazuje się na budowę, przebudowę, rozbudowę obiektów obsługi centrów logistycznych Przypomina się jednocześnie, iŝ w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego nie przewiduje się wsparcia dla infrastruktury transportowej stanowiącej element sieci TEN-T - wsparcie w tym zakresie realizowane będzie w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego znajdują się zapisy dotyczące autostrady A-1 i korytarzy transportowych. Do zasad zagospodarowania przestrzennego zalicza się koncentrowanie się województwa na kształtowaniu krajowego systemu transportowego jak i tworzeniu na obszarze województwa przestrzennych warunków rozwoju infrastruktury transportowej zlokalizowanej: - w istniejących korytarzach transportowych paneuropejskich i infrastrukturze sieci TEN-T (oś drogowa: Gdańsk-Katowice-Brno/Bratysława/Wiedeń) - w północnym korytarzu (przedłuŝenie Via/ Rail Hanseatica) w celu wprowadzenia jego infrastruktury do sieci TEN-T, przede wszystkim drogi krajowej S-6 (granica państwa szczecin Koszalin Gdańsk) Kujawsko-Pomorskie Drugim województwem, przez które przebiega korytarz transportowy w Polsce jest województwo kujawsko-pomorskie. Choć w województwie tym nie przewiduje się lokalizacji duŝych inwestycji magazynowych, województwo nie pojawia się takŝe 15

16 na mapach kluczowych operatorów transportu intermodalnego istotną rolę odgrywa węzeł łączący autostradę A-1 z drogą ekspresową S-5 w Nowe Marzy. Zapisy dotyczące korytarza znajdują się w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Kujawsko-Pomorskiego, gdzie wskazuje się, Ŝe Województwo leŝy w zasięgu dwóch korytarzy transportowych, łączących Półwysep Skandynawski z Europą Południową oraz Europę Zachodnią z Rosją i Ukrainą. Maja one kluczowe dla integracji Polski z Unią Europejską, są częścią rozszerzenia Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN) na kraje Europy Środkowej i Wschodniej (Projekt TINA). Do ich rozwoju zobowiązują umowy międzynarodowe dotyczące m. in: połączeń kolejowych (AGC) oraz przewozów transportem kombinowanym (AGTC). Przez terytorium kujawskopomorskiego przebiegają odcinki VI transeuropejskiego korytarza transportowego sieci TINA. W jego głównym kierunku biegnie obecna droga krajowa nr 1 (E-75) z Trójmiasta przez Toruń, Włocławek, Łódź do przejścia granicznego w Cieszynie. W przyszłości osią korytarza VI będzie autostrada A-1. Odgałęzieniem korytarza VI, oznaczonym jako VI A, jest droga krajowa nr 5 (E-261) z Grudziądza przez Świecie, Bydgoszcz, Gniezno do Poznania i korytarza II. Przyszła Autostrada A-1 (Gdańsk-Gorzyce), będzie się krzyŝować z autostradą A-2 (Świecko Poznań Łódź Warszawa -Kukuryki) pod Strykowem k. Łodzi W innym miejscu Planu zwraca się uwagę, Ŝe ze względu na powiązania regionu ze światem zewnętrznym, pierwszorzędne znaczenie będą miały: - autostrada A-1, główny element europejskiego korytarza transportowego VI w sieci TINA, przebiegająca przez województwo na odcinku około 165 km z głównymi, regionalnymi węzłami: Czerniewice (w Toruniu), Lubicz koło Torunia i nowe Marzy koło Grudziądza - drogi ekspresowe: S-5 od węzła autostrady A-1 Nowe Marzy, biegnąca w obrębie korytarza transportowego VI A, w pobliŝu Bydgoszczy krzyŝująca się z S-10 i kierująca się w kierunku Poznania do europejskiego korytarza transportowego II i dalej na południe do Wrocławia (przez kujawsko-pomorskie przebiegać będzie na odcinku około 125 km). Warmińsko-Mazurskie Przez województwo warmińsko-mazurskie przebiega linia kolejowa E-65, dlatego jest ono Ŝywo zainteresowane rozwojem Korytarza VI, a w konsekwencji wzmocnieniem jego oddziaływania na rozwój obszarów, przez które przebiega. Wykorzystanie potencjału korytarza będzie moŝliwe równieŝ dzięki rozbudowie infrastruktury mu towarzyszącej w układzie Wschód-Zachód, co będzie sprzyjało tworzeniu dobrych warunków dla zwiększania wymiany handlowej ze wschodem, m.in. Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej. Ośrodki istotne dla korytarza szczególnie w kontekście aktywizacji 16

17 połączeń śeglugowych z Obwodem Kaliningradzkim to równieŝ porty Zalewu Wiślanego (głównie Elbląga). W ramach Strategii Rozwoju Społeczno Gospodarczego województwa warmińskomazurskiego znajduje się zapis dotyczący zwiększenia zewnętrznej dostępności komunikacyjnej oraz wewnętrznej spójności województwa. Planowane działania obejmują rozwój infrastruktury kolejowej, m. in. modernizację linii kolejowych: w korytarzu VI Gdańsk Iława Działdowo Warszawa do prędkości 200km/h. W Wojewódzkim Planie Zagospodarowania Przestrzennego znalazł się zapis, iŝ spośród korytarzy transportowych przez obszar województwa przebiega Korytarz VI Gdańsk Katowice śilina, w którym przebiega: linia kolejowa magistralna E-65 Gdynia Iława- Warszawa Zebrzydowice śylina. NajwaŜniejsze dla powiązań zewnętrznych linie kolejowe to: linia magistralna E-65 Gdańsk Iława Warszawa śilina, która łączy region z Warszawą, południem kraju oraz z Trójmiastem (ujęta w sieci linii kolejowych znaczenia międzynarodowego AGC). Mazowieckie Władze regionalne województwa mazowieckiego przywiązują duŝą wagę do korytarzy transportowych. W Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 przewiduje się, Ŝe rozwojowi województwa będą sprzyjać [ ] korzystne warunki do realizacji inwestycji w zakresie systemu transportowego w ustanowionych europejskich korytarzach transportowych TEN. Do czynników utrudniających, bądź uniemoŝliwiających realizację celów strategii opartych na scenariuszu realistycznym, moŝna zaliczyć zaniechanie realizacji inwestycji infrastrukturalnych o znaczeniu międzynarodowym i krajowym, szczególnie przebiegających w korytarzach transportowych tj.: autostrada A2 oraz trasa szybkiego ruchu Via Baltica, oraz kolei międzynarodowych i lotniska międzynarodowego. Według autorów strategii realizacja ma na celu Stymulowanie rozwoju funkcji metropolitalnych Warszawy, w kierunku działań Wzmocnienie powiązań Warszawy z otoczeniem regionalnym, krajowym i międzynarodowym będzie koncentrować się będzie m.in. na dostosowaniu sieci drogowo-kolejowej znaczenia międzynarodowego do standardów europejskich: modernizacji linii kolejowych, w pierwszej kolejności linii leŝących w ustanowionych europejskich korytarzach transportowych: I, II i VI. W ramach Bilansu strategicznego regionu zwraca się uwagę, Ŝe dalszemu rozwojowi sprzyja koncentracja korytarzy transportowych o znaczeniu europejskim i krajowym, tworzących pasma aktywności gospodarczej. Siłą obszaru jest duŝy i stabilny potencjał demograficzny tworzący zasoby pracy o zróŝnicowanych kwalifikacjach. 17

18 W części Uwarunkowania rozwoju województwa wskazuje się, Ŝe: Korytarz VI prowadzący z Gdańska przez Warszawę, Katowice do śiliny i Ostrawy obejmuje planowaną autostradą A1, linię kolejową E65 (Centralną Magistralę Kolejową) i drugie połączenie drogowe przez Warszawę: E77 (nr 7) na odcinku północnym i E67 (nr 8) z Warszawy do Piotrkowa Trybunalskiego (A1). W Regionalnym Programie Operacyjnym przyjętym przez Komisję Europejską w dniu 10 października 2007 r. w rozdziale Sytuacja społeczno - gospodarcza województwa mazowieckiego wskazuje się, Ŝe: Podstawę systemu transportowego województwa mazowieckiego tworzą 3 europejskie korytarze transportowe TEN-T (nr I Via Baltica Helsinki Tallin Warszawa, nr II Berlin Warszawa Mińsk Moskwa i częściowo nr VI Gdańsk Warszawa Katowice śylina). W analizie SWOT w zakresie infrastruktury, za mocną stronę województwa uznaje się: Atrakcyjne połoŝenie województwa w ciągach europejskich korytarzy transportowych z węzłem w Warszawie. W ramach Priorytetu III. Regionalny system transportowy Projekty realizowane w ramach priorytetu powinny stanowić uzupełnienie regionalnego układu komunikacyjnego z układem krajowym i międzynarodowym, a w szczególności z siecią TEN-T. W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego wskazuje się, Ŝe koncepcja systemu transportowego województwa przyjęta w Planie uwzględnia fakt przebiegu przez Mazowsze trzech ustanowionych (i jednego postulowanego) europejskich korytarzy transportowych z międzynarodowym węzłem drogowo-kolejowym oraz lotniczym w Warszawie. Korytarzami tymi są: KVI Gdynia/Gdańsk-Warszawa- Katowice-śilina-Ostrawa-Breclav, którego wypełnienie stanowi autostrada A1 i linia kolejowa E65 relacji Gdańsk-Warszawa-Katowice (CMK). Drugie połączenie drogowe przez Warszawę to droga nr 7 na odcinku północnym od Warszawy i droga nr 8 na odcinku południowo-zachodnim od Warszawy. Jednocześnie w dokumencie podkreśla się, Ŝe jednym z najwaŝniejszych celów dla Mazowsza jest wzmocnienie funkcji międzynarodowego węzła transportowego Warszawy. Łódzkie Województwo Łódzkie ulokowane jest na skrzyŝowaniu autostrad A-1, A-2. Centralne połoŝenie województwa uzasadnia jego duŝą rangę w strefie rozwojowej korytarza transportowego Bałtyk-Adriatyk. W Strategii rozwoju województwa łódzkiego na lata / styczeń 2006/ zapis dotyczący realizacji w centrum kraju Centralnego Węzła Komunikacyjnego wokół Łodzi, w ramach którego planuje się budowę autostrad A- 1, A-2, dróg ekspresowych S-8, S-14, S-74 (Łódź Kielce), szybkiej kolei (Warszawa Łódź Wrocław), transkontynentalnego lotniska centralnego dla Polski oraz rozwój portów lotniczych Łódź i cargo Łask naleŝy uznać jako element dotyczący korytarza 18

19 transportowego. Lokalizację funkcji cargo na lotnisku Łask uniemoŝliwia obecnie rozporządzenie RM z dnia 24 grudnia 2008 r. w sprawie wykazu lotnisk wojskowych, które mogą być wykorzystane na potrzeby lotnictwa cywilnego, gdzie lotnisko to nie zostało ujęte. Obecnie trwają zabiegi o zmianę rozporządzenia i tym samym moŝliwość umieszczenia na nim funkcji cywilnej. Realizacja bowiem wszystkich w/w elementów transportowych ma na celu zwiększenie dostępności regionu w skali Kraju i Europy i zapewnić wykorzystanie strategicznego połoŝenia województwa. W Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Łódzkiego na lata znajdują się zapisy mówiące, Ŝe zadania realizowane w ramach RPO WŁ przyczynią się do integracji regionu z europejską i globalną przestrzenią społeczno - gospodarczą, przekształcą województwo w środkowoeuropejskie nowoczesne i przyjazne centrum rozwoju oraz podniosą spójność wewnętrzną województwa. W Planie zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego znajduje się zapis: Przez województwo łódzkie przebiegają dwa paneuropejskie korytarze transportowe: II Korytarz: Berlin Warszawa Moskwa oraz VI Korytarz: Gdańsk Łódź/Warszawa śilina Ostrawa, który wpisuje się w projekt utworzenia intermodalnego paneuropejskiego korytarza transportowego łączącego Morze Bałtyckie z Adriatykiem ( Adriatic Baltic Landbridge ). W korytarzach tych przebiegają transeuropejskie sieci TEN-T istniejące i projektowane. Dla zapewnienia strategicznych powiązań transportowych województwa postuluje się uzupełnienie sieci TEN-T w ramach kolejnych jej modyfikacji (co 5 lat) oraz uzupełnienie korytarzy transportowych na brakujących kierunkach: Łódź Wrocław Praga Drezno w oparciu o planowaną drogę ekspresową S-8 oraz planowaną Kolej DuŜych Prędkości, Łódź Kielce/Radom-Lublin/Rzeszów- Ukraina Odessa w oparciu o planowaną drogę ekspresową S-12 i S-74 oraz o planowane i zmodernizowane linie kolejowe (powiązanie KDP z CMK-ą, linie nr 22 i nr 25). W Planie Zagospodarowania Przestrzennego wskazuje się takŝe, Ŝe poprawa dostępności drogowej stolicy województwa i regionu w powiązaniach międzyregionalnych, krajowych i europejskich to główne załoŝenie polityki transportowej województwa, ukierunkowane głównie na zapewnienie szybkich połączeń Łodzi z innymi metropoliami i duŝymi miastami w kraju. Realizowane ono będzie głównie poprzez program budowy autostrad i dróg ekspresowych. Według autorów planu priorytetowymi działaniami winny stać się przedsięwzięcia zmierzające do podniesienia konkurencyjności regionu na arenie międzynarodowej oraz likwidacja barier i dysproporcji rozwojowych. Nie małe znaczenie będzie tu mała do odegrania logistyka, która ukierunkuje transport towarowy z korzyścią dla dostawców i odbiorców przyczyniając się do rozwoju firm transportowych, lokalizując 19

20 magazyny i centra logistyczne w sąsiedztwie węzłów transportowych, wykorzystując transport intermodalny. Śląskie Województwo Śląskie zlokalizowane jest na skrzyŝowaniu autostrad A-1 i A-4. Atut lokalizacji województwa dostrzeŝony jest w dokumentach rozwojowych. Jak zwraca się uwagę w Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego Województwo śląskie jest połoŝone w obszarze węzłowym dwóch głównych europejskich korytarzy transportowych wymiany i komunikacji transportowej i osobowej, które biegną z zachodu na wschód i z północy na południe Europy, tj.: korytarz III dla relacji Berlin Wrocław Katowice Kraków Kijów oraz korytarz VI dla relacji Sztokholm Gdańsk Katowice śylina, z odgałęzieniem VI B dla relacji Częstochowa Ostrawa (Wiedeń Wenecja). Ponadto strategia definiuje następujący kierunek działań: Rozbudowa i integracja systemu transportowego. Do głównych typów działań w zakresie tego kierunku zalicza się m.in.: budowę, rozbudowę i modernizację elementów infrastruktury transportowej o znaczeniu europejskim w ramach wyznaczonych korytarzy europejskich, w tym budowę, rozbudowę oraz remonty autostrad, dróg ekspresowych, szlaków kolejowych i wodnych oraz rozwój połączeń i infrastruktury lotniczej (MPL Katowice w Pyrzowicach oraz sieci lotnisk lokalnych). Podobnie w Regionalnym Programie Operacyjnym znajduje się zapis, iŝ Region zajmuje szczególne miejsce w krajowej i europejskiej przestrzeni geograficznej, usytuowany jest w miejscu węzłowym dwóch korytarzy wymiany i komunikacji w Europie Środkowej: głównego korytarza relacji północ południe oraz korytarza łączącego zachodnią i wschodnią część kontynentu. Region połoŝony jest na skrzyŝowaniu transeuropejskich szlaków komunikacyjnych, zarówno drogowych (trasy A1, A4), jak i kolejowych (droga kolejowa E30 oraz E65, na odcinku Gdańsk Warszawa Brno/Bratysława Wiedeń, przez Katowice, stanowiąca projekt nr 23 sieci TEN-T). Na obszarze tym spotykają się dwie drogi międzynarodowe: Lwów Kraków Katowice Wrocław - Zgorzelec (A4) oraz Gdańsk Bratysława (A1), która jest projektem priorytetowym nr 25 dla Transeuropejskich Sieci Transportowych (TEN-T). TakŜe Wojewódzki Plan Zagospodarowania Przestrzennego zwraca uwagę, iŝ Województwo śląskie jest połoŝone w obszarze węzłowym dwóch głównych europejskich korytarzy wymiany i komunikacji, które biegną z Zachodu na Wschód i z Północy na Południe Europy 20