Czym jest potwierdzanie efektów uczenia się? Osadzenie RPL w kontekście działań uczelni na rzecz uczenia się przez całe życie

Transkrypt

1 14 maja 2015 r. Czym jest potwierdzanie efektów uczenia się? Osadzenie RPL w kontekście działań uczelni na rzecz uczenia się przez całe życie Ewa Chmielecka Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

2 Niniejsza prezentacja jest nieco zmienioną wersją prezentacji przygotowanej przez prof. Andrzeja Kraśniewskiego (PW) na potrzeby seminariów MNiSzW poświęconych potwierdzaniu efektów uczenia się.

3 Zmiana paradygmatu funkcjonowania systemu szkolnictwa wyższego studia + (ewentualnie) kształcenie uzupełniające zróżnicowane, krótsze, rozciągnięte w czasie formy kształcenia (uczenia się), podejmowane stosownie do potrzeb w całym okresie dorosłego życia zdobywanie kwalifikacji po kawałku

4 Zmiana paradygmatu kształcenia tradycyjne studia + LLL (jako mało znaczący dodatek) tradycyjne studia + LLL (jako istotny element oferty) zintegrowana oferta ( tradycyjne studia jako element oferty LLL)

5 Uczelnia w roli integratora LLL

6 Uczelnia jako integrator LLL środowiskowa strategia rozwoju SzW grudzień 2009

7 Działalność edukacyjna uczelni cele strategiczne CS1: Dostosowanie systemu kształcenia do zmieniających się potrzeb społecznych CO1.1: Upowszechnienie uczenia się przez całe życie 1. Wspieranie przez państwo idei LLL, m.in. poprzez Pełnienie przez uczelnie roli integratorów procesu uczenia się przez całe życie w różnych warunkach i okolicznościach, Zapewnienie otwartości i drożności systemu szkolnictwa wyższego, m.in. poprzez odpowiednią konstrukcję Krajowych Ram Kwalifikacji, Dostosowanie systemu kształcenia w uczelniach do poszerzającego się kręgu potencjalnych odbiorców, Oferowanie przez uczelnie możliwości kształcenia zindywidualizowanego, Wypracowanie koncepcji funkcjonowania jednostek edukacyjnych typu uniwersytet otwarty...

8 Uczenie się przez całe życie Europejski obszar uczenia się przez całe życie (LLL)* proces uczenia się rozpatrywany przede wszystkim z punktu widzenia osoby uczącej się, a nie instytucji i osób prowadzących kształcenie równorzędność uczenia się w różnych formach, miejscach i okresach życia możliwość poddania się procedurze uznawania osiągniętych kompetencji/efektów uczenia się - niezależnie od formy uczenia się * Making a European area of lifelong learning a reality, Komunikat Komisji Europejskiej, COM(2001) 678, listopad 2001

9 nowe zadania Uczelnia jako integrator LLL Oferta dla osoby zainteresowanej LLL identyfikacja kwalifikacji i kompetencji + pomoc w udokumentowaniu posiadanych kompetencji określenie celu (celów) kształcenia (pomoc w planowaniu kariery zawodowej, ogólnego rozwoju,...) zaprojektowanie indywidualnej ścieżki kształcenia uznanie wcześniej osiągniętych efektów uczenia się kształcenie w uczelni realizacja indywidualnej ścieżki kształcenia uznanie wcześniej osiągniętych efektów uczenia się kształcenie w uczelni tradycyjne zadanie

10 LLL - terminologia uznawanie (recognition) walidacja (validation) potwierdzanie (?) weryfikacja (verification) certyfikacja/poświadczenie (certification) ocena (assessment) kwalifikacje osiągnięcia efekty kształcenia efekty uczenia się wcześniejsze uczenie się

11 LLL - terminologia Polska Rama Kwalifikacji (PRK)

12 LLL - terminologia

13 Uczelnia jako integrator LLL projekt ( ) Szkoły wyższe w roli integratora uczenia się przez całe życie prowadzony przez Instytut Badań Edukacyjnych w ramach prac nad Zintegrowanym Systemem Kwalifikacji Uniwersytet Warszawski Politechnika Warszawska Szkoła Główna Handlowa Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie

14 Uznawanie, potwierdzanie, Uznawanie kwalifikacji uzyskanych w systemie szkolnictwa wyższego uzyskanych poza systemem szkolnictwa wyższego Uznawanie osiągnięć uzyskanych w systemie szkolnictwa wyższego (przenoszenie osiągnięć) uzyskanych poza systemem szkolnictwa wyższego Potwierdzanie efektów uczenia się w kontekście przyjęcia na studia w innym kontekście

15 Uznawanie kwalifikacji Uznawanie kwalifikacji uzyskanych w systemie szkolnictwa wyższego (głownie w kontekście internacjonalizacji) Konwencja Lizbońska (1997), ratyfikowana przez Polskę (2004) Konwencja o uznawaniu kwalifikacji związanych z uzyskiwaniem wyższego wykształcenia w regionie europejskim umowy międzynarodowe inne przypadki - BUWiWM

16 Uznawanie kwalifikacji Uznawanie kwalifikacji uzyskanych w systemie szkolnictwa wyższego problemy? kwalifikacje poziomu 5 krótki cykl w ramach studiów I stopnia (typowo 2-letnie studia) W Polskiej Ramie Kwalifikacji poziom 5 reprezentowany jest przez kwalifikacje zawodowe - spoza szkolnictwa wyższego Czy możemy uznawać takie kwalifikacje? Są powyżej matury.

17 Uznawanie kwalifikacji krótki cykl w ramach systemu szkolnictwa wyższego źródło: The European Higher Education Area in 2015: Bologna Process Implementation Report, European Commission/EACEA/Eurydice, 2015

18 Uznawanie kwalifikacji Draft communiqué We, the Ministers, meeting in Yerevan on May 2015,. II. Commitments Last modified: to include short cycle qualifications in the overarching framework of qualifications for the European Higher Education Area (QF-EHEA), based on the Dublin descriptors for short cycle qualifications and quality assured according to the ESG, so as to make provision for the recognition of short cycle qualifications in their own systems, also where these do not comprise such qualifications.

19 Uznawanie kwalifikacji Uznawanie kwalifikacji uzyskanych poza systemem szkolnictwa wyższego uznawanie na poczet programu studiów - stosowane w ograniczonym zakresie certyfikaty językowe nowe możliwości ustawa o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji projekt założeń procedowany na poziomie Rady Ministrów (witryna RCL -

20 Uznawanie osiągnięć osiągnięcie: zestaw efektów kształcenia/uczenia się, których uzyskanie zostało potwierdzone, np. przedmiot lub zestaw przedmiotów zaliczony na innej uczelni kurs/szkolenie w miejscu pracy, zakończone weryfikacją efektów Uznawanie osiągnięć na poczet programu studiów uzyskanych w systemie szkolnictwa wyższego (przenoszenie osiągnięć) zmiana programu kształcenia (uczelni, kierunku, ) wznawianie studiów wymiana międzynarodowa uzyskanych poza systemem szkolnictwa wyższego

21 Potwierdzanie efektów uczenia się efekty uczenia się uzyskane w kształceniu pozafomalnym lub nieformalnym kontekst - przyjęcia na studia (I lub II stopnia): potwierdzanie efektów uczenia się kandydatowi na studia kwestia uregulowana ustawowo - nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (2014 r.) inny kontekst realizacja studiów lub innej formy kształcenia: potwierdzanie efektów uczenia się studentowi lub uczestnikowi studiów doktoranckich osobie korzystającej z różnych form kształcenia w systemie LLL (studia podyplomowe, kursy, ) kwestia nieuregulowana ustawowo niekiedy regulacje uczelniane

22 Potwierdzanie efektów uczenia się w kontekście przyjęć na studia

23 Potwierdzanie efektów uczenia się kontekst - przyjęcia na studia (I lub II stopnia) podstawowe regulacje - znowelizowana ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (2014 r.) szczegółowe regulacje - uchwała senatu (do 30 czerwca 2015 r.) i inne akty prawa wewnętrznego uczelni

24 Uchwała senatu - dylematy Jak podzielić regulacje wewnątrzuczelniane? Co w uchwale senatu w sprawie potwierdzenia efektów uczenia się, a co w innych uchwałach senatu (w sprawie przyjęć na studia, w sprawie opłat za usługi edukacyjne, )? Co w uchwale senatu, a co w innych aktach prawa wewnętrznego uczelni uczelnianego (zarządzenia rektora, decyzje rektora, )?

25 Uchwała senatu - dylematy Od kiedy realizować przyjęcia na studia w wyniku potwierdzenia efektów uczenia się? Czy wydziały mają obowiązek realizacji przyjęć na studia w wyniku potwierdzenia efektów uczenia się dla wszystkich prowadzonych programów kształcenia (jeśli mają stosowne uprawnienia)?

26 Uchwała senatu - dylematy Czy wynikiem potwierdzenia efektów uczenia się powinno być zaliczenie modułu (modułów) kształcenia? zaliczenie efektów kształcenia określonych w programie kształcenia?

27 Uchwała senatu - dylematy Jak podzielić zadania wstępne, związane z przygotowaniem procesu potwierdzania efektów uczenia się (informowanie i pomoc kandydatowi w przygotowaniu dokumentacji) między jednostki ogólnouczelniane i wydziały? Jak zorganizować przepływ informacji między różnymi podmiotami biorącymi udział w tym procesie?

28 Uchwała senatu - dylematy Czy należy określić minimalne wymagania (np. liczbę punktów ECTS uzyskanych w wyniku potwierdzenia efektów uczenia się) uprawniające do przyjęcia na studia w tym szczególnym trybie? Czy poza limitem przyjęć wydział może określić dodatkowe warunki przyjęcia na studia kandydatów rekrutowanych w wyniku potwierdzenia efektów uczenia się? Jak tworzyć ranking kandydatów? Czy o pozycji w rankingu powinny decydować (głównie? jedynie?) liczba punktów ECTS uzyskanych w wyniku potwierdzenia efektów uczenia się? oceny uzyskane w wyniku potwierdzenia efektów uczenia się?

29 Uchwała senatu - dylematy Jak ustalić odpłatność za potwierdzanie efektów uczenia się, tak aby nie zniechęcić kandydatów? osiągnąć korzyści? (zminimalizować straty?)

30 Uchwała senatu - dylematy Czy oceny uzyskane w procesie potwierdzania efektów uczenia się liczą się w dorobku studenta? (np. czy są brane pod uwagę przy ubieganiu się o stypendium?) Jak potwierdzenie efektów uczenia się ma być ujęte w suplemencie do dyplomu?

31 Uchwała senatu - dylematy realizacja praktyczna Na ile dosłownie traktować wymagane w przepisach doświadczenie zawodowe? przykład 1: osoba niepełnosprawna zdobyła kompetencje związane z IT w drodze uczenia się nieformalnego; wykorzystuje je, ale jedynie okazjonalnie w pracy zawodowej (umowy-zlecenia); czy może to wykorzystać ubiegając się o przyjęcie na studia na kierunku zarządzanie? przykład 2: osoba zatrudniona jako rzemieślnik zdobyła - dzięki pasji - znaczącą wiedzę w zakresie filozofii; czy może to wykorzystać ubiegając się o przyjęcie na studia na kierunku filozofia? Czy potwierdzane efekty uczenia się muszą być związane z doświadczeniem zawodowym?

32 Uchwała senatu - dylematy Czy ograniczać się do potwierdzenia efektów uczenia się w kontekście rekrutacji? czy też przy okazji rozszerzyć tę możliwość na studentów (przyjętych w normalnym trybie)? A jeśli rozszerzyć, to czy powinno być to przedmiotem tej samej uchwały, czy innych aktów prawa wewnętrznego uczelni? czy procedura taka mogłaby odnosić się jedynie do modułu (modułów) kształcenia występującego (występujących) w programie studiów? czy też byłaby możliwość potwierdzenia efektów uczenia się niezwiązanych z konkretnym modułem (np. efektów uzyskanych w wyniku działalności w kole naukowym)?

33 Uchwała senatu - dylematy studium przypadku PW (ale dylematy uniwersalne) rozszerzenie możliwości potwierdzania efektów uczenia się uzyskanych poza systemem studiów na studentów (przyjętych w normalnym trybie) dotyczy m.in. efektów uczenia się będących wynikiem działalności w kole naukowym, udziału w badaniach naukowych lub pracach wdrożeniowych (niezwiązanych z procesem dyplomowania) zasady w Regulaminie studiów w PW możliwość zaliczenia modułu kształcenia występującego w programie studiów możliwość potwierdzenia efektów uczenia się niezwiązanych z konkretnym modułem występującym w programie studiów zaliczenie modułu specjalnego (o odpowiednio określonej nazwie), stanowiącego zamiennik modułu obieralnego

34 LLL, RPL, - po co nam to?

35 Po co nam to (LLL, RPL, )? bo świat się zmienia bo może to przynieść korzyści kształcącym się, pracodawcom, społeczeństwu uczelni (korzyści wizerunkowe, finansowe?)

36 LLL w uczelni - korzyści kształcenie w trybie LLL - rozwój oferty - dostosowywanie do potrzeb - podnoszenie jakości studia stacjonarne I, II, III stopnia studenci LLL rynek pracy, społeczeństwo studenci tradycyjni promocja wizerunek uczelni przychody uczelni społeczność uczelni

37 Po co nam to (LLL, RPL, )? bo świat się zmienia bo może to przynieść korzyści kształcącym się, pracodawcom, społeczeństwu uczelni (korzyści wizerunkowe, finansowe?) ale rodzi też problemy

38 LLL w uczelni - problemy brak odpowiednio wykwalifikowanej kadry, która mogłaby pełnić nowe funkcje doradców w zakresie korzystania z oferty LLL ekspertów w zakresie potwierdzania efektów uczenia się problemy z przekazem ( nieprzyjazna terminologia) niedostateczna świadomość znaczenia i brak zrozumienia potencjalnych korzyści wynikających z upowszechnienia w uczelni kształcenia w trybie LLL potencjalna niechęć części kadry wobec uznawania efektów uczenia się uzyskanych poza uczelnią zmęczenie kadry reformami (wdrażanie KRK) koszty wprowadzania zmian

39 Po co nam to (LLL, RPL, )? bo świat się zmienia bo może to przynieść korzyści kształcącym się, pracodawcom, społeczeństwu uczelni (korzyści wizerunkowe, finansowe?) ale rodzi też problemy żeby nie znaleźć się w ogonie Europy

40 RPL gdzie jesteśmy? Scorecard Indicator n 11: Recognition of prior learning źródło: The European Higher Education Area in 2015: Bologna Process Implementation Report, European Commission/EACEA/Eurydice, 2015

41 Podsumowując,

42 wdrożenie koncepcji potwierdzania efektów uczenia się to: - poważne wyzwanie, niemało problemów i znaków zapytania - Wiele kwestii zostało pozostawionych do decyzji uczelni skorzystajmy z tej sposobności.. Zatem: musimy się jeszcze wiele nauczyć i będzie to nasze doświadczenie w zakresie LLL

43 Autorka dziękuje prof. Andrzejowi Kraśniewskiemu oraz innym osobom zaangażowanym w realizację projektu Szkoły wyższe w roli integratora uczenia się przez całe życie za przekazane uwagi i spostrzeżenia, które zostały wykorzystane w prezentacji. W prezentacji wykorzystano fragmenty prezentacji przygotowanych w ramach realizacji projektu systemowego "Opracowanie założeń merytorycznych i instytucjonalnych wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji oraz Krajowego Rejestru Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie, prowadzonego przez Instytut Badań Edukacyjnych, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Fundusz Społecznego.

44 11 maja 2015 r. Czym jest potwierdzanie efektów uczenia się? Osadzenie RPL w kontekście działań uczelni na rzecz uczenia się przez całe życie Andrzej Kraśniewski Politechnika Warszawska