Cukrzyca. Wspólnie w trosce o zdrowie.

Transkrypt

1 Wspólnie w trosce o zdrowie Cukrzyca CUKRZYCA jest to grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią (zbyt wysokim poziomem cukru we krwi) wynikającą z de cytu wydzielania i/lub działania insuliny. INSULINA jest hormonem, który w organizmie ludzkim wytwarzany jest w wyspecjalizowanych komórkach trzustki, a jego funkcją jest utrzymywanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością wielu narządów, zwłaszcza oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych. Oczy Serce Naczynia krwionośne Nerki Nerwy

2 Sprawdź czy grozi Ci cukrzyca Jeśli na choć jedno pytanie odpowiesz TAK i/lub masz powyżej 45 lat, badaj się w kierunku cukrzycy co najmniej raz na 3 lata. Czy masz nadwagę lub otyłość (BMI 25) i/lub obwód talii > 80 cm (u kobiet); > 94 cm (u mężczyzn)? Czy w Twojej rodzinie (np. u rodzeństwa czy rodziców) występuje cukrzyca? Czy stronisz od sportu/aktywność zyczna jest Ci obca? Czy kiedykolwiek stwierdzono u Ciebie stan przedcukrzycowy? Czy masz nadciśnienie tętnicze (140/90 mm Hg) i/lub cierpisz na chorobę układu sercowo-naczyniowego? Czy stwierdzono u Ciebie dyslipidemię (stężenie dobrego cholesterolu frakcji HDL <40 mg/dl i/lub triglicerydów > 150 mg/dl)? Dla kobiet: Czy cierpisz na zespół policystycznych jajników? Czy urodziłaś dziecko o masie ciała > 4kg? Czy przebyłaś cukrzycę ciążową?

3 Jeśli okaże się, że masz cukrzycę - nie załamuj się Pamiętaj, że poprzez swój styl życia masz wpływ na swoje zdrowie! ZACZNIJ ĆWICZYĆ aktywność zyczna pomaga utrzymać prawidłową masę ciała i ma pozytywny wpływ na poziomy glikemii we krwi. Ponadto ćwiczenia obniżają poziom stresu, wpływają na jakość snu i ogólne zadowolenie z życia. JEDZ ZDROWO zdrowa, zróżnicowana i odpowiednio zbilansowana dieta z dużą ilością warzyw, owoców i produktów pełnoziarnistych, jednocześnie z ograniczoną ilością cukrów prostych i nasyconych tłuszczów pozwala na utrzymanie odpowiednich poziomów cukru we krwi i prawidłowej masy ciała. SCHUDNIJ upewnij się, że nie masz nadwagi (BMI>25) ani otyłości (BMI>30), a Twoja waga jest prawidłowa. Schudnij, jeśli trzeba. 2,0 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 40 wzrost (m) masa ciała (kg) niedowaga (BMI < 18,5) otyłość (BMI 30,0-35,0) norma (BMI 18,5-24,9) otyłość znacznego stopnia nadwaga (BMI 25,0-29,9) (BMI > 35,0) BMI - Body Mass Index - współczynnik masy ciała, który obliczamy dzieląc masę ciała (podaną w kilogramach) przez wzrost podniesiony do kwadratu (podany w metrach). BMI = masa ciała (wyrażona w kg) 2 wzrost (wyrażony w m) Wieloletnie badania naukowe i epidemiologiczne udowodniły, że otyłość wybitnie sprzyja powstawaniu wielu chorób, szczególnie nadciśnieniu tętniczemu, miażdżycy, a w efekcie chorobie niedokrwiennej serca, czy naczyń mózgowych oraz cukrzycy. W ostatnich kilkunastu latach obserwuje się wzrost częstości występowania cukrzycy. W roku 2000 chorych na cukrzycę typu 2 było 177 mln, a szacuje się, że w roku 2030 liczba ta zwiększy się do 366 mln. Wzrost zachorowalności na cukrzycę bardzo silnie związany jest ze wzrostem częstości występowania nadwagi i otyłości. Otyłość trzykrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy, a u ponad 90% chorych na cukrzycę typu 2 stwierdza się nieprawidłową masę ciała.

4 Samokontrola czyli troska o siebie Samokontrola to wszystkie czynności i decyzje podejmowane przez osobę chorującą na cukrzycę i osób z najbliższego otoczenia, które umożliwiają kontrolę cukr zycy w zmieniających się warunkach życia codziennego. Pozwala ona na prawidłowe wyrównanie cukrzycy, redukujące ryzyko powikłań. Zwiększa również długość i komfort życia. Podstawowe elementy samokontroli w cukrzycy: badanie poziomu cukru we krwi rozpoznawanie objawów niedocukrzenia i zbyt wysokiego poziomu cukru w organizmie badanie moczu w kierunku obecności glukozy i ciał ketonowych przestrzeganie pór i odpowiednich dawek przyjmowanych leków ważenie się, pomiar wysokości ciała, obwodu brzucha, bioder normalizacja masy ciała wykonywanie pomiarów ciśnienia tętniczego krwi obserwacja efektów leczenia zdrowe odżywianie sprawdzanie wydolności organizmu, regularny wysiłek zyczny (minimalnie 5 x w tygodniu 30 minut spaceru szybkim krokiem) dbałość o oczy, skórę (szczególnie stóp) wzmacnianie odporności organizmu przed infekcjami regularne wizyty u: diabetologa, okulisty, kardiologa, nefrologa, neurologa, edukacja i uzupełnianie wiedzy na temat choroby, wykorzystywanie tej wiedzy w życiu codziennym.

5 Dieta cukrzycowa = zdrowa dieta Od jakiegoś czasu fraza dieta cukrzycowa przestała funkcjonować, gdyż zalecenia dla osób z cukrzycą nie różnią się od tych, które stosowane są dla osób zupełnie zdrowych. Nikomu przecież nie zaleca się jedzenia zbyt dużej ilości słodyczy, potraw ciężkostrawnych i zbyt dużych posiłków. We wszystkim należy zachować umiar i zdrowy rozsądek, wytrenować organizm i przyzwyczaić do odpowiedniego żywienia. Diabetycy powinni jeść 5-6 posiłków w ciągu dnia o stałych porach. Nie oznacza to, że należy jeść więcej niż jeden obiad. Często błędnie rozumiemy tą zasadę, twierdząc, że to za dużo jedzenia, źle dobierając wielkość porcji, co ma w diecie olbr zymie znaczenie. Zjedzenie w krótkim czasie większej ilości węglowodanów, niż organizm może przetworzyć, prowadzi do szybkiego wzrostu glikemii. Regularna podaż energii w ciągu dnia ułatwia utrzymywanie stałego poziomu cukru we krwi, a także ułatwia odchudzanie. Dostarczanie małych porcji jedzenia co 3-4 godziny poprawia metabolizm, nie obciąża układu trawiennego i sprawia, że nie odczuwamy głodu mimo ograniczeń kalorycznych. Każdy posiłek warto urozmaicić porcją świeżych warzyw, które szybko dają poczucie sytości, przy czym są z reguły niskokaloryczne. Regularność posiłków pozwala na wyrobienie nawyku jedzenia o stałych porach, organizm przyzwyczaja się do stałych dostaw energii, dzięki czemu łatwiej uniknąć gwałtownych spadków i wzrostów glukozy we krwi.

6 Dieta cukrzycowa niski indeks glikemiczny Indeks glikemiczny to klasy kacja produktów żywnościowych na podstawie ich wpływu na poziom glukozy we krwi w 2-3 godziny po ich spożyciu (glikemia poposiłkowa). Im wyższa wartość IG danego produktu, tym wyższy poziom cukru we krwi po jego spożyciu. Produkty z niskim indeksem glikemicznym uwalniają powoli do organizmu cukier, równomiernie dostarczając energii w ciągu dnia i zapewniając uczucie sytości na dłużej. Polecane produkty z niskim i średnim indeksem glikemicznym to: grube kasze, pełnoziarniste pieczywo, razowe makarony, rośliny strączkowe, warzywa, chudy nabiał i w ograniczonej ilości owoce będące cennym źródłem witamin, minerałów i błonnika pokarmowego. skorupiaki przyprawy ocet vinaigre balsamigue orzechy cukinia brokuł cebula szpinak papryka soja, tofu bakłażan czereśnie fruktoza maliny wiśnie pestki z dyni owoce jagodowe awokado sałata pieczarki marchew świeża mleko sojowe pomidory czosnek twaróg odtłuszczony WYBRANE PRODUKTY O NISKIM I ŚREDNIM IG 35 > jogurt odtłuszczony gruszka pomarańcza brzoskwinie jabłka ryż dziki 50 miód kasza perłowa rodzynki kuskus owsianka czerwony ryż kasza gryczana otręby makaron razowy ketchup papaja sushi musztarda brzoskwinie w syropie muesli naturalne kiwi surimi chleb orkiszowy chleb żytni winogrono banany niedojrzałe zielony groszek

7 Kilka przydatnych zasad PAMIĘTAJ O LEKACH! Stosuj się do zaleceń lekarza i nawet jeśli czujesz się dobrze, nie pomijaj samowolnie dawek leków. MIEJ CUKIER ZAWSZE POD KONTROLĄ! Sprawdzaj poziomy glikemii regularnie i nie pomijaj zalecanych pomiarów, pozwoli to na dobranie odpowiedniej formy leczenia. Noś zawsze przy sobie glukometr. Cukrzyca wiąże się z dwoma nieprawidłowymi poziomami glikemii: hiperglikemią (czyli zbyt wysokiego poziomu cukru) i hipoglikemią zbyt niskim poziomem cukru wywołanym działaniem leków obniżających glikemię. NIE PAL! Chyba nikomu nie trzeba udowadniać, że palenie szkodzi. Dodatkowo w cukrzycy palenie może powodować problemy z krążeniem. ODZWIEDZAJ STOMATOLOGA Wysokie poziomy glikemii mogą prowadzić do ubytków w jamie ustnej, dlatego tak ważne są wizyty kontrolne u dentysty. DBAJ O STOPY! Kontroluj stan swoich stóp zgłaszaj lekarzowi wszelkie niepokojące objawy takie jak: trudno gojące się skaleczenia, swędzenie, ranki, grzybicę itd. Jednym z późnych powikłań cukrzycy jest tzw. stopa cukrzycowa, w wielu przypadkach niestety kończąca się amputacją kończyny. NIE STRESUJ SIĘ! Stres u osób z cukrzycą, podobnie jak w innych chorobach metabolicznych i endokrynologicznych, ma duży wpływ na jakość życia. Hormony stresu - adrenalina oraz kortyzol i kortykosteron, wpływają silnie hiperglikemizująco, a więc podnoszą poziom cukru we krwi. INFORMUJ O SWOJEJ CHOROBIE Przecież to nic złego. Twoi bliscy, współpracownicy i znajomi powinni wiedzieć, że masz cukrzycę, dla Twojego bezpieczeństwa. W razie nagłego wypadku np. hipoglikemii powinni wiedzieć jak Ci pomóc. Noś opaskę z informacją o cukrzycy, w sytuacji gdy nie będzie w pobliżu nikogo bliskiego, taka opaska może uratować Ci życie. ZAWSZE MIEJ TEŻ PRZY SOBIE COŚ SŁODKIEGO cukierek, płynna glukoza czy nawet kostka cukru pomoże Ci w razie nagłego spadku cukru.

8 Gdynia Gdańsk Poznań Warszawa Wrocław Katowice Centrum Medyczne Synexus Gdańsk ul. Beniowskiego 23, Gdańsk tel.: Centrum Medyczne Synexus Gdynia ul. Władysława IV 59, Gdynia tel.: Centrum Medyczne Synexus Katowice ul. Konckiego 3, Katowice tel.: Centrum Medyczne Synexus Poznań ul. Głogowska 31/33, Poznań tel.: Centrum Medyczne Synexus Warszawa ul. Leszno 12, Warszawa tel.: Centrum Medyczne Synexus Wrocław ul. Swobodna 8a, Wrocław tel.: