Wyznaczanie obszarów zagrożonych powodzią - realizacja założeń Dyrektywy Powodziowej w ramach projektu ISOK. Monika Mykita

Transkrypt

1 Wyznaczanie obszarów zagrożonych powodzią - realizacja założeń Dyrektywy Powodziowej w ramach projektu ISOK. Monika Mykita

2 Główne zadania Centrum Modelowania Powodziowego w ramach projektu ISOK - Informatyczny system osłony kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami Dnia 26 listopada 2007 r. weszła w życie Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, zwana Dyrektywą Powodziową. Celem Dyrektywy Powodziowej jest ograniczanie ryzyka powodziowego i zmniejszanie następstw powodzi w państwach Unii Europejskiej, poprzez przygotowanie: 1. wstępnej oceny ryzyka powodziowego do 22 grudnia map zagrożenia powodziowego - do 22 grudnia map ryzyka powodziowego do 22 grudnia Dostosowanie prawa polskiego do wymogów Dyrektywy Wyznaczenie właściwych organów oraz obszarów dorzeczy Wstępna ocena ryzyka powodziowego Mapy zagrożenia powodziowego ISOK ISOK ISOK Mapy ryzyka pwodziowego Plany zarządzania ryzykiem powodziowym Rys. Harmonogram wdrażania Dyrektywy Powodziowej w Polsce. 2

3 WORP wstępna ocena ryzyka powodziowego Opracowanie wstępnej oceny ryzyka powodziowego (WORP) miało na celu oszacowanie skali zagrożenia powodziowego dla obszarów dorzeczy oraz identyfikację znaczącego ryzyka powodziowego na tych obszarach. Informacje te posłużyły do wskazania odcinków rzek i wybrzeża, dla których zostaną opracowane mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego. W ramach projektu Informatyczny system osłony kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami - ISOK do opracowania wstępnej oceny ryzyka powodziowego wykorzystano Metodykę wstępnej oceny ryzyka powodziowego DYREKTYWA POWODZIOWA Opracowanie wstępnej oceny ryzyka powodziowego zawiera: -Baza danych WORP -Mapy WORP 1. mapy obszarów dorzeczy z zaznaczeniem granic dorzeczy, granic zlewni, granicy pasa nadbrzeżnego, ukazujące topografię terenu oraz jego zagospodarowanie; 2. opis powodzi historycznych: a) które spowodowały znaczące negatywne skutki dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej zawierający ocenę tych skutków, zasięg powodzi oraz trasy przejścia wezbrania powodziowego, b) jeżeli istnieje prawdopodobieństwo, że podobne zjawiska powodziowe będą miały znaczące negatywne skutki dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej; 3. ocenę potencjalnych negatywnych skutków powodzi mogących wystąpić w przyszłości dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej, z uwzględnieniem: a) topografii terenu, b) położenia cieków wodnych i ich ogólnych cech hydrologicznych oraz geomorfologicznych, w tym obszarów zalewowych jako naturalnych obszarów retencyjnych, c) skuteczności istniejących budowli przeciwpowodziowych i regulacyjnych, d) położenia obszarów zamieszkanych, e) położenia obszarów, na których jest wykonywana działalność gospodarcza; 4. w miarę możliwości prognozę długofalowego rozwoju wydarzeń, w szczególności wpływu zmian klimatu na występowanie powodzi; 5. określenie obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi. 3

4 WORP wstępna ocena ryzyka powodziowego stan i skuteczność budowli przeciwpowodziowych -jako element bazy danych WORP 4

5 WORP wstępna ocena ryzyka powodziowego analiza WORP- wyznaczanie obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi 5

6 WORP wstępna ocena ryzyka powodziowego 6

7 WORP wstępna ocena ryzyka powodziowego 7

8 WORP wstępna ocena ryzyka powodziowego 8

9 WORP wstępna ocena ryzyka powodziowego 9

10 WORP wstępna ocena ryzyka powodziowego OBSZARY NARAŻONE NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI na obszarze działania Centrum Modelowania Powodziowego Morze Bałtyckie odcinki dług [km] rzeki 2664,574 wybrzeże 524,653 SUMA 3189,227 10

11 mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego wg Dyrektywy Powodziowej Opracowanie map zagrożenia powodziowego obejmuje obszary geograficzne, na których może wystąpić powódź zgodnie z następującymi scenariuszami: - niskie prawdopodobieństwo powodzi lub scenariusze zdarzeń ekstremalnych (Q0,2%, Q0,1%) - średnie prawdopodobieństwo powodzi (Q1%) - wysokie prawdopodobieństwo powodzi (Q10%) Dla każdego ze scenariuszy przygotowuje się następujące elementy: - zasięg powodzi - głębokości wody lub poziomy zwierciadła wody Opracowanie map ryzyka powodziowego przedstawia potencjalne negatywne skutki związane z powodzią, która wystąpiła zgodnie z jednym ze scenariuszy, wyrażone w następujący sposób: - szacunkowa liczba mieszkańców potencjalnie dotkniętych powodzią - rodzaj działalności gospodarczej prowadzonej na obszarze potencjalnie dotkniętym powodzią - instalacje, które mogłyby spowodować przypadkowe zanieczyszczenie w przypadku powodzi oraz potencjalnie dotknięte powodzią obszary chronione - inne informacje, uważane przez państwa członkowskie za przydatne 11

12 mapy zagrożenia powodziowego sposób przygotowania Obszar zagrożenia powodziowego na mapach jest wyznaczany na podstawie rzędnych zwierciadła wody o określonym prawdopodobieństwie przewyższenia, które są wynikiem jednowymiarowego (1D) lub dwuwymiarowego (2D) modelowania matematycznego. Prace prowadzone są zgodnie z zatwierdzoną przez KZGW (Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej) Metodyką map zagrożenia powodziowego. Obliczenia na modelu matematycznym wykonuje się wykorzystując dane LIDAR. tj. numeryczny model terenu pochodzący z lotniczego skaningu laserowego, dane z przekroi poprzecznych koryta i dane batymetryczne akwenów. Przed uzyskaniem docelowych wyników modele matematyczne są kalibrowane i weryfikowane na podstawie danych hydrologicznych oraz innych istotnych informacji opisujących zaistniałą sytuację. Za pośrednictwem obliczeń matematycznych przedstawiona zostaje sytuacja powodziowa o różnym prawdopodobieństwie wystąpienia. Przeprowadzenie obliczeń pozwala na uzyskanie szczegółowych danych dotyczących maksymalnych głębokości, prędkości oraz kierunków przemieszczania się fali powodziowej. Łączna powierzchnia zalewu oraz szacowanie zagrożenia zostanie przedstawione na mapach ryzyka powodziowego. NMT - Gdańsk 12

13 mapa zagrożenia powodziowego woda o prawdopodobieństwie wystąpienia 1% dla odcinka rzeki Elbląg 13

14 Powódź 2001 Gdańsk (fot. D. Kula) 14

15 15

16 16

17 17

18 18

19 19

20 mapy zagrożenia powodziowego Głównym celem opracowania i wykorzystania map zagrożenia powodziowego jest spełnienie wymogów Dyrektywy Powodziowej w zakresie ustanowienia ram dla oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, w celu ograniczania negatywnych konsekwencji dla zdrowia ludzkiego, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej, związanych z powodziami. W technicznym ujęciu podstawą opracowania map zagrożenia powodziowego jest wstępna ocena ryzyka powodziowego, której podstawową rolą jest wytypowanie obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi. Natomiast podstawą opracowania map ryzyka oraz planów zarządzania ryzykiem powodziowym są mapy zagrożenia powodziowego. Oprócz elementów zdefiniowanych w Dyrektywie Powodziowej, mapy zagrożenia powodziowego będą wykorzystywane w celu ujednolicenia polityki państwa w zakresie zarządzania ryzykiem powodziowym. Dotyczy to następujących aspektów społecznych, gospodarczych, kulturowych i środowiskowych Polski: - planowanie przestrzenne - zarządzanie kryzysowe - ubezpieczenia powodziowe - gospodarka wodna - ochrona przed powodzią - edukacja społeczna - gospodarka środowiskowa 20

21 Dziękuję za uwagę Fot. Gdynia wezbranie sztormowe w października 2009 r. (fot. DSPO Gdynia) Monika Mykita Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy Gdynia, ul.: Waszyngtona 42 Tel. (58) Kom monika.mykita@imgw.pl