Wdrażanie Dyrektywy Powodziowej w POLSCE wpływ na planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. 31 lipca 2013 r.

Transkrypt

1 Wdrażanie Dyrektywy Powodziowej w POLSCE wpływ na planowanie i zagospodarowanie przestrzenne 31 lipca 2013 r.

2 mld zł POWODZIE W POLSCE STRATY I SZKODY ,5 prywatne komunalne Gminy dotknięte powodziami (1997, 2001, 2010) 10 13,6 12,8 5 4, Straty (1997, 2001, 2010) poziom cen 2010 r. Ryzyko wzrasta, z uwagi na: zagospodarowywanie terenów zalewowych, zmniejszanie retencji naturalnej, coraz gwałtowniejsze zjawiska meteorologiczne. Struktura strat powodziowych (VI-VII 2010 r.)

3 POJĘCIE RYZYKA POWODZIOWEGO Zmiana w myśleniu: Nie ochrona przed powodzią, tylko ograniczanie szkód i strat Nie reagowanie, tylko zarządzanie ryzykiem powodziowym By zmniejszyć straty i szkody powodziowe powinniśmy ograniczać RYZYKO. Elementy ryzyka powodziowego skutki powodzi ZAGROŻENIE EKSPOZYCJA PODATNOŚĆ Odpowiednie strategie ograniczania ryzyka powodziowego DEPARTAMENT PLANOWANIA I ZASOBÓW WODNYCH Wydział Ochrony Przeciwpowodziowej PODSTAWY PLANÓW ZARZĄDZANIA PODSTAWY PLANÓW ZARZĄDZANIA RYZYKIEM odsuwamy powódź od ludzi POWODZIOWYM odsuwamy RYZYKIEM ludzi od POWODZIOWYM powodzi uczymy się żyć z powodzią

4 DEFINICJA POWODZI W USTWIE PRAWO WODNE POWÓDŹ czasowe pokrycie przez wodę terenu, który w normalnych warunkach nie jest pokryty wodą, powstałe na skutek wezbrania wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach oraz od strony morza, powodujące zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej Fot. Bogusław Pawłowski Fot. Mateusz Sarello

5 ORGANY WŁAŚCIWE W ZAKRESIE OCHRONY PRZED POWODZIĄ wg PRAWA WODNEGO (DZ. U poz. 145) Art. 88a. 1. Ochrona przed powodzią jest zadaniem organów administracji rządowej i samorządowej. 2. Użytkownicy wód współpracują z organami administracji rządowej i samorządowej w ochronie przed powodzią, w zakresie określonym w przepisach ustawy oraz w odrębnych przepisach. 3. Ochronę przed powodzią prowadzi się z uwzględnieniem map zagrożenia powodziowego, map ryzyka powodziowego oraz planów zarządzania ryzykiem powodziowym. Fot. Bartłomiej Kudowicz

6 ORGANY WŁAŚCIWE W ZAKRESIE OCHRONY PRZED POWODZIĄ - MAPA

7 Dyrektywa 2007/60/WE z dnia 23 października 2007 r. Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim Ustawa o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw z dnia 5 stycznia 2011 r. (DZ.U. z 2011 r., nr 32 poz. 159 oraz Dz. U. z 2012 r., poz. 145 z późń. zm.)

8 Dyrektywa 2007/60/WE z dnia 23 października 2007 r. ws. oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim CEL DYREKTYWY ustanowienie ram dla oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, w celu ograniczania negatywnych konsekwencji dla zdrowia ludzkiego, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej związanych z powodziami na terytorium Wspólnoty Wstępna ocena ryzyka powodziowego (WORP) 22 grudnia 2011 r. Mapy zagrożenia powodziowego Mapy ryzyka powodziowego 22 grudnia 2013 r. Plany zarządzania ryzykiem powodziowym 22 grudnia 2015 r.

9 MAPY ZAGROŻENIA POWODZIOWEGO I MAPY RYZYKA POWODZIOWEGO Art. 88f. 5. Przedstawione na mapach zagrożenia powodziowego oraz mapach ryzyka powodziowego granice obszarów, o których mowa w art. 88d ust. 2, uwzględnia się w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, planie zagospodarowania przestrzennego województwa, miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzji o warunkach zabudowy. 6. Od dnia przekazania map zagrożenia powodziowego i ryzyka powodziowego jednostkom samorządu terytorialnego, wszystkie decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzje o warunkach zabudowy na obszarach wykazanych na mapach zagrożenia powodziowego, muszą uwzględniać poziom zagrożenia powodziowego wynikający z wyznaczenia tych obszarów. 7. Zmiany w dokumentach, o których mowa w ust. 5, wprowadza się w terminie 18 miesięcy od dnia przekazania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego organom, o których mowa w ust. 4 pkt 2, 3 i 5, czyli właściwym wojewodom właściwym marszałkom województw oraz właściwym wójtom (burmistrzom, prezydentom miast). 8. Koszty wprowadzenia zmian w planach oraz decyzjach, o których mowa w ust. 5, ponoszą odpowiednio budżety właściwych gmin albo województw.

10 Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami - ISOK Główny cel Projektu: System osłony społeczeństwa, gospodarki i środowiska przed nadzwyczajnymi zagrożeniami, szczególnie powodziami, poprzez opracowanie elektronicznej platformy informatycznej, która stanowić będzie narzędzie do zarządzania kryzysowego oraz narzędzie dla ograniczania strat powodziowych poprzez wpływanie na planowanie przestrzenne i edukowanie społeczeństwa. Projekt jest: finansowany w ramach priorytetu 7 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka całkowity koszt wyniesie ok. 300 mln zł (240 mln zł z POIG oraz 60 mln zł NFOŚiGW) realizowany w konsorcjum utworzonym przez 5 instytucji: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej Główny Urząd Geodezji i Kartografii Instytut Łączności Rządowe Centrum Bezpieczeństwa

11 Podstawowe produkty projektu: Platforma informatyczna ISOK Raport z identyfikacji krajowych systemów informacyjnych Wstępna ocena ryzyka powodziowego dla Polski (WORP) Mapy zagrożenia powodziowego Mapy ryzyka powodziowego Mapy zagrożeń meteorologicznych Mapy innych zagrożeń Zintegrowana BDOT System zarządzania NMT NMT dla wskazanej powierzchni kraju Ortofotomapa dla wskazanej powierzchni kraju WORP oraz mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego są realizacją postanowień Dyrektywy Powodziowej

12 WSTĘPNA OCENA RYZYKA POWODZIOWEGO Wstępna ocena ryzyka powodziowego został opracowana zgodnie z art. 88b i art. 88c ustawy Prawo wodne. Zgodnie z Dyrektywą Powodziową WORP została przygotowana w oparciu o istniejące, dostępne lub łatwe do uzyskania informacje. MAPY TEMATYCZNE PREZENTUJĄCE WYNIKI WSTĘNEJ OCENY RYZYKA POWODZIOWEGO: 1. Mapa znaczących powodzi historycznych 2. Mapa obszarów, na których wystąpienie powodzi jest prawdopodobne 3. Mapa obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi 4. Mapa organów właściwych w sprawach zarządzania ryzykiem powodziowym

13 WSTĘPNA OCENA RYZYKA POWODZIOWEGO We wstępnej ocenie ryzyka powodziowego do obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi zakwalifikowano: 253 rzeki lub odcinki rzek o łącznej długości km Są to obszary na których stwierdza się istnienie dużego ryzyka powodziowego lub jego wystąpienie jest prawdopodobne Art. 88d. 1. Dla obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi wskazanych we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego, sporządza się mapy zagrożenia powodziowego.

14 Wstępna ocena ryzyka powodziowego MAPA ZNACZĄCYCH POWODZI HISTORYCZNYCH W WOJ. DOLNOŚLĄSKIM Obszary znaczących powodzi historycznych -kolor jasnoczerwony

15 OBSZARY NARAŻONE NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI Obszary wskazane w WORP nie stanowią podstawy do planowania przestrzennego czy wydawania decyzji o warunkach zabudowy. Celem wstępnej oceny ryzyka powodziowego nie jest wyznaczenie precyzyjnego zasięgu obszarów zagrożonych powodzią, lecz wstępne ich zidentyfikowanie, w celu wyselekcjonowania rzek, które stwarzają znaczące zagrożenie powodziowe. Do 22 grudnia 2013 r. dla rzek wskazanych we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego zostanie wykonane matematyczne modelowanie hydrauliczne, z wykorzystaniem Numerycznego Modelu Terenu, w wyniku którego wyznaczone zostaną zasięgi obszarów zagrożenia powodziowego, przedstawione na mapach zagrożenia powodziowego. Dopiero te obszary wskazane na mapach będą podstawą do prowadzenia polityki przestrzennej na obszarach zagrożenia powodziowego.

16 MAPY ZAGROŻENIA POWODZIOWEGO Art. 88d. 1. Dla obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi wskazanych we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego, sporządza się mapy zagrożenia powodziowego. MAPY ZAGROŻENIA POWODZIOWEGO mapy przedstawiające: obszary zagrożenia powodziowego obszary wymienione w art. 88d ust 2. głębokości wody prędkości i kierunki przepływu wody w wyniku modelowania dwuwymiarowego - wszystkie miasta wojewódzkie - miasta na prawach powiatu - inne o liczbie mieszkańców przekraczającej osób

17 MAPY ZAGROŻENIA POWODZIOWEGO Art. 88d. 2. Na mapach zagrożenia powodziowego przedstawia się w szczególności: 1) obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi raz na 500 lat 2) obszary szczególnego zagrożenia powodzią [art. 9 ust 6c:] a) obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat b) obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat c) obszary, między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, a także wyspy i przymuliska, o których mowa w art. 18, stanowiące działki ewidencyjne d) pas techniczny w rozumieniu art. 36 ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej 3) obszary obejmujące tereny narażone na zalanie w przypadku: a) zniszczenia lub uszkodzenia wału przeciwpowodziowego b) zniszczenia lub uszkodzenia budowli ochronnych pasa technicznego

18 MAPY ZAGROŻENIA POWODZIOWEGO Mapa zagrożenia powodziowego - obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat (10%)

19 MAPY ZAGROŻENIA POWODZIOWEGO Mapa zagrożenia powodziowego - obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat (1%)

20 MAPY ZAGROŻENIA POWODZIOWEGO Mapa zagrożenia powodziowego obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi raz na 500 lat (0,2%)

21 MAPY RYZYKA POWODZIOWEGO Art. 88e. 1. Dla obszarów, o których mowa w art. 88d ust. 2, sporządza się mapy ryzyka powodziowego. MAPY RYZYKA POWODZIOWEGO mapy przedstawiające potencjalne negatywne skutki powodzi dla obszarów wyznaczonych na mapach zagrożenia powodziowego. szacunkowa liczba mieszkańców potencjalnie dotkniętych powodzią rodzaj działalności gospodarczej prowadzonej na obszarze zagrożonym instalacje mogące, w razie wystąpienia powodzi, spowodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości ujęcia wody, strefy ochronne ujęć wody kąpieliska obszary Natura 2000, parki narodowe, rezerwaty przyrody inne źródła zanieczyszczeń

22 MAPY RYZYKA POWODZIOWEGO ZESTAWY TEMATYCZNE (dotyczy wizualizacji graficznej map) 1. mapa ryzyka powodziowego przedstawiająca zagrożenie dla ludności oraz potencjalne straty powodziowe

23 MAPY RYZYKA POWODZIOWEGO ZESTAWY TEMATYCZNE (dotyczy wizualizacji graficznej map) 2. mapa ryzyka powodziowego przedstawiająca użytkowanie terenu oraz obszary i obiekty o szczególnym znaczeniu kulturowym, przyrodniczym i gospodarczym

24 MAPY RYZYKA POWODZIOWEGO SZACUNKOWA LICZBA MIESZKAŃCÓW ilość osób zameldowanych na danym obszarze budynki mieszkalne i obiekty o szczególnym znaczeniu społecznym, dla których głębokość wody jest mniejsza lub równa 2 m oraz głębokość wody jest większa niż 2 m - szpitale - szkoły - przedszkola - żłobki - hotele - centra handlowo-usługowe - jednostki policji - jednostki straży pożarnej - domy i ośrodki opieki społecznej - hospicja - zakłady karne, zakłady poprawcze - areszty śledcze Obszar o głębokości > 2m

25 MAPY RYZYKA POWODZIOWEGO WARTOŚCI POTENCJALNYCH STRAT POWODZIOWYCH przedstawiane w postaci przedziałów określane w poszczególnych klasach użytkowania terenu RODZAJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ jest zdefiniowana poprzez 8 klas użytkowania terenu: 1. tereny zabudowy mieszkaniowej 2. tereny przemysłowe 3. tereny komunikacyjne 4. lasy 5. tereny rekreacyjno-wypoczynkowe 6. użytki rolne: - grunty orne - użytki zielone 7. wody 8. pozostałe Mapa wykonana przez Centrum Modelowania Powodziowego (IMGW) w Poznaniu

26 MAPY ZAGROŻENIA POWODZIOWEGO I MAPY RYZYKA POWODZIOWEGO Mapy zostaną udostępnione publicznie na stronie Ponadto zgodnie z art. 88f. ust. 3 i 4 ustawy Prawo wodne Prezes KZGW przekazuje mapy zagrożenia i mapy ryzyka powodziowego: 1) dyrektorom regionalnych zarządów gospodarki wodnej; 2) Głównemu Geodecie Kraju; 3) Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska; 4) dyrektorowi Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Natomiast dyrektorzy RZGW przekazują mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego: 1) właściwym dyrektorom urzędów żeglugi śródlądowej; 2) właściwym wojewodom; 3) właściwym marszałkom województw; 4) właściwym starostom; 5) właściwym wójtom (burmistrzom, prezydentom miast); 6) właściwym komendantom wojewódzkim i powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej.

27 Fot. Marta Brzozowska