Raport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki.

Transkrypt

1

2 Raport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki. Publikację przygotował: Korporacja Badawcza Pretendent Sp. z o.o. Małopolskie Obserwatorium Gospodarki Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Departament Polityki Regionalnej ul. Basztowa 22, Kraków Adres do korespondencji: Kraków, ul. Wielicka 72 (012) , (012) e mail: gospodarka@umwm.pl Copyright Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonane z podaniem źródła. Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie. Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2 S t r o n a

3 Spis treści Wstęp... 4 Cele szczegółowe badania... 4 Metodologia... 4 Najważniejsze wydarzenia w IV kwartale 2011 roku Podsumowanie wyników... 8 Struktura próby Wyniki badania Zasoby Finanse Bariery Działania Spis tabel: Spis rysunków: S t r o n a

4 Wstęp Badanie KB PRETENDENT przeprowadzone zostało w grudniu 2011 roku. Wyniki badania zostały oparte na danych dotyczących IV kwartału 2011 roku oraz z przewidywanymi przez respondentów wynikami I kwartału 2012 roku. Opisu wyników badania koniunktury dokonano graficznie i za pomocą statystyki ilościowej. Opis poszczególnych wyników ujęty jest w kontekście IV kwartału 2011 roku oraz przewidywaniach dotyczących I kwartału 2012 roku. Do analizy wykorzystano dwie zmienne: województwo, w którym badana firma jest zarejestrowana, oraz wielkość firmy mierzona liczbą osób zatrudnionych. Cele szczegółowe badania Badanie przeprowadzono w celu opisu podstawowych tendencji w przemyśle przetwórczym województwa małopolskiego oraz tendencji dla województw: mazowieckiego, śląskiego, dolnośląskiego i wielkopolskiego. Badane obszary zostały przedstawione w formie graficznej, wykresów oraz tabel. Dane na wykresach zostały zaokrąglone do wartości całkowitych, wartości mogą się nie sumować do 10. W przypadku pytań wielokrotnego wyboru wartości również nie sumują się do 10. Metodologia Badanie zostało zrealizowane na losowo wybranej reprezentatywnej grupie 750 firm z sekcji przetwórstwo przemysłowe w pięciu województwach: małopolskim, mazowieckim, śląskim, dolnośląskim oraz wielkopolskim. Przeprowadzone zostało one w grudniu 2011 r. i dotyczyło IV kwartału 2011 r. oraz przewidywań co do I kwartału 2012 roku. Operatem losowania był spis telefonów podmiotów gospodarczych w badanych województwach. Próba do badań została dobrana, jak już wspomniano, losowo na podstawie losowania z warstwowaniem. Do interpretacji i analizy danych wykorzystano takie zmienne jak lokalizację wg województw oraz wielkość firmy wg ilości osób zatrudnionych. Zastosowaną metodą badawczą była metoda ankietowa, były to badania ankietowe wykonane metodą CATI (wywiady telefoniczne wspomagane komputerowo). Wykorzystana technika badawcza opierała się na bezpośrednim komunikowaniu się 4 S t r o n a

5 ankieterów z respondentami, przy wykorzystaniu ustrukturyzowanego narzędzia badawczego, jakim był kwestionariusz ankiety. Osoby, z którymi rozmawialiśmy, to w większości kadra bezpośrednio zarządzająca firmą. Narzędzie badawcze składało się z 17 pytań oraz 3 pytań metryczkowych, w przeważającej części były to pytania zamknięte z określoną kafeterią odpowiedzi mających na celu późniejsze scharakteryzowanie badanej zbiorowości. W raporcie wykorzystano powszechnie stosowaną interpretację sald koniunktury z następującymi oznaczeniami: do 1: zjawisko bez zmian; 11-25%: minimalna, niewielka, umiarkowana zmiana (wzrost / spadek); 26-5: wyraźna zmiana (wzrost / spadek); 51-75%: istotna, duża, znaczna zmiana (wzrost / spadek); 76-9: silna zmiana (wzrost / spadek); ponad 9: bardzo silna zmiana (wzrost / spadek). 5 S t r o n a

6 Najważniejsze wydarzenia w IV kwartale 2011 roku. W październiku PARP podpisała z MŚP umowy na unijne dofinansowanie inwestycji w wysokości ponad 8,5 mld zł. W ciągu najbliższych 2 lat, ze środków unijnych i z budżetu na badania i rozwój, polskie firmy otrzymają 2,6 mld zł. Celem ma być realizacja budowy wydziałów badawczo-rozwojowych firm. Firmy mogą również liczyć na inne formy wsparcia, a więc kredyty technologiczne, ulgi podatkowe, zwolnienia za lokalizację w specjalnych strefach ekonomicznych, a także konkursy ogłaszane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Zainaugurował prace Sejm nowej kadencji. Powołany został nowy rząd, a premier Donald Tusk wygłosił expose. Rząd otrzymał wotum zaufania. W planach rządowych od nowego roku była podwyżka akcyzy na olej napędowy, papierosy i tytoń, likwidacja możliwości unikania tzw. podatku Belki, zamrożenie podwyżek sędziów i prokuratorów, ograniczenie dotacji z budżetu dla Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych do 30 proc. wydatków Funduszu przeznaczonych na dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych. Polska otrzymała ocenę wiarygodności kredytowej na poziomie stabilnym przez agencje ratingowe takie jak Standard & Poor's Rating Services oraz Fitch Ratings - A oraz A2 według Moody's Investors Service. Według Eurostat-u w Polsce październikowa inflacja wyniosła w 3,8 proc., wobec 3,5 proc. we wrześniu. Zdaniem GUS wzrost PKB w IV kwartale wyniesie mniej, niż w III kwartale (w I kw. był na poziomie 4,5 proc, w II kw. -4,3 proc. w III kw. - 4,2 proc. licząc r/r), a w całym roku wyniesie on ok. 4 proc. r/r. Wg MG w pierwszych 10 miesiącach roku do Polski napłynęło w formie bezpośrednich inwestycji zagranicznych ok. 9,5 mld euro (wzrost o ponad 29 proc. r/r). Według Ministerstwa Gospodarki produkcja przemysłowa w listopadzie wzrosła o około 6,5 proc. r/r, podobnie jak w październiku Według NBP inflacja bazowa po wyłączeniu cen żywności i energii wyniosła w listopadzie 3, w ujęciu rocznym (wobec 2,8% r/r w październiku); inflacja bazowa po wyłączeniu cen administrowanych wyniosła w listopadzie 4,4% w ujęciu rocznym 6 S t r o n a

7 (wobec 3,9% w październiku); inflacja bazowa po wyłączeniu cen najbardziej zmiennych wyniosła w listopadzie 4, (wobec 3,7% w październiku); inflacja bazowa liczona metodą 15-procentowej średniej obciętej wyniosła 4,6% (wobec 4, w poprzednim miesiącu). Wskaźnik wzrostu cen i usług konsumpcyjnych (inflacja CPI) w listopadzie wynosił 4,8% r/r (wobec 4, r/r w październiku). Senat nie wniósł poprawek do noweli ustawy, według której od lutego 2012 r. podwyższa składkę rentową o 2 pkt. proc. obciążając tym pracodawcę. Według GUS polska gospodarka zanotowała wzrost w wysokości ok. 4 proc. PKB r/r, a w całym 2011 roku wzrost ten przekroczy 4 proc. PKB r/r. Na koniec roku stopa bezrobocia była na poziomie 12,3 proc. (w listopadzie 12,1 proc. i 11,8 proc. w październiku). Zaległości przedsiębiorców we wpłatach świadczeń należnych na rzecz sektora finansów publicznych przekroczyły 60 mld zł. Aż 40 proc. tej kwoty to zadłużenie wobec fiskusa, a resztę stanowi zadłużenie wobec ZUS i samorządów. 7 S t r o n a

8 Podsumowanie wyników Ogólna ocena sytuacji gospodarczej Polski w IV kwartale 2011 roku, zdaniem co dziesiątej badanej firmy polepszyła się, 38% uważa, że utrzymała się na niezmienionym poziomie a połowa uważa, iż pogorszyła się. Najczęściej na polepszenie się sytuacji wskazywały firmy duże, zatrudniające powyżej 250 osób (18%). W wyniku ogólnym można zaobserwować wyraźny spadek koniunktury (-38%). Największe saldo dotyczy województwa mazowieckiego (-4), a następnie małopolskiego (-4). W dekompozycji na wielkość zatrudnienia widzimy, iż na pogorszenie się sytuacji w gospodarce polskiej najczęściej wskazują małe przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 osób. Portfel zamówień krajowych i zagranicznych w IV kwartale 2011 roku, w opinii badanych przedsiębiorstw pozostał bez zmian. Największy odsetek wskazań na zmniejszenie się portfela zamówień krajowych oraz zagranicznych wskazują firmy z województwa dolnośląskiego (37%), a także firmy najmniejsze (3). Minimalny wzrost koniunktury odnotowano w firmach zatrudniających powyżej 250 osób (12%), w pozostałych firmach zjawisko to pozostało bez zmian. W dekompozycji na województwo minimalny spadek koniunktury odnotowano w województwie dolnośląskim (-1). W przewidywaniach na I kwartał 2012 roku firmy mazowieckie deklarują minimalny spadek koniunktury (-16%). Portfel zamówień eksportowych na produkty przedsiębiorstwa w IV kwartale, w wyniku ogólnym pozostał na niezmienionym poziomie. W dekompozycji na wielkość firmy największy wzrost zamówień eksportowych odnotowały firmy zatrudniające powyżej 250 osób (32%), w dekompozycji na województwa, największy wzrost odnotowały firmy małopolskie (3). Wyraźny wzrost salda koniunktury odnotowano w firmach zatrudniających powyżej 250 osób (29%), w pozostałych typach odnotowano niewielki wzrost koniunktury. W dekompozycji na województwa minimalny wzrost koniunktury odnotowały firmy z małopolskiego (2) oraz z wielkopolski (1). W pozostałych województwach koniunktura pozostała bez zmian. 8 S t r o n a

9 Przedsiębiorcy zapytani o produkcję przedsiębiorstwa w IV kwartale w 54% stwierdzili, iż utrzymała się na niezmienionym poziomie, co piąta firma zauważyła spadek produkcji, natomiast co czwarta - wzrost. Wyraźny wzrost koniunktury w zakresie produkcji przedsiębiorstwa deklarują firmy zatrudniające powyżej 250 osób (38%), zaś niewielki wzrost firmy średnie (12%). W dekompozycji na województwa niewielki spadek koniunktury w tym zakresie w pierwszym kwartale 2012 deklarują firmy mazowieckie (-12%), w pozostałych przypadkach produkcja przedsiębiorstwa pozostaje bez zmian. W rozkładzie kwartalnym ogólne saldo koniunktury dotyczącej produkcji przedsiębiorstwa wzrasta w niewielkim stopniu w kolejnych kwartałach, natomiast przewidywania dotyczące kwartału I mówią o minimalnym spadku koniunktury w tym zakresie. Stan zapasów gotowych w przedsiębiorstwie w opinii przedsiębiorców według ogólnych danych z IV kwartału nie zmienił się. Największy odsetek firm wskazujących na zwiększenie się stanu zapasów gotowych w przedsiębiorstwie znajduje się w województwie małopolskim i śląskim (po 16%). W dekompozycji na wielkość firmy są to największe przedsiębiorstwa (15%). W opinii 1 badanych firm zatrudnienie w ich przedsiębiorstwie w IV kwartale zwiększyło się, natomiast 1 uważa, że się zmniejszyło. Najwięcej firm z województwa dolnośląskiego, małopolskiego oraz mazowieckiego wskazało na wzrost zatrudnienia (po 1). Największy odsetek średnich firm wskazał na spadek zatrudnienia w IV kwartale 2011 roku. W I kwartale 2012 roku, największe firmy prognozują umiarkowany wzrost koniunktury w kontekście zatrudnienia (12%). Szacunkowy stopień wykorzystania mocy produkcyjnych przedsiębiorstwa największy odsetek firm ocenia na poziomie 80-99% (25%), następnie na poziomie 10 i więcej (18%) oraz 70-79% (16%). Łącznie wykorzystanie mocy produkcyjnych powyżej 5 deklaruje 9 firm. W dekompozycji na województwo możemy zaobserwować, iż największy odsetek firm z województwa śląskiego (2), stopień wykorzystania mocy produkcyjnych przedsiębiorstwa określa jako 10 i więcej, na poziomie % wskazują najczęściej firmy z województwa wielkopolskiego (14%), na poziomie 80-89% firmy z województwa dolnośląskiego (29%) mazowieckiego (27%) oraz 9 S t r o n a

10 małopolskiego (25%). Rozkład odpowiedzi ze względu na wielkość firmy pokazuje, iż szacunkowy stopień wykorzystania mocy produkcyjnych na poziomie 10 i więcej wskazuje najwyższy odsetek wśród małych firm (19%), wśród średnich firm jest to 16% a dużych 15%. Duże firmy (38%), częściej niż pozostałe, wskazują na wykorzystanie mocy produkcyjnych na poziomie 80-89%. Sytuacja finansowa przedsiębiorstwa IV kwartale w wyniku ogólnym, zdaniem 2 firm uległa poprawie. Co trzecia zauważyła pogorszenie się sytuacji finansowej (najwięcej firm z województwa dolnośląskiego (3) ). Ze względu na wielkość firmy pogorszenie się sytuacji finansowej najczęściej wskazywały małe firmy zatrudniające osób (3). W wyniku ogólnym koniunktura dotycząca sytuacji finansowej przedsiębiorstwa pozostaje bez zmian. W dekompozycji na województwa, minimalnie zmniejszyła się koniunktura w województwie małopolskim (-1), natomiast w przewidywaniach na I kwartał 2012 roku, pogłębi się w województwie małopolskim (-12%) oraz mazowieckim (-15%). W dekompozycji na wielkość firmy niewielkie zmiany odnotowały duże oraz małe firmy, z czego w dużych firmach nastąpił wzrost koniunktury o 15%, a w małych spadek (-1). Kolejną badaną przez nas kwestią były bariery, na jakie napotykają przedsiębiorcy w swojej działalności. Pytanie w ankiecie było wielokrotnego wyboru, respondenci mogli wybrać do 3 odpowiedzi. W opinii badanych przedsiębiorców największą barierą w działalności przedsiębiorstwa jest silna konkurencja (35%), wysokie ceny surowców i materiałów (28%), obciążenia podatkowe (26%), niedostateczny popyt krajowy (2). Co piąty badany uważa, że barierą jest niestabilność przepisów prawnych a 14%, że konkurencyjny import. W odniesieniu do wielkości firm wyniki przedstawiają się następująco: największą barierą dla firm zatrudniających powyżej 250 osób stanowią wysokie ceny surowców i materiałów (32%), gdzie w przypadku firm średnich i małych jest ona o 3-9 p.p. niższa. Obciążenia podatkowe to najdotkliwsza bariera dla najmniejszych firm (28%), z kolei niedostateczny popyt krajowy najczęściej wskazywany jest, jako bariera dla średnich (32%) i dużych firm (24%). W opinii 35% respondentów planowana zmiana składki rentowej o 2 p.p. nie będzie miała istotnego wpływu na działania przedsiębiorstw. Jedna trzecia uważa, że 10 S t r o n a

11 spowoduje ona niechęć przedsiębiorstw do zatrudniania nowych pracowników. Co piąty badany respondent uważa, że zmiana ta spowoduje wyraźny spadek zysków przedsiębiorstw oraz spowoduje wzrost cen towarów i usług. Zdaniem, co dziesiątego badanego, wprowadzenie zmiany składki rentowej wpłynie na zwiększenie liczby zwolnień. Największe różnice w odpowiedziach w kategorii spowoduje wyraźny spadek zysków przedsiębiorstw możemy zaobserwować pomiędzy przedsiębiorcami z województw mazowieckiego (26%) oraz małopolskiego (12%). W kategorii wzrost cen towarów i usług największe różnice widać w odpowiedziach pomiędzy przedsiębiorcami z województw: dolnośląskiego (28%) oraz małopolskiego i śląskiego (po 16%). Najwięcej wskazań w kategorii niechęć do zatrudniania nowych pracowników deklarują przedsiębiorcy z województwa małopolskiego (3). Przedsiębiorcy zatrudniający od 10 do 49 zatrudnionych częściej, niż pozostali uważają, że zmiana składki rentowej o 2 p.p. spowoduje zwolnienia (o 3-6 %). Przedsiębiorcy największych firm częściej, niż pozostali wskazywali na niechęć do zatrudniania nowych pracowników (o2-3p.p.), oraz wzrost cen towarów i usług (o 11p.p.). W ostatnim półroczu wartość należności przeterminowanych w wyniku ogólnym, zdaniem 2 badanych przedsiębiorstw wzrosła, natomiast, co dziesiąty przedsiębiorca uważa, iż zmalała. Firmy w województwie mazowieckim częściej, niż w pozostałych, wskazują na wzrost należności przeterminowanych przedsiębiorstwa w ostatnim półroczu (o 5-1). Ze względu na wielkość firmy, wzrost deklarują najczęściej małe firmy zatrudniające od 10 do 49 osób (2). Saldo koniunktury odnośnie należności przeterminowanych w przedsiębiorstwie umiarkowanie zmniejszyło się w województwie mazowieckim (-2), oraz dolnośląskim (-1). Ze względu na wielkość firmy minimalny spadek odnotowały firmy małe(-1) i średnie (-12%). Prawie co trzecia badana firma wskazuje na wydłużenie się płatności za wykonane usługi, bądź dostarczone towary w drugim półroczu 2011 roku. Największy odsetek wskazań na wydłużenie się opóźnień odnotowaliśmy wśród przedsiębiorców z województwa mazowieckiego (3) oraz wielkopolskiego (29%). Ze względu na wielkość firmy, największy odsetek firm wskazujących na wydłużenie się terminów płatności, był wśród małych firm (32%). W przypadku skrócenia się terminów płatności za wykonane usługi/dostarczone towary największy odsetek wskazań było wśród firm zatrudniających więcej, niż 250 osób (12%). Wyraźny spadek koniunktury 11 S t r o n a

12 w tym zakresie możemy zaobserwować wśród firm zatrudniających od 10 do 49 osób (-28%), niewielki spadek wśród firm średnich, natomiast wśród firm największych koniunktura pozostaje bez zmian. W dekompozycji na województwo wyraźny spadek koniunktury odnotowano w województwach: mazowieckim oraz dolnośląskim (po - 26%), w pozostałych niewielki spadek (po -22%). W ogólnym ujęciu intensywność kontaktów biznesowych przedsiębiorstwa z przedsiębiorstwami zagranicznymi w IV kwartale 2011 roku, zdaniem 14% firm zwiększyły się, natomiast 4% uważa, iż uległy one zmniejszeniu. Niewielki wzrost koniunktury, odnośnie intensywności kontaktów biznesowych odnotowały firmy małopolskie (1). W pozostałych województwach zjawisko pozostało bez zmian. Na miarkowany wzrost salda koniunktury wskazały duże firmy (2), oraz te, zatrudniające od 50 do 250 osób (14%). Przedsiębiorcy mówiąc o nakładach inwestycyjnych przedsiębiorstwa mówią, iż się one zwiększyły (19%), pozostały na niezmienionym poziomie (67%) i uległy zmniejszeniu (15%). Wyraźny wzrost koniunktury w tym zakresie odnotowały duże firmy, zatrudniające powyżej 250 osób (26%). Na niewielki wzrost wskazały również firmy z województwa wielkopolskiego (1). Koniunktura odnośnie nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw w poszczególnych kwartałach (do III) nieznacznie rosła, w IV zmalała jednakże w ogólnym ujęciu to zjawisko pozostaje bez zmian. W ostatnim półroczu 14% firm skorzystało z kredytu inwestycyjnego. W przyszłym półroczu z kredytu inwestycyjnego zamierza skorzystać 1 badanych firm. Niezdecydowanych firm jest 15%. Najwięcej firm z województwa mazowieckiego (16%) oraz śląskiego (15%) w ostatnim półroczu skorzystało z kredytu inwestycyjnego, zaś najmniej z małopolskiego (1). W przyszłym półroczu najwięcej firm z dolnośląskiego oraz mazowieckiego (po 16%) wskazało na zamiar skorzystania z finansowania zewnętrznego. W dekompozycji na wielkość firmy możemy zaobserwować, iż najczęściej skorzystanie z dofinansowania zewnętrznego wskazują firmy zatrudniając powyżej 250 osób (18%). One też najczęściej planują korzystanie z kredytu inwestycyjnego w przyszłym półroczu. Jedna czwarta badanych przedsiębiorstw przyznaje, iż w ostatnim półroczu w ich firmie przeprowadzono działania restrukturyzacyjne bądź naprawcze. W opinii 74% badanych 12 S t r o n a

13 brak było takich działań. Najczęściej na działania naprawcze wskazują przedsiębiorcy z województwa dolnośląskiego (3) oraz małopolskiego (27%), najrzadziej przedsiębiorcy z województwa śląskiego (16%). W dekompozycji na wielkość firmy, najczęściej przeprowadzenie działań naprawczych bądź restrukturyzacyjnych, deklarowały duże firmy powyżej 250 osób (38%), 1/4 firm zatrudniających pomiędzy 10 a 49 osób oraz co piąta średnia firma. 13 S t r o n a

14 Struktura próby W badaniu wzięło udział 750 firm zarejestrowanych w następujących województwach: małopolskie śląskie wielkopolskie mazowieckie dolnośląskie Rysunek 1: Struktura próby ze względu na województwo. W dekompozycji ze względu na wielkość firmy, mierzoną liczbą osób zatrudnionych, próba rozłożyła się następująco: zatrudnionych zatrudnionych więcej niż 250 zatrudnionych 19% 5% 76% Rysunek 2: Struktura próby ze względu na liczbę osób zatrudnionych w firmie. Struktura próby, uwzględniająca liczbę osób zatrudnionych oraz województwo, rozkłada się następująco: 14 S t r o n a

15 10-49 zatrudnionych zatrudnionych więcej niż 250 zatrudnionych dolnośląskie 75% 2 5% mazowieckie 78% 18% 4% wielkopolskie 75% 2 4% śląskie 77% 18% 5% małopolskie 77% 19% 4% Rysunek 3: Struktura próby w dekompozycji na województwo i liczbę osób zatrudnionych w firmie. Wśród wszystkich firm: 26% zajmuje się eksportem, 24% importuje towary i usługi, 2% posiada oddział za granicą zaś 48% nie prowadzi działalności związanej z wymianą towarów bądź usług miedzy innymi krajami. 26% 48% Tak - Eksportujemy 24% Tak - Importujemy Tak - Mamy oddział za granicą Nie 2% Rysunek 4: Struktura próby w dekompozycji na obszar prowadzonej działalności. Dekompozycja struktury próby, uwzględniająca wielkość firmy mierzoną liczbą osób zatrudnionych oraz obszar prowadzonej działalności z podziałem na działalność prowadzoną w kraju oraz za granicą, została przedstawiona poniżej. 15 S t r o n a

16 Tak - Eksportujemy Tak - Importujemy Tak - Mamy oddział za granicą Nie zatrudnionych 28% 26% zatrudnionych 4 37% 6% 4 więcej niż 250 zatrudnionych 35% 35% 5 Rysunek 5: Struktura próby w dekompozycji na wielkość firmy oraz obszar prowadzenia działalności. Wyniki badania Ogólna ocena sytuacji gospodarczej Polski w IV kwartale 2011 roku, w opinii co dziesiątego badanego polepszyła się, 38% uważa, że utrzymała się na niezmienionym poziomie a połowa uważa, iż pogorszyła się. Najczęściej na polepszenie się sytuacji wskazywały firmy duże zatrudniające powyżej 250 osób (18%). Najgorzej oceniają ją małe firmy. Ogólna ocena sytuacji gospodarczej polskiej - IV kwartał polepszyła się utrzymała się na niezmienionym poziomie pogorszyła się zatrudnionych 1 39% zatrudnionych 17% 32% 5 pow. 250 zatrudnionych 18% 35% 47% małopolskie 1 38% 5 śląskie 1 37% 5 wielkopolskie 14% 39% 47% mazowieckie 12% 3 55% dolnośląskie % Ogółem 12% 38% 5 Tabela 1: Ogólna ocena sytuacji gospodarczej polskiej - IV kwartał 16 S t r o n a

17 W wyniku ogólnym można zaobserwować wyraźny spadek koniunktury (-38%). Największe saldo dotyczy województwa mazowieckiego (-4) a następnie małopolskiego (-4). W dekompozycji na wielkość zatrudnienia widzimy, iż na pogorszenie sytuacji w gospodarce polskiej najczęściej wskazują małe przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 osób. IV kwartał przewidywania I kwartał -5% -1-15% -2-25% -3-35% -4-45% -5-35% % -29% -35% -39% -38% -4-39% -3-27% -4-36% -28% -34% -37% -38% Rysunek 6: Ogólna ocena sytuacji gospodarczej polskiej. Saldo koniunktury. W podziale na kwartały 2011 roku, można zaobserwować tendencję malejącą, co może świadczyć o zmianie w kierunku stabilizacji nastrojów bądź ogólnej poprawy % -4-38% -34% -47% I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. Rysunek 7: Ogólna ocena sytuacji gospodarczej polskiej. Saldo koniunktury w rozkładzie kwartalnym 17 S t r o n a

18 Zasoby Portfel zamówień krajowych i zagranicznych w IV kwartale 2011 roku, w opinii badanych przedsiębiorstw pozostał bez zmian. Największy odsetek wskazań na zmniejszenie się portfela zamówień krajowych oraz zagranicznych wskazują firmy z województwa dolnośląskiego (37%) a także firmy najmniejsze (3). Portfel zamówień krajowych i zagranicznych - IV kwartał zwiększył się utrzymał się na niezmienionym poziomie zmniejszył się zatrudnionych 27% zatrudnionych 3 48% 22% Pow. 250 zatrudnionych 35% 4 24% małopolskie 29% 47% 25% śląskie 29% 49% 22% wielkopolskie 27% 46% 27% mazowieckie 3 38% 29% dolnośląskie % Ogółem 28% 44% 27% Tabela 2: Portfel zamówień (krajowych i zagranicznych) na produkty przedsiębiorstwa - IV kwartał Minimalny wzrost koniunktury odnotowano w firmach zatrudniających powyżej 250 osób, (+12%) w pozostałych firmach zjawisko to pozostało bez zmian. W dekompozycji na województwo minimalny spadek koniunktury odnotowano w województwie dolnośląskim (-1). W przewidywaniach na I kwartał 2012 roku firmy mazowieckie deklarują minimalny spadek koniunktury (-16%). 18 S t r o n a

19 saldo przewidywania I kwartał 2012r. 15% 1 5% -5% -1-15% -2-2% -9% 8% 12% 4% -4% - -4% 7% - -5% -5% 5% -16% -1-7% -7% Rysunek 8: Portfel zamówień (krajowych i zagranicznych) na produkty przedsiębiorstwa. Saldo koniunktury. W rozkładzie kwartalnym można zaobserwować niewielki wzrost koniunktury. Różnica między I a IV kwartałem 2011 wynosi 15%. Przewidywania na I kwartał 2012 roku są bez zmian. 5% -5% -1-15% -2-15% -1-2% I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. -7% Rysunek 9: Portfel zamówień (krajowych i zagranicznych) na produkty przedsiębiorstwa. Saldo koniunktury w rozkładzie kwartalnym Portfel zamówień eksportowych na produkty przedsiębiorstwa w IV kwartale, w wyniku ogólnym pozostał na niezmienionym poziomie. W dekompozycji na wielkość firmy największy wzrost zamówień eksportowych odnotowały firmy zatrudniające powyżej 250 osób (32%), w dekompozycji na województwa, największy wzrost odnotowały firmy małopolskie (3). 19 S t r o n a

20 Portfel zamówień eksportowych na produkty przedsiębiorstwa - IV kwartał zwiększył się utrzymał się na niezmienionym poziomie zmniejszył się zatrudnionych 18% 7 9% zatrudnionych 25% 68% 8% Pow. 250 zatrudnionych 32% 65% małopolskie 3 6 9% śląskie 17% 75% 8% wielkopolskie 18% 77% 5% mazowieckie 17% 75% 8% dolnośląskie 19% 7 1 Ogółem 28% 44% 28% Tabela 3: Portfel zamówień eksportowych na produkty przedsiębiorstwa Wyraźny wzrost salda koniunktury odnotowano w firmach zatrudniających powyżej 250 osób (+29%), w pozostałych typach odnotowano niewielki wzrost koniunktury. W dekompozycji na województwa minimalny wzrost koniunktury odnotowały firmy z małopolskiego (+2) oraz z wielkopolskiego (+1). W pozostałych województwach koniunktura pozostała bez zmian. IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. 35% 3 25% 2 15% 1 5% -5% -1 17% % 29% 15% 2 2 9% 1 9% 1 1 9% 9% 7% -7% Rysunek 10: Portfel zamówień eksportowych na produkty przedsiębiorstwa. Saldo koniunktury. 20 S t r o n a

21 W układzie rocznym portfel koniunktura dotycząca portfela zamówień eksportowych, pozostaje bez zmian. 4% 2% -2% -2% - -4% -6% -8% I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. -7% Rysunek 11: Portfel zamówień eksportowych na produkty przedsiębiorstwa. Saldo koniunktury w rozkładzie kwartalnym Przedsiębiorcy zapytani o produkcję przedsiębiorstwa w IV kwartale w 54% stwierdzili, iż utrzymała się na niezmienionym poziomie, co piąta firma zauważyła spadek produkcji, natomiast, co czwarta - wzrost. Produkcja przedsiębiorstwa - IV kwartał zwiększył się utrzymał się na niezmienionym poziomie zmniejszył się zatrudnionych 22% 55% 22% zatrudnionych % Pow. 250 zatrudnionych 47% 44% 9% małopolskie 26% 55% 19% śląskie 24% 59% 17% wielkopolskie 26% 55% 19% mazowieckie 29% 49% 2 dolnośląskie 19% 55% 26% Ogółem 25% 54% 2 Tabela 4: Produkcja przedsiębiorstwa. Wyraźny wzrost koniunktury w zakresie produkcji przedsiębiorstwa deklarują firmy zatrudniające powyżej 250 osób (+38%), zaś niewielki wzrost firmy średnie (+12%). W dekompozycji na województwa niewielki spadek koniunktury w tym zakresie w 21 S t r o n a

22 pierwszym kwartale 2012 deklarują firmy mazowieckie (-12%), w pozostałych przypadkach produkcja przedsiębiorstwa pozostaje bez zmian. IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r % 12% 4% 38% 12% 7% 7% 7% 8% -5% -2% -15% 4% -7% - -5% Rysunek 12: Produkcja przedsiębiorstwa. Saldo koniunktury. W rozkładzie kwartalnym ogólne saldo koniunktury dotyczącej produkcji przedsiębiorstwa wzrasta w niewielkim stopniu w kolejnych kwartałach, natomiast przewidywania dotyczące kwartału I mówią o minimalnym spadku koniunktury w tym zakresie. 6% 4% 2% -2% -4% -6% -8% -7% - 5% 4% I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. -5% Rysunek 13: Produkcja przedsiębiorstwa. Saldo koniunktury w rozkładzie kwartalnym. Stan zapasów gotowych w przedsiębiorstwie w opinii przedsiębiorców, według ogólnych danych z IV kwartału, nie zmienił się. Największy odsetek firm wskazujących na zwiększenie się stanu zapasów gotowych w przedsiębiorstwie, znajduje się 22 S t r o n a

23 w województwie małopolskim i śląskim (po 16%). W dekompozycji na wielkość firmy są to największe przedsiębiorstwa (15%). Stan zapasów wyrobów gotowych w przedsiębiorstwie - IV kwartał zwiększył się utrzymał się na niezmienionym poziomie zmniejszył się zatrudnionych 14% 72% 14% zatrudnionych % Pow. 250 zatrudnionych 15% 68% 18% małopolskie 16% 7 1 śląskie 16% 74% 1 wielkopolskie 12% 77% 1 mazowieckie 15% 65% 2 dolnośląskie % Ogółem 14% 72% 14% Tabela 5: Stan zapasów wyrobów gotowych w przedsiębiorstwie. Saldo koniunktury stanu zapasów gotowych w przedsiębiorstwach pozostaje bez istotnych zmian bez względu na wielkość firmy czy obszar, na jakim znajduje się firma. IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. 1 8% 6% 4% 2% -2% -4% -6% -8% -5% -2% -6% -5% - 6% 4% 7% 6% Rysunek 14: Stan zapasów wyrobów gotowych w przedsiębiorstwie. Saldo koniunktury. 23 S t r o n a

24 W dekompozycji ukazującej kolejne kwartały 2011 roku, wyniki przedstawia poniższy wykres. - -2% -2% -2% - -4% -5% -5% I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. Rysunek 15: Stan zapasów wyrobów gotowych w przedsiębiorstwie. Saldo koniunktury w rozkładzie kwartalnym. W opinii 1 badanych firm, zatrudnienie w ich przedsiębiorstwie w IV kwartale zwiększyło się, natomiast 1 uważa, że się zmniejszyło. Najwięcej firm z województwa dolnośląskiego, małopolskiego oraz mazowieckiego wskazało na wzrost zatrudnienia (po 1). Największy odsetek średnich firm wskazało na spadek zatrudnienia w IV kwartale 2011 roku. Zatrudnienie w przedsiębiorstwie IV kwartał zwiększyło się utrzymało się na niezmienionym poziomie zmniejszyło się zatrudnionych 1 77% zatrudnionych 15% 76% 9% Pow. 250 zatrudnionych 15% 65% 2 małopolskie % śląskie 8% 8 9% wielkopolskie 1 79% 1 mazowieckie 1 74% 1 dolnośląskie 1 72% 15% Ogółem 1 76% 1 Tabela 6: Zatrudnienie w przedsiębiorstwie 24 S t r o n a

25 W I kwartale 2012 roku, największe firmy prognozują umiarkowany wzrost koniunktury w kontekście zatrudnienia (12%). IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. 14% 12% 1 8% 6% 4% 2% -2% -4% -6% -8% - 6% 5% -6% 12% 7% % - -2% 4% Rysunek 16: Zatrudnienie w przedsiębiorstwie. Saldo koniunktury. W układzie kwartalnym saldo koniunktury zatrudnienia jest ujemne, jednakże bez istotnych zmian. 5% 4% 2% - -2% - -4% -5% % I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. -2% 4% Tabela 7: Zatrudnienie w przedsiębiorstwie. Saldo koniunktury w rozkładzie kwartalnym. Szacunkowy stopień wykorzystania mocy produkcyjnych przedsiębiorstwa największy odsetek firm ocenia na poziomie 80-99% (25%), następnie na poziomie 10 i więcej 25 S t r o n a

26 (18%) oraz 70-79% (16%). Łącznie wykorzystanie mocy produkcyjnych powyżej 5 deklaruje 9 firm. 100 i więcej 18% 90-99% % 25% 70-79% 16% 60-69% % 9% 40-49% 4% 30-39% 20-29% 2% 2% 10-19% 0-1 Rysunek 17: Szacunkowy stopień wykorzystania mocy produkcyjnych przedsiębiorstwa (w%) W dekompozycji na województwo możemy zaobserwować, iż największy odsetek firm z województwa śląskiego (2) stopień wykorzystania mocy produkcyjnych przedsiębiorstwa określa, jako 10 i więcej, na poziomie % wskazują najczęściej firmy z województwa wielkopolskiego (14%), na poziomie 80-89% firmy z województwa dolnośląskiego (29%) mazowieckiego (27%) oraz małopolskiego (25%). 26 S t r o n a

27 dolnośląskie mazowieckie wielkopolskie śląskie małopolskie 10 i więcej 90-99% 80-89% 70-79% 60-69% 50-59% 40-49% 30-39% 20-29% 10-19% 0-9% 2% 2% 2% 2% 17% 18% 18% 18% % 1 9% 15% 15% 17% 15% 1 8% 1 12% 8% 7% 9% 12% 8% 1 6% 7% % 27% 29% Rysunek 18: Szacunkowy stopień wykorzystania mocy produkcyjnych przedsiębiorstwa (w%)- dekompozycja ze względu na województwo. Rozkład odpowiedzi ze względu na wielkość firmy szacunkowy stopień wykorzystania mocy produkcyjnych na poziomie 10 i więcej wskazuje najwyższy odsetek małych firm (19%), wśród średnich firm jest to 16% a dużych 15%. Duże firmy (38%) częściej niż pozostałe, wskazują na wykorzystanie mocy produkcyjnych na poziomie 80-89%. 27 S t r o n a

28 więcej niż 250 zatrudnionych zatrudnionych zatrudnionych 10 i więcej 15% 16% 19% 90-99% 1 15% 14% 80-89% 22% 34% 38% 70-79% 18% 17% 16% 60-69% 6% % % 4% 30-39% 2% 20-29% 2% 10-19% 2% 0-9% 2% Rysunek 19: Szacunkowy stopień wykorzystania mocy produkcyjnych przedsiębiorstwa (w%)- dekompozycja ze względu na wielkość firmy. 28 S t r o n a

29 Finanse Sytuacja finansowa przedsiębiorstwa IV kwartale w wyniku ogólnym, zdaniem 2 firm uległa poprawie. Co trzecia zauważyła pogorszenie się sytuacji finansowej. Najwięcej firm z województwa dolnośląskiego (3), wskazało na pogorszenie się sytuacji finansowej. Ze względu na wielkość firmy pogorszenie się sytuacji finansowej najczęściej wskazały małe firmy zatrudniające osób (3). Sytuacja finansowa przedsiębiorstwa IV kwartał polepszyła się utrzymała się na niezmienionym poziomie pogorszyła się zatrudnionych zatrudnionych 2 59% 17% Pow. 250 zatrudnionych 29% 56% 15% małopolskie 18% 5 29% śląskie 19% 64% 17% wielkopolskie 2 55% 25% mazowieckie 24% 47% 29% dolnośląskie 24% 4 3 Ogółem 2 52% 27% Tabela 8: Sytuacja finansowa przedsiębiorstwa. W wyniku ogólnym koniunktura dotycząca sytuacji finansowej przedsiębiorstwa pozostaje bez zmian. W dekompozycji na województwa, minimalnie zmniejszyła się koniunktura w województwie małopolskim (-1), natomiast w przewidywaniach na I kwartał 2012 roku pogłębi się w województwie małopolskim (-12%) oraz mazowieckim (-15%). W dekompozycji na wielkość firmy niewielkie zmiany odnotowały duże oraz małe firmy, z czego w dużych firmach nastąpił wzrost koniunktury o +15%, a w małych spadek o S t r o n a

30 IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. 2 15% 18% 15% 1 5% 6% -5% -1-15% % -2% -5% -5% -7% -15% -9% -6% -7% Rysunek 20: Sytuacja finansowa przedsiębiorstwa. Saldo koniunktury. Saldo koniunktury odnośnie sytuacji finansowej w ujęciu kwartalnym wskazuje na niewielki wzrost pomiędzy I a IV kwartałem 2011 roku (1). W ostatnich dwóch kwartałach 2011 roku, zjawisko to pozostaje bez zmian. -5% -1-7% -6% -7% -15% -2-25% -19% -14% I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. Rysunek 21: Sytuacja finansowa przedsiębiorstwa. Saldo koniunktury w rozkładzie kwartalnym. Bariery Kolejną badaną przez nas kwestią były bariery, na jakie napotykają przedsiębiorcy w swojej działalności. Pytanie w ankiecie było wielokrotnego wyboru, respondenci 30 S t r o n a

31 mogli wybrać do 3 odpowiedzi. W opinii badanych przedsiębiorców największą barierą w działalności przedsiębiorstwa jest silna konkurencja (35%), wysokie ceny surowców i materiałów (28%), obciążenia podatkowe (26%), niedostateczny popyt krajowy (2). Co piąty badany uważa, że barierą jest niestabilność przepisów prawnych a 14%, że konkurencyjny import. silna konkurencja krajowa 35% wysokie ceny surowców i materiałów obciążenia podatkowe 26% 28% niedostateczny popyt krajowy 2 niestabilność przepisów prawnych 19% konkurencyjny import 14% brak wykwalifikowanej siły roboczej niska płynność finansowa przedsiębiorstwa niekorzystne warunki kredytowe 9% 8% 9% niska dostępność kredytu niedostateczny popyt zagraniczny nie występują niedostępność technologii 5% 4% 2% Inne 14% Rysunek 22: Zaznacz najważniejsze czynniki, które stanowią bariery w działalności przedsiębiorstwa: Inne bariery niestabilne kursy walut biurokracja wysokie ceny nośników energii brak rynku zbytu zła polityka państwa ludzie nie maja pieniędzy warunki atmosferyczne- rolnictwo brak dobrego źródła finansowania małych firm 31 S t r o n a

32 duża konkurencja konkurencja międzynarodowa niska płynność finansowa spowodowana nierzetelnością klientów; brak czasu Koszty zatrudnienia lenistwo pracowników opinia o kryzysie - klienci wystraszeni wysokie koszty utrzymania przedsiębiorstwa, nierówność w traktowaniu firm rozdrobnienie w branży, lobbowanie cen akcyza na węgiel; banki uniemożliwiają korzystanie z krótkoterminowych kredytów brak kompetentnych informacji ze strony urzędów i przetrzymywanie zwrotu VAT-u brak pracy coraz większe koszty utrzymania długie okresy płatności koszty utrzymania lokalu nieuczciwość ze strony konkurencji niska opłacalność produkcji niskie ceny ogólna sytuacja na rynku przeterminowane płatności słaba wypłacalność klientów sprzedaż terminowa sztuczne kreowanie kryzysu VAT wysokie koszty a nie ma marży wysokie czynsze Wyszkoleni fachowcy - brak osób wykwalifikowanych. wzrost cen zmiana cen akcyzy zmiana nawyków żywieniowych, wzrost kosztów pośrednich 32 S t r o n a

33 Tabela 9: Inne bariery zubożałe społeczeństwo W odniesieniu do województw wyniki przedstawia poniższy wykres. niedostateczny popyt krajowy konkurencyjny import brak wykwalifikowanej siły roboczej wysokie ceny surowców i materiałów niska dostępność kredytu niestabilność przepisów prawnych nie występują niedostateczny popyt zagraniczny silna konkurencja krajowa niedostępność technologii niska płynność finansowa przedsiębiorstwa niekorzystne warunki kredytowe obciążenia podatkowe Inne małopolskie 25% 5% 9% 4 5% 2% 27% 9% 5% 8% 17% 27% 5% 1 śląskie 2 4% 1 42% 6% 2 12% 6% 7% 2 2 4% 1 wielkopolskie 15% 4% 15% 34% 1 3 7% 7% 2 26% 15% mazowieckie 27% 4% 19% % 5% 9% 17% 25% 12% dolnośląskie 24% 17% 28% 1 4% 27% 6% 6% 9% 2 27% 2% 2 Rysunek 23: Zaznacz najważniejsze czynniki,, które stanowią bariery w działalności przedsiębiorstwa - dekompozycja ze względu na województwo. W odniesieniu do wielkości firm wyniki przedstawiają się następująco: największą barierą dla firm zatrudniających powyżej 250 osób stanowią wysokie ceny surowców i materiałów (32%), gdzie w przypadku firm średnich i małych jest ona o 3-9 p.p. niższa. Obciążenia podatkowe to najdotkliwsza bariera dla najmniejszych firm (28%), z kolei niedostateczny popyt krajowy najczęściej wskazywany jest, jako bariera dla średnich (32%) i dużych firm (24%). 33 S t r o n a

34 niedostateczny popyt krajowy konkurencyjny import brak wykwalifikowanej siły roboczej wysokie ceny surowców i materiałów niska dostępność kredytu niestabilność przepisów prawnych nie występują niedostateczny popyt zagraniczny silna konkurencja krajowa niedostępność technologii niska płynność finansowa przedsiębiorstwa niekorzystne warunki kredytowe obciążenia podatkowe Inne zatrudnionych zatrudnionych więcej niż 250 zatrudnionych 2% 6% 6% 5% 4% 6% 6% 6% 6% 6% 8% 8% 8% 2 14% 1 19% 15% 16% 12% 2 19% 12% 15% 18% % 35% 29% 28% 32% 38% 29% 32% Rysunek 24: Zaznacz najważniejsze czynniki,, które stanowią bariery w działalności przedsiębiorstwa - dekompozycja ze względu na województwo. Dekompozycja ze względu na wielkość firmy. Zapytaliśmy przedsiębiorców, jakie ich zdaniem konsekwencje przyniesie planowana zmiana składki rentowej o 2 p.p. W opinii 35% respondentów nie będzie miało to istotnego wpływu na działania przedsiębiorstw. Jedna trzecia uważa, że spowoduje ona niechęć przedsiębiorstw do zatrudniania nowych pracowników. Co piąty badany respondent uważa, że zmiana ta spowoduje wyraźny spadek zysków przedsiębiorstw oraz spowoduje wzrost cen towarów i usług. Zdaniem, co dziesiątego badanego, wprowadzenie zmiany składki rentowej wpłynie na zwiększenie liczby zwolnień. 34 S t r o n a

35 Nie będzie miało istotnego wpływu na działania przedsiębiorstw 35% Spowoduje niechęć do zatrudniania nowych pracowników 3 Spowoduje wyraźny spadek zysków przedsiębiorstw 2 Spowoduje wzrost cen towarów i usług 2 Spowoduje zwolnienia 1 Nie wiem 1 Rysunek 25: Jakie konsekwencje przyniesie Państwa zdaniem planowana zmiana składki rentowej o 2 punkty procentowe? Największe różnice w odpowiedziach w kategorii spowoduje wyraźny spadek zysków przedsiębiorstw możemy zaobserwować pomiędzy przedsiębiorcami z województw mazowieckiego (26%) oraz małopolskiego (12%). W kategorii wzrost cen towarów i usług największe różnice widać w odpowiedziach pomiędzy przedsiębiorcami z województw: dolnośląskiego (28%) oraz małopolskiego i śląskiego (po 16%). Najwięcej wskazań w kategorii niechęć do zatrudniania nowych pracowników deklarują przedsiębiorcy z województwa małopolskiego (3). małopolskie 12% Spowoduje wyraźny spadek zysków przedsiębiorstw Spowoduje wzrost cen towarów i usług Spowoduje niechęć do zatrudniania nowych pracowników Spowoduje zwolnienia Nie będzie miało istotnego wpływu na działania przedsiębiorstw Nie wiem 16% 3 9% 37% 1 śląskie 15% 16% 32% 1 38% 1 wielkopolskie 25% 2 24% 1 37% 15% mazowieckie 26% 24% 3 12% 3 1 dolnośląskie 25% 28% % 12% Rysunek 26: Jakie konsekwencje przyniesie Państwa zdaniem planowana zmiana składki rentowej o 2 punkty procentowe? Dekompozycja ze względu na województwo. Przedsiębiorcy zatrudniający od 10 do 49 zatrudnionych częściej niż pozostali uważają, że zmiana składki rentowej o 2 p.p. spowoduje zwolnienia (o 3-6 %). Przedsiębiorcy 35 S t r o n a

36 największych firm częściej, niż pozostali wskazywali na niechęć do zatrudniania nowych pracowników (o2-3p.p.), oraz wzrost cen towarów i usług (o 11p.p.). Spowoduje wyraźny spadek zysków przedsiębiorstw Spowoduje wzrost cen towarów i usług Spowoduje niechęć do zatrudniania nowych pracowników Spowoduje zwolnienia Nie będzie miało istotnego wpływu na działania przedsiębiorstw Nie wiem zatrudnionych % zatrudnionych 17% 2 29% 8% 36% 1 więcej niż 250 zatrudnionych 2 32% 32% 6% 29% 12% Rysunek 27: Jakie konsekwencje przyniesie Państwa zdaniem planowana zmiana składki rentowej o 2 punkty procentowe?- dekompozycja ze względu na wielkość firmy. W ostatnim półroczu wartość należności przeterminowanych w wyniku ogólnym, zdaniem 2 badanych przedsiębiorstw wzrosła, natomiast, co dziesiąty przedsiębiorca uważa, iż zmalała. Firmy w województwie mazowieckim częściej niż w pozostałych, wskazują na wzrost należności przeterminowanych przedsiębiorstwa w ostatnim półroczu (o 5-1). Ze względu na wielkość firmy, wzrost deklarują najczęściej małe firmy zatrudniające od 10 do 49 osób (2). Wartość należności przeterminowanych przedsiębiorstwa w ostatnim półroczu wzrosła utrzymała się na tym samym poziomie zmalała zatrudnionych 2 69% zatrudnionych 2 72% 8% więcej niż 250 zatrudnionych 12% 76% 12% małopolskie 15% 75% 1 śląskie 19% 7 1 wielkopolskie 19% 7 1 mazowieckie 28% 64% 8% dolnośląskie 2 68% 9% ogółem Tabela 10: Wartość należności przeterminowanych przedsiębiorstwa w ostatnim półroczu. 36 S t r o n a

37 Saldo koniunktury odnośnie należności przeterminowanych w przedsiębiorstwie umiarkowanie zmniejszyło się w województwie mazowieckim (-2) oraz dolnośląskim (-1). Ze względu na wielkość firmy minimalny spadek odnotowały firmy małe(-1) i średnie (-12%). -5% -5% -1-15% -1-12% -8% -9% % Rysunek 28: Wartość należności przeterminowanych przedsiębiorstwa w ostatnim półroczu. Saldo koniunktury. Prawie co trzecia badana firma wskazuje na wydłużenie się płatności za wykonane usługi bądź dostarczone towary w drugim półroczu 2011 roku. Największy odsetek wskazań na wydłużenie się opóźnień odnotowaliśmy wśród przedsiębiorców z województwa mazowieckiego (3) oraz wielkopolskiego (29%). Ze względu na wielkość firmy, największy odsetek firm wskazujących na wydłużenie się terminów płatności było wśród małych firm (32%). W przypadku skrócenia się terminów płatności za wykonane usługi /dostarczone towary największy odsetek wskazań było wśród firm zatrudniających więcej, niż 250 osób (12%). 37 S t r o n a

38 Opóźnienia w płatnościach za wykonane usługi/dostarczone towary w drugim półroczu 2011r. wydłużyły się nie zmieniły się uległy skróceniu zatrudnionych 32% 6 4% zatrudnionych więcej niż 250 zatrudnionych 2 72% 8% 12% 76% 12% małopolskie 27% 69% 5% śląskie 28% 66% 6% wielkopolskie 29% 65% 7% mazowieckie 3 6 5% dolnośląskie 3 65% 5% ogółem 29% 65% 5% Tabela 11: Opóźnienia w płatnościach za wykonane usługi/dostarczone towary w drugim półroczu 2011r. Wyraźny spadek koniunktury w tym zakresie możemy zaobserwować wśród firm zatrudniających od 10 do 49 osób (-28%), niewielki spadek wśród firm średnich natomiast wśród firm największych koniunktura pozostaje bez zmian. W dekompozycji na województwo wyraźny spadek koniunktury odnotowano w województwach: mazowieckim oraz dolnośląskim (po -26%), w pozostałych niewielki spadek (po -22%). -5% -1-15% -12% -2-25% -3-28% -22% -22% -22% -26% -26% -24% Rysunek 29: Opóźnienia w płatnościach za wykonane usługi/dostarczone towary w drugim półroczu 2011r. Saldo koniunktury. Działania W ogólnym ujęciu intensywność kontaktów biznesowych przedsiębiorstwa z przedsiębiorstwami zagranicznymi w IV kwartale 2011 roku, zdaniem 14% firm 38 S t r o n a

39 zwiększyły się, natomiast 4% uważa, iż uległy one zmniejszeniu. Najwięcej firm z województwa dolnośląskiego wskazało wzrost intensywności tychże kontaktów (16%), w dekompozycji na wielkość firmy, najwięcej dużych firm (24%), wskazało na zwiększenie się intensywności kontaktów biznesowych. Intensywność kontaktów biznesowych przedsiębiorstwa z przedsiębiorstwami zagranicznymi IV kwartał zwiększyły się utrzymały się na niezmienionym poziomie zmniejszyły się zatrudnionych 1 82% 5% zatrudnionych 17% 8 Pow. 250 zatrudnionych 24% 74% małopolskie 15% 8 2% śląskie 1 8 4% wielkopolskie 12% 85% mazowieckie 1 8 5% dolnośląskie 16% 76% 8% Ogółem 14% 82% 4% Tabela 12: Intensywność kontaktów biznesowych przedsiębiorstwa z przedsiębiorstwami zagranicznymi. Niewielki wzrost koniunktury, odnośnie intensywności kontaktów biznesowych odnotowały firmy małopolskie (1). W pozostałych województwach zjawisko pozostało bez zmian. Na miarkowany wzrost salda koniunktury wskazały duże firmy (2), oraz te, zatrudniające od 50 do 250 osób (14%). 39 S t r o n a

40 IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. 25% 2 15% 1 5% 8% 8% 14% 19% 2 12% 1 17% 9% 1 9% 6% % 7% 8% Rysunek 30: Intensywność kontaktów biznesowych przedsiębiorstwa z przedsiębiorstwami zagranicznymi. Saldo koniunktury. W rozkładzie kwartalnym koniunktura w zakresie intensywności kontaktów biznesowych przedsiębiorstwa z przedsiębiorstwami zagranicznymi pozostaje bez zmian. 12% 1 8% 1 1 6% 4% 6% 7% 5% 2% I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. Rysunek 31: Intensywność kontaktów biznesowych przedsiębiorstwa z przedsiębiorstwami zagranicznymi. Saldo koniunktury w rozkładzie kwartalnym. 40 S t r o n a

41 Przedsiębiorcy mówiąc o nakładach inwestycyjnych przedsiębiorstwa mówią, iż się one zwiększyły (19%), pozostały na niezmienionym poziomie (67%) i uległy zmniejszeniu (15%). Na wzrost nakładów inwestycyjnych najczęściej zwracają uwagę firmy z województwa wielkopolskiego (25%), pod względem wielkości firm najczęściej są to duże firmy zatrudniające powyżej 250 osób (32%). Nakłady inwestycyjne przedsiębiorstwa IV kwartał zwiększył się utrzymał się na niezmienionym poziomie zmniejszył się zatrudnionych 17% 68% 15% zatrudnionych 22% 6 15% Pow. 250 zatrudnionych 32% 62% 6% małopolskie 15% 68% 17% śląskie 2 68% 1 wielkopolskie 25% 64% 1 mazowieckie 14% 68% 18% dolnośląskie 18% 67% 15% Ogółem 19% 67% 15% Tabela 13: Nakłady inwestycyjne przedsiębiorstwa. Wyraźny wzrost koniunktury w tym zakresie odnotowały duże firmy, zatrudniające powyżej 250 osób (26%). Na niewielki wzrost wskazały również firmy z województwa wielkopolskiego (1). 41 S t r o n a

42 IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. 3 25% 2 15% 1 5% -5% -1 2% 26% 7% 8% 9% - -4% 9% 1 9% 5% -4% 7% 4% 4% Rysunek 32: Nakłady inwestycyjne przedsiębiorstwa. Saldo koniunktury. Koniunktura odnośnie nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw w poszczególnych kwartałach (do III) nieznacznie rosła, a w IV zmalała, jednakże w ogólnym ujęciu to zjawisko pozostaje bez zmian. 12% 1 8% 6% 4% 2% 1 4% 4% I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał przewidywania I kwartał 2012r. Rysunek 33: Nakłady inwestycyjne przedsiębiorstwa. Saldo koniunktury w rozkładzie kwartalnym. W ostatnim półroczu 14% firm skorzystało z kredytu inwestycyjnego. W przyszłym półroczu z kredytu inwestycyjnego zamierza skorzystać 1 badanych firm. Niezdecydowanych firm jest 15%. 42 S t r o n a

43 plany dotyczace pierwszego półrocza 2012 w ostatnim półroczu w ostatnim półroczu plany dotyczace pierwszego półrocza % 74% 14% 1 8% 15% Tak Nie Nie wiem Rysunek 34: Czy Państwa przedsiębiorstwo korzystało/zamierza skorzystać z kredytu inwestycyjnego? Najwięcej firm z województwa mazowieckiego (16%) oraz śląskiego (15%), w ostatnim półroczu skorzystało z kredytu inwestycyjnego, zaś najmniej z małopolskiego (1). W przyszłym półroczu najwięcej firm z dolnośląskiego oraz mazowieckiego (po 16%) wskazało na zamiar skorzystania z finansowania zewnętrznego. Tak Nie Nie wiem małopolskie 1 8 5% śląskie 15% 75% 1 wielkopolskie 1 78% 9% mazowieckie 16% 77% 7% dolnośląskie 14% 77% 9% małopolskie 9% 78% 1 śląskie 1 76% 1 wielkopolskie 5% 77% 17% mazowieckie 16% 7 1 dolnośląskie 16% 68% 16% Rysunek 35: Czy Państwa przedsiębiorstwo korzystało/zamierza skorzystać z kredytu inwestycyjnego?- dekompozycja ze względu na województwo. W dekompozycji na wielkość firmy możemy zaobserwować, iż najczęściej skorzystanie z dofinansowania zewnętrznego wskazują firmy zatrudniając powyżej 250 osób (18%). One też najczęściej planują korzystanie z kredytu inwestycyjnego w przyszłym półroczu. 43 S t r o n a

44 plany dotyczace pierwszego półrocza 2012 w ostatnim półroczu Tak Nie Nie wiem zatrudnionych 1 8 5% zatrudnionych 14% 68% 18% więcej niż 250 zatrudnionych 18% 65% 18% zatrudnionych 12% 77% zatrudnionych 7% 67% 26% więcej niż 250 zatrudnionych 15% 65% 2 Rysunek 36: Czy Państwa przedsiębiorstwo korzystało/zamierza skorzystać z kredytu inwestycyjnego?- dekompozycja ze względu na wielkość firmy. Jedna czwarta badanych przedsiębiorstw przyznaje, iż w ostatnim półroczu w ich firmie przeprowadzono działania restrukturyzacyjne bądź naprawcze. W opinii 74% badanych brak było takich działań. Tak Nie Nie wiem 2% 24% 74% Rysunek 37: Czy w Państwa przedsiębiorstwie prowadzono w ostatnim półroczu jakiekolwiek działania naprawcze, restrukturyzacyjne itp.? Najczęściej na działania naprawcze wskazują przedsiębiorcy z województwa dolnośląskiego (3) oraz małopolskiego (27%), najrzadziej przedsiębiorcy z województwa śląskiego (16%). 44 S t r o n a

45 Tak Nie Nie wiem małopolskie 27% 7 śląskie 16% 8 wielkopolskie 26% 7 mazowieckie 2% 22% 76% dolnośląskie 3 69% Rysunek 38: Czy w Państwa przedsiębiorstwie prowadzono w ostatnim półroczu jakiekolwiek działania naprawcze, restrukturyzacyjne itp.? - dekompozycja ze względu na województwo. W dekompozycji na wielkość firmy najczęściej przeprowadzenie działań naprawczych bądź restrukturyzacyjnych deklarowały duże firmy powyżej 250 osób (38%), oraz 1/4 firm zatrudniających pomiędzy 10 a 49 osób i co piąta średnia firma. Tak Nie Nie wiem zatrudnionych 25% 74% zatrudnionych 19% 79% więcej niż 250 zatrudnionych 38% 62% Rysunek 39: Czy w Państwa przedsiębiorstwie prowadzono w ostatnim półroczu jakiekolwiek działania naprawcze, restrukturyzacyjne itp.?- dekompozycja ze względu na wielkość firmy. 45 S t r o n a