PROGRAM WŁASNY z ZAKRESU: Zabawa i gra ruchowa jako forma zajęć gimnastyki korekcyjnej. GOSTYNIN, rok szkolny 2002/2003 OBSZAR WDROŻENIA:

Transkrypt

1 Magdalena Agnieszka Andrzejczak pedagog w zakresie wychowania przedszkolnego i edukacji początkowej oraz gimnastyki korekcyjno kompensacyjnej nauczycielka Szkoły Podstawowej nr 1 w Gostyninie PROGRAM WŁASNY z ZAKRESU: Zabawa i gra ruchowa jako forma zajęć gimnastyki korekcyjnej. GOSTYNIN, rok szkolny 2002/2003 OBSZAR WDROŻENIA: Szkoła Podstawowa nr 1 w Gostyninie przy ul. Ozdowskiego 2 Zajęcia gimnastyki korekcyjnej w klasie 2 KONSULTACJA METODYCZNA: mgr Anna Szczepanowska TERMIN REALIZACJI: rok szkolny 2002/2003, od 1 IX 2002 do końca VI 2003 z możliwością kontynuacji.

2 WSTĘP Trzeba, żeby się dzieci uczyły igrając i swawoląc, a do nas należy takie im podać zabawki, takiemi je tylko rzeczami zajmować, w takie miejsca naprowadzać gdzie się mogą nauczyć czego żądamy. Jędrzej Śniadecki,1805 Zajęcia z gimnastyki korekcyjnej są kierowane głównie do dzieci młodszych z wadami, które nie wymagają jeszcze postępowania rehabilitacyjnego. Są to dzieci z przedszkoli i klas i III szkoły podstawowej, u których wady są wynikiem słabego umięśnienia, dystonii mięśniowej oraz nieprawidłowego nawyku w utrzymaniu postawy ciała. Dzieci te wymagają ruchu ruchu korekcyjnego. Korekcja wad postawy jest procesem długotrwałym, w którym obok oddziaływania na układ mięśniowy, musimy doprowadzić do zmiany nawyku postawy z wadliwej na prawidłową, skorygowaną. Proces ten trwa z reguły kilka lat. Prowadzenie zajęć w formie ścisłej zwłaszcza w grupach dzieci młodszych powoduje szybkie zmęczenie, znużenie i brak zainteresowań korektywą. Zajęcia gimnastyki korekcyjnej stają się wtedy ciężkim, narzuconym przez dorosłych obowiązkiem. Również prowadzenie zajęć w formie ścisłej powoduje po pewnym po pewnym czasie ograniczenie się do określonego zestawu ćwiczeń, które dziecko w końcu zna je na pamięć. Jedną z głównych zasad procesu korekcji wad postawy jest przekonanie dziecka do aktywnego udziału w zajęciach. Ważne jest, szczególnie w początkowym okresie aby w nich uczestniczyło. Aby zachęcić dzieci do ćwiczeń, stworzyć motywację do większego wysiłku, należy zajęcia uatrakcyjnić, wzbogacić o nowe doświadczenia i wprowadzić odpowiedni nastrój. Najwłaściwszą i najciekawszą dla tego wieku ćwiczących formą jest zabawa i gra ruchowa. ZABAWA w jej różnych odmianach, jest podstawową i dominującą formą działalności dzieci oraz przejawem ich aktywności i pasji działania. Jest ona, obok nauki i pracy, składową życia człowieka w jego osobniczym rozwoju. ZABAWA RUCHOWA to prosta, nieskomplikowana forma ruchu oparta na podstawowych ruchach motorycznych człowieka \ chodzie, biegu, skoku, czworakowaniu, pełzaniu, rzucaniu, itp. (Polega na indywidualnej rywalizacji: kto dokładniej.) GRA RUCHOWA to wyższa forma zabawy, zróżnicowana pod względem trudności ruchu, w której biorą udział drużyny / zespoły /, rywalizujące ze sobą o zwycięstwo. Wszystkie dzieci, niezależnie od osiąganego poziomu swego rozwoju, mają wrodzoną potrzebę bawienia się. 2

3 Największą grupę uczestniczących w zajęciach gimnastyki korekcyjnej stanowią dzieci w wieku szkolnym klas II. Jest to wiek, w którym zabawy i gry ruchowe powinny dominować w zajęciach. Psychice dziecka w tym wieku odpowiada taka forma ruchu, jaką jest zabawa. Zabawy i gry ruchowe są bardzo lubianą przez dzieci formą zajęć ruchowych. Wynika to z ich różnorodności, swobody działania, prostoty ruchów, możliwości wyboru ćwiczeń i sprawdzenia się z rówieśnikami. Stwarzają dziecku niezliczone okazje do podejmowania aktywności, doznawania przez nie radości, pewności siebie, poczucia przydatności, a nawet niezbędności w samym ich przebiegu. Są one atrakcyjną formą ćwiczeń. Potrafią swoją atmosferą przenieść ćwiczących w inny, cudowny świat, gdzie pomimo ogromnego wysiłku fizycznego, nikt nie jest zmęczony i znużony. Zabawy i gry ruchowe odpowiednio dobrane i właściwie przeprowadzone mogą u dzieci młodszych odegrać większą rolę niż perswazje rodziców, lekarza, czy pogadanka nauczyciela korektywy. Swą władczą siłą potrafią wymodelować ładną i zgrabną sylwetkę dziecka. Wyprostują i wyłagodzą wszelkie zbędne krzywizny, w miłej atmosferze. Używając przy tym przyborów, będących czynnikiem wpływającym na wzrost intensywności ruchu, dzieci będą chętnie uczestniczyły w takich zajęciach prowadzonych formą zabaw i gier ruchowych. Uwypuklając wartości poszczególnych rodzajów zabaw i gier ruchowych, łatwo uzasadnić konieczność ich stosowania w gimnastyce korekcyjnej. Zestawione w odpowiednie osnowy umożliwiają wszechstronne i wielokierunkowe oddziaływanie na ćwiczących. Dzięki swej wielkiej różnorodności i swobody w stosowaniu ruchów, zabawy i gry ruchowe wszechstronnie oddziałują na ustrój. Przyczyniają się do podnoszenia jego wydolności oraz sprawności fizycznej. Uczą i przyzwyczajają dzieci do działalności w zespole, do podejmowania swoich obowiązków. Rozwijają ducha koleżeństwa i społecznej solidarności. Uczą cierpliwości i zdyscyplinowania, kształtują umiejętność i chęć podporządkowania swoich życzeń woli zespołu i działania na jego korzyść. Zajęciom prowadzonym w formie zabaw i gier ruchowych towarzyszy duże zaangażowanie uczuciowe i przeżywanie emocji. Są one zabarwione uczuciem nieskrępowanej radości i zadowolenia, co sprzyja wypoczynkowi i odprężeniu, a zarazem skupieniu uwagi i zainteresowaniu. Dzięki swemu wszechstronnemu oddziaływaniu zabawy i gry ruchowe stanowią pożądaną formą czynnego wypoczynku uczniów, zmuszonych do siedzącego trybu życia szkolnego, skutecznie przeciwdziałają przymusowemu bezruchowi. 3

4 CELE EDUKACYJNE: Kształtowanie odruchu prawidłowej postawy ciała w różnych pozycjach wyjściowych / siadzie, staniu, poruszaniu się /. Oddziaływanie na poszczególne grupy mięśniowe w celu likwidacji dystonii mięśniowej / rozciąganie mm nadmiernie napiętych i wzmocnienie mm osłabionych /. Wyrobienie zdolności do długotrwałego utrzymania skorygowanej postawy. Sprzyjanie odciążeniu kręgosłupa od ucisku osiowego poprzez leżenie, pełzanie, ślizgi na czworakach. Korygowanie zaburzeń statystyki ciała i przeciwdziałanie ich pogłębianiu się i utrwaleniu. Podniesienie ogólnej sprawności i wydolności organizmu. Uaktywnianie układów: narządów ruchu, krążeniowego i oddechowego. Utrzymanie prawidłowej ruchomości kręgosłupa. Wyrobienie prawidłowego stawiania stóp i prawidłowego kształtowania łuków poprzecznych i podłużnych stóp. CELE WYCHOWAWCZE: Uatrakcyjnianie zajęć poprzez wprowadzenie radosnego nastroju i dobrego samopoczucia. Stworzenie najlepszych warunków dla czynnego wypoczynku. Wyrobienie dodatnich cech charakteru, a w szczególności świadomej dyscypliny i karności. Kształtowanie spostrzegawczości. Rozwijanie umiejętności zespołowego współdziałania i współzawodnictwa. Wpajanie potrzeby podporządkowania się obowiązującym przepisom i normom. Dostrzeganie dodatnich przeżyć. Dostrzeganie poczucia własnych możliwości i wartości. ZASADY: TREŚCI KSZTAŁCENIA 1. Zasada aktywności i świadomości świadoma motywacja dziecka do brania udziału w kierowaniu ruchem, którego celem jest znalezienie równowagi między podświadomością a napięciem mięśniowym. Zrozumienie przez ćwiczącego celu ruchu. 2. Zasada wszechstronności i zdrowotności ćwiczenia ujęte w zabawach i grach ruchowych mają harmonijnie rozwijać organizm, być bezpieczne i uodparniać na zmienność warunków świata zewnętrznego. 3. Zasada poglądowości i dostępności polega na jasnym przedstawieniu i stworzeniu właściwie ukształtowanego wyobrażenia o nauczanym ruchu fizycznym. Środki bezpośrednie : objaśnienia, pokaz, nauczanie i komenda, pośrednie : kojarzenie ruchu z naśladowaniem danej czynności. 4

5 4. Zasada systematyczności i trwałości systematyczne utrwalenie materiału nauczania ćwiczeń ruchowych w celu kształtowania umiejętności wykorzystania danych czynności w życiu codziennym. METODY: Zabawowo - naśladowcza - polega na naśladowaniu ruchów zwierząt, roślin, pracy dorosłych. Opiera się w niej na wyobrażeniach zdobytych przez dzieci w wyniku własnych obserwacji lub własnemu wyobrażeniu. Metoda ta umożliwia dzieciom dużo swobody w ruchach, pobudzając ich fantazję i inicjatywę. Opowieści ruchowej polega na naśladowaniu ruchami czynności występujących w opowieści lub bajce. Opowiadanie odpowiada zamierzonemu rodzajowi ruchu, który ma być przez nie naśladowany. Bezpośredniej celowości ruchu stanowi formę przejściową do ćwiczeń stosowanych w formie ruchów naśladowczo zabawowych do zadań wykonywanych ściśle według prawideł. Polega ona na celowym zestawieniu odpowiednio dobranej pozycji wyjściowej z przemyślanym przebiegiem ruchu. Ruchowej ekspresji twórczej / metoda improwizacji ruchowej / - dzieciom podaje się wyjaśnienia co mają robić, natomiast w jaki sposób, będzie wynikało z inwencji twórczej dzieci, ich pomysłowości, fantazji i doświadczeń ruchowych. Często stosuje się ją przy muzyce. Problemowa oparta na mechanizmie emocjonalno motywacyjnym. Czynnikami motywującymi do działania są zadania, których rozwiązanie stanowi dla dziecka określony problem, wymagający od niego odpowiedniego poziomu sprawności fizycznej i pracy umysłu. METODY WYCHOWAWCZE: Wpływu osobistego wysuwanie sugestii, wyrażanie pochwały i aprobata poprawnie wykonanych ćwiczeń. Wpływu sytuacyjne nagradzanie wychowawcze, instruowanie. Wpływu społecznego modyfikacja celów zespołu, kształtowanie norm postępowania. Kierowania samowychowaniem - idealizacja, poznanie, samoocena wstępna, aspiracje perfekcjonistyczne, decyzje samorealizacyjne, działania samowychowawcze, samoocena końcowa. RODZAJE ZABAW i GIER RUCHOWYCH Zabawy i gry orientacyjno porządkowe - reagowanie na sygnał i odpowiedni znak, - skupienie uwagi, - kojarzenie określonych form ruchu. Zabawy i gry z elementem czworakowania - naśladowanie ruchów zwierząt; - przejście na czworakach w formie zadaniowej; - chód na czworakach w pozycji odwrotnej; 5

6 - chód w podporze na trzech kończynach. Zabawy i gry rzutne - rzuty i chwyty oburącz i jednorącz ; - rzuty palcami od nóg; -rzuty z zastosowaniem różnych przyborów. Zabawy i gry z elementami ćw. korekcyjnych -ćw. głowy i szyi; - ćw. wzmacniające mm obręczy barkowej, grzbietu, klatki piersiowej, brzucha i pośladków; - ćw. nóg; - ćw. kształtujące nawyk prawidłowej postawy; - ćw. oddechowe; - ćw. antygrawitacyjne. FORMY - frontalna - zajęcia w zespołach - zajęcia indywidualne - ćwiczenia ze współćwiczącym - przy muzyce - zajęcia organizowane w terenie - zajęcia organizowane w ogródku korekcyjnym - według możliwości wyjazdy na basen STANDARDY OSIĄGNIĘĆ UCZNIA Zabawy i gry ruchowe stosowane na zajęciach gimnastyki korekcyjnej sprzyjają prawidłowemu kształtowaniu postawy ciała, która w dużym stopniu zależy od ukształtowania kręgosłupa. W toku zajęć prowadzonych formą zabaw i gier ruchowych podnosi się wydolność wielu układów i narządów, a także rozwijają się wszystkie cechy motoryki, mające zastosowanie w toku codziennej działalności człowieka. W zestawieniu z ćwiczeniami gimnastycznymi i innymi rodzajami ćwiczeń zabawy i gry ruchowe dzięki swej różnorodności rozwiązań ruchowych angażują wielkie masy mięśniowe i dają okazję do wszechstronnego, wielokierunkowego i prawie nieograniczonego wpływania na człowieka. Wykorzystując takie formy ruchu jak: chód, rzut, bieg i skok umożliwiają nie tylko doskonalenie tych form, lecz umożliwiają również podnoszenie funkcji adaptacyjnej. Mówiąc o korzystnym wpływie zabaw i gier ruchowych na kształtowanie i podnoszenie wydolności i sprawności fizycznej człowieka oraz wzbogacanie jego umiejętności, należy podkreślić, iż wpływają one korzystnie na rozwój umysłowy dzieci, a także na ukształtowanie ich postawy, woli i charakteru. 6

7 OSIĄGNIĘCIA z ZAKRESU: ZABAW i GIER ORIENTACYJNO PORZĄDKOWYCH: umiejętność skupienia uwagi podczas czynności ruchowych, kształtowanie szybkiej i celowej reakcji, spostrzegawczości, orientacji, kojarzeniu określonych form ruchu z ustalonymi sygnałami i znakami, przyjmowanie prawidłowej postawy w różnych pozycjach na dany sygnał. ZABAW i GIER z ELEMENTEM CZWORAKOWANIA: wzmacnianie mm odcinka lędżwiowego i pasa barkowego, wyrobienie mm brzucha i prostowników grzbietu, wyrobienie siły mm nóg i rąk, wyrobienie zwinności, ogólne wyrobienie aparatu kostno stawowo wiązadłowego. ZABAW i GIER RUCHOWYCH: wyrobienie obszerności ruchu w stawach biodrowych, zwiększenie ogólnej zręczności i zwinności, ukształtowanie umiejętności skupienia uwagi i koncentracji, ukształtowanie koordynacji wzrokowo ruchowej. ZABAW i GIER RUCHOWYCH z ELEMENTAMI ĆW. KOREKCYJNYCH: usprawnienie mm szyi, wzmocnienie mm obręczy barkowej, wzmocnienie mm grzbietu i klatki piersiowej, wzmocnienie mm brzucha, wzmocnienie mm pośladków, wysklepienie stopy i korygowanie ustawienia stopy, ukształtowanie nawyku prawidłowej postawy, prawidłowe oddychanie. OGÓLNE OSIĄGNIĘCIA z ZAKRESU WAD POSTAWY 1. Przywrócenie prawidłowych stosunków anatomicznych i utraconych funkcji. 2. Rozciągnięcie mm nadmiernie napiętych i przykurczonych w obrębie klatki piersiowej stawów biodrowych i barkowych. 3. Zwiększenie siły i wytrzymałości mm grzbietu, pośladków i brzucha. 4. Utrzymanie prawidłowej ruchomości kręgosłupa, by zapobiec tendencjom do jego usztywniania. 5. Wykształcenie nawyku prawidłowej postawy. 6. Prawidłowe ukształtowanie łuków poprzecznych i podłużnych stóp oraz odpowiednie, fizjologiczne ustawienie. 7

8 7. Przywrócenie sprężystego i elastycznego chodu. 8. Usuniecie szybkiego męczenia się. 9. Wzmocnienie grup mięśniowych, które w głównej mierze decydują o prawidłowej postawie i wydolności stóp. 10. Wyrobienie odruchu prawidłowego stawiania stóp w chodzie i biegu oraz poprzecznego otrzymania ich podczas stania. OSIĄGNIĘCIA WYCHOWAWCZE 1. Wyrobienie nawyku dokładnego wykonywania zadań korekcyjnych i wychwytywanie błędów. 2. Wyrobienie nawyku respektowania przepisów zabaw i gier ruchowych. 3. Pokonywanie nieśmiałości w zespole. 4. Czynne wykonywanie zadań i uczestnictwo w rywalizacji. 5. Wyrobienie dokładności i szybkości wykonywanego zadania. 6. Nabycie umiejętności analizy błędów z zakresu korekcji wad postawy oraz wskazywanie przyczyn ich powstawania i sposobów uniknięcia. BIBLIOGRAFIA 1. Bondarowicz M.: Zabawy i gry ruchowe. Podstawy metodyczne. AWF, W-wa 1996,wyd. VI. 2. Kołodziejowie M. R., Mamola I.: Gimnastyka korekcyjno kompensacyjna w szkole. FOSZE, Rzeszów Kutzner Kozińska M.: Dbaj o prawidłową postawę ciała dziecka. WsiP, W-wa Kutzner-Kozińska M.: Korekcja wad postawy. WSiP, W-wa Owczarek S., Bondarowicz M.: Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej. WSiP, W-wa Romanowska A.:Konspekty zajeć gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej. Korepetytor, Płock Trześniowski R.: Zabawy i gry ruchowe. WSiP, W-wa