Informator. Pikieta sadowników w Warszawie. Batalia Związku Sadowników RP o złagodzenie skutków embarga. Jubileusz XV-lecia Związku Sadowników RP

Transkrypt

1 ISSN /2014 Informator Biuletyn Związku Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej Pikieta sadowników w Warszawie Batalia Związku Sadowników RP o złagodzenie skutków embarga Jubileusz XV-lecia Związku Sadowników RP Dobry biznes w Rosji

2 Belsk Duży, ul. Kozietulskiego 17, tel./fax (48) , FILIA: Sandomierz, Bogoria Skotnicka 50, tel. kom FILIA: Góra Kalwaria, Coniew 37A, tel. kom PRZYCZEPY-LAWETY SADOWNICZE Ładowność do 30 skrzyń/10 ton ładunku Możliwość przewozu innych Maszyn dzięki hydraulicznemu systemowi opuszczania przyczepy i tylnej klapy (laweta) hamulce SYSTEm mocowania PASAmI hydrauliczne lub pneumatyczne 5 w standardzie Targi Owocnych Spotkań Targi Sadownictwa i Warzywnictwa TSW 2015 Największa wystawa maszyn i urządzeń dla ogrodnictwa. Wręczenie nagród im. prof. Szczepana A. Pieniążka za innowacyjne produkty dla ogrodnictwa. Najszerszy w kraju przegląd nawozów i środków ochrony roślin. Dwudniowa konferencja branżowa. Patronat honorowy Patronat Patron merytoryczny TRSK Partnerzy targów Patroni medialni KZGPOiW Organizator: Oficyna Wydawnicza Oikos Sp. z o.o., ul. Kaliska 1 m.7, Warszawa lutego 2015 Centrum Expo XXI ul. Prądzyńskiego 12/14, Warszawa

3 Walenie głową w mur Walenie głową w mur to czynność o dużym znaczeniu poznawczym: uzmysławia ona walącemu siłę muru w sposób niezwykle dobitny i plastyczny inaczej znałby ją tylko ze słyszenia. Stefan Kisielewski Temat, jak najbardziej aktualny w 2014 roku, związany z obrotem produktów rolnych w naszym przypadku owoców. A zaczęło się już od truskawek. Przetwórstwo, niekoniecznie z polskimi korzeniami (proszę mnie nie posądzać o nacjonalizm, tylko przeanalizować strukturę własności), postanowiło narzucić producentom dość niskie ceny. Chłop zagryzł zęby, truskawkę zebrał, poklął i zaczął zbierać kolejne owoce miękkie i pestkowe. Zderzenie z tematem było niezmiernie twarde. Porzeczkowcy podnieśli larum, Związek Sadowników RP zwołał konferencję prasową, minister włączył się, oceniając, że praktyki stosowane na polskim rynku owoców są niedopuszczalne. Zwrócił się do prezesa UOKiK, aby zbadał sprawę zakupu owoców po cenach dumpingowych i wprowadzanie ich przetworów na rynek. Prezes sprawę zbadał i odpowiedział, że nie ma podstaw do wszczęcia postępowania, chociaż zauważa problem. Chyba sprawę potraktował powierzchownie i nie zgłębił swojej wiedzy o niepokoje Komisji Europejskiej zawarte w komunikacie do Parlamentu Europejskiego w sprawie zwalczania nieuczciwych praktyk handlowych z dnia roku. COPA-COGECA również nie omieszkała zwrócić uwagi na istnienie czynnika strachu wśród producentów w łańcuchu dostaw. Zaczynam podejrzewać, że od jakiegoś czasu działają w tym wszystkim siły nadprzyrodzone lub jasnowidzenie tych, którzy kupują i przetwarzają owoce. Od wielu lat chłopi zastanawiają się nad mechanizmem kształtowania cen rynkowych. Dumają, jak pojąć cenę dnia obowiązującą od godzin wieczornych, bądź jej brak. Otwierają szeroko oczy, bo znów tąpnęło wszędzie i równo, na ogół w dół i o tej samej godzinie. Może niektórzy myślą, że to tylko towarzystwo od roboty w polu lub w sadzie ale oni myśleć potrafią. Analizują i żadna racjonalna odpowiedź nie przychodzi im do głowy tylko zmowa cenowa skupujących szczególnie tych na końcu drabinki. Chłop właśnie tak myśli, bo nikt do tej pory, w uzasadniony sposób, nie wytłumaczył mu tego zjawiska ocierającego się o cud. Skoro to objawienie nie działa na UOKiK i inne instytucje, to i my tracimy wiarę w naszej sprawie cudu nie będzie! A jak pięknie mówiło się o gospodarce wolnorynkowej, konkurencji podmiotów w zabieganiu o skup owoców. Naszym wybawieniem i panaceum na wszelkie zło byłego systemu miało być wstąpienie do UE. Wymyśliliśmy wiele ciekawych projektów, zrobiliśmy skok na kasę w tworzeniu grup producenckich i zaczęliśmy podkręcać tempo dochodzenia do tych bogatych. Nie robiliśmy tego za darmo. Przecież do unijnej kasy składkę trzeba zapłacić. Mechanizm pomocowy w sposób jednoznaczny, w zakupach sprzętu i technologii, dopuszczał tylko to, co zostało wyprodukowane w krajach Europy Zachodniej. Oczywiście skrupulatnie pilnowali i pilnują tego polscy urzędnicy. I choć minister mówi o służebności podległych instytucji w stosunku do beneficjenta, to nie jednego szlag trafiał w zetknięciu z murem niewiedzy lub dziwnych wymagań. Aż przyszedł sierpień 2014 roku i prezydent Rosji, zdenerwowany na tych co zaczęli od jakiegoś czasu mieszać mu w zupie i wybierać kolejne kęski zasmażki, wprowadził embargo na owoce i warzywa najpierw na polskie, później na unijne. Wszyscy jednoznacznie potępili takie postępowanie i ruszyła batalia o rozwiązanie sytuacji kryzysowej. Coś mi się zdaje, że panowie w unijnej administracji niekoniecznie zdali sobie sprawę z powagi sytuacji. Marek Sawicki, minister rolnictwa, i Mirosław Maliszewski, prezes ZSRP, w sierpniu i wrześniu br. byli niemal rezydentami w instytucjach unijnych, aby przekonać ich władze do szybkiej reakcji. Przekonali na tyle, że w końcu KE sypnęła 125 mln euro na całą unię gdy Polska oszacowała straty na ponad 300 mln euro. A że zasada była kto pierwszy ten lepszy, więc rozpoczął się wyścig szczurów kto ile zbierze deklaracji wycofania z rynku. No i zebraliśmy w Polsce na ponad 175 mln euro. Na wieść o tym, Dacian Ciolos, komisarz UE wstrzymał procedurę i na dodatek zrejterował i nie przyjechał do Warszawy na spotkanie z sadownikami choć oni przyjechali do niego. Czy tylko zmiana rządu mu przeszkodziła? Nie będę wkraczał w sedno zaistniałej sytuacji i jej wyjaśniał, ale posłużę się cytatem Marka Twaina Są trzy rodzaje kłamstw: kłamstwa, bezczelne kłamstwa i statystyki. Solidarność słowo historia dla nas Polaków nijak się ma do niemocy urzędniczej machiny UE. Dalsze odwlekanie i przedstawianie iluzorycznych rozwiązań jest ciosem, już nie tylko w polskie sadownictwo, ale i rynek unijny. Już chłopi w Bretanii wkurzyli się i spalili dwa urzędy, bo karczochów i ziemniaków nie opłaca się im sprzedawać. Radykalne reakcje pewnie będą się nasilać i co wtedy? Ręce zacierają jedynie przetwórcy, bo nadal kupują po cenach dumpingowych. A pewnie i gotowi są dostawić pojemników, aby pomieścić przewidywane ilości jabłek, które nie zostaną wycofane z rynku, ale trafią na ich rampy. Producentowi pozostało albo dalej walić głową w mur, albo tak jak powiedział jeden z moich kolegów związkowców wyjść na drogi i inne miejsca publiczne i narobić bałaganu, w i tak już istniejącym. Marian Smentek Redaktor Naczelny Informator 1

4 Spis treści Walenie głową w mur Marian Smentek Jubileusz XV-lecia Związku Sadowników RP Agnieszka Dywan Być silnym, znaczy działać razem Leszek Przybytniak GORĄCY TEMAT Embargo obawy Związku Sadowników RP Związek Sadowników RP NASZE INTERWENCJE Oświadczenie ZSRP Mirosław Maliszewski GORĄCY TEMAT 8 Batalia Związku Sadowników RP o złagodzenie skutków embarga RELACJE 11 Pikieta sadowników w Warszawie Związek Sadowników RP 11 Akcja promocyjna polskich owoców w Senacie RP NASZE INTERWENCJE 12 Postulaty ZSRP Zarząd Główny Związku Sadowników RP 14 INFORMACJE BRANŻOWE REALIZOWANE PROGRAMY 15 Ruszyła kampania Europejskie jabłka dwukolorowe 16 Partnerzy w biznesie Agnieszka Dywan RELACJE 17 Unia Europejska tylko obiecuje Agnieszka Dywan Dobry biznes w Rosji Agnieszka Dywan WYDARZENIA Manufaktura Smaków 2014 za nami Krzysztof Ryczek Piknik w Błędowskich Sadach Związek Sadowników RP Odsłonięcie pomnika Profesora Szczepana Aleksandra Pieniążka Agnieszka Dywan Wydawca: Związek Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej ul. J. Piłsudskiego Grójec tel./faks: biuro@polskiesadownictwo.pl Hortpress Sp. z o.o. ul. Rakowiecka Warszawa tel Redaktor naczelny: Marian Smentek tel Redakcja: Grażyna Ciołkowska-Paluch, Anna Skoczyńska Reklama: Anna Możdżyńska, tel a.mozdzynska@hortpress.com Opracowanie graficzne i techniczne: Bartek Mika Zdjęcia na okładce: Związek Sadowników RP Druk: EDIT Sp. z o.o., ul. Dworkowa 2, Wiązowna Nakład: 3000 egz. Reklamy całostronicowe: IV okł. Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo do ich zmiany i redagowania. Redakcja nie odpowiada za treść reklam zamieszczonych w biuletynie. Związek Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Katedra Sadownictwa Sadowniczy Zakład Doświadczalny Instytutu Ogrodnictwa Brzezna Sp. z o.o. oraz współorganizator Starosta Kraśnicki zapraszają na MIĘDZYNARODOWĄ KONFERENCJĘ SADOWNICZĄ W KRAŚNIKU Jagodowe trendy lutego 2015 Hala Sportowa Powiatowego Centrum Sportu i Rekreacji w Kraśniku ul. Słowackiego 7 przy Zespole Szkół nr 3 w Kraśniku Po raz kolejny w Powiatowym Centrum Sportu i Rekreacji! Komfortowe warunki i profesjonalna organizacja dla gości i wystawców! Dwa dni spotkań branżowych! Interesująca aktualna tematyka wystąpień krajowych i zagranicznych prelegentów! Odpowiedzialny za organizację: Marian Smentek, Związek Sadowników RP tel lub mariansme1@wp.pl lub biuro@polskiesadownictwo.pl 2

5 Agnieszka Dywan Związek Sadowników RP Jubileusz XV-lecia Związku Sadowników RP 12 czerwca br. w Mszczonowie Związek Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej obchodził jubileusz XV-lecia powstania organizacji. Jest to ważna data dla wszystkich sadowników, ale chyba najistotniejsza dla grupy kilkunastu osób, która w maju 1999 roku podjęła inicjatywę utworzenia wówczas Związku Sadowników Mazowsza. Byli to: Mirosław Maliszewski, Zbigniew Przybyszewski, Tomasz Korczak, Witold Jakubiak, Wiesław Czarnecki, Bogdan Zajkowski, Sławomir Wawer, Przemysław Muranowicz, Wiesław Pawlak, Andrzej Osiński, Aleksander Grzeszczyk, Grzegorz Olczak, Wojciech Kowalski, Zbigniew Hermanowicz, Sławomir Rzeźnicki. Rok 1999 to czas, w którym doszło do intensyfikacji kilku niekorzystnych zjawisk, będących efektem przemian ustroju gospodarczego, takich jak: upadek spółdzielczości sadowniczej, zwiększanie produkcji, brak popytu, niskie ceny owoców deserowych, negatywne efekty prywatyzacji przemysłu przetwórczego. Branża sadownicza przeżywała wtedy potężny kryzys, który skłonił sadowników do utworzenia oddolnej, apolitycznej organizacji, która będzie ich jednoczyła w walce o lepsze jutro. W Statucie, który opracowaliśmy w maju 1999 roku, jako pierwszy punkt umieściliśmy obronę interesów polskich sadowników i ich reprezentację podkreślał w swoim wystąpieniu Mirosław Maliszewski, prezes Związku Sadowników RP. Z różnym skutkiem udało nam się spełnić oczekiwania tych, którzy Związek wówczas zakładali i doprowadzić do tego, że dzisiaj jesteśmy jedną z bardziej liczących się organizacji w kraju i na świecie. Po piętnastu latach ze Związku, który rodził się w strażackiej remizie, który musiał głośno krzyczeć, aby móc powiedzieć co sadowników boli, dziś staliśmy się taką organizacją, która stawia konkretne propozycje i rozwiązania, pozytywnie postrzegane przez organy państwowe na różnych szczeblach, Wręczenie pamiątkowej statuetki Markowi Sawickiemu ministrowi rolnictwa i rozwoju wsi Uczestnicy jubileuszu goście, sympatycy i delegaci Związku Sadowników RP i której jubileusz tak ważne osoby dzisiaj zaszczyciły swoją obecnością. Jestem bardzo wdzięczny wszystkim, którzy przyczynili się do tego sukcesu dodał Mirosław Maliszewski. W naszym jubileuszu uczestniczyli m.in.: Marek Sawicki minister rolnictwa i rozwoju wsi, Czesława Ostrowska wiceminister pracy i polityki społecznej, Janusz Gołos konsultant ds. rolnictwa i obszarów wiejskich w Kancelarii Prezydenta RP, Lucjan Zwolak wiceprezes Agencji Rynku Rolnego, Jarosław Wojtowicz wiceprezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, prof. dr hab. Eberhard Makosz przewodniczący zarządu Towarzystwa Rozwoju Sadów Karłowych, prof. dr hab. Franciszek Adamicki dyrektor Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach, Zdzisław Woźniak wiceprezes Polskiego Związku Ogrodniczego, Witold Boguta prezes Krajowego Związku Grup Producentów Owoców i Warzyw, oraz zaproszeni goście, sympatycy i delegaci Związku Sadowników RP. Jubileusz XV-lecia to nie tylko spotkanie z zaproszonymi gośćmi, ale przede wszystkim możliwość podsumowania i podziękowania za trud i wyrzeczenia osobom, dzięki którym ta organizacja powstała, rozwija się i służy tysiącom sadowników w Polsce, a także poza jej granicami. Na początku działalności Związek kojarzony był głównie ze strajkami, blokadami i buntownikami, którzy mieli odwagę w prasie czy telewizji wypowiedzieć własne zdanie i przedstawić rzeczywistość, która nie była świetlana w której za kilogram przemysłowych jabłek, na które zakłady przetwórcze czekały rok, oferowano cenę 0,08 groszy. Patrząc dziś z perspektywy czasu, śmiało można powiedzieć, że rynek przetwórczy został unormowany, choć to nadal trudny temat z uwagi na fakt, iż niemal wszystkie przetwórnie są w rękach obcego kapitału. W trakcie piętnastu lat swej aktywności Związek Informator 3

6 Podziękowania dla Mirosława Maliszewskiego prezesa Związku Sadowników RP, oraz wręczenie pamiątkowej statuetki Sadowników RP podejmował działania na wielu polach, m.in.: współtworzył dogodne przepisy prawa europejskiego, dzięki którym powstały grupy producentów owoców i warzyw, skutecznie zabiegał o wprowadzenie cła antydumpingowego na import mrożonych truskawek z Chin oraz o dopłaty do produkcji owoców miękkich. To Związek Sadowników RP wypracował model, który od 2008 roku sprawdzał się w zakresie zatrudniania obcokrajowców (głównie z krajów sąsiadujących z nami od wschodu), ponadto jest autorem ustawy o Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. To w ramach funduszu możemy realizować projekty, które zachęcają do spożywania owoców, przedstawiają ich walory, nie tylko smakowe, ale i zdrowotne słowem promują je w kraju i zagranicą. Wspominamy te najważniejsze: Polskie jabłka wysokiej jakości program promocyjny, którego celem jest zwiększenie spożycia jabłek oraz utworzenie marki polskiego jabłka. W związku z tym opracowano specjalny znak nadawany producentom jabłek, grupom i organizacjom producentów, którzy po przejściu audytu związanego z oceną jakości produkowanych przez nich jabłek mogą być włączeni do systemu i posługiwać się logo kampanii. Projekt jest realizowany wspólnie z Towarzystwem Rozwoju Sadów Karłowych. Ciocia Jabłonka i Wujek Seler z Krainy Witaminy kampania telewizyjna promująca zdrowe odżywianie, skierowana do uczniów klas 1 3 szkół podstawowych, w których realizowany jest już program Owoce w szkole. Celem kampanii jest uświadamianie najmłodszych, w sposób ciekawy i zabawny, jak drogocenne dla zdrowia są składniki zawarte w owocach i warzywach. Dzieci pod okiem kamery własnoręcznie przygotowują z nich sałatki, potrawy, desery i przekąski. Jedz witaminy i wracaj do zdrowia program skierowany do dzieci przebywających na szpitalnych oddziałach dziecięcych. Akcja polega m.in. na darmowym dostarczaniu owoców i warzyw oraz materiałów reklamowych i edukacyjnych do szpitali. Towarzyszą jej również konferencje prasowe i spotkania poradnicze z dietetykami. Jabłka każdego dnia kampania, której główne założenia to budowanie i utrwalenie pozytywnego wizerunku jabłek europejskich w Rosji oraz na Ukrainie, jak również zwiększenie popytu, a tym samym sprzedaży jabłek europejskich w tych krajach. Inspiracją do podjęcia tej kampanii były spotkania z konsumentami przeprowadzone w Rosji i na Ukrainie, które pokazały, że to właśnie nasze jabłka są przez nich szczególnie cenione, zwłaszcza za walory smakowe i estetyczne. Uczestnictwo w Międzynarodowych Targach Owoców i Warzyw Fruit Logistica w Berlinie najważniejszym wydarzeniu handlowym w branży owocowo-warzywnej. Jest to impreza cykliczna, organizowana corocznie w Berlinie, skierowana głównie do sprzedawców owoców i warzyw z całego świata. Podczas Międzynarodowych Tragów Owoców i Warzyw Fruit Logistica spotykają się kontrahenci z ponad 127 krajów świata. W jednym miejscu można spotkać się ze znajomymi, przyjaciółmi z branży, a także nawiązać wiele nowych, ciekawych kontraktów. Uczestnicy imprezy mogą dowiedzieć się jak kształtuje się aktualna sytuacja na światowym rynku owoców i warzyw. To wydarzenie stwarza niepowtarzalną okazję do zapoznania się z innowacjami w branży oraz asortymentem konkurencji. Większość inicjatyw Związku Sadowników RP spotkało się z pozytywnym odbiorem właściwych instytucji, dzięki którym można je było wdrożyć w życie i służą polskim sadownikom do dzisiaj. Zarząd Główny uznał, iż taki jubileusz to doskonała okazja do wyrażenia wdzięczności i podziękowania za pomoc i zrozumienie osobom, które przyczyniły się do realizacji wyżej wymienionych inicjatyw. Symboliczne statuetki otrzymali: Janusz Gołos konsultant ds. rolnictwa i obszarów wiejskich w Kancelarii Prezydenta RP, Marek Sawicki minister rolnictwa i rozwoju wsi, Czesława Ostrowska wiceminister pracy i polityki społecznej, Lucjan Zwolak wiceprezes Agencji Rynku Rolnego, Jarosław Wojtowicz wiceprezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Symboliczne jabłuszka i odznaczenia wręczane podczas uroczystości Podziękowania skierowane były również do osób ze świata nauki, które otrzymały symboliczne jabłuszka, przedstawicieli grup producentów oraz osób, które zostały wyróżnione przez ministra rolnictwa odznaką honorową Zasłużony dla Rolnictwa. 4

7 Leszek Przybytniak Radny Województwa Mazowieckiego, Związek Sadowników RP Być silnym, znaczy działać razem Polska transformacja gospodarcza trwająca od 1989 roku umożliwiła rozwój wielu działów gospodarki. Niektóre branże znalazły swoje miejsca na światowych i europejskich rynkach, tworząc dobre perspektywy dla koniunktury w naszym kraju. Były również takie, które napotykając konkurencję musiały uznać jej wyższość i nie potrafiąc dostosować swojej produkcji do potrzeb rynku, aktualnie nie mają dla gospodarki większego znaczenia. Jednym z ważniejszych sektorów gospodarki, który rozwinął się przez ostatnie 25 lat, jest rolnictwo, w tym również ogrodnictwo, a zwłaszcza sadownictwo z największą produkcją w Europie i na świecie. Nasz potencjał w produkcji owoców deserowych i owoców do przetwórstwa ma ogromne znaczenie dla rynków światowych, jak i dla gospodarki naszego kraju, przynosząc korzyści finansowe i zwiększając wartość dodaną za wyeksportowane produkty. Dobrze rozwijającymi się działami produkcji ogrodniczej są m.in. uprawa jabłek, wiśni, czereśni, porzeczek głównie ze względu warunki klimatyczno-glebowe, charakteryzujące obszar naszego kraju i korzystnie wpływające na walory jakościowe i smakowe produkowanych owoców, które są szczególnie doceniane przez konsumentów spożywających żywność zarówno świeżą, jak i przetworzoną. Mamy duży rynek owoców świeżych, deserowych i bardzo duży rynek owoców przeznaczonych do przetwórstwa. W tym miejscu można zadać pytanie czy my jako producenci, przy tym bardzo dużym potencjale produkcyjnym, z uwzględnieniem bardzo dobrej jakości oferowanych do sprzedaży produktów, mamy wpływ na to, co się dzieje na rynku. Odpowiedź jest jednoznaczna i chyba zbyt pesymistyczna, gdyż jako producenci nie mamy pływu na działania rynkowe. Od wielu lat ciągłej transformacji obserwujemy ogromne zróżnicowanie cen rynkowych, od bardzo wysokich do bardzo niskich, również takich, które nie gwarantują pokrycia kosztów produkcji i zagrażają potencjałowi produkcyjnemu, co w konsekwencji może powodować brak konkurencyjności na rynku. Taką sytuację mamy w bieżącym roku. Ceny proponowane przez zakłady przetwórcze na większość owoców przeznaczanych do przetwórstwa nie pokrywają nawet w 30% kosztów ich wyprodukowania, mimo że na rynku światowym nie ma aż tak drastycznych przesłanek do prowadzenia polityki tak niskich cen. Za taki stan rzeczy niestety ponoszą odpowiedzialność menedżerowie przetwórstwa i prowadzona przez nich polityka w stosunku do producentów. Znów, jak bumerang, w tym roku wraca stwierdzenie, iż zakładom przetwórczym nie zależy na bazie surowcowej. Producenci surowca przeznaczonego do przetwórstwa nie mają powiązań kapitałowych z zakładami przetwórczymi, nie mają umów na dostawy towaru za określoną cenę, a wreszcie nie ma wspólnej polityki i woli prowadzącej do uregulowania rynku produkcji, dostaw i cen. Jeżeli nie ma chęci podjęcia działań ze strony przetwórstwa, bo takiej nie widać my producenci powinniśmy za wszelką cenę dążyć do zorganizowania się w taki sposób, aby w naszym imieniu mogły mówić i działać gospodarczo grupy producenckie i organizacje branżowe. Są one w obecnym czasie jedynymi organizacjami, które mogą nad tym rynkiem zapanować. Konsolidacja w grupach, właśnie w grupach owoców i warzyw oraz owoców miękkich, których niestety jest zbyt mało na rynku ze względu na tworzenie się przetwórstwa i zamrażalnictwa (zbliżonego własnościowo i przedstawicielsko do producentów), ma szanse ustabilizować rozchwiany rynek. Musimy wzmacniać również przedstawicielstwo branżowo- -zawodowe, którym jest Związek Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej. Związek poprzez swoich przedstawicieli, merytoryczne działanie na wszystkich szczeblach odpowiadających za gospodarkę miał i ma nadal wpływ na tworzenie pozytywnego wizerunku polskich produktów i ich producentów. Rozsądnie wzmacniając nasze bardzo odpowiedzialne przedstawicielstwo jesteśmy w stanie sami, w sposób korzystny dla naszych gospodarstw, działać na rynku krajowym i zagranicznym. Informator 5

8 Gorący temat Embargo obawy Związku Sadowników RP Ta informacja była dla nas swego rodzaju zaskoczeniem mówił Mirosław Maliszewski, prezes Związku Sadowników RP, poseł Polskiego Stronnictwa Ludowego podczas konferencji prasowej, która odbyła się 31 lipca 2014 roku. W ten sposób odniósł się do zapowiedzi ze strony Federacji Rosyjskiej o nałożeniu z dniem 1 sierpnia br. sankcji na polskie owoce i warzywa. Uważaliśmy, że administracja rosyjska nie zdecyduje się na taki ruch, który w równej mierze oddziałuje zarówno na nas jako sadowników, jak i na ich społeczeństwo oraz biznesmenów powiedział prezes Związku Sadowników. Jego zdaniem przyczyną ich nałożenia nie jest jak twierdzą Rosjanie przekraczanie norm fitosanitarnych w warzywach i owocach wysyłanych z Polski, lecz reakcja strony rosyjskiej na sankcje nałożone przez państwa Unii Europejskiej na ten kraj. Prezes Mirosław Maliszewski przypomniał, że Polska od wielu lat prowadzi w Rosji intensywną kampanię promującą polskie jabłka Jabłka każdego dnia, która ma zachęcić Rosjan do częstszego niż do tej pory spożywania jabłek, zwłaszcza tych pochodzących z Polski. Ta kampania i inne nasze działania przyniosły znakomite efekty, a Polska stała się największym eksportem jabłek na rynek rosyjski mówił podczas konferencji prezes Związku Sadowników RP. Poinformował również, że Rosja od kilku lat jest największym importerem jabłek z Polski. To wszystko spowodowało, że relacje między nami a naszymi partnerami rosyjskimi zaczęły się układać poprawnie, a obie strony były z tej współpracy zadowolone. Polacy, że mogą sprzedać swój towar a Rosjanie mają dostęp do relatywnie tanich, dobrej jakości, akceptowanych przez nich owoców. Mam nadzieję, że nawet jeżeli ten rynek zostanie utracony to tylko kwestia czasu w przyszłości nasze relacje ze stroną rosyjską znów będą pozytywne, będziemy próbowali podtrzymać aktywność na tym rynku, oddziaływać na rosyjską administrację i biznes mówił Mirosław Maliszewski. Chcę w tym miejscu powiedzieć, że polscy sadownicy absolutnie nie czują się winni z tego powodu (wprowadzenia embarga przyp. red.) tak Mirosław Maliszewski, prezes Związku skomentował podczas konferencji prasowej zapowiedź Federacji Rosyjskiej o czasowym wprowadzeniu zakazu wwozu polskich owoców i warzyw na teren Federacji Rosyjskiej i dodał: My produkujemy owoce dobrej jakości, akceptowane zarówno przez nasze służby wewnętrzne, jak i przez wiele innych rynków na świecie. Absolutnie nie zgadzamy się z zarzutami, które formułuje strona rosyjska, że podstawą wprowadzenia ograniczeń w handlu są pozostałości pestycydów lub nieprawidłowa ochrona, tym bardziej, że wymagania dotyczące pestycydów, które stawiała strona rosyjska są bardzo wygórowane i rzadko dochodziło do ich przekroczenia. Poinformował również, że nie było możliwości weryfikacji rosyjskich doniesień w sprawie przekroczenia norm fitosanitarnych. Stronie polskiej nie zostały bowiem udostępnione ani dokumenty z kontroli, ani próbki przeznaczone do badań. Na pytania: kto zje nasze owoce oraz czy i jak uda nam się zagospodarować tysiące ton jabłek, które szły do tej pory do Rosji Mirosław Maliszewski, odpowiedział: Widząc chimeryczność rynku rosyjskiego od jakiegoś czasu zaczęliśmy znajdować nowe rynki zbytu na polskie jabłka. Poinformował, że w pierwszej kolejności skierujemy naszą aktywność na rynek Unii Europejskiej, zwłaszcza na Niemcy (duży importer jabłek). Myślimy też o rynkach, które częściowo już zdobywaliśmy np. bogate kraje Afryki Północnej. W najbliższym czasie rusza kampania, która będzie realizowana na rynkach krajów arabskich i chińskim. Mamy nadzieję, że będziemy tam wysyłać duże ilości owoców w przyszłym roku. Jak podkreśla Mirosław Maliszewski kampania będzie podobna do tej prowadzonej w Rosji, a więc będzie zachęcała do częstszego kupowania polskich jabłek. Kolejnymi rynkami, na których będziemy chcieli sprzedawać nasze owoce, są duży rynek indyjski oraz rynki wietnamski i amerykański (USA i Kanada). Maliszewski zapowiedział, że Związek Sadowników RP wspólnie z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwrócą się do Unii Europejskiej, aby pomogła nam realizować kolejne działania promocyjne, wspierając je funduszami z budżetu unijnego. Mam takie wrażenie, że przeholowaliśmy tak Mirosław Maliszewski ocenił zaangażowanie strony polskiej w działania w sprawie nałożenia sankcji na stronę rosyjską i w sytuację na Ukrainie. Związek Sadowników RP i moje środowisko polityczne oraz gospodarcze nie jeździło na Majdan, nie namawiało Ukraińców do rewolucji my proponowaliśmy systemy pozytywne, mówiliśmy, że Polska powinna otworzyć się na biznes ukraiński, na pracowników z Ukrainy ( ). Mieliśmy inny pomysł jak wspierać Ukrainę ( ). My jako sadownicy jesteśmy dużym pracodawcą, od kilku lat zatrudniamy do prac w naszych gospodarstwach obywateli Ukrainy mówił prezes Związku Sadowników i dodał: Nierzadko jest to około 100 tys. obywateli Ukrainy rocznie. Chcemy kontynuować ten stan, bo jest to duży zastrzyk finansowy nie tylko dla rodzin ukraińskich, ale i dla gospodarki ukraińskiej ( ). Niedługo wystąpimy do ministra pracy i polityki społecznej, aby te dobre przepisy, które do tej pory obowiązywały jeszcze bardziej zliberalizować, aby tym dobrym przykładem pozyskiwać partnera ukraińskiego ( ). Liczymy, że tak jak dzisiaj Polska odważnie przeciwstawia się polityce prowadzonej przez Rosję, tak zapewni polskim producentom rekompensaty z powodu embarga dodał Mirosław Maliszewski. Związek Sadowników RP 6

9 Nasze interwencje ZWIĄZEK SADOWNIKÓW RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ ul. Piłsudskiego Grójec tel./faks (48) OŚWIADCZENIE Związek Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej wyraża oburzenie na przedstawione przez Komisję Europejską 22 sierpnia br. propozycje wsparcia w sektorze owoców i warzyw w związku z wprowadzeniem embarga przez Federację Rosyjską. Jesteśmy tymi, którzy embargiem zostali dotknięci jako pierwsi i już dzisiaj ponosimy straty z powodu jego wprowadzenia. Sytuacja ta w następnych tygodniach prawdopodobnie jeszcze bardziej się pogłębi. Polska była największym dostawcą owoców i warzyw na rynek rosyjski samych jabłek sprzedaliśmy tam w ub. roku 700 tys. ton, a znaczna część naszego eksportu na Białoruś, Ukrainę i do Kazachstanu trafiała docelowo także do FR i dlatego od początku wnioskowaliśmy o specjalne formy pomocy właśnie dla polskich sadowników. Niestety w naszych rozmowach z Komisją Europejską od początku odczuwaliśmy niezrozumienie problemu i jego bagatelizowanie. Wydawało nam się, że siła naszych argumentów i przedstawione poważne analizy rynkowe przekonały brukselskich urzędników. Przeprowadzone w ostatnim czasie rozmowy pozwoliły odnieść wrażenie, że pomoc będzie szybka i choć w znacznej części pokryje straty. Ogromne zaangażowanie ministra rolnictwa i rozwoju wsi Marka Sawickiego, w rozwiązanie naszych problemów, jego trafione propozycje, ogromna determinacja i aktywność w działaniach, ten optymizm potwierdzały. Komunikat z 22 sierpnia to jedno wielkie rozczarowanie. Forma udzielanej pomocy (przez organizacje producenckie), stawki (obniżone o 50% dla indywidualnych producentów), termin obowiązywania, termin wypłacenia pomocy i nieuwzględnienie pewnych gatunków, to wyraźne postawienie Polski w zdecydowanie złej sytuacji. Nie możemy na to pozwolić, bo to właśnie my najbardziej odczujemy skutki rosyjskiego embarga, a absolutnie nie uważamy się za europejczyków drugiej kategorii. Największą złość wywołuje zastosowanie oficjalnie i dosłownie zapisanej zasady kto pierwszy ten lepszy. Nie zgadzamy się na to, że jako kraj, który w zeszłym roku wyeksportował do Rosji ponad 800 tys. ton owoców i warzyw o wartości blisko 350 mln euro, będzie się ścigał z innymi, których rozmiar strat jest minimalny, o zaproponowane 125 mln euro pomocy skierowanej do ogrodników całej Unii Europejskiej. Nie jesteśmy sforą zgłodniałych psów, która będzie między sobą walczyła o ochłap rzucony przez dobrego pana, wzajemnie się przy tym zagryzając. Z powodu naszego ogromnego zawodu postawą unijnych urzędników 26 sierpnia br. organizujemy w Brukseli duży protest przed siedzibami Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego, połączony z rozdawaniem niewysłanych z powodu rosyjskiego embarga produktów. Domagamy się zmiany form pomocy i ich szybkiego uruchomienia. To pierwsza z planowanych przez ZSRP akcji, a kolejne w przypadku braku pozytywnych dla nas decyzji są w przygotowaniu. Nie pozwolimy, aby największymi poszkodowanymi w wyniku unijno-rosyjskiego konfliktu byli polscy sadownicy, nie pozwolimy, aby budowane od pokoleń rodzinne, chłopskie gospodarstwa upadły, nie pozwolimy, aby z tak wielkim wysiłkiem tworzone prawdziwe grupy producenckie przejęli zewnętrzni operatorzy, nie pozwolimy, aby zdominowane przez zagraniczny kapitał zakłady przetwórcze i sieci handlowe zrobiły z nas dostarczyciela taniego surowca potrzebnego do zarabiania wielkich pieniędzy. Jesteśmy wielkim, dumnym narodem, który nie pozwoli sobą poniewierać, a polscy ogrodnicy są jedną z jego elit. Wielokrotnie w trudnych momentach braliśmy na siebie ciężar odpowiedzialności za losy naszej Ojczyzny oraz niech nikt nie posądza nas o koniunkturalizm w tych trudnych dla Europy czasach. Walcząc o przetrwanie naszego wielopokoleniowego dorobku, walczymy o Polskę. W imieniu Zarządu Głównego Związku Sadowników RP Mirosław Maliszewski prezes Konto nr: w BS Grójec, NIP: , Członkowie Prezydium Zarządu: Prezes Mirosław Maliszewski tel , Wiceprezes Tomasz Solis tel , Wiceprezes Robert Remiszewski tel , Wiceprezes Andrzej Kazimierczak tel , Skarbnik Witold Piekarniak tel , Sekretarz Marian Smentek tel Informator 7

10 Gorący temat Batalia Związku Sadowników RP o złagodzenie skutków embarga 7 sierpnia 2014 r. W siedzibie Komisji Europejskiej w Brukseli odbyło się spotkanie grupy polskich ekspertów z urzędnikami Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich (DG AGRI) w sprawie łagodzenia skutków embarga na polskie owoce i warzywa. Mirosław Maliszewski, prezes Związku Sadowników RP, przekazał informacje o aktualnej sytuacji w jakiej znalazły się polskie gospodarstwa i grupy producenckie. Na podstawie analizy danych omówił sprzedaż jabłek po drastycznie niskich cenach wiosną tego roku, co niewątpliwie wpłynęło na słabą kondycję finansową wielu gospodarstw. Należy wspomnieć, że ceny proponowane za inne owoce (np. porzeczki i wiśnie) również były katastrofalnie niskie. W rozmowie z przedstawicielami Komisji Europejskiej powiedział, że polskie ogrodnictwo, bez pomocy finansowej ze strony Unii Europejskiej, nie jest w stanie przetrwać do następnego sezonu. Zaproponował system rekompensat dla gospodarstw, które zdecydują się nie wprowadzać owoców na rynek. Jego zdaniem jest to najlepszy sposób na przetrwanie kryzysu. Polska delegacja odniosła wrażenie, że jej stanowisko zostało zrozumiane przez brukselskich urzędników. Wyjazd grupy eksperckiej służył przygotowaniu gruntu do rozmów polskiego ministra rolnictwa Marka Sawickiego z unijnym komisarzem Dacianem Ciolosem. ZSRP 8 sierpnia 2014 r. Drugie spotkanie z Komisją Europejską, w którym uczestniczyli również poszkodowani w wyniku rosyjskiego embarga. Kilka krajów, szczególnie Hiszpania, Włochy, Litwa, Francja, wspierało pomysł wprowadzenia instrumentów pomocowych dla tracących dochody europejskich ogrodników. Mirosław Maliszewski po raz drugi zaproponował unijnym urzędnikom konieczność wprowadzenia mechanizmu wycofywania z rynku tych partii owoców i warzyw, które potencjalnie trafiłyby na rynek Federacji Rosyjskiej. Nasz eksport z kilku minionych lat to ogromna ilość. Samych jabłek w roku ubiegłym sprzedaliśmy około 700 tys. ton. Co teraz z nimi zrobimy? Jeśli Rosja ich nie kupi, skierujemy je na inne rynki, także te, które dziś zdominowały państwa starej Unii. Ratując się i robiąc to po cenach dumpingowych, spowodujemy drastyczny spadek cen we wszystkich krajach. Stracimy więc wszyscy. Niezbędne jest zdjęcie tej nadwyżki z rynku najlepiej pozostawienie w sadzie a decydującym się na to plantatorom wypłacenie rekompensat. To najlepszy mechanizm powiedział Mirosław Maliszewski. W podobnym tonie wypowiadali się inni uczestnicy spotkania, twierdząc że potencjalne, inne możliwości mogą być nieskuteczne. Nie da się dopłacić do eksportu, bo miejsc sprzedaży tak ogromnej ilości produktów na świecie nie ma zbyt wiele, a skie- rowanie tak dużej partii do przetwórstwa zdestabilizuje rynek na kilka następnych sezonów. Prawie wszyscy zgodzili się z tym stwierdzeniem i namawiali unijnych urzędników do przyśpieszenia działań. Tego samego dnia prezes Związku Sadowników RP Mirosław Maliszewski udał się z wizytą do unijnej organizacji rolniczej COPA-COGECA. Celem spotkania była wymiana informacji o stanie poszczególnych rynków rolnych z Unii Europejskiej w związku z rosyjskim embargiem. W większości krajów sytuacja jest dramatyczna. Wykorzystują to bezwzględnie sieci supermarketów i zakłady przetwórcze zaniżając ceny. Ponadto podczas spotkania wypracowano wspólne stanowisko prezentowane przed Komisją Europejską. Większość krajów zgodziła się z propozycją prezesa Mirosława Maliszewskiego, która zakładała, że najskuteczniejszym mechanizmem obrony przed dalszym załamaniem rynku będzie niezbieranie owoców i warzyw za finansową rekompensatą. Bezpośrednią przyczyną zwołania spotkania był list skierowany przez polskie organizacje rolne reprezentowane w COPA- -COGECA, w którym popierają wystąpienie ministra rolnictwa i rozwoju wsi Marka Sawickiego. Spotkanie odbyło się z inicjatywy Jacka Pruszkowskiego członka Krajowej Rady Izby Rolniczej i Związku Sadowników RP. ZSRP 12 sierpnia 2014 r. Rozmowy ministra rolnictwa i rozwoju wsi Marka Sawickiego z unijnym komisarzem ds. rolnictwa Dacianem Ciolosem, w których uczestniczył również Mirosław Maliszewski prezes Związku Sadowników RP, poseł na Sejm RP. W trakcie spotkania omówiono sytuację w polskim rolnictwie po wprowadzeniu przez Federację Rosyjską embarga na owoce i warzywa. Jak poinformował Mirosław Maliszewski, podczas rozmów nie zapadły wiążące deklaracje co do pomocy ze strony Unii Europejskiej dla polskich plantatorów owoców i warzyw. Jego zdaniem Unia 8

11 Europejska nie rozumie skali problemu, jaki wystąpił w Polsce po nałożeniu na nasze produkty sankcji przez Federację Rosyjską. Zapowiedź konkretnych decyzji dopiero we wrześniu to niestety skutek długiego procesu decyzyjnego w Unii Europejskiej mówił Mirosław Maliszewski i dodał: We wrześniu prawdopodobnie nastąpi spadek cen owoców i warzyw i rozregulowanie rynku na terenie całej wspólnoty, bo czym innym może być kierowana w poprzednich latach podaż do Federacji Rosyjskiej, która teraz trafi tylko na obszar wspólnoty. Weźmy przykład polskich jabłek, które zamiast trafić do Federacji Rosyjskiej w ilościach kilkuset tys. ton, trafią na rynki Niemiec, Francji czy Wielkiej Brytanii. Skutki załamania cen dotkną nie tylko producentów z Polski, ale wszystkich unijnych plantatorów, jeśli do tego czasu nie wycofamy rosyjskiej puli z rynku. Wtedy Komisja Europejska będzie musiała udzielić pomocy wszystkim sadownikom z UE produkującym jabłka. Pytanie skąd weźmie na to pieniądze? Dlatego Polska propozycja wycofania kilkuset tys. ton jabłek i nie skierowania ich do obrotu wydaje się być jedynym dobrym pomysłem. Jego zdaniem lepiej i taniej jest zapobiegać sytuacjom kryzysowym, niż je później likwidować. Niestety Komisja Europejska nie podziela tej opinii i nie chciała się pochylić nad problemem, który dotknął w tym sezonie polskich plantatorów porzeczek i wiśni. W tej sprawie brak jest jakichkolwiek decyzji. W kontekście tej sytuacji zapowiedź Białorusi, że nie przyłączy się do rosyjskiego embarga i nadal chce umożliwiać zakup jabłek z Polski jest lepszą wiadomością niż ta, dotycząca stanowiska Unii Europejskiej. ZSRP 14 sierpnia 2014 r. COPA-COGECA wysłała pismo do komisarza ds. rolnictwa Daciana Cioloşa, apelując o szybką i skuteczną reakcję na kryzys spowodowany nałożeniem przez Rosję embarga na produkty rolne, które dotyka europejski sektor rolny. Albert Jan Maat ostrzegał: Ceny produktów łatwo psujących się, takich jak owoce, warzywa czy świeży nabiał, już znajdują się pod presją. Ceny innych produktów objętych zakazem importu również się pod nią znajdą. Zakaz importu wprowadzony przez Rosję wywrze poważne skutki dla sektora rolnego. Trudna sytuacja europejskiego rynku wieprzowiny stanowi świetny przykład skutków embarga wprowadzonego przez Rosję na początku tego roku. COPA-COGECA już teraz stara się oszacować wielkość strat. Albert Jan Maat podkreślił: Pierwsze przesłanki wskazują na to, że straty mogą znacznie przekroczyć 400 mln euro rezerwy kryzysowej Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). W tej sytuacji nie zawinił sektor rolno-spożywczy. Jest ona skutkiem międzynarodowej polityki, jednak to nasz sektor najbardziej na niej cierpi. Dlatego też niezbędne instrumenty wsparcia nie powinny być finansowane wyłącznie z budżetu WPR, lecz również z innych funduszy. Przewodniczący COGECA Christian Pèes podkreślił: COPA-COGECA apeluje więc do Komisji Europejskiej o wykorzystanie wszystkich dostępnych środków, jak np. wdrożenie nadzwyczajnych środków rynkowych, takich jak wycofanie produktów z rynku, szybsze wypłacenie płatności bezpośrednich, przyśpieszenie kampanii promocyjnych w celu pobudzenia popytu oraz przyśpieszenie negocjacji o wolnym handlu z krajami spoza UE, aby doprowadzić do otwarcia nowych rynków. Ze względu na znaczny zakres i szybki rozwój kryzysu ważną rolę odegra monitorowanie marż w łańcuchu żywnościowym w celu ograniczenia ewentualnych spekulacji. UE powinna również zagwarantować skoordynowane wdrażanie środków w państwach członkowskich, a także upewnić się, że dodatkowe fundusze krajowe zostaną udostępnione, by stawić czoła temu kryzysowi. Podsumowując, obydwaj przewodniczący powiedzieli, że nie do przyjęcia jest fakt, że sektor rolny jest ofiarą i płaci za kryzys na Krymie, Ukrainie i w Rosji. Należy podjąć bardziej zdecydowane działania. Żródło: 19 sierpnia 2014 r. Spotkanie polskiej delegacji reprezentowanej przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi Marka Sawickiego, oraz prezesa Związku Sadowników RP, posła na Sejm RP Mirosława Maliszewskiego, w Brukseli z komisarzem ds. handlu Karelem de Guchtem. W trakcie rozmów Karel de Gucht poinformował stronę polską, że zaproponowane przez Komisję Europejską 125 mln euro na rekompensaty, to kwota wstępna, która nie narusza puli 400 mln euro z rezerwy budżetowej na regulacje rynków. Jeżeli po dwóch miesiącach zajdzie taka potrzeba, to te środki zostaną uruchomione. Z relacji prezesa ZSRP wynikało, że komisarz Gucht ze zrozumieniem przyjął do wiadomości, że mechanizm zaproponowany przez Komisję Europejską powinien obowiązywać od 1 sierpnia br., a nie dopiero od 18 sierpnia br. Informacje na temat stawek rekompensat planowano przedstawić po posiedzeniu Komitetu Zarządzającego, który zbierał się w Brukseli 22 sierpnia br. Po spotkaniu polska delegacja poinformowała, że został przyjęty wniosek wicepremiera, ministra gospodarki Janusza Piechocińskiego w sprawie skargi Komisji Europejskiej do Światowej Organizacji Handlu (WTO) w odniesieniu do działań Federacji Rosyjskiej, która wprowadziła embargo na owoce i warzywa w Unii Europejskiej. Komisarz Karel de Gucht podjął wtedy konsultacje wewnątrzunijne w sprawie skargi do WTO na nieprawne, burzące reguły handlu działania Rosji. ZSRP 26 sierpnia 2014 r. Około 200 przedstawicieli izb rolniczych oraz producentów owoców i warzyw protestowało w Brukseli przed siedzibą Komisji Europejskiej oraz Parlamentu Europejskiego przeciwko zapro- Informator 9

12 ponowanym przez Komisję Europejską zasadom wypłacania rekompensat za straty poniesione w związku z rosyjskim embargiem na produkty rolno-spożywcze z UE. W proteście zorganizowanym przez Krajową Radę Izb Rolniczych wzięli udział przedstawiciele: wojewódzkich izb rolniczych z całej Polski, Związku Sadowników RP na czele z Mirosławem Maliszewskim prezesem, posłem na Sejm RP, Związku Producentów Papryki Polskiej na czele z Piotrem Papisem wójtem Gminy Klwów, oraz Federacji Branżowych Związków Producentów Rolnych na czele z przewodniczącym Marianem Sikorą. Protestujący pod Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską rozdawali przechodniom polską paprykę, jabłka, śliwki i gruszki. Ponadto prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych Wiktor Szmulewicz wraz z Mirosławem Maliszewskim, Piotrem Papisem oraz Marianem Sikorą przekazali postulaty, które skierowane były do władz organów UE, w których napisali: W związku z rażąco niskim budżetem oraz niezadowalającymi stawkami rekompensat zaproponowanymi przez Komisję ds. Rolnictwa za wycofanie objętych embargiem do Federacji Rosyjskiej produktów rolno-spożywczych, zwracamy się z prośbą o szybką interwencję na forum Komisji Europejskiej, a w szczególności Komisji ds. Rolnictwa. Polscy rolnicy są mocno zaniepokojeni brakiem stanowczej i szybkiej reakcji Komisji Europejskiej w związku z nałożonym embargiem Federacji Rosyjskiej na produkty rolno-spożywcze. Roczna wartość kontraktów eksportowych polskiej żywności do Federacji Rosyjskiej wynosiła ponad miliard euro. W obecnej sytuacji niewyeksportowane produkty muszą zostać wycofane z rynku lub przeznaczone na inne niż dotychczas obszary handlowe, również w Unii Europejskiej. Stoimy na stanowisku, że absolutnie niedopuszczalne jest dyskryminowanie indywidualnych rolników, którym zaproponowano tylko połowę stawki rekompensat przysługujących organizacjom producenckim. Uważamy, że KE nie może ignorować specyfiki polskiego rolnictwa, które w dużej mierze składa się z indywidualnych gospodarstw rolnych. Uważamy, że Komisja Europejska powinna jak najszybciej zweryfikować zaproponowane stawki rekompensat, w szczególności zrezygnować z dyskryminacji polskiego rolnictwa indywidualnego i wprowadzić takie same zasady dla wszystkich rolników i producentów w Unii Europejskiej. Polscy producenci, z powodu wprowadzonego embarga, ponoszą straty od początku sierpnia, a nie od 18 sierpnia br., co nie znajduje odzwierciedlenia w propozycjach KE. Popieramy działania polskiego ministra rolnictwa Marka Sawickiego oraz polskiej Rady Ministrów w tym zakresie, przekazując powyższe postulaty. Powyższe postulaty przekazane zostały do: Hermana Van Rompuy a przewodniczącego Rady Europejskiej, Martina Schulza przewodniczącego Parlamentu Europejskiego, José Manuela Barroso przewodniczącego Komisji Europejskiej, Daciana Ciolosa komisarza ds. rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich w KE, Tonio Borga komisarza ds. zdrowia w KE, Karla De Guchta komisarza ds. handlu w KE, Jacka Dominika komisarza ds. budżetu w KE, Czesława Siekierskiego przewodniczącego Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego, Elmara Broka przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu Europejskiego, Bernda Langego przewodniczącego Komisji Handlu Międzynarodowego Parlamentu Europejskiego, Jeana Arthuisa przewodniczącego Komisji Budżetowej Parlamentu Europejskiego, Jerzego Plewy dyrektora generalnego Komisji Europejskiej w Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich. Delegacja spotkała się także z Jerzym Plewą dyrektorem generalnym Komisji Europejskiej w Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, oraz Czesławem Siekierskim przewodniczącym Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego. Po zakończonym proteście grupa udała się do siedziby COPA- -COGECA, gdzie spotkała się z Dominiquym Dejonckheerym starszym doradcą ds. ogrodnictwa, warzyw i owoców, i przedstawiła strukturę organizacyjną oraz działanie COPA-COGECA, jak również informacje w zakresie wsparcia dla unijnego sektora rolnego w odpowiedzi na embargo nałożone przez Rosję na produkty rolne UE. Polska delegacja przekazała także postulaty do sekretarza generalnego COPA-COGECA Pekki Pesonena, w celu lobbowania polskich interesów w KE. Źródło: 11 września 2014 r. Komisja Europejska wstrzymała przyjmowanie dalszych powiadomień w zakresie operacji wycofania, zielonych zbiorów i niezbierania plonów dla wszystkich produktów wskazanych w art. 1 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 932/2014 z dnia r. (Dz.U. z 2014 r., poz. 1190). W związku z powyższym poinformowano, że powiadomienia złożone po 3 września 2014 roku nie będą brane pod uwagę przez Komisję Europejską, w konsekwencji żadna pomoc finansowa Unii za operacje wycofania z rynku, zielonych zbiorów lub niezbierania plonów w odniesieniu do tych powiadomień nie zostanie przyznana. Źródło: 10

13 Relacje Pikieta sadowników w Warszawie Bez konkretnej i realnej pomocy ze strony Rządu i Komisji Europejskiej polscy rolnicy nie przetrwają tego sezonu. Nie będziemy mieli na codzienne, normalne życie, nie wspominając o braku środków na normalne prowadzenie sadów w przyszłym sezonie. Wszyscy zadajemy sobie pytanie czy Komisji Europejskiej zależy na upadku polskiego rolnictwa? Niestety wszelkie zaproponowane działania pomocowe do tego doprowadzą mówił Mirosław Maliszewski, prezes Związku Sadowników RP, podczas pikiety zorganizowanej 11 września br. w stolicy. Związek Sadowników RP Akcja promocyjna polskich owoców w Senacie RP 6 sierpnia 2014 roku w Senacie RP odbyła się akcja pod hasłem Zjedz jabłko wspólnie z marszałkiem Senatu promująca polskie owoce. Wzięli w niej udział senatorowie ze wszystkich klubów parlamentarnych. Obecni byli marszałkowie: Bogdan Borusewicz, Stanisław Karczewski, Maria Pańczyk-Pozdziej, Jan Wyrowiński, a także Mirosław Maliszewski, prezes Związku Sadowników RP. Marszałek Bogdan Borusewicz, wicemarszałek Stanisław Karczewski i prezes Mirosław Maliszewski zachęcali do jedzenia polskich owoców, będących znakomitym dodatkiem do codziennej diety i służących zdrowiu. Jabłka i śliwki dostarczone przez sadowników z okolic Grójca zostały zjedzone przez senatorów i licznie przybyłych przedstawicieli mediów. Przy okazji posiedzenia Senatu RP chcieliśmy z przewodniczącym Związku Sadowników pokazać naszą solidarność z tymi, których dotykają sankcje rosyjskie powiedział marszałek Bogdan Borusewicz. Dodał, że rosyjskie embargo nie ma żadnego związku z jakością polskich jabłek, a także innych owoców i warzyw. To nie UE wprowadziła zakaz eksportu jabłek do Rosji, a są to sankcje rosyjskie, które nie mają żadnego związku z jakością jabłek. Są to sankcje polityczne, które dotykają polskich producentów, ale także rosyjskich konsumentów. Rosja musi wiedzieć, że na rosyjskie restrykcje będzie wspólna odpowiedź wszystkich ugrupowań politycznych i całego polskiego społeczeństwa podkreślił marszałek Senatu RP. Wicemarszałek Stanisław Karczewski powiedział, że zamierza promować polskie jabłka podczas spotkania z chińską delegacją, które odbędzie się 8 sierpnia. Mam zamiar oczarować ich naszymi jabłkami. Bardzo aktualne jest powiedzenie jedno jabłko z wieczora i nie ma doktora stwierdził wicemarszałek Senatu RP. Źródło: Informator 11

14 Nasze interwencje ZWIĄZEK SADOWNIKÓW RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ ul. Piłsudskiego Grójec tel./faks (48) ZSRP/ZG/1/09/14 Warszawa, 11 września 2014 r. Sz.P. Dacian Ciolos Komisarz ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Komisja Europejska Związek Sadowników RP, jako organizacja branżowa od 15 lat działająca w imieniu i na rzecz polskich sadowników oraz broniąca ich interesów po raz kolejny, wyraża dezaprobatę dla działań Komisji Europejskiej w sprawie łagodzenia skutków nałożonego przez Rosję embarga na import owoców i warzyw. Szczególnie oburzeni jesteśmy treścią zapisów zawartych w Rozporządzeniu delegowanym Komisji Europejskiej 932/2014 ustanawiającym tymczasowe nadzwyczajne środki wsparcia w sektorze owoców i warzyw w związku z wprowadzeniem embarga przez Federację Rosyjską. Odnosząc się do głównych tez Rozporządzenia UE 932/2014, przedstawiamy następujące postulaty i argumenty za ich przyjęciem: 1. Polska jest krajem dotkniętym jako pierwszy rosyjskim embargiem. Już od 1 sierpnia odczuwamy jego skutki i ponosimy realne straty finansowe. Z każdym dniem sytuacja się pogłębia i stawia polskich producentów przed widmem bankructwa. Nie widzimy jakichkolwiek podstaw, aby mechanizmy pomocowe miały dotyczyć okresu od 18 sierpnia. Wsparcie finansowe będzie przyznawane w odniesieniu do działań przeprowadzonych w okresie od 1 sierpnia 2014 r. do 30 listopada 2014 r. 2. Polska od wielu lat była spośród krajów UE największym dostawcą owoców i warzyw na rynek rosyjski. Według danych uzyskanych z organizacji COPA-COGECA w 2013 roku eksport świeżych jabłek do Rosji wyniósł ton, z czego Polska wysłała na tamtejszy rynek około ton. Należy również zaznaczyć, że znaczna część naszego eksportu na Białoruś, Ukrainę i do Kazachstanu docelowo trafiała również do Federacji Rosyjskiej. Wartość polskich owoców i warzyw, które w 2013 roku trafiły na rosyjski rynek, to (wg. COPA-COGECA) ponad 443 mln EUR. Liczby same wskazują, że to polscy producenci ponieśli największe straty. Całkowite wsparcie dla polskiego sektora owocowo- -warzywnego powinno wynosić 443 mln EUR, bowiem takie będą realne straty poniesione przez polskich producentów. 3. Obecna sytuacja na rynku owoców do przetwórstwa i jabłek deserowych jest tragiczna. Niestabilna sytuacja i panika jest wykorzystywana przez zakłady przetwórcze i sieci supermarketów, które kupują towar po bardzo niskich cenach. Cena jabłek kierowanych do przerobu kształtuje się obecnie na poziomie około 0,03 EUR/kg, natomiast jabłek deserowych 0,11 0,16 EUR/kg. Biorąc pod uwagę nakłady, które zostały poniesione na wyprodukowanie tych owoców, proponowana cena nawet w 1/3 nie pokrywa kosztów produkcji (te według Instytutu Ekonomiki Rolnictwa oraz Instytutu Ogrodnictwa wynoszą 0,22 0,29 EUR/kg). Przychody na takim poziomie oraz perspektywa otrzymania środków za wycofywanie produktów do 30 czerwca 2015 roku stawia tysiące gospodarstw przed realnym widmem bankructwa. Wypłata wsparcia będzie mogła być realizowana po 16 października 2014 r. Wsparcie finansowe zostanie wypłacone do 30 stycznia 2015 r. Wysokości stawek wsparcia za wycofywane produkty w przypadku jabłek nie powinny być niższe od kosztów produkcji, tj. 0,22 0,29 EUR/kg. Powinny one być wyższe także w przypadku innych gatunków owoców i warzyw. 4. Polscy producenci po przemianach ustrojowo-gospodarczych przełomu lat 80. i 90. ubiegłego wieku nie posiadali jakichkolwiek wspólnych struktur gospodarczych. Spółdzielczość została praktycznie zlikwidowana. Po reformie Wspólnej Organizacji Rynku Owoców i Warzyw i uruchomieniu proinwestycyjnych mechanizmów pomocowych proces zrzeszania się plantatorów w Polsce miał dużą dynamikę. Został on jednak decyzją Komisji Europejskiej sprzed kilku lat brutalnie przerwany. Szacuje się, że w Polsce tylko około 7 tys. producentów owoców jest członkami grup producenckich, a ich produkcja stanowi ledwie 20 25% całego rynku. Pozostała część sadowników jest jeszcze niezrzeszona. Dlatego niedopuszczalne jest, aby obie te grupy były różnie traktowane. 12

15 W przypadku działania polegającego na wycofywaniu produktów z rynku stawki powinny być jednakowe zarówno dla uznanych organizacji producentów owoców i warzyw, jak i dla indywidualnych producentów. 5. Niedopuszczalne jest (w przypadku przekroczenia wyasygnowanej kwoty pomocy) stosowanie współczynników redukcji, które spowodują dla konkretnego gospodarstwa drastyczne zmniejszenie rekompensat za wycofany produkt i pogłębienie jego trudności finansowych. Zmiana przepisów dotyczących tworzenia i realizacji Programów Operacyjnych oraz Planów Dochodzenia do Uznania w sytuacjach załamania rynku. 6. Oficjalne zastosowanie zasady kto pierwszy ten lepszy jest jawną dyskryminacją polskich producentów. Nasz kraj, który w roku ubiegłym wyeksportował do Rosji owoce i warzywa o łącznej wartości 443 mln EUR, dziś ma się ścigać o zaproponowane 82 mln EUR z innymi państwami. Taka swoista rywalizacja może też odbywać się w ramach konkretnego kraju. Wprowadzone embargo ma charakter polityczny i uderza w te produkty, które miały znaczący udział w wartości eksportu na tamtejszy rynek, dlatego pomoc powinna być adekwatna do poniesionych strat i wypłacona najbardziej poszkodowanym. Wnioski o wypłatę wsparcia finansowego będą przyjmowane od wszystkich poszkodowanych w terminie do 12 grudnia 2014 r. bez względu na przekroczenie maksymalnego poziomu wsparcia UE. Pomoc będzie wypłacana według kolejności złożonych wniosków, a budżet znacząco zwiększony. 7. Z głębokim smutkiem przyjęliśmy także brak reakcji Komisji Europejskiej na sytuację, jaka miała miejsce na rynku czarnych porzeczek i wiśni. Polska także od dawna sygnalizowała dramatyczny stan w skupie jabłek do przerobu. Sytuacja ta absolutnie nie jest związana z nadprodukcją, a jej prawdziwą przyczyną jest brak jakiejkolwiek współpracy z dostawcami owoców i wykorzystywaniem przewagi rynkowej. Środki pomocowe od lat kierowane na rozwój przetwórstwa owocowego w Polsce praktycznie nie były uwarunkowane koniecznością podpisywania umów kontraktacyjnych z plantatorami, które mogłyby być regulatorem rynku. Spowodowało to postawienie producentów w roli dostarczyciela taniego surowca i jeszcze bardziej ograniczyło jego pozycję negocjacyjną w stosunku do zakładów przetwórczych. Zauważył to między innymi Europejski Trybunał Obrachunkowy, który w roku ubiegłym zwrócił uwagę, że ten mechanizm wsparcia nie odnosi zakładanych celów. Wprowadzenie obowiązku podpisywania wieloletnich umów kontraktacyjnych pomiędzy plantatorami i ich organizacjami a zakładami przetwarzającymi. W umowach tych widzimy konieczność zawarcia parametrów ilości, jakości dostarczanego surowca oraz określenie jego ceny. 8. Korzystnym rozwiązaniem byłoby również wprowadzenie mechanizmu likwidacji karczowania nisko produktywnych plantacji roślin sadowniczych za odpowiednią rekompensatą wraz z zobowiązaniem niezakładania w tym miejscu nowych nasadzeń w dłuższym okresie. Mechanizm ten pomoże zlikwidować potencjalną trwałą nadprodukcję i zbilansować popyt z podażą na dłuższy czas. Wsparcie do systemu karczowania sadów i plantacji wieloletnich. 9. Zwracamy się także z szeregiem postulatów, których realizacja w kolejnych latach w znaczącym stopniu pomoże uniknąć trudności na rynku owoców i warzyw. Domagamy się więc: Udostępnienie rolnikom oraz grupom i organizacjom producentów do rynku i funduszy związanych z energią odnawialną, szczególnie w sektorze biogazowni o małych mocach. Zmian w przepisach dotyczących możliwości realizowania tzw. małego przetwórstwa na poziomie pojedynczego gospodarstwa, dotyczących zarówno przetworów owoców i warzyw, jak i produkcji alkoholu. Stworzenie ogólnounijnych przepisów regulujących zasady zatrudniania pracowników sezonowych w gospodarstwach ogrodniczych, na prostych i elastycznych zasadach podpisywania umów i odprowadzania składek. Stworzenie spójnego i powszechnego systemu ubezpieczeń branżowych zarówno od klęsk żywiołowych, jak też kryzysów rynkowych. Wsparcie działań w kierunku pozyskiwania nowych rynków zbytu, uzgadniania warunków fitosanitarnych oraz tranzytu towaru na poziomie Komisji Europejskiej. Zwracamy się do Pana Komisarza z prośbą o poważne potraktowanie naszych postulatów. Zarówno tych odnoszących się do problemów związanych ze skutkami rosyjskiego embarga, jak i naszymi długofalowymi propozycjami uregulowania rynku owoców do przetwórstwa. Polscy sadownicy czują się pełnoprawnymi obywatelami Unii Europejskiej i chcielibyśmy, aby miało to odzwierciedlenie w przyjmowanych przez jej organy przepisach. Nie możemy pozwolić, aby embargo i polityka zakładów przetwórczych doprowadziły do bankructwa budowanych przez pokolenia polskich gospodarstw. Z poważaniem Zarząd Główny Związku Sadowników RP Informator 13

16 Informacje branżowe Drugi pakiet nadzwyczajnych środków wsparcia rynku owoców i warzyw w związku z rosyjskim embargiem 30 września 2014 r. opublikowano rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 1031/2014 ustanawiające dalsze tymczasowe nadzwyczajne środki wsparcia producentów niektórych owoców i warzyw (Dz.Urz. UE L 284 z r., str. 22). Nowe uregulowania przewidują, że dodatkowa pomoc finansowa Unii będzie rozdysponowana na poszczególne państwa członkowskie w oparciu o ilości produktów eksportowanych w danym okresie do Rosji, pomniejszone o ilości, które zostały już zgłoszone na mocy rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 932/2014. W przypadku Polski wsparcie będzie przysługiwało do ton jabłek i gruszek łącznie. Ponadto każde państwo członkowskie ma możliwość zdjęcia nadwyżek produkcyjnych z rynku w ilości 3000 ton dowolnych produktów spośród wskazanych w tych przepisach. Obecnie Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowuje przepisy krajowe wdrażające powyższe rozporządzenie. Projekt przewiduje, że mechanizmem tym będzie administrowała Agencja Rynku Rolnego. Powiadomienia o zamiarze przeprowadzenia działania w ramach tego mechanizmu będzie można składać do ARR po wejściu w życie stosownych przepisów krajowych. Stawki pomocy UE w zł/kg za przeprowadzenie operacji wycofania z rynku, zielonych zbiorów i niezbierania (przyjęto średni kurs 1 EUR = 4,1 PLN) Wycofanie z rynku Zielone zbiory i niezbieranie Bezpłatna dystrybucja Pozostałe przeznaczenia Produkty Dla rolników dla OP* i rolników (spasanie, przetwórstwo na biogaz i bioetanol) Dla OP* indywidualnych indywidualnych Dla OP* Dla rolników indywidualnych Pomidory 1,13 0,56 0,38 0,51 0,34 Marchew 0,53 0,26 0,18 0,24 0,16 Kapusty 0,24 0,12 0,08 0,11 0,07 Słodka papryka 1,82 0,92 0,62 0,83 0,55 Kalafiory i brokuły 0,64 0,32 0,22 0,29 0,19 Ogórki 0,98 0,49 0,33 0,44 0,30 Pieczarki 1,80 0,90 0,60 0,81 0,54 Jabłka 0,70 0,41 0,27 0,37 0,24 Gruszki 0,98 0,49 0,33 0,44 0,29 Śliwki 1,39 0,63 0,42 0,56 0,38 Owoce miękkie 0,52 0,26 0,17 0,24 0,16 Winogrona stołowe 1,61 0,80 0,54 0,72 0,48 Kiwi 1,22 0,61 0,41 0,55 0,37 *Organizacje producentów realizujące program operacyjny Źródło: Stawki płatności bezpośrednich W związku z opublikowaniem kursu wymiany, po którym przeliczane będą płatności bezpośrednie za 2014 r. (4,1776 zł za 1 EUR) w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracowane już zostały projekty rozporządzeń w sprawie stawek płatności stosowanych od 1 grudnia 2014 r., które zaplanowano wstępnie na następującym poziomie: Jednolita Płatność Obszarowa (JPO) 910,87 zł/ha, płatność uzupełniająca do powierzchni uprawy chmielu, do której przyznano płatność uzupełniającą do powierzchni uprawy chmielu za 2006 r. (płatność niezwiązana z produkcją) 1000,39 zł/ha, płatność uzupełniająca do skrobi (płatność niezwiązana z produkcją) 351,69 zł/t, płatność uzupełniająca do tytoniu (płatność niezwiązana z produkcją) 4,53 zł/kg tytoniu jasnego z grupy odmian Virginia oraz 3,18 zł/kg tytoniu jasnego odmian typu Burley, tytoniu ciemnego suszonego powietrzem oraz tytoniu ciemnego suszonego powietrzem z możliwością dosuszenia i wędzenia, oddzielna płatność z tytułu owoców i warzyw (płatność do pomidorów) 165,55 zł/t, oddzielna płatność z tytułu owoców miękkich 1569,76 zł/ha, płatność cukrowa 53,61 zł/t, płatność do krów 595,30 zł/szt., płatność do owiec 125,32 zł/szt., specjalna płatność obszarowa do powierzchni uprawy roślin strączkowych i motylkowych drobnonasiennych 556,37 zł/ha. Źródło: 14

17 ARiMR będzie pomagała finansowo producentom czarnych porzeczek i wiśni, a także rolnikom, którzy mają kredyty bankowe Tegoroczne ceny skupu czarnych porzeczek i wiśni są bardzo niskie i nie pokrywają nawet kosztów ich produkcji. Aby zrekompensować straty producentów tych owoców, wynikające z tej sytuacji, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie wypłacała im wsparcie. Jego wysokość wyniesie 410 zł za 1 hektar takich upraw i będzie realizowane w formie tzw. pomocy de minimis. Oznacza to, że maksymalna kwota wsparcia wypłaconego w tej formie, w ciągu trzech ostatnich lat, nie może być wyższa niż równowartość 15 tys. euro. Wnioski o taką pomoc można było składać po opublikowaniu Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w Dzienniku Ustaw, o czym poinformowała Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i opublikowała stosowny wniosek. Trzeba było go złożyć do 15 października 2014 r. we właściwym Biurze Powiatowym ARiMR ze względu na miejsce zamieszkania bądź siedzibę producenta rolnego. Do wniosku należało dołączyć zaświadczenia o otrzymanej pomocy de minimis w ciągu ostatnich trzech lat lub oświadczenie, że nie korzystało się z takiego wsparcia. Ponadto, trzeba było również przedstawić oświadczenie o powierzchni, jaką zajmowały w 2014 roku owocujące uprawy czarnej porzeczki i wiśni. Agencja pomoże również rolnikom, którzy ze względu na wprowadzenie ograniczeń handlowych, nie są w stanie spłacać zaciągniętych preferencyjnych kredytów inwestycyjnych bądź klęskowych. Chodzi o kredyty, w których spłacie pomaga Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, regulując za rolnika część należnego bankowi oprocentowania. Teraz rolnik będzie mógł wystąpić do banku, w którym wziął taki kredyt o zawieszenie jego spłaty nawet na dwa lata. W tym czasie ARiMR będzie regulowała za rolnika należne bankowi oprocentowanie takiego kredytu. Nie jest to pomoc bezzwrotna i rolnicy, którzy skorzystają z tej możliwości będą musieli zwrócić środki zapłacone za nich przez ARiMR w okresie zawieszenie spłaty kredytu. Forma zwrotu będzie zależała od tego, kiedy taki kredyt został udzielony. I tak, rolnicy którzy zaciągnęli preferencyjne kredyty z dopłatami ARiMR do ich oprocentowania do 30 kwietnia 2007 roku, będą musieli zwrócić zapłacone za nich przez Agencję odsetki, po zakończeniu okresu zawieszenia spłaty kredytu. Natomiast w przypadku rolników, którzy zaciągnęli takie kredyty po 30 kwietnia 2007 roku, będzie zastosowane rozwiązanie polegające na pomniejszeniu kwoty dopłat określonych w zawartych z bankami umowach, o wartość spłaty jakiej dokonała ARiMR w okresie zawieszenia kredytu. Źródło: Realizowane programy Ruszyła kampania Europejskie jabłka dwukolorowe Umowa na realizację 3-letniej kampanii promocyjno-informacyjnej pt. Europejskie jabłka dwukolorowe została zawarta w dniu 28 lipca 2014 r. pomiędzy Agencją Rynku Rolnego a konsorcjum w składzie: Stowarzyszenie Polskich Dystrybutorów Owoców i Warzyw Unia Owocowa (Lider) i Związek Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej (Konsorcjant). Program ten realizowany jest w Chińskiej Republice Ludowej oraz Zjednoczonych Emiratach Arabskich i promuje europejskie świeże jabłka. Celem kampanii przede wszystkim jest: zbudowanie pozytywnej postawy konsumpcyjnej i nabywczej wobec produktu objętego programem, skutkującej wzrostem świadomości nt. walorów jabłek oraz europejskich standardów jakości produkcji, zwiększenie sprzedaży dwukolorowych jabłek europejskich na wybranych dwóch rynkach docelowych. Kampania ma charakter promocyjno-informacyjny, a jej strategia zakłada podjęcie intensywnych działań promujących europejskie jabłka dwukolorowe, przede wszystkim poprzez podkreślenie cech tych owoców, ich walorów spożywczych i smakowych. Grupy docelowe, do których kierowane są działania zaplanowane w ramach kampanii, to: grupa główna: menedżerowie, handlowcy, przedstawiciele firm dystrybucyjnych oraz sieci handlowych, grupa pośrednia: konsumenci, grupa wspierająca: administracja, liderzy i kreatorzy opinii, media. Działania w ramach programu obejmują m.in.: udział w imprezach targowych i organizację wydarzeń okołotargowych, organizację misji gospodarczych i study tour, emisję reklam w prasie, emisję reklam outdoorowych, prowadzenie witryny internetowej, działania SEM/SEO, social media i blogi. Łączna wartość ww. kampanii wynosi ,00 netto i jest finansowana w 50% (tj. w kwocie ,00 ) ze środków UE, a w 30% (tj. w kwocie ,20 ) z budżetu krajowego. Pozostały 20% wkład własny (tj. kwota ,80 ) pochodzi ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. Organizacją wdrażającą, czyli organem wykonawczym programu, jest konsorcjum w składzie: Infinity Media Sp. z o.o. (Lider) i Legend Group Sp. z o.o. (Konsorcjant). Źródło: Informator 15

18 Realizowane programy Agnieszka Dywan Związek Sadowników RP Partnerzy w biznesie Polska od wielu lat zajmuje czołowe miejsce w produkcji jabłek w Europie, jak również na świecie. W 2013 roku krajowe zbiory wyniosły 3,2 mln ton, gdzie w całej Unii Europejskiej kształtowały się na poziomie 10,8 mln ton. Rok 2013 był rekordowym również pod względem ilości jabłek wyeksportowanych poza granice naszego kraju 1,2 tys. ton, z czego ponad 700 tys. ton wyjechało do Federacji Rosyjskiej. Rosja od zawsze była dla nas kluczowym rynkiem zbytu, a dzięki stale zwiększającej się jakości naszych owoców i prowadzonym działaniom promującym walory smakowe i odżywcze naszych jabłek wolumen eksportu był zwyżkowy. Obecnie w Rosji i na Ukrainie realizujemy ostatni rok kampanii Jabłka każdego dnia, której głównym celem jest poszerzenie wiedzy konsumentów na temat niepowtarzalnych walorów europejskich jabłek. Działania skierowane są do trzech głównych grup docelowych: konsumentów, organizacji branżowych i dziennikarzy. Niestety dobra passa skończyła się z dniem 1 sierpnia br. W obliczu wprowadzonego embarga, jako organizacja realizująca kampanię, znaleźliśmy się w bardzo trudnej sytuacji, biorąc pod uwagę fakt, iż promujemy produkt, który przez rok będzie niedostępny na stołach konsumentów. O trudnej sytuacji mówią również Rosjanie, którzy polubili nasze jabłka zarówno pod względem smakowym, jak i atrakcyjnej ceny. W dniach sierpnia br. w ramach działań organizacji branżowych mieliśmy możliwość gościć rosyjskich i ukraińskich przedstawicieli sieci handlowych i hipermarketów, takich jak: X 5, Monetka, Globus Group, Ewa Fruit, oraz dziennikarzy m.in. z Moskovskaya Pravda. Przyjechali mimo obecnej sytuacji ponieważ nadal uważają nasz kraj za dobrego partnera w jabłkowym biznesie. 12 sierpnia br. podczas uroczystej powitalnej kolacji obecny był Lucjan Zwolak zastępca prezesa Agencji Rynku Rolnego, który podkreślał, iż polska żywność, nie tylko jabłka, są bezpieczne, zdrowe, o niepowtarzalnym smaku i dostępne w atrakcyjnych cenach. Od wielu lat Rosja była, i mamy nadzieję, że wkrótce nadal będzie odbiorcą naszych produktów, ponieważ dotychczasowa współpraca z naszego punktu widzenia była korzystna dla obu stron. Przedstawiciele delegacji rosyjskiej są co do tego zgodni, szkoda jednak, że polityka ma tak dotkliwy wpływ zarówno na polskich producentów, jak i rosyjskich konsumentów. Zorova Nataliya Valentinova dyrektor Działu Zamówień z Globus Group podkreśliła: Od wielu lat współpracuję z polskimi firmami, obecnie z grupami producenckimi i bardzo sobie ją chwalę. W biznesie zawsze są jakieś zgrzyty, ale najważniejsze jest to, że w efekcie końcowym korzyści są dla obu stron. My dotychczas kupowaliśmy smaczne i relatywnie tanie jabłka, a wy sprzedawaliście dużą ilość swojej produkcji również po atrakcyjnych cenach. Pavel Kuzmichev dziennikarz z Moskovskaya Pravda, w imieniu całej delegacji podziękował za zaproszenie i bardzo życzliwe przyjęcie: Jestem naprawdę mile zaskoczony, że zostaliśmy ugoszczeni po przyjacielsku. Polska to dla nas nie tylko sąsiad, ale także przyjaciel. Mamy ogromną nadzieję, że obecna sytuacja nie będzie długotrwała i wkrótce nasze relacje wrócą do poprzedniego stanu rzeczy. Celem zorganizowanego przez Związek Sadowników RP study-tour było zaprezentowanie naszym partnerom biznesowym ze wschodu całego procesu produkcji jabłek i potencjału produkcyjnego naszych grup producenckich. Drugiego dnia wizyty nasi goście mieli okazję zobaczyć największy sad Europy, jakim jest region warecko-grójecki zapoznać się z technologią produkcji w następujących firmach: Sun-Sad, Fruit Family i La-Sad. W każdej z nich staraliśmy się szczegółowo zobrazować całą logistykę związaną ze zbiorem, przechowalnictwem, obróbką, myciem, sortowaniem, kontrolą jakości, pakowaniem, aż po transport jabłek. Polska dzięki funduszom unijnym jest krajem, który ma doskonale rozwiniętą bazę logistyczną i przechowalniczą. W trakcie trzydniowej wizyty staraliśmy się stwarzać naszym gościom możliwie najwięcej okazji do prowadzenia rozmów biznesowych z przedstawicielami naszych grup producenckich, prezentacji własnej firmy i jej potencjału, aby ta wizyta zaowocowała licznymi kontraktami. W tym celu 13 sierpnia br. zorganizowaliśmy seminarium branżowe połączone z konferencją prasową, w którym uczestniczyli: Mirosław Maliszewski prezes Związku Sadowników RP, Dariusz Wiraszka zastępca Głównego Inspektora Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa i członkowie delegacji rosyjskiej. Mirosław Maliszewski, prezes Związku Sadowników RP, w swojej prezentacji pt.: Jabłka każdego dnia hitem eksportowym dokładnie omówił najważniejsze aspekty związane z tą kampanią. Utwierdził słuchaczy w przekonaniu, że nasz potencjał jest ogromny, co mogli zobaczyć na halach produkcyjnych w odwiedzanych firmach. Mimo że wielu ze wschodnich przedsiębiorców od lat z nimi handluje, to jednak to co zobaczyli, zrobiło na nich ogromne wrażenie. Mirosław Maliszewski, kończąc seminarium i dziękując naszym partnerom biznesowym, podkreślił: Rosja była i mamy nadzieję, że będzie naszym partnerem. Bardzo zależy nam na dalszej, tak owocnej współpracy pomiędzy naszymi krajami. Mimo iż nie mamy jeszcze handlowej marki dla polskich jabłek za granicą, to mam nadzieję, że wkrótce naszym znakiem może stać się logotyp kampanii Jabłka każdego dnia, czyli jabłko podzielone kodem kreskowym w biało czerwonych barwach. Dołożymy wszelkich starań, aby wypromować polskie jabłka za granicą aby kojarzyły się konsumentom nie tylko z owocami sezonowymi o niskich cenach, ale przede wszystkim z produktem zdrowym, smacznym i wysokiej jakości. 16

19 Relacje Agnieszka Dywan Związek Sadowników RP Unia Europejska tylko obiecuje W tym roku minęło 10 lat, od kiedy Polska jak wówczas mogło się nam wydawać stała się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Był to efekt długiego procesu, który dla naszego kraju rozpoczął się pół dekady wcześniej. Główne założenia i cele Unii Europejskiej to m.in.: dążenie do stworzenia obywatelstwa europejskiego i poczucia przynależności do jednej wspólnoty u zwykłych obywateli, poprzez zapewnienie jednakowych norm prawnych i pełnej swobody przepływu ludzi w obrębie Unii, oraz ujednolicenie struktury gospodarczej krajów członkowskich, wyrównanie rozwoju gospodarczego regionów. Dziś widzimy, że nasze członkostwo przyniosło polskim rolnikom wiele korzyści, jednak od początku czuli się oni w UE obywatelami drugiej kategorii. Mogli się o tym przekonać otrzymując przez lata niższe dopłaty bezpośrednie, a także 22 sierpnia br., kiedy Komisja Europejska opublikowała rozporządzenie, w którym przyznała pomoc w wysokości 125 mln euro w ramach rekompensat za wycofywanie z rynku części zbiorów. Tym samym rozpoczęła wyścig unijnych producentów jabłek i gruszek, bowiem jednym z kryteriów był termin złożenia kto pierwszy złoży wniosek, ten lepszy. Czy to jest równe traktowanie obywateli? Nie zgadzamy się na to, że jako kraj, który w zeszłym roku wyeksportował do Rosji ponad 800 tys. ton owoców i warzyw, o wartości blisko 350 mln euro, będziemy się ścigać z innymi, w których rozmiar strat jest minimalny, o zaproponowane 125 mln euro pomocy skierowanej do ogrodników całej Unii Europejskiej. Nie jesteśmy sforą zgłodniałych psów, która będzie między sobą walczyła o ochłap rzucony przez dobrego pana, wzajemnie się przy tym zagryzając informował Mirosław Maliszewski w oświadczeniu wydanym 23 sierpnia br. przez Zarząd Główny Związku Sadowników RP. Odpowiedzią na te propozycje UE był zorganizowany w 26 sierpnia br. strajk przed siedzibami Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego. Ponad 200 ogrodników rozdawało urzędnikom i przechodniom polskie jabłka, gruszki i paprykę. W rozmowach zarówno na szczeblu państwowym, jak i unijnym uczestniczyłem od początku tego problemu. I od początku razem z ministrem rolnictwa Markiem Sawickim spotkaliśmy się z barierą niezrozumienia, niechęci i jawnego bagatelizowania problemu. W dniu protestu utwierdziliśmy się w przekonaniu, że KE po prostu nie chce nam pomóc. Kurtuazyjne rozmowy, które wówczas się odbyły, nie miały żadnego merytorycznego kontekstu podkreślał M. Maliszewski. Warto zauważyć, że już wkrótce problem ten mógł osiągnąć globalne rozmiary, których skutki odczuwać będą nie tylko polscy rolnicy. Podejmując rozmowy z przedstawicielami Komisji Europejskiej, mieliśmy nadzieję znaleźć w nich sojusznika naszych problemów, wspólnych problemów, bowiem pozostałe państwa UE również je mają. Jednak się zawiedliśmy dodał Mirosław Maliszewski. Rynek krajowy, mimo wielu spontanicznych akcji promocyjnych, nie jest w stanie wchłonąć produkcji, która według wstępnych prognoz będzie większa o około 10% od ubiegłorocznej. To ogromne wyzwanie dla firm handlowych i grup producenckich, bowiem nie będzie im łatwo znaleźć drugi taki rynek, jak rosyjski. Federacja Rosyjska od lat była dla nas głównym rynkiem zbytu z wielu powodów, m.in. ze względu na dużą liczbę zamówień, każdorazowe zamawianie dużych partii towaru, płatności odbywających się w miarę terminowo. Rzeczywistość, przed jaką obecnie stanęliśmy, nie przedstawia się zbyt optymistycznie. Oczywiście, nikt nie przekreśla faktu, że możemy znaleźć obiorców jabłek w Chinach, Zjednoczonych Emiratach Arabskich czy Indiach. Jest to jednak proces długofalowy, wymagający poznania potrzeb tamtejszych rynków, znalezienia potencjalnych kontrahentów zainteresowanych współpracą i zdobycia ich zaufania. To wszystko wymaga czasu, którego w tym sezonie już nam trochę brakuje. W ostatnim tygodniu września Związek Sadowników RP organizuje misję gospodarczą do Indii na Targi Annapoorna World of Food. Weźmie w niej udział kilkanaście firm z naszego regionu. Pokładamy spore nadzieje w tym wyjeździe podkreślał M. Maliszewski. Na 38. Międzynarodowym Kongresie Prognosfruit, który odbył się w pierwszych dniach sierpnia br. w Stambule, analitycy rynkowi z Unii Europejskiej zgodni byli co do tego, że jest bardzo duży problem ze zbytem wszystkich jabłek po opłacalnych cenach w całej UE. Wspólnie również doszli do wniosku, że aby ustabilizować rynek unijny po wprowadzeniu embarga, znaczna część jabłek nie powinna trafić na rynek. Dlaczego więc Komisja Europejska nie widzi problemu? Dlaczego zaproponowała taką głodową pomoc głównie dla polskich sadowników? Na wszystkie pytania mieliśmy nadzieję uzyskać odpowiedź 11 września br. podczas wizyty komisarza ds. rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich Komisji Europejskiej Daciana Ciolosa, jednak kolejny raz się zawiedliśmy, bo w ostatniej chwili wizyta została odwołana. Oficjalny powód to dymisja polskiego rządu. A mniej oficjalny, być może obawa o konfrontację z polskimi sadownikami? Informator 17

20 Relacje Agnieszka Dywan Związek Sadowników RP Dobry biznes w Rosji Sezon zbioru jabłek w pełni, a perspektyw na ich sprzedaż po godziwej cenie wciąż brak. Każdego roku, w połowie września, polskie firmy uczestniczyły w największych targach World Food w Moskwie, podczas których spotykali się z dotychczasowymi kontrahentami, a także pozyskiwali nowych. W tym roku, mimo nietypowej sytuacji polityczno-gospodarczej, również były obecne. Po co polskie firmy wybrały się na targi, skoro nie można sprzedawać w Rosji naszych produktów wskutek wprowadzonego 1 sierpnia br. embarga? Embargo dziś jest, jednak kiedyś się skończy. Mamy nadzieję, że nastąpi to wcześniej, niż jest o tym mowa w dekrecie prezydenta Federacji Rosyjskiej. Oczekują tego zarówno polscy producenci jabłek, jak również rosyjscy handlowcy. Ci ostatni podkreślali to wielokrotnie podczas wizyty studyjnej w Polsce zorganizowanej przez Związek Sadowników RP w sierpniu br.. A także w dniach września br. podczas targów goszcząc na stoisku kampanii Jabłka każdego dnia podkreślał Krzysztof Czarnecki uczestnik targów World Food w Moskwie. To już ostatni rok, w którym z dużym sukcesem Związek Sadowników RP, w Rosji i na Ukrainie, realizuje kampanię mającą na celu wzrost spożycia jabłek oraz propagowanie wśród konsumentów walorów smakowych i zdrowotnych naszych owoców. Rok 2013 był rekordowym pod względem wyeksportowanej ilości jabłek do Federacji Rosyjskie ponad 700 tys. ton. Był to doskonały biznes dla obu stron. Rosja to od wielu lat główny odbiorca naszych jabłek, dlatego polska produkcja dostosowana jest pod wymagania smakowe i jakościowe rosyjskiego konsumenta. Dobre relacje między polskimi dostawcami a odbiorcami z Rosji budowaliśmy przez ostatnie kilka lat, promując na tym rynku naszą markę jabłek. Wykreowaliśmy popyt i zadbaliśmy o podaż. Polscy sadownicy zakładali nowe plantacje z myślą o konsumentach z Rosji, dobierając pod ich gusta specjalne odmiany. Te działania nie poszły na marne. Embargo kiedyś się skończy, więc trzeba nadal podtrzymywać te dobre relacje. Tego samego zdania są nasi rosyjscy partnerzy, którzy na sprzedaży polskiej żywności robili świetne interesy. Dlatego życzymy sobie, żeby wielka polityka nie przeszkadzała w robieniu dobrego biznesu komentował Mirosław Maliszewski. Tegoroczne targi World Food Moscow nie należały do tradycyjnych, ponieważ obecność polskich firm z jednej strony wzbudzała zaskoczenie wśród rosyjskich kontrahentów, z drugiej zaś zadowolenie, że wciąż szanują ten rynek i chcą wrócić z pełną gamą swych produktów. Pierwszego dnia było bardzo mało zwiedzających. Myśleliśmy, że będzie tak przez cały czas trwania targów, a jednak nie. Każdy kolejny dzień to większa liczba kontrahentów, spotkań i rozmów handlowych. Przeważająca większość konwersacji dotyczyła oczywiście aktualnej sytuacji, tego ile każda strona na tym straci opowiadał Krzysztof Czarnecki. Rosyjscy przedsiębiorcy zwracali uwagę na poważny problem, jaki mają z zakupem takich ilości towarów, po relatywnie niskiej cenie. Dotychczas mają jeszcze jabłka z rodzimej produkcji i importu z Serbii, Turcji i Białorusi, jednak te zapasy skończą się na początku przyszłego roku i wtedy staną przed realnym problemem braku towaru dodał. W ostatnim 18