Mechanizmy i systemy regulacji rynku owoców i warzyw oraz ich przetworów. Dr Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 1

Transkrypt

1 Mechanizmy i systemy regulacji rynku owoców i warzyw oraz ich przetworów "Mechanizmy WPR" 1

2 Mechanizmy WPR w sektorze owoców i warzyw: polityka wspierania cen dla producentów, ochrona rynku Unii Europejskiej przed napływem produktów z krajów trzecich, refundacje eksportowe, stabilizacja rynku poprzez wycofywanie części dostaw, stosowanie premii za karczowanie sadów, kontrola jakości produktów, licencje importowe, wspieranie właściwego funkcjonowania organizacji producenckich. "Mechanizmy WPR" 2

3 Organizacje producentów Kluczowym elementem wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw są organizacje producenckie (OP). Wsparcie finansowe UE na rynku owoców i warzyw świeżych kierowane jest do uznanych organizacji producentów lub ich zrzeszeń, które otrzymują rekompensaty za niektóre gatunki nie przeznaczonych do sprzedaży owoców i warzyw objętych wspólną organizacją tego rynku "Mechanizmy WPR" 3

4 Reforma wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw Rozporządzenie Rady (WE) Nr 1182/2007 z dnia 26 września 2007 Głównymi celami i założeniami reformy są: - lepsze zorientowanie na rynku i większa konkurencyjność sektora, - zmniejszenie wahań w dochodach rolników, - działanie na rzecz lepszej równowagi w łańcuchu zbytu owoców i warzyw (zwiększenie stopnia zorganizowania rynku), - lepsze uwzględnienie zróżnicowania sektora, - wzmocnienie zdolności producentów w zarządzaniu kryzysami, - zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko naturalne, - zwiększenie spożycia owoców i warzyw, - zapewnienie spójności z zasadami WTO i polityką rozwoju, - zwiększenie przewidywalności i kontroli wydatków publicznych, - upowszechnienie zarządzania (zminimalizowanie obciążeń administracyjnych) i usprawnienie kontroli. "Mechanizmy WPR" 4

5 ELEMENTY REFORMY 1. Likwidacja wsparcia produkcji kierowanej do przetwórstwa (w tym systemu pomocy finansowej z tytułu dostarczania pomidorów do przetwórstwa) oraz objęcie owoców i warzyw systemami płatności obszarowych (decoupling) 2. Stymulowanie procesu powstawania uznanych organizacji producentów 3. Stymulowanie procesu powstania wstępnie uznanych grup producentów 4. Zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko (środki ochrony środowiska) 5. Promocja spożycia owoców i warzyw, szczególnie przez dzieci i młodzież 6. Wprowadzenie mechanizmów zarządzania kryzysowego dla organizacji producentów "Mechanizmy WPR" 5

6 1. Likwidacja wsparcia produkcji kierowanej do przetwórstwa (w tym systemu pomocy finansowej z tytułu dostarczania pomidorów do przetwórstwa) oraz objęcie owoców i warzyw systemami płatności obszarowych (decoupling) Dla krajów stosujących system jednolitej płatności obszarowej (SAPS), owoce i warzywa są aktualnie objęte systemem dopłat bezpośrednich. Środki finansowe przewidziane na wsparcie produkcji kierowanej do przetwórstwa zostaną przekazane państwom członkowskim w formie kopert krajowych. W przypadku pomocy finansowej do pomidorów, państwa członkowskie będą mogły w czasie 4- letniego okresu przejściowego ( ) stosować płatności bezpośrednie do upraw pomidorów, pod warunkiem, że część płatności związana z wielkością produkcji nie przekracza 50% pułapu krajowego. "Mechanizmy WPR" 6

7 2. Stymulowanie procesu powstawania uznanych organizacji producentów zwiększenie udziału wsparcia wspólnotowego (z 50% do 60%) w funduszach operacyjnych organizacji producentów w określonych przypadkach (w tym m.in. dla nowych krajów członkowskich i krajów o niskim stopniu zorganizowania rynku tj. poniżej 20% udziału sprzedaży organizacji producentów w całkowitej produkcji owoców i warzyw), wzrost limitu pomocy na dofinansowanie funduszu operacyjnego z 4,1% do 4,6% wartości produktów sprzedanych, pod warunkiem wykorzystania nadwyżki pomocy wyłącznie w celu zapobiegania sytuacjom kryzysowym i zarządzania nimi, w państwach członkowskich, w których organizacje producentów sprzedają mniej niż 15% wartości produkcji owoców i warzyw i których produkcja stanowi przynajmniej 15% ich całkowitej produkcji rolnej, takie państwa członkowskie mogą wpłacać organizacjom producentów krajową pomoc finansową, w wysokości do 80% wkładu producentów. Pomoc ta jest dodatkowa w stosunku do funduszu operacyjnego i może być zwrócona przez UE na wniosek państwa członkowskiego "Mechanizmy WPR" 7

8 3. Stymulowanie procesu powstania wstępnie uznanych grup producentów utrzymanie możliwości wstępnego uznania i form wsparcia grup producentów dla nowych krajów członkowskich, które przystąpiły do UE 1 maja 2004 roku i później (pomoc finansowa na tworzenie i działalność administracyjną grupy oraz na pokrycie części kwalifikowanych kosztów interwencji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania), zwiększenie wsparcia dla wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej do 10% wartości produktów sprzedanych w pierwszym roku realizacji planu dochodzenia do uznania, 10% w drugim, 8% w trzecim, 6% w czwartym oraz 4% w piątym roku realizacji planu dochodzenia do uznania "Mechanizmy WPR" 8

9 4. Zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko (środki ochrony środowiska) organizacje producentów owoców i warzyw muszą przeznaczyć, co najmniej 10% wydatków przewidzianych w każdym z programów operacyjnych na środki ochrony środowiska, program operacyjny musi zawierać przynajmniej dwa działania związane z ochroną środowiska, w ramach programu operacyjnego organizacji producentów, Unia Europejska będzie współfinansować produkcję ekologiczną do poziomu 60%. "Mechanizmy WPR" 9

10 5. Promocja spożycia owoców i warzyw, szczególnie przez dzieci i młodzież - organizacje producentów będą mogły uwzględnić propagowanie spożycia owoców i warzyw w swoich programach operacyjnych, - promocja spożycia owoców i warzyw wśród dzieci w szkołach będzie dofinansowana w ramach funduszu operacyjnego w wysokości 60% poniesionych wydatków na ten cel, - rekompensaty finansowe UE dla organizacji producentów z tytułu bezpłatnej dystrybucji owoców i warzyw w szkołach, szpitalach, instytucji charytatywnych itp "Mechanizmy WPR" 10

11 6. Wprowadzenie mechanizmów zarządzania kryzysowego dla organizacji producentów - wycofanie owoców i warzyw z rynku, - zbieranie niedojrzałych owoców i warzyw lub rezygnacja z ich zbioru, - informowanie i działania szkoleniowe w sytuacjach kryzysowych, - ubezpieczanie zbiorów, - pomoc na zabezpieczenie pożyczek bankowych, - wparcie kosztów administracyjnych tworzenia funduszy wzajemnego ubezpieczenia "Mechanizmy WPR" 11

12 Pozyskiwanie informacji w Unii Europejskiej Zasady pozyskiwania informacji w sektorze ogrodniczym są silnie sformalizowane. W odniesieniu do tego sektora obowiązuje ponad 50 aktów prawnych, które regulują ogólne i szczegółowe zasady pozyskiwania informacji, cel ich pozyskiwania oraz warunki i terminy gromadzenia poszczególnych kategorii informacji. Znaczna część informacji jest zbierana na zasadach obligatoryjnych i przesyłana do departamentu DG VI Komisji Europejskiej w Brukseli. Niektóre kategorie informacji nie muszą być zbierane w sposób obligatoryjny, jednakże częstokroć ubieganie się podmiotów o wsparcie ze strony Wspólnoty wiąże się z koniecznością ich zebrania i przekazania do Komisji Europejskiej. "Mechanizmy WPR" 12

13 Wymagania Komisji Europejskiej dotyczące informacji o rynku owoców i warzyw Ceny producentów Ceny produktów importowanych Ilość niesprzedanych produktów w poprzednim miesiącu Informacje na temat organizacji producenckich Informacje na temat karczowanych sadów Kontrola jakości importu owoców i warzyw "Mechanizmy WPR" 13

14 Ceny producentów Zbierane są raz w tygodniu w każdą środę, nie później niż do godziny 12 czasu obowiązującego w Brukseli. Zebrane w krajach członkowskich Unii Europejskiej informacje są przekazywane do departamentu DG VI Komisji Europejskiej w Brukseli. Zebrane informacje przedstawiają poziom cen producenta na rynkach reprezentatywnych dla większości gatunków owoców i warzyw. "Mechanizmy WPR" 14

15 Ceny produktów importowanych Zbierane są codziennie do godziny 12 czasu obowiązującego w Brukseli. Zebrane w krajach członkowskich Unii Europejskiej informacje są przekazywane do departamentu DG VI Komisji Europejskiej w Brukseli. Informacje te przedstawiają poziom cen produktów importowanych znajdujących się w obrocie na rynkach reprezentatywnych według gatunków i odmian. Ponadto, zbierane są informacje na temat ilości dostaw oraz zwyczajowych dniach handlowych na rynkach reprezentatywnych. "Mechanizmy WPR" 15

16 Ilość niesprzedanych produktów w poprzednim miesiącu Informacje na ten temat są zbierane z podziałem na produkty raz w miesiącu, do 10. dnia każdego miesiąca i przekazywane w formie elektronicznej do departamentu DG VI Komisji Europejskiej w Brukseli. Informacje na ten temat są zbierane z podziałem na gatunki owoców i warzyw, odmiany, klasy jakościowe, rodzaj opakowania i przeznaczenie produktów "Mechanizmy WPR" 16

17 Informacje na temat organizacji producenckich Informacje te służą opracowywaniu i zatwierdzaniu programów operacyjnych oraz określaniu poziomu wsparcia finansowego dla organizacji producenckich. Informacje na temat karczowanych sadów Służą one kreowaniu polityki reorganizacji wspólnotowej produkcji owoców. Zebrane informacje z zakresu, między innymi, powierzchni wykarczowanych sadów według gatunków są przekazywane do departamentu DG VI Komisji Europejskiej w Brukseli i na tej podstawie są przyznawane premie bądź refundacje premii za karczowane sady. System premii za karczowanie dotyczy sadów jabłoniowych, gruszowych, brzoskwiniowych oraz nektarynowych. "Mechanizmy WPR" 17

18 Kontrola jakości importu owoców i warzyw Kontrolą zajmują się specjalnie do tego celu powołane w krajach członkowskich agencje kontrolujące. Informacje o defektach lub zepsuciu produktu, które można było wykryć w kraju pochodzenia towaru w momencie pakowania są przesyłane w ciągu 24 godzin do Centralnych Władz Kontrolnych w krajach członkowskich oraz do departamentu DG VI Komisji Europejskiej w Brukseli. Powierzchni uprawy według gatunków i według Ponadto Departament DG VI Komisji Europejskiej w Brukseli gromadzi informacje odnośnie: Stanu zapasów produktów odmian Listy zatwierdzonych organizacji charytatywnych. "Mechanizmy WPR" 18

19 Minimalne ceny importowe System cen minimalnych dotyczy wybranych produktów importowanych oraz wybranych krajów pochodzenia tych produktów. Informacje dotyczące ilości, wartości i pochodzenia importowanych produktów ogrodniczych w rozbiciu na kody CN dla produktów świeżych i kod Taric dla produktów mrożonych są zbierane 2 razy w miesiącu i przekazywane do departamentu DG VI Sprawozdanie dotyczące importu za okres od l. do 15. danego miesiąca są sporządzane do 25. dnia danego miesiąca, a za okres od 16. do końca miesiąca - do 10. następnego miesiąca. "Mechanizmy WPR" 19