SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY ŚWIAT BYŁBY LEPSZY BEZ ZŁOŚCI I UZALEŻNIEŃ

Transkrypt

1 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY ŚWIAT BYŁBY LEPSZY BEZ ZŁOŚCI I UZALEŻNIEŃ REALIZOWANY W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 4 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W NAMYSŁOWIE W ROKU SZKOLNYM 2006/2007 1

2 WSTĘP Niniejszy program stanowi cykl zajęć, których wspólnym celem jest zapobieganie zagrożeniom wynikającym z uzależnień poprzez promocję zdrowia oraz rozwijanie umiejętności radzenia sobie z trudnościami. Problematyka rocznego programu profilaktycznego Świat byłby lepszy bez złości i uzależnień została dostosowana do aktualnej sytuacji wychowawczej szkoły, określona na podstawie analizy wyników badań oraz obserwacji. Prawidłowe funkcjonowanie dziecka często zależy od poczucia zdrowej więzi z grupa społeczną. Pierwszą i najważniejszą dla normalnego rozwoju dziecka grupą społeczna jest rodzina a następnie rówieśnicy w szkole podstawowej. W szkole dziecko uczy się współdziałania, zdobywa doświadczenia społeczne, uczy się nowych ról, doświadcza pozytywnych lub negatywnych emocji. Dowiaduje się też w jaki sposób jego zachowanie wpływa na innych ludzi. W niniejszym programie duży nacisk położono na nauczenie dzieci radzenia sobie z emocjami, akceptowanie uczuć własnych i cudzych, załatwianie spraw konfliktowych w sposób społecznie akceptowany. Chodzi o to, by dzieci nauczyły się szanować siebie i innych oraz nabyły umiejętności przedstawiania swoich punktów widzenia, swego zdania bez wyrządzania krzywdy innym. Czym jest zjawisko agresji i przemocy? Agresją jest każde zamierzone działanie, które ma na celu wyrządzenie komuś lub czemuś, szkody, straty, bólu. Jest to zatem zachowanie, które powoduje wyrządzenie krzywdy komuś lub sobie oraz niszczenie czegoś. W przypadku agresji uczniowie charakteryzują się tym, ze maja podobna siłę fizyczna i psychiczną. Wynika z tego, iż osoba zaatakowana potrafi broić swoich praw. O przemocy mówimy wówczas, gdy uczeń atakujący jest silniejszy fizycznie lub psychicznie, starszy. Cecha charakterystyczna jest zatem nierównowaga sił. W przypadku przemocy tworzą się dwie role: sprawcy i ofiary. Role te maja wpływ na dalsze funkcjonowanie dzieci. Odmiana przemocy, szczególnie bolesna dla uczniów jest zjawisko znęcania się. Występuje ono wówczas, gdy jeden z uczniów jest przez dłuższy czas narażony na ataki (bezpośrednie lub pośrednie)ze strony innego, silniejszego kolegi czy grypy i nie potrafi ie. im przeciwstawić. Jakie formy przemocy można spotkać w klasie? 2

3 1. Przemoc fizyczna bicie, popychanie, podcinanie nóg, kopanie, plucie, zamykanie wymuszanie pieniędzy, niszczenie własności. 2. Przemoc słowna przezywanie, wyśmiewanie, grożenie, plotkowanie, ośmieszanie, namawianie się, szantaż, obrażanie. 3. Przemoc bez używania słów i kontaktu fizycznego wrogie gesty, miny, izolowanie, wyobcowanie ofiar od grupy. Chłopcy stosują najczęściej przemoc jawną, bezpośrednio wykorzystując siłę fizyczna. Dziewczynki częściej używają pośrednich form przemocy takich jak obrażanie, oszczerstwa, rozpowszechnianie plotek, wykluczanie z grupy, manipulowanie związkami przyjaźni. Te formy przemocy są dla nauczyciela mało widoczne. Są one jednak taki samym naruszeniem praw jak bezpośredni atak. Są tak samo bolesne i krzywdzące. Dlaczego uczniowie zachowują się agresywnie, stosują przemoc? Na to, aby dziecko stało się sprawca przemocy maja wpływ określone warunki jego rozwoju i sposoby wychowania go. Warto pamiętać, że nie istnieje jedna konkretna przyczyna. To zwykle zespół różnych czynników decyduje o tym, ze niektórzy nasi uczniowie stosują przemoc wobec innych. Zastanawiając się nad przyczynami agresji przemocy swoich uczniów warto wziąć pod uwagę: dom rodzinny dziecka, szkołę, wpływ grupy rówieśniczej i mediów Odpowiedzialność za realizacje i powodzenie programu spoczywa na wszystkich członkach środowiska szkolnego, czyli nauczycielach, rodzicach, uczniach. Pełna współpraca, wzajemne wsparcie, świadomość celów i zrozumienie jest warunkiem niezbędnym do osiągnięcia określonych celów. DIAGNOZA W czerwcu 2005r oraz czerwcu 2006r została przeprowadzona analiza sytuacji wychowawczej w naszej szkole. Z przeprowadzonych wśród uczniów, rodziców i nauczycieli ankiet wynika, że: -73,6% uczniów czuje się w szkole bezpiecznie -80,5% nauczycieli ocenia bardzo dobrze bezpieczeństwo uczniów w szkole -84,1% rodziców uważa, że szkoła zapewnia bezpieczeństwo ich dzieciom Ale: -30% rodziców zauważa niepokojące sytuacje wychowawcze w szkole -58,2% uczniów wymienia ich zdaniem niepokojące zjawiska tj. pobicia, popychania, przemoc psychiczna, przeklinanie, dokuczanie, grożenie, jako te, które je w szkole denerwują. 3

4 Wynika z tego, ze szkoła nasza jest postrzegana wprawdzie jako bezpieczna ale zauważalne są w niej niepokojące zjawiska wychowawcze związane z agresywnym zachowaniem się części uczniów. Stad też konieczność powstania programu przeciwdziałającemu tym zjawiskom. CELE GŁÓWNE Przeciwdziałanie i redukowanie przemocy w szkole, domu i środowisku lokalnym Przeciwdziałanie i redukowanie przejawów wandalizmu i nieposzanowania mienia własnego, szkolnego i społecznego Wyrabianie nawyku troski i poszanowania zdrowia własnego i innych Uświadomienie i poszerzenie wiedzy uczniów o szkodliwości palenia tytoniu, spożywania alkoholu, zażywania narkotyków oraz ich negatywnym wpływie na organizm człowieka CELE SZCZEGÓŁOWE Kształtowanie w uczniach odpowiednich postaw wobec siebie i innych ludzi oraz umiejętności kontrolowania zachowań Kształtowanie umiejętności prawidłowej komunikacji interpersonalnej, zachowań asertywnych, podejmowania decyzji Kształtowanie odpowiedniej postawy wobec środków uzależniających oraz negatywnych aspołecznych zachowań Kształtowanie umiejętności samokontroli, radzenia sobie w sytuacjach stresujących oraz rozwiązywania konfliktów na drodze dialogu Wdrażanie do efektywnego spędzania czasu wolnego i zdrowego trybu życia Pomoc rodzicom w rozwiązywaniu problemów, wsparcie w sytuacjach kryzysowych SPOSOBY OSIĄGNIĘCIA CELÓW Prowadzenie zajęć edukacyjnych mających na celu wyrobienie odpowiednich postaw wobec zjawisk: przemocy, wandalizmu, uzależnień Współdziałanie z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, Komendą Policji w sprawach trudnych 4

5 Niezwłoczne interweniowanie wszystkich pracowników szkoły, rodziców a także uczniów w sytuacji jakichkolwiek przejawów agresji, wandalizmu czy pojawiających się uzależnień Udzielenie pomocy psychologiczno-pedagogiczno-socjalnej uczniom z rodzin tzw. problemowych Objęcie opieka i terapia uczniów sprawiających szczególne trudności wychowawcze Rozszerzenie działalności świetlicy opiekuńczo-wychowawczej o wolontariat nauczycieli METODY I TECHNIKI REALIZACJI Uważam, ze program profilaktyczny dla uczniów powinien być ciekawy i różnorodny, prowadzony technikami aktywizującymi.w realizację zadań programu zostaną włączeni wychowawcy, nauczyciele, pedagog szkolny, rodzice i pielęgniarka szkolna. Dla uczniów proponuję: pracę w zespołach klasowych pogadanki zajęcia edukacyjne mini wykłady rozmowy indywidualne (w miarę potrzeb) przygotowanie przez uczniów przedstawień, spektakli o tematyce profilaktycznej (według odrębnego scenariusza) zajęcia plastyczne spotkania ze specjalistami wykorzystanie filmów video o tematyce profilaktycznej Rodzice: zaangażowanie rodziców w prace np. pomoc w przygotowaniu przedstawienia profilaktycznego festyny szkolne Nauczyciele: organizowanie i prowadzenie działań profilaktycznych zgodnie z harmonogramem programu SPODZIEWANE EFEKTY 5

6 wzrost kultury osobistej wśród uczniów zmniejszenie ilości zjawisk negatywnych w szkole rozwój umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach podniesienie poziomu świadomości uczniów na temat zagrożeń społecznych (uzależnienia, przemoc, agresja) oraz skutków zachowań ryzykownych wdrożenie do zdrowego stylu życia i efektywnego spędzania czasu wolnego MONITORING dokumentacja z realizacji programu sprawozdania pisemne wychowawców klas, pedagoga szkolnego (śródroczne i końcowo roczne) z realizacji działań profilaktycznych scenariusze zajęć profilaktycznych zapisy w dziennikach lekcyjnych ( tematy lekcji, ważne wydarzenia w życiu klasy) materiały wypracowane przez uczniów uwzględnienie tematyki w planach wychowawczych EWALUACJA Dokonywanie analizy sytuacji wychowawczej szkoły (śródroczna i końcowo roczna) Przeprowadzenie ankiety wśród uczniów, rodziców i nauczycieli po zrealizowaniu Programu ( pod koniec roku szkolnego) ZADANIA SZCZEGÓŁOWE PLAN DZIAŁANIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO 6

7 Świat byłby lepszy bez złości i uzależnień Zadania realizowane będą przez cały rok szkolny 2006/2007 Zadania do realizacji Sposób realizacji Współudział 1.Kształtowanie pozytywnych relacji interpersonalnych wśród uczniów 2.Kształtowanie postaw tolerancji, wzajemnego szacunku do innych 3. Promowanie zdrowego stylu życia wolnego od uzależnień, przemocy i złości Zajęcia profilaktyczne w klasach I-III z zakresu przeciwdziałania przemocy i agresji Ćwiczenia umiejętności interpersonalnych w klasach IV-VI, rozwiązywanie konfliktów na drodze dialogu Ćwiczenie zachowań asertywnych, umiejętności radzenia sobie z własna agresja (opanowanie gniewu, wybuchów złości) oraz emocjami Pogadanki tematyczne Zajęcia profilaktycznoedukacyjne z zakresu profilaktyki uzależnień - Wpływ narkotyków na organizm człowieka - Alkohol kradnie wolność Przygotowanie przedstawień i spektakli o tematyce profilaktycznej (według odrębnego scenariusza) Profilaktyka zapobiegania próchnicy zębów fluoryzacja dla klas I-VI (technika mycia zębów) Organizowanie wycieczek pieszych i rowerowych po okolicy Nauczyciele nauczania zintegrowanego Wychowawcy Pedagog szkolny Wychowawcy Pedagog szkolny Pielęgniarka szkolna Nauczyciele przyrody, wychowania fizycznego Dyrektor szkoły 7

8 4.Wdrażanie do zachowania bezpieczeństwa w szkole Przestrzeganie praw dziecka i ucznia w szkole, spełnianie obowiązków szkolnych 5.Wdrazanie do samokontroli i samooceny swoich czynów Dbanie o kulturę języka Zapoznanie uczniów ze skutkami zachowań niezgodnych z prawem 6. Objęcie szczególną opieką psychologiczno-pedagogiczna uczniów szczególnie trudnych, sprawiających trudności wychowawcze oraz z rodzin zagrożonych patologią Lekcje przyrody na temat zdrowego odżywiania się Atrakcyjne lekcje wychowania fizycznego zachęcające uczniów do aktywności fizycznej Organizowanie uczniom zajęć pozalekcyjnych Zapoznanie uczniów z zasadami zachowania się w szkole, regulaminem szkoły z systemem oceniania zachowania oraz motywowanie do przestrzegania panujących zasad Zapoznanie uczniów z Prawami obowiązkami ucznia Ocenianie zachowania uczniów Spotkania uczniów z przedstawicielami policji Rozszerzenie działalności świetlicy opiekuńczowychowawczej o wolontariat nauczycieli Rozmowy indywidualne z uczniami sprawiającymi trudności wychowawcze Zorganizowanie dożywiania w szkole dzieciom z rodzin potrzebujących pomocy materialnej wychowawcy pedagog szkolny Wychowawcy Pedagog szkolny Przedstawiciel Policji specjalista d/s nieletnich nauczyciele świetlicy opiekuńczowychowawczej wychowawcy klas pedagog szkolny kierownik świetlicy szkolnej Program opracowała i monitoruje: mgr Iwona Szymków Pedagog szkolny 8