Newsletter / 17 grudnia 2014 r.

Transkrypt

1 Newsletter / 17 grudnia 2014 r. Str.2. Odszkodowanie za naruszenia prawa konkurencji nowe regulacje UE Str.3. Przyspieszony zwrot VAT wymaga zapłaty z konta przedsiębiorcy Str.4. Coraz bliżej nowej ustawy o obligacjach Str.5. Zmiany dla przedsiębiorców Nowelizacja ustawy o KRS Str.7. Nie tylko polisa ubezpieczeniowa poświadcza posiadanie przez wykonawcę ubezpieczenia Str.9. Czy porozumienia podatkowe mogą stanowić niedozwoloną pomoc publiczną? Str.11. Sąd Najwyższy ponownie o oskładkowaniu menedżerów Str.12. Powództwo o zasądzenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie przerywa biegu zasiedzenia służebności

2 Odszkodowanie za naruszenia prawa konkurencji nowe regulacje UE Jeszcze w tym roku wejdzie w życie dyrektywa unijna wyznaczająca Państwom Członkowskim dwa lata (do 27 grudnia 2016 r.) na dostosowanie przepisów krajowych w zakresie ujednolicenia i uproszczenie zasad dotyczących odszkodowania za naruszenie uczciwej konkurencji. Dyrektywa nakłada na Państwa Członkowskie obowiązek wprowadzenia do krajowych porządków prawnych regulacji, które pozwolą każdej osobie, w tym np. bezpośredniemu nabywcy określonych towarów, dochodzić od podmiotu naruszającego prawo konkurencji odszkodowania z tytułu poniesionej szkody. Istotne z punktu widzenia poszkodowanego będzie to, że w zakres przysługującego mu odszkodowania mogą wchodzić nie tylko poniesione straty, ale również utracone korzyści wraz z odsetkami. Co więcej, w przypadku wątpliwości co do ustalenia wysokości odszkodowania, to sądy krajowe będą uprawnione do jej oszacowania. Sądy będą mogły również w tym celu korzystać z pomocy krajowych organów konkurencji, jeżeli organ uzna to za zasadne. Nowa regulacja wprowadza ważne domniemanie dotyczące udowodnienia szkody domniemywa się, że naruszenie kartelowe wyrządza szkodę (odwrócenie rygorów dowodowych). Zatem udowodnienie braku szkody będzie w tym wypadku spoczywać na sprawcy naruszenia, a poszkodowany będzie zwolniony z dowodzenia, że szkoda faktycznie powstała. Łatwiej będzie także udowodnić wysokość tej szkody. Zgodnie z dyrektywą, naruszający wspólnym działaniem prawo konkurencji będą odpowiedzialni za szkodę solidarnie, tak, że każdy z nich powinien w pełni wyrównać szkodę. Natomiast poszkodowany dopóki nie otrzyma pełnego odszkodowania może go żądać od dowolnego z naruszających prawo przedsiębiorców. Dodatkowo należy dodać, że dyrektywa jest ważna dla samego postępowania w sprawie o odszkodowanie. Wprowadza ona zasady ułatwiające zbieranie dowodów, ich wykorzystanie oraz dostęp do dokumentacji, w tym prowadzonej przez organy ochrony konkurencji. Pozwoli to, przynajmniej w założeniach, usprawnić procedowanie w sprawach o odszkodowania w związku z naruszeniem prawa konkurencji. Więcej informacji: Maja Malasiewicz, tel. (71)

3 Przyspieszony zwrot VAT wymaga zapłaty z konta przedsiębiorcy Neutralność podatku VAT dla przedsiębiorców oznacza między innymi, że w przypadku, w którym podatnik w danym okresie wykazał wyższy podatek VAT naliczony od należnego, może ubiegać się o zwrot tego podatku. Przepisy wyróżniają zasadniczo terminy, w jakich organ podatkowy powinien zwrócić należną danej osobie różnicę - standardowy 60 dniowy i skrócony 25 dniowy. Oczywiście najkorzystniejszy dla podatnika wariant to co do zasady zwrot różnicy w terminie możliwie najkrótszym. W tym kontekście trzeba pamiętać, że warunkiem zwrotu przez urząd skarbowy różnicy w podatku VAT naliczonym i należnym podatnikowi w skróconym 25-dniowym terminie jest zapłata przez podatnika należności z której wynika podatek bezpośrednio z rachunku bankowego podatnika tak wynika z najnowszego orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 listopada 2014 r., sygnatura akt I FSK 1770/13. Spór w ramach ww. sprawy wynikał ze złożenia przez podatnika wniosku o zwrot różnicy podatku VAT naliczonego nad należnym w skróconym, 25-dniowym terminie wynikającym z art. 87 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 54, poz. 535). Zgodnie z art. 87 ust. 6 ustawy o VAT urząd skarbowy jest zobowiązany do zwrotu podatku w skróconym 25-dniowym terminie liczonym od dnia złożenia deklaracji podatkowej dla kwot podatku naliczonego wynikających z faktur dokumentujących kwoty należności, które w przypadku gdy: - stroną transakcji jest inny przedsiębiorca oraz, - jednorazowa wartość transakcji przekracza 15 tys. EUR, zostały w całości zapłacone za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy (zgodnie z art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r., Dz. U. Nr 173, poz. 1807). W przedmiotowej sprawie kwota podatku naliczonego wynikała z faktury zapłaconej nie z rachunku bankowego spółki (podatnika), a z rachunku depozytowego notariusza, na który kwota ta nie została przelana z rachunku podatnika. Podatnik wskazywał, że nie ma to znaczenia, jednak zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, jak i Naczelny Sąd Administracyjny przyznały racje dyrektorowi izby skarbowej, który uważał, że dokonanie płatności nie z rachunku bankowego podatnika powoduje brak spełnienia warunku dla zwrotu podatku VAT w skróconym terminie. Więcej informacji: Grzegorz Leśniewski, tel. (22) , Marek Jankowski, tel. (71)

4 Coraz bliżej nowej ustawy o obligacjach W dniu 28 listopada 2014 r. Sejm zakończył prace nad nową ustawą o obligacjach i przekazał projekt do Prezydenta i Marszałka Senatu. Ustawa ta ma w całości zastąpić dotychczasową ustawę o obligacjach z dnia 29 czerwca 1995 r. Intencją ustawodawcy jest dostosowanie regulacji prawnych dotyczących emisji obligacji do potrzeb rynku kapitałowego. Jedną z najciekawszych zaproponowanych zmian jest stworzenie podstaw do ustanawiania i działania zgromadzenia obligatariuszy, co ma umożliwić dokonywanie skutecznych zmian w stosunku zobowiązaniowym wynikającym z emisji obligacji. Planowane jest zatem usankcjonowanie praktyki, stosowanej przez niektórych emitentów, która z uwagi na brak podstawy prawnej budziła dotąd pewne wątpliwości. Rozszerzony zostanie także zakres instrumentów dostępnych dla emitenta o obligacje podporządkowane i wieczyste. Cechą charakterystyczną obligacji podporządkowanych jest zaspokojenie ich po wszystkich innych wierzytelnościach wobec wierzyciela. Natomiast obligacje wieczyste to obligacje, które z założenia nie będą podlegać wykupowi. Planowany termin wejścia w życie ustawy to 1 lipca 2015 r. Będziemy na bieżąco informować o trwającym procesie ustawodawczym. Więcej informacji: Bartłomiej Stępień, tel. (+ 48) , Joanna Krzyżykowska, tel. (+ 48)

5 Zmiany dla przedsiębiorców Nowelizacja ustawy o KRS Z dniem 1 grudnia 2014 r. weszła w życie ustawa z dnia 26 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz.1161), która ma na celu uprościć i przyśpieszyć procedury związane z rejestracją nowych podmiotów KRS. Wystarczy jeden formularz Do tej pory, razem z wnioskiem o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego przedsiębiorca był zobowiązany do złożenia (w ramach tzw. procedury jednego okienka ) m.in.: zgłoszenia identyfikacyjnego do Głównego Urzędu Statystycznego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz do Urzędu Skarbowego (w tym m.in.: dodatkowego odpisu umowy spółki oraz dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do lokalu wskazanego jako siedziba spółki itp.). Ilość wymaganych dokumentów dodatkowych powodowała, że nawet standardowe wnioski o rejestrację spółek o nieskomplikowanej strukturze liczyły po kilkadziesiąt stron. Aktualnie, nowopowstający podmiot będzie zobowiązany wyłącznie do złożenia jednego formularza z kompletem załączników. Dane zawarte we wniosku o rejestrację w KRS będą następnie automatycznie pobierane przez organy skarbowe, ubezpieczeniowe i statystyczne. 21 dni na zgłoszenie danych uzupełniających W terminie 21 dni od wpisu podmiotu do Krajowego Rejestru Sądowego, przedsiębiorca będzie miał obowiązek zgłoszenia tzw. danych uzupełniających. Są to dane, które nie podlegają wpisowi do KRS, jednak są istotne dla Głównego Urzędu Statystycznego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Urzędu Skarbowego, takie jak np.: numer rachunku bankowego, dane kontaktowe, czy przewidywana liczba pracowników. Dane uzupełniające należy złożyć do właściwego urzędu skarbowego (na formularzu NIP-8), który następnie przekaże je do urzędu statystycznego i ZUS. Składanie danych uzupełniających w żaden sposób nie wpłynie na możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę. Poza ograniczeniem obowiązków zgłoszeniowych nowelizacja reguluje również limit zgłaszanych przez przedsiębiorców do KRS przedmiotów działalności określonych zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) do maksymalnie 10 pozycji ( więcej na ten temat : Przedsiębiorca będzie mógł zgłosić do KRS maksymalnie 10 kodów PKD - 5

6 Zmiany dla przedsiębiorców Nowelizacja ustawy o KRS Korzyści dla przedsiębiorców Celem nowelizacji było usprawnienie i przyśpieszenie postępowania rejestrowego. Zgodnie z założeniami ustawodawcy, obecnie cała procedura wpisu nowego podmiotu do KRS nie powinna trwać dłużej niż 7 dni. Poza zdecydowanie mniejszą liczbą formularzy, istotnym ułatwieniem będzie również rozdzielenie momentu składania danych podstawowych i uzupełniających (którymi przedsiębiorca często nie dysponuje jeszcze w momencie składania wniosku o wpis). Zgodnie z nowymi regulacjami już w dniu wpisu do KRS podmiot otrzyma identyfikator podatkowy NIP oraz numer identyfikacyjny REGON. Kierunek zmian należy zatem ocenić pozytywnie, chociaż jak to zwykle bywa czas pokaże jak nowe regulacje sprawdzą się w praktyce (w szczególności jak organy poradzą sobie z ich wdrożeniem i stosowaniem). Więcej informacji: Andrzej Łobodziński, tel.: (71) , Katarzyna Sobieszek tel.: (71)

7 Nie tylko polisa ubezpieczeniowa poświadcza posiadanie przez wykonawcę ubezpieczenia Sąd Okręgowy w Kielcach wydał interesujący z praktycznego punktu widzenia wyrok na skutek skargi Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych (Prezes UZP) na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej (KIO) z dnia 20 sierpnia 2014 r. (sygn. akt: KIO 1615/14). Sprawa dotyczyła dokumentów składanych przez wykonawców startujących w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na potwierdzenie ich sytuacji ekonomicznej i finansowej. Kwestie te reguluje Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Rozporządzenie), choć jak się okazało niejednoznacznie. Prezes UZP nie zgodził się ze stanowiskiem Krajowej Izby Odwoławczej, która wskazywała, że jeśli wykonawca posiada ubezpieczenie powinien obowiązkowo przedłożyć polisę tego ubezpieczenia jako dowód spełniania wymagań zamawiającego w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej (wymóg posiadania ubezpieczenia OC wynikał z SIWZ). Krajowa Izba Odwoławcza stanęła na stanowisku, że wyłącznie nieistnienie polisy uprawnia wykonawcę do przedłożenia innych dokumentów poświadczających posiadanie ubezpieczenia wymienionych w 1 ust. 1 pkt 11 Rozporządzenia. Zdaniem KIO, jeżeli wykonawca posiada ubezpieczenie, jednak nie dysponuje dokumentem polisy, nie jest zwolniony z obowiązku jego przedłożenia i nie może również posłużyć się innym dokumentem wymienionym w Rozporządzeniu. Z powyższym stanowiskiem KIO nie zgodził się Prezes UZP, który w skardze do sądu na wyrok KIO wskazał, że przepisy Rozporządzenia nie zawężają możliwości przedstawienia przez wykonawcę innego dokumentu wyłącznie do sytuacji nieistnienia dokumentu o nazwie polisa. Inaczej mówiąc posiadanie ubezpieczenia nie oznacza automatycznie obowiązku przedłożenia polisy, wystarczające jest przedłożenie świadectw ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej oraz wskazanie uzasadnionych okoliczności skutkujących brakiem możliwości złożenia zamawiającemu polisy. Przykładowo, w przedmiotowej sprawie wykonawca nie mógł przedłożyć dokumentu polisy, gdyż, jak skutecznie wyjaśniał w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, jego ubezpieczenie objęte jest ogólnym ubezpieczeniem (Polisa Programu Światowego) całej grupy kapitałowej i z uwagi na ilość podmiotów w grupie ubezpieczyciel nie wystawia poszczególnych dokumentów poświadczających opłacenie składki ubezpieczeniowej dla każdego z podmiotów. Wobec tego wykonawca przedłożył świadectwo ubezpieczenia OC, określające sumę ubezpieczenia oraz zdarzenia podlegające ochronie ubezpieczeniowej (spełniające wymagania zamawiającego). 7

8 Nie tylko polisa ubezpieczeniowa poświadcza posiadanie przez wykonawcę ubezpieczenia Sąd Okręgowy w Kielcach w wyroku z dnia 17 października 2014 r. (sygn. akt: VII Ga 179/14) przyznał rację Prezesowi UZP wskazując, że przepis 1 ust. 1 pkt 11 Rozporządzenia nie ustanawia hierarchii dokumentów w tym przepisie wskazanych i tym samym nie różnicuje ich mocy dowodowej. W praktyce oznacza to, że wykonawca może wykazać posiadanie ubezpieczenia OC działalności gospodarczej nie tylko poprzez przedłożenie polisy, ale także innego dokumentu, który potwierdza tę okoliczność nie tylko, gdy polisa faktycznie nie istnieje, ale również gdy jej pozyskanie jest niemożliwe (np. z uwagi na politykę ubezpieczyciela). Więcej informacji: Natalia Komarzańska, tel. (71)

9 Czy porozumienia podatkowe mogą stanowić niedozwoloną pomoc publiczną? W połowie listopada b.r. Komisja Europejska (KE) opublikowała list do holenderskiego rządu wyjaśniający przyczyny podjęcia decyzji o wszczęciu postępowania wyjaśniającego w sprawie możliwych korzyści podatkowych przyznanych przez władze Holandii koncernowi Starbucks międzynarodowej korporacji zarządzającej siecią kawiarni. Zdaniem KE, holenderskie władze umożliwiły jednej ze spółek należących do grupy Starbucks wykorzystanie skomplikowanego systemu rozliczeń podatkowych w transakcjach ze spółkami powiązanymi, umożliwiającego znaczne obniżenie obciążeń podatkowych. Celem podjętego postępowania jest zbadanie, czy umowa podatkowa pomiędzy władzami Holandii a Starbucks nie stanowi niedozwolonej pomocy publicznej. Co do zasady państwa członkowskie Unii Europejskiej są uprawnione do udzielania pomocy przedsiębiorcom, z zastrzeżeniem, że pomoc ta nie zakłóca lub nie grozi zakłóceniem konkurencji przez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom oraz jest zgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi. Prowadzone przez Komisję Europejską postępowanie ma między innymi dostarczyć odpowiedź, czy porozumienia przedsiębiorców z organami podatkowymi (takie, jak m.in. funkcjonujące w Polsce uprzednie porozumienia cenowe APA) skutkujące przypisaniem zysku do spółki w sposób niezgodny z zasadą ceny rynkowej (arm's length principle) może być uznane za niedozwoloną pomoc publiczną. Pomocą byłby w takiej sytuacji zaoszczędzony podatek. Wstępna analiza przeprowadzona przez KE wskazuje, że porozumienie w sprawie cen transferowych między Holandią a Starbucks mogło być niezgodne z międzynarodowymi przepisami o rozliczeniach pomiędzy podmiotami powiązanymi i mogło stanowić niedozwoloną pomoc publiczną, w zakresie, w jakim pozwoliło Starbucks zminimalizować obciążenia podatkowe. Jak wynika z doniesień prasowych, miało to zostać osiągnięte dzięki zastosowanej metodzie ustalenia ceny z podmiotami powiązanymi. Jeżeli postępowanie KE wykaże zakłócenie konkurencji, Starbucks może zostać zmuszony do uiszczenia niezapłaconego podatku nieoficjalnie mów się o kwocie blisko 20 mln euro. Pierwsze wyniki postępowania spodziewane są w ciągu najbliższych 18 miesięcy. Starbucks to nie jedyne międzynarodowe przedsiębiorstwo, wobec którego KE prowadzi obecnie postępowanie w sprawie potencjalnego naruszenia przepisów wspólnotowych o dozwolonej pomocy publicznej w postaci porozumienia podatkowego. Komisja bada również decyzje w sprawie podatku dochodowego, jakie podjęły władze Luksemburga wobec koncernu Amazon i Fiat Finance and Trade oraz władze Irlandii, które udzieliły preferencji podatkowych koncernowi Apple. 9

10 Czy porozumienia podatkowe mogą stanowić niedozwoloną pomoc publiczną? W świetle tegorocznych doniesień o licznych przypadkach unikania płacenia podatków przez największe światowe koncerny, Komisja Europejska zapowiedziała przygotowanie projektu przepisów zobowiązujących kraje unijne do wymiany informacji na temat wydawanych decyzji w sprawie porozumień podatkowych. Więcej informacji: Michał Staniek, tel , Katarzyna Czekajło-Zajkowska, tel

11 Sąd Najwyższy ponownie o oskładkowaniu menedżerów Ponad sześć lat temu, w 2008 r., Sąd Najwyższy wydał korzystny wyrok w sprawie oskładkowania tzw. kontraktów menedżerskich wykonywanych w ramach działalności gospodarczej (sygn. I UK 138/08). Zgodnie z tym wyrokiem umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem wykonywana przez menedżera w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej stanowi przejaw tej działalności i w rezultacie nie jest uznawana za odrębny tytuł do ubezpieczeń społecznych. Na bazie powyższego orzeczenia przez ostatnie lata utrwaliła się korzystna dla menedżerów praktyka sądów powszechnych. Natomiast organy ZUS konsekwentnie forsowały pogląd, iż kwalifikacja zarządzania przedsiębiorstwem na gruncie ubezpieczeń społecznych powinna odpowiadać kwalifikacji na gruncie PIT, a ta wyklucza możliwość traktowania przychodów menedżerów jako przychodów z działalności gospodarczej. W dniu 12 listopada 2014 r. Sąd Najwyższy wydał wyrok (sygn. I UK 126/14), w którym doprecyzował zasady polegania ubezpieczeniom społecznym przez menedżerów powołanych do zarządów spółek. W wyroku tym Sąd Najwyższy wskazał, że nie może zostać uznany za przedsiębiorcę działającego na własne ryzyko w ramach prowadzonej działalności gospodarczej menedżer działający w ramach organu spółki. Zdaniem Sądu, członek zarządu, jako piastun osoby prawnej, działając na rzecz i w interesie spółki, nie może wykonywać tych czynności we własnym imieniu. Także jego odpowiedzialność ma ograniczony charakter. W konsekwencji w ocenie Sądu taki stosunek prawny, nawet jeżeli jest on oparty na kontrakcie menedżerskim zawartym z menedżerem-przedsiębiorcą, należy traktować jak umowę zlecenia stanowiącą odrębny od działalności gospodarczej tytuł do ubezpieczenia. Jednocześnie Sąd podzielił pogląd wyrażony w ww. wyroku z 2008 r., iż osoba prowadząca działalność gospodarczą w zakresie zarządzania, pozostająca poza strukturami organizacyjnymi spółki, może podlegać ubezpieczeniom społecznym jako przedsiębiorca. Warto przy tym zwrócić uwagę, że traktowanie kontraktów menedżerskich jak umów zlecenia niekoniecznie będzie skutkować koniecznością zapłaty zaległych składek. Będzie to m.in. zależało od pozostałej aktywności zawodowej menedżera. Więcej informacji: Łukasz Kałużny, tel

12 Powództwo o zasądzenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie przerywa biegu zasiedzenia służebności Sąd Najwyższy uchwałą w składzie 7 sędziów z dnia 26 listopada 2014 r. rozstrzygnął ciągle istniejące rozbieżności w orzecznictwie dotyczące przerwania biegu zasiedzenia służebności. Orzekł, że w przypadku wytoczenia przez właściciela nieruchomości powództwa o zasądzenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści tej służebności, nie dochodzi do przerywania biegu jej zasiedzenia (sygn. akt III CZP 45/14). Orzeczenie to jest korzystne dla przedsiębiorców sieciowych, ponieważ właściciele nieruchomości w sprawach o zasiedzenie służebności nie będą mogli bronić się zarzutem przerwania biegu przedawnienia. Tym samym wcześniejsze wytoczenie przez właściciela powództwa o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości pozostanie bez wpływu na bieg terminu zasiedzenia służebności. Przykładowo, jeśli na nieruchomości osoby trzeciej postawiono w dobrej wierze słup telekomunikacyjny w dniu 3 grudnia 1993 r., a osoba ta wytoczyła w dniu 5 grudnia 2007 r. powództwo przeciwko przedsiębiorcy o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, nie dojdzie do przerwania biegu zasiedzenia służebności. W takim przypadku zasiedzenie służebności nastąpi z dniem 1 grudnia 2013 r., tj. po upływie 20 lat samoistnego posiadania w dobrej wierze, stosownie do treści art k.c. Więcej informacji: Michał Wach, tel. (71)

13 Jeśli są Państwo zainteresowani uzyskaniem szerszych informacji, prosimy o kontakt z doradcami Kancelarii, z których porad zazwyczaj Państwo korzystają lub kontakt z wyżej wskazanymi autorami tekstów. Niniejszy Newsletter nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii. Olesiński & Wspólnicy KANCELARIA ADWOKACKA, Adwokat Rafał Olesiński ul. Powstańców Śląskich 2-4, Tel. +48 (71) Wrocław Fax: +48 (71) kancelaria@olesinski.com 13