Fauna kręgowców Polski

Transkrypt

1 Fauna kręgowców Polski część PTAKI dr Beata Czyż pok 314 dr Bartłomiej Sklepowicz pok 314

2 Program ćwiczeń 2 spotkania po 3 godziny (4 h lekcyjne) 1. Cechy i morfologia ptaków, typy nóg, dziobów i ogonów (przystosowania), oznaczanie ptaków w ręku na podstawie klucza 2. Systematyka ptaków, cechy charakterystyczne rzędów wizyta w Muzeum Przyrodniczym

3 Ptaki Specyficzna grupa latających kręgowców Wysoka, stała temp. ciała (40 C) Różne środowiska w Polsce 450 gatunków

4 Ptaki zawsze fascynowały człowieka Ta sama skala przestrzenna duże terytoria Ta sama skala czasowa długowieczność Wysoki poziom inteligencji początki myślenia abstrakcyjnego posługiwanie się narzędziami liczenie LATAJĄ!

5 Cechy typowo ptasie Pióra Występują tylko u ptaków Zbudowane z keratyny Wytwór naskórka Twór martwy

6 Pióra pierwotne rozwijają się w okresie zarodkowym Pióra ostateczne w okresie rozwoju postembrionalnego

7 Budowa pióra Oś pióra dutka stosina Chorągiewki dutka wcięcie chorągiewka wewnętrzna emarginacja stosina chorągiewka zewnętrzna

8 Typy piór Konturowe długa, sztywna stosina, dobrze rozwinięte Lotki Sterówki Pióra okrywowe Puchowe brak stosiny (lub krótka) Nitkowate Szczeciniaste

9

10 Funkcje piór Ochrona mechaniczna ciała F. termoregulacyjna F. lotu pióra wtórnie stały się pomocne przy lataniu

11 Pterylium Apterium

12 Upierzenie ptaków jest barwne barwy pigmentowe od barwników barwy strukturalne b. pozorne, wynik załamania promieni słonecznych

13 Grupy barwników w piórach Melaniny czarne, szare, brązowe barwy Lipochromy jaskrawożółte czerwone niebieskie fioletowe zielone Porfiryny czerwonawe granatowe

14 Dymorfizm w upierzeniu ptaków płciowy Samiec Płaskonos Anas clypeata Samica

15 Dymorfizm sezonowy Jesień, zima Wiosna, lato Perkozek Tachybaptus ruficollis

16 Wymiana piór Pióra są okresowo wymieniane (1-2 razy do roku) pierzenie (całkowite/częściowe) - pozbycie się pasożytów - zamiana zużytych piór na świeże - czasem uzyskanie upierzenia godowego

17

18 Topografia ptaka

19 Skrzydło kość ramieniowa k. przedramienia promieniowa łokciowa k. dłoni zmodyfikowane nadagrstek 2 kości kość nadgarstkowo-śródręczna (carpo-metacarpus) kości palców 3palce

20 małe pokrywy pokrywa nadgarstkowa średnie pokrywy skrzydełko duże pokrywy barków ki pokrywy 1.rzędu lotki 1.rzędu lotki 2.rzędu lotki 3.rzędu sterówki pokrywy nadogonowe

21

22

23 Ogon pygostyl zrośnięte kręgi ogonowe sterówki duże pióra spełniające rolę steru w czasie lotu osadzone wachlarzowato na pygostylu od 8 do 24

24 Typy ogona stopniowany Wąsatka Panurus biarmicus

25 klinowaty Bielik Haliaeetus albicilla

26 Kruk Corvus corax

27 widełkowaty Dymówka Hirundo rustica

28 Oknówka Delichon urbica

29 Rybitwa rzeczna Sterna hirundo

30 zaokrąglony Myszołów Buteo buteo

31 równo ścięty Pliszka siwa Motacilla alba

32 Krogulec Accipiter nisus

33 wycięty Kania czarna Milvus migrans

34 Kania ruda Milvus milvus

35 Dziób Szczęki i pochwy rogowe Spełnia funkcję zębów W miarę ścierania jest odnawiany Czasem różnie zabarwiony u samca i samicy

36 Kos Turdus merula - samiec

37 Kos - samica

38 Ząb jajowy rozwija się na górnej szczęce zarodków ptasich

39 Dziób spełnia funkcję ręki ptaka Budowanie gniazda Czyszczenie piór Broń Pobieranie pokarmu

40 Brodźce i bekasy długie smukłe dzioby przeszukiwanie mułu, piasku lub miękkiej gleby

41 Czerwonak dziób w połowie zagięty pod kątem prostym wyposażony w serię blaszek

42 Drapieżne i sowy silne, ostre i hakowato wygięte dzioby przystosowane do rozrywania pokarmu woskówka miękka skóra pokrywająca nasadę górnej szczęki

43 Łuszczaki masywne, stożkowate dzioby zgniatanie nasion

44 Krzyżodzioby ostro zakończone i skrzyżowane szczęki szybkie wydobywanie nasion z szyszek

45 Lelki, jerzyki i jaskółki szczęki skrócone bardzo szeroki otwór gębowy łowienie aeroplanktonu

46 Dzięcioły silny, dłutowaty dziób wykuwanie dziupli długi język wydobywanie owadów drążących drewno

47 Blaszkodziobe miękkie dzioby z rzędami rogowych blaszek

48 Nogi ptaków k. udowa krótka, prawie całkowicie w mięśniach k. podudzia piszczelowa razem z górnym szeregiem k. nastopka tworzy tibiotarsus strzałkowa k. stopy silnie zmodyfikowane k. skokowa dolny szereg k. nastopka z k. śródstopia 4 palce (większość)

49 Drapieżne i sowy - SZPONY

50 Grzebiące silne, tępo zakończonbe pazury

51 Skowronki, świergotki długie pazury ułatwiają utrzymanie równowagi podczas biegu

52 Kormoran 4 palce spięte błoną!!!

53 Blaszkodziobe, mewy, rybitwy 3 palce spięte błoną

54 Perkozy, łyska charakterystyczne nogi

55 Jerzyk 4 palce zwrócone do przodu

56 Dzięcioły 2 palce zwrócone do przodu, 2 do tyłu

57 Kukułka, sowy, rybołów 4 palec zwrotny