Katedra i Zakład Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 2/
|
|
- Szczepan Stachowiak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 94 Nagły zgon sercowy w materiale sekcyjnym Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu w latach Review of sudden cardiac death cases in forensic autopsies performed between in Department of Forensic Medicine, University of Medical Sciences in Poznań Sławomir Wiśniewski 1/, Krzysztof Kordel 1/, Jerzy Olasiński 2/, Anna Olasińska-Wiśniewska 3/, Hanna Wiśniewska-Śliwińska 4/, Jerzy T. Marcinkowski 4/ 1/ Katedra i Zakład Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 2/ Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 3/ I Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 4/ Zakład Higieny Katedry Medycyny Społecznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Streszczenie Wprowadzenie. Termin,,nagły zgon sercowy (sudden cardiac death SCD) jest używany od stuleci. Obecnie SCD jest określany jako naturalny zgon z powodów sercowych, poprzedzony nagłą utratą przytomności gdy objawy poprzedzające wystąpiły nie wcześniej, niż przed 1 godziną. Kluczowym zagadnieniem w definicji nagłego zgonu jest brak urazu jako przyczyny śmierci oraz to, że zgon jest niespodziewany i natychmiastowy. Bardzo trudnym zagadnieniem jest klasyfikacja zgonów, które wystąpiły bez świadków. Cel pracy. Analiza nagłych zgonów sercowych (SCD) osób poddanych badaniu pośmiertnemu. Materiał i metoda. Analizie poddano materiał sekcyjny Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej w Poznaniu za okres lat Analizowano 214 osób zmarłych z powodu nagłej śmierci sercowej, co stanowiło 57,1% wszystkich osób zmarłych z przyczyn naturalnych. W badanym okresie wykonano 1737 badań autopsyjnych. W analizie uwzględniono: wiek, płeć, stan odżywienia, okoliczności zgonu, stan naczyń mózgowych, wieńcowych i aorty, stan morfologiczny serca. Oceniano również poziom alkoholu w próbkach krwi i moczu pobranych podczas autopsji. Wyniki. Stwierdzono wysoki udział zawału mięśnia sercowego jako przyczyny prowadzącej do nagłego zgonu. Większym ryzykiem SCD obarczeni są mężczyźni, szczególnie pozostający pod wpływem alkoholu. Do SCD najczęściej dochodzi w domu, co wskazuje na istotną rolę edukacji społeczeństwa w zakresie udzielania pierwszej pomocy medycznej. Summary Introduction. The term sudden cardiac death (SCD) has been used for centuries. Although pre-existing heart disease may be present, the time and mode of death are unexpected by definition. The forensic pathologists studying unwitnessed deaths may use the definition of sudden death for a person known to be alive and functioning normally 24 hours before, and this remains appropriate within obvious limits. However many discrepancies appear between clinical and forensic epidemiology. Aim. To analyze sudden cardiac death cases in autopsies. Material and Methods. A review of all autopsies performed between 1 January 2001and 31 December 2005 in Department of Forensic Medicine, University of Medical Sciences, Poznań. All available demographic, clinical and autopsy data were collected, from database files. The data analyses were performed using GraphPad InStat v. 3. Results. In conclusion, we found that myocardial infarction presents majority of cases. Males, especially after alcohol intake, are at higher risk of SCD than women. Since many deaths occurred at home our study results highlight the importance of the wider propagation of basic life support (BLS) skills. Key words: sudden cardiac death, autopsy Słowa kluczowe: nagły zgon sercowy, autopsja Nadesłano: Zakwalifikowano do druku: Adres do korespondencji / Address for correspondence Sławomir Wiśniewski Katedra i Zakład Medycyny Sądowej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu ul. Święcickiego 6, Poznań tel , genebiotechnic@wp.pl
2 Wiśniewski S i wsp. Nagły zgon sercowy w materiale sekcyjnym Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Wstęp Termin,,nagły zgon sercowy (sudden cardiac death SCD) jest używany od stuleci. Od czasu pierwszego opisu Kullera [9] w 1966 r. definicja była wielokrotnie zmieniana. Obecnie SCD jest określany jako naturalny zgon z powodów sercowych, poprzedzony nagłą utratą przytomności, gdy objawy poprzedzające wystąpiły nie wcześniej, niż przed 1 godziną [14]. Kluczowym zagadnieniem w definicji nagłego zgonu jest brak urazu jako przyczyny śmierci oraz to, że zgon jest niespodziewany i natychmiastowy. Trudności nastręcza klasyfikacja zgonów, które wystąpiły bez świadków. Takie sytuacje zdarzają się przynajmniej w 40% przypadków [13, 22]. Bardzo trudnym zagadnieniem jest klasyfikacja zgonów, które wystąpiły bez świadków, jak na przykład zgon we śnie. Większość autorów skłania się do klasyfikowania takiego zgonu jako SCD, mimo że często nie jest możliwe ustalenie, kiedy chory był ostatni raz widziany żywy lub jak długo występowały objawy poprzedzające zgon [14]. W literaturze istnieją duże rozbieżności w zakresie danych epidemiologicznych, klinicznych i autopsyjnych osób zmarłych śmiercią nagłą. Cel pracy Analiza zgonów sercowych osób poddanych autopsji. Materiał i metody Analizie retrospektywnej poddano protokoły sekcyjne z archiwum Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej w Poznaniu z lat Analizowano: wiek, płeć, stan odżywienia, okoliczności zgonu, stan naczyń mózgowych, wieńcowych i aorty, stan morfologiczny serca. Oceniano również poziom alkoholu w próbkach krwi i moczu pobranych podczas autopsji. Analizę statystyczną przeprowadzono przy użyciu programu GraphPad Instant v.3. Wyniki Analizie poddano 214 osób zmarłych z powodu nagłej śmierci sercowej, co stanowiło 57,1% wszystkich osób zmarłych z przyczyn naturalnych. W badanym okresie wykonano 1737 badań autopsyjnych. Średnia wieku badanych wynosiła 54,9±13,7 lat (od 18 do 99), nieco wyższa (59,2 ±15,1) u kobiet niż u mężczyzn (54,2 ±13,4); (p=0,06). Wykazano zdecydowaną przewagę mężczyzn (87% vs 13%) (ryc. 1). Według analizy do zgonów sercowych najczęściej dochodziło w miesiącach letnich (ryc. 2). Najwięcej osób zmarłych znaleziono w domu lub jego otoczeniu (41%). Ponadto do zgonów dochodziło w okolicach szlaków komunikacyjnych, podczas wypadku komunikacyjnego, w terenie otwartym, w miejscu pracy, na oddziale szpitalnym, izbie wytrzeźwień, zakładach karnych ryc. 3. Analizie poddano również stan odżywienia (ryc. 4.) i cechy morfologiczne oceniane w trakcie autopsji. Blaszki miażdżycowe w naczyniach tętniczych podstawy mózgu obserwowano w 33,6% przypadków, w naczyniach wieńcowych w 86,4% przypadków, w aorcie w 75,7% przypadków, w tym rozsianą Kobiety 13% Ryc. 1. Podział według płci Fig. 1. Sex distribution liczba przypadków styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec Mężczyźni 87% Ryc. 2. Częstość występowania zgonów sercowych w kolejnych miesiącach roku Fig. 2. Incidence rate of sudden cardiac death by calendar month miejsce pracy 8% izba wytrzeźnień 4% zakład karny 2% teren otwarty 14% szpital 12% inne 7% Ryc. 3. Podział według miejsca zgonu Fig. 3. Site of occurrence of sudden cardiac death lipiec wypadek komunikacyjny 3% sierpień droga 9% wrzesień październik listopad mieszkanie 34% otoczenie domu 7% grudzień
3 96 miażdżycę w 30,4% przypadków (tab. I). Zawał serca rozpoznano makro- i mikroskopowo u blisko połowy zmarłych (49,5%). Pozostałe zgony spowodowane były: niewydolnością krążeniowo-oddechową na podłożu przewlekłej choroby niedokrwiennej serca, niewydolnością krążeniowo-oddechową w przebiegu innej choroby serca (m.in. kardiomiopatia przerostowa, zapalenie mięśnia sercowego), toksycznym działaniem alkoholu na mięsień sercowy zmieniony w przebiegu choroby organicznej serca, tamponadą serca w przebiegu pęknięcia tętniaka aorty, zaburzeniami rytmu serca bez udowodnionej choroby organicznej serca. U 79 osób (36,9%) stwierdzono obecność alkoholu we krwi. Tabela I. Analiza zmian morfologicznych w naczyniach Table I. Morphological analysis of arteriosclerosis tt mózgowych nadwaga 16,4 nie do oceny 0,5 kacheksja 0,9 dobre 65,4 Ryc. 4. Podział według stanu odżywienia Fig. 4. Nutritional status distribution tt wieńcowych mierne 16,8 aorty n % n % n % 72 33, , ,7 Dyskusja Tanatologia sądowo-lekarska rozróżnia śmierć naturalną i gwałtowną, a wśród nich powolną i nagłą [15]. Z punktu widzenia medycyny sądowej, a w konsekwencji również w opiniowania w sprawach dotyczących nagłego zgonu, istotne znaczenie mają: brak czynnika urazowego jako przyczyny śmierci, jej nagły i niespodziewany charakter, co wynika z przyjętej definicji. Jednak fakt, że ok. do 40% nagłych zgonów dochodzi bez świadków [13,22] w znaczącym stopniu utrudnia ocenę sądowo-lekarską. W takich sytuacjach szczególnie przydatne jest badanie sekcyjne. W większości przypadków udaje się na podstawie uzyskanych danych morfologicznych ustalić przyczynę śmierci, chociaż, jak podkreślają niektórzy autorzy [4,5,20], bywa, że wynik sekcji jest zupełnie ujemny. W takich sytuacjach konieczne jest poszerzenie badania sekcyjnego o badanie histopatologiczne z zastosowaniem dodatkowych technik barwienia, poszukiwanie ewentualnych letalnych anomalii (szczególnie u osób młodych), badania toksykologiczne oraz dokładną analizę dokumentacji medycznej z dotychczasowego leczenia zmarłego, a także wywiad co do występowania niewyjaśnionych nagłych zgonów w rodzinie. W takich przypadkach ocena sądowolekarska ma znaczenie nie tylko w opiniowaniu, ale staje się elementem profilaktyki dotąd nie wykrytego rodzinnego obciążenia chorobą serca stanowiącą zagrożenie dla zdrowia i życia, np. kardiomiopatią przerostową. W wybranych sytuacjach przydatne są badania genetyczne. Najważniejszą przyczyną zgonów osób dorosłych w krajach rozwiniętych jest SCD spowodowany chorobą wieńcową [2,3,21]. Dane szacunkowe różnią się między sobą, jednak uważa się, że choroba ta jest przyczyną ok % SCD[10]. W naszym badaniu SCD spowodowany zawałem serca rozpoznano w 49,5% przypadków, a zmiany miażdżycowe w naczyniach wieńcowych stwierdzono w 86,4% autopsji, przy czym rozsiana miażdżyca dotyczyła 30,4% przypadków. U osób zmarłych w przebiegu zawału serca i jego powikłań nie zawsze obserwowaliśmy pełne zamknięcie naczynia. Podobne wyniki rejestrowali również inni badacze[1,6]. Istnieje wytłumaczenie patofizjologiczne tego zjawiska. Nadżerki śródbłonka na powierzchni blaszki miażdżycowej powodują powstanie kruchego zakrzepu składającego się z płytek krwi, luźno związanego z podłożem. Stwarza to warunki do odrywania się agregatów płytkowych, które czopując naczynia mikrokrążenia wieńcowego stają się przyczyna mikrozawałów, niestabilności elektrycznej i groźnych zaburzeń rytmu, prowadzących do zgonu [11,19]. Pozostałe analizowane przypadki SCD spowodowane były m.in. niewydolnością krążeniowo-odddechową w przebiegu kardiomiopatii przerostowej, zapalenia mięśnia sercowego oraz tamponadą serca w przebiegu pęknięcia tętniaka aorty. Obserwowaliśmy także negatywny toksyczny wpływ alkoholu, szczególnie u osób z organiczną chorobą serca. W mniejszej części przypadków prawdopodobną przyczyną SCD były zaburzenia rytmu serca. Według analizy kalendarzowej największa liczba zgonów wystąpiła w miesiącach letnich oraz jesiennych. W pracach innych autorów istnieje duża rozbieżność w sezonowości zgonów. Straus [18] zaobserwował największą liczbę zgonów
4 Wiśniewski S i wsp. Nagły zgon sercowy w materiale sekcyjnym Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu w październiku, Kawamura [8] zarejestrował szczyt zgonów w kwietniu, natomiast Savopoulos [17] w miesiącach letnich. Nasza analiza wskazuje na istotne znaczenie klimatu, a zwłaszcza jego zmiany w ostatnich latach. Wprawdzie rejestrowaliśmy większą ilość zgonów w miesiącach chłodniejszych, co potwierdza wyniki innych badaczy i jest zgodne ze zwiększeniem liczby zachorowań na ostre schorzenia układu oddechowego w miesiącach chłodniejszych [12], ale szczyt zgonów obserwowaliśmy w okresach letnich. Naszym zdaniem wynika to ze zmian klimatycznych i wzrostu temperatury w miesiącach letnich obserwowanych w ostatnich latach. Według naszej analizy do większości zgonów doszło w mieszkaniu i jego bezpośrednim otoczeniu (41%). Jest to zgodne z danymi z piśmiennictwa, a niektórzy autorzy wskazują na jeszcze wyższy odsetek zgonów w domu sięgający nawet 80% [7,13,18,23]. Wskazuje to na konieczność edukacji społeczeństwa w zakresie rozpoznawania nagłego zatrzymania krążenia oraz rozpowszechnianie umiejętności podejmowania resuscytacji. Interesującym zjawiskiem był nagły zgon sercowy rozpoznany u 6 osób będących uczestnikami wypadków komunikacyjnych. Badanie sekcyjne poszerzone w razie potrzeby o ocenę histologiczną wycinków mięśnia sercowego ujawniło zmiany charakterystyczne dla zawału serca (n=4), tamponadę serca w przebiegu pęknięcia tętniaka aorty (n=1) oraz prawdopodobne zaburzenia rytmu serca (n=1). Przyczyną wypadków komunikacyjnych w opisanych przypadkach było więc nagłe zatrzymanie krążenia u osób w nich uczestniczących. Podobny przypadek śmierci kierowcy, u którego pierwotnie doszło do niedotlenienia mięśnia sercowego, co wykazały badania immunohistochemiczne, opisuje Rzepecka-Woźniak[16]. Podsumowanie i wnioski 1. Ze względu na trudności pojawiające się w trakcie opiniowania w sprawach dotyczących nagłych zgonów sercowych, w wybranych przypadkach wskazane jest poszerzenie zakresu badania sekcyjnego o dokładną analizę histopatologiczną oraz genetyczną. 2. Uzyskane wyniki wskazują na wysoki udział zawałów serca jako przyczyny SCD. 3. Większym ryzykiem SCD obarczeni są mężczyźni, szczególnie pozostający pod wpływem alkoholu. 4. Do SCD najczęściej dochodzi w domu, co wskazuje na istotną rolę edukacji społeczeństwa w zakresie udzielania pierwszej pomocy medycznej. Piśmiennictwo 1. Ahmad M, Afzal S, Malik IA, Mushtaq S, Mubarik A. An autopsy study of sudden cardiac death. J Pak Med Assoc 2005, 55: Braunwald E, Zipes DP, Libby P. Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 7th edition. Philadelphia. 3. Camm AJ, Luscher TF, Serruys PW. Choroby serca i naczyń. Termedia, Poznań 2006/ Chowaniec C, Chowaniec M, Nowak A, Kobek M. Nagły zgon sercowy problemy w opiniowaniu sądowolekarskim dla potrzeb cywilnych i odszkodowawczych. Arch Med Sąd Krym 2007, 57: Cohle SD, Sampson BA. The negative autopsy: sudden cardiac death or other? Cardiovasc Pathol 2001, 10: Davies MJ. Pathological view of sudden cardiac death. Br Heart J 1981, 45: De Vreede-Swagemakers JJ, Gorgels AP, Dubois- Arbouw WJ, et al. Out-of-hospital cardiac arrest in the 1990 s: a population based study in the Maastricht area on incidence, characteristics and survival. J Am Coll Cardiol 1997, 30: Kawamura T, Kondo H, Hirai M, et al. Sudden death in the working population: a collaborative study in central Japan. Eur Heart J 1999, 20: Kuller L, Lilienfeld A, Fisher R. Epidemiological study of sudden and unexpected deaths due to arteriosclerotic heart disease. Circulation 1966, 34: Myerburg RJ, Kessler KM, Castellanos A. Sudden cardiac death. Structure, function, and time-dependence of risk. Circulation 1992, 85: Opolski G, Filipiak KJ, Poloński L. Ostre zespoły wieńcowe. Wyd Urban&Partner, Wrocław Petkow-Dimitrow P. Wpływ infekcji grypowej na przebieg schorzeń sercowo-naczyniowych. Kardioprofil 2007, 3: Piwowarska W. Nagła śmierć sercowa. Via Medica, Gdańsk Priori SG, Aliot E, Blomstrom-Lundqvist C, et al. Task Force on Sudden Cardiac Death of the European Society of Cardiology. Eur Heart J. 2001, 22: Raszeja S, Nasiłowski W, Markiewicz J. Medycyna sądowa. Podręcznik dla studentów. PZWL, Warszawa Rzepecka-Woźniak E, Konieczna M, Bolechała F. Niedotlenienie mięśnia sercowego u kierowcy przyczyną wypadku drogowego. Metoda immunohistochemiczna C9 w diagnostyce wczesnego zawału mięśnia sercowego. Arch Med Sąd Krym 2006, 56, Savopoulos C, Ziakas A, Hatzitolios A, et al. Circadian rhythm in sudden cardiac death: a retrospective study of 2,665 cases. Angiology 2006, 57: Straus SM, Bleumink GS, Dieleman JP, van der Lei J, Stricker BH, Sturkenboom MC. The incidence of sudden cardiac death in the general population. J Clin Epidemiol 2004, 57:
5 Szczeklik A. Choroby wewnętrzne. Medycyna Praktyczna, Kraków Tester DJ, Ackerman MJ. The role of molecular autopsy in unexplained sudden cardiac death. Curr Opin Cardiol 2006, 21: Thygesen K, Uretsky BF. Acute ischaemia as a trigger of sudden cardiac death. Eur Heart J 2004, 6: Vreede-Swagemakers JJ, Gorgels AP, Dubois-Arbouw WI, et al. Out-of-hospital cardiac arrest in the 1990 s: a population-based study in the Maastricht area on incidence, characteristics and survival. J Am Coll Cardiol 1997, 30: Wellens H.J., Gorgels A.P., de Munter H.: Cardiac arrest outside of a hospital: how can we improve results of resuscitation? Circulation 2003,107:
Ostre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia
Ostre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia Janina Stępińska Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej Instytut Kardiologii, Warszawa o Abott Potencjalny konflikt interesów
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoJerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
Bardziej szczegółowoWyniki badań zgonów osób powyżej 65. roku życia w 2001 roku
JAKUB TRNKA HUBERT SZATNY ROBERT SUSŁO Akademia Medyczna we Wrocławiu GWAŁTOWNE PRZYCZYNY ZGONÓW LUDZI W STARSZYM WIEKU Ludzie starsi są obok dzieci najsłabszymi uczestnikami życia społecznego. Zmiany
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne - kardiologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - kardiologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - kardiologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-K Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Bardziej szczegółowoRozdział 1. Nagły zgon sercowy. Krzysztof Kaczmarek. Definicja. Mechanizmy nagłego zgonu sercowego
Rozdział 1 Nagły zgon sercowy Krzysztof Kaczmarek Definicja Nagły zgon sercowy lub nagła śmierć sercowa (łac. mors subita cardialis, ang. sudden cardiac death, SCD) są definiowane przez Europejskie Towarzystwo
Bardziej szczegółowoZmiana celu leczenia cukrzycy
Zmiana celu leczenia cukrzycy Edward Franek Klinika Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii CSK MSWiA Zakład Kliniczno-Badawczy Epigenetyki Człowieka IMDiK PAN, Warszawa IDF Diabetes Atlas 2015
Bardziej szczegółowomgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp
mgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp Wypadki komunikacyjne są istotnym problemem cywilizacyjnym, społecznym i medycznym. Są jedną
Bardziej szczegółowoZróżnicowanie umieralności spowodowanej chorobami układu krążenia w Polsce w 2007 roku.
Zróżnicowanie umieralności spowodowanej chorobami układu krążenia w Polsce w 2007 roku. Objaśnienia. Materiałem badawczym były informacje zawarte w kartach zgonów, które przeniesione zostały na komputerowy
Bardziej szczegółowoDiagnostyka różnicowa omdleń
Diagnostyka różnicowa omdleń II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Omdlenie - definicja Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie
Bardziej szczegółowoPodstawy diagnostyki nieinwazyjnej układu krążenia ze szczególnym uwzględnieniem EKG i echokardiografii
Podstawy diagnostyki nieinwazyjnej układu krążenia ze szczególnym uwzględnieniem EKG i echokardiografii 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (Kierunek studiów, poziom i profil kształcenia,
Bardziej szczegółowoGłówne przyczyny hospitalizacji ze szczególnym uwzględnieniem chorób układu krążenia. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny
Główne przyczyny hospitalizacji ze szczególnym uwzględnieniem chorób układu krążenia P. Goryński, M.J. Wysocki, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny Narodowy Instytut Zdrowia
Bardziej szczegółowoRodzaje omdleń. Stan przedomdleniowy. Omdlenie - definicja. Diagnostyka różnicowa omdleń
Omdlenie - definicja Diagnostyka różnicowa omdleń Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie ilości tlenu dostarczonego
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003 *Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pedagogiki i Pielęgniarstwa 21-500
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów V roku
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów V roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Nefrologia 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek )
Bardziej szczegółowoSport to zdrowie - czy zawsze, czy dla każdego? Spojrzenie kardiologa
Sport to zdrowie - czy zawsze, czy dla każdego? Spojrzenie kardiologa Dr hab. med. Łukasz Małek, prof. AWF Instytut Kardiologii w Warszawie Wydział Rehabilitacji, AWF w Warszawie St. George s University
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoChoroba wieńcowa - rosnący problem współczesnej kardiologii
Choroba wieńcowa - rosnący problem współczesnej kardiologii Choroby układu sercowo - naczyniowego stanowią przyczynę około połowy wszystkich zgonów w Polsce. W 2001 r. z powodu choroby wieńcowej zmarło
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu. Kierunek: Fizjoterapia
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu Kierunek: Fizjoterapia SYLABUS Nazwa przedmiotu Fizjoterapia kliniczna w chorobach
Bardziej szczegółowoXT001_ INTRODUCTION TO EXIT INTERVIEW PYTANIE NIE JEST ZADAWANE W POLSCE W 2006 ROKU. WCIŚNIJ Ctrl+R BY PRZEJŚĆ DALEJ. 1.
Share w2 Exit Questionnaire version 2.7 2006-09-29 XT001_ INTRODUCTION TO EXIT INTERVIEW 1. Kontynuuj XT006_ PROXY RESPONDENT'S SEX 1. Mężczyzna 2. Kobieta XT002_ RELATIONSHIP TO THE DECEASED IF XT002_
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoKamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina
Bardziej szczegółowoKardiologia małych zwierząt
Międzynarodowa Konferencja VetCo Kardiologia małych zwierząt 5-6 września 2015 Warszawa Materiały konferencyjne Wydawca biuletynu: VetCo Veterinary Consulting & Control Al. 3 Maja 7/2, 00-401 Warszawa
Bardziej szczegółowoChoroby układu krążenia
Śląski Urząd Wojewódzki Wydział Nadzoru Nad Systemem Opieki Zdrowotnej Oddział Analiz i Statystyki Medycznej Zespół ds. Chorobowości Hospitalizowanej Choroby układu krążenia Katowice 2013 Śląski Urząd
Bardziej szczegółowoZawał serca jak przeżyć? Jak powinno wyglądać leczenie?
Akademia Dziennikarzy Medycznych KARDIOLOGIA 2017 Zawał serca jak przeżyć? Jak powinno wyglądać leczenie? Adam Witkowski Klinika Kardiologii i Angiologii Instytut Kardiologii w Warszawie 09.10.2017 Konflikt
Bardziej szczegółowoCzy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe?
Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe? co można jeszcze poprawić? Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii WUM Porównanie liczby ppci/mln mieszkańców w 37 krajach (dane za 2007 i
Bardziej szczegółowoUchwała Nr XIX/169/2008 Rady Miasta Marki z dnia 18 czerwca 2008 roku
Uchwała Nr XIX/169/2008 Rady Miasta Marki z dnia 18 czerwca 2008 roku w sprawie wyrażenia zgody na realizację programu zdrowotnego w zakresie szczepień ochronnych przeciwko grypie, dla mieszkańców Miasta
Bardziej szczegółowoOstre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach
Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach Andrzej Budaj Przewodniczący komisji Wytycznych i Szkolenia PTK Kierownik Kliniki Kardiologii CMKP,
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoZespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego
Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego Wacław Karakuła Katedra i Klinika Chirurgii Naczyń i Angiologii U.M. w Lublinie Kierownik Kliniki prof. Tomasz Zubilewicz Lublin, 27.02.2016 Zespół
Bardziej szczegółowoLeczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014
Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014 Leki przeciwpłytkowe (ASA, clopidogrel) Leki przeciwzakrzepowe (heparyna, warfin, acenocumarol) Leki trombolityczne
Bardziej szczegółowomgr Michał Czapla Tytuł pracy doktorskiej:
mgr Michał Czapla Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Wydział Nauk o Zdrowi, Katedra Zdrowia Publicznego, Zakład Organizacji i Zarządzania asystent Tytuł pracy doktorskiej: Powikłania
Bardziej szczegółowoZgony sercowe w górnictwie, jako wskaźnik wydolności służby
ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2011, LXI, 29-34 PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL PAPERS Rafał Skowronek 1, Czesław Chowaniec, Anna Kowalska 1 Zgony sercowe w górnictwie, jako wskaźnik wydolności służby medycyny
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Nadciśnienie tętnicze od A do Z 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek )
Bardziej szczegółowoChoroby układu krążenia
Śląski Urząd Wojewódzki Oddział Analiz i Statystyki Medycznej Zespół ds. chorobowości hospitalizowanej Choroby układu krążenia Katowice 2014 Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach Dyrektor Wydziału: Ireneusz
Bardziej szczegółowoWytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Bardziej szczegółowoEPIDEMIOLOGIA. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne
EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH EPIDEMIOLOGIA prof. dr hab. med. Jan Kornafel Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM we Wrocławiu Mierniki epidemiologiczne Mierniki epidemiologiczne
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego WPiNoZ Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoTesty wysiłkowe w wadach serca
XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji
Bardziej szczegółowoPRACA ORYGINALNA. Janusz Sielski, Konrad Kryczka, Marianna Janion
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiologica Excerpta 2010, tom 5, nr 3, 103 108 Copyright 2010 Via Medica ISSN 1896 2475 Analiza fazy szpitalnej nagłego zatrzymania krążenia na podstawie danych chorych leczonych
Bardziej szczegółowodr n. med. Jarosław Czerwioski
dr n. med. Jarosław Czerwioski Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne ds. Transplantacji Poltransplant Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Wzory pozyskiwania narządów
Bardziej szczegółowoCHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
Bardziej szczegółowoPrewencja wtórna po zawale mięśnia serca w Małopolsce czy dobrze i skutecznie leczymy? Piotr Jankowski
Prewencja wtórna po zawale mięśnia serca w Małopolsce czy dobrze i skutecznie leczymy? Piotr Jankowski I Klinika Kardiologii i El. Int. oraz Nad. Tęt. IK CMUJ Kraków piotrjankowski@interia.pl Gdańsk, 24
Bardziej szczegółowoOfiary śmiertelne pożarów w materiale sekcyjnym Katedry
w materiale sekcyjnym Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu oraz Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu w latach 2000 2009 Streszczenie Przeanalizowano
Bardziej szczegółowoKto uzyskuje najlepsze efekty w wyniku leczenia CCSVI? Charakterystyka pacjenta
Kto uzyskuje najlepsze efekty w wyniku leczenia CCSVI? Charakterystyka pacjenta Copyright All rights reserved 211 AMEDS Centrum 2 PACJENCI W badaniu wzięła udział grupa 47 pacjentów ze Stwardnieniem Rozsianym
Bardziej szczegółowoANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Bardziej szczegółowoZnaczenie depresji u chorych kardiologicznych
Znaczenie depresji u chorych kardiologicznych Tomasz Podolecki, Zbigniew Kalarus Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii, Oddział Kliniczny Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego;
Bardziej szczegółowoLek. Olgierd Woźniak. Streszczenie rozprawy doktorskiej
Lek. Olgierd Woźniak Streszczenie rozprawy doktorskiej Ocena czynników ryzyka adekwatnych interwencji kardiowerteradefibrylatora u pacjentów z arytmogenną kardiomiopatią prawej komory. Wstęp Arytmogenna
Bardziej szczegółowoCHOROBOWOŚĆ HOSPITALIZOWANA
CHOROBOWOŚĆ HOSPITALIZOWANA UWAGI WSTĘPNE Ogólnopolskie badanie chorobowości hospitalizowanej prowadzone jest na podstawie Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej rozdział Zdrowie i ochrona
Bardziej szczegółowo3 Zespół czerwonego ucha opis, diagnostyka i leczenie Antoni Prusiński. 4 Zawroty głowy w aspekcie medycyny ratunkowej Antoni Prusiński
VERTIGOPROFIL VOL. 3/Nr 3(11)/2009 Redaktor naczelny: Prof. dr hab. n. med. Antoni Prusiński Zastępca redaktora naczelnego: Dr n. med. Tomasz Berkowicz 2 XXXVI Międzynarodowy Kongres Towarzystwa Neurootologicznego
Bardziej szczegółowoANALIZA PRZYCZYN UMIERALNOŚCI MIESZKAŃCÓW POWIATU OLECKIEGO. 1. Długość życia i umieralność mieszkańców powiatu oleckiego
ANALIZA PRZYCZYN UMIERALNOŚCI MIESZKAŃCÓW POWIATU OLECKIEGO 1. Długość życia i umieralność mieszkańców powiatu oleckiego Analiza opracowana na podstawie publikacji GUS, Departamentu Badań Demograficznych
Bardziej szczegółowoVII Noworoczne Warsztaty Kardiologicze
VII Noworoczne Warsztaty Kardiologicze Zakopane - Kościelisko 5-7 stycznia 2006 r. strona główna 5 stycznia 2006 r. (czwartek) WARSZTATY HOLTEROWSKIE NA TEMAT: ELEKTROKARDIOGRAFICZNA OCENA CHORYCH Z ROZRUSZNIKIEM
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego
Bardziej szczegółowoStosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń
Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 259 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 259 SECTIO D 2005 Katedra Pielęgniarstwa Samodzielna Pracownia Pielęgniarstwa Ogólnego 1 AM w Gdańsku Department of Nursing
Bardziej szczegółowoPorażenia przez pioruny w Tatrach Polskich. lek. med. Sylweriusz Kosiński TOPR Zakopane
Porażenia przez pioruny w Tatrach Polskich lek. med. Sylweriusz Kosiński TOPR Zakopane epidemiologia w USA z powodu porażeń ginie rocznie około osób śmiertelność ogółem 3% 85% ofiar to mężczyźni w wieku
Bardziej szczegółowoAktualizacja informacji do przewodnika dydaktycznego, na rok akademicki 2011/2012 - Studenci VI roku Wydziału Lekarskiego
Aktualizacja informacji do przewodnika dydaktycznego, na rok akademicki 2011/2012 - Studenci VI roku Wydziału Lekarskiego Przedmiot : MEDYCYNA RODZINNA 1. Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej 60 355 Poznań
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : FAKULTET DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA PRZY ŁÓŻKU CHOREGO 2. NAZWA
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoUdar Mózgu opłaca się o nim mówić
Udar Mózgu opłaca się o nim mówić XIV Forum Szpitali Poznań 26-27 listopada 2015 Tomasz Solecki Boehringer Ingelheim FILM Typy udarów mózgu Udar niedokrwienny Udar krwotoczny Krwotok podpajęczynówkowy
Bardziej szczegółowoZdrowotne i społeczne problemy wieku starszego - sprzężenia zwrotne
Zdrowotne i społeczne problemy wieku starszego - sprzężenia zwrotne Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii z Centrum Diagnostyki i Leczenia Żylnej Choroby Zakrzepowo Zatorowej Szpital
Bardziej szczegółowoZDROWIE MIESZKAŃCÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W LICZBACH
2014 ZDROWIE MIESZKAŃCÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W LICZBACH Śląski Urząd Wojewódzki Wydział Nadzoru nad Systemem Opieki Zdrowotnej Oddział Analiz i Statystyki Medycznej Dyrektor: Ireneusz Ryszkiel Z-ca Dyrektora:
Bardziej szczegółowoStopa cukrzycowa. Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B.
Stopa cukrzycowa Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B. Wyrzykowski Stopa cukrzycowa - definicja Infekcja, owrzodzenie lub destrukcja
Bardziej szczegółowoBadanie pilotażowe TCares 1; TCares 2
Badanie pilotażowe 1; 2 E-Zdrowie - opieka medyczna i niezależnośd Lek. med. Korneliusz Fil Celem nadrzędnym projektu jest zachęcenie do stosowania opieki telemedycznej oraz udoskonalenie działających
Bardziej szczegółowoSylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia
Załącznik nr 2 do Uchwały Senatu Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu nr 1441 z dnia 24 września 2014 r. Nazwa modułu/przedmiotu Medycyna sądowa Wydział Kierunek studiów Specjalności Sylabus Część A Opis
Bardziej szczegółowoCykl kształcenia 2014-2017 SYLABUS
01-017 SYLABUS Nazwa przedmiotu Podstawy fizjoterapii klinicznej w chorobach wewnętrznych Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii Kod przedmiotu Studia Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoOCENA MECHANIZMÓW POWSTAWANIA PĘKNIĘĆ WĄTROBY W URAZACH DECELERACYJNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ROLI WIĘZADEŁ WĄTROBY
Lek. Piotr Arkuszewski OCENA MECHANIZMÓW POWSTAWANIA PĘKNIĘĆ WĄTROBY W URAZACH DECELERACYJNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ROLI WIĘZADEŁ WĄTROBY Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor:
Bardziej szczegółowoOgólna charakterystyka markerów biochemicznych OZW
Ogólna charakterystyka markerów biochemicznych OZW Idealny marker powinien posiadać następujące cechy: o umożliwiać wczesne rozpoznanie zawału mięśnia sercowego o występować w dużych stężeniach w mięśniu
Bardziej szczegółowoPrzywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Neurologia
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Neurologia Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny (WLS)
Bardziej szczegółowoWpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań Łukasz Adamkiewicz Health and Environment Alliance (HEAL) 10 Marca 2014, Kraków HEAL reprezentuje interesy Ponad 65 organizacji członkowskich
Bardziej szczegółowoZgony w izbie wytrzeźwień w Poznaniu
ARCH. MED. SĄD. KRYM., 2009, LIX, 112-117 PRACE ORYGINALNE Czesław Żaba, Paweł Świderski, Zbigniew Żaba 1, Dorota Lorkiewicz-Muszyńska Zgony w izbie wytrzeźwień w Poznaniu Deaths in the sobering station
Bardziej szczegółowoSylabus na rok akademicki 2016/2017 Opis przedmiotu kształcenia
10 20 10 20 Wykłady (WY) Seminaria (SE) audytoryjne (CA) kierunkowe - niekliniczne () kliniczne (CK) laboratoryjne (CL) w warunkach symulowanych (CS) Zajęcia praktyczne przy pacjencie (PP) specjalistyczne
Bardziej szczegółowoPodkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. I J. Łyko Syllabus przedmiotowy 2017/ /2022 r.
Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. I J. Łyko Syllabus przedmiotowy 2017/18-2021/2022 r. Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne Stopień
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
Kwart. Ortop. 20, 4, str. 34, ISSN 2083-8697 - - - - - REHABILITACJA STAWU BIODROWEGO I KOLANOWEGO, FINANSOWANA PRZEZ NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA W LATACH 2009 200 REHABILITATION OF THE HIP AND KNEE JOINTS
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM ZAJĘĆ Z DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ DLA III ROKU KIERUNKU LEKARSKIEGO 2015/2016:
HARMONOGRAM ZAJĘĆ Z DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ DLA III ROKU KIERUNKU LEKARSKIEGO 2015/2016: Tematy wykładów: 1. Badania laboratoryjne w medycynie prewencyjnej. dr hab. Bogdan Solnica, prof. UJ 2. Diagnostyka
Bardziej szczegółowoZwiększenie finansowania i potrzeby w ochronie zdrowia perspektywa PTK. Piotr Hoffman Prezes PTK
Zwiększenie finansowania i potrzeby w ochronie zdrowia perspektywa PTK Piotr Hoffman Prezes PTK Death by cause in 53 European countries (WHO data) M Nichols et al, European Heart Journal 2013; 34: 3028-34
Bardziej szczegółowoHarmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne
Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne Środa 15.45-17.15, ul. Medyczna 9, sala A Data Temat: Prowadzący: 05.10.16 Omówienie
Bardziej szczegółowoWojciech Stępniewski, Maria Rydzewska-Dudek, Jerzy Janica, Janusz Załuski, Magdalena Okłota, Michał Szeremeta
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE STETINENSIS ROCZNIKI POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2007, 53, SUPPL. 2, 55 59 Wojciech Stępniewski, Maria Rydzewska-Dudek, Jerzy Janica, Janusz Załuski, Anna Niemcunowicz-Janica,
Bardziej szczegółowoMałgorzata Kołpak-Kowalczuk. Stacjonarna opieka zdrowotna w realizacji potrzeb zdrowotnych populacji województwa podlaskiego w latach
Małgorzata Kołpak-Kowalczuk Stacjonarna opieka zdrowotna w realizacji potrzeb zdrowotnych populacji województwa podlaskiego w latach 2007-2012 Streszczenie Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia
Bardziej szczegółowoZATRZYMANIE AKCJI SERCA
MEDICAL SCHOOL Projekt sfinansowany przez program Oceny technologii medycznych Narodowego Instytutu Badań nad Zdrowiem (National Institute for Health Research s Health Technology Assessment programme)
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Część A - Opis przedmiotu kształcenia. Medycyna sądowa z elementami prawa Kod modułu LK.3.G.004
SYLABUS Nazwa modułu/przedmiotu : Wydział: Kierunek studiów: Część A - Opis przedmiotu kształcenia. Medycyna sądowa z elementami prawa Kod modułu LK.3.G.004 II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym
Bardziej szczegółowoPOZYTYWNE I NEGATYWNE SKUTKI DOŚWIADCZANEJ TRAUMY U CHORYCH PO PRZEBYTYM ZAWALE SERCA
POZYTYWNE I NEGATYWNE SKUTKI DOŚWIADCZANEJ TRAUMY U CHORYCH PO PRZEBYTYM ZAWALE SERCA mgr Magdalena Hendożko Praca doktorska Promotor: dr hab. med. Wacław Kochman prof. nadzw. Gdańsk 2015 STRESZCZENIE
Bardziej szczegółowoBÓL W KLATCE PIERSIOWEJ, ZASŁABNIĘCIE, OMDLENIA, PADACZKA. EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA
BÓL W KLATCE PIERSIOWEJ, ZASŁABNIĘCIE, OMDLENIA, PADACZKA. EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA PAMIĘTAJ!!! TEKST PODKREŚLONY LUB WYTŁUSZCZONY JEST DO ZAPAMIĘTANIA. Opracował: mgr Mirosław Chorąży Zasłabnięcie
Bardziej szczegółowoMigotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii
Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Centrum Diagnostyki i Leczenia
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Fizjoterapia kliniczna w kardiologii i pulmonologii. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
SYLABUS Nazwa przedmiotu Fizjoterapia kliniczna w kardiologii i pulmonologii Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii, Katedra Rehabilitacji Kod przedmiotu Studia Kierunek
Bardziej szczegółowoRetrospektywna analiza przyczyn zgonów osób zmarłych w stanie nietrzeźwości w 2008 r.
Prace oryginalne Retrospektywna analiza przyczyn zgonów osób zmarłych w stanie nietrzeźwości w 2008 r. Retrospective analysis of cause of death in intoxicated patients in 2008 Dariusz Zawadzki 1,A D, Piotr
Bardziej szczegółowodr hab. n. med. Czesław Żaba Kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
dr hab. n. med. Czesław Żaba Kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Poznań, dnia 09.09.2015 r. Ocena rozprawy doktorskiej lek. med. Doroty
Bardziej szczegółowoKARTA MODUŁU (PRZEDMIOTU) Strona 1 z Karta modułu ważna od roku akademickiego Wydział Wydział Opieki Zdrowotnej
KARTA MODUŁU (PRZEDMIOTU) 1.Nazwa modułu Fizjoterapia w chorobach narządów wewnętrznych: Kardiologia 2. Kod modułu 23-CHW 3. Karta modułu ważna od roku akademickiego 213214 4. Wydział Wydział Opieki Zdrowotnej
Bardziej szczegółowoOCENA SATYSFAKCJI ŻYCIOWEJ I SAMOPOCZUCIA PSYCHICZNEGO PACJENTÓW PRZED OPERACJĄ TĘTNIAKA AORTY
OCENA SATYSFAKCJI ŻYCIOWEJ I SAMOPOCZUCIA PSYCHICZNEGO PACJENTÓW PRZED OPERACJĄ TĘTNIAKA AORTY EVALUATION OF LIFE SATISFACTION AND PSYCHOLOGICAL WELL-BEING OF PATIENTS BEFORE SURGERY AORTIC ANEURYSM Emilia
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoSystemowe aspekty leczenia WZW typu C
Systemowe aspekty leczenia WZW typu C Dr n. med. Jakub Gierczyński, MBA Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-PZH Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia, Uczelnia Łazarskiego Warszawa, 06.06.2017 r. Systemowe
Bardziej szczegółowoKarta Opisu Przedmiotu
Politechnika Opolska Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Specjalność Forma studiów Semestr studiów Nazwa przedmiotu Fizjoterapia Praktyczny Studia
Bardziej szczegółowoKarta Opisu Przedmiotu
Politechnika Opolska Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Specjalność Forma studiów Semestr studiów Nazwa przedmiotu Subject Title Clinical physiotherapy
Bardziej szczegółowoHIPERCHOLESTEROLEMIA RODZINNA Jak z nią żyć i skutecznie walczyć?
HIPERCHOLESTEROLEMIA RODZINNA Jak z nią żyć i skutecznie walczyć? KIM JESTEŚMY JESTEŚMY GRUPĄ, KTÓRA ZRZESZA PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI GOSPODARKI LIPIDOWEJ Z CAŁEJ POLSKI HIPERCHOLESTEROLEMIA RODZINNA FAKTY:
Bardziej szczegółowo