WŁADZA I POLITYKA W ORGANIZACJI

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WŁADZA I POLITYKA W ORGANIZACJI"

Emilia Lewandowska
6 lat temu
Przeglądów:

1 1 WŁADZA I POLITYKA W ORGANIZACJI MSM_st. zaoczne Wykład 2.

2 2 Pytania do 1. wykładu : 1. Jaki sens ma zajmowanie się problematyką władzy i polityki w organizacji? 2. Co daje władza jakie korzyści i jakie niebezpieczeostwa się z nią wiążą? 3. Na czym polega systemowe spojrzenie na organizację jako zbioru odrębnych podsystemów ze zróżnicowanymi interesami? 4. Dlaczego sprawowanie władzy oraz uprawianie polityki jest czymś nieodzownym w funkcjonowaniu organizacji? 5. W jaki sposób można posłużyd się władzą w rozwiązywaniu konfliktu interesów w organizacji? 6. Skoro włada nami nasz język, to czym się różni władza od?

3 3 Kilka konkluzji z wykładu 1.: Najbardziej oczywistym przejawem polityki w organizacji jest gra sił, gra rozbieżnych interesów oraz konflikty. Ale także niezliczone interpersonalne intrygi zakłócające funkcjonowanie organizacji. Zasadniczo, polityka prowadzona jest bezustannie, często w sposób niedostrzegalny dla wszystkich z wyjątkiem osób bezpośrednio w nią zaangażowanych

4 4 Wykład Dlaczego ulegamy władzy? 2. Skoro bez władzy nie można się obyd w organizacji, to czym władza się różni od innych form oddziaływania w organizacji? 3. Jakie są źródła władzy w organizacji? 4. Jak (w czym) się przejawia władza w organizacji? Jakie są jej twarze?

5 5 1. Dlaczego ulegamy władzy? Uleganie władzy Racjonalnie kalkuluję Postępuję zgodnie z normą Postępując zgodnie z normą, racjonalnie kalkuluję

6 6 2. Skoro bez władzy nie można się obyd w organizacji, to czym władza się różni od innych form oddziaływania w organizacji? Wpływ niezamierzony (Socjalizacja) zamierzony (Władza) Siła Manipulacja Perswazja Autorytet Fizyczna Psychiczna Osobowy Tradycjonalny Kompetencyjny Ekonomiczna Militarna Hipnoza Przemoc symboliczna

7 7 3. Jakie są źródła władzy w organizacji? za: Gareth Morgan, Obrazy organizacji. PWN 1997, s FORMALNE UPRAWNIENIA WŁADCZE KONTROLA NAD RZADKIM ZASOBAMI WYKORZYSTYWANIE STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ ORAZ PRZEPISÓW I REGULAMINÓW KONTROLA NAD PROCESEM PODEJMOWANIA DECYZJI KONTROLA NAD WIEDZĄ I INFORMACJAMI KONTROLA NAD OBSZARAMI GRANICZNYMI ZDOLNOŚD RADZENIA SOBIE Z NIEPEWNOŚCIĄ KONTROLA NAD TECHNIKĄ INTERPERSONALNE SOJUSZE, SIECI ZALEŻNOŚCI ORAZ KONTROLA NAD ORGANIZACJĄ NIEFORMALNĄ KONTROLA NAD KONTRORGANIZACJAMI SYMBOLIKA I ZARZĄDZANIE ZNACZENIAMI PŁED PRACOWNIKÓW ORAZ ZARZĄDZANIE RELACJAMI MIĘDZY MĘŻCZYZNAMI I KOBIETAMI W ORGANIZACJI CZYNNIKI STRUKTURALNE OKREŚLAJĄCE SCENĘ DZIAŁANIA WŁADZA, KTÓRĄ SIĘ JUŻ POSIADA

8 8 ŹRÓDŁA WŁADZY W ORGANIZACJI czyli dlaczego w organizacji jedni mają władzę nad innymi, a inni nie?

9 9 Ponieważ kontrolują jedno lub więcej źródeł władzy poprzez : udział w krytycznych procesach organizacyjnych kontrolowanie rzadkich zasobów redukowanie niepewności na rzecz organizacji i jej uczestników zajmowanie pozycji w strukturze formalnej kontrolowanie styków z otoczeniem posiadanie szczególnych cech

10 10 U d z i ał w k ryt ycznych p rocesach org ani z acyjnych Ten ma władzę, kto realizuje istotne elementy procesu pracy. Władza jest więc pochodną sposobu organizacji firmy. Jaka jest słabośd tego spostrzeżenia?

11 11 K ontrol a rzadkich z asobów Władza wynika z kontrolowania rzadkich zasobów, które aktor (A) możne zaoferowad innym (B,C,D ) uczestnikom organizacji. bowiem z jednej strony władza A zależy od tego, ile zasobów jest on w stanie pozyskad z zewnątrz organizacji oraz ile zasobów dotychczas zgromadził. Z drugiej - władza A zależy również od tego, ile zasobów będących w posiadaniu innych (B,C,D.) potrzebuje on do normalnego funkcjonowania w organizacji. Zatem

12 12 Re d u k c j a n i e p e w n ości na rzecz organi z acji i j e j u c z e stni k ów Niepewnośd = deficyt informacji

13 13 Problemem każdej organizacji jest radzenie sobie z niepewnością. Radzenie sobie z niepewnością może byd mierzone jako różnica między niepewnością wejśd z jaką jednostka się boryka, a pewnością z jaką mimo wszystko wykonuje swoje zadania. W wyniku podziału procesu pracy niektórzy (jednostki i komórki) muszą radzid sobie z wyższą niepewnością, niż inni. Zatem

14 14 Sposoby radzenia sobie z niepewnością: zapobieganie podejmuję działania, aby zdarzenie, które może byd niebezpieczne dla organizacji, nie wystąpiło informowanie odpowiednio wcześnie przewiduję i informuję innych, że coś się zdarzy absorpcja działam jak bufor amortyzujący zmiany w swoim otoczeniu Zatem

15 15 P ozycja w strukturze f ormal n e j Władza wynika z przepisów ale również kto stoi wyżej w hierarchii, ten ma większe uprawnienia i może wydawad polecenia niżej stojącym. Zatem czy władzę ma ten, kto stoi wyżej?

16 16 K ontrola styków organizacji z otoczen iem Śledząc zmiany w otoczeniu organizacji i wcześniej na nie reagując, mając unikatowy dostęp do informacji dla innych niemożliwy, spełniając funkcje buforu, kontrolując możliwośd dostępu do decydentów zarządzam na granicach

17 17 Skoro tak właśnie jest w rzeczywistości organizacyjnej, to w jaki sposób uczestnicy organizacji reagują na władzę (neutralizują władzę) innych?

18 18 Podsumowanie: 1. Źródeł władzy danej osoby w organizacji należy upatrywad przede wszystkim w formalnej pozycji zajmowanej przez tę osobę, u której podstaw tkwi jej miejsce w wewnętrznym podziale pracy oraz systemie wewnątrzorganizacyjnej komunikacji. 2. Miejsce w systemie organizacyjnym wyznacza możliwości kontrolowania szeroko pojmowanych zasobów organizacyjnych o kluczowym znaczeniu dla niezakłóconego funkcjonowania organizacji. 3. Obok tego źródła władzy, które ma charakter strukturalny, należy wymienid cechy osoby przydatne w wywieraniu wpływu na innych aktorów organizacji. Uzupełnieniem tego źródła jest także indywidualna charyzma oraz reputacja. 4. Do indywidualnego zasobu, którego umiejętne wykorzystywanie umożliwia posiadaczowi tego zasobu sprawowanie władzy nad innymi zalicza się, obok umiejętności zawiązywania sojuszy i tworzenia wewnętrznych koalicji organizacyjnych, posiadanie szeroko rozbudowanej sieci relacji z osobami spoza organizacji.

19 5. Władza jako zjawisko jest czymś obiektywnym. Jednakże obiektywne istnienie danego władzy nie mówi nam nic ani o możliwościach, ani o chęciach aktorów rzeczywistego posługiwania się nim i wykorzystywania szansy, jakie jego istnienie stwarza. 6. Władza to pewna właściwośd uczestnika organizacji, dyspozycja, możliwośd czy potencjalnośd. 7. Wymienione źródła władzy są de facto spersonalizowane, bowiem koncentrują się na relacji sprawowania władzy nad kimś. I dlatego bliższe są raczej dominacji. Z jednej strony dominator (sprawujący władzę), z drugiej zdominowany, czyli poddany władzy realizujący interesy dominatora. Tym samym abstrahuje od zróżnicowanych interesów zdominowanego, któremu w wielu sytuacjach po prostu opłaca się poddad władzy dominatora. 9. Ale władza to nie tylko atrybut jednostki. To także zjawisko, które można zaobserwowad w kontekście relacji między uczestnikami organizacji. 19

20 20 Podstawowy element tej relacji to percepcja. Przekonanie (-a), że ten ktoś ma nad nami władzę! Co to za przekonania, jaka jest ich treśd? W typologii Frencha i Ravena wspólna cecha tych źródeł władzy to przekonanie, czyli taka a nie inna percepcja tego kogoś, kto naszym zdanie ma władzę...

21 21 I jeszcze jedno źródło władzy w organizacji: K ontrol a symbol i i z n aczeo Ludzie bardzo rzadko bezpośrednio dostrzegają zdarzenia, a jeśli już, to w połączeniu z ich interpretacją. Zatem odpowiednio manipulując interpretacją zdarzeo można sprawowad władzę. Narzędzia manipulacji to język i metafory, symbole, uroczystości i rytuały, czyli atrybuty zbiorowej kultury organizacji.

22 22 4. Jak (w czym) się przejawia władza w organizacji? Jakie są jej twarze? Rozkazy, polecenia, (propozycje nie-do-odrzucenia), to najbardziej dostrzegalna i wyrazista pierwsza twarz władzy. Na poziomie potocznej obserwacji znacznie trudniej dostrzegalna jest inna strona, inne (drugie) oblicze władzy. Wyraża to następująca myśl: władza jest również sprawowana, gdy A poświęca swoją energię w celu wykreowania lub wzmocnienia wartości społecznych i politycznych oraz praktyk instytucjonalnych, które ograniczają zakres procesu politycznego do publicznego rozważania tylko tych zagadnieo, które są względnie nieszkodliwe dla A. W stopniu, w jakim A uda się ten cel osiągnąd, B jest ograniczony w swoich próbach wyciągania na wierzch wszelkich zagadnieo, których rozwiązanie mogłoby byd szkodliwe dla preferencji A. za: Two faces of power, Peter Bachrach, Morton S. Baratz The American Political Science Review, Volume 56, Issue 4, s

23 23 Trzecia, najtrudniej dostrzegana i uświadamiana twarz władzy: Zaprawdę, czyż nie jest najwyższym sposobem sprawowania władzy uczynienie by inny lub inni pragnęli tego, czego ty chcesz żeby pragnęli to jest zapewnienie ich uległości poprzez kontrolowanie ich myśli i pragnieo? za: Steven Lukes, Power. A Radical View, 2005, s.132

Podobne dokumenty

WŁADZA I POLITYKA W ORGANIZACJI

1 WŁADZA I POLITYKA W ORGANIZACJI MSM_st. zaoczne Wykład 2. 2 Pytania z wykładu 1.: 1. Jaki sens ma zajmowanie się problematyką władzy i polityki w organizacji? 2. Co daje władza jakie korzyści i jakie