Władza, przywództwo, kierowanie

Transkrypt

1 Władza, przywództwo, kierowanie Władza demoralizuje, a władza absolutna demoralizuje absolutnie John Emerich Acton Jeżeli ci się zdaje, że jesteś kimś, to już nikim nie zostaniesz w przyszłości indonezyjskie Rządzić to znaczy móc na wszystko powiedzieć nie Charles de Gaulle Najwyższą formą władzy jest możliwość jej nieużywania

2 Istotą władzy jest możliwość sterowania zachowaniem innych osób lub grup społecznych przy założeniu, iż sterowanie zawiera w sobie kontrolowanie i korygowanie zachowań innych na podstawie przyjętych w danej społeczności określonych wzorców. Władza jest tu pojmowana jako proces społeczny zachodzący między tymi, którzy posiadają środki kontroli, a tymi, którzy muszą się podporządkować. Władza w ujęciu behawioralnym istota władzy ujawnia się w działaniu determinującym bądź wywołującym inne działania relacja jaka zachodzi między tymi dwoma działaniami ma charakter przyczynowo-skutkowy i jest synonimem władzy. Simon twierdzenie, że A ma władzę nad B, można zastąpić twierdzeniem, że zachowania A powodują zachowania B. Założenie, że nie występuje żaden bodziec zewnętrzny i bez kontekstu społecznego. Nieprzechodniość relacji władzy: możliwość A wywierania wpływu na zachowania B w stopniu większym niż możliwość B wywierania wpływy na A

3 W organizacji (system wzajemnie powiązanych zachowań) władzę należ odnosić do stosunków społecznych zachodzących między uczestnikami, a nie do samych uczestników. (przedmiotem wymiany w stosunkach między uczestnikami organizacji nie jest siła partnerów, ale możliwość działania, jaki stwarza im sam proces) Giddens władza jest atrybutem podmiotowego działania sprawczego, jest to zdolność do dokonywania zmian przez kompetentne, świadome i intencjonalne działanie podmiotów, choć działania t (i ich konsekwencje) nie są w pełni zamierzone ani też uświadamiane. Podmiotowe (czyli jednostkowe) działania są możliwe do realizacji dzięki istniejącym już strukturom, realizacja władzy przyczynia się do podtrzymania i reprodukowania tych struktur. Giddens uważa, że realizacja władzy jest możliwa dzięki temu, że wspomagają ją pewne udogodnienia pochodzące z porządku makrospołecznego opierającego się na określonych regułach, zasobach i wzorach porządku dominacji, który jest ciągle reprodukowany przez konkretne akty realizacji władzy. Władza jest sprawczym i celowym działaniem świadomych jednostek. Jest zdolnością podmiotów do uzyskiwania zamierzonych efektów.

4 Stosunki władzy maja charakter nieprzechodni, co oznacza, że każdy rodzaj działania stanowi osobną stawkę w grze Stosunki władzy mają charakter wzajemny, ale są jednocześnie nierównoważne. Wzajemność polega na tym, że proces negocjacji jest procesem wymiany i każda ze stron wnosi coś od siebie coś, co może stanowić przedmiot wymiany; nierównoważność zaś polega na tym, że dokonująca się między zaangażowanymi stronami wymiana jest zawsze korzystniejsza dla jednej ze stron i pozwala jej na osiąganie pozycji dominującej w tym procesie. Miligram autorytet eksperyment żołnierz - lekarze i pielęgniarki kapitanowa- Oznaki autorytetu opakowanie uniform, tytuł, wzrost Hofling (telefon) Uleganie autorytetom podporządkowanie władzy lub tylko automatyzm podporządkowanie się symbolom władzy, jeżeli wydaje polecenia, to znaczy, że ma prawo. Pies

5 M. Weber Typologia władzy - dominacji: Dominacja charyzmatyczna kiedy rządy sprawuje osoba z tytułu swoich osobistych cech. Legitymizacja władzy oparta jest na wierze, jaką rządzeni pokładają w przywódcy proroku, demagogu. Aparat administracyjny jest płynny, bez struktury, niestabilny, funkcjonuje dzięki garstce uczniów, wyznawców, pośredników Dominacja tradycyjna władza potrzebna do rządzenia opiera się na poszanowaniu tradycji i przeszłości, uzasadnieniem władzy jest obyczaj i poczucie słuszności tradycyjnych sposobów postępowania. Dochodzić do władzy można w sposób odziedziczonego statusu monarchia, rodzina. Aparat administracyjny przybiera formę patriarchalną lub feudalną urzędnicy, administratorzy są członkami otoczenia władcy sługami, krewnymi, faworytami zależnymi od niego i opłacanymi przywilejami lub (II) mają pewną niezależność, w zamian za wierność cieszą się pewną autonomią, a ich środki na utrzymanie nie są zależne bezpośrednio od władcy Dominacja racjonalno-prawna władzę legitymizuje prawo, reguły, przepisy, procedury, władzę można zdobyć tylko przez przestrzeganie procedur prawnych. Aparat administracyjny jest biurokracją, struktura racjonalno-prawna z władzą ulokowaną na szczycie. Środki administracyjne nie należą do władcy (biurokraty), a stanowisko nie jest dziedziczone, ani sprzedawane,. Istnieje rozdział między dochodami prywatnymi i uzyskiwanymi z tytułu pełnienia urzędu

6 Organizacja a systemy władzy Autokracja rządy absolutne, sprawowane przez jednostkę lub grupę, oparta na kontroli podstawowych zasobów, własności, prawach własności, tradycji, charyzmie, roszczeniach osobistych do przywilejów Biurokracja rządy sprawuje się przy użyciu słowa pisanego, na podstawach racjonalnoprawnych, rządy prawa, przepisu, reguły Technokracja wykorzystanie wiedzy, ekspertów, zdolności rozwiązywania problemów

7 Współzarządzanie (współdecydowanie) forma rządzenia, w której przedstawiciele strony łączą się w celu wspólnego zarządzania obustronnymi interesami, rząd koalicyjny, korporacjonizm, każda ze stron ma swoją szczególną bazę władzy Demokracja przedstawicielska rządy są sprawowane w wyniku wyboru urzędników, którzy otrzymują mandat upoważniający do działania i pozostają na stanowiskach przez określony czas kontrola robotnicza, akcjonariuszy Demokracja bezpośrednia system, w którym każdy ma równe prawa do rządzenia i uczestniczy w podejmowaniu wszystkich decyzji, organizacje wspólnotowe, spółdzielnie, kibuce źródło samoorganizacji

8 władzy formalnej, -Władza formalna (legalna) jest zagwarantowana hierarchią organizacyjną jest to władza określona przez organizację i przyznana ludziom zajmującym określone stanowiska. Polega ona na przekonaniu podwładnego, że przełożony ma prawo wpływać na jego postępowanie i go kontrolować. Podwładny ma zaś obowiązek podporządkowania się temu. władzy nagradzania, -Władza nagradzania polega na przyznawaniu awansów, nagród, premii lub wykonywaniu symbolicznych gestów wyrażających uznanie (pochwały, wdzięczność), przydzielaniu ciekawych zadań w pracy. Im większa jest liczba nagród kontrolowanych przez menedżera i im większe jest ich znaczenie dla podwładnych, tym większa jest jego władza nagradzania. władzy wymuszania, -Władza wymuszania umożliwia stosowanie środków władzy wymuszania, -Władza wymuszania umożliwia stosowanie środków zagrożenia psychologicznego, emocjonalnego lub fizycznego. Ten rodzaj władzy polega na czynieniu podwładnemu określonych dolegliwości, takich jak: obniżenie stopnia służbowego, przeniesienie na inne stanowisko wbrew jego życzeniu, wstrzymanie przydziału środków (na przykład premii), takie stosowanie władzy oceniane jest negatywnie. W przeszłości przymus fizyczny był dość rozpowszechniony w organizacjach, obecnie jednak w większości organizacji przymus ogranicza się do przygany, nagany, kary finansowej, zwolnienia dyscyplinarnego, użycia obraźliwego słownictwa. Im bardzie restrykcyjne elementy oddziaływania są w gestii kierownika, tym większa jest jego władza wymuszania. Z drugiej zaś strony, im szerzej menedżer wykorzystuje swoją władzę wymuszania, tym większe jest prawdopodobieństwo, iż natrafi na wrogość podwładnych i tym mniejsze będą jego szanse na zdobycie pozycji przywódcy.

9 władzy odniesienia, -Władza odniesienia ma charakter abstrakcyjny i opiera się na lojalności, chęci identyfikowania się, utożsamienia się podwładnego z charyzmatycznym przywódcą. Wówczas podwładny ślepo wierzy przełożonemu i postępuje ściśle z jego wskazaniami. Władza odniesienia może również przybrać formę charyzmy, inspirującej lojalność i entuzjazm. Kierownik może mieć władzę odniesienia, jednakże bardziej jest ona kojarzona z funkcją przywództwa. władzy dzielenia, -Władza dzielenia (przedstawicielska, grupy) polega na współdziałaniu szeregu osób z przełożonym w procesie rozwiązywania problemów, konfliktów lub zagadnień twórczych. Mamy wówczas do czynienia z efektem synergii, co wywołuje pozytywne odczucia. Władza ta trwa tak długo, jak długo przełożony radzi się swoich podwładnych i zmierza w pożądanym przez nich kierunku. Kończy się zaś wówczas, gdy przełożony zdominuje grupę i zacznie realizować swoje cele w jej imieniu. władzy eksperckiej. -Władza eksperta jest to władza przysługująca komuś z racji posiadanych informacji bądź wiedzy fachowej. Im ważniejsza jest informacja / wiedza i im mniejsza liczba ludzi na do niej dostęp, tym większy jest zakres władzy eksperckiej danej osoby. Ten rodzaj władzy opiera się na przeświadczeniu podwładnego, że przełożony posiada szczególną wiedzę, doświadczenie, które mogą być przydatne w zaspokajaniu jego potrzeb. Gdy władza taka przejawia się w udzielaniu pomocy, jest postrzegana pozytywnie, gdy zaś jest używana arbitralnie jest odczuwana jako negatywna.

10 Z kolei G. Morgan przedstawia bardziej rozbudowaną klasyfikację źródeł władzy. Źródła władzy dostarczają członkom organizacji różnych sposobów forsowania swoich interesów oraz rozwiązywania lub utrwalania konfliktów organizacyjnych. I tak, do najważniejszy źródeł władzy w organizacji należą: formalne uprawnienia władcze, kontrola nad rzadkimi zasobami, wykorzystywanie struktury organizacyjnej oraz przepisów i regulaminów, kontrola nad procesem podejmowania decyzji, kontrola nad wiedzą i informacjami, kontrola nad obszarami granicznymi, zdolność radzenia sobie z niepewnością, kontrola nad techniką, interpersonalne sojusze, sieci zależności oraz kontrola na organizacją nieformalną, kontrola nad kontr-organizacjami, symbolika i zarządzanie znaczeniami, płeć pracowników oraz zarządzanie relacjami między mężczyznami i kobietami w organizacji, czynniki strukturalne określające scenę działania, władza, którą już się posiada.