ILE NAPRAWDĘ KOSZTUJE NAS ENERGETYKA WĘGLOWA?

Transkrypt

1 ILE NAPRAWDĘ KOSZTUJE NAS ENERGETYKA WĘGLOWA? dr Maciej Bukowski Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych

2 ZAKRES ANALIZY Górnictwo węgla kamiennego i brunatnego Elektroenergetyka węglowa, w tym współspalanie Elektroenergetyka odnawialna, bez współspalania Krajowy węgiel spalany w elektrowniach Badany okres:

3 ANALIZOWANE SUBSYDIA Górnictwo węgla kamiennego i brunatnego Wsparcie restrukturyzacji górnictwa Dopłaty do rent i emerytur górniczych Elektroenergetyka węglowa Wykorzystanie dotowanego węgla krajowego Zwrot kosztów osieroconych KDT Bezpłatne uprawnienia do emisji Fundusze europejskie Koszty zewnętrzne emisji NOx, SOx, pyłów Elektroenergetyka odnawialna Zielone certyfikaty Fundusze europejskie

4 GÓRNICTWO RESTRUKTURYZACJA Zwykłe dotacje 33% 69 mld zł 26% 2% Wpłaty na kapitał, konwersje wierzytelności Umorzenia długów 7% 32% Odroczenia spłat, raty, preferencyjne pożyczki Niesklasyfkiowane (przed 1995) Źródło: WISE Institute na podstawie danych UOKiK, Eurostat, OECD, ZUS, NIK W latach państwo wydało niemal 70 mld złotych na dotacje do górnictwa, przede wszystkim w związku z restrukturyzacją górnictwa węgla kamiennego

5 mld PLN'10 GÓRNICTWO DOTOWANE RENTY I EMERYTURY 25 Wsparcie dla górnictwa węgla w Polsce Restrukturyzacja Renty i emerytury górnicze Dotacje wynikają z finansowania przywilejów socjalnych górników z budżetu państwa, a nie z dodatkowych składek kopalni Obecnie jest to dominująca forma wsparcia Źródło: WISE Institute na podstawie danych UOKiK, Eurostat, OECD, ZUS, NIK

6 DOTACJE DLA ELEKTROENERGETYKI WĘGLOWEJ Wykorzystanie dotowanego węgla krajowego Zwrot kosztów osieroconych KDT Bezpłatne uprawnienia do emisji Fundusze europejskie Wsparcie dla współspalania Dotacje pośrednie, wspieranie paliwa, z którego produkowana jest energia w elektrowniach węglowych Dotacje wynikające z rozwiązania kontraktów długoterminowych (KDT) mających zapewnić opłacalność inwestycji modernizacyjnych w przeszłości. Badania empiryczne wskazują, że elektrownie przerzucają na odbiorców końcowych koszt alternatywny bezpłatnych uprawnień w systemie ETS (możliwość sprzedaży ich na rynku zamiast zużycia w trakcie produkcji energii). Przyjęto, że w Polsce przerzucono 50% ceny rynkowej przyznanych bezpłatnie uprawnień na odbiorców. Dotacje do inwestycji modernizacyjnych, ograniczających szkodliwe emisje. Dotacje do B+R (czysty węgiel) W przypadku współspalania wykorzystanie biomasy jest nieodłącznie związane z wykorzystaniem węgla

7 PLN/MWh DOTACJE DLA ELEKTROENERGETYKI WĘGLOWEJ Wsparcie produkcji jednej MWh w elektroenergetyce węglowej, PLN Wykorzystanie dotowanego węgla krajowego Zyski nadzwyczajne z ETS (bezpłatne uprawnienia) Dotacje na B+R i infrastrukturę z UE Koszty osierocone rozwiązania KDT Dotacje z tyt. współspalania (zielone certyfikaty) Źródło: WISE Institute na podstawie danych Eurostat, KE, URE

8 mld zł DOTACJE DLA ELEKTROENERGETYKI WĘGLOWEJ Całkowite dotacje do elektroenergetyki węglowej mld PLN 10 oraz % PKB (prawa oś) ,7% 0,6% 0,5% 0,4% 0,3% 0,2% 0,1% 0,0% Wykorzystanie dotowanego węgla krajowego Zyski nadzwyczajne z ETS (bezpłatne uprawnienia) Dotacje na B+R i infrastrukturę z UE Koszty osierocone rozwiązania KDT Dotacje z tyt. współspalania (zielone certyfikaty) Razem jako % PKB (prawa oś) Źródło: WISE Institute na podstawie danych Eurostat, KE, URE

9 EFEKTY ZEWNĘTRZNE Średnioroczne efekty zewnętrzne energetyki węglowej, mld PLN Dolna granica Górna granica Średnia Efekty zewnętrzne energetyki węglowej w przeliczeniu na jednostkę produkowanej energii, w PLN 2010/ MWh Dolna granica Górna granica Średnia Źródło: WISE Institute na podstawie EEA (2011) oraz Kudełko (2012) Duża niepewność szacunków analiza przedziału kosztów szkodliwych emisji Spadek wraz z modernizacją starych elektrowni węglowych, ale koszty nadal bardzo wysokie (dla porównania cena energii na rynku hurtowym to zł/mwh)

10 EFEKTY ZEWNĘTRZNE 25% Efekty zewnętrzne energetyki węglowej jako proc. PKB 20% 15% 10% 5% 0% Zakres niepewności Średnia Źródło: WISE Institute na podstawie EEA (2011) oraz Kudełko (2012)

11 ELEKTROENERGETYKA OZE Wsparcie w ramach systemu zielonych certyfikatów, , mld PLN 2010 Wodne stare 26% Współspalanie 42% Inne 32% Wiatr 18% Biomasa 9% Biogaz 3% Wodne nowe 2% Fotowoltaika 0,002% Źródło: WISE Institute na podstawie danych URE, TGE Główne wsparcie dla OZE zielone certyfikaty, dodatkowo dotacje europejskie na budowę infrastruktury oraz B+R 2/3 zielonych certyfikatów w latach nie wspierało nowych mocy OZE Wsparcie dla starych elektrowni wodnych dotacja dla dużych spółek energetycznych, nie wspiera jednak produkcji energii z węgla

12 ELEKTROENERGETYKA OZE Wsparcie w ramach systemu zielonych certyfikatów, , mld PLN 2010 Główne wsparcie dla OZE zielone certyfikaty, dodatkowo dotacje europejskie na budowę infrastruktury oraz B+R 6,9 4,7 7,4 Współspalanie Stare elektrownie wodne Pozostałe OZE Źródło: WISE Institute na podstawie danych URE, TGE 2/3 zielonych certyfikatów w latach nie wspierało nowych mocy OZE Wsparcie dla starych elektrowni wodnych dotacja dla dużych spółek energetycznych, nie wspiera jednak produkcji energii z węgla

13 WSPARCIE I EFEKTY ZEWNĘTRZNE RAZEM Energetyka węglowa (ze współspalaniem) Energetyka węglowa (ze współspalaniem) + efekty zewnętrzne Rozwój OZE (bez współspalania i starych elektrowni wodnych) Stare elektrownie wodne 0 Źródło: opracowanie własne WISE Institute

14 RACHUNEK DLA PRZECIĘTNEGO POLAKA Górnictwo oraz elektroenergetyka węglowa Elektroenergetyka OZE PLN 10 na mieszkańca Opłacane z kieszeni podatnika 2012 Średnia Dopłaty do rent i emerytur górniczych Koszty restrukturyzacji górnictwa Wsparcie z funduszy europejskich 7 1 Opłacane w rachunku za energię elektryczną Koszty osierocone KDT 18 9 Bezpłatne uprawnienia do emisji Zielone certyfikaty współspalanie 40 8 Opłacane utraconym zdrowiem oraz niszczeniem środowiska Koszty zewnętrzne (średnia z przedziału) RAZEM PLN 10 na mieszkańca Opłacane z kieszeni podatnika 2012 Średnia Wsparcie z funduszy europejskich 11 2 Opłacane w rachunku za energię elektryczną Zielone certyfikaty stare elektrownie wodne 12 5 Zielone certyfikaty nowe OZE 43 6 RAZEM Źródło: WISE Institute

15 RACHUNEK DLA PRZECIĘTNEGO POLAKA Elektroenergetyka węglowa Elektroenergetyka OZE Średnia PLN 10 na MWh kupowanej energii Opłacane z kieszeni podatnika Dopłaty do rent i emerytur górniczych 9 6 Koszty restrukturyzacji górnictwa 1 6 Wsparcie z funduszy europejskich 0,7 0,1 Opłacane w rachunku za energię elektryczną Koszty osierocone KDT 5 3 Bezpłatne uprawnienia do emisji 10 7 Zielone certyfikaty współspalanie 12 3 Opłacane utraconym zdrowiem oraz niszczeniem środowiska Koszty zewnętrzne (średnia z przedziału) RAZEM PLN 10 na MWh kupowanej energii Opłacane z kieszeni podatnika 2012 Średnia Wsparcie z funduszy europejskich 3 1 Opłacane w rachunku za energię elektryczną Zielone certyfikaty stare elektrownie wodne 3 2 Zielone certyfikaty nowe OZE 12 2 RAZEM 19 4 Źródło: WISE Institute

16 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!