Firmy działające na obszarach cennych przyrodniczo a zalety z wprowadzania ISO oraz EMAS. Ekoinowacyjność na obszarach chronionych
|
|
- Kinga Jankowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Firmy działające na obszarach cennych przyrodniczo a zalety z wprowadzania ISO oraz EMAS Ekoinowacyjność na obszarach chronionych Marzena Hajduk-Stelmachowicz Politechnika Rzeszowska Wydział Zarządzania i Marketingu 1
2 2 Źródło: J. Brauweiler, Benchmarking von umweltorientiertem Wissen auf unterschiedlichen Aggregationsebenen, eine exploratorische Untersuchung am Beispiel eines Vergleiches von Deutschland, pollen und Tschechien, Wiesbaden. (2002) [w]: Międzynarodowe zarządzanie środowiskiem (tom II: Instrumenty i systemy zarządzania), Z. Nowak, M. Kramer, J. Brauweiler (red.), C H Beck, Warszawa 2005.
3 Znaczenie przyrody dla danego społeczeństwa rośnie wprost proporcjonalnie do wzrostu PKB Włoski filozof Vittorio Hoessle Największe poparcie dla inicjatyw ochronnych dostrzegalne jest w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo. W krajach rozwijających się pozytywny stosunek do ochrony przyrody charakteryzuje wyłącznie kręgi elitarne. Kiełczewski D., Parki narodowe a społeczności lokalne, w: Walory przyrodnicze jako czynnik rozwoju regionów wschodniej Polski, red. R. Horodeński, C.Sadowska-Snarska, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok
4 Typologia systemów zarządzania środowiskowego Systemy niesformalizowane: Program Koalicji Przedsiębiorstw Odpowiedzialnych za Środowisko (CERES), Program Instytutu Faktor 10 (Deklaracja Carnoules), Program Międzynarodowej Inicjatywy Zarządzania Środowiskowego (GEMI), System Zarządzania Środowiskowego Zorientowany Produktowo, Program Odpowiedzialność i Troska, Program Czystszej Produkcji, Eko-mapowanie, Eko-profit, Eko-Latarnia, Zielony smok. Systemy sformalizowane: Wspólnotowy System Ekozarządzania i Audytu (EMAS), System zarządzania środowiskowego wg normy ISO
5 Istotą przywództwa jest posiadanie wizji. Nie można grać na trąbie, nie będąc pewnym jej dźwięku Theodore Herburgh Myślenie strategiczne jest tym elementem zarządzenia, które ma umożliwić organizacjom realizację ważnych zamierzeń w długookresowej perspektywie, szczególnie w sytuacji pojawiających się nieoczekiwanych ograniczeń. Jest ono nieodłączną cechą liderów, którzy oprócz osobistych talentów i wartości powodujących nimi w działaniu, z reguły odpowiadają pewnym standardom. G. Leśniak-Łebkowska, Strategie przedsiębiorstw a środowisko naturalne, [w:] Zarządzanie strategiczne w badaniach teoretycznych i praktyce, A. Kaleta, K. Moszkowicz, (red.) Prace Naukowe UE we Wrocławiu, nr 20, Wrocław
6 Zestawienie głównych punktów normy PN-EN ISO 14001:2005 Lp. Punkt normy Tytuł Podpunkt normy Podrozdziały Wymagania ogólne Polityka środowiskowa Planowanie Aspekty środowiskowe Wymagania prawne i inne Cele, zadania i programy Zasoby, role, odpowiedzialność i uprawnienia Kompetencje, szkolenie i świadomość Wdrażanie i funkcjonowanie Komunikowanie się Dokumentacja systemu Nadzór nad dokumentacją Sterowanie operacyjne Gotowość i reagowanie na awarie Sprawdzanie Monitorowanie i pomiary Ocena zgodności Niezgodności, działania korygujące i zapobiegawcze Nadzór nad zapisami Audit wewnętrzny Przegląd zarządzania 6 Źródło: Norma PN EN ISO 14001:2005.
7 7 Aspekty środowiskowe
8 Ocena znaczenia wpływów aspektów środowiskowych powinna się odbywać z perspektywy: 1. z punktu widzenia środowiskowego -skala wpływu - dotkliwość wpływu - prawdopodobieństwo wystąpienia - czas trwania wpływu 2. z punktu widzenia przedsiębiorstwa - możliwe oddziaływanie przepisów i prawa - trudno dokonania zmiany wpływu - koszt dokonania zmiany wpływu -wpływ zmiany na inne działania i procesy - sprawy dotyczące zainteresowanych stron -wpływ na społeczny odbiór organizacji 8
9 Kryteria do oceny aspektów środowiskowych mogą stanowić np.: możliwość (prawdopodobieństwo) złamania wymogów prawnych i innych, szkodliwość dla środowiska (czy skutek aspektu jest lokalny, regionalny, czy globalny), możliwości zajęcia się danym problemem, koszty środowiskowe (opłaty, kary), wielkość emisji, wpływ na wizerunek firmy, polityka środowiskowa, wpływ zainteresowanych stron należy np. wziąć pod uwagę skargi stron trzecich (wrażliwość otoczenia zewnętrznego na wpływ aspektu: wnioski pokontrolne WIOŚ, reakcje sąsiadów na działalność firmy), skala narażenia zdrowia i życia pracowników na wpływ aspektu, ryzyko środowiskowe 9
10 Elementy systemu zarządzania środowiskowego według normy ISO w oparciu o cykl Deminga Opracowanie własne na podstawie: Wdrażanie EMAS w Polsce, Program PHARE 2002/ , Materiały szkoleniowe, Zamość r. oraz w oparciu o: J. Brauweiler Benchmarking von umweltorientiertem Wissen auf unterschiedlichen Aggregationsebenen, eine exploratorische Untersuchung am Beispiel eines Vergleiches von Deutschland, Pollen und Tschechien, Wiesbaden. (2002) [w]: Międzynarodowe zarządzanie środowiskiem, Z.Nowak (red.), C. H. BECK, Warszawa
11 Liczba certyfikatów ISO w Polsce w latach China Japan Spain Italy United Kingdom 9455 Korea, Rep. Of 7133 Germany 5709 USA 4974 Sweden 4478 Romania 3884 Opracowanie własne na podstawie danych zamieszczonych w ISO Survey ISO Central Secretariat, ISO, Geneva Opracowanie własne na podstawie danych zamieszczonych w serwisie dla specjalistów zajmujących się systemami zarządzania środowiskowego 11
12 Motywy wdrażania systemu zarządzania środowiskowego Oczekiwania klientów i kontrahentów itp. Założenia ciągłego doskonalenia się Powiększenie udziału w rynku Przyjęta strategia rozwoju organizacji Zgodność z ustawodawstwem Troska o środowisko, Zwiększenie możliwości eksportu Rozwój systemu ISO 9001 Zwiększenie świadomości proekologicznej pracowników Wzrost wiarygodności firmy Zwiększenie przewagi konkurencyjnej Oszczędność surowców i energii Moda na nowe systemy kierowania i zarządzania Prośrodowiskowe podejście przedsiębiorstw jest w Europie Zachodniej oraz w Azji traktowane jako nowa możliwość rozwoju. 12
13 Typy strategii W postępowaniu stosowanym przez współczesne przedsiębiorstwa - w kontekście ochrony środowiska - wyodrębnić można następujące typy strategii: ofensywną (aktywną, agresywną), polegającą na wykorzystaniu wszelkich środków, w tym również kredytów bankowych, do poprawy procesów produkcyjnych pod kątem ochrony środowiska, innowacyjną opierającą się na poszukiwaniu nowych technologii, konstrukcji i wyrobów dostosowanych do wymagań ochrony środowiska, defensywną polegającą na wycofywaniu z rynku wyrobów i częściowej rezygnacji z technologii, niespełniających kryteriów ekologicznych, pasywną, opartą na przestrzeganiu tylko koniecznych przepisów o ochronie środowiska, aby nie narazić przedsiębiorstwa na sankcje karne i straty związane z utratą dobrego wizerunku firmy w otoczeniu. J. Penc, Zarządzanie a ochrona środowiska, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa, nr 7, Warszawa
14 Ekoinnowacje Innowacje stanowią wszystko to, co generuje określone idee, pomysły, projekty i może stać się przyczyną poszukiwania, czy wynajdywania rzeczy nowych, podejmowania przedsięwzięć, wprowadzania ich w życie i doskonalenia [1]. Ciągłe doskonalenie SZŚ opartego na normie ISO pozwala budować organizację bardziej kreatywną i innowacyjną w kontekście poszukiwania efektywnych kosztowo rozwiązań problemów ekologicznych. W literaturze światowej w obrębie innowacji wyróżniono specjalną grupę określaną jako ekoinnowacje. Można je podzielić na trzy typy środowiskowych inicjatyw: zmniejszające negatywny wpływ przedsiębiorstwa na środowisko; rozwiązujące środowiskowe problemy; rozwijające ekowydajne produkty/usługi. Ekoinnowacje zmierzają do rozwoju nowych produktów i procesów, które dostarczą konsumentom i przedsiębiorcom pewnej wartości, przy równoczesnym istotnym zmniejszaniu oddziaływania na środowisko[2]. Stąd zmniejszają obciążenie środowiska powodowane przez działalność człowieka, przyczyniając się do osiągania następujących celów: zmniejszenia wykorzystania energii i surowców, zmniejszenia wykorzystania gleby, zmniejszenia emisji i odpadów, zachowania bioróżnorodności i krajobrazu [3]. Wdrożenie i ciągłe doskonalenie SZŚ opartego na normie ISO pozwala budować organizację bardziej kreatywną i innowacyjną w kontekście poszukiwania efektywnych kosztowo rozwiązań problemów ekologicznych (find the cost effective solutions). [1] Penc J., Strategie zarządzania. Strategie dziedzinowe i ich realizacja. Zintegrowane zarządzanie strategiczne, Placet, Warszawa 1995 [2] E. Jones, D. Harrison, J. McLaren, Managing Creative Eco-innovation, Structuring outputs from Eco-innovation projects, The Journal of Sustainable Product Design No. 1, [3] I. Freier, Environmental management from an ecological modernization and innovation perspective, Chemnitz University of Technology, Chemnitz,
15 Wyróżnić można ekolinnowację: technologiczną (obejmującą np. produkty i procesy, w szczególności zaś technologie: 1) reaktywne będące technologiami addytywnymi, zwanymi technologiami końca rury oraz 2) technologie prewencyjne (zapobiegające) mające charakter technologii zintegrowanych lub tzw. czystszych technologii, których celem jest niedopuszczanie do powstawania zanieczyszczeń, społeczną (będącą konsekwencją przestrzegania wzorców zrównoważonej konsumpcji przez społeczeństwo, obejmującą np. proekologiczne zachowania, nawyki konsumpcyjne), organizacyjną (wynikającą z procesów lub technik zarządzania, wyróżniającą np. sferę zielonych prac badawczo-rozwojowych czy obszar eko-audytów,), instytucjonalną (obejmującą działające na różnych szczeblach i obszarach geograficznych organizacje, które w procesie decyzyjnym dążą do uwzględniania zagadnień środowiskowych w kontekście realizacji założeń zrównoważonego rozwoju). Źródło: K. Rennings., Towards a Theory and Policy of Eco-Innovation Neoclassical and (co-) Evolutionary Perspective, ZEW Discussion Paper 98-24, Berkley, July B. Sinclair-Desgagné, D. Feigenbaum, É. Pawlak, The Integrated Product Policy and the Innovation Process: An Overview, Scientific Series, CIRANO, Montréal
16 Perspektywa ekologiczna w innowacjach między innymi z obszaru marketingu coraz bardziej widoczna jest w sektorze hotelarskim Sieć Starwood przepytała 500 gości, nocujących w sześciu polskich obiektach sieci w styczniu 2010 r. o ich zdanie na temat ekologii. Wśród badanych było: 36% Polaków 64% obcokrajowców (głównie z Europy) podróżujących, co najmniej raz na kwartał. Źródło: Rozwiązania ekologiczne mogą być jednym z czynników decydujących o wyborze hotelu, - dostęp do strony w dniu r. 16
17 Spośród ankietowanych: 94% zadeklarowało, że ekologia ma dla nich znaczenie, 84% uznało, że w życiu codziennym postępuje w sposób ekologiczny, 83% gości hoteli (Sheraton, Westin i Le Meridien Bristol) koncentrowało uwagę na rozwiązaniach ekologicznych oferowanych przez firmy (68% gości sieci pracuje dla firm, które preferują dostawców dbających o środowisko naturalne. W większości przypadków w tych firmach zatrudnieni są obcokrajowcy 67% odpowiedzi pozytywnych), dla 52% ankietowanych wdrożone przez hotel inicjatywy ekologiczne mogą być czynnikiem decydującym o wyborze obiektu. W tym przypadku ma to większe znaczenie dla Polaków (69% odpowiedziało pozytywnie na to pytanie) oraz osób w przedziale wiekowym lat (67% odpowiedzi). Badania pokazały, iż większą uwagę na fakt stosowania rozwiązań ekologicznych kierują mężczyźni. 17
18 Wśród inicjatyw ekologicznych wprowadzonych przez sieć Starwood Hotels & Resorts znalazły się miedzy innymi: zielone patrole zespoły, które dbają o wdrażanie przedsięwzięć proekologicznych w hotelach; segregacja niebezpiecznych odpadów (świetlówki, baterie, sprzęt elektroniczny). Odpady te są również zbierane od pracowników; zbiórka materiałów do ponownego przetworzenia (szkło, papier, olej etc.); oszczędzanie wody poprzez zainstalowanie na bateriach mieszaczy wody z powietrzem oraz modernizacja systemu uzdatniania wody. Zastosowanie tego rozwiązania pozwoliło na zmniejszenie zużycia wody w pokojach gościnnych o 40%; oszczędzanie energii elektrycznej dzięki sukcesywnej wymianie żarówek na układy energooszczędne; 18
19 monitoring i sterowanie pracą urządzeń wentylacyjnych w zależności od potrzeb; stosowanie detergentów przyjaznych środowisku; systematyczne uczestnictwo wszystkich polskich hotele sieci w akcji Godzina dla Ziemi, podczas której gaszone sąświatła we wszystkich publicznych miejscach obiektów, zaś w ich miejsce używane są w tym czasie tylko i wyłącznie świece. Ankietowani goście sieci wyróżnili program Zielony Pokój umożliwiający zmianę pościeli i ręczników na żądanie gości - 70% ankietowanych wskazało na tę inicjatywę, używanie przez hotel detergentów łagodnych dla środowiska - 53% możliwość segregacji śmieci - 45%. 19
20 Fundacja Partnerstwo dla Środowiska przyznaje wyróżnienie w postaci certyfikatu Czysta Turystyka firmom z branży turystycznej, które wdrażają proekologiczne rozwiązania. Certyfikat jest przyznawany hotelom, gospodarstwom agroturystycznym, kwaterom prywatnym a także hostelom, które poprzez wdrożenie oszczędnych i przyjaznych środowisku rozwiązań chcą obniżyć swoje koszty eksploatacji, podnieść jakość oferowanych usług, a co za tym idzie zwiększyć swoją przewagę konkurencyjną i zaznaczyć swoje miejsce się na rynku turystycznym. W ramach projektu Aktywna edukacja na zielonych szlakach Greenways PL 0350, finansowanego z Funduszy Norweskich, do końca marca 2011 roku firmy mogą skorzystać z porad ekspertów fundacji oraz uzyskać certyfikat bezpłatnie. 20
21 Aktywna edukacja na zielonych szlakach Greenways PL 0350 Projekt stworzony przez Fundację Partnerstwo dla Środowiska we współpracy z organizacjami: Urban Mines (Wlk. Brytania), Environment Lillehammer (Green Business Norway, Norwegia), Environmental Partnership for Sustainable Development, Foundation for Environmental Education (Dania), European Cyclist Federation (Norwegia, Niemcy, Islandia). Projekt ten jest przewidziany do realizacji w latach Główny jego cel stanowi wykorzystanie przez Fundację Partnerstwo dla Środowiska istniejących szlaków dziedzictwa przyrodniczo kulturowego do: 1) edukacji ekologicznej dla zrównoważonego stylu życia; 2) ograniczenia emisji gazów cieplarnianych (w szczególności CO 2 ) poprzez propagowanie niezmotoryzowanych form transportu. 21
22 Agencja Artystyczna Hegemon w 2009 roku otrzymała ogólnopolską nagrodę Czysty Biznes w kategorii produkt i usługa w turystyce. Nagrodzona firma organizuje pokazy historyczne. Między innymi rekonstrukcje średniowiecznych bitew podczas imprez firmowych i pokazów edukacyjnych. Rozsławia ona swoimi działaniami krainę Łęgów Odrzańskich przyczyniając się do zachowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego tego regionu. W swoich działaniach pracownicy firmy zwracają uwagę na kwestie ekologii ucząc podczas pokazów np. jak można i należy wykorzystywać naturalne surowce, aby poprawić jakość życia i nie szkodzić środowisku. Uzmysławiają, np., iż zamiast foliowej reklamówki należy używać lnianej torby, czy wiklinowego koszyka. Źródło: Firmy nagrodzone za czysty biznes, [w:] Gazeta Wrocławska Nasz Region, 18 listopada
23 Przykłady korzyści wewnętrznych, jakie osiągają małe i średnie organizacje w wyniku wdrożenia i doskonalenia SZŚ wg normy ISO Korzyści organizacyjne Korzyści finansowe Korzyści dotyczące zasobów ludzkich ogólna poprawa jakości, kompatybilność z innymi systemami zarządzania, poprawa jakości szkoleń, poprawa warunków i bezpieczeństwa pracy, większa jakość informacji środowiskowej, możliwość dokumentowania i udowadniania zgodności z przepisami, możliwość demonstrowania odpowiedzialności środowiskowej, wsparcie innowacji, weryfikacja i doskonalenie procedur, pobudzanie procesów kreujących pozytywne zmiany w zakresie używanych surowców, wykorzystywanych kanałów dystrybucji, itp. zapewnienie strategicznego spojrzenia na efekty działalności środowiskowej. oszczędność surowców, materiałów, energii, poprawa w zakresie gospodarowania odpadami i wiążąca się z tym eliminacja części kosztów, generalne wzmocnienie efektywności procesów produkcyjnych, poprawa ogólnych warunków ekonomicznych. wzrost motywacji pracowników, zwiększenie ich świadomości ekologicznej i poszerzenie kwalifikacji, uzyskanie nowych umiejętności i nowej wiedzy w zakresie prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa, poprawa morale pracowników, lepszy wizerunek firmy wśród pracowników, zapewnienie lepszej komunikacji wewnątrz firmy (szczególnie w relacji pracownicy- kierownictwo). 23 Źródło: R. Hillary, Environmental management systems and the smaller enterprise, Journal of Cleaner Production, Vol. 12, No. 6, 2004.
24 Przykłady korzyści zewnętrznych, jakie osiągają małe i średnie organizacje wwyniku wdrożenia i doskonalenia SZŚ Korzyści handlowe Korzyści środowiskowe Korzyści komunikacyjne zadowolenie dotychczasowych i zdobycie nowych klientów/kontrahentów, uzyskanie lepszych efektów działalności środowiskowej, zapewnienie zgodności z przepisami zdobycie przewagi konkurencyjnej prawnymi i innymi, (zwłaszcza przewagi odnoszącej się zwiększenie efektywności do dziedziny marketingu), wykorzystywanych materiałów i uzyskanie zniżek przy płaceniu energii, corocznych składek usprawnienie procesów recyklingu, ubezpieczeniowych, redukcja zanieczyszczeń. istnienie na rynku, rozwój produktów bardziej przyjaznych środowisku. kreowanie pozytywnego wizerunku, kształtowanie lepszych relacji z klientami, nawiązanie lepszej współpracy z instytucjami regulacyjnymi i administracyjnymi, usprawnienie komunikacji z różnymi grupami interesariuszy, uzyskanie pozycji lidera będącego przykładem dla innych firm w sektorze. Źródło: R. Hillary, Environmental management systems and the smaller enterprise, Journal of Cleaner Production, Vol. 12, No. 6,
25 Procentowe wskazania najbardziej kapitałochłonnych faz implementacji SZŚ Faza implementacji SZŚ Procent wskazań faza przygotowawcza 25% faza wdrożeniowa 45% faza certyfikacji 30% J. Ejdys, Metoda oceny wyników działalności środowiskowej, Wyd. Politechniki Białostockiej, Białystok Warto w tym miejscu zaznaczyć, że koszty certyfikacji zależą od wielu czynników, między innymi od wielkości przedsiębiorstwa (liczby zatrudnionych pracowników), jego struktury (liczby lokalizacji/oddziałów), specyfiki działalności przedsiębiorstwa (branży, substancji używanych do produkcji wyrobów, liczby procesów, stopnia oddziaływania na środowisko, wcześniej wdrożonych systemów). Koszty te są uzależnione od liczby audytorów uczestniczących w procesie certyfikacji oraz od czasu trwania audytu. Różnice w cenach są bardzo duże. Koszty certyfikacji zależą od tego, na jaką jednostkę certyfikującą zdecyduje się przedsiębiorstwo. 25 Jeżeli będzie to jednostka certyfikująca, która posiada akredytację Polskiego Centrum Akredytacji, to koszt takiej certyfikacji będzie około 30% wyższy, niż gdyby wybrano jednostkę certyfikującą bez akredytacji.
26 Źródła finansowania wdrażania i doskonalenia formalnych systemów zarządzania środowiskowego W kompetencjach Ministerstwa Środowiska leży wdrażanie w latach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ). Przedsiębiorstwa małe, średnie i duże, mogą skorzystać z Priorytetu IV Programu POIiŚ - w szczególności z Działania 4.1. Wsparcie systemów zarządzania środowiskowego. Umożliwia ono pozyskanie funduszy dla wdrażających SZŚ zgodnie z normą ISO lub rozporządzeniem EMAS oraz na certyfikowanie eko-znaków, przyznawanych w oparciu o ekologiczne kryteria atestacji. Instytucją odpowiedzialną za nabór wniosków jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - Departament Przedsięwzięć Strukturalnych. 26
27 Pozyskane środki mogą być przeznaczane na pokrycie kosztów związanych z przedsięwzięciami nieinwestycyjnymi, obejmującymi w szczególności: przeprowadzenie niezbędnych do oceny funkcjonowania przedsiębiorstwa badań, w celu określenia możliwości implementacji SZŚ; usługi doradcze, ekspertyzy, szkolenia związane z wdrożeniem SZŚ; opracowanie dokumentacji służącej wdrażaniu SZŚ w przedsiębiorstwie; przeprowadzenie audytów i weryfikacji związanych z procedurą przyznawania certyfikatu SZŚ; rejestrację przedsiębiorstwa w systemie ekozarządzania i audytu (EMAS); przygotowanie i publikację deklaracji środowiskowej oraz materiałów informacyjnych wymaganych od przedsiębiorstw zarejestrowanych w systemie EMAS; przeprowadzenie badań i audytów niezbędnych dla uzyskania certyfikowanych oznakowań ekologicznych dla produktów przyjaznych środowisku; opracowanie dokumentacji, w tym raportów z badań oraz innych niezbędnych informacji składanych w jednostce przyznającej oznakowanie; opłaty związane z uzyskaniem certyfikowanych oznakowań ekologicznych uiszczanych na rzecz jednostki przyznającej oznakowanie; szkolenia i doradztwo w celu uzyskania certyfikatów/dokonania rejestracji oraz pokrycie kosztów samej certyfikacji/rejestracji. Dofinansowywane będą projekty zakończone rzeczowo tj. projekty, w wyniku których wnioskodawca uzyskał certyfikat/został zarejestrowany w systemie. Koszty związane z projektem kwalifikują się od 1 stycznia 2007 r. 27
28 W ramach doskonalenia SZŚ małe, średnie i duże przedsiębiorstwa mogą ubiegać się o środki z działania: 4.2 Racjonalizacja gospodarki zasobami i odpadami, np. na: zastępowanie surowców pierwotnych surowcami wtórnymi z odpadów, ograniczanie ilości wytwarzanych odpadów, ograniczenie energochłonności procesu produkcyjnego, ograniczenie wodochłonności procesu produkcyjnego. 4.3 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT) np. na: zmiany technologii, służące eliminowaniu szkodliwych oddziaływań i uciążliwości poprzez zapobieganie i ograniczanie ładunku zanieczyszczeń do środowiska przez modernizację i/lub wymianę elektrofiltrów, układów i instalacji odpylania, i/lub odsiarczania, zmiany technologii, służące zmniejszeniu zapotrzebowania na energię, wodę oraz surowce, ze szczególnym uwzględnieniem wtórnego wykorzystania ciepła odpadowego oraz eliminacji wytwarzania odpadów, zmiany technologii, ukierunkowane na ograniczenie wielkości emisji niektórych substancji i zużycia energii do poziomu określonego w przepisach krajowych i wspólnotowych oraz w dokumentach referencyjnych BAT (np. przebudowa instalacji ciepłowniczych w celu dostosowania do BAT), inwestycje w urządzenia ograniczające emisje do środowiska (tzw. urządzenia końca rury ), których zastosowanie jest niezbędne dla spełnienia zaostrzających się standardów emisyjnych lub granicznych wielkości emisji, inwestycje w celu spełnienia wymogów pozwolenia zintegrowanego. Więcej inf. na temat możliwości uzyskania środków można znaleźć na stronie polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych S. A: 28
29 Wsparcia dla przedsiębiorstw w zakresie gospodarki wodno-ściekowej np. na: inwestycje mające na celu zmniejszenie zużycia wody oraz ilości substancji niebezpiecznych odprowadzanych wraz ze ściekami, poprzez np. przebudowę ciągu technologicznego ograniczającego ilość produkowanych ścieków i/lub ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do zbiornika, budowę lub modernizację oczyszczalni lub podczyszczalni ścieków przemysłowych. 4.5 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie ochrony powietrza np. na: modernizację lub rozbudowę instalacji spalania paliw i systemów ciepłowniczych, modernizację urządzeń lub wyposażenie instalacji spalania paliw w urządzenia lub instalacje do ograniczenia emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, konwersję instalacji spalania paliw na rozwiązania przyjazne środowisku. 4.6 Wsparcie dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów innych, niż komunalne np. na: budowę, rozbudowę lub modernizację instalacji do odzysku, w tym recyklingu lub unieszkodliwiania odpadów poużytkowych lub niebezpiecznych, ze szczególnym uwzględnieniem obiektów, które mogą pełnić funkcje usługowe, zgodnie z krajowym i wojewódzkimi planami gospodarki odpadami, dla położonych w pobliżu jednostek gospodarczych, które nie mogą uniknąć wytwarzania podobnych typów odpadów, budowę, rozbudowę lub modernizację instalacji do przekształcania odpadów, w celu ułatwienia magazynowania i transportu odpadów oraz przygotowania ich do odzysku lub unieszkodliwiania, budowę, rozbudowę lub modernizację instalacji do zbierania lub magazynowania odpadów, w szczególności odpadów niebezpiecznych. Maksymalna wartość dofinansowania w ramach omawianych działań wynosi 20 mln zł, zaś minimalna wartość projektu to 8 mln zł (w przypadku wsparcia MŚP). Więcej inf. na temat możliwości uzyskania środków można znaleźć na stronie polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych S. A:
30 Do najważniejszych z nich należy zaliczyć: Trudności związane z wdrażaniem Systemu Zarządzania Środowiskowego generalną niechęć firm do ubiegania się o certyfikację wynikająca, z postrzegania certyfikacji jako kolejnego rachunku do uregulowania; postrzeganie własnej firmy jako niegroźnej dla środowiska, bądź preferowanie mniej restrykcyjnych, bardziej namacalnych i szybciej dostrzegalnych działań w zakresie poprawy stanu środowiska; niezdolność kierownictwa do oszacowania różnych typów korzyści, płynących z wdrożenia/certyfikacji SZŚ, bądź fakt, że korzyści nie są oczywiste; postrzeganie przez kierownictwo i pracowników kosztów związanych z wdrożeniem i certyfikowaniem SZŚ jako bardzo wysokich; niezdolność do radzenia sobie ze zmianami, na skutek np. zbyt małej liczby pracowników, którzy nie potrafią sprostać stawianym im coraz to nowym wymaganiom; brak udokumentowania kwestii dotyczących ochrony środowiska w firmie i wynikające z tego problemy związane ze spełnianiem wymagań formalno-prawnych, czy wymagań audytorów zewnętrznych; głębokie przeświadczenie, że dokumentacja systemowa jest skomplikowana, kłopotliwa i mało przystępna oraz, że czas niezbędny do uzyskania certyfikatu może być zbyt długi; brak zewnętrznego wsparcia. 30
31 Największy błąd popełniasz wtedy, gdy nie robisz nic, tłumacząc się, że możesz tylko trochę. Rób to, co możesz 31 Dziękuję za uwagę Marzena Hajduk-Stelmachowicz Sidney Smith
i Środowisko Priorytet IV
Priorytet IV Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska Marzena Słupeczańska Dyrektor Departamentu Przedsięwzięć Strukturalnych NFOŚiGW ŁĄCZNA ALOKACJA ŚRODKÓW Wsparcie
Bardziej szczegółowoPolityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego
Polityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego Konferencja Innowacje w przemyśle a zmiany klimatu Warszawa, dn. 28 maja 2009 r. 1 Warszawa, dn.28 maja 2009 r. Plan prezentacji: Regionalna Strategia Innowacji
Bardziej szczegółowoNormy środowiskowe w zarządzaniu firmą. dr Adam Jabłoński
2012 Normy środowiskowe w zarządzaniu firmą dr Adam Jabłoński GENEZA POWSTANIA SYSTEMÓW ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO Konferencja w Rio de Janeiro 1992 r. 27 Zasad Zrównoważonego Rozwoju Karta Biznesu Zrównoważonego
Bardziej szczegółowoSYSTEMOWE ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM
Wykład 11. SYSTEMOWE ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM 1 1. Istota i funkcje zarządzania środowiskowego: Racjonalne zagospodarowanie środowiska wymaga, aby rozwój działalności rozpatrywać w kontekście trzech sfer:
Bardziej szczegółowoMikroprzedsiębiorstwa, małe przedsiębiorstwa: maksymalnie 50% Średnie przedsiębiorstwa: maksymalnie 40% Duże przedsiębiorstwa: maksymalnie 30%
FUNDUSZE UNIJNE DLA PRZEDSIĘBIORSTW Firma Complex IT oferuje profesjonalne doradztwo w zakresie wyboru odpowiedniego konkursu, przygotowaniu projektów a także oferuje wsparcie przez cały okres przygotowania,
Bardziej szczegółowoMINISTERSTWO GOSPODARKI. Strategia zmian wzorców produkcji i konsumpcji na sprzyjające realizacji zasad trwałego, zrównoważonego rozwoju
Strategia zmian wzorców produkcji i konsumpcji na sprzyjające realizacji zasad trwałego, zrównoważonego rozwoju 1 Uwarunkowania realizacji strategii Zewnętrzne (dokumenty międzynarodowe: Unii Europejskiej,
Bardziej szczegółowoISO 14000 w przedsiębiorstwie
ISO 14000 w przedsiębiorstwie Rodzina norm ISO 14000 TC 207 ZARZADZANIE ŚRODOWISKOWE SC1 System zarządzania środowiskowego SC2 Audity środowiskowe SC3 Ekoetykietowanie SC4 Ocena wyników ekologicznych SC5
Bardziej szczegółowoCzysta Turystyka. - nowe wyzwania i możliwości dla branży hotelarskiej
- nowe wyzwania i możliwości dla branży hotelarskiej Aleksandra Pacułt Fundacja Partnerstwo dla Środowiska Seminarium Eko-Hotel Gdańsk, 17.06.10 1. Fundacja Partnerstwo dla Środowiska. 2. Certyfikat Czysta
Bardziej szczegółowoProgramy dla przedsiębiorców na rzecz innowacji w ochronie środowiska w latach 2014-2020
Programy dla przedsiębiorców na rzecz innowacji w ochronie środowiska w latach 2014-2020 Katowice, maj 2014 roku Programy dla przedsiębiorców na rzecz innowacji w ochronie środowiska w latach 2014-2020
Bardziej szczegółowoPierwszy w Polsce System Zarządzania Energią (SZE) w oparciu o normę PN-EN ISO 50001 w Dzierżoniowie. Warszawa 8 maja 2013 r.
Pierwszy w Polsce System Zarządzania Energią (SZE) w oparciu o normę PN-EN ISO 50001 w Dzierżoniowie Warszawa 8 maja 2013 r. Efektywne zarządzanie energią jest jednym z warunków krytycznych do osiągnięcia
Bardziej szczegółowoWstęp. 1 Założenia i cele EMAS 2 EMAS w Polsce 3 Wdrażanie i rejestracja w EMAS
Wstęp 1 Założenia i cele EMAS 2 EMAS w Polsce 3 Wdrażanie i rejestracja w EMAS Założenia 1 i cele EMAS Geneza zarządzania środowiskowego EMAS / ISO 14001 Zarządzanie środowiskowe 1995 Zarządzanie jakością
Bardziej szczegółowoKonsultacja zmian dla Programu Priorytetowego NFOŚiGW Czysty Przemysł
Konsultacja zmian dla Programu Priorytetowego NFOŚiGW Czysty Przemysł Urszula Zając p.o. Dyrektora Departamentu Przedsięwzięć Przemyslowych Forum Energia Efekt Środowisko Zabrze, 6 maja 2013 r. Agenda
Bardziej szczegółowo6. Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami
6. Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami Projektowane zadania w ramach wariantów systemu gospodarki odpadami z założenia zawierają działania zmierzające do poprawy sytuacji
Bardziej szczegółowoZałożenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji
Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji 2 Plan prezentacji 1. Kontekst transformacji niskoemisyjnej 2. Przykładowe wyzwania
Bardziej szczegółowoUNIA EUROPEJSKA FUNDUSZ SPÓJNOŚCI EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO. Ilona Ligocka Departament Funduszy Europejskich. 4 marca 2013 r.
Ilona Ligocka Departament Funduszy Europejskich Perspektywa 2007-2013 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Działanie 2.1 Kompleksowe przedsięwzięcia z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi
Bardziej szczegółowoSZKOLENIE 2. Projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju.
SZKOLENIE 2 Projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. FAMED Żywiec S.A. Dokumentacja Systemu Zarządzania zgodnego z PN-EN ISO
Bardziej szczegółowoAudyt energetyczny jako wsparcie Systemów Zarządzania Energią (ISO 50001)
Audyt energetyczny jako wsparcie Systemów Zarządzania Energią (ISO 50001) ROMAN KOŁODZIEJ IV Konferencja Naukowo-Techniczna,,Utrzymanie ruchu w przemyśle spożywczym Szczyrk, 26 kwietnia 2012 r. 1 PLAN
Bardziej szczegółowoFinansowanie efektywności energetycznej w budynkach z funduszy europejskich w ramach perspektywy finansowej 2014-2020 Katowice, 11 czerwca 2015 r.
Finansowanie efektywności energetycznej w budynkach z funduszy europejskich w ramach perspektywy finansowej 2014-2020 Katowice, 11 czerwca 2015 r. Dokument określający strategię interwencji funduszy europejskich
Bardziej szczegółowoFinansowanie inwestycji w gospodarce odpadami opakowaniowymi. Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych
Finansowanie inwestycji w gospodarce odpadami opakowaniowymi Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych Katowice20.04.2016 Fundusze do pozyskania w 2016 r. na gospodarkę odpadami
Bardziej szczegółowoKRYTERIA CERTYFIKATU ZIELONY SKLEP
KRYTERIA CERTYFIKATU ZIELONY SKLEP SKLEP STACJONARNY I SPRZEDAŻ ONLINE Kryteria Certyfikatu Zielony Sklep zostały pogrupowane w zbiory, zgodnie z obszarem, którego dotyczą (centrala / punkt sprzedaży /
Bardziej szczegółowoEfekty wdrożenia systemu EMAS w Ministerstwie Środowiska
Efekty wdrożenia systemu EMAS w Ministerstwie Środowiska Monika Dziadkowiec Dyrektor Generalna Warszawa, 5.07.2012 r. Ministerstwo Środowiska, poprzez współtworzenie polityki państwa, troszczy się o środowisko
Bardziej szczegółowoProces certyfikacji ISO 14001:2015
ISO 14001:2015 Informacje o systemie W chwili obecnej szeroko pojęta ochrona środowiska stanowi istotny czynnik rozwoju gospodarczego krajów europejskich. Coraz większa liczba przedsiębiorców obniża koszty
Bardziej szczegółowoEFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA
Instrumenty finansowania w zakresie efektywności energetycznej w programach WFOŚiGW we Wrocławiu Aleksander Marek Skorupa Prezes Zarządu WFOŚiGW we Wrocławiu EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA Centralny element
Bardziej szczegółowoKONFERENCJA ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ - INNOWACYJNOŚĆ - PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Lublin, r.
POLSKO-NORWESKA WSPÓŁPRACA NA RZECZ INNOWACYJNYCH ROZWIĄZAŃ W OCHRONY ŚRODOWISKA W MŚP POLISH NORWEGIAN COOPERATION FOR ENVIRONMENTAL FRIENDLY AND INNOVATIVE SOLUTIONS IN SMES POLNORECO KONFERENCJA ZRÓWNOWAŻONY
Bardziej szczegółowoCertyfikaty środowiskowe
Certyfikaty środowiskowe jako praktyczna realizacja zasad zrównoważonego rozwoju Gdynia, 23.05.2013 Agenda 1. O Fundacji Partnerstwo dla Środowiska 2. Program Czysty Biznes 3. Zielone Biuro 4. Przyjazny
Bardziej szczegółowoZarządzanie środowiskiem w przezdsiębiorstwie. Tomasz Poskrobko
Zarządzanie środowiskiem w przezdsiębiorstwie Tomasz Poskrobko Etapy rozwoju modelu ochrony środowiska w przedsiębiorstwie strategia czystszej produkcji strategia zarządzania obciążeniem strategia zarządzania
Bardziej szczegółowoPOLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI NOT
Seminarium Informacyjno-promocyjne projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. Zmiany wzorców produkcji i konsumpcji w świetle
Bardziej szczegółowoUpowszechnianie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze MŚP - wprowadzenie do projektu ERASMUS+
Upowszechnianie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze MŚP - wprowadzenie do projektu ERASMUS+ Ewelina Kaatz-Drzeżdżon Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku marzec 2015 Nowy
Bardziej szczegółowoStrategia Zrównoważonego Rozwoju i Odpowiedzialnego Biznesu GK PGNiG na lata w obszarze ochrony środowiska
Strategia Zrównoważonego Rozwoju i Odpowiedzialnego Biznesu GK PGNiG na lata 2009-2015 w obszarze środowiska Biuro Ochrony Środowiska w Departamencie Inwestycji W obszarze CSR nie startujemy od zera!!!!
Bardziej szczegółowoKonkurencyjni dzięki Certyfikatom Ekologicznym
Konkurencyjni dzięki Certyfikatom Ekologicznym PL0350: Aktywna Edukacja Ekologiczna na Zielonych Szlakach Greenways Styczeń 2009 Marzec 2011 Wsparcie udzielone przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię
Bardziej szczegółowoŚrodki zarządzania środowiskowego w świetle EMAS na wybranych przykładach wykorzystanie systemu zamówień publicznych
Środki zarządzania środowiskowego w świetle EMAS na wybranych przykładach wykorzystanie systemu zamówień publicznych Maciej Krzyczkowski Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Generalna Dyrekcja Ochrony
Bardziej szczegółowoWZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY
Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY WZROST KONKURENCYJNOŚCI KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW 2004-2006 Krzysztof Gulda p.o. Dyrektora Departament Innowacyjności
Bardziej szczegółowoEkoinnowacje w zarządzaniu przedsiębiorstwem
Ekoinnowacje w zarządzaniu przedsiębiorstwem dr hab. inż. Alina Matuszak-Flejszman, prof. nadzw. UEP Poznań, 17 listopada 2014 r. AGENDA Innowacyjne podejście do zarządzania przedsiębiorstwem Warunki i
Bardziej szczegółowoWsparcie gospodarki niskoemisyjnej w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Warszawa, 20 marca 2015 r.
Wsparcie gospodarki niskoemisyjnej w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 Warszawa, 20 marca 2015 r. UMOWA PARTNERSTWA Dokument określający strategię interwencji funduszy europejskich
Bardziej szczegółowoOmówienie podstawowych systemów zarządzania środowiskiem
Omówienie podstawowych systemów zarządzania środowiskiem Do najbardziej znanych systemów zarządzania środowiskiem należą: europejski EMAS światowy ISO 14000 Normy ISO serii 14000 1991 rok -Mędzynarodowa
Bardziej szczegółowoDziedzictwo kulturowe i zasoby naturalne w programach Interreg
Dziedzictwo kulturowe i zasoby naturalne w programach Interreg Wydział Europejskiej Współpracy Terytorialnej Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego Wspólne zasady programów Interreg dofinansowanie
Bardziej szczegółowoREGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO
OŚ PRIORYTETOWA 1.Inteligentna gospodarka Warmii i Mazur PODDZIAŁANIE 1.2.1. Działalność B+R przedsiębiorstw Rodzaje projektów: Czynniki sukcesu: Poziom wsparcia: Terminy naboru: Alokacja środków: programie
Bardziej szczegółowoSpołeczna odpowiedzialność biznesu w firmach sektora MŚP doświadczenia i perspektywy
Społeczna odpowiedzialność biznesu w firmach sektora MŚP doświadczenia i perspektywy Aleksandra Wanat Konferencja Rozwój przedsiębiorczości w województwie śląskim w kontekście CSR Katowice 22 listopada
Bardziej szczegółowoWSPARCIE DZIAŁAŃ INWESTYCYJNYCH W RPO WM 2014-2020 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
WSPARCIE DZIAŁAŃ INWESTYCYJNYCH W RPO WM 2014-2020 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego dr Stanisław Sorys Wicemarszałek Województwa Małopolskiego 1_GOSPODARKA WIEDZY 2_CYFROWA MAŁOPOLSKA 3_PRZEDSIĘBIORCZA
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM
ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM Co jest istotą systemu zarządzania środowiskowego wg normy ISO 14001? System zarządzania środowiskowego stanowi część systemu zarządzania organizacji. Istota SZŚ wg normy ISO 14001
Bardziej szczegółowoLISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH
PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH NA 2015 ROK I. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach,
Bardziej szczegółowoSzkolenie Stowarzyszenia Polskie Forum ISO 14000 Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa, 16.04.2015
Wykorzystanie elementów systemu EMAS w SZŚ według ISO 14001:2015 dr hab. inż. Alina Matuszak-Flejszman, prof. nadzw. UEP Agenda Elementy SZŚ według EMAS (Rozporządzenie UE 1221/2009) i odpowiadające im
Bardziej szczegółowoMożliwości pozyskania pomocy finansowej ze środków publicznych na inwestycje prowadzące do uzyskania pozwolenia zintegrowanego
Możliwości pozyskania pomocy finansowej ze środków publicznych na inwestycje prowadzące do uzyskania pozwolenia zintegrowanego Środowiska i Gospodarki Wodnej Fundusze strukturalne UE w Polsce Sektorowe
Bardziej szczegółowoFINANSOWANIE I WDRAŻANIE PRZEDSIĘWZIĘĆ OCHRONY ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM
FINANSOWANIE I WDRAŻANIE PRZEDSIĘWZIĘĆ OCHRONY ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM Danuta Grodzicka-Kozak Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku Główne obszary finansowania
Bardziej szczegółowoZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ TURYSTYKI UE NA PRZYKŁADZIE REGIONU ŁÓDZKIEGO
ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ TURYSTYKI UE NA PRZYKŁADZIE REGIONU ŁÓDZKIEGO MGR RADOSŁAW DZIUBA KATEDRA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ I INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ UNIWERSYTET ŁÓDZKI CEL STRATEGII EUROPA 2020 Inteligentny, zielony
Bardziej szczegółowoPlan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Józefowa. Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.
. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Józefowa Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Plan Gospodarki Niskoemisyjnej integruje dotychczasowe zadania Jednostek Samorządu
Bardziej szczegółowoZałącznik do uchwały nr 72/2014, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 27 czerwca 2014 r.
Załącznik do uchwały nr 72/2014, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 27 czerwca 2014 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie
Bardziej szczegółowoTYTUŁ PREZENTACJI: Budowanie marki przedsiębiorstwa poprzez ekoinnowacje. PRELEGENT: Bogdan Kępka
TYTUŁ PREZENTACJI: Budowanie marki przedsiębiorstwa poprzez ekoinnowacje PRELEGENT: Bogdan Kępka Definicja ekoinnowacji Według Ziółkowskiego - innowacje ekologiczne to innowacje złożone z nowych procesów,
Bardziej szczegółowoZałącznik do uchwały Nr 39/2013 Komitetu Monitorującego RPO WK-P z dnia 29 lipca 2013 r.
Działanie 5.3. Wspieranie przedsiębiorstw w zakresie dostosowania do wymogów ochrony środowiska Nr Kryterium Opis kryterium Sposób oceny A. Kryteria formalne A.1 Poprawność złożenia wniosku Wniosek złożono
Bardziej szczegółowoZarządzanie środowiskowe w przedsiębiorstwie c.d.
Zarządzanie środowiskowe w przedsiębiorstwie c.d. System zarządzania środowiskowego określony przez: Normę ISO 14001:2015 M. Dacko Każdy SZŚ powinien być odpowiednio zaplanowany Norma ISO podaje, że w
Bardziej szczegółowoLokalne kryteria wyboru operacji polegającej na rozwoju działalności gospodarczej
Lokalne kryteria wyboru operacji polegającej na rozwoju działalności gospodarczej Lp. 1. 2. 3. Nazwa kryterium Liczba miejsc pracy utworzonych w ramach operacji i planowanych do utrzymania przez okres
Bardziej szczegółowoLokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej. Plan działań na rzecz zrównoważonej energii
Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej oraz Plan działań na rzecz zrównoważonej energii jako elementy planowania energetycznego w gminie Łukasz Polakowski 1 SEAP Sustainable Energy Action
Bardziej szczegółowoOpracowanie logicznie ze sobą powiązanych dokumentów o zbiorczej nazwie Dokumenty planistyczne, ekspertyzy i analizy w zakresie turystyki na terenie
Opracowanie logicznie ze sobą powiązanych dokumentów o zbiorczej nazwie Dokumenty planistyczne, ekspertyzy i analizy w zakresie turystyki na terenie 5 gmin położonych w obszarze Zbiornika Świnna Poręba
Bardziej szczegółowoVI Konferencja naukowo-techniczna Transformatory energetyczne i specjalne Rozwiązania, funkcje, trendy
VI Konferencja naukowo-techniczna Transformatory energetyczne i specjalne Rozwiązania, funkcje, trendy Piotr Rożdźyński Wojciech Urbański Zakład Transformatory ZREW S.A. Instytut Maszyn Elektrycznych PW
Bardziej szczegółowoFundusze strukturalne i przedakcesyjne dla MŚP
Fundusze strukturalne i przedakcesyjne dla MŚP Michał Janas Centrum Wspierania Biznesu w Rzeszowie www.spp.org.pl Plan 1) PHARE 2002 2) 3) Phare 2002 Program Rozwoju Przedsiębiorstw Usługi doradcze w następuj
Bardziej szczegółowoWsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej
Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014
Bardziej szczegółowoDofinansowanie zadań z zakresu ochrony atmosfery. ze środków WFOŚiGW w Katowicach. Pawłowice,
Dofinansowanie zadań z zakresu ochrony atmosfery ze środków WFOŚiGW w Katowicach Pawłowice, 02.09.2014 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach został utworzony w czerwcu
Bardziej szczegółowoSTENA CIRCULAR ECONOMY AWARD
STENA CIRCULAR ECONOMY AWARD LIDER GOSPODARKI OBIEGU ZAMKNIĘTEGO AGENDA 1. Gospodarka Obiegu Zamkniętego 2. Stena Recycling 3. Konkurs Stena Circular Economy Award Lider Gospodarki Obiegu Zamkniętego 01
Bardziej szczegółowoFinansowanie inwestycji w gospodarce odpadami na poziomie regionalnym
Finansowanie inwestycji w gospodarce odpadami na poziomie regionalnym Hanna Grunt Prezes Zarządu WFOŚiGW 1 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest instytucją, powołaną na mocy ustawy
Bardziej szczegółowomarcu br., a drugi w IV kwartale
PARP wspiera społeczną odpowiedzialność biznesu Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości realizuje projekt Zwiększenie konkurencyjności regionów poprzez społeczną odpowiedzialność biznesu (CSR) finansowany
Bardziej szczegółowoKLIENCI KIENCI. Wprowadzenie normy ZADOWOLE NIE WYRÓB. Pomiary analiza i doskonalenie. Odpowiedzialnoś ć kierownictwa. Zarządzanie zasobami
SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ ISO Jakość samą w sobie trudno jest zdefiniować, tak naprawdę pod tym pojęciem kryje się wszystko to co ma związek z pewnymi cechami - wyrobu lub usługi - mającymi wpływ na
Bardziej szczegółowoTURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.
PROGRAM ROZWOJU TURYSTYKI DO 2020 ROKU Warszawa, 17 września 2015 r. Strategia Europa 2020 Program Rozwoju Turystyki do 2020 roku, a dokumenty strategiczne Polski Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju
Bardziej szczegółowoMożliwości dofinansowania przedsięwzięć z zakresu OZE przez WFOŚiGW w Poznaniu
Poznań, 28 maja 2013 r. Możliwości dofinansowania przedsięwzięć z zakresu OZE przez WFOŚiGW 1 Marek Zieliński Zastępca Prezesa Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wojewódzki
Bardziej szczegółowoISO 9001 ISO 14001 OHSAS 18001
ISO 9001 ISO 14001 OHSAS 18001 ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA W TRAKCJA PRKiI S.A. Warszawa, maj 2015 SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ Od 1999 roku Trakcja PRKiI S.A. mając na uwadze satysfakcję Klienta i
Bardziej szczegółowoLOGISTYKA POWTÓRNEGO ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW I MOŻLIWOŚCI JEJ ZASTOSOWANIA W PRZEDSIĘBIORSTWACH HUTNICZYCH
XVIII Konferencja INNOWACJE W ZARZĄDZANIU I INŻYNIERII PRODUKCJI LOGISTYKA POWTÓRNEGO ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW I MOŻLIWOŚCI JEJ ZASTOSOWANIA W PRZEDSIĘBIORSTWACH HUTNICZYCH dr inż. Marzena Kuczyńska-Chałada
Bardziej szczegółowoPRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI
Seminarium Informacyjno-promocyjne projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. PRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ
WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Bytom, 23 grudnia 2014 r. Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (2011 rok) cel główny rozwój gospodarki niskoemisyjnej
Bardziej szczegółowoPlan Gospodarki Niskoemisyjnej zakres i struktura dokumentu
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Plan Gospodarki Niskoemisyjnej zakres i struktura dokumentu Anna Pekar Zastępca Dyrektora
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Polityka dotyczy następujących kwestii: Jørgen Buhl Rasmussen prezes i dyrektor generalny. 1. Systemu i dokumentacji
Ochrona środowiska odgrywa istotną rolę w naszej działalności. Większość surowców i składników naszych produktów pochodzi prosto z natury. Trwały sukces naszej firmy jest więc bezpośrednio związany ze
Bardziej szczegółowoKRYTERIA CERTYFIKATU ZIELONY SKLEP
KRYTERIA CERTYFIKATU ZIELONY SKLEP Kryteria Certyfikatu Zielony Sklep zostały pogrupowane w 3 zbiory, zgodnie z obszarem, którego dotyczą (centrala / punkt sprzedaży) oraz z ich istotnością (obligatoryjne
Bardziej szczegółowoPolski Rejestr Czystszej Produkcji i Odpowiedzialnej Przedsiębiorczo. biorczości jako systemowe podejście do zmian wzorców w produkcji i konsumpcji.
Seminarium Informacyjno-promocyjne projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. Polski Rejestr Czystszej Produkcji i Odpowiedzialnej
Bardziej szczegółowoSkuteczność i efektywność systemów zarządzania środowiskowego
Skuteczność i efektywność systemów zarządzania środowiskowego dr hab. inż. Alina Matuszak-Flejszman, prof. nadzw. UEP Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Warszawa, 18 kwietnia 2012 r. AGENDA Systemy zarządzania
Bardziej szczegółowoPlany gospodarki niskoemisyjnej
Plany gospodarki niskoemisyjnej Beneficjenci: gminy oraz ich grupy (związki, stowarzyszenia, porozumienia) Termin naboru: 02.09.2013 31.10.2013 Budżet konkursu: 10,0 mln PLN Dofinansowanie: dotacja w wysokości
Bardziej szczegółowoEko-innowacje oraz technologie środowiskowe. Konferencja Inaugurująca projekt POWER w Małopolsce Kraków, 4 marca 2009 r.
Eko-innowacje oraz technologie środowiskowe Cel projektu Promocja rozwoju oraz wyboru technologii, które w małym zakresie obciąŝająśrodowisko naturalne w regionach partnerskich Technologie środowiskowe
Bardziej szczegółowoPowody wdraŝania i korzyści z funkcjonowania Systemu Zarządzania Jakością wg ISO 9001. Mariola Witek
Powody wdraŝania i korzyści z funkcjonowania Systemu Zarządzania Jakością wg ISO 9001 Mariola Witek Przedmiot wykładu 1.Rozwój systemów zarządzania jakością (SZJ) 2.Potrzeba posiadania formalnych SZJ 3.Korzyści
Bardziej szczegółowoFundacja Naukowo Techniczna Gdańsk. Dr inż. Bogdan Sedler Mgr Henryk Herbut
Fundacja Naukowo Techniczna Gdańsk Dr inż. Bogdan Sedler Mgr Henryk Herbut Gdańsk, 2012 Zapobieganie powstawaniu odpadów (unikanie wytwarzania) Minimalizacja wytwarzanych odpadów Zapobieganie powstawaniu
Bardziej szczegółowoLokalne kryteria wyboru operacji polegającej na rozwoju działalności gospodarczej
Lokalne kryteria wyboru operacji polegającej na rozwoju działalności gospodarczej Lp. 1. Nazwa kryterium Liczba miejsc pracy utworzonych w ramach operacji i planowanych do utrzymania przez okres nie krótszy
Bardziej szczegółowoWymagania dla środków zarządzania środowiskowego na przykładzie normy ISO 14001:2015. Identyfikacja aspektów środowiskowych.
Wymagania dla środków zarządzania środowiskowego na przykładzie normy ISO 14001:2015. Identyfikacja aspektów środowiskowych. Konferencja UZP Zielone zamówienia publiczne Warszawa, 6.12.2016 Andrzej Ociepa
Bardziej szczegółowoAudyt funkcjonalnego systemu monitorowania energii w Homanit Polska w Karlinie
Audyt funkcjonalnego systemu monitorowania energii w Homanit Polska w Karlinie System zarządzania energią to uniwersalne narzędzie dające możliwość generowania oszczędności energii, podnoszenia jej efektywności
Bardziej szczegółowoSESJA 1 Efektywność energetyczna w przemyśle metalowo-maszynowym. dr Marzena Frankowska Marek Dymsza. Łódź, 17 stycznia 2019 r.
ZASTOSOWANIE ENERGOOSZCZĘDNYCH ROZWIĄZAŃ W MŚP Z PRZEMYSŁU METALOWEGO I MASZYNOWEGO konferencja podsumowująca projekt EE-METAL (program badawczy UE Horyzont 2020) SESJA 1 Efektywność energetyczna w przemyśle
Bardziej szczegółowoFundacja Naukowo Techniczna Gdańsk. Dr inż. Bogdan Sedler Mgr Henryk Herbut
Fundacja Naukowo Techniczna Gdańsk Dr inż. Bogdan Sedler Mgr Henryk Herbut Gdańsk, 2012 Zarządzanie planem gospodarki odpadami Warunkiem realizacji planu gospodarki odpadami jest ustalenie systemu zarządzania
Bardziej szczegółowoMAŁOPOLSKO PODKARPACKIEGO KLASTRA CZYSTEJ ENERGII. 03 czerwca 2008 r
Możliwości finansowania dla MAŁOPOLSKO PODKARPACKIEGO KLASTRA CZYSTEJ ENERGII 03 czerwca 2008 r OLGA WARZECHA CENTRUM TRANSFERU TECHNOLOGII AGH Dział Obsługi Funduszy Strukturalnych tel. 12 617 31 59 warzecha@agh.edu.pl
Bardziej szczegółowoRozwój instytucjonalny polskich partnerstw lokalnych wzmacniających obszary funkcjonalne na tle doświadczeń zagranicznych
Rozwój instytucjonalny polskich partnerstw lokalnych wzmacniających obszary funkcjonalne na tle doświadczeń zagranicznych Jacek F. Nowak Katedra Ekonomiki Przestrzennej i Środowiskowej UEP Związek Miast
Bardziej szczegółowoZarządzanie energią. Norma ISO 50001:2011, korzyści wynikające z wdroŝenia systemu. Jacek Walski PREDA Szczecin,28.03.2014 r.
Zarządzanie energią. Norma ISO 50001:2011, korzyści wynikające z wdroŝenia systemu Jacek Walski PREDA Szczecin,28.03.2014 r. Zarządzanie energią. Gospodarka energetyczna polegająca na niekontrolowanej
Bardziej szczegółowoEfektywność energetyczna kluczowym narzędziem wzrostu gospodarczego i ochrony środowiska
Efektywność energetyczna kluczowym narzędziem wzrostu gospodarczego i ochrony środowiska Instrumenty poprawy efektywności energetycznej polskiej gospodarki MINISTERSTWO GOSPODARKI Andrzej Guzowski, Departament
Bardziej szczegółowoKrajowy system ekozarządzania i audytu. EMAS potrzeba czy konieczność?
Krajowy system ekozarządzania i audytu EMAS potrzeba czy konieczność? Agnieszka Zdanowska Departament Informacji o Środowisku Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska 25 listopada 2010 r., Poznań Międzynarodowe
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko - moŝliwości dla przedsiębiorców Turawa, 19 września 2009r. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 największy w historii Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoSystem Ekozarządzania i Audytu EMAS
System Ekozarządzania i Audytu EMAS w Wydziale Gospodarki Komunalnej Ochrony Środowiska Rolnictwa i Leśnictwa Urzędu Miasta w Trzebini Aleksandra Sobecka Warszawa, 6.12.2011 r. Gmina Trzebinia: - 34,1
Bardziej szczegółowoPoniżej przedstawiamy podstawowe informacje na temat działan objętych konkursem i potencjalnych beneficjentów.
Newsletter Nr 4 wrzesień 2009 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY DLA WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO NA LATA 2007-2013 Wkrótce rusza konkurs dla działań: 5.4. Rozwój energetyki opartej na źródłach odnawialnych 5.5.
Bardziej szczegółowoŻabia Wola, 19 maja 2016 r. Beata Ostrowska.
Żabia Wola, 19 maja 2016 r. Beata Ostrowska Fundacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw została powołana przez Mazowiecką Izbę Rzemiosła i Przedsiębiorczości w 1992 roku. MISJA FUNDACJI MSP: Propagowanie
Bardziej szczegółowoWarszawa, 9 czerwca 2014 r.
Warszawa, 9 czerwca 2014 r. 2 Uporządkowanie dokumentów strategicznych 42 strategie/polityki Założenia systemu zarządzania rozwojem Polski (2009) Plan uporządkowania strategii rozwoju (2009) 9 nowych strategii
Bardziej szczegółowoLISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W RZESZOWIE NA 2019 ROK
LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W RZESZOWIE NA 2019 ROK Rzeszów, czerwiec 2018 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu
Bardziej szczegółowoCSR szansą rozwoju Polskiej Korporacji Recyklingu (PKR) Witold Chemperek
CSR szansą rozwoju Polskiej Korporacji Recyklingu (PKR) Witold Chemperek Wiceprezes Zarządu Polska Korporacja Recyklingu Sp. z o.o. jest wiodącym w regionie Zakładem Przetwarzania Zużytego Sprzętu Elektrycznego
Bardziej szczegółowoAudyt energetyczny podstawą dobrej termomodernizacji budynków Źródła finansowania przedsięwzięć termomodernizacyjnych i ekoenergetycznych
Audyt energetyczny podstawą dobrej termomodernizacji budynków Źródła finansowania przedsięwzięć termomodernizacyjnych i ekoenergetycznych mgr inż. Krzysztof Szczotka www.agh.e du.pl BUDOWNICTWO
Bardziej szczegółowoKRYTERIA CERTYFIKATU ZIELONY SKLEP
KRYTERIA CERTYFIKATU ZIELONY SKLEP SKLEP INTERNETOWY/SPRZEDAŻ ONLINE Kryteria Certyfikatu Zielony Sklep zostały pogrupowane w zbiory, zgodnie z obszarem, którego dotyczą (centrala / punkt sprzedaży / sprzedaż
Bardziej szczegółowoDofinansowanie zadań ze środków WFOŚiGW w Katowicach. Katowice, 23 listopada 2015 roku
Dofinansowanie zadań ze środków WFOŚiGW w Katowicach Katowice, 23 listopada 2015 roku Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach działa od 1993 roku jako instrument regionalnej
Bardziej szczegółowoKrajowy Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw instytucjonalne wsparcie sektora MSP
Krajowy Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw instytucjonalne wsparcie sektora MSP Michał Kołodziejski Zespół Instytucjonalnego Systemu Wsparcia PARP Sieć współpracujących ze sobą ośrodków
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu
Program ochrony środowiska Powiat Strzelce Opolskie Spis treści str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania... 4 1.3. Informacje
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 270. ds. Zarządzania Środowiskowego
Strona 2 PLAN DZIAŁANIA KT 270 ds. Zarządzania Środowiskowego STRESZCZENIE Komitet Techniczny ds. Zarządzania Środowiskowego został powołany 27.02.1997 r. w ramach Polskiego Komitetu Normalizacyjnego.
Bardziej szczegółowoXII Targi Energii Jachranka 2015 Nowelizacja Ustawy o efektywności energetycznej i jej wpływ na odbiorców przemysłowych
XII Targi Energii Jachranka 2015 Nowelizacja Ustawy o efektywności energetycznej i jej wpływ na odbiorców przemysłowych Jachranka, 24 września 2015 roku mgr inż. Katarzyna Zaparty Makówka Menadżer ds.
Bardziej szczegółowo