Temat: Przemoc w szkole. Czym jest przemoc?

Transkrypt

1 SCENARIUSZ LEKCJI W KLASACH IV-VII Temat: Przemoc w szkole. Czym jest przemoc? Scenariusz nr 1 METODY: dyskusja, praca w grupach, burza mózgów, praca indywidualna, scenki, miniwykład POMOCE: kartki papieru, pisaki, załączniki (rysunki) CZAS TRWANIA: 2x45 min UCZESTNICY: uczniowie klas IV-VII CEL ZAJĘĆ: zrozumienie pojęć: tolerancja, złość, agresja i przemoc, kształtowanie umiejętności komunikowania się z innymi, zgodnie z normami społecznymi. 2. METODY PRACY: słowna: opis, polecenie, instrukcja, rozmowa, wypowiedzi uczniów, hasła i zdania dotyczące przemocy, praktycznego działania: tworzenie napisów (rozmowy), zabawy integracyjne (scenki), rysunki. 3. FORMY PRACY: praca z grupą, praca indywidualna, praca w grupach. 4. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: kartki, kredki, mazaki, plansze rysunkowe, plansze z sytuacjami emocji do nazwania, plansze z opisami scenek do odegrania, elementy dekoracji sali (prace uczniów), buźki przedstawiające różne emocje. PRZEBIEG ZAJĘĆ: 1. Zebranie i powitanie uczniów uczestniczących w zajęciach. 2. Podanie tematu zajęć: Stop przemocy w szkole. Czym jest przemoc? 3. Poinformowanie, że jest to pierwsza z lekcji poświęconych tematowi przemocy w szkole. 4. Zmiana struktury klasy posadzenie klasy w kręgu. 1 S t r o n a

2 5. Zakończenie zajęć: rozdanie pierwszego z komiksów opowiadających o przygodach Bazera. 1. Skojarzenia Czym jest przemoc? - uczniowie podają skojarzenia słowne/ sytuacje opisujące słowo przemoc, agresja, złość i tolerancja - nauczyciel wypisuje wyniki w czterech kolumnach tabelki, na tablicy - podsumowanie ćwiczenia: podanie definicji złości, agresji i przemocy przez nauczyciela Tolerancja to otwarte, obiektywne i szanujące podejście wobec postaw, poglądów, zachowań i cech innych ludzi, a także ich samych. Tolerancja zakłada poszanowanie, nawet w przypadku, gdy poglądy lub zachowania innych osób są odmienne od naszych. Nie odznacza akceptacji, umożliwia dyskusję, ale ma też swoje granice. Złość to uczucie, reakcja emocjonalna. Pojawia się, gdy w dążeniu do celu natrafiamy na przeszkodę, która blokuje dalsze działania. Nie mamy wpływu na to, kiedy się pojawi. Możemy mieć jednak wpływ na to, jak się zachowamy, co robimy i jak zareagujemy przeżywając złość. Agresja to umyślne, świadome działanie drugiej osobie/ grupie osób lub jej własności. Osoba agresywna działa z zamiarem wyrządzenia szkody fizycznej, psychicznej lub materialnej. Agresja może, ale nie musi, być sposobem wyrażania złości. Czasem może przerodzić się w przemoc. W wyniku agresji osoba/ grupa osób cierpi fizycznie lub psychicznie. Rodzaje agresji: - werbalna np. przezwiska, wyzwiska, przekleństwa, groźby, obraźliwe jednoznaczne gesty, oskarżanie, plotki, przedrzeźnianie, miny i krzyk - fizyczna - u młodszych: np. tupanie, padanie na podłogę, bicie pięściami, bicie kolegi lub koleżanki, u starszych: napaści, wymuszenia, ciosy zadawane rękoma, zranienia nożem, przypalanie papierosem oraz kradzieże - instrumentalna gdy za sprawą krzyku, poszturchiwania, bicia, nękania lub groźby wymusza się od słabszych od siebie ich dobra materialne - wroga gdy agresja słowna i fizyczna to sposób bycia, zwracania uwagi, zdobywania pozycji w środowisku - interpersonalna skierowana wobec drugiego człowieka - z przemieszczeniem skierowana na obiekty zastępcze, np. formy wandalizmu Przemoc to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie przeciw drugiej osobie/ grupie osób. Ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary. Narusza jej prawa i dobra osobiste. Powoduje ból, cierpienie, szkody (materialne, psychiczne, fizyczne), naraża na zdrowie i życie. - wskazanie form przemocy: przemoc fizyczna: bicie, plucie, kopanie, popchnięcia, podcinanie nóg, wymuszanie pieniędzy, 2 S t r o n a

3 zamykanie, niszczenie własności przemoc psychiczna przemoc słowna: o degradacja werbalna (przezywanie, wyśmiewanie, zawstydzanie, poniżanie, obrażanie, ośmieszanie), o grożenie, o plotkowanie, o namawianie się, o szantaż, o oszczerstwa, o domaganie się posłuszeństwa, o narzucanie własnych poglądów, o karanie przez odmowę uczuć (także zainteresowania, szacunku), stała krytyka przemoc bez użycia słów i kontaktu fizycznego o wrogie gesty, miny, o izolowanie społeczne (wyobcowanie ofiary od grupy, manipulowanie związkami). - omówienie zjawiska cyberprzemocy jako często spotykane wśród przedstawicieli starszej grupy wiekowej - definicje pozostają na tablicy przez cały czas trwania zajęć 2. Nazwij emocje Złość, agresja czy przemoc? - praca indywidualna - nauczyciel rozdaje kartki z sytuacjami - uczniowie podpisują nazywają emocje, które określają każdą z przedstawionych sytuacji (dopasowują, czy jest to złość, agresja czy przemoc, spoglądając na definicje, które pojawiły się wcześniej na tablicy) Ania podłożyła Beacie gumę na krzesło Mariusz wysłał Justynie liścik miłosny. Justyna go wyśmiała Dwie koleżanki wysyłają Oli obraźliwe SMS-y Romek opluł kolegę, bo ten nie chciał mu pożyczyć pieniędzy Ewa przykleiła Tomkowi kartkę na plecy z napisem Kujon! Adam zrobił się cały czerwony na twarzy po tym jak Grzegorz odmówił mu spisania pracy domowej Krzysiek nazwał Piotra obraźliwie, gdy ten nie dał mu zajrzeć do swojej pracy podczas sprawdzianu Iwona podłożyła nogę Weronice na korytarzu Dominika pokazała Szymonowi obraźliwy gest, gdy ten ją zaczepiał Paweł wypchnął Marcina z kolejki po obiad, bo chciał być pierwszy Zosia przyszła do domu naburmuszona, bo dostała gorszą ocenę Bartek, podając się za Michała, wysłał z jego konta pocztowego na lekcji informatyki ośmieszający do wszystkich znajomych Damian poprosił Asię do tańca na szkolnej potańcówce. Asia odmówiła, a następnego dnia szeptała z koleżankami na temat Damiana śmiejąc się i pokazując na go palcem na szkolnym korytarzu 3 S t r o n a

4 Mateusz uderzył pięścią w stół, gdy nauczyciel poprosił go o zostanie po lekcjach Koledzy zrobili Darkowi zdjęcie podczas przebierania się do lekcji WF-u i umieścili je w internecie 3. Dopasuj minę do sytuacji - podział na trzy grupy - dzieci dostają 6 rysunków odpowiadających scenkom przemocy i pomocy/ tolerancji, np. chłopiec rozmawiający z uczniem na lekcji religii, uczeń palący papierosa i dmuchający dymem na drugiego ucznia; chłopiec rzucający na lekcji papierową kulkę w kolegę z pierwszej ławki; uczennice wytykające palcem gorzej ubraną dziewczynkę; chłopiec podający rękę rudemu chłopcu, gdy w oddali widać podśmiewających się z nich uczniów; dziewczynki umieszczające na drzwiach toalety obraźliwe napisy o koleżance - grupy dopasowują uśmiechniętą lub smutną minę do danej scenki - podsumowanie ćwiczenia: dzieci odpowiadają, dlaczego dana scenka wydaje się być właściwa lub niewłaściwa - nauczyciel pomaga w określeniu prawidłowych norm zachowań społecznych 4. Wymyśl rozmowę - praca w trzech grupach - dzieci dostają 4 rysunki scenki, których nad bohaterami unoszą się puste chmurki, np. chłopiec, mający w zamiarze przyklejenie drugiemu kartki na kurtce, zostaje powstrzymany przez trzeciego chłopca; do chłopca kopiącego leżącą kurtkę podbiega starsza dziewczynka; dziewczynka płacząca w toalecie, do której podchodzi druga dziewczynka; dziewczynka pisząca na tablicy podczas przerwy Monika ubiera się w lumpeksie, do której podchodzi nauczyciel - grupy wymyślają odpowiednie słowa wyrażające rozmowę między bohaterami - nauczyciel podsumowuje ćwiczenie mówiąc o znaczeniach słowa: dziękuję, proszę, przepraszam, także: witaj/ dzień dobry, do widzenia 5. Scenki - praca w trzech grupach - każda para losuje krótką scenkę do odegrania przed klasą, np. do klasy dołącza nowy uczeń o ciemnym kolorze skóry (zilustruj scenkę uwzględniając reakcje dzieci); Adama odprowadza do szkoły mama (zilustruj reakcje dzieci); Piotr rozmawia z dyrektorem o swoim zachowaniu, wyzwiskach rzucanych pod adresem innych uczniów (zilustruj scenkę); Na stołówce notorycznie Jacek wyjada młodszemu koledze z talerza jego obiad. Podchodzi do niego nauczyciel (zilustruj rozmowę); uczniowie przeszukują plecak Mateusza komentując jego zawartość. Nakrywa ich Mateusz (zilustruj scenkę) - uczniowie odgrywają scenki na środku sali/ grupy - nauczyciel podsumowuje ćwiczenie podkreślając rolę pomocy drugiej osobie i obrazując uczucia niepewności dla nowego ucznia lub osoby, która boi się reakcji kolegów na zmianę jej wyglądu 4 S t r o n a

5 6. Znak graficzny - zadanie indywidualne (może być także jako praca domowa) - nauczyciel rozdaje białe karki bloku i kolorowe flamastry - zadaniem uczniów zaprojektowanie i narysowanie znaku zakazującego przemocy w szkole lub nakazującego pożądane zachowanie - nauczyciel informuje, że wszystkie prace znajdą się w klasowej galerii 7. Podsumowanie zajęć - nauczyciel czyta zebrane na tablicy podczas pierwszego zajęcia pojęcia wskazując, że przemoc jest nieodpowiednim zachowaniem - nauczyciel, po przeczytaniu każdej z kolumn, prosi uczniów o wskazanie zapamiętanych z zajęć lub własnych przykładów przemocy/ tolerancji - nauczyciel dodaje własne wnioski na temat przemocy: Nie pojawia się znienacka, jest procesem, cyklem zdarzeń Ma tendencję do powtarzania się Działa na zasadzie dominacja i uległość Odpowiedzialność zawsze leży po stronie sprawcy, niezależnie od tego, co robi ofiara Przejawia się w różnych formach - uczniowie dostają komiksy z opowieścią o życiu Bazera oraz naklejki będące odznaką ukończenia pierwszego etapu wtajemniczenia w radzeniu sobie z przemocą w szkole 5 S t r o n a