TEORIA KOSZTÓW Dr Marek JARZĘBIŃSKI, KOSZTY PRODUKCJI UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 1. Pojęcia podstawowe. Pojęcia podstawowe c.d.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "TEORIA KOSZTÓW 2006-01-16. Dr Marek JARZĘBIŃSKI, KOSZTY PRODUKCJI UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 1. Pojęcia podstawowe. Pojęcia podstawowe c.d."

Zofia Grabowska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Pojęcia podstawowe TEORIA KOSZTÓW Koszty księgowe (explicite) faktyczne, udokumentowane wydatki pieniężne Zakup surowców, płace, opłaty za energię etc. Amortyzacja odpisy z wartości środków trwałych TEMAT I Koszty księgowe nie obejmują wydatków inwestycyjnych. Czy koszty księgowe są jedynymi kosztami w analizie j? mikroekonomia 1 mikroekonomia 2 Pojęcia podstawowe c.d. Koszty księgowe a koszty Kosztem podjętej działalności jest utrata możliwości alternatywnego wykorzystania zaangażowanych środków koszt alternatywny Zysk normalny Koszty ukryte Rozpatrywane alternatywy muszą być porównywalne, jeśli chodzi poziom ryzyka. Koszty są pojęciem szerszym od kosztów księgowych Amortyzacja Koszty jawne Amortyzacja Koszty jawne mikroekonomia 3 mikroekonomia 4 Koszty ukryte Zysk normalny Koszty alternatywne wykorzystania zasobów przedsiębiorstwa niełatwe do określenia, w zasadzie możliwe jedynie do oszacowania. Przedsiębiorstwo posiada halę produkcyjną, którą mogłoby wynająć. Koszty jako wynagrodzenie Koszt energii wynagrodzenie dla zakładu energetycznego Koszt pracy - wynagrodzenie dla pracowników za ich pracę Koszty czynników produkcji wynagrodzenie dla ich właścicieli Przedsiębiorczość jako szczególny czynnik produkcji wynagrodzeniem jest zysk normalny Kapitał finansowy zaangażowany w przedsiębiorstwo mógłby przynosić zyski w postaci np. odsetek od lokat bankowych. mikroekonomia 5 mikroekonomia 6 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 1

mikroekonomia 1 mikroekonomia 2 Pojęcia pods

2 Pojęcie zysku Koszty a ocena opłacalności Zysk przychody koszty Jakie koszty??? Koszty księgowe zysk księgowy Koszty zysk ekonomiczny Przedsięwzięcie wymaga zaangażowania na okres jednego roku kapitału finansowego w wysokości zł. Po roku kapitał jest zwracany. Koszty księgowe (roczne) wynoszą zł. Przychody z przedsięwzięcia (roczne) wynoszą zł. Czy warto jest zaangażować się w to przedsięwzięcie? Analizy wyłącznie w oparciu o koszty! Zysk księgowy wynosi zł (3%) Koszty są wyższe od przychodów strata ekonomiczna sugeruje rezygnację z przedsięwzięcia mikroekonomia 7 mikroekonomia 8 KOSZTY W KRÓTKIM OKRESIE Koszty w krótkim okresie c.d. Krótkookresowa analiza kosztów podział kosztów na koszty stałe i zmienne. ( ) FC( ) + ( ) Koszty całkowite () (total cost) całkowite koszty ponoszone przy realizacji określonej wielkości produkcji. Koszty stałe FC() (fixed cost) całość kosztów niezależnych od wielkości produkcji. Przykłady: podatek od nieruchomości, raty leasingowe, wynagrodzenie pracowników nieprodukcyjnych (personelu administracyjnego) etc. mikroekonomia 9 mikroekonomia 10 Koszty w krótkim okresie c.d. Graficzny obraz kosztów:, FC, Koszty zmienne () (variable cost) całość kosztów zależnych od wielkości produkcji. Koszty zmienne rosną wraz ze wzrostem skali produkcji, choć w różnym tempie. Przykłady: koszty surowców, wynagrodzenia pracowników bezpośrednio produkcyjnych, koszty nośników energii etc. FC FC mikroekonomia 11 mikroekonomia 12 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 2

Koszty księgowe (roczne) wynoszą 100 000 zł. Przychody z przedsięwzięcia (roczne) wynoszą 103 000 zł. Czy warto jest zaangażować się w to przedsięwzięcie? Analizy wyłącznie w oparciu o koszty!

3 Koszty przeciętne Koszty przeciętne c.d. Koszty przeciętne odnoszą się do średnich kosztów wytworzenia pojedynczej jednostki produkcji. ( ) FC( ) + ( ) / : ( ) FC( ) ( ) + ( ) AFC( ) + ( ) Całkowity koszt przeciętny () (average cost) średni koszt wytworzenia jednej jednostki produkcji przy danym jej poziomie, in. koszt jednostkowy. ( ) ( ) mikroekonomia 13 mikroekonomia 14 Koszty przeciętne c.d. Koszty przeciętne c.d. Przeciętny koszt stały AFC() (average fixed cost) mówi o tym, ile kosztu stałego przypada na jedną jednostkę produkcji przy danym jej poziomie. Przeciętny koszt zmienny () (average variable cost) mówi o tym, ile kosztu zmiennego przypada na jedną jednostkę produkcji przy danym jej poziomie. AFC( ) FC( ) ( ) ( ) mikroekonomia 15 mikroekonomia 16 Koszt marginalny Graficzny obraz AFC Koszt marginalny () (marginal cost) in. koszt krańcowy, to koszt zwiększenia produkcji o jedną jednostkę, czyli inaczej koszt dodatkowej jednostki produkcji. FC FC() Δ( ) ( ) Δ d( ) ( ) d mikroekonomia 17 AFC AFC(1) AFC(2) AFC(3) AFC() mikroekonomia 18 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 3

( ) ( ) mikroekonomia 13 mikroekonomia 14 Koszty przeciętne c.d.

4 Graficzny obraz Graficzny obraz, i AFC Obraz kosztów przeciętnych jest tworzony analogicznie. AFC (1)(5) (2)(4) (3) AFC mikroekonomia 19 mikroekonomia 20 Graficzny obraz KOSZTY W DŁUGIM OKRESIE W długim okresie wszystkie koszty są zmienne, brak kosztów stałych. Powiększające się rozmiary produkcji mogą zaowocować korzyściami skali (lub też niekorzyściami skali) Uzyskiwanie korzyści skali rodzaj działalności, wielkość produkcji mikroekonomia 21 mikroekonomia 22 Korzyści skali obraz graficzny Technologiczne źródła korzyści skali L Specjalizacja i podział pracy, Minimalna skala efektywności L() Niepodzielność czynników produkcji (huta, kombajn żniwny etc.) Produkcja wielofazowa (bez przesyłania półfabrykatów koszty administracyjne, transportu, magazynowania) Wykorzystanie odpadów w produkcji ubocznej Działalność R&D Korzyści skali Stabilizacja kosztów Niekorzyści skali mikroekonomia 23 mikroekonomia 24 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 4

Powiększające się rozmiary produkcji mogą zaowocować korzyściami skali (lub też niekorzyściami skali) Uzyskiwanie korzyści skali rodzaj działalności, wielkość produkcji mikroekonomia 21 mikroekonomia

5 Marketingowe korzyści skali Finansowe korzyści skali Hurtowe zakupy Wolniejszy wzrost kosztów pakowania i transportu Specjalizacja w zakresie zaopatrzenia i zbytu Koszty marketingowe (reklama, badanie rynku etc.) niższe w przeliczeniu na jednostkę produkcji Łatwiejszy dostęp do kredytu Niższe koszty kredytu Większa dostępność różnych form finansowania (emisja akcji, obligacji itp.) mikroekonomia 25 mikroekonomia 26 Niekorzyści skali L a skala działalności Menedżerskie niekorzyści skali Geograficzne niekorzyści skali L D L Niewielka MSE przykład zakładu szewskiego (zarządzanie molochem) (cukrownia) 1 D mikroekonomia 27 mikroekonomia 28 L a skala działalności c.d. L a skala działalności c.d. L L L D Duży obszar stabilizacji kosztów umożliwia zróżnicowaną skalę działalności np. branża odzieżowa L() Przypadek monopolu naturalnego dostawa wody, energii elektrycznej itp.. mikroekonomia 29 D 1 mikroekonomia 30 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 5

) mikroekonomia 25 mikroekonomia 26 Niekorzyści skali L a skala działalności Menedżerskie niekorzyści skali Geograficzne niekorzyści skali L D L Niewielka MSE przykład zakładu szewskiego (zarządzanie

6 Równowaga przedsiębiorstwa wolnokonkurencyjnego Równowaga przedsiębiorstwa wolnokonkurencyjnego krótki okres Jeżeli > dla 2, min Jeżeli > dla 3, TPmax Jeżeli > dla 2, min Jeżeli > dla 3, TPmax P 1 ZYSK NADZWYCZAJNY P mikroekonomia 31 3 P ZYSK UJEMNY P mikroekonomia 32 Równowaga przedsiębiorstwa monopolistycznego krótki okres Konkurencja monopolistyczna Jeżeli > dla 2, min Jeżeli > dla 1, TPmax Jeżeli > dla 2, min Jeżeli > dla 1, TPmax Pm 1 ZYSK NADZWYCZAJNY P1 11 ZYSK NADZWYCZAJNY D 1 2 D 1 2 mikroekonomia 33 mikroekonomia 34 KTEL Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa w długim okresie L L Jeżeli LL > dla 2, Lmin Jeżeli L > dla 1, TPmax P Jeżeli cena jest równa lub wyższa od L to produkcja 1 L1 L11 Jeżeli cena jest niższa od L to firma jest likwidowana 1 2 L L LL L mikroekonomia 35 mikroekonomia 36 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 6

dla 1, TPmax Jeżeli > dla 2, min Jeżeli > dla 1, TPmax Pm 1 ZYSK NADZWYCZAJNY P1 11 ZYSK NADZWYCZAJNY D 1 2 D 1 2 mikroekonomia 33 mikroekonomia 34 KTEL Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa w długim

Podobne dokumenty

Korzyści i. Niekorzyści skali. produkcji

Korzyści i. Niekorzyści skali. produkcji utarg (przychód) Koszt ekonomiczny utarg (przychód) Zakres tematyczny: Koszty w krótkim i długim okresie 1. Koszty pojęcie 2. Rodzaje kosztów wg różnych kryteriów 3. Krzywe kosztów 4. Zależności pomiędzy