ZRÓŻNICOWANIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W KRAJACH GRUPY WYSZEHRADZKIEJ
|
|
- Dorota Janiszewska
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 METODY ILOŚCIOWE W BADANIACH EKONOMICZNYCH Tom XVII/, 016, s ZRÓŻNICOWANIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W KRAJACH GRUPY WYSZEHRADZKIEJ Lidia Luy, Monika Zioło Kaedra Saysyki i Ekonomerii, Uniwersye Rolniczy w Krakowie mziolo@ar.krakow.pl Sreszczenie: Wyczerpywanie się zasobów konwencjonalnych źródeł energii spowodowało poszukiwania możliwości zwiększenia produkcji energii z odnawialnych źródeł. Celem arykułu jes zaprezenowanie zmian w srukurze odnawialnych źródeł energii wykorzysywanych w krajach Grupy Wyszehradzkiej. Na podsawie danych uzyskanych z Eurosau przeprowadzono analizę zmian srukury pozyskiwania energii z wody, wiaru i biopaliw sałych na erenie Słowacji, Czech, Węgier i w Polsce w laach Słowa kluczowe: odnawialne źródła energii, Grupa Wyszehradzka, miernik dynamiki srukur WSTĘP Energia elekryczna ma obecnie szczególne znaczenie dla rozwoju społecznego i gospodarczego. Jeszcze kilkanaście la emu uważano, że przez długie laa węgiel pozosanie naszym podsawowym paliwem, zapewniając bezpieczeńswo energeyczne oraz anią energię elekryczną i ciepło. Odnawialne źródła energii, miały mieć znaczenie marginalne, a gaz ziemny sanowić miał uzupełnienie naszego bilansu energeycznego. We wszyskich krajach Grupy Wyszehradzkiej, spada warość energii pozyskanej z radycyjnych zasobów głównie paliw kopalnych (węgla, ropy nafowej, gazu ziemnego). W Czechach w 014 roku, było o prawie 30% w porównaniu z rokiem 005, w Polsce 1% a na Węgrzech i Słowacji 9%. Rosnące wraz z rozwojem cywilizacyjnym zaporzebowanie na energię, przy wyczerpywaniu się jej oraz owarzyszący ich zużyciu wzros zanieczyszczenia środowiska nauralnego, powodują zwiększenie zaineresowania wykorzysaniem energii ze źródeł odnawialnych. Za zasosowaniem urządzeń wykorzysujących
2 Ausria Belgia Bułgaria Chorwacja Cypr Czechy Dania Esonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Islandia Liwa Luksemburg Łowa Mala Niorwegia Niemcy Polska Porugalia Rumunia Słowacja Słowenia Szwecja Wegry Wielka Bryania Włochy 76 Lidia Luy, Monika Zioło odnawialne źródła energii przemawiają argumeny związane z ich opłacalnością ekonomiczną, efekywnością energeyczną, żywonością, czy przyjaznością dla środowiska nauralnego. Pierwsze uregulowania prawne odnoszące się do odnawialnych źródeł energii, wprowadzono już w 1997 roku w opublikowanym dokumencie Biała Księga Energia dla przyszłości odnawialne źródła energii [Gosomczyk 009]. Obserwując wyczerpywanie się źródeł konwencjonalnych oraz ich szkodliwość dla środowiska w dniu 3 kwienia 009 Parlamen Europejski i Rada Europejska przyjęły dyrekywę (009/8/WE) w sprawie promowania sosowania energii ze źródeł odnawialnych [Markowski 009]. W zapisach usalono wspólne ramy dla promowania energii ze źródeł odnawialnych; obowiązkowe krajowe cele ogólne w odniesieniu do całkowiego udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii bruo i w odniesieniu do udziału energii ze źródeł odnawialnych w ransporcie.docelowy udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii bruo w roku 00 dla Polski wynosi 15% a dla całej Unii Europejskiej 0%. W myśl zapisów dyrekywy energia ze źródeł odnawialnych oznacza energię pochodzącą z nauralnych powarzających się procesów przyrodniczych, pozyskiwaną z odnawialnych niekopalnych źródeł energii (energię wody, wiaru, promieniowania słonecznego, geoermalną, fal, prądów i pływów morskich oraz energia wywarzana z biopaliw sałych, biogazu i biopaliw ciekłych, a akże energię ooczenia (środowiska nauralnego) wykorzysywaną przez pompy ciepła [Ginalski 013]. Rysunek 1. Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii bruo w krajach europejskich Źródło: opracowanie własne
3 Zróżnicowanie odnawialnych źródeł energii Spośród przedsawionych na rysunku 1 krajów Unii Europejskiej 11 krajów osiągnęło lub przekroczyło cel zapisany na 00 rok, Chorwacja przekroczyła wyznaczony cel o 8% a Islandia o 13%. Na Islandii w 014 roku, przeszło 77% energii pozyskiwano ze źródeł odnawialnych. W Polsce z kolei założenia do rozwoju energeyki odnawialnej zosały określone w dokumencie rządowym zayułowanym: Sraegia rozwoju energeyki odnawialnej (przyjęym przez Sejm w dniu 3 sierpnia 001 roku) oraz w dokumenach: Poliyka energeyczna Polski do roku 030 (przyjęym przez Radę Minisrów w dniu 10 lisopada 009 roku). W planie ym uwzględniono akie czynniki jak: krajowe zasoby poszczególnych odnawialnych źródeł energii i san sysemu elekroenergeycznego. Założono, że filarem zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych będzie energia elekryczna wiaru oraz biomasa (produky z rolnicwa i leśnicwa, odpady z rolnicwa, leśnicwa i przemysłu produkcji żywności oraz nieprzeworzone odpady drzewne i korkowe) [Czubakowski 009] a akże energia wodna (rysunek ). Marginalne znaczenie odgrywać miała energeyka słoneczna ale ona właśnie razem z energeyką wiarową charakeryzują się największym rocznym przyrosem rzędu 0-5%. Rysunek. Udział poszczególnych nośników energii odnawialnej w pozyskaniu energii ze źródeł odnawialnych w Polsce w 014 roku % 1% 3% 9% 8% 77% biopaliwa sałe biopaliwa ciekłe energia wiaru energia wody pozosałe biogaz Źródło: opracowanie własne na podsawie GUS Podobne dokumeny przygoowały pozosałe kraje Unii Europejskiej dodając zapisy odnoszące się do udziału energii ze źródeł odnawialnych w całkowiym zużyciu energii. W Czechach udział energii pozyskiwanej z OZE, w porównaniu z 004 rokiem wzrósł o 7,5% i był on najwyższy spośród prezenowanych krajów. Polska, Węgry i Słowacja zwiększyły ą warość w 014 roku o około 5%.
4 78 Lidia Luy, Monika Zioło Rysunek 3. Przebieg zmian energii wywarzanej ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii bruo w krajach Grupy Wyszehradzkiej w laach (w koe) z dopasowanymi modelami rendów liniowych (=1,,, n) CZ PL SK ˆ y CZ ˆ y PL 5189, 67, 44, ( 38, 79) ( 5, 7) 53, 70151, 4, ( 74, 3) ( 10, 96) R R 0, 94 0, H ˆ y SK 348, 5416, 40, ( 1180, ) ( 1, 74) R 0, ˆ y H 103, 83 15, 96, ( 0, 33) ( 3, 00) R 0, 76 Źródło: obliczenia własne W laach z roku na rok warość energii wywarzanej ze źródeł odnawialnych rosła średnio w przypadku Polski o 151 ys. koe. Drugie pod względem ej wielkości były Czechy gdzie każdego roku wywarzano o 67 ys. koe więcej, podobne ilości energii z OZE wywarzano na Słowacji i Węgrzech i było o około 16 ys. koe wzrosu rocznie. ZNACZENIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W celu zapewnienia możliwości wykonania przyjęych założeń Unia Europejska wprowadziła wiele mechanizmów, kóre mają na celu wspieranie rozwoju produkcji energii elekrycznej ze źródeł odnawialnych na poziomie krajowym. Należą do nich: pomoc inwesycyjna, zwolnienia podakowe, a akże zwro podaków oraz doowanie ceny płaconej producenowi (doacja do ceny hurowej). Można wskazać również wady pozyskiwania energii z ego ypu źródeł obejmujące duże koszy inwesycyjne, cykliczność dzienną w przypadku energii słonecznej, hałas w przypadku energii pozyskiwanej z wiaru czy konieczność zalania dużych obszarów, związana z wykorzysaniem energii wody. Skukiem czego są przesiedlenia ludzi i niszczenie nauralnych siedliska lądowych dla roślin i zwierzą. Konsekwencją ych działań są również lokalne zmiany klimayczne. Wskazując pozyywny wpływ OZE na środowisko należy wymienić ochronę powierza amosferycznego i klimau, co jes związana ze zmniejszeniem koszów związanych z produkcją energii w elekrowniach konwencjonalnych, poprawę jakości życia mieszkańców, ograniczenie konsekwencji wzrosu cen energii i jej nośników dla odbiorców końcowych (zwłaszcza gospodarsw domowych i małych i średnich przedsiębiorsw), poprawę bezpieczeńswa dosaw energii elekrycznej i ciepła, w szczególności na erenach o słabo rozwinięej infrasrukurze sieciowej
5 Zróżnicowanie odnawialnych źródeł energii i w syuacji rosnącego zużycia energii, wsparcie przeobrażeń gospodarczych na erenach wiejskich i unowocześnienie rolnicwa, rozwój infrasrukury energeycznej i kszałowanie posaw prosumenckich u mieszkańców, rozwój przedsiębiorsw związanych z sekorem energeyki odnawialnej (firm produkcyjnych i usługowych), wykorzysanie regionalnych zasobów OZE, związane z rozwojem lokalnego i regionalnego rynku oraz ze wzrosem przychodów mieszkańców i samorządów, a akże powsaniem nowych, rwałych miejsc pracy związanych z produkcją i obsługą urządzeń. Rysunek 4. Udział poszczególnych nośników energii odnawialnej w pozyskaniu energii ze źródeł odnawialnych w krajach Grupy Wyszehradzkiej w 014 roku Czechy Polska 100% 100% 90% 90% 80% 80% 70% 70% 60% 60% 50% 50% 40% 40% 30% 30% 0% 0% 10% 10% 0% % woda wiar solar biopaliwa sałe inne woda wiar solar biopaliwa sałe inne Słowacja Węgry 100% 100% 90% 90% 80% 80% 70% 70% 60% 60% 50% 50% 40% 40% 30% 30% 0% 0% 10% 10% 0% % woda wiar solar biopaliwa sałe inne woda wiar solar biopaliwa sałe inne Źródło: obliczenia własne Należy jednak zauważyć, że niekóre z zasobów energii odnawialnej są bilansowo znaczące, ale eż w większym zakresie już eraz wykorzysane, np. biomasa (w szczególności leśna) czy energeyka wodna. Więcej uwagi i środków należy poświęcić ym rodzajom zasobów i echnologiom OZE, kóre sosunkowo
6 80 Lidia Luy, Monika Zioło najszybciej rozwijać się będą w krajach UE w laach [Delhaue 016]. Chodzi u przede wszyskim o energię wiaru, promieniowania słonecznego i biogazu. Uwzględniając powyżej wymienione argumeny kraje europejskie, w ym również kraje Grupy Wyszehradzkiej, sysemaycznie zwiększają udział OZE, jak również dywersyfikują źródła pozyskiwania energii odnawialnej. W analizowanej grupie propozycje zmian w czeskiej koncepcji energeycznej obejmują zwiększanie do roku 030 produkcji energii elekrycznej ze źródeł jądrowych oraz spadek udziału węgla w wywarzaniu energii do ok. 11-1%. Pomimo znaczących inwesycji w energię jądrową, Czechy poczyniły akże isone zmiany dywersyfikując źródła energii odnawialnej. Począkowo największe znaczenie odgrywały am elekrownie wodne, w 004 roku pozyskiwano z nich 70% energii. Po zmianach w 014 roku zaobserwowano podobny udział, w granicach 0%, energii pozyskiwanej z wody, słońca i pozosałych źródeł (głównie biopaliwa płynne). W przypadku Polski można zaobserwować spadek udziału energii pozyskiwanej z wody na rzecz biopaliw sałych. W przedsawianym czasie znacznie wzrosła zaineresowanie energią pozyskiwaną z wiaru, z 1 % w 004 roku do % w roku 014. Na Słowacji energia odnawialna pozyskiwana jes głównie z wody co w 004 roku sanowiło 99%. Po wejściu Słowacji do Unii Europejskiej zaczęo pozyskiwać energię z biopaliw sałych i energii słonecznej osiągając odpowiednio poziom 14% i 9% w roku 014. Biopaliwa sałe sanowiły 74% źródła energii odnawialnej w 004 roku na Węgrzech. W 014 roku ich odseek zmniejszył się o 0%, rząd węgierski zaczął pozyskiwać energię z wiaru i pozosałych źródeł energii odnawialnej. W związku z wejściem krajów Grupy Wyszehradzkiej do Unii Europejskiej można było zaobserwować zwiększenie pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych. Jednak każdy z analizowanych krajów wybrał własne sposoby pozyskiwania energii wynikające z ukszałowania erenu i położenia geograficznego jak również przyjęego narodowego planu pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych. MATERIAŁ I METODA ANALIZY Analizę obejmującą laa prowadzono w oparciu o dane pozyskane z Głównego Urzędu Saysycznego, Eurosau i Urzędów Saysycznych prezenowanych krajów. Rozważane szeregi czasowe opisują udział poszczególnych ypów odnawialnych źródeł energii w całości wykorzysywanych OZE. W celu określenia empa zmian srukury odnawialnych źródeł energii uworzonej przez m składowych opisanej odpowiednio w okresie oraz +τ wekorami: S 1... m (1)
7 Zróżnicowanie odnawialnych źródeł energii S 1 ( ) ( )... m ( ) zasosowano miernik określony nasępująco [Kukuła 1989]: () v, m ( ) 1 j j j (3) Warości miernika zmian w wykorzysywanych źródłach energii odnawialnej określa sopień zmian srukury w okresie od +τ do. Miernik en przybiera warości z przedziału <0,1>, przy czym większa jego warość oznacza większe zmiany w srukurze. Przecięne warości miernika wyznaczono zgodnie ze wzorem: v n v 1, 1 n 1 Sopień koncenracji zjawiska dla pańsw Grupy Wyszehradzkiej oszacowano wykorzysując miernik posaci [Kukuła 1989]: 1 m m Wi m 1 K (5) i m 1 m gdzie W i a ij oznacza współczynnik specjalizacji [Szyrmer 1975]. j1 Miara K i przyjmuje warości z przedziału [0, 1]. Niska warość ego miernika świadczy o równomiernym rozkładzie zjawiska. Badanie obejmuje akże ocenę inensywności zmian zjawiska poprzez y zasosowanie miar przyrosów y y 1, indeksów oraz usalenie y 1 przecięnego empa zmian zjawiska jako średniej geomerycznej indeksów zgodnie z formułą: gdzie: y, y,..., y (=1,,, n). y (4) n i n1 (6) y 1 1 n - oznaczają realizacje zmiennej obserwowanej w czasie
8 8 Lidia Luy, Monika Zioło Tabela 1. Wybrane mierniki dynamiki wybranych źródeł energii odnawialnej dla pańsw Grupy Wyszehradzkiej Źródła energii woda wiar biopaliwa sałe Rok CZ PL SK H CZ PL SK H CZ PL SK H i / ,07 1,04 1,00 1,01 1,77 1,75 1,4,41 0,99 1,8 1,33, ,06 1,0 1,00 1,00,30 1,60 1,1,93 1,30 1,31 91,75 0, ,05 1,01 1,00 1,0,95 1,61 1,0,39 1,3 1,9 1,0 1, ,0 1,0 1,01 1,05 1,99 1,63 0,99,14 1,1 1,43 1,09 1, ,03 1,01 0,96 1,06 1,34 1,36 0,77 1,69 1,19 1,46 1,03 1, ,03 1,0 1,0 1,00 1,19 1,46 0,78 1,53 1,07 1,0 1,3 0, ,99 1,01 1,00 1,03 1,08 1,7 1,07 1,5 1,13 1,1 1,13 0, ,0 1,00 1,00 1,01 1,1 1,54 1,04 1,09 1,08 1,33 1,06 0, ,05 1,00 1,01 1,03 1,11 1,36 1,36 1,00 0,93 0,83 0,94 1, ,00 1,01 1,00 1,03 1,05 1,3 1,00 1,00 1,18 1,15 1,35 1,19 y 014- y ,91 6,59 5,19 3,89 40,61 641,0 0,13 60,08 1,76 71,58 78,50 88,06 i 014/ 004 i 1,35 1,15 1,01 1,5 53,47 65,08 1,8 17,15 3,53 11,9 305,33,51 1,03 1,01 1,00 1,0 1,49 1,5 1,0 1,6 1,13 1,8 1,77 1,10 Źródło: obliczenia własne W laach inwesycje w elekrownie wodne w krajach Grupy Wyszehradzkiej rosły na podobnym poziomie. Porównując kolejny rok do roku poprzedniego nie przekraczały 7%, a średnioroczne empo zmian nie przekraczało 3%. W porównaniu do 004 roku w 014 warość energii pozyskiwanej z wody wzrosła, w Czechach o 35%, na Węgrzech 5%, w Polsce 15%, a na Słowacji ylko 1%. Uwzględniając warości bezwzględne w Czechach wyprodukowano o 50,91 koe więcej w roku 014 niż w roku począkowym podczas gdy na Węgrzech było o ylko 3,89 koe. Najbardziej dynamicznie rozwijały się elekrownie wiarowe, z czego najinensywniej w pierwszych laach po przysąpieniu krajów do Unii Europejskiej. Na Węgrzech warość pozyskanej energii z elekrowni wiarowych do 008 roku podwajała się z roku na rok. Podobna syuacja wysąpiła w Czechach gdzie największe wzrosy odnoowano do 008 roku. Pod względem warości energii pozyskiwanej z odnawialnych źródeł energii w Polsce w porównaniu z 004 energia z wiaru, kórej poencjał szacuje się na 10% obecnego zaporzebowania na energię elekryczną, wzrosła o 641, koe, co sanowiło najwyższą warość spośród analizowanych krajów [Lewandowski 007]. W przypadku produkcji energii z biopaliw sałych największa zmiana pod względem warości nasąpiła w Polsce, w porównaniu z rokiem 004 produkcja wzrosła o 71,58 koe. Drugie w kolejności były Czechy kóre z biopaliw sałych wyprodukowały o 1,76 koe energii więcej w porównaniu z 004 rokiem. Najisoniejsze wzrosy zaobserwowano w 006 roku na Słowacji, produkcja
9 Zróżnicowanie odnawialnych źródeł energii energii z biopaliw sałych wzrosła w 006 roku do 31,6 koe z 0,34 koe w 005. W pozosałych krajach największe zmiany nasąpiły uż po ich przysąpieniu do Unii Europejskiej w roku 005. Na Węgrzech było o nawe 13%, w Polsce w 8% a na Słowacji 33%. Obserwując zmiany w srukurze odnawialnych źródeł energii w laach można zaobserwować, że największe nasąpiły w 011 roku, w Czechach na Słowacji i Węgrzech, po wdrożeniu dyrekywy doyczącej odnawialnych źródeł energii z 009 roku. Średnio były one najwyższe w Czechach i w Polsce jednak przecięna warość miernika nie przekraczała 8%. Odpowiednio na Węgrzech było o 6% a na Słowacji 4% (rysunek 5). Współczynnik koncenracji wskazuje, że najbardziej równomierny rozkład zjawiska wysąpił w Czechach gdzie w 014 roku źródła energii odnawialnej były najbardziej zdywersyfikowane. Przecięny poziom zaobserwowano w Polsce i na Węgrzech. Na Słowacji działania podjęe w kierunku zróżnicowania źródeł energii odnawialnej przyniosły efek w posaci zmniejszenia energii pozyskiwanej z wody z 99% do 70%. Rysunek 5. Przebieg zmian warości miernika dynamiki srukury odnawialnych źródeł energii ν,+1 w laach z wskazaną jego przecięną warością Czechy Polska 0,0 0,18 0,16 0,14 0,1 0,0 0,18 0,16 0,14 0,1 0,10 0,10 0,08 0,06 0,04 0,08 0,06 0,04 0,0 0,0 0, , laa [+1] laa [+1] Słowacja Węgry 0,0 0,18 0,0 0,18 0,16 0,14 0,1 0,16 0,14 0,1 0,10 0,08 0,06 0,04 0,10 0,08 0,06 0,04 0,0 0, ,0 0, laa [+1] laa [+1] Źródło: obliczenia własne
10 84 Lidia Luy, Monika Zioło ZAKOŃCZENIE Wydobycie węgla kamiennego w krajach Grupy Wyszehradzkiej a zwłaszcza w Polsce sale spada, z poziomu 97,9 mln on w roku 005 do 73, mln on w roku 014. Polska w coraz większym sopniu uzależnia się od zewnęrznych nośników energii, o czym świadczą rosnący impor węgla (z 3,3 mln on w 005 do 13,6 mln on w roku 013; 1% krajowego wydobycia), przy bardzo niewielkim wzroście eksporu. Oznacza o również uraę miejsc pracy w sekorze energeycznym oraz pogorszenie bilansu wymiany handlowej. W odpowiedzi na coraz wyższe ceny energii, zarówno samorządy, jak i indywidualni konsumenci, sami inicjują działania na rzecz rozwoju energeyki prosumenckiej i racjonalizacji zużycia energii (z wykorzysaniem lokalnie dosępnych odnawialnych zasobów energii). Z uwagi na srefy geograficzne, klimayczne i geologiczne oraz akywność gospodarczą zasoby energii odnawialnej w krajach Grupy Wyszehradzkiej są zróżnicowane rodzajowo i przesrzennie (regionalnie), ale obiekywnie duże w skali nie ylko porzeb energeycznych poszczególnych krajów, ale eż całej UE oraz generalnie w niewielkim ylko zakresie wykorzysane. W związku z wejściem krajów Grupy Wyszehradzkiej do Unii Europejskiej i wymogami doyczącymi zwiększenia udziału energii pozyskiwanej ze źródeł odnawianych w całkowiym bilansie wywarzanej energii można było zaobserwować zwiększenie pozyskiwania energii ze źródeł przyjaznych środowisku. Niekóre z zasobów mających znaczący udział w srukurze odnawialnych źródeł energii, są już eraz w większym zakresie wykorzysane i rudno będzie przy obecnej echnologii zwiększać ich udział, np. biomasa w Polsce (w szczególności leśna) czy energeyka wodna. Dlaego konieczna jes dywersyfikacja i poszukiwanie nowych rozwiązań. Współczynnik koncenracji wskazuje, że najbardziej równomierny rozkład zjawiska wysąpił w Czechach, gdzie w 014 roku źródła energii odnawialnej były najbardziej zdywersyfikowane. Obserwując zmiany w srukurze odnawialnych źródeł energii w laach można zauważyć, że największe nasąpiły w 011 roku, w Czechach na Słowacji i Węgrzech, po wdrożeniu dyrekywy doyczącej odnawialnych źródeł energii z 009 roku. Każdy z analizowanych krajów wybrał własne sposoby pozyskiwania energii wynikające z ukszałowania erenu i położenia geograficznego. Czechy i Słowacja głównie pozyskiwały energię z wody. Polska i Węgry z biopaliw sałych. W analizowanym okresie wszyskie kraje podjęły działania w celu zdywersyfikowania źródeł energii odnawialnej. Po 009 roku i wejściu dyrekywy unijnej promującej energię wiaru i słońca w Polsce i na Węgrzech zaczęo inwesować w elekrownie wiarowe. Czechy i Słowacja z kolei zainwesowały środki orzymane z Unii Europejskiej w pozyskiwanie energii słonecznej.
11 Zróżnicowanie odnawialnych źródeł energii BIBLIOGRAFIA Czubakowski E. (009) Odnawiane źródła energii, wykorzysanie proekologicznych źródeł energii. Włocławek, EXPOL, 49. Delhaue C., Gargani F., Papaefhymiou G. (016) Sudy on regulaory maers concerning he developmen of he Norh Sea offshore energy poenial. Luxembourg: Publicaions Office of he European Union, 43. Ginalski Z. (013) Odnawialne źródła energii w gospodarswach rolnych. CDR, Radom. Gosomczyk W. (009) Odnawialne źródła energii, echnologia, legislacja, ekonomika. EKSPERT-SITR, Koszalin, 161. GUS (015) Energia ze źródeł odnawialnych w 014 roku. Warszawa. Kukuła K. (1989) Saysyczna analiza srukuralna i jej zasosowanie w sferze usług produkcyjnych dla rolnicwa. Zeszyy Naukowe AE w Krakowie, Seria specjalna: Monografie, 89, Kraków. Lewandowski W. M. (01) Proekologiczne odnawialne źródła energii. Wydawnicwo Naukowo-Techniczne, 18, Warszawa. Markowski A. (009) Współspalanie biomasy w kołach energeyki zawodowej. [w:] Kaloka J. (red.) Odnawialne źródła energii. Wydawnicwo Insyuu Technologii Eksploaacji - PIB, 155, Radom. Ochmańska M., Jaroszewski J. (006) Rodzaje biomasy i możliwości jej wykorzysania. CDR Zarzeczewo, 6. hp://ec.europa.eu/eurosa/en/web/producs-press-releases/-/ ap Naional Renewable Energy Acion Plan (Slovak Republic). Minisry of Economy and Consrucion of he Slovak Republic. IMPORTANCE OF RENEWABLE SOURCES OF ENERGY IN THE VISEGRAD COUNTRIES Absrac: The aim of his aricle is o presen he changes in he srucure of renewable energy sources used in he counries of he Visegrad Group in he years Afer enering he Visegrad Group counries o he European Union we could have seen an increase in energy producion from environmenally friendly sources. The Czech Republic and Slovakia mainly exraced energy from waer. Poland and Hungary from solid biofuels. Afer 009 and he enrance of he EU direcive promoing wind and sun energy in Poland and Hungary i was began o inves in wind power. The Czech Republic and Slovakia, in urn, invesed he funds in obaining solar energy. Keywords: renewable energy, Visegrad group, indicaor of he dynamics of srucures
SYMULACYJNA ANALIZA PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Z ODNAWIALNYCH NOŚNIKÓW W POLSCE
SYMULACYJNA ANALIZA PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Z ODNAWIALNYCH NOŚNIKÓW W POLSCE Janusz Sowiński, Rober Tomaszewski, Arur Wacharczyk Insyu Elekroenergeyki Poliechnika Częsochowska Aky prawne
Bardziej szczegółowoStruktura sektorowa finansowania wydatków na B+R w krajach strefy euro
Rozdział i. Srukura sekorowa finansowania wydaków na B+R w krajach srefy euro Rober W. Włodarczyk 1 Sreszczenie W arykule podjęo próbę oceny srukury sekorowej (sekor przedsiębiorsw, sekor rządowy, sekor
Bardziej szczegółowoKOSZTOWA OCENA OPŁACALNOŚCI EKSPLOATACJI WĘGLA BRUNATNEGO ZE ZŁOŻA LEGNICA ZACHÓD **
Górnicwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszy 2 2007 Kazimierz Czopek* KOSZTOWA OCENA OPŁACALNOŚCI EKSPLOATACJI WĘGLA BRUNATNEGO ZE ZŁOŻA LEGNICA ZACHÓD ** 1. Wprowadzenie Uwzględniając ylko prosy bilans energii
Bardziej szczegółowoMINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa G-10.3
MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednoski sprawozdawczej Numer idenyfikacyjny - REGON 1 Kod właściwy dla elekrowni jako jednoski lokalnej G-10.3 Sprawozdanie
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA NEOKLASYCZNEJ TEORII WZROSTU EKOLOGICZNIE UWARUNKOWANEGO W MODELOWANIU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU REGIONU. Henryk J. Wnorowski, Dorota Perło
0-0-0 ZAŁOŻENIA NEOKLASYCZNEJ TEORII WZROSTU EKOLOGICZNIE UWARUNKOWANEGO W MODELOWANIU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU REGIONU Henryk J. Wnorowski, Doroa Perło Plan wysąpienia Cel referau. Kluczowe założenia neoklasycznej
Bardziej szczegółowoWykorzystanie Internetu przez młodych Europejczyków
Wykorzystanie Internetu przez młodych Europejczyków Marlena Piekut Oleksandra Kurashkevych Płock, 2014 Pracowanie Zarabianie pieniędzy Bawienie się INTERNET Dokonywanie zakupów Nawiązywanie kontaktów Tadao
Bardziej szczegółowoUWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU BIOGAZU
UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU BIOGAZU Według przepisów prawa UE i Polski inż. Bartłomiej Asztemborski basztemborski@kape.gov.pl dr inż. Ryszard Wnuk Zmień odpady na zysk - Biogazownia w Twojej gminie Rozwój
Bardziej szczegółowoG Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej
MINISTERSTWO ENERGII Nazwa i adres jednoski sprawozdawczej Numer idenyfikacyjny - REGON G-10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elekrycznej i ciepła elekrowni (elekrociepłowni) przemysłowej za rok
Bardziej szczegółowoUPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE
UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE Bioenergia w krajach Europy Centralnej, uprawy energetyczne. Dr Hanna Bartoszewicz-Burczy, Instytut Energetyki 23 kwietnia 2015 r., SGGW 1. Źródła
Bardziej szczegółowoG Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej
MINISTERSTWO ENERGII Nazwa i adres jednoski sprawozdawczej Numer idenyfikacyjny - REGON G-10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elekrycznej i ciepła elekrowni (elekrociepłowni) przemysłowej za rok
Bardziej szczegółowoZapotrzebowanie krajowego sektora energetycznego na surowce energetyczne stan obecny i perspektywy do 2050 r.
Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Zapotrzebowanie krajowego sektora energetycznego na surowce energetyczne stan obecny i perspektywy do 2050 r. Ogólnopolska Konferencja
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty. Mierniki dobrobytu gospodarczego. Jak mierzyć dobrobyt?
Akademia Młodego Ekonomisty Mierniki dobrobytu gospodarczego. Jak mierzyć dobrobyt? dr Anna Gardocka-Jałowiec Uniwersytet w Białymstoku 7 marzec 2013 r. Dobrobyt, w potocznym rozumieniu, utożsamiać można
Bardziej szczegółowoG Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej. za rok 2012
MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednoski sprawozdawczej Numer idenyfikacyjny - REGON G 10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elekrycznej i ciepła elekrowni
Bardziej szczegółowoZakończenie Summary Bibliografia
Spis treści: Wstęp Rozdział I Zakresy i ich wpływ na pojmowanie bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1. Zakresy pojmowania bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1.1. Zakres wąski bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1.2. Zakres
Bardziej szczegółowoG 10.3 Agencja Rynku Energii S.A.
MINISTERSTWO GOSPODARKI I PRACY pl. Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednoski sprawozdawczej G.3 Agencja Rynku Energii S.A. Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elekrycznej i ciepła
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW
Kaedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Sposoby usalania płac w gospodarce Jednym z głównych powodów, dla kórych na rynku pracy obserwujemy poziom bezrobocia wyższy
Bardziej szczegółowoANALIZA STATYSTYCZNA OBSŁUGI SERWISOWEJ CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W ASPEKCIE ODLEGŁOŚCI OD SIEDZIBY FIRMY
Inżynieria Rolnicza 2(1)/28 ANALIZA STATYSTYCZNA OBSŁUGI SERWISOWEJ CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W ASPEKCIE ODLEGŁOŚCI OD SIEDZIBY FIRMY Sławomir Juściński, Wiesław Piekarski Kaedra Energeyki i Pojazdów, Uniwersye
Bardziej szczegółowoG Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej. Nr turbozespołu zainstalowana
MINISTERSTWO GOSPODARKI, pl. Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednoski sprawozdawczej G 10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elekrycznej i ciepła elekrowni (elekrociepłowni) przemysłowej
Bardziej szczegółowoWynagrodzenie minimalne w Polsce i w krajach Unii Europejskiej
Wynagrodzenie minimalne w Polsce i w krajach Unii Europejskiej Płaca minimalna w krajach unii europejskiej Spośród 28 państw członkowskich Unii Europejskiej 21 krajów posiada regulacje dotyczące wynagrodzenia
Bardziej szczegółowoWykład 6. Badanie dynamiki zjawisk
Wykład 6 Badanie dynamiki zjawisk Krzywa wieża w Pizie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 y 4,9642 4,9644 4,9656 4,9667 4,9673 4,9688 4,9696 4,9698 4,9713 4,9717 4,9725 4,9742 4,9757 Szeregiem czasowym nazywamy
Bardziej szczegółowoEwa Dziawgo Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Analiza wrażliwości modelu wyceny opcji złożonych
DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 7 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu
Bardziej szczegółowoKURS EKONOMETRIA. Lekcja 1 Wprowadzenie do modelowania ekonometrycznego ZADANIE DOMOWE. Strona 1
KURS EKONOMETRIA Lekcja 1 Wprowadzenie do modelowania ekonomerycznego ZADANIE DOMOWE www.erapez.pl Srona 1 Część 1: TEST Zaznacz poprawną odpowiedź (ylko jedna jes prawdziwa). Pyanie 1 Kóre z poniższych
Bardziej szczegółowoStała potencjalnego wzrostu w rachunku kapitału ludzkiego
252 Dr Wojciech Kozioł Kaedra Rachunkowości Uniwersye Ekonomiczny w Krakowie Sała poencjalnego wzrosu w rachunku kapiału ludzkiego WSTĘP Prowadzone do ej pory badania naukowe wskazują, że poencjał kapiału
Bardziej szczegółowoCo mówią liczby. Sygnały poprawy
EU27 Produkcja (9m2007): Tekstylia +1 % OdzieŜ +2 % Co mówią liczby. Raport. Tekstylia i odzieŝ w Unii Europejskiej.Trzy kwartały 2007 Produkcja Sygnały poprawy Po raz pierwszy od roku 2000 Unia Europejska
Bardziej szczegółowoG Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej. za rok 2019
MINISTERSTWO ENERGII Nazwa i adres jednoski sprawozdawczej G-10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elekrycznej i ciepła elekrowni (elekrociepłowni) przemysłowej Agencja Rynku Energii S.A. Poral
Bardziej szczegółowoPomiar dobrobytu gospodarczego
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Pomiar dobrobytu gospodarczego Uniwersytet w Białymstoku 07 listopada 2013 r. dr Anna Gardocka-Jałowiec EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Bardziej szczegółowoDziałalność innowacyjna przedsiębiorstw w Polsce na tle państw Unii Europejskiej
2011 Paulina Zadura-Lichota, p.o. dyrektora Departamentu Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności PARP Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w Polsce na tle państw Unii Europejskiej Warszawa, 1 lutego
Bardziej szczegółowoDendrochronologia Tworzenie chronologii
Dendrochronologia Dendrochronologia jes nauką wykorzysującą słoje przyrosu rocznego drzew do określania wieku (daowania) obieków drewnianych (budynki, przedmioy). Analizy różnych paramerów słojów przyrosu
Bardziej szczegółowoPOLSKI SYSTEM WSPRACIA OZE
POLSKI SYSTEM WSPRACIA OZE MARLENA BALLAK DOKTORANTKA NA WYDZIALE PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO SZCZECIN, 28 MARCA 2014 ROK SYSTEM WSPARCIA OZE W OBECNYCH REGULACJACH ODNAWIALNE ŹRÓDŁA
Bardziej szczegółowoWydatki na ochronę zdrowia w
Wydatki na ochronę zdrowia w wybranych krajach OECD Seminarium BRE CASE Stan finansów ochrony zdrowia 12 czerwca 2008 r. Agnieszka Sowa CASE, IZP CM UJ Zakres analizy Dane OECD Health Data 2007 (edycja
Bardziej szczegółowoMiejsce Polski w handlu zagranicznym produktami rolno-spożywczymi Unii Europejskiej. dr Łukasz Ambroziak mgr Małgorzata Bułkowska
Miejsce Polski w handlu zagranicznym produktami rolno-spożywczymi Unii Europejskiej dr Łukasz Ambroziak mgr Małgorzata Bułkowska Zakład Ekonomiki Przemysłu Spożywczego Warszawa, 10 października 2014 r.
Bardziej szczegółowoRegulacje dla rozwoju gospodarczego opartego na nowych źródłach energii (gaz, OZE, inteligentne sieci, przesył)
Regulacje dla rozwoju gospodarczego opartego na nowych źródłach energii (gaz, OZE, inteligentne sieci, przesył) dr Robert Zajdler Warszawa, 3.10.2013 r. Kierunki zmian regulacyjnych 1. Przemysł energochłonny
Bardziej szczegółowoANALIZA WPŁYWU ROZWOJU ELEKTROMOBILNOŚCI NA ZAPOTRZEBOWANIE NA MOC I ENERGIĘ W KRAJOWYM SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM
Pior MARCHEL, Józef PASKA, Łukasz MICHALSKI Poliechnika Warszawska, Insyu Elekroenergeyki ANALIZA WPŁYWU ROZWOJU ELEKTROMOBILNOŚCI NA ZAPOTRZEBOWANIE NA MOC I ENERGIĘ W KRAJOWYM SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 30/6 2.2.2018 ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2018/162 z dnia 23 listopada 2017 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 oraz załączniki II
Bardziej szczegółowoCzy widać chmury na horyzoncie? dr Mariusz Cholewa Prezes Zarządu Biura Informacji Kredytowej S.A.
Czy widać chmury na horyzoncie? dr Mariusz Cholewa Prezes Zarządu Biura Informacji Kredytowej S.A. W której fazie cyklu gospodarczego jesteśmy? Roczna dynamika PKB Polski (kwartał do kwartału poprzedniego
Bardziej szczegółowoWPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU
WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU GOSPODARCZEGO NA POZYCJĘ KONKURENCYJNĄ UNII EUROPEJSKIEJ W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM Tomasz Białowąs Katedra Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej, UMCS w Lublinie bialowas@hektor.umcs.lublin.pl
Bardziej szczegółowoPrzemysł spożywczy w Polsce analiza z wykorzystaniem tablic przepływów międzygałęziowych
Przemysł spożywczy w Polsce analiza z wykorzystaniem tablic przepływów międzygałęziowych Zakład Ekonomiki Przemysłu Spożywczego Warszawa, 21 kwietnia 2017 r. Plan wystąpienia Bilans tworzenia i rozdysponowania
Bardziej szczegółowoZrównoważona intensyfikacja rolnictwa jako kombinacja efektywności ekonomicznej i środowiskowej. prof. Andrzej Czyżewski mgr Jakub Staniszewski
Zrównoważona intensyfikacja rolnictwa jako kombinacja efektywności ekonomicznej i środowiskowej prof. Andrzej Czyżewski mgr Jakub Staniszewski XV Międzynarodowa Konferencja Naukowa Globalne problemy rolnictwa
Bardziej szczegółowo1. Mechanizm alokacji kwot
1. Mechanizm alokacji kwot Zgodnie z aneksem do propozycji Komisji Europejskiej w sprawie przejęcia przez kraje UE 120 tys. migrantów znajdujących się obecnie na terenie Włoch, Grecji oraz Węgier, algorytm
Bardziej szczegółowoRóżnica bilansowa dla Operatorów Systemów Dystrybucyjnych na lata (którzy dokonali z dniem 1 lipca 2007 r. rozdzielenia działalności)
Różnica bilansowa dla Operaorów Sysemów Dysrybucyjnych na laa 2016-2020 (kórzy dokonali z dniem 1 lipca 2007 r. rozdzielenia działalności) Deparamen Rynków Energii Elekrycznej i Ciepła Warszawa 201 Spis
Bardziej szczegółowoWykład 6. Badanie dynamiki zjawisk
Wykład 6 Badanie dynamiki zjawisk TREND WYODRĘBNIANIE SKŁADNIKÓW SZEREGU CZASOWEGO 1. FUNKCJA TRENDU METODA ANALITYCZNA 2. ŚREDNIE RUCHOME METODA WYRÓWNYWANIA MECHANICZNEGO średnie ruchome zwykłe średnie
Bardziej szczegółowoPRODUKT KRAJOWY BRUTTO W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM W 2012 R.
Urząd Statystyczny w Katowicach Ośrodek Rachunków Regionalnych ul. Owocowa 3, 40 158 Katowice e-mail: SekretariatUsKce@stat.gov.pl tel.: 32 779 12 00 fax: 32 779 13 00, 258 51 55 katowice.stat.gov.pl OPRACOWANIA
Bardziej szczegółowo(4) Belgia, Niemcy, Francja, Chorwacja, Litwa i Rumunia podjęły decyzję o zastosowaniu art. 11 ust. 3 rozporządzenia
L 367/16 23.12.2014 ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) NR 1378/2014 z dnia 17 października 2014 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 oraz załączniki
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRIORTYTETOWY. Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji Część 1)
Tyuł Programu: PROGRAM PRIORTYTETOWY Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obieków wysokosprawnej kogeneracji Część 1) 1. Cel Programu Dofinansowanie duŝych inwesycji wpisujących
Bardziej szczegółowoReakcja banków centralnych na kryzys
Reakcja banków cenralnych na kryzys Andrzej Rzońca Warszawa, 18 lisopada 2011 r. Plan Podsawowa lekcja z kryzysu dla poliyki pieniężnej Jak wyglądała reakcja poliyki pieniężnej na kryzys? Dlaczego reakcja
Bardziej szczegółowoAnaliza opłacalności inwestycji logistycznej Wyszczególnienie
inwesycji logisycznej Wyszczególnienie Laa Dane w ys. zł 2 3 4 5 6 7 8 Przedsięwzięcie I Program rozwoju łańcucha (kanału) dysrybucji przewiduje realizację inwesycji cenrum dysrybucyjnego. Do oceny przyjęo
Bardziej szczegółowoWarszawa, 8 maja 2019 r. BAS- WAPL 859/19. Pan Poseł Jarosław Sachajko Przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
BAS- WAPL 859/19 Warszawa, 8 maja 2019 r. Pan Poseł Jarosław Sachajko Przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Wysokość płatności bezpośrednich w poszczególnych państwach członkowskich w latach 2016-2018
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓŻ. Biuro Analiz i Strategii Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa Nr 6/2017. Cena bez VAT. Zmiana tyg. Wg ZSRIR (MRiRW) r.
RYNEK ZBÓŻ TENDENCJE CENOWE Krajowe ceny zakupu zbóż W czwartym tygodniu września 2017 r. ceny zakupu pszenicy konsumpcyjnej uległy obniżeniu, natomiast wzrosły ceny pozostałych monitorowanych zbóż. W
Bardziej szczegółowoEFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI MODERNIZACYJNYCH. dr inż. Robert Stachniewicz
EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI MODERNIZACYJNYCH dr inż. Rober Sachniewicz METODY OCENY EFEKTYWNOŚCI PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH Jednymi z licznych celów i zadań przedsiębiorswa są: - wzros warości przedsiębiorswa
Bardziej szczegółowoAnaliza taksonomiczna porównania przyspieszenia rozwoju społeczeństwa informacyjnego wybranych krajów
Ekonomiczne Problemy Usług nr 1/2017 (126),. 1 ISSN: 1896-382X www.wnus.edu.pl/epu DOI: 10.18276/epu.2017.126/1-08 srony: 71 79 Anna Janiga-Ćmiel Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach Wydział Zarządzania Kaedra
Bardziej szczegółowoDlaczego jedne kraje są biedne a inne bogate?
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Dlaczego jedne kraje są biedne a inne bogate? Od czego zależy rozwój i dobrobyt? Uniwersytet w Białymstoku 17 maja 2012 r. dr Anna Gardocka-Jałowiec EKONOMICZNY UNIWERSYTET
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE)
11.5.2016 L 121/11 ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2016/699 z dnia 10 maja 2016 r. ustalające na rok 2016 pułapy budżetowe mające zastosowanie do niektórych systemów wsparcia bezpośredniego określonych
Bardziej szczegółowoInformacja na temat rozwiązań dotyczących transgranicznej działalności zakładów ubezpieczeń w Unii Europejskiej
Informacja na temat rozwiązań dotyczących transgranicznej działalności zakładów ubezpieczeń w Unii Europejskiej Notatka prezentuje wybrane informacje statystyczne o działalności zagranicznych zakładów
Bardziej szczegółowoWyzwania polityki ludnościowej wobec prognoz demograficznych dla Polski i Europy
Wyzwania polityki ludnościowej wobec prognoz demograficznych dla Polski i Europy Grażyna Marciniak Główny Urząd Statystyczny IV. Posiedzenie Regionalnego Forum Terytorialnego, Wrocław 8 grudnia 215 r.
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro dr Marta Musiał Katedra Bankowości i Finansów Porównawczych Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytet Szczeciński 17 listopad 2016 r. PLAN
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE)
22.6.2018 L 159/21 ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2018/891 z dnia 21 czerwca 2018 r. ustalające na rok 2018 pułapy budżetowe mające zastosowanie do niektórych systemów wsparcia bezpośredniego
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 13 Naturalna stopa bezrobocia i krzywa Phillipsa
Makroekonomia Wykład 3 Nauralna sopa bezrobocia i krzywa hillipsa Gabriela Grokowska Kaedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Oryginalne badanie hillipsa A. W. hillips (LSE, 958: obserwacja empiryczna
Bardziej szczegółowoRYNEK MIĘSA. Ceny zbytu mięsa wieprzowego W dniach stycznia 2018 r. przeciętna krajowa cena zbytu półtusz wieprzowych wyniosła
RYNEK MIĘSA Wylęgi piskląt w 2017 r. W 2017 r. nadal rosła produkcja mięsa drobiowego, choć trochę wolniej niż w roku poprzednim. Produkcja żywca drobiowego mogła osiągnąć blisko 3,5 mln ton w wadze żywej
Bardziej szczegółowo(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA
24.9.2014 L 280/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) NR 994/2014 z dnia 13 maja 2014 r. zmieniające załączniki VIII i VIIIc do rozporządzenia
Bardziej szczegółowoPŁACA MINIMALNA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ
10.05.2018 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 12 423 00 45 media@sedlak.pl PŁACA MINIMALNA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Wysokość płacy minimalnej jest tematem wielu dyskusji.
Bardziej szczegółowoWPŁYW INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ
WPŁYW INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ dr Anna Stępniak-Kucharska Uniwersytet Łódzki Plan wystąpienia 1. 2. 3. 4. Cel referatu Dane źródłowe Pojęcie wolności gospodarczej
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓŻ. Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 49/2013
RYNEK ZBÓŻ TENDENCJE CENOWE Ceny krajowe w skupie W drugim tygodniu grudnia 2013 r. w krajowym skupie odnotowano dalszy wzrost cen zbóż. Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej
Bardziej szczegółowoSystem zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme)
PROGRAM PRIORYTETOWY Tyuł programu: Sysem zielonych inwesycji (GIS Green Invesmen Scheme) Część 6) SOWA Energooszczędne oświelenie uliczne. 1. Cel programu Ograniczenie lub uniknięcie emisji dwulenku węgla
Bardziej szczegółowoAgroturystyka w Polsce na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej
dr Lucyna Przezbórska-Skobiej Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej w Agrobiznesie Agroturystyka w Polsce na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej Międzynarodowa
Bardziej szczegółowoUbezpieczenia w liczbach Rynek ubezpieczeń w Polsce
Ubezpieczenia w liczbach 216 Rynek ubezpieczeń w Polsce Ubezpieczenia w liczbach 216 Rynek ubezpieczeń w Polsce Autorem niniejszej broszury jest Polska Izba Ubezpieczeń. Publikacja chroniona jest prawami
Bardziej szczegółowoDOKUMENT ROBOCZY KOMISJI
KOMISJA ROPEJSKA Bruksela, dnia 14.5.2014 r. COM(2014) 271 final DOKUMENT ROBOCZY KOMISJI w sprawie obliczania, finansowania, płaności i zapisywania w budżecie koreky nierównowagi budżeowej na rzecz Zjednoczonego
Bardziej szczegółowoAndrzej Curkowski Instytut Energetyki Odnawialnej
Regionalny warsztat szkoleniowo-informacyjny w ramach projektu Biogazownia-przemyślany wybór Preferencje inwestorów i aktualny rynek realizowanych projektów inwestycyjnych w Polsce Andrzej Curkowski Instytut
Bardziej szczegółowoPL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 292/19
1.11.2013 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 292/19 KOMISJA EUROPEJSKA, DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI z dnia 31 października 2013 r. dotycząca dostosowania rocznych limitów emisji państw członkowskich
Bardziej szczegółowoC d u. Po podstawieniu prądu z pierwszego równania do równania drugiego i uporządkowaniu składników lewej strony uzyskuje się:
Zadanie. Obliczyć przebieg napięcia na pojemności C w sanie przejściowym przebiegającym przy nasępującej sekwencji działania łączników: ) łączniki Si S są oware dla < 0, ) łącznik S zamyka się w chwili
Bardziej szczegółowoSTUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 15
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 15 Sebasian Koko ANALIZA ZMIAN W STRUKTURZE UDZIAŁU DOCHODÓW ZWIĄZANYCH Z OPODATKOWANIEM NIERUCHOMOŚCI W BUDŻETACH GMIN WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO
Bardziej szczegółowoKompozyt biomasowo-węglowy niskoemisyjny węgiel na wsi
Kompozyt biomasowo-węglowy niskoemisyjny węgiel na wsi Krzysztof Żmijewski prof. PW Warszawa 27 stycznia 215r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Program Co nas boli? Jak temu zaradzić? Jakie kwestie
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓŻ. Cena bez VAT Wg ZSRIR (MRiRW) r. Zmiana tyg.
RYNEK ZBÓŻ ZBIORY ZBÓŻ W UE W 2018 R. Według aktualnej prognozy Komisji Europejskiej zbiory zbóż w UE w 2018 r. mogą się ukształtować na poziomie 304 mln ton 1, o 0,8% niższym niż w 2017 r. Spadek zbiorów
Bardziej szczegółowoPotencjał wzrostu zapotrzebowania na gaz ziemny
Potencjał wzrostu zapotrzebowania na gaz ziemny a podstawowe ograniczenia wynikające z braku infrastruktury przesyłowej. owej. 14 grudnia 2010 roku, Ministerstwo Gospodarki RP, Warszawa 1 Plan prezentacji
Bardziej szczegółowoWpływ przestępczości na wzrost gospodarczy
Magdalena Paszkiewicz Uniwersye Łódzki magpasz@wp.pl Wpływ przesępczości na wzros gospodarczy Myśl o dobrobycie jes bliska każdemu z nas. Chcielibyśmy być obywaelami bogaego, praworządnego pańswa, w kórego
Bardziej szczegółowoPolityka klimatyczno-energetyczna Polski oraz pozostałych krajów Wyszehradzkich
Polityka klimatyczno-energetyczna Polski oraz pozostałych krajów Wyszehradzkich Kataryna Kubiczek Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA 10.01.2019, Warszawa 8 mini raportów Polska polityka klimatycznoenergetyczna
Bardziej szczegółowoZmiany na polskim i wojewódzkim rynku pracy w latach 2004-2014
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W KATOWICACH Zmiany na polskim i wojewódzkim rynku pracy w latach 2004-2014 KATOWICE październik 2014 r. Wprowadzenie Minęło dziesięć lat od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej.
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii w projekcie Polityki Energetycznej Polski do 2030 r.
Ministerstwo Gospodarki Rzeczpospolita Polska Odnawialne źródła energii w projekcie Polityki Energetycznej Polski do 2030 r. Zbigniew Kamieński Dyrektor Departamentu Energetyki Poznań, 27 października
Bardziej szczegółowoRynek surowców strategicznych w Unii Europejskiej na przykładzie węgla kamiennego.
Rynek surowców strategicznych w Unii Europejskiej na przykładzie węgla kamiennego. dr Tomasz Heryszek Uniwersytet Śląski w Katowicach Wiceprezes Zarządu ds. Handlowych WĘGLOKOKS S.A. Unia Europejska (EU-28)
Bardziej szczegółowoRozwój turystyki w Polsce na przykładzie danych statystycznych
Rozwój turystyki w Polsce na przykładzie danych statystycznych VI Ogólnopolska Konferencja Polskich Stacji Narciarskich i Turystycznych Białka Tatrzańska, 2 4 czerwca 2014 r. Wydatki w gospodarce turystycznej
Bardziej szczegółowoWYZWANIA NA RYNKU ENERGII
BLOK TEMATYCZNY: Zrównoważone finansowanie infrastruktury WYZWANIA NA RYNKU ENERGII Nowe oferty dostawców i zmienione zachowania użytkowników dr Andrzej Cholewa dr Jana Pieriegud Sopot, 26 czerwca 2013
Bardziej szczegółowoCXY. Analiza koncentracji sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności w wybranych regionach Polski. 1. Wprowadzenie. cbyd. Abstrakt
CATALLAXY Volume 1 Issue 1 December 2016 e-issn 2544-090X www.caallaxy.pl Oryginalny arykuł naukowy orzymano: 05.12.2016 / zaakcepowano: 28.12.2016 / opublikowano online: 31.12.2016 CXY Piórkowska, P.
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE. Makroekonomia II Dr Dagmara Mycielska Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak
INWESTYCJE Makroekonomia II Dr Dagmara Mycielska Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak Inwesycje Inwesycje w kapiał rwały: wydaki przedsiębiorsw na dobra używane podczas procesu produkcji innych dóbr Inwesycje
Bardziej szczegółowoUbezpieczenia w liczbach 2012. Rynek ubezpieczeń w Polsce
Ubezpieczenia w liczbach 2012 Rynek ubezpieczeń w Polsce Ubezpieczenia w liczbach 2012 Rynek ubezpieczeń w Polsce Autorem niniejszej broszury jest Polska Izba Ubezpieczeń. Jest ona chroniona prawami autorskimi.
Bardziej szczegółowoBUDYNEK OŚRODKA SZKOLENIA W WARSZAWIE KW PSP w WARSZAWIE i JEDNOSTKI RATOWNICZO-GAŚNICZEJ NR 8 KM PSP w WASZAWIE ul. Majdańskia 38/40, 04-110 Warszawa
DOKUMENTACJA OKREŚLAJĄCA SCENARIUSZ ODNIESIENIA (baseline) oraz OSZACOWANIE EMISJI I REDUKCJI, OGRANICZENIA LUB UNIKNIĘCIA EMISJI BUDYNEK OŚRODKA SZKOLENIA W WARSZAWIE KW PSP w WARSZAWIE i JEDNOSTKI RATOWNICZO-GAŚNICZEJ
Bardziej szczegółowoAnaliza rynku projekt
Analiza rynku projek A. Układ projeku 1. Srona yułowa Tema Auor 2. Spis reści 3. Treść projeku 1 B. Treść projeku 1. Wsęp Po co? Na co? Dlaczego? Dlaczego robię badania? Jakimi meodami? Dla Kogo o jes
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓŻ. Zmiana tyg. Cena bez VAT Wg ZSRIR (MRiRW) r.
RYNEK ZBÓŻ OCENA STANU UPRAW W 2018 R. Według oceny GUS przeprowadzonej w połowie maja 1 łączna powierzchnia zasiewów zbóż podstawowych z mieszankami pod zbiory w 2018 r. (po uwzględnieniu powierzchni
Bardziej szczegółowoWpływ strategii energetycznej regionu na rozwój odnawialnych źródeł energii. Katarzyna Grecka Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.
Wpływ strategii energetycznej regionu na rozwój odnawialnych źródeł energii Katarzyna Grecka Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Wrocław, 5 listopada 2008 Zrównoważony rozwój regionu Długotrwały
Bardziej szczegółowo48,6% Turystyka w Unii Europejskiej INFORMACJE SYGNALNE r.
INFORMACJE SYGNALNE Turystyka w Unii Europejskiej 16.02.2018 r. 48,6% Udział noclegów udzielonych turystom Według Eurostatu - Urzędu Statystycznego Unii Europejskiej, liczba noclegów udzielonych w turystycznych
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa 20.03.2006 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXVIII Egzamin dla Aktuariuszy z 20 marca 2006 r.
Komisja Egzaminacyjna dla Akuariuszy XXXVIII Egzamin dla Akuariuszy z 20 marca 2006 r. Część I Maemayka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minu 1 1. Ile
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE ZUŻYCIA CIEPŁEJ I ZIMNEJ WODY W SPÓŁDZIELCZYCH ZASOBACH MIESZKANIOWYCH
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 15 Barbara Baóg Iwona Foryś PROGNOZOWANIE ZUŻYCIA CIEPŁEJ I ZIMNEJ WODY W SPÓŁDZIELCZYCH ZASOBACH MIESZKANIOWYCH Wsęp Koszy dosarczenia wody
Bardziej szczegółowoZałożenia metodyczne optymalizacji ekonomicznego wieku rębności drzewostanów Prof. dr hab. Stanisław Zając Dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek
Założenia meodyczne opymalizacji ekonomicznego wieku rębności drzewosanów Prof. dr hab. Sanisław Zając Dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek Plan 1. Wsęp 2. Podsawy eoreyczne opymalizacji ekonomicznego wieku
Bardziej szczegółowoMINISTERSTWO ŚRODOWISKA PODSEKRETARZ STANU
Warszawa, dnia 02-11-2015 r. MINISTERSTWO ŚRODOWISKA PODSEKRETARZ STANU Janusz Ostapiuk DGO-III.070.1.2015.MK Pani Małgorzata Kidawa-Błońska Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Odpowiadając na pismo
Bardziej szczegółowoAnaliza stopnia zbieŝności cyklu koniunkturalnego gospodarki polskiej ze strefą euro
Analiza sopnia zbieŝności cyklu koniunkuralnego gospodarki polskiej ze srefą euro Karolina Konopczak 24.09.2008 Analizy synchronizacji cyklicznej w ramach prac nad Raporem Analiza synchronizacji cyklicznej
Bardziej szczegółowoAktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej
Aktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej dr Ewa Wasilewska II Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa Społeczne wyzwania i problemy XXI wieku. STARZEJĄCE SIĘ SPOŁECZEŃSTWO
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓŻ. Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 32/2017
RYNEK ZBÓŻ TENDENCJE CENOWE Krajowe ceny zakupu zbóż W drugim tygodniu sierpnia ceny zakupu pszenicy konsumpcyjnej, po znaczącym spadku w poprzednim tygodniu, nieco wzrosły. W dniach 7 13 sierpnia 2017
Bardziej szczegółowoIstota oraz cel publikacji: Geneza:
Krysian Krawiec 1 Isoa oraz cel publikacji: Podsawowym celem publikacji jes przedsawienie zmian w funkcjonowaniu ypowego gospodarswa rolnego znajdującego się na południu Polski, biorąc pod uwagę okres
Bardziej szczegółowoWydział Mechaniczno-Energetyczny
Polska Geotermalna Asocjacja im. prof. J. Sokołowskiego Wydział Mechaniczno-Energetyczny Lokalna energetyka geotermalna jako podstawowy składnik OZE w procesie dochodzenia do samowystarczalności energetycznej
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓŻ. Cena bez VAT
RYNEK ZBÓŻ TENDENCJE CENOWE Ceny zakupu zbóż W Polsce ceny zbóż podstawowych, po spadku w okresie zbiorów, od września 2017 r., pomimo tygodniowych wahań, wykazują tendencję wzrostową. Na rynku unijnym
Bardziej szczegółowoMagazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska
Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska II Konferencja Magazyny energii Kołobrzeg, 6-7 listopada 2018 r. Rosnąca skala potrzeb inwestycji związanych z magazynowaniem
Bardziej szczegółowoZJAWISKA SZOKOWE W ROZWOJU GOSPODARCZYM WYBRANYCH KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ
Anna Janiga-Ćmiel Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach Wydział Zarządzania Kaedra Maemayki anna.janiga-cmiel@ue.kaowice.pl ZJAWISKA SZOKOWE W ROZWOJU GOSPODARCZYM WYBRANYCH KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ Sreszczenie:
Bardziej szczegółowo