URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH RAPORT. z powszechnego spisu rolnego w 1996 r. w województwie katowickim KATOWICE CZERWIEC 1997 R.

Transkrypt

1 URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH RAPORT z powszechnego spisu rolnego w 1996 r. w województwie katowickim KATOWICE CZERWIEC 1997 R.

2 RAPORT Z WYNIKÓW POWSZECHNEGO SPISU ROLNEGO 1996 W WOJEWÓDZTWIE KATOWICKIM UW AGI OGÓLNE Przeprowadzony w czerwcu 1996 r. powszechny spis rolny dostarczył z terenu województwa katowickiego, cały szereg zestawów danych statystycznych o sytuacji rolnictwa na naszym terenie. Spisem zostały objęte wszystkie indywidualne gospodarstwa rolne, działki rolne, gospodarstwa rolne sektora publicznego oraz pozostałe podmioty prowadzące działalność rolniczą. Przeprowadzony spis rolny był zgodny z wymogami statystyki Unii Europejskiej. Przy przetwarzaniu uzyskanych danych zastosowano po raz pierwszy szerokie klasyfikacje i ujęcia strukturalne według FAO - Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa, które zostały zalecane do światowego spisu rolnego postulowanego na rok Niniejszy raport zawiera obok głównych zasad metodycznych, podstawowe wyniki powszechnego spisu rolnego 1996 w zakresie: użytkowania i sytuacji własnościowej użytkowanych gruntów, powierzchni zasiewów, zwierząt gospodarskich, budynków, budowli, ciągników, samochodów i maszyn rolniczych, infrastruktury gospodarstw rolnych, a także ludności związanej z rolnictwem i jej aktywności ekonomicznej. W porównaniu województwa katowickiego z krajem w ramach omawianych zagadnień wykorzystano Raport z Wyników Powszechnego Spisu Rolnego 1996 opublikowany przez GUS. Przedstawione w raporcie zagadnienia będą między innymi przedmiotem oddzielnych problemowych publikacji z zakresu powszechnego spisu rolnego W 1997 r. przewiduje się wydanie 13 publikacji krajowych i po 5 publikacji dla każdego województwa. Jako pierwsze dla województwa katowickiego zostaną wydane w połowie br. następujące publikacje: "Użytkowanie i jakość gruntów, powierzchnia zasiewów i zwierzęta gospodarskie " i "Budynki, budowle, infrastruktura techniczna i środki produkcji w rolnictwie".

3 STRUKTURA ORGANIZACYJNA ROLNICTWA Przeprowadzony w czerwcu 1996 roku powszechny spis rolny dostarczył z terenu województwa katowickiego całego zestawu danych statystycznych o sytuacji rolnictwa na tym terenie. Dane te w zestawieniu z wynikami pełnego spisu rolnego z 1988 r. pozwalają prześledzić zaistniałe zmiany związane między innymi z przeobrażeniami strukturalnymi i własnościowymi w rolnictwie. W 1996 r., w porównaniu z wynikami spisu rolnego 1988 r., w województwie katowickim zmalała liczebność indywidualnych gospodarstw rolnych do poziomu 50,8 tys. wobec 56,5 tys. w 1988 r., (zmniejszenie o 5,7 tys.tj. około 10%). Tabl. 1. OGÓLNA POWIERZCHNIA GRUNTÓW WEDŁUG UŻYTKOWNIKÓW WYSZC/.HGÓLNI F.NIE w lys. ha w odsetkach w tys. ha w odsetkach O G ÓŁ E M ,0 100,0 670,5 100,0 Sektor prywatny ,2 47,0 339,2 50,6 w tym: gospodarstwa indywidualne ,7 43,2 305,2 45,5 w tym indywidualne gospodarstwa 207,7 30,7 217,3 32,4 spółdzielnie produkcji rolniczej... 25,5 3,8 19,1 2,8 Sektor publiczny... 49,7 7,3 15,2 2,3 w tym gospodarstwa państwowe... 49,7 7,3 14,7 2,2 Grunty pozostałe nic stanowiące gospodarstw rolnych sektora prywatnego t puolicznego łącznie ,1 45,7 316,1 47,1 Po spisie w 1996 r. okazało się, że w stosunku do 1988 r. powierzchnia ogólna gospodarstw sektora prywatnego (bez gruntów różnych) zwiększyła się o 21,0 tys.ha, tj. o ok. 7%. SEK TO R PRYWATNY SEK TO R PUBLICZNY 3,7% 5,2% 0,3% 7>9o/o 0,1% 4,9% 82,9% B Spółdzielnie produkcji rolnic/ej Pozostałe jednostki Grunty rńznc nic stanowiące gospodarstw rolnych Gospodarstwa indywiduainc Spółki krajowe prywatne 95,0% n Gospodarstwa państwowe Grunty ró/nc nic stanowiące gospodarstw rolnych Pozostałe jednostki sektora publicznego

4 3 Liczba gospodarstw indywidualnych wynosiła 172,6 tys. na co składało się 50,8 tys. indywidualnych gospodarstw rolnych (2,5% ogółu tych gospodarstw w kraju) oraz 121,8 tys. indywidualnych działek rolnych i właścicieli zwierząt. Biorąc za punkt odniesienia wyniki powszechnego spisu rolnego z 1988 r., liczba indywidualnych gospodarstw rolnych zmalała o 5,7 tys. gospodarstw (10,1%), co daje średnioroczny ubytek około 713 gospodarstw, a zajmowana przez indywidualne gospodarstwa rolne powierzchnia użytków wzrosła o około 4,5 tys. ha (o 2,4% w stosunku do 1988 r.) Znacznie zmniejszyła się liczba gospodarstw o powierzchni 2-5 ha (o 3,9 tys.), natomiast wzrosła liczba gospodarstw dużych o powierzchni 15 ha i więcej (o 0,5 tys.). Zamieszczona poniżej tabela przedstawia liczbę indywidualnych gospodarstw rolnych według grup obszarowych: Tabl. 2. INDYWIDUALNE GOSPODARSTWA ROLNE WEDŁUG GRUP OBSZAROWYCH POWIERZCHNI UŻYTKÓW ROLNYCH WYSZCZEGÓLNIENIE w liczbach bezwzględnych 1988= 100 O G Ó Ł E M ,9 Grupy obszarowe użytków rolnych: h a , , , , ,6 15 ha i w ięcej ,0 Powierzchnia ogólna indywidualnych gospodarstw rolnych uległa zwiększeniu z 207,7 tys.ha w 1988 r. do 217,3 tys. ha w 1996 r., czyli o 4,6%. Mimo, że 27% powierzchni ogółem zajmują indywidualne gospodarstwa rolne od 2-5 ha, to najbardziej zwiększyła się powierzchnia gospodarstw największych (z 14,7 tys. ha do 50,0 tys. ha). STRUKTURA POWIERZCHNI OGÓLNEJ INDYWIDUALNYCH GOSPODARSTW ROLNYCH WEDŁUG GRUP OBSZAROWYCH W 1988 I 1996 R.

5 4 Przeciętna powierzchnia indywidualnego gospodarstwa rolnego w województwie katowickim w 1996 r. wynosiła 3,77 ha i wzrosła średnio o około połowę hektara (0,46 ha) w stosunku do 1988 r., niemniej w stosunku do przeciętnej krajowej powierzchni indywidualnego gospodarstwa (6,99 ha) była około 2-krotnie mniejsza. Średnioroczny przyrost powierzchni 1 gospodarstwa w województwie w okresie międzyspisowym wynosił 0,06 ha. Wśród indywidualnych gospodarstw rolnych dominują w województwie gospodarstwa o powierzchni ogólnej od 1 ha do 5 ha ( 83%) gdy w skali kraju udział takich gospodarstw był znacznie mniejszy (55,3%). Gospodarstwa duże, o obszarze użytków rolnych 10 ha i więcej (stanowiące 5,7% ogółu indywidualnych gospodarstw rolnych w województwie - kraj odpowiednio 15,1 %) zajmowały 67,4 tys. ha powierzchni użytków rolnych (35,1% ogółu użytków rolnych -kraj odpowiednio 54%). W województwie występowało 41 jednostek organizacyjnych sektora publicznego, które użytkowały (łącznie z gruntami różnymi ) 44 tys. ha użytków rolnych (12,8% ogólnej powierzchni użytków rolnych województwa), w tym jedynie 6 gospodarstw własności skarbu państwa o powierzchni użytkowej 8,3 tys. ha (2,4% ogólnej powierzchni użytków). LUDNOŚĆ 1. Ludność zw iązana z indywidualnym i gospodarstw am i rolnym i powyżej 1 ha użytków rolnych W województwie katowickim na terenie wsi mieszkało (według stanu na r.) 523,9 tys. osób, co stanowiło 13,4% ludności województwa (w skali kraju mieszkańcy wsi stanowili 38,1% ludności). Łącznie z użytkownikami gospodarstwa rolnego (indywidualnego gospodarstwa rolnego i działki rolnej) przebywało w gospodarstwach domowych 303,5 tys. osób w mieście i 304,6 tys. na wsi, co łącznie stanowiło 15,5% ludności województwa (608,2 tys.). Tabl.3. LICZBA 1 STRUKTURA LUDNOŚCI ZWIĄZANEJ Z INDYWIDUALNYMI GOSPODARSTWAMI ROLNYMI Powierzchnia użytków rolnych w ha I.ic/.ba ludności W wieku10 produkcyjnym przedprodukcyjnym poprodukcyjnym w tysiącach razem mobilnym nicmobilnym w % ludności Miastu i wieś OGÓŁEM ,6 25,2 58,3 37,8 20,5 16,5 1,01-1, ,3 24,0 59,2 37,8 21,4 16,8 2,0 0-4, ,6 24,9 58,3 37,7 20,6 16,8 5,00-9, ,6 27,2 57,0 38,1 18,9 15,8 10,00-19, ,0 30,3 54,7 38,3 16,4 15,0

6 5 Tabl. 3. LICZBA I STRUKTURA LUDNOŚCI ZWIĄZANEJ INDYWIDUALNYMI GOSPODARSTWAMI ROLNYMI (dok.) Powierzchnia użytków rolnych w ha Liczba ludności w tysiącach W wieku2* produkcyjnym razem mobilnym niemobilnym w % ludności przedprodukcyjnym poprodukcyjnym 20,00-49, ,5 32,2 54,0 38,8 15,2 13,8 50,00 ha i więcej... 0,6 37,8 57,4 42,4 15,0 4,8 w tym wieś RAZEM ,3 25,5 58,1 37,9 20,2 16,4 1,01-1, ,8 24,4 59,2 38,0 21,2 16,4 2,00-4, ,2 24,9 58,1 37,6 20,5 17,0 5,00-9, ,5 27,3 56,6 38,0 18,6 16,1 10,00-19, ,5 30,1 54,8 38,4 16,4 15,1 20,00-49, ,9 31,5 54,4 38,6 15,8 14,1 50,00 ha i więcej... 0,4 40,7 53,3 39,0 14,3 6,0 a) Wiek przedprodukcyjny: 0-17 lat; produkcyjny mobilny: lata; produkcyjny niemobilny: 45-59/64Iata; poprodukcyjny: 60 lat i więcej kobiety, 65 lat i więcej mężczyźni. W strukturze ludności związanej z rolnictwem na wsi ludność w wieku produkcyjnym (mężczyźni lat, kobiety lat) stanowiła 58,1%, przedprodukcyjnym (0-17 lat) - 25,5%, a poprodukcyjnym (mężczyźni od 65 roku życia, kobiety od 60 lat) - 16,4%. Wśród ludności związanej z rolnictwem na wsi w wieku produkcyjnym większość stanowili mężczyźni (54,1%). Na 100 mężczyzn ogółem przypadało 101,5 kobiet, w tym na wsi 100,5. Ogółem z indywidualnymi gospodarstwami rolnymi związanych było 25,2% kobiet mieszkających na wsi oraz 1,9% mieszkających w miastach. Analogicznie wśród mężczyzn: 25,7% na wsi oraz 1,9% w miastach. W porównaniu do 1988 r. struktura wykształcenia ludności w wieku 15 lat i więcej faktycznie zamieszkałej z użytkownikiem gospodarstwa rolnego w 1996 r. uległa pozytywnej zmianie: zwiększyła się liczba osób z wykształceniem ponadpodstawowym do poziomu 59,6%, a zmniejszyła się liczba osób z wykształceniem podstawowym ukończonym i nieukończonym oraz bez wykształcenia do poziomu 40,4%. Ogólnie jednak poziom wykształcenia ludności związanej z indywidualnymi gospodarstwami rolnymi był stosunkowo niski. W szczególności na wsi liczba osób związanych z gospodarstwami rolnymi z wykształceniem podstawowym, podstawowym niepełnym i bez wykształcenia stanowiła 43,2% ogólnej liczby ludności w wieku powyżej 14 lat związanej z gospodarstwem rolnym na wsi. Struktura ludności w wieku 15 lat i więcej w gospodarstwach domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego w miastach i na wsi (154,7 tys. osób) według poziomu wykształcenia przedstawiała się następująco:

7 6 LUDNOŚĆ W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA 4,2% 3,0% 1,3% 44o/o 36,2% 34,0% Wyższe Policealne Średnie ogólnokształcące H Średnie zawodowe B Zasadnicze zawodowe D Podstawowe ukończone [ 1Podstawowe nieukończonc i bez wykształcenia Liczba ludności zamieszkałej z użytkownikami indywidualnego gospodarstwa rolnego według powszechnego spisu rolnego z 1996 r. wynosiła 197,6 tys. osób, w tym ponad dwie trzecie na wsi (133,3 tys.). Ludność zamieszkała w indywidualnych gospodarstwach rolnych do 5 ha wynosiła na wsi około 104 tys. osób (34% ogółu ludności wiejskiej związanej z rolnictwem), w miastach około 55 tys. (18% ogółu ludności związanej z rolnictwem). W indywidualnych gospodarstwach wiejskich powyżej 10 ha zamieszkiwało jedynie 10,8 tys. osób (3,5%) odpowiednio w miejskich 3,3 tys. (1,1%). Ludność faktycznie zamieszkała w gospodarstwach domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego utrzymywała się z: pracy we własnym gospodarstwie rolnym - 10,9% pracy poza swoim gospodarstwem rolnym, najemna poza rolnictwem - 23,6% emerytury - 16,2% renty inwalidzkiej - 8,6% innych źródeł (praca na rachunek własny, zasiłek dla bezrobotnych, renta rodzinna itp) - 7,3% Na utrzymaniu było 33,4% osób, w tym 21,2% stanowiły dzieci w wieku do 14 lat. Tabl. 4. LUDNOŚĆ ZWIĄZANA Z INDYWIDUALNYMI GOSPODARSTWAMI ROLNYMI WEDŁUG ŹRÓDŁA UTRZYMANIA ' Wyłąc/.nc lub główne źródło utrzymania Ogółem W tym wieś ra/cm mężczyźni kobiety razem mężczyźni kobiety Ogółem - liczba ludności w tys ,6 98,1 99,5 133,3 66,5 66,8 W odsetkach Prąca we własnym gospodarstwie 10,9 8,6 13,3 12,2 9,6 14,7

8 7 Tabl. 4. LUDNOŚĆ ZWIĄZANA Z INDYWIDUALNYMI GOSPODARSTWAMI ROLNYMI WEDŁUG ŹRÓDŁA UTRZYMANIA8' (dok.) Wyłączne lub główne źródło utrzymania Ogółem W tym wieś razem mężczyźni kobiety razem mężczyźni kobiety Praca poza swoim gospodarstwem rolnym - najemna w rolnictwie... 0,3 0,5 0,2 0,3 0,5 0,2 Praca poza swoim gospodarstwem rolnym - najemna poza rolnictwem ,6 29,6 17,7 22,7 28,7 16,7 Praca poza swoim gospodarstwem rolnym - na własny rachunek... 2,3 2,9 1,7 1,9 2,4 1,4 Emerytura... 16,2 17,1 15,3 15,7 16,5 14,9 Renta inwalidzka... 8,6 8,5 8,8 9,5 9,3 9,7 Renta rodzinna... 2,8 0,6 4,9 2,7 0,6 4,9 Zasiłek dla bezrobotnych... 1,3 1,0 1,4 1,3 1,1 1,5 Inne niezarobkowe źródło... 0,6 0,5 0,7 0,6 0,5 0,7 Na utrzymaniu... 33,4 30,7 36,0 33,1 30,8 35,3 w tym dzieci w wieku 0-14 la t ,2 21,7 20,7 21,6 22,1 20,9 a) Bez ludności, dla której nie zbierano informacji o źródle utrzymania U żytkownicy indywidualnych gospodarstw rolnych Według wyników spisu rolnego 1996 r. na terenie województwa katowickiego było 50,7 tys. użytkowników indywidualnych gospodarstw rolnych, oraz około 0,1 tys. gospodarstw organizacji wyznaniowych i in. (o powierzchni powyżej 1 ha użytków rolnych). Wśród użytkowników indywidualnych gospodarstw rolnych było 62,4% mężczyzn i 37,6% kobiet. Taka dysproporcja płci użytkowników gospodarstwa rolnego wynika stąd, że w spisach stosuje się zasadę występowania tylko jednego użytkownika gospodarstwa rolnego i tu najczęściej wskazywany jest mężczyzna. Pozostałych członków gospodarstwa domowego pracujących w gospodarstwie rolnym określa się jako osoby pomagające. Tabl. 5. UŻYTKOWNICY INDYWIDUALNYCH GOSPODARSTW ROLNYCH WEDŁUG WIEKU 1 PŁCI W wieku WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem lat i więcej W tysiącach OGÓŁEM... 50,7 0,1 3,4 9,7 13,4 10,6 4,6 8,9 31,7 0,1 2,4 6,4 8,9 6,8 2,9 4,2 19,0 0,0 1,0 3,3 4,5 3,8 1,7 4,7

9 8 Tabl. 5. UŻYTKOWNICY INDYWIDUALNYCH GOSPODARSTW ROLNYCH WEDŁUG WIEKU I PŁCI (dok.) W wieku WYSZCZEGÓLNIEN1E Ogółem lal i więcej Wodselkach OGÓŁEM 100,0 0,2 6,6 19,2 26,5 20,9 9,0 17,6 Mężczyźni ,0 0,2 7,4 20,3 28,2 21,4 9,1 13,4 K obiety ,0 0,2 5,0 17,5 23,7 20,0 9,0 24,6 Mniej niż jedna trzecia użytkowników indywidualnych gospodarstw rolnych - 15,7 tys. (31%) posiadało w województwie wykształcenie rolnicze (kraj 41,4%). Wykształceniem średnim i wyższym rolniczym legitymowało sie 3,4% użytkowników, zasadniczym zawodowym 4,8%, a kursami rolniczymi 22,8% użytkowników. UŻYTKOW NICY G O SPO DARSTW ROLNYCH WKDLIKi POZIOMU WYKSZTALCKNIA ROLNICZEGO UŻYTKOW NICY G OSPO DARSTW ROLNYCH W KI)l,l!<; POZIOM [I WYKSZTAŁCENIA 0.1% 0.6% r2ą% 4,8% 4,0% 3,8% 1.0% 3,2% 17,7% 33,8% a W yższe 68,9% Policealne brednie ogólnokształcące Wyższe brednie zawodowe El Kursy rolnicze Policealne Hi Zasadnicze zawodowe Be/, wykształcenia rolniczego brednie zawodowe Zasadnicze zawodowe E3 Podstawowe ukończone Podstawowe nieukorsczonc i bez wykształcenia Pracujący w indywidualnych gospodarstwach rolnych Osoby związane z indywidualnymi gospodarstwami rolnymi w wieku 15 lat i więcej, których liczba wynosiła 154,7 tys. pracowały (wg stałej aktywności zawodowej)- wyłącznie lub głównie w swoim gospodarstwie rolnym - 75,3 tys. osób (48,7%) poza swoim gospodarstwem rolnym - 52,4 tys. osób (33,8%). Liczba ludności w omawianej zbiorowości, która nie pracowała była niewielka, gdyż wynosiła 27,1 tys. (17,5%).

10 9 Tabl. 6. PRACUJĄCY WYŁĄCZNIE LUB GŁÓWNIE W SWOIM GOSPODARSTWIE ROLNYM WEDŁUG WIEKU (według stałej aktywności zawodowej) Wick Ogółem wyłącznie Pracujący głównie W tysiącach O G Ó ŁEM... 75,3 74,4 0,9 W % ogółem Przedprodukcyjny... 4,6 4,6 0,1 Produkcyjny... 67,6 67,2 98,7 mobilny... 33,1 32,7 71,9 niem obilny... 34,5 34,5 26,8 Poprodukcyjny... 27,8 28,2 1,2 Wśród ludności pracującej wyłącznie lub głównie w swoim indywidualnym gospodarstwie rolnym 1,1% posiadało wykształcenie wyższe, 15,8% policealne lub średnie, 30,4% zasadnicze zawodowe i 52,7% podstawowe ukończone, nieukończone i bez wykształcenia. Wykształcenie rolnicze posiadało 21,7% tej ludności (w skali kraju 28,9%), w tym ponad dwie trzecie ukończyło jedynie kursy rolnicze. W powszechnym spisie rolnym uzyskano informacje, na temat 77,3 tys. pracujących wyłącznie lub głównie w swoim gospodarstwie rolnym (w badanym tygodniu) dotyczące wkładu pracy w gospodarstwo rolne (liczonej w godzinach dziennie w zależności od pory roku). Z danych tych wynika, że przeciętna liczba godzin pracy w ciągu całego roku osób pracujących wynosiła 5,7 godziny dziennie (kraj 6,5 godz.) przy czym największą grupę stanowiły osoby pracujące 2-4 godzin - 35,4% (kraj 6-8 godz. - 29,1%), ponad 10 godzin dziennie pracowało 9,3% (kraj 12,5%). Omawiani pracujący w 69% byli w wieku produkcyjnym, w 26,9% w wieku poprodukcyjnym, a młodzież w wieku przedprodukcyjnym stanowiła 4,1% omawianej grupy osób. 'Tabl 7 PRACUJĄCY WYŁĄCZNIE LUB GŁÓWNIE W SWOIM GOSPODARSTWIE ROLNYM WEDŁUG ROCZNEGO WKŁADU PRACY (wg aktywności zawodowej w badanym tygodniu) Liczba miesięcy Ogółem Przeciętna dzienna liczba godzin pracy do powyżej 12 W tysiącach OGÓŁEM... 77,3 25,4 15,9 19,2 9,6 5,2 2, ,4 8,2 10,8 16,9 9,4 5,1 2, ,4 3,6 2,2 1,4 0,1 0,1 0, ,5 8,7 2,8 0,9 0,1 0,0 0,0 do ,0 4,9 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0

11 Tabl. 7. PRACUJĄCY WYŁĄCZNIE LUB GŁÓWNIE W SWOIM GOSPODARSTWIE ROLNYM WEDŁUG ROCZNEGO WKŁADU PRACY (wg aktywności zawodowej w badanym tygodniu) - dok. Liczba miesięcy Ogółem Przeciętna dzienna liczba godzin pracy do powyżej 12 W odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 32,8 20,6 24,8 12,5 6,7 2, ,7 100,0 15,7 20,6 32,3 17,9 9,8 3, ,6 100,0 48,2 29,5 18,6 2,9 0,7 0, ,2 100,0 69,2 22,9 7,0 0,8 0,1 0,0 do ,5 100,0 97,2 2,2 0,5 0,1 0,0 0,0 2. Ludność związana z działkami rolnymi o powierzchni do I ha użytków rolnych Z użytkownikami działek rolnych i właścicielami zwierząt było związane łącznie 410,6 tys. osób (odpowiednio 409,3 tys. i 1,3 tys. osób), co stanowi około 10,5% ludności województwa. Ludność związana z użytkownikami działek rolnych w większości mieszkała w miastach 58,3%, a 41,7% na wsi. Tabl. 8. LICZBA I STRUKTURA LUDNOŚCI ZWIĄZANEJ Z DZIAŁKAMI ROLNYMI WEDŁUG WIEKU W YSZCZEGÓł.NIKNIE 1,iczba ludności W wieku * produkcyjnym razem mobilnym nicmobilnym przedprodukcyjnym poprodukcyjnym w tysiącach w % ludności OGÓŁEM 409,3 22,8 59,6 36,6 23,0 17,6 M iasta ,4 21,9 59,7 36,2 23,5 18,4 W ie ś ,9 24,2 59,6 37,2 22,4 16,2 a) Wiek przedprodukcyjny: 0-17 lat; produkcyjny mobilny: lata; produkcyjny nie mobilny; 45-59/64 lata; poprodukcyjny: 60 lat i więcej kobiety, 65 lat i wiecej mężczyźni Dochód z działki rolnej był wyłącznym lub głównym źródłem utrzymania zaledwie 4,6 tys. osób (1,1% ogólnej liczby osób związanych z działkami rolnymi i właścicielami zwierząt). Wśród 332,7 tys. osób - zbiorowości ludności w wieku 15 lat i więcej związanej z użytkownikiem działki rolnej najwięcej (119,1 tys. tj. 35,8% tej zbiorowości) utrzymywało się z pracy najemnej poza rolnictwem. Wysoki był także udział emerytów (24,3%) oraz osób na utrzymaniu (20%).

12 u U żytkow nicy działek rolnych Według wyników spisu rolnego z 1996 r. użytkowników działek rolnych było ponad dwukrotnie więcej niż użytkowników indywidualnych gospodarstw rolnych (121,2 tys. osób wobec 50,7 tys.) z czego 71,1 tys. osób (58,6%) było mieszkańcami miast. Wśród użytkowników działek rolnych było 45,3% kobiet, więcej niż wśród użytkowników indywidualnych gospodarstw rolnych, gdzie odpowiedni odsetek wynosił 37,6%. Wyższy był także udział osób starszych liczących 65 i więcej lat życia (25,3%), z czego 56,8% stanowiły kobiety. Pracujący na działkach rolnych Na działkach rolnych pracowało według stałej aktywności zawodowej wyłącznie lub głównie 80,9 tys. osób (24,5% ogółu osób powyżej 14 lat), pracę poza gospodarstwem wykonywało 135,7 tys. (41,1%) osób, a 113,9 tys. (34,4%) osób nie pracowała. Większość populacji pracujących na działkach rolnych mieszkało w mieście (58,2%). Ponad połowa osób pracujących wyłącznie lub głównie na działce rolnej (około 52%) miała wykształcenie ponadpodstawowe, w tym 31,4% zasadnicze zawodowe, a z wykształceniem podstawowym ukończonym i nieukończonym oraz bez wykształcenia było prawie 48%. Tabl. 9. PRACUJĄCY WYŁĄCZNIE LUB GŁÓWNIE NA DZIAŁKACH ROLNYCH WEDŁUG CECH DEMOGRAEICZNO-SPOŁECZNYCH (według stałej aktywności zawodowej) WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem wyłącznie Pracujący głównie W tysiącach O G ÓŁEM... 80,9 80,8 0,1 Według pici w % ogółem 40,2 40,2 39,8 59,8 59,8 60,2 Według wieku - w % ogółem 2,1 2,1 0,8 60,6 60,5 93,2 19,8 19,7 59,4 40,8 40,8 33,8 37,3 37,4 6,0

13 12 Tabl. 9. PRACUJĄCY WYŁĄCZNIE LUB GŁÓWNIE NA DZIAŁKACH ROLNYCH WEDŁUG CECH DEMOGRAF1CZNO-SPOŁECZNYCH (według stałej aktywności zawodowej) dok. WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem wyłącznie Pracujący głównie Według wykształcenia - w % ogółem 2,2 2,2 5,3 Policealne... 0,8 0,8 0,7 Średnie zaw odow e... 13,2 13,2 34,6 Średnie ogólnokształcące... 4,5 4,5 6,0 Zasadnicze zaw odow e... 31,4 31,4 30,1 Podstawowe ukończone... 44,4 44,4 22,6 Podstawowe nieukończone i bez wykształcenia. 3,5 3,5 0,7 Z uwagi na różnorodność charakteru użytkowania działek, czas pracy na nich mierzony liczbą miesięcy pracy, był również bardzo zróżnicowany. Ponad trzy czwarte pracujących wyłącznie lub głównie na działkach (80,3%) wykonywało tę pracę przez okres trwający do 6 miesięcy w roku. Jednocześnie około jednej dziesiątej liczby osób (11,5%) poświęcało pracy na działce 10 do 12 miesięcy w skali roku. Tabl. 10. PRACUJĄCY WYŁĄCZNIE LUB GŁÓWNIE NA DZIAŁKACH ROLNYCH WEDŁUG MIESIĘCY PRACY W ROKU (według aktywności zawodowej w badanym tygodniu) Liczba miesięcy w tysiącach Ogółem w odsetkach OG Ó ŁEM ,9 100, ,3 11, ,9 8, ,7 24,1 do ,0 56,2 GOSPODARSTWA ROLNE PROWADZĄCE DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ ROLNICZĄ I POZAROLNICZĄ Z powszechnego spisu rolnego wynika, że działalność gospodarczą na rachunek własny w województwie katowickim prowadziło 140,7 tys. gospodarstw rolnych (około 81,5% ogółu gospodarstw rolnych). Użytkownicy pozostałych gospodarstw rolnych (18,5% ogółu), zgodnie z uzyskanymi od nich informacjami, nie prowadzili żadnej działalności gospodarczej, co oznacza iż odłogowali całość posiadanych gruntów i w momencie spisu nie mieli na stanie zwierząt gospodarskich ani też nie przewidywali podjęcia ich chowu.

14 1? Działalność rolniczą i leśną (wyłącznie, lub jako działalność przeważającą) prowadziło 124,8 tys. gospodarstw rolnych (88,7% gospodarstw prowadzących działalność gospodarczą), a pozarolniczą 15,9 tys. (11,3%) gospodarstw. Tabl. 11. GOSPODARSTWA PROWADZĄCE DZIAŁALNOŚĆ NA RACHUNEK WŁASNY WEDŁUG GRUP OBSZAROWYCH UŻYTKÓW ROLNYCH Gospodarstwa prowadzące działalność gospodarczą Grupy obszarowe użytków rolnych ogółem w tym pozarolniczą w tysiącach w % w tysiącach w % RAZEM ,7 100,0 15,9 100,0 1 ha i m niej... 93,8 66,7 11,9 75, ,8 16,2 2,3 14, ,5 11,0 1,3 7, ,6 4,0 0,3 1,9 10 ha i w ięcej... 3,0 2,1 0,1 0,8 Ponad dwie trzecie (67%) gospodarstw prowadzących wyłącznie działalność gospodarczą w zakresie rolnictwa i leśnictwa stanowiły grunty o powierzchni do 1 ha. W gospodarstwach realizujących działalność pozarolniczą (15,9 tys.) również dominowała grupa gospodarstw mających do 1 ha użytków rolnych, których udział wynosił 75%. Prowadzeniem działaności pozarolniczej przez użytkowników gospodarstw lub dorosłych członków ich gospodarstwa domowego w województwie katowickim zajmowało się prawie co dziewiąte gospodarstwo rolne. UŻYTKOWANIE ZIEMI Wyniki powszechnego spisu rolnego 1996 r. wskazują, że według siedziby użytkownika w województwie katowickim z ogólnej powierzchni 670,5 tys.ha: użytki rolne zajmują 342,3 tys. ha, czyli 51,0% ogólnej powierzchni co stanowi 1,9% użytków rolnych kraju,» w powierzchni użytków rolnych 258,7 tys. ha to grunty orne, czyli 38,6% powierzchni ogólnej,» sady zajmują 7,5 tys. ha, tj. 1,1% powierzchni ogólnej,» użytki zielone to 76,1 tys. ha, czyli 11,3% powierzchni ogólnej, - lasy i grunty leśne położone są na 185,7 tys. ha stanowiąc 27,7% powierzchni ogólnej, - pozostałe grunty, tj. powierzchnie pod zabudowaniami, podwórzami, wodami, drogami oraz nieużytki i inne grunty zajmują 142,5 tys. ha, czyli pozostałe 21,3% powierzchni ogólnej w województwie.

15 14 W porównaniu z 1988 r. odnotowano następujące zmiany w strukturze użytkowania ziemi: wzrósł o 3,5 punktu procentowego udział powierzchni użytków rolnych w powierzchni ogólnej, zmalała o 1,6 punktu procentowego powierzchnia lasów i gruntów leśnych, pozostałe grunty zmniejszyły swój udział o 1,9 punktu procentowego. Tabl. 12. STRUKTURA UŻYTKOWANIA GRUNTÓW WYSZCZEGÓLNIENIE w tys. ha Ogółem Sektor prywatny publiczny w odsetkach POWIERZCHNIA OGÓLNA ,5 100,0 100,0 100,0 Użytki ro ln e ,3 51,0 81,0 14,6 grunty o rn e ,7 38,6 62,9 9,0 sady... 7,5 1,1 1,8 0,3 łąki... 55,8 8,3 12,5 3,2 pastwiska... 20,3 3,0 3,8 2,1 Lasy ,7 27,7 6,2 53,9 Pozostałe grunty ,5 21,3 12,8 31,5 STRUKTURA UŻYTKOWANIA GRUNTÓW WEDŁUG SEKTORÓW B Sektor publiczny Hi Scktoi prywatny

16 15 Zdecydowanie większość powierzchni lasów i gruntów pozostałych (pod drogami, wodami, nieużytki i inne grunty) należała do sektora publicznego. Natomiast wśród użytków rolnych przeważała własność prywatna. Powierzchnię odłogów i ugorów na gruntach ornych w gospodarstwach rolnych sektora prywatnego i publicznego łącznie (bez gruntów różnych nie stanowiących gospodarstw rolnych) określono na 42,7 tys. ha, z tego: - w sektorze prywatnym 37,0 tys. ha, - w sektorze publicznym 5,7 tys. ha W gruntach różnych nie stanowiących gospodarstw rolnych wykazano 26,2 tys. ha gruntów ornych, a więc w łącznym bilansie powierzchnia odłogów i ugorów w województwie wyniosła 68,9 tys. ha. Udział odłogowanych i ugorowanych gruntów w powierzchni gruntów ornych łącznie z gruntami różnymi nie stanowiącymi gospodarstw rolnych był w województwie katowickim jednym z największych w kraju i wyniósł 26,6%. STRUKTURA ZASIEWÓW Ogólna powierzchnia zasiewów ziemiopłodów w województwie katowickim według powszechnego spisu rolnego w 1996 r. wynosiła 190,3 tys. ha i stanowiła 1,5% powierzchni zasiewów w skali kraju. W porównaniu z danymi z 1988 r. ogólna powierzchnia zasiewów zmniejszyła się o 23,6%. Tabl 13. POWIERZCHNIA I STRUKTURA ZASIEWÓW WYSZCZEGÓLNIENIE Sektor Ogółem prywatny publiczny w tys. ha w odsetkach w tys. ha w odsetkach w tys, ha w odsetkach Powierzchnia zasiewów ogółem. 190,3 100,0 187,4 100,0 2,9 100,0 Zboża podstawowe z mieszankami ,0 65,1 122,2 65,2 1,8 59,7 Kukurydza... 7,2 3,8 6,8 3,6 0,4 12,4 Strączkowe jadalne na ziarno.... 0,4 0,2 0,4 0,2 0,0 0,1 Ziem niaki... 21,9 11,5 21,9 11,7 0,0 0,9 Przemysłowe... 13,2 7,0 12,8 6,9 0,4 13,6 Pastewne... 12,0 6,3 11,8 6,3 0,2 9,6 Pozostałe... 11,6 6,1 11,5 6,1 0,1 3,7 W strukturze zasiewów znaczny udział w 1996 r. podobnie jak w latach ubiegłych miał sektor prywatny. Jednostki gospodarcze zaliczane do tego sektora obsiały i obsadziły 187,4 tys. ha - 98,5% ogólnego obszaru zasiewów. Udział powierzchni zasiewów sektora publicznego w województwie w 1996 r. był niższy od średniej krajowej (1,5% wobec 3,9% w skali kraju).

17 16 W porównaniu z 1988 r. wyniki powszechnego spisu rolnego 1996 wskazują na zmniejszenie powierzchni: zbóż o 9,7 tys. ha ( o 7,3%) ziemniaków o 15,0 tys. ha (o 40,7%) buraków cukrowych o 0,4 tys. ha (o 9,1%) warzyw o 4,7 tys. ha (o 36,4%) Wyniki powszechnego spisu rolnego 1996 r. po raz pierwszy umożliwiły pogrupowanie indywidualnych gospodarstw rolnych prowadzących uprawę poszczególnych ziemiopłodów. W 1996 r. liczba gospodarstw zajmujących się uprawą wyniosła: pszenicy ozimej - 19,1 tys. tj. 37,5% ogólnej liczby indywidualnych gospodarstw rolnych, pszenicy jarej - 13,4 tys. ( 26,3%) żyta - 15,8 tys. (31,0%) jęczmienia ozimego - 3,3 tys. (6,6%) jęczmienia jarego - 12,4 tys. (24,5%) owsa - 9,4 tys. (18,5%) pszenżyta ozimego - 8,4 tys. (16,5%) pszenżyta jarego - 2,5 tys. (4,9%) mieszanek zbożowych - 11,0 tys. (21,6%) ziemniaków - 35,0 tys. (68,8%) buraków cukrowych - 1,9 tys. (3,7%) rzepaku i rzepiku - 0,8 tys. (1,6%) ZWIERZĘTA GOSPODARSKIE Wyniki spisu powszechnego w czerwcu 1996 r. wykazały stan pogłowia zwierząt gospodarskich: bydła 111,4 tys. sztuk, trzody chlewnej - 235,5 tys. sztuk, a owiec 21,8 tys. szt. Tabl. 14. POGŁOWIE ZWIERZĄT GOSPODARSKICH ( stan w czerwcu 1996 r.) WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem Sektor tys. sztuk 1988=100 publiczny prywatny Bydło... w tym krowy ,4 46, ,8 0,7 109,6 45,5

18 17 Tabl. 14. POGŁOWIE ZWIERZĄT GOSPODARSKICH (dok.) (stan w czerwcu 1996 r.) WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem Sektor tys. sztuk 1988=100 publiczny prywatny Trzoda chlewna ,5 81,2 1,6 233,9 w tym lo c h y... 20,9 74,2 0,1 20,8 O wce... 21,8 13,1 0,0 21,8 Konie... 5,9 48,5 0,2 5,7 Drób 6-miesięczny i starszy ,0 179,1 1885,9 Wyniki powszechnego spisu rolnego w 1996 r. w porównaniu do pełnego spisu rolniczego w czerwcu 1988 r. wykazały, iż w rolnictwie województwa katowickiego wystąpił spadek: pogłowia bydła o 32,3%, w tym krów o 37,2%, owiec o 86,9%,, koni o 51,5%, trzody chlewnej o 18,8%, loch na chów o 25,8%. W czerwcu 1996 r., po raz pierwszy od wielu lat, uzyskano informacje o stanie pogłowia kóz, królików (samic) i zwierząt futerkowych (samic). Pogłowie tych gatunków zwierząt ukształtowało się odpowiednio na poziomie 16,7 tys. szt., 61,7 tys. szt., oraz 1,9 tys. sztuk. W czerwcu 1996 r. udział sektora prywatnego w rolnictwie ogółem był znaczący i dla stada bydła kształtował się na poziomie 98,4%, a w pogłowiu trzody chlewnej - 99,3%. Tabl. 15. STRUKTURA POGŁOWIA BYDŁA, TRZODY CHLEWNEJ I OWIEC (stan w w czerwcu 1988 i 1996 r.) WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem ,0 100,0 19,5 20,5 jałówki i byczki od 6 miesięcy do jednego roku... 16,1 18,8 jałówki jednoroczne i starsze... 11,8 9,8 buhaje, bukaty i inne... 7,9 9,4 44,7 41,5 100,0 100,0 prosięta poniżej 3 m iesięcy... 37,5 36,8 warchlaki od 3 do 6 miesięcy... 32,0 31,6 lochy na chów 6-miesięczne i starsze... 9,7 8,9 w tym prośne... 5,3 5,6 knury i knurki hodowlane,tuczniki, bekony i inne powyżej 6 miesięcy... 20,8 22,7 W strukturze pogłowia bydła ogółem, w porównaniu z czerwcem 1988 r., wzrósł udział stada podstawowego: cieląt (o 1,0 pkt) i grupy młodzieży - jałówek i byczków w wieku od 6 miesięcy do 1 roku (o 2,7 pkt), buhajów, bukatów i innych (o 1,5 pkt) kosztem jałówek 1-rocznych i starszych oraz krów, których udziały procentowe zmniejszyły sie odpowiednio o 2,0 i 3,2 pkt.

19 18 «t u i tu tti tb a S T A H A i w m a STRUKTURA STADA TRZODY CHLEWNEJ SI RUK I URA S TADA BYDŁA Stan w czerwcu, 996 r> Stan w czerwcu 1996 r. 31,6% 36,8% 22,7% 20.5% El Jałówki i byczki do 1 roku a Buhaje Jałówki l-rocmc i starsze Cielęta a 1 rosllr,a Lochy B I uczniki. 0 Warchlaki El Krowy W stadzie trzody chlewnej, w porównaniu ze spisem pełnym z 1988 r. odnotowano spadek w grupie: prosiąt o 0,7 pkt, warchlaków o 0,4 pkt, loch na chów o 0,8 pkt, natomiast wzrost udziału procentowego wystąpił w grupie tuczników o 1,9 pkt. W czerwcu 1996 r. średnio w województwie obsada bydła i owiec na 100 ha użytków rolnych w gospodarstwach spisanych wynosiła odpowiednio 39,6 szt i 7,6 szt, a obsada trzody chlewnej na 100 ha gruntów ornych - 106,8 szt. Średnio biorąc na 100 ha użytków rolnych przypadało: w gospodarstwach o powierzchni od 0,10 ha do 5 ha użytków rolnych 30,1 szt bydła i 36,6 szt trzody chlewnej w gospodarstwach o powierzchni 5-10 ha - 65,8 szt bydła i 125,7 szt trzody chlewnej (kraj 48,5 szt i 100,1 szt), w gospodarstwach o powierzchni powyżej 10 ha - 33,1 szt bydła i 120,4 szt trzody chlewnej (kraj 37,8 szt i 115,6 szt). Największy udział w pogłowiu ogółem bydła i trzody chlewnej miały gospodarstwa rolne o powierzchni użytków rolnych 5-15 ha, tj. odpowiednio 37,3% i 37,2%, a owiec o powierzchni od 0,2 ha do 2 ha - 62,8%. W 1996 r. pogłowie drobiu ogółem wyniosło 2065,0 tys.szt. Największy udział w pogłowiu drobiu ogółem miały kury ,2 tys.szt, tj. 94,6%.

20 19 Tab. 16. POGŁOWIE DROBIU 6-MIESIĘCZNEGOI STARSZEGO WEDŁUG GATUNKÓW (stan w czerwcu 1996 r.) WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem publiczny Sektor prywatny w tysiącach sztuk Drób ogółem ,0 179,1 1885,9 kuiy ,2 178,3 1775,9 w tym nioski ,2 178,3 1670,9 g ę s i... 13,4 0,8 12,6 kaczki... 78,3-78,3 in d y k i... 10,9-10,9 drób pozostały... 8,2-8,2 BUDYNKI I BUDOWLE W powszechnym spisie rolnym zbierano również informacje o budynkach i budowlach według ich rodzajów (obory, stajnie, chlewnie, stodoły, budynki wielofunkcyjne, budynki mieszkalne, szklarnie, tunele foliowe, pieczarkarnie, itp.) u wszystkich użytkowników gospodarstw rolnych. Nie spisywano liczby budynków i budowli według rodzajów u użytkowników indywidualnych działek rolnych i u indywidualnych właścicieli zwierząt. W 1996 r. 46,0 tys. tj. 90,6% indywidualnych gospodarstw rolnych województwa posiadało 103,0 tys. budynków gospodarczych, tj. obór, chlewni, stajni, stodół, budynków wielofunkcyjnych itp. W tej liczbie 19,2% stanowiły budynki wielofunkcyjne i 14,4% obory. Budynki gospodarcze wykorzystywane w indywidualnych gospodarstwach rolnych stanowiły 98,2% ogólnej liczby budynków gospodarczych. Tabl. 17. BUDYNKI I BUDOWLE W GOSPODARSTWACH ROLNYCH a) WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem w tys. sztuk W tym indywidualne gospodarstwa rolne O b o ry... 15,0 14,8 Stajnie... 0,7 0,7 Chlewnie... 10,2 10,0 Owczarnie... 0,1 0,1 K urniki... 6,3 6,1 Budynki wielofunkcyjne... 20,2 19,8 Stodoły... 28,5 28,3 Inne budynki gospodarcze... 1,2 1,0 Szklarnie... 0,9 0,9 Tunele foliow e... 1,6 1,5 0,3 0,3 49,7 49,3 a) Bez budynków u użytkuwników indywidualnych działek rolnych i u indywidualnych właścicieli zwierząi

21 20 Budynki mieszkalne posiadało około 48,4 tys. indywidualnych gospodarstw rolnych, tj. 95,2% ogółu indywidualnych gospodarstw rolnych. Oznacza to, iż 4,8% indywidualnych gospodarstw nie posiadało typowych budynków mieszkalnych, a ich użytkownicy mieszkali w mieszkaniach znajdujących się np. w blokach mieszkalnych. CIĄGNIKI I SAMOCHODY W gospodarstwach rolnych województwa katowickiego było 28,5 tys. ciągników rolniczych. Ciągniki posiadało 22,5 tys. gospodarstw rolnych. Wśród 26,4 tys. ciągników dla których określono okres produkcji ponad połowa (53,6%) stanowiły ciągniki starsze tj. wyprodukowane przed 1980 r. (kraj 45,3%). W ogólnej liczbie ciągników najczęściej występowały ciągniki o mocy 24,1 KM do 40 KM (49,1%). Tabl. 18. CIĄGNIKI I SAMOCHODY UŻYTKOWANE W GOSPODARSTWACH ROLNYCH WYSZCZEGÓLNIENIE ogółem w tys. sztuk Liczba w szt. na 100 gospodarstw Ciągniki... 28,5 16,5 w tym o mocya^: do 8,9 K M... 0,5 0,3 9,9-24,0... 2, ,1-40, ,0 8,1 40,1-60,0... 8,1 4,7 6 0, ,9 1,1 110 i więcej... 0,1 0,5 Samochody osobow e... 97,9 56,7 Samochody ciężarowo-osobowe i ciężarowe... 10,8 6,2 Przyczepy... 13,3 7,7 w tym o ładowności 6 ton i większej... 2,2 1,3 a) U użytkowniku indywidualnych działek rolnych i indywidualnych właścicieli zwierząt ciągniki o mocy powyżej 24 KM były spisane bez podziału na klasy mocy. Samochody osobowe posiadało 56,7% gospodarstw rolnych, natomiast samochody ciężarowo-osobowe i ciężarowe miało co szesnaste gospodarstwo. Wśród 97,9 tys. samochodów osobowych użytkowanych w gospodarstwach rolnych 63,7 tys. (65%) było względnie nowych, gdyż zakupiono je w latach

22 21 MASZYNY ROLNICZE W 1996 r. przeciętnie w województwie udział gospodarstw indywidualnych posiadających ważniejsze maszyny rolnicze w ogólnej liczbie gospodarstw indywidualnych wynosił: kombajny zbożowe - 1,4% kombajny ziemniaczane - 1,2% prasy zbierające -1,7% opryskiwacze sadownicze - 0,1 % Należy zauważyć, iż wiele z w/w maszyn było w dużym stopniu zużytych. Np. ponad 65% kombajnów zbożowych było użytkowanych już od 10 lat lub dłużej. labl. 19. WYBRANE MASZYNY I URZĄDZENIA W GOSPODARSTWACH ROLNYCH WYSZCZEGÓLNIENIE ogółem w tys.sztuk Liczba w sztukach na 100 gospodarstw Kombajny zbożow e... 2,7 1,5 Kombajny ziem niaczne... 2,1 1,2 Kombajny buraczane... 0,6 0,3 Rozsiewacze nawozów... 8,1 4,7 Rozrzutniki obornika... 9,0 5,2 Kosiarki ciągnikowe... 9,4 5,4 Ładowacze chwytakowe... 3,5 2,0 Kopaczki do ziemniaków... 5,9 3,4 Sadzarki do ziemniaków... 6,5 3,8 Przyczepy zbierające... 2,8 1,6 Prasy zbierające... 3,2 1,8 Polowe opryskiwacze ciągnikowe... 6,6 3,8 Sadownicze opryskiwacze ciągnikow e... 0,3 0,2 Dojarki bankowe... 5,5 3,2 Konwiowe schładzarki do m leka... 1,5 0,9 Uwzględniając powierzchnie zasiewów w 1996 r. oraz aktualny stan posiadanych maszyn w gospodarstwach objętych spisem, można przyjąć, że na 100 ha uprawianych zbóż przypadały 2 kombajny zbożowe, na 100 ha upraw ziemniaków prawie 12 kombajnów ziemniaczanych i 35 kopaczek do ziemniaków, a na 100 ha buraków było 14 kombajnów buraczanych.

23 22 INFRASTRUKTURA GOSPODARSTW ROLNYCH Powszechny spis rolny w 1996 r. pozwolił również na zebranie informacji o wyposażeniu gospodarstw w podstawowe elementy infrastruktury technicznej. Tabl. 20. GOSPODARSTWA ROLNE WEDŁUG WYPOSAŻENIA W WYBRANE ELEMENTY INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ WY SZCZEGÓI,N1 EN 1E Ogółem W tym gospodarstwa indywidualne wtys. w % w tys. w % Gospodarstwa: wyposażone w wodociąg sieciowy ,9 79,2 136,7 79,2 pobierające wodę ze studni... 5,9 3,4 5,9 3,4 wyposażone w sieć gazow ą... 47,2 27,3 47,2 27,3 wyposażone w sieć elektryczną 380V... 91,2 52,8 91,1 52,8 odprowadzające ścieki do kanalizacji... 12,0 6,9 11,9 6,9 posiadające telefon... 45,3 26,2 45,1 26,2 Z wodociągu sieciowego korzystało w województwie 79,2% gospodarstw indywidualnych (kraj 47,4%), 3,4% pobierało wodę ze studni (kraj 18,3%), w 6,9% gospodarstw odprowadzono ścieki do sieci kanalizacyjnej (kraj 3,7%). W sieć elektryczną 380V wyposażonych było 52,8% gospodarstw indywidualnych (kraj 68,4%) a z sieci gazowej korzystało 27,3% gospodarstw (kraj 16,9%). Telefon w gospodarstwach posiadało 26,2% gospodarstw indywidualnych (kraj 21,7%). Przytoczone dane oznaczają duży postęp w stosunku do lat 80-tych. Nasycenie w/w elementami infrastruktury spowodowane było oddawaniem do użytku nowych mieszkań wyposażonych w podstawowe instalacje oraz modernizację zasobów już istniejących polegające m.in. na wyposażeniu mieszkań w podstawowe instalacje.

24 23 Załącznik GŁÓWNE ZASADY METODYCZNE / ' <V «Yi 1, / >«r W prow adzenie Powszechny Spis Rolny został przeprowadzony zgodnie z ustawą o powszechnym spisie rolnym 1996 r. z dnia 2 lutego 1996 r. (Dz.U.Nr 34, poz.147). Termin spisu określono w tej ustawie na czerwca 1996 r. według stanu na dzień 12 czerwca, godz Przemiany strukturalne w rolnictwie, jakie się dokonały w okresie ośmiu lat, tj. od przeprowadzonego w 1988 r. pełnego spisu rolnego, a także potrzeba dostosowania statystyki do wymogów Unii Europejskiej, wskazały na konieczność szerszego niż dotychczas opisu gospodarstw rolnych, analizy ich struktury według klasyfikacji obszarowej, nasilenia chowu i upraw, klasyfikacji ekonomicznej, w tym według rodzaju działalności w powiązaniu z: gospodarstwem domowym użytkownika gospodarstwa rolnego, ludnością związaną z rolnictwem i charakterystyką aktywności zawodowej ludności związanej z rolnictwem oraz zamierzeniami użytkowników gospodarstw rolnych do 2000 r. itd. Z uwagi na wyjątkowo obszerny zakres tematyczny Powszechnego Spisu Rolnego 1996 r. oraz dużą liczbę podmiotów objętych spisem (w kraju ponad 3 min gospodarstw i działek rolnych łącznie z bezrolnymi posiadaczami zwierząt gospodarskich, a w województwie katowickim 172,8 ty s. jednostek), w realizacji spisu uczestniczyło łącznie około 66 tysięcy osób, w tym ponad 55 tysięcy rachmistrzów spisowych. Wyniki spisu zostaną opublikowane w bieżącym roku. Główny Urząd Statystyczny wyda 13 publikacji ogólnokrajowych pod następującymi tytułami:» Użytkowanie gruntów i powierzchnia zasiewów,» Zwierzęta gospodarskie,» Budynki, budowle i infrastruktura techniczna,» Użytkowanie i jakość gruntów,» Powierzchnia zasiewów, sadów, łąk i pastwisk,» Ciągniki, maszyny rolnicze i inne środki transportowe,» Ludność związana z rolnictwem - część I i II,» Aktywność zawodowa ludności związanej z rolnictwem - część 1 i 11» Charakterystyka i systematyka gospodarstw rolnych,» Pozarolnicza działalność gospodarstw rolnych,» Przemiany agrarne,» Wybrane elementy sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych i ich zamierzenia na przyszłość,» Rolnictwo na terenach zagrożonych. Na szczeblu wojewódzkim każdy Urząd Statystyczny przygotuje 5 publikacji:» Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i zwierzęta gospodarskie,» Budynki, budowle, infrastruktura techniczna i środki produkcji w rolnictwie,» Ludność związana z rolnictwem i jej aktywność ekonomiczna,» Wybrane elementy sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych i ich działalność pozarolnicza oraz zamierzenia użytkowników gospodarstw do 2000 r.,» Systematyka i charakterystyka gospodarstw rolnych.

25 24 I. ZAKRES I TEMATYKA POWSZECHNEGO SPISU ROLNEGO Powszechny spis rolny przeprowadzono u: użytkowników indywidualnych gospodarstw rolnych, osób fizycznych użytkujących działki rolne, właścicieli zwierząt gospodarskich nie posiadających użytków rolnych lub posiadających użytki rolne o powierzchni poniżej 0,1 ha, osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, których podstawowym rodzajem działalności jest prowadzenie upraw rolnych, warzywnictwa i ogrodnictwa, chów i hodowla zwierząt, działalność usługowa związana z uprawami rolnymi oraz chowem i hodowlą zwierząt (z wyjątkiem działalności weterynaryjnej), gospodarka łowiecka, hodowla i pozyskiwanie zwierząt łownych łącznie z pokrewną działalnością usługową oraz w jednostkach, które niezależnie od rodzaju działalności podstawowej są użytkownikami użytków rolnych o powierzchni przekraczającej 1 ha. Wykazy indywidualnych gospodarstw i działek rolnych oraz właścicieli zwierząt gospodarskich nie posiadających użytków rolnych lub posiadających użytki rolne o powierzchni poniżej 0.1 ha opracowały urzędy gmin i miast, przy wykorzystaniu wyników sprawozdawczości z gospodarstw państwowych, spółdzielczych i spółek, zgodnie z ustawą z dnia 11 maja 1994 r. o zadaniach zleconych gminie, związanych z organizacją i prowadzeniem spisów rolnych (Dz.U. Nr 67, poz. 288). Dla jednostek nie objętych powszechnym spisem rolnym, tj. działek i obiektów rolnych o powierzchni użytków rolnych do 0,1 ha, ogródków działkowych, wspólnot gminnych, działek rolnych i gospodarstw bez użytkowników i o zawieszonej działalności oraz obwodów wyłączonych ze spisu dokonano doszacunku począwszy od szczebla gminnego. Tematyka powszechnego spisu rolnego 1996 r. została ujęta na formularzach spisowych w siedmiu działach: 1. Użytkowanie gruntów w gospodarstwie. II. Powierzchnia zasiewów. III. Zwierzęta gospodarskie. IV. Budynki i budowle, infrastruktura i wyposażenie techniczne. V. Ludność zamieszkała w gospodarstwie domowym z użytkownikiem gospodarstwa rolnego. VI. Wybrane wydatki w gospodarstwie. VII. Działalność rolnicza i pozarolnicza działalność gospodarcza prowadzona przez użytkownika indywidualnego gospodarstwa rolnego oraz osoby dorosłe pozostające we wspólnym z użytkownikiem gospodarstwie domowym.

26 25 W ramach spisu w indywidualnych gospodarstwach rolnych zebrano następujące informacje: 1) dane o osobach będących właścicielami i użytkownikami indywidualnych gospodarstw rolnych oraz o osobach w ich gospodarstwie domowym: a) nazwisko i imiona właściciela, nazwisko i imiona użytkownika indywidualnego gospodarstwa rolnego, b) wykształcenie, c) rok urodzenia, płeć, d) wkład pracy w gospodarstwo rolne - przeciętna liczba miesięcy pracy w ostatnim roku oraz przeciętna dzienna liczba godzin pracy w sezonie wiosennym, letnim, jesiennym i zimowym, e) główne i dodatkowe źródła utrzymania, f) pozarolnicza działalność na rachunek własny, g) czy w ciągu ostatnich trzech miesięcy przed terminem spisu aktywnie poszukiwały pracy poza swoim gospodartwem rolnym, h) czy mogłyby zająć się pracą wyłącznie poza gospodarstwem rolnym; 2) o źródłach utrzymania gospodarstwa domowego; 3) o liczbie pracowników najemnych zatrudnionych w gospodarstwie rolnym; 4) o użytkowaniu gruntów, a w szczególności: a) powierzchnia gruntów ogółem, w tym użytków rolnych (gruntów ornych, sadów, łąk i pastwisk trwałych), lasów i gruntów leśnych oraz pozostałych gruntów i nieużytków, b) zmiany w powierzchni użytków rolnych w ciągu ostatnich sześciu lat, c) powierzchnia zasiewów głównych upraw, 5) o pogłowiu zwierząt gospodarskich według gatunków i grup wiekowo-użytkowych oraz liczbie pni pszczelich; 6) o budynkach, infrastrukturze i wyposażeniu technicznym, w tym: a) rodzaje budynków, budowli i ich powierzchnia, b) liczba ciągników rolniczych i innych środków transportowych oraz maszyn rolniczych, c) źródła zaopatrzenia w wodę, sposoby odprowadzania ścieków i usuwania śmieci, d) wyposażenie w sieć elektryczną, gaz i telefon, e) rodzaje urządzeń melioracyjnych; 7) o zadłużeniu gospodarstw rolnych;

27 26 8) o działalności gospodarczej (rolniczej i pozarolniczej) prowadzonej przez użytkownika gospodarstwa rolnego lub osobę pozostającą z użytkownikiem we wspólnym gospodarstwie domowym ; 9) o ważniejszych wydatkach poniesionych w okresie od 1 lipca 1995 r. do 12 czerwca 1996 r. i planowanych do 2000 r.; w tym na: a) zakup gruntów, b) budowę lub modernizację budynków, c) powiększenie stada podstawowego, d) zakup ciągników i innych środków transportowych oraz maszyn rolniczych; 10) o przewidywaniach dotyczących zmian w funkcjonowaniu gospodarstwa rolnego do 2000 r. Dla osób fizycznych użytkujących działki rolne zebrano również powyższe informacje z wyłączeniem tych, o których mowa w pkt.9, a dla właścicieli zwierząt gospodarskich zebrano informacje określone w punktach: 1,4 i 5. W ramach spisu u osób prawnych i w jednostkach organizacyjnych nie mających osobowości prawnej zebrano informacje, o których mowa w punktach 3-9. Zgodnie z ustawą, po dokonaniu spisu, tj. w dniach od 26 czerwca do 2 lipca 1996 r. przeprowadzono spis kontrolny w wylosowanych 5 obwodach spisowych w każdym województwie (łącznie w ok. 12 tysiącach gospodarstw rolnych). II. WAŻNIEJSZE DEFINICJE, POJĘCIA SPISOWE I ZASADY SPISYWANIA Za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w tym indywidualne gospodarstwa rolne i działki rolne. Za indywidualne gospodarstwo rolne uważa się gospodarstwo rolne o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 1 ha, będące własnością lub znajdujące się w użytkowaniu tej samej osoby fizycznej lub grupy osób. Za działkę rolną uważa się gospodarstwo rolne o powierzchni użytków rolnych od 0,1 ha do 1 ha włącznie. Za indywidualnych właścicieli zwierząt gospodarskich nie posiadających użytków rolnych lub posiadających użytki o powierzchni mniejszej niż 0,1ha należy uważać osoby prywatne posiadające zwierzęta gospodarskie : bydło, trzodę chlewną konie, owce, kozy, drób. zwierzęta futerkowe oraz pnie pszczele, przy czym spisu dokonano wówczas, gdy posiadali: I sztukę bydła lub (i) 5 sztuk trzody chlewnej albo I lochę lub (i) 3 sztuki owiec bądź kóz lub (i) 1 konia lub (i) 30 sztuk drobiu lub (i) 5 sztuk samic zwierząt futerkowych (w tym królików) lub (i) 1 pień pszczeli.

28 27 Za użytkownika indywidualnego gospodarstwa rolnego lub użytkującego działkę rolną uważa się osobę fizyczną lub grupę osób, które faktycznie użytkują grunty, niezależnie od tego, czy są właścicielami, dzierżawcami, czy użytkują je z innego tytułu i niezależnie od tego, czy grunty te są zlokalizowane w jednej, czy w kilku gminach. Za gospodarstwo domowe użytkownika gospodarstwa rolnego uważa się zespół osób mieszkających i utrzymujących się wspólnie, jeżeli wśród nich jest osoba prowadząca indywidualne gospodarstwo rolne lub użytkująca działkę rolną. Do ogólnej powierzchni gruntów gospodarstwa (działki) zaliczono wszystkie bez wyjątku grunty wchodzące w skład gospodarstwa (działki), a więc wszystkie grunty użytkowane rolniczo (grunty orne, sady, ogrody przydomowe oraz grunty pod szklarniami i inspektami, łąki i pastwiska), wszystkie związane z nimi grunty użytkowane nierolniczo, jak lasy, podwórza, grunty pod zabudowaniami lub przeznaczone pod zabudowę, ogrody ozdobne, grunty pod wodami, drogi, torfowiska, kamieniołomy, żwirownie itp. oraz nieużytki, niezależnie od tytułu władania (własne, dzierżawione na zasadzie umowy i bezumownie, użytkowane z innego tytułu). Indywidualne gospodarstwa rolne spisywano w miejscu zamieszkania użytkownika i tam ujmowano całkowitą, ogólną powierzchnię, niezależnie od miejsca położenia gruntów. III. WAŻNIEJSZE GRUPOWANIA I ZAKRES PUBLIKOWANIA DANYCH Dane dotyczące użytkowania gruntów i powierzchni zasiewów zostały ujęte w dwóch podstawowych grupach, tj w sektorze publicznym i sektorze prywatnym. Do sektora publicznego zaliczono gospodarstwa własności państwowej (Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych), gospodarstwa będące własnością komunalną (gmin) oraz gospodarstwa stanowiące własność mieszaną (spółki z przewagą mienia państwowego). W sektorze prywatnym podstawowymi formami są: własność prywatna krajowa (gospodarstwa indywidualne, w tym indywidualne gospodarstwa rolne, gospodarstwa spółdzielcze i spółki prywatne), własność zagraniczna i własność mieszana. W publikacji w ramach sektora publicznego prezentuje się dane dla gospodarstw: - własności państwowej, w tym gospodarstw skarbowych W ramach sektora prywatnego dane zestawiono dla: gospodarstw indywidualnych, w tym dla indywidualnych gospodarstw rolnych, spółdzielni produkcji rolniczej, które obejmująrolnicze spółdzielnie produkcyjne, spółdzielnie kółek rolniczych i inne gospodarstwa spółdzielcze o przeważającej działalności rolniczej. Gospodarstwa indywidualne obejmują: indywidualne gospodarstwa rolne, tj. gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha, prowadzone przez rolników na gruntach własnych i niewłasnych,

29 28 indywidualne działki rolne o powierzchni użytków rolnych od 0,1 ha do 1 ha włączne użytkowane rolniczo przez osoby prywatne, pracownicze ogrody działkowe, wspólnoty gminne, indywidualne gospodarstwa i działki rolne położone na terenach obwodów wyłączonych z powszechnego spisu rolnego oraz z różnych przyczyn nie spisane, działki i obiekty rolne o powierzchni użytków rolnych do 0,1 ha łącznie doszacowane na poziomie każdej z gmin w oparciu o rozliczenie gruntów, uwzględniające wyniki powszechnego spisu rolnego 1996 r. W zbiorczym rozliczeniu gruntów ujęto również grunty różne sektora publicznego i sektora prywatnego nie stanowiące gospodarstw rolnych (łącznie z lasami państwowymi), opisane na podstawie: sprawozdań R-02 - o użytkowaniu gruntów w gminie lub w mieście; sprawozdań R-05 - o użytkowaniu gruntów, powierzchni zasiewów i zbiorach w jednostkach państwowych i spółdzielczych; bilansu gruntów opracowanych w ramach prac przygotowawczych do powszechnego spisu rolnego i doszacunków pospisowych. Danejednostkowe pozyskano z dokładnością dojednego ara. Od poziomu gminy, dane zbiorcze dla poszczególnych grup gospodarstw (obszarowych) automatycznie zaokrąglono do 1 hektara, w związku z czym mogą wystąpić pewne nieścisłości rachunkowe. Liczby te są poprawne pod wzglądem merytorycznym. Niezależnie od powyższych zbiorczych grupowań - rozliczeń makroekonomicznych według grup użytkowników - dla gospodarstw rolnych dokonano agregacji danych pod względem badanych cech, w większości według wytycznych podanych w "Programme for the World Census of Agriculture 2000", opracowanych przez FAO Statistical Development Séries, a także analizy wyników spisu próbnego i propozycji kierunków analizy wyników powszechnego spisu rolnego opracowanych przez dr. inż Włodzimierza Dąbkowskiego - doradcę Prezesa GUS. Zasady klasyfikacji i grupowania, przedyskutowane i przyjęte przez Zespół ds. Powszechengo Spisu Rolnego 96, którym kierował dr inż. Lesław Zalewski - Pełnomocnik Prezesa GUS, mają odpowiednie zastosowanie w wymienionych publikacjach. Przyjęto grupowania według: grup obszarowych powierzchni ogólnej, wyodrębniając następujące grupy: do 1 ha, 1-2, 2-3, 3-4, 4-5, 5-7, 7-10, 10-15, 15-20,20-30,30-50,50-100, , , , ,1000 i więcej; grup obszarowych powierzchni użytków rolnych, wyodrębniając następujące grupy: do 1 ha, 1-2, 2-3, 3-5,5-7, 7-10,10-15,15-20,20-30,30-50, , , , , ,1000 i więcej; (przy grupowaniu powierzchni zarówno ogólnej, jak też i użytków rolnych przyjęto przedziały: 0,10-0,19; 0,20-0,49; 0,50-1,00; 1,01-1,99; 2,00-2,99; 3,00-3,99; 4,00-4,99; 5,00-6,99; 7,00-9,99; 10,00-14,99; 15,00-19,99; 20,00-29,99; 30,00-49,99; 50,00-99,99; 100,00-199,99 ha itd.) grup obszarowych powierzchni użytków rolnych według rodzaju użytków, wyodrębniając następujące grupy: do I ha, 1-2, 2-3, 3-5, 5-7, 7-10, 10-15, 15-20, 20-30, 30-50, 50 i więcej; grup obszarowych gruntów pod zabudowaniami: do 0,1 ha, 0,1-0,2, 0,2-0,5, 0,5-1, 1-2, 2 i więcej;

30 29 grup obszarowych gruntów pod wodami użytkowymi: do 0,1 ha, 0,1-0,2; 0,2-05; 0,5-1; 1-2; 2-3; 3-5; 5-10; 10-15; 15-20; 20 i więcej; grup obszarowych gruntów pod zasiewami ogółem i według upraw, wyodrębniając następujące grupy: do 1 ha, 1-2,2-3, 3-5, 5-7, 7-10, 10-15, 15-20, 20-30, 30-50, 50 i więcej; wskaźnika jakości gruntów: do 0,4, 0,4-0,7, 0,7-1, 1 i powyżej; powierzchni w m2 szklarni i tuneli foliowych: do 60,60-130, , , , , , 2500 i więcej: powierzchni w m2 pieczarkami: do 60, , , , , 800 i więcej; roku budowy i modernizacji budynków: przed 1918, , , , , , , , , , ; wyposażenia w siłę pociągową: bez żywej i mechanicznej siły pociągowej, z żywą siłą pociągową z 1 ciągnikiem, z 2 ciągnikami, z 3 ciągnikami, z 4 i więcej ciągnikami; - roku produkcji ciągnika w podziale na okresy; do 1950, , , , , , , , , 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996; mocy w KM silnika w ciągniku: do 8,9, 9-24, 24,1-40, 40,1-60,0, 60,1-110, powyżej 110,1; celu i wartości produkcji sprzedanej: nie prowadzące produkcji, produkujące na własne potrzeby, produkujące głównie na własne potrzeby, produkujące głównie na sprzedaż, których wartość produkcji sprzedanej wynosiła: , , , , , zł i więcej; kierunków produkcji rolniczej: hodowla i nasiennictwo, sadownictwo i warzywnictwo, pozostałe uprawy roślinne, działalność usługowa, działalność związana z pozyskiwaniem drewna, pozostała działalność związana z łowiectwem i leśnictwem, produkcja zawieszona lub brak produkcji, brak specjalizacji; perspektyw rozwojowych gospodarstwa: rozwojowe, nierozwojowe, brak zdecydowanej opinii; skali natężenia chowu poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich; liczby pracujących z podziałem na pracujących w gospodarstwie rolnym i poza gospodarstwem według stałej aktywności zawodowej; liczby osób zamieszkałych w gospodarstwie domowym z użytkownikiem gospodarstwa rolnego według źródeł utrzymania; - cech charakteryzujących użytkowników gospodarstw rolnych według: wieku, płci, mężczyźni - poniżej 25 lat, 25-34, 35-44,45-64,65 i więcej lat oraz kobiety - poniżej 25 lat, 25-34, 35-44,45-64, 65 i więcej lat; - poziomu wykształcenia rolniczego użytkownika: wyższe i policealne rolnicze, średnie zawodowe i zasadnicze rolnicze, kursy rolnicze i bez wykształcenia rolniczego;

31 30 grup obszarowych gruntów pod wodami użytkowymi: do 0,1 ha, 0,1-,2; 0,2-05; 0,5-1; 1-2; 2-3; 3-5; 5-10; 10-15; 15-20; 20 i więcej; wykształcenie ludności z podziałem na: wyższe rolnicze, policealne rolnicze, średnie rolnicze, zasadnicze zawodowe rolnicze, kursy rolnicze, bez wykształcenia rolniczego; ludności faktycznie zamieszkałej w gospodarstwach domowych z użytkownikiem gospodarstw rolnych uwzględniające dla kobiet i dla mężczyzn następujące przedziały wiekowe: 0-14, 15-19, 20-29, 30-39,40-49, 50-59, 60-64, 65 lat i więcej oraz wiek nie ustalony; poziomu wykształcenia ludności faktycznie zamieszkałej w gospodarstwach domowych z użytkownikiem gospodarstw domowych dla kobiet i mężczyzn: wyższe - w tym rolnicze, policealne - w tym rolnicze, średnie zawodowe - w tym rolnicze, średnie ogólnokształcące, zasadnicze zawodowe - w tym rolnicze, podstawowe nieukończone i bez wykształcenia, nie ustalone; inne grupowania gospodarstw według cech ujętych w spisie nie wymienione wyżej. W kolejnych publikacjach będą prezentowane i analizowane gospodarstwa według wyżej wymienionych klasyfikacji i powiązań między grupami cech charakteryzujących gospodarstwa rolne.

32 Spis treści Uwagi o g ó ln e...1 Struktura organizacyjna ro ln ictw a... 2 Ludność: Ludność związana z indywidualnymi gospodarstwami rolnymi powyżej 1 ha użytków rolnych...4 Ludność związana z działkami rolnymi o powierzchni do 1 ha użytków ro ln y c h...10 Gospodarstwa rolne prowadzące działalność gospodarczą rolniczą i p ozarolniczą...12 Użytkowanie z ie m i...13 Struktura zasiew ów Zwierzęta gospodarskie Budynki i b u d o w le...19 Ciągniki i sam och ody...20 Maszyny ro ln ic z e Infrastruktura gospodarstw ro ln y c h...22 Główne zasady metodyczne (załącznik)...23 Wykresy Struktura użytkowania gruntów w sektorze piywatnym i p ublicznym...2 Struktura powierzchni ogólnej indywidualnych gospodarstw rolnych według grup obszarowych w 1988 i Ludność w wieku 15 lat i więcej według poziomu wykształcenia...6 Użytkownicy gospodarstw rolnych według poziomu wykształcenia r o ln ic z e g o...8 Użytkownicy gospodarstw rolnych według poziomu w yk ształcen ia... 8 Struktura użytkowania gruntów według sektorów Struktura stada bydła - stan w czerwcu Struktura stada trzody chlewnej - stan w czerwcu

33 Nakład 200 egz. Format A4 Ur/.ąd Statystyczny w Katowicach Dział Poligraficzny Zam. 78/97