B I U R O P R O J E K T Ó W P K Z A R K O N A. Kraków Fort nr 49 Krzesławice

Transkrypt

1 B I U R O P R O J E K T Ó W P K Z A R K O N A Spółka z o.o Kraków, pl. Sikorskiego 3/9 tel.: , , , fax: OBIEKT: Kraków Fort nr 49 Krzesławice ADRES: INWESTOR: NUMERY DZIAŁEK: NAZWA OPRACOWANIA OŚWIADCZENIE Kraków, os. Na Stoku 27 b MłodzieŜowy Dom Kultury, fort 49 Krzesławice Kraków, os. Na Stoku 27 b Nr. 206/2, obr.10 Nowa Huta Projekt budowlany zabezpieczenia ścian zewnętrznej kaponiery czołowej i wschodniej fortu Krzesławice NiŜej podpisani projektanci i sprawdzający oświadczają, Ŝe projekt niniejszy został sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej. ( art. 20, ust.4, pkt. 2 - Prawo Budowlane Dz.U. z 2003 r. Nr 207, poz z późn. zm.) Autorzy: Architektura i zagospodarowanie terenu: mgr inŝ. arch. Paweł Górkiewicz upr. RP Upr-432/94, upr. kons.39/97 Podpis Sprawdzający: mgr inŝ. arch. GraŜyna Szafruga RP -Upr. 201 / 92 upr. PSOZ 373/94 Program Konserwatorski Mgr. Agata Mamoń Opinia Geotechniczna Mgr Tomasz Kozioł Upr. VIII-0149 Kraków, wrzesień 2011 r.

2 Obiekt: Nazwa opracowania: Kraków Fort nr 49 Krzesławice Projekt budowlany zabezpieczenia ścian zewnętrznej kaponiery czołowej i wschodniej fortu Krzesławice Adres: Kraków, os. Na Stoku 27 b SPIS ZAWARTOŚCI l.p. Nazwa strony Nr rys. 1. Strona tytułowa A - 2. Spis zawartości B - 3. Dokumentacja uzupełniająca C-C8-4. Architektura i Program Prac Konserwatorskich Opinia Geotechniczna Ekspertyza konstrukcyjna 57 -

3 Obiekt: Nazwa Opracowania : Kraków Fort nr 49 Krzesławice Projekt budowlany zabezpieczenia ścian zewnętrznej kaponiery czołowej i wschodniej fortu Krzesławice Adres: Kraków, os. Na Stoku 27 b DOKUMENTACJA UZUPEŁNIAJĄCA - SPIS ZAWARTOŚCI L.p. Nazwa strony 1 Oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością C1 na cele budowlane 2 Akt powierzenia stanowiska dyrektora MDK C2 3 Decyzja Zarządu Miasta Krakowa w sprawie przekazania na rzecz C3 MDK nieruchomości 4 UpowaŜnienie do działania w imieniu Inwestora C4 5 Zaświadczenia i uprawnieniach projektantów C5-C8

4 B I U R O P R O J E K T Ó W P K Z A R K O N A Spółka z o.o Kraków, pl. Sikorskiego 3/9 tel.: , , , fax: OBIEKT: numer umowy: 1/2011 Kraków Fort nr 49 Krzesławice ADRES: INWESTOR: NUMERY DZIAŁEK: NAZWA OPRACOWANIA Kraków, os. Na Stoku 27 b MłodzieŜowy Dom Kultury, fort 49 Krzesławice Kraków, os. Na Stoku 27 b Nr. 206/2, obr.10 Nowa Huta Projekt budowlany zabezpieczenia ścian zewnętrznej kaponiery czołowej i wschodniej fortu Krzesławice Autorzy: Projektował: mgr inŝ. arch. Paweł Górkiewicz Upr.. RP UPR 432 / 94 Podpis Opracował: student architektury Michał Misiak Sprawdziła: mgr inŝ. arch. GraŜyna Szafruga RP -Upr. 201 / 92 upr. PSOZ 373/94 Program Konserwatorski Mgr Agata Mamoń Kraków, wrzesień 2011 r.

5 Obiekt: Kraków Fort nr 49 Krzesławice Adres: Kraków, os. Na Stoku 27 b Nazwa Opracowania: Projekt budowlany zabezpieczenia ścian zewnętrznej kaponiery czołowej i wschodniej fortu Krzesławice Nr umowy: 1/2011 SPIS ZAWARTOŚCI l.p. Nazwa strony Nr rys. 1. Strona tytułowa 1-2. Spis zawartości 2-3. Opis techniczny Program Konserwatorski BIOZ 34a-34b 4. Część rysunkowa: Sytuacja 35 A1 Kaponiera czołowa rzut poziomy 36 A2 Kaponiera wschodnia rzut poziomy 37 A3 Przekrój A-A 38 A4 Przekrój B-B 39 A5 Przekrój C-C 40 A6 Przekrój D-D 41 A7 Przekrój E-E 42 A8 Przekrój F-F 43 A9 Przekrój G-G 44 A10 Detal A nasyp na stropach kaponier 45 A11 Detal B zabezpieczenie przeciwerozyjne skarp fosy 46 A12

6 Opis techniczny do projektu architektoniczno - budowlanego 1. Przedmiot i zakres opracowania. Przedmiotem opracowania jest projekt budowlany zabezpieczenia ścian odsłoniętej kaponiery czołowej i wschodniej w forcie Krzesławice oraz odtworzenie fosy w najbliŝszym otoczeniu. Zakres opracowania obejmuje: - odkopanie obu kaponier do poziomu pierwotnego dna fosy - odsłonięcie betonowych stropów - zabezpieczenie stropów przed wilgocią - wykonanie nasypów ziemnych na stropach - odtworzenie w najbliŝszym sąsiedztwie kaponier fosy 2. Adres lokalizacji Kraków, os. Na Stoku 27 b 3. Inwestor. MłodzieŜowy Dom Kultury, fort 49 Krzesławice Kraków, os. Na Stoku 27 b 4. Podstawa opracowania. Umowa zawarta z Inwestorem. Inwentaryzacja geodezyjna Odkrywki i wizje lokalne w budynku; Materiały archiwalne Mapa sytuacyjno-wysokościowa w skali 1:500 Ustalenia z Inwestorem. Wizje lokalne Obowiązujące normy i przepisy. Badania archeologiczne i architektoniczne 5. Autor opracowania. Biuro Projektów PKZ ARKONA Sp. z o. o., Plac Sikorskiego 3/9, Kraków: 6. Stan własności. Gmina Kraków w uŝytkowaniu MłodzieŜowego Domu Kultury, fort 49 Krzesławice 7. Wpływ inwestycji na środowisko. Projektowana inwestycja nie będzie miała ujemnego wpływu na środowisko i nie stanowi rodzaju inwestycji zaliczanej do szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi lub mogących pogorszyć stan środowiska w rozumieniu przepisów Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dn Podstawowe parametry powierzchniowe i kubaturowe remontowanej części obiektu. Powierzchnia wykopu 1744 m 2 Kaponiera czołowa 1103 m 2 Kaponiera wschodnia 641 m 2

7 Kubatura wykopu 5865 m 3 Kaponiera czołowa 3817 m 3 Kaponiera wschodnia 2048 m 3 9. Lokalizacja i opis ogólny terenu. Obiekt połoŝony na wys. 275 m. n.p.m., 150 m od szczytu wzgórza, na styku osiedli Na Stoku i Wzgórza Krzesławickie; w obszarze wydzielonym ulicami: Architektów (od południa), Urbanistów (od wschodu), Kantorowicką (od północnego zachodu) Opis stanu istniejącego. Fort Krzesławice uŝytkowany jest przez MDK. Jest to obiekt o złoŝonej konstrukcji; w znacznej części ziemnej oraz betonowej i ceglanej. Porównując go ze stanem pierwotnym, moŝna stwierdzić, Ŝe pomimo niekorzystnych zmian, zwłaszcza dotyczących wału artylerii oraz fosy, czytelny jest jego rzut w granicach fosy oraz równi ogniowej. PrzewaŜające gabarytem struktury ziemne - wał i fosa w znacznej części są zniszczone. Wał obecnie w znacznym stopniu zniwelowany, na koronie jego części zachodniej zachowana część betonowych schronów w poprzecznicach. Fosa w znaczniejszej części zasypana, zachowana tylko w we wschodnim odcinku barkowym oraz w odcinku zapola. Częściowo zachowane są wały zapola, ale zniekształcone przez zbiorniki wodne; nie istnieje bastion zapola. Dobrze zachowane są: koszary szyjowe (zniesiony nasyp na nich), schron główny częściowo wtopiony w wał artylerii i o częściowo zniesionych zasypach; kojec podwójny, wbudowany w czoło wału, z prowadząca do niego poterną, oraz kojec barkowy wschodni, równieŝ z prowadząca do niego poterną. Koszary szyjowe, o półbastionowo załamanej linii, są budynkiem monolitycznym zbudowanym z lanego betonu fortecznego, o komorach nakrytych kolebkami z tegoŝ materiału, których ściany czołowe (występujące w elewacjach) zbudowane są z cegieł. Schron główny, wydłuŝony w kierunku wschód-zachód budynek o konstrukcji monolitycznej z lanego betonu fortecznego (bez zbrojeń); wtórnie podzielony poprzecznymi, betonowymi ścianami, betonowe sklepienia kolebkowe. Kojec podwójny, znajduje się pod nasypem wału artylerii, w centralnej części fosy czołowej, połoŝony symetrycznie na poprzecznej osi fortu; rzut symetryczny do osi północ-południe; dostępny poterną załoŝona na osi i przecinającą schron główny. Kojec barkowy wschodni, załoŝony w prawym barku, pod nasypem wału artylerii; dostępny korytarzem z korony częściowo zniszczonego wału artylerii; w barku zachodnim odpowiadał mu identyczny kojec, obecnie zniszczony. 12. Warunki gruntowo-wodne. Warunki geotechniczne określono zgodnie z wytycznymi norm: PN 81 / B 03020, PN 86 / B W badanym podłoŝu do głębokości 4,0 m ppt stwierdzono osady plejstoceńskie w postaci gruntów średnio spoistych i spoistych zwięzłych. Nie zaobserwowano procesów geodynamicznych, które mogą destabilizować grunty. Wydzielono następujące warstwy gruntów : Warstwa I: Nasyp budowlany w postaci tłucznia wapiennego z domieszką gliny, występujący w obrębie kaponiery wschodniej fortu do głębokości posadowienia kaponiery tj 1,0m ppt

8 Warstwa II: Grunt średnio spoisty w postaci gliny pylastej, barwy rdzawo - brązowej, mało wilgotny w stanie twardoplastycznym. Warstwa III: Grunt spoisty zwięzły w postaci gliny zwięzłej, barwy rdzawo-brązowej, wilgotny w stanie plastycznym.. Warstwa IV: Grunt niespoisty w postaci piasku drobnego, barwy rdzawo-ŝółtej, wilgotny w stanie średniozagęszczonym. 13.Opis rozwiązań projektowych W związku z prowadzonymi badaniami fortu odsłonięto część kaponiery czołowej i wschodniej. W wyniku powstałych wniosków zadecydowano o odsłonięciu całości budowli i zabezpieczeniu ich przed dalszą destrukcją, oraz odtworzeniu części fosy w najbliŝszym otoczeniu Kaponiera czołowa Projektuje się odkopanie muru zewnętrznego kaponiery i odtworzenie fosy do poziomu pierwotnego, zachowanego bruku. Od skrzydeł kaponiery czołowej odchodzą w stronę wschodniej i zachodniej pozostałości po wyburzonym murze Carnota. Zakłada się wykonanie wykopu do 10 m w poziomie dna fosy od wyjścia wypadowego z potern, zachowując koronę pozostałości muru Carnota. Szczegółowy zakres projektowanych robót a). odsłonięcie betonowych stropów nad kazamatą działową, nad kazamatą strzelecką i nad poterną wschodnią i zachodnią. b). odsłonięcie zewnętrznych murów kazamaty strzeleckiej od strony wschodniej i zachodniej wraz z wyjściami z potern. c). wybranie ziemi w przestrzeni fosy po obu stronach kaponiery do poziomu zachowanego bruku w dnie fosy. Przed czołem kazamaty działowej poziom fosy projektuje się jako wyŝszy, równy z koroną ceglanego muru oporowego. d). odsłonięcie schodkowego, ceglanego muru oporowego ( po obu stronach) w zakresie pozwalającym na wykonanie prac zabezpieczających ( około 1,5 m od muru). e). odtworzenie ziemnego zasypu nad kaponierą w kształcie pierwotnym szczegółowy opis poniŝej f). odtworzenie fosy w kształcie pierwotnym z wyeksponowaniem zachowanych pozostałości muru Carnota szczegółowy opis poniŝej Kaponiera wschodnia Projektuje się takŝe odkopanie muru zewnętrznego kaponiery i odtworzenie fosy do poziomu pierwotnego, zachowanego bruku. Od kaponiery odchodzą w stronę południową i zachodnią pozostałości po wyburzonym murze Carnota. Zakłada się wykonanie wykopu do 10 m w poziomie dna fosy od wyjścia wypadowego z poterny w kierunku południowym, zachowując koronę pozostałości muru Carnota, oraz wykonanie wykopu j.w. w kierunku kaponiery czołowej. Szczegółowy zakres projektowanych robót a). odsłonięcie betonowych stropów nad kazamatą i nad poterną z wyjściem do fosy. b). odsłonięcie zewnętrznych murów kazamaty od strony wschodniej i północnej wraz z wyjściami z poterny. c). wybranie ziemi w przestrzeni fosy po obu stronach kaponiery do poziomu zachowanego bruku w dnie fosy. d). odtworzenie ziemnego zasypu nad kaponierą w kształcie pierwotnym szczegółowy opis poniŝej

9 e). odtworzenie fosy w kształcie pierwotnym z wyeksponowaniem zachowanych pozostałości muru Carnota oraz odtworzenie na odcinku 4-5m do pełnej pierwotnej wysokości szczegółowy opis poniŝej Odtworzenie fos Projektuje się rekonstrukcję fos w kształcie pierwotnym. Zakłada się wybranie zasypów ziemnych z ukształtowaniem nachylenia skarp do ~ 45. W celu zabezpieczenia skarpy przed spłynięciem projektuje się zastosowanie systemu np. GEOWEB - na odsłoniętą wierzchnią warstwę ziemi naleŝy połoŝyć geowłókninę mocowana szpilkami. Na nią połoŝyć gaokratę równieŝ szpilowaną. Grubość geokraty 75mm. Na warstwy wzmacniające nasypać ziemie urodzajną i obsiać mieszanką nasion trawy: Kostrzewa owcza Spartan 10% Kostrzewa czerwona rozłogowa Jagna, Leo 40% Wiechlina łąkowa Alicja 10% Rajgras angielski Inka 20% Kostrzewa róŝnolistna Sawa 20% Odtworzenie nasypu na betonowych stropach kaponier Na odsłonięte stropy, po zabiegach konserwatorskich projektuje się wykonanie nasypów ziemnych, w kształcie pierwotnym. W celu zabezpieczenia przed osuwaniem się warstw zasypu równolegle do krawędzi gzymsu w odległości 50 cm do niego, naleŝy na cemencie połoŝyć pas z łamanego wapienia. W nim co 50 cm dać rurki drenarskie o średnicy 20 mm. Na beton połoŝyć warstwę izolacyjną np. dwuskładnikową elastyczną zaprawę cementową BETECK FLEX. Wykonać zasyp z łamanego wapienia ( cm ) o grubości 40 cm. Na nią dać cienką warstwę klińca dla ustabilizowania. Następnie wykonać nasyp ziemny z materiału miejscowego ubijając warstwami do wysokości 190 cm od poziomu stropu. Zabezpieczyć skarpy w systemie Geoweb. Na warstwy wzmacniające nasypać ziemie urodzajną i obsiać mieszanką nasion trawy: Kostrzewa owcza Spartan 10% Kostrzewa czerwona rozłogowa Jagna, Leo 40% Wiechlina łąkowa Alicja 10% Rajgras angielski Inka 20% Kostrzewa róŝnolistna Sawa 20% Odprowadzenie wód opadowych Projektuje się wykonanie studzienek rozsączających do głębokości warstwy IV z kratkami Ŝeliwnymi w poziomie bruku dna fosy Zieleń Ze względu na odsłonięcie fosy, projektuje się wycięcie z przyczyn rekonstrukcyjno konserwatorskich i sanitarnych trzech drzew rosnących w przestrzeni fosy Skarpy i nasypy obsiane trawą. Opracował mgr inŝ. arch. Paweł Górkiewicz

10 14. Program prac konserwatorskich dla elewacji kaponier: barkowej wschodniej i podwójnej zw.czołową fortu nr 49 krzesławice Wstęp Przedmiotem opracowania są elewacje kaponier fortu Krzesławice 49: barkowa wschodnia i podwójna zwana czołową. Prace konserwatorskie przy kaponierze podwójnej i kaponierze barkowej wschodniej przewidywane są w związku z projektowanym ich odsłonięciem. Program prac opracowano na podstawie odsłoniętych fragmentów zakładając, Ŝe części nadal zasypane cechuje podobny stan zachowania. Program będzie wymagał uzupełnienia po usunięcie zasypu i całkowitym odsłonięciu kaponier. Opis fortu, odkrytych struktur architektonicznych i historię obiektu zawiera opracowanie Stanisława Sławińskiego i GraŜyny Szafrugi Fort 49 Krzesławice, kaponiera czołowa (podwójna) i kaponiera barkowa-wschodnia (pojedyncza. Badania historyczno-architektoniczne, Kraków 2011, mps Stan zachowania i przyczyny zniszczeń obiektu Elewacje kaponier wykazują dobry stan zachowania. Tynki wierzchnie nie są spęcherzone i odspojone. Rdzeń betonowy jest zbity i spoisty, z wyjątkiem uszkodzeń mechanicznych, nie wykazuje zniszczeń swojej struktury. Powierzchnia ścian i stropów

11 zabrudzona, zaplamiona i zarysowania, pokryta pozostałościami ziemi z zasypu w róŝnym stopniu związanego z porowatym podłoŝem ścian i stropów. Występują bardzo liczne zacieki, przebarwienia i białe wysolenia. W wielu miejscach widoczna jest drobna siateczka spękań tynku, przez które wnika w głąb woda, a na krawędziach pojawiają się sole. Proces ten prowadzi do powstawania drobnych wykruszeń, pękań i odpryskiwań. Szczególnym rodzajem zniszczeń są występujące uszkodzenia powstałe w wyniku wykonywanych tu masowych egzekucji - rozstrzeliwań przez Niemców na obywatelach polskich w czasie II wojny światowej. Kaponiera barkowa wschodnia. Wschodnia i południowa ściana kaponiery zawilgocona na znacznej przestrzeni. Napływ wody następował od góry i związany jest z zalewaniem obiektu przez wody pochodzące z opadów atmosferycznych. Najdalej w dół posunięte zawilgocenie zauwaŝalne jest w naroŝniku ścian. Zacieki i wysolenia szczególnie liczne poniŝej okapu stropu. Krawędzie stropu uszkodzone mechaniczne. Na ścianie wschodniej Ŝółtawe zaplamienia mogą wskazywać na rozwój błony biologicznej. Największe ubytki wierzchnich warstw tynku i rdzenia betonowego występują w rejonie strzelnicy drugiej od strony zachodniej. Schodkowy glif strzelnicy jest w dolnej części niemal całkowicie zniszczony. Drewniana okładzina glifu strzelnicy niezachowana. Na stalowej tarczy występują niewielkie, miseczkowate, okrągłe wgłębienia - ślady po kulach. Wszystkie opisane zniszczenia powstały zapewne od uderzania w ścianę kul karabinowych w czasie rozstrzeliwań. Okładzina glifu strzelnicy pierwszej od strony zachodniej znacznie uszkodzona, zwłaszcza od strony zewnętrznej dolna deska niemal całkowicie zniszczona, w bocznych deskach krawędzie drewna rozszczepione, fragmenty drewna odłupane, z sterczącymi drzazgami. Okładzina glifu strzelnicy trzeciej od strony zachodniej mocno pociemniała, zawilgocona, drewno sprawia wraŝenie rozłoŝonego. Brak jest części desek w dolnej części. Na poziomych częściach okładzin zalega gruz. Zachowane strzępie muru Carnota bardzo zabrudzone, zachlapane zaprawą, pozostałości zasypu osadzone w nierównościach muru powodują, Ŝe kolor cegły jest niewidoczny. Układ wątku, spoinowanie czytelne, dobrze zachowane. Cegła, pomimo drobnych ubytków w dobrym stanie. Kaponiera podwójna zwana czołową. WzdłuŜ ściany północnej występuje pociemniała strefa prawdopodobnie związana z zawilgoceniem, ewentualnie przebarwiona od innego rodzaju zasypu. Liczne mniejsze i większe ubytki, wyrwy odsłaniające strukturę rdzenia betonowego widoczne są w ścianie wschodniej. WiąŜą się, podobnie jak w przypadku kaponiery wschodniej, z egzekucjami. W rejonie ubytków nastąpiły rozwarstwienia tynków. Otwór strzelnicy działowej wtórnie zamurowany cegłą. Sklepienie odcinkowe glifu strzelnicy działowej spękane na osi. Tarcza strzelnicza niezachowana. Krawędzie otworu wentylacyjnego ponad strzelnicą działową uszkodzone, w wyniku tego forma otworu jest nieczytelna. Strzelnica południowa posiada pozostałości drewnianej okładziny glifu całkowicie zdegradowane i porozłupywane na odstające drzazgi, w dolnej części glifu brak okładziny. Okładzina glifu strzelnicy południowej nie zachowała się. Drobne ubytki tynku występują na krawędziach strzelnic w ścianie północnej. Strzępie muru Carnota posiada cegłę częściowo rozkruszoną i pokawałkowaną. Układ wątku jest dobrze zachowany. W odkrywkach widoczne fragmenty bruku wapiennego. Mur odcinający kaponierę od przeciwstoku posiada zarówno ubytki całych cegieł, jak i ich fragmentów. Cegła jest rozkruszona, miejscowo rozwarstwiona, posiada znaczną ilość drobnych ubytków. Powierzchnia muru przesłonięta częściowo pozostałościami zasypu.

12 W obu kaponierach stalowe tarcze z otworem strzelniczym znacznie skorodowane, w metalu widoczne wŝery. Rdza rozwarstwia się i opada. Rdzeń metaliczny zachowany. Bruk wapienny otaczający kaponiery na podstawie odkrywek zachowany w dobrym stanie. MoŜna się spodziewać, Ŝe występują jego uszkodzenia związane z odnalezionymi tu pochówkami Program prac Wnioski i załoŝenia konserwatorskie Ze względu na szczególny, tragiczny charakter historii kaponier, tzn. funkcjonowanie w tym miejscu w czasie II wojny światowej miejsca straceń, ingerencja w substancję zabytkową powinna być jak najmniejsza i sprowadzać się przede wszystkim do zabiegów technicznych, słuŝących jej utrwaleniu i zabezpieczeniu przed dalszym zniszczeniem. Zakłada się rezygnację z jakichkolwiek uzupełnień o charakterze estetycznym i ograniczenie wyłącznie do tzw. konserwacji zachowawczej. W szczególności ochronie podlegają uszkodzenia tynku, betonowego rdzenia i metalu tarcz strzelniczych powstałe w wyniku uderzeń kul karabinowych w czasie rozstrzeliwań. Z tego powodu nie zakłada się uzupełniana tynków, natomiast odstające fragmenty tynków naleŝy podkleić. W tych rejonach nie proponuje się takŝe czyszczenia elewacji, z wyjątkiem usunięcia luźnych fragmentów ziemi pozostałej po zasypaniu oraz mechanicznego usunięcia wysoleń. Wnioskuje się rezygnację z przeprowadzenia zabiegu odsalania ze względu na brak moŝliwości izolacji obiektu od otoczenia i związane z tym ryzyko uaktywniania się soli. W większym stopniu moŝna oczyścić elewację północną kaponiery podwójnej oraz elewację wschodnią kaponiery wschodniej ze względu na brak uszkodzeń powstałych w czasie okupacji. Na tych elewacjach dopuszczalne są lokalne uzupełnienia ubytków tynku, podobnie jak na krawędziach stropów obu kaponier. Przed przystąpieniem do uzupełnień właściwe byłoby wykonanie badań petrograficznych zapraw betonowych w celu dobrania właściwego składu uzupełnień. Zaleca się do uzupełnień rdzenia dodanie kruszywa wapiennego. Konieczna jest impregnacja biobójcza wszystkich elewacji i stropów. Wnioskuje się równieŝ pozostawienie bez uzupełnień ok. 5 m odcinka muru Carnota bezpośrednio przy kaponierze wschodniej, natomiast w dalszym jego biegu (w barkowym wschodnim odcinku fosy) odbudowę. WiąŜe się to z planowanym powiększeniem zachowanego odcinka fosy. W kaponierze podwójnej zakłada się usunięcie wtórnych zamurowań strzelnicy działowej i wykonanie rekonstrukcji tarczy strzelniczych w przypadku jej odnalezienia w nieodkopanej jeszcze strzelnicy ściany zachodniej lub zaprojektowanie nowej, ze względu na konieczność zabezpieczenia otworu. Zakłada się pozostawienie ceglanego muru schodkowego odcinającego kaponierę podwójną od przeciwstoku. Mur po odczyszczeniu naleŝy poddać impregnacji wzmacniającej i biobójczej, a następnie uzupełnić ubytki cegły i spoinowania zaprawą wapienno-cementową. W ramach prac budowlanych zaleca się kontrolę nasypu i jego ewentualne wzmocnienie. NaleŜy zachować i poddać konserwacji pozostałości muru Carnota na styku z kaponierą podwójną oraz eksponować powyŝej dna fosy relikty dolnych partii muru bez jego odbudowywania. Mur zachować w formie reliktowej z uzupełnieniem wyłącznie większych ubytków. Dla konstrukcji ceglanych zastosować do impregnacji materiały krzemoorganiczne, do uzupełnienia ubytków cegieł uŝyć materiał rozbiórkowy o zbliŝonych parametrach

13 technicznych Nie przewiduje się miejscowego uzupełniania cegieł uszkodzonych, których stan jest na tyle dobry, Ŝe nie jest konieczna ich wymiana. Bruk kamienny eksponować i przeprowadzić prace remontowe przy jego oczyszczeniu i uzupełnieniu kamieniem łamanym wapiennym o zróŝnicowanej wielkości - w ramach prac budowlanych. Konserwacji powinny zostać poddane elementy metalowe - tarcze strzelnicze. W celu zabezpieczenia przez procesami korozyjnymi zakłada się zastosowanie inhibitorów korozji nie powodujących zmiany kolorystycznej metalu i dobranych do jego rodzaju. Zachować i poddać konserwacji zachowawczej drewnianą okładzinę zewnętrznych glifów strzelnic. Po mechanicznym oczyszczeniu drewna naleŝy wykonać jego impregnację wzmacniającą i biobójczą, wzmocnić łączenia poszczególnych desek okładziny. W zabiegach przy sklejaniu fragmentów drewna powinno się zachować złoty środek pomiędzy utrzymaniem charakterystycznych zniszczeń roztrzaskania przez kule na drzazgi drewna i wzmocnieniem oderwanych fragmentów. Nie proponuje się uzupełniania okładzin i ich rekonstrukcji w glifach, w których się nie zachowały. Prace naleŝy poprzedzić badaniami stratygrafii powłok malarskich na drewnie. Stropy kaponier powinny zostać zabezpieczone przed nasiąkaniem wodą i wymraŝaniem powierzchni. Ubytki krawędzi stropów uzupełnić. Ewentualne nałoŝenie powłoki hydrofobowej na bazie silanów na beton i konstrukcje ceglane wykonać wyłącznie po całkowitym wyschnięciu tych materiałów. W przeciwnym razie zrezygnować z zabiegu Proponowane postępowanie konserwatorskie - Wątek ceglany 1. Wstępne wzmocnienie osłabionych cegieł przed procesem czyszczenia hydrofilnymi preparatami krzemoorganicznym typu KSE 100 E, Steinfestuger OH firmy Remmers, Steinfestiger OH firmy Wacker metodą powlekania pędzlem. 2. Oczyszczenie powierzchni cegły do wyboru metody alternatywne - oczyszczenie powierzchni elewacji strumieniowanym dobranym na powierzchni próbnej kruszywem pod ciśnieniem, metodą piaskowania np. urządzeniem typu Rotec techniką piaskowania z uŝyciem rotacyjnego strumieniowania, w której suchy granulat lub ścierniwo z wodą wprawiane są przez specjalną turbinę przez dysze w ruch wirowy; przy pomocy termopary przy wykorzystaniu agregatu Kärcher 560 T generującego parę wodną do 140 C przy niskim ciśnieniu roboczym lub suchym lodem. Wykonanie próby na małej powierzchni w celu określenia odpowiednich parametrów czyszczenia dla urządzenia (temperatury, ciśnienia i rodzaju kruszywa). Nie przewiduje się zastosowania środków chemicznych do oczyszczenia wątku ceglanego. 3. Nasączenie preparatem biobójczym typu Algat firmy Altax sp. z o.o., który jednocześnie zapobiega osadzaniu się nowych mikroorganizmów. Miejsca zaatakowane przez mikroorganizmy moŝna poddać takŝe dezynfekcji innymi preparatami bakterio- i grzybobójczymi np. Keim Algicid, Algizit Kabe. Alkutex BFA Entferner, Impragnierung BFA lub Funcosil Algenmittel. 4. Wzmocnione osłabionych i osypujących się cegieł hydrofilnym preparatem krzemoorganicznym np. Steinfestiger OH firmy Remmers, Steinfestiger OH firmy Wacker przez zabieg impregnacji metodą powlekania. 5. Ewentualna wymiana cegły na nową w miejscach jej ubytków. UŜyta zostanie zachowana w dobrym stanie cegła rozbiórkowa o zbliŝonych parametrach

14 technicznych, kolorze i wymiarach. Cegły zostaną osadzone na zaprawie cementowej. 6. Wyłącznie w przypadku osiągnięcia całkowitego wyschnięcia cegły - zabezpieczenie powierzchni wątku ceglanego przez załoŝenie cienkiej powierzchniowej powłoki hydrofobowej. bezbarwnymi preparatami hydrofobizującymi opartymi na specjalnych silikonach np. Funcosil SNL firmy Remmers, Steinfestiger H firmy Wacker, Ahydrosil K prod.silikony Polskie, Baumit Impregnat. Zabieg hydrofobizacji zostanie wykonany metodą powlekania. - Rdzeń betonowy wraz z narzutem 1. Przeprowadzenie badań materiałów z zapraw mineralnych 2. Ewentualne usunięcie wtórnych uzupełnień przez wykucie. 3. Oczyszczenie powierzchni betonowych do wyboru metody alternatywne - oczyszczenie metodą strumieniowo-ścierną dobranym na powierzchni próbnej kruszywem pod ciśnieniem lub przy pomocy termopary przy wykorzystaniu agregatu Kärcher 560 T generującego parę wodną do 140 C przy niskim ciśnieniu roboczym. Wykonać próbę na małej powierzchni w celu określenia odpowiednich parametrów czyszczenia dla urządzenia (temperatury, ciśnienia i rodzaju kruszywa). 4. Podklejenie odstających tynków cementowych i spękań za pomocą Viscacid- Injectionharz frmy Remmers lub Rofaplast PUR-Injectionharz firmy Remmers. 5. Wzmocnienie zapraw cementowych hydrofilnymi preparatami krzemoorganicznym np. Funcosil Steinfestiger OH firmy Remmers, Steinfestiger OH firmy Wacker, przez zabieg impregnacji metodą powlekania wyłącznie w miejscach tego wymagających. 6. Uzupełnienie ubytków elementów betonowych zaprawą cementową zbliŝoną do zaprawy pierwotnej z cementu portlandzkiego z dodatkiem wypełniacza grubego kruszywa wapiennego. Zaprawę do uzupełnień dobrać na podstawie przeprowadzonych wcześniej badań petrograficznych oryginalnych zapraw, dopasować fakturę, porowatość i nasiąkliwość uzupełnień. 7. Impregnacja biobójcza, zabezpieczająca przed inwazją mikroorganizmów przez wprowadzenie na powierzchnię cementową np. preparatu Algat firmy Altax sp. z o.o., który jednocześnie zapobiega osadzaniu się nowych mikroorganizmów lub Keim Algicid, Algizit Kabe. Alkutex BFA Entferner, Impragnierung BFA lub Funcosil Algenmittel. 8. Wyłącznie w przypadku osiągnięcia całkowitego wyschnięcia - ewentualna hydrofobizacja wyspecjalizowanymi produktami do hydrofobizującej impregnacji betonu i Ŝelbetu niezmieniającym barwy betonu np. środkami typu Deitermann FC, Silex-Bis firmy Schomburg, Deiterol C. - Elementy metalowe (stalowe tarcze z otworem strzelniczym) 1. Usunięcie produktów korozji mechanicznie, przy pomocy ścierniwa, skalpeli itp. z pozostawieniem cienkiej warstwy korozji. 2. Pokrycie oczyszczonej powierzchni metalu inhibitorem. Proponuje się uŝycie inhibitorów, które nie powodują zmiany koloru metalu np. azotyn sodu lub urotropina. Procentowość roztworu naleŝy ewentualnie skorygować w zaleŝności od uzyskiwanego efektu estetycznego. 3. ZałoŜenie warstwy ochronnej 5 % Paraloid B 44 w ksylenie lub z Ŝywicy epoksydowej Beckopox VEP 2385 W.

15 4. ZałoŜenie warstwy zabezpieczającej wosk mikrokrystaliczny Cosmoloid H 80 w dwóch warstwach, pierwsza zakładana na ciepło, druga na zimno w roztworze benzyny lakowej. - Drewniane okładziny glifów strzelnic 1. Dezynfekcja drewna środkami zapobiegającymi zarówno rozwojowi grzybów jak i Ŝerowaniu drewnojadów np. Hylotox, Impregmal, Imprewit, Izohan Impregnat W2. 2. Impregnacja strukturalna drewna w miejscach zdegradowanych przez miejscową impregnację roztworem Paraloidu B 72 lub Hekolem. 3. Impregnacja środkami przeciwogniowymi np. Ogniochron firmy Altax, Fobos M-4 prod. Zakłady Chemiczne Luboń, Polichrondrew prod. Przedsiebiorstwo Produkcyjno-Handlowe ADW. 4. Pozostawienie wgnieceń, odszczepień i innych uszkodzeń drewna mających charakter lokalny. 5. Ewentualne sklejenie elementów wyłamanych oraz większych rozszczepień klejami stolarskimi (emulsjami). W razie konieczności dopuszcza się wykonanie wzmocnień przez wykonanie kołkowania bądź wykonania wstawek wzmacniających (jaskółczych ogonów, obcych piór itp. Opracowałą: mgr konserwator dzieł sztuki Agata Mamoń

16 Informacja BIOZ 1. Nazwa i adres obiektu budowlanego Kraków Fort nr 49 Krzesławice Kraków, os. Na Stoku 27 b 2. Inwestor MłodzieŜowy Dom Kultury, fort 49 Krzesławice Kraków, os. Na Stoku 27 b 3. Wykonawca projektu Pracownie Konserwacji Zabytków Arkona sp. z o.o., Kraków, pl. Sikorskiego 3/8 4. Część opisowa Przedmiotem opracowania jest projekt budowlany zabezpieczenia ścian zewnętrznej kaponiery czołowej i wschodniej fortu Krzesławice 4.1 Zakres robót Zakres opracowania obejmuje: - odkopanie obu kaponier do poziomu pierwotnego dna fosy - odsłonięcie betonowych stropów - zabezpieczenie stropów przed wilgocią - wykonanie nasypów ziemnych na stropach - odtworzenie w najbliŝszym sąsiedztwie kaponier fosy 4.2 Wykaz istniejących obiektów budowlanych znajdujących się na działce naleŝącej do Inwestora - - fort nr 49 Krzesławice 4.3 Wskazanie elementów zagospodarowania działki lub terenu, które mogą stwarzać zagroŝenie bezpieczeństwa i zdrowia nie dotyczy 4.4 Przewidywane zagroŝenia występujące w czasie realizacji robót 1) Upadek narzędzi lub cięŝkich elementów montowanych na dachu 2) Praca na wysokości 3) ZagroŜenie poraŝenia prądem w trakcie prac związanych z pracami przy instalacji elektrycznej 4) ZagroŜenia związane z transportem ludzi, materiałów budowlanych i rozbiórkowych oraz sprzętu i urządzeń 4.5 Sposób przeprowadzenia instruktaŝu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych przed rozpoczęciem prac naleŝy przeprowadzić doraźny instruktaŝ, który powinien obejmować omówienie czynności i wyposaŝenie stanowisk pracy przy czynnościach stwarzających najpowaŝniejsze zagroŝenie wypadkowe, to jest przy pracach spawalniczych i przy pracach na wysokości.

17 4.6 Wskazanie środków technicznych i organizacyjnych zapobiegających niebezpieczeństwom wynikającym z prowadzonych robót: Prace na wysokości - zapewnić wykopy - wyposaŝyć pracowników w szelki bezpieczeństwa wraz z linkami - zabezpieczyć elewacje Transport pionowy - zapewnić bezpieczny transport ludzi oraz materiałów budowlanych i rozbiórkowych ( ten ostatni wydzielony od ruchu publicznego ) Opracował: arch. Paweł Górkiewicz