Program świetlicy opiekuńczo wychowawczej z elementami socjoterapii przy Zespole Szkół w Krasieninie

Transkrypt

1 Program świetlicy opiekuńczo wychowawczej z elementami socjoterapii przy Zespole Szkół w Krasieninie Autorzy programu: mgr Ewa Kołtunik mgr Elżbieta Fim KRASIENIN 2001

2 SPIS TREŚCI: 1. Cel działalności Świetlicy opiekuńczo wychowawczej z elementami socjoterapii. 2. Definicja socjoterapii. 3. Cele edukacyjne. 4. Cele rozwojowe: okres wczesnoszkolny, okres dorastania. 5. Kryteria naboru uczestników zajęć. 6. Istota socjoterapii. 7. Rola opiekuna wychowawcy. 8. Mechanizmem terapeutyczny. 9. Terapeutyczny charakter zajęć świetlicy opiekuńczo wychowawczej z elementami socjoterapii. 10. Struktura zajęć socjoterapeutycznych. 11. Metody pracy z grupą. 12. Ogólna charakterystyka prowadzonej działalności 13. Zadania świetlicy. 14. Prowadzone zajęcia w świetlicy. 15. Plan pracy grupy młodszej 0 III. Założenia organizacyjne świetlicy opiekuńczo - wychowawczej z elementami socjoterapii Ramowy plan pracy. 2

3 Celem działalności Świetlicy opiekuńczo wychowawczej z elementami socjoterapii - jest działalność profilaktyczna w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi i narkomanii, zapewnienie opieki wychowawczej dla uczestników zajęć i wspieranie wszechstronnego rozwoju wychowanków poprzez wzmacnianie osobowości młodych ludzi, realizację celów edukacyjnych i rozwojowych. Cele edukacyjne: 1. Uczenie się rozpoznawania emocji. 2. Poznawanie mechanizmów uzależnień. 3. Poznawanie chorób społecznych. 4. Uczenie się wybranych technik pracy umysłowych. 5. Zdobywanie umiejętności przekazywania własnej wiedzy. 6. Uczenie się pełnienia określonych ról: dziecka w rodzinie, ucznia, kolegi. 7. Uczenie się rozwiązywania konfliktów między ludźmi. Cele rozwojowe (dostosowane do potrzeb wiekowych uczestników). I. Okres wczesnoszkolny: 1. Kształtowanie aktywności ruchowej i zabawy w grupie. 2. Zdobywanie wiedzy o świecie. 3. Rozwijanie twórczości dziecięcej. 4. Kształtowanie umiejętności interpersonalnych w relacjach dorosły dziecko, dziecko dorosły, w sytuacjach nowych (nieznanych). 5. Kształtowanie umiejętności interpersonalnych w relacjach dziecko dziecko, i podejmowania wspólnej aktywności. 6. Rozwijanie indywidualnych zainteresowań i zamiłowań. 3

4 II. Okres dorastania: 1. Kształtowanie umiejętności wyrażania się w różnych formach, zwłaszcza literackich, marzeniach i wyobrażeniach. 2. Rozbudzanie samoświadomości. 3. Rozwijanie świadomości przynależności do grup społecznych. 4. Rozwijanie umiejętności rozwiązywania problemów osobistych. 5. Rozwijanie światopoglądu. 6. Rozwijanie indywidualnych zainteresowań i zamiłowań. Socjoterapia to proces korekcyjny o charakterze leczniczym, adresowany do dzieci i młodzieży. Spośród źródeł owej zmiany korekcyjnej wymienia się na ogół korekcyjne doświadczenia i odreagowanie emocjonalne. Tak też definiuje ten proces Strzemieczny: socjoterapia polega na celowym stwarzaniu dzieciom warunków (doświadczeń społecznych) umożliwiających zajście procesu socjoterapeutycznego (zmiana sądów o rzeczywistości, sposobów zachowań i odreagowanie emocjonalne). Socjotarapię określa cel zajęć. Socjoterapia zaliczana jest do procesów psychokorekcyjnych, leczniczych, ukierunkowanych na eliminowanie lub zmniejszanie poziomu zaburzeń, zwykle zaburzeń zachowania u dzieci i młodzieży. Socjoterapia jest formą pomocy adresowaną do dzieci i młodych ludzi w okresie dorastania, borykających się z problemami osobistymi i trudnościami życiowymi. Kryteria naboru uczestników zajęć dzieci z zaburzeniami: zachowania, nadpobudliwości, zahamowania dzieci z niektórymi zaburzeniami emocjonalnymi, dzieci i młodzież zaniedbane wychowawczo i dydaktycznie, dzieci i młodzież z rodzin dysfunkcyjnych, Istota socjoterapii Spotkania z dziećmi powinny odbywać się w atmosferze bezpieczeństwa, wzajemnego zaufania, poczucia więzi i głębokich relacji z samymi uczestnikami. Podstawowym założeniem wszelkiej pomocy psychologicznej 4

5 jest pojmowanie człowieka jako podmiotu i jednocześnie przedmiotu zmiany korekcyjnej, terapeutycznej i kreacyjnej, co oznacza, iż s a m zainteresowany dokonuje zmiany w sobie, tylko przy pomocy grupy i prowadzącego. Źródłem doświadczeń korygujących i uczących jest, bowiem własna aktywność poznawcza i emocjonalna uczestników terapii. Wyraża się ona w ujawnianiu i dzieleniu się z innymi swoimi myślami, przeżyciami, wyobrażeniami, dążeniami, uczuciami, pragnieniami pojawiającymi się tu i teraz. Rola opiekuna - wychowawcy polega na stwarzaniu takich sytuacji, które pomogą uczestnikom spotkań uświadomić sobie własne trudności i ograniczenia oraz własny potencjał i możliwości zmiany. Służą temu różnorodne techniki, takie jak psychodrama, pantomima, gry, ćwiczenia, techniki wyobrażeniowe oraz założenia programu zajęć wychowawczo - profilaktycznych Spójrz inaczej, którego autorami są Andrzej Kołodziejczyk, Ewa Czemierowska i Tomasz Kołodziejczyk. Mechanizmem terapeutycznym jest wgląd, który polega na ujawnianiu samego siebie, a także na przyjmowaniu i nadawaniu informacji zwrotnych uczestnikom spotkań. Terapeutyczny charakter zajęć świetlicy opiekuńczo wychowawczej z elementami socjoterapii polega na organizowaniu takich sytuacji społecznych podczas grupowych spotkań, które: 1. Dostarczają młodym uczestnikom zajęć doświadczeń korekcyjnych, przeciwstawnych do treści doświadczeń urazowych oraz doświadczeń kompensujących doświadczenia deprawacyjne, hamujące rozwój emocjonalny i społeczny. 2. Sprzyjają odreagowaniu napięć emocjonalnych. 3. Służą aktywnemu uczeniu się nowych umiejętności psychologicznych. Terapeutyczna rola zajęć grupowych polega na organizowaniu doświadczeń korektywnych. Gromadzenie nowych doświadczeń, odmiennych od dotychczasowych ma na celu likwidowanie wpływu doświadczeń urazowych na psychiczne i społeczne funkcjonowanie młodego człowieka. Struktura zajęć socjoterapeutycznych jest zgodna z programem zajęć wychowawczo profilaktycznych Spójrz inaczej. 5

6 Treści programu Spójrz inaczej : 1. Uczestnictwo w grupie 2. Postrzeganie siebie i rozumienie swoich uczuć. 3. Rozwiązywanie problemów. 4. Dbanie o zdrowie. Metody pracy z grupą: krąg uczuć. rysunki, piosenki, psychodramy, przygotowanie scenek, przedstawienia, dyskusje, burza mózgów, uzupełnianie zdań, opowiadania, gry i zabawy, praca w małych grupach, kącik samotności, rundki. Ogólna charakterystyka prowadzonej działalności SPOTKANIA TERAPEUTYCZNE PROWADZONE SĄ W OPARCIU O PROGRAM ZAJĘĆ WYCHOWACZO PROFILAKTYCZNYCH DLA KLAS I - III ORAZ KLAS IV - VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ SPÓJRZ INACZEJ AUTORSTWA: ANDRZEJA KOŁODZIEJCZYKA EWY CZEMIEROWSKIEJ TOMASZA KOŁODZIEJCZYKA 6

7 Szkolna Świetlica Opiekuńczo - Wychowawcza prowadzi zajęcia w wymiarze 6-ciu godzin tygodniowo w dwóch kategoriach wiekowych: 1. Dzieci młodsze (klasy 0 III) opiekun mgr Elżbieta Fim 2. Dzieci starsze i młodzież gimnazjalna opiekun mgr Ewa Kołtunik **************************************************** Świetlica jest placówką opiekuńczo wychowawczą, ogólnie dostępną dla wszystkich chętnych - dzieci i młodzieży (uczniów Zespołu Szkół w Krasieninie). **************************************************** Zadaniami Świetlicy są: twórcze przystosowanie wychowanka do norm społecznych i przygotowanie go do funkcjonowania w określonych rolach społecznych, kształtowanie umiejętności samodzielnego rozwiązywania wewnętrznych konfliktów emocjonalnych, konfliktów w rodzinie, środowisku szkolnym i rówieśniczym, kształtowanie indywidualnej drogi rozwoju osobowości i postaw sprzyjających dokonywaniu korzystnych wyborów życiowych, rozwijanie osobistych możliwości poszerzania swojej świadomości i swoich kontaktów z otoczeniem; 7

8 stwarzanie sytuacji do rozwijania różnorodnych zainteresowań; aktywowanie mechanizmów wyzwalających twórczą aktywność; wytwarzanie klimatu sprzyjającego powstawaniu emocjonalnych więzi wśród wychowanków - uczenie efektywnej komunikacji interpersonalnej; udzielanie wychowankom pomocy w usuwaniu trudności związanych z niepowodzeniami szkolnymi, usuwanie braków w nauce. **************************************************** Zaplecze placówki pozwala na prowadzenie zajęć sportowych - do dyspozycji jest sala gimnastyczna i stoły do tenisa stołowego. **************************************************** W Świetlicy prowadzone są: Socjoterapia (grupy terapeutyczne) Zajęcia plastyczne Zajęcia komputerowe Zajęcia sportowe - tenis stołowy, koszykówka, siatkówka, piłka nożna Zajęcia taneczno - muzyczne Pomoc w nauce *************************************************** 8

9 DZIECI MŁODSZE KLASY 0 III Celem działalności świetlicy terapeutycznej jest kształtowanie tych cech osobowości i charakteru dziecka oraz tych dyspozycji i funkcji psychofizycznych, dzięki którym możliwe jest osiągnięcie przez dziecko optymalnego dla siebie poziomu rozwoju. Do zadań terapeutycznych należy: stymulowanie rozwoju psychoruchowego dziecka kompensowanie stwierdzonych niedoborów rozwojowych korygowanie nieprawidłowości w przebiegu procesów i funkcji psychicznych eliminowanie braków dydaktycznych przewartościowanie postaw wobec napotkanych trudności i niepowodzeń szkolnych usuwanie przeszkód adaptacyjnych Postępowanie z dzieckiem na zajęciach ma charakter wieloaspektowy, łącząc się jednak w jeden zwarty strumień oddziaływań. Potrzeby rozwojowe i edukacyjne są zaspokajane w aspekcie psychoterapeutycznym, i ogólnorozwojowym. Aspekt psychoterapeutyczny sprowadza się przede wszystkim do wywierania wpływu kształtującego postawę świadomego uczestnictwa w procesie przezwyciężania trudności o różnym charakterze. Proponowane drogi osiągnięcia celu: doprowadzenie do zrozumienia i przejściowego zaakceptowania przez dziecko jego własnych trudności przystosowawczych zmobilizowanie go do aktywnego działania mimo istniejących przeszkód i nauczenie sposobów pokonywania niepowodzeń wzbudzanie w nim wiary we własne siły i możliwości, a w oparciu o nie dążeń do osiągania sukcesów 9

10 budzenie samoświadomości (postrzeganie siebie i rozumienie swoich uczuć): radzenie sobie z emocjami, wejrzenie w głąb siebie, ekspresja i intuicja uczestnictwo w grupie: kształtowanie umiejętności porozumiewania się z innymi, pracy w zespole, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów i problemów Aspekt ogólnorozwojowy to pobudzanie i wszechstronne usprawnianie psychofizycznego i emocjonalno-społecznego rozwoju przez: aktualizowanie, uzupełnianie, i poszerzanie wiedzy ogólnej i szczegółowej z różnych dziedzin rozwijanie zainteresowań, zamiłowań, oraz umiejętności organizowania i spędzania czasu wolnego dbanie o zdrowie Wszelkie oddziaływania terapeutyczne kierowane są równocześnie na sferę emocjonalno-wolicjonalną i społeczną oraz orientacyjno-poznawczą. Zmierzają do wywoływania umiejętności równoczesnego pokonywania trudności w nauce, kontaktach interpersonalnych, jak i rodzących się w ich następstwie emocji negatywnych, reakcji agresywnych i autoagresywnych, tendencji destrukcyjnych. Punktem wyjścia do projektowania opieki i pomocy specjalistycznej jest diagnoza interdyscyplinarna. Diagnoza z terapią sprzężone są zwrotnie, gdyż praktyczne działania terapeutyczne sprawdzają trafność diagnozy wyjściowej, a weryfikując ją wnoszą korekty do programu i sposobu oddziaływań terapeutycznych. Założenia organizacyjne świetlicy opiekuńczo - wychowawczej z elementami socjoterapii: 1. Do świetlicy zgłosić się mogą rodzice z dzieckiem, które aktualnie, ich zdaniem, manifestuje trudności w funkcjonowaniu 2. Trudności dziecka podlegają diagnozie, która stanowi punkt wyjścia do opracowania pomocy terapeutycznej 10

11 3. Każde dziecko trafia do świetlicy tylko na czas, w którym potrzebna jest mu intensywna pomoc i opieka zaspokajająca jego potrzeby 4. Organizowane zajęcia w zależności od potrzeb dziecka : korekcyjno-kompensacyjne dla dzieci z trudnościami w nauce pisania i czytania socjoterapeutyczne dla dzieci z trudnościami adaptacyjnymi i przystosowawczymi psychoterapeutyczne dla dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi rozwijanie zainteresowań: zabawa z komputerem plastycznych sportowych hobby muzycznych taneczno muzycznych i innych zajęcia metodą technik różnych 11

12 RAMOWY PLAN PRACY LP TREŚCI PROGRAMOWE TEMATYKA ZAJĘĆ 1 Postrzeganie siebie Jesteśmy podobni 2 i rozumienie swoich uczuć: To właśnie JA 3 Postrzeganie siebie Jesteśmy niepowtarzalni 4 Moje sukcesy 5 Kiedy czuję się ważny? 6 Czasami jesteśmy zazdrośni 7 Nasze uczucia Mogę wpływać na swoje samopoczucie 8 Przeżywamy różne uczucia 9 Możemy radzić sobie w trudnych sytuacjach 10 Czasami się kłócimy 11 Dokuczanie 12 Skarżenie 13 Mój dobry dzień 14 Mój zły dzień 15 Czasem czujemy się odrzuceni 16 Uczestnictwo w grupie W rodzinie wzajemnie sobie pomagamy 17 Rodzina, z której pochodzę 18 Popełniamy błędy 19 Dbanie o zdrowie Dbamy o swoje zdrowie 20 Poznajemy ruch swojego ciała 21 Gdyby moje ciało mogło mówić 22 Jak używać lekarstw? 23 Spacer po okolicy 24 Przejażdżka rowerowa Pozostałe zajęcia będą uzgadniane wspólnie z dziećmi w zależności od ich potrzeb. Propozycje: dyskusje na dowolnie wybrane przez uczestników tematy prace plastyczne zajęcia z komputerem zajęcia taneczno - muzyczne np. z okazji: Dnia Chłopaka Andrzejek Dnia Kobiet 12

13 i innych gry i zabawy na świeżym powietrzu przeglądanie i prezentowanie własnych zainteresowań, kolekcji itp. pomoc w nauce odrabianie prac domowych oglądanie bajek i filmów video słuchanie i czytanie baśni korzystanie z sali gimnastycznej oraz sprzętu sportowego lub inne propozycje dzieci. 13