Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko projektu rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie zmieniającego

Transkrypt

1 Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko projektu rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód regionu wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego

2 Czas Temat Prelegent Rejestracja uczestników Powitanie uczestników Przedstawiciel RZGW w Szczecinie/ Przedstawiciel EKOVERT Prezentacja projektu rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód regionu wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego Przedstawiciel EKOVERT Prezentacja wniosków z Prognozy Oddziaływania na Środowisko projektu rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód regionu wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego Przedstawiciel EKOVERT Przerwa Dyskusja (pytania, wnoszenie uwag do konsultowanych dokumentów) Moderator EKOVERT Przerwa Dyskusja (pytania, wnoszenie uwag do konsultowanych dokumentów) Moderator EKOVERT Podsumowanie i zakończenie spotkania Przedstawiciel EKOVERT

3 Projekt rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód regionu wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego Opracowano na zlecenie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

4 Warunki korzystania z wód - regulacje prawne art. 113 ust. 1 ustawy Prawo wodne Planowanie w gospodarowaniu wodami obejmuje następujące dokumenty planistyczne: 1)program wodno-środowiskowy kraju, z uwzględnieniem podziału na obszary dorzeczy, zwany dalej programem wodno-środowiskowym kraju ; 1a) plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza; 2) plan zarządzania ryzykiem powodziowym; 2a) plan przeciwdziałania skutkom suszy na obszarze dorzecza; 2b) plan utrzymania wód; 4) warunki korzystania z wód regionu wodnego; 5) sporządzane w miarę potrzeby warunki korzystania z wód zlewni.

5 Warunki korzystania z wód - regulacje prawne art. 120 ust. 1 ustawy Prawo wodne Warunki korzystania z wód regionu wodnego oraz warunki korzystania z wód zlewni ustala, w drodze aktu prawa miejscowego, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej, po ich uzgodnieniu z Prezesem Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, kierując się ustaleniami planu o którym mowa w art. 113 ust.1 pkt 1a. ust 2. Dyrektor regionalnego zarządu, ustalając warunki korzystania z wód regionu wodnego oraz warunki korzystania z wód zlewni, zapewnia możliwość udziału społeczeństwa, na zasadach i w trybie określonym w ustawie z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

6 Warunki korzystania z wód - regulacje prawne art. 115 ust. 1 ustawy Prawo wodne Warunki korzystania z wód określają: 1) szczegółowe wymagania w zakresie stanu wód wynikające z ustalonych celów środowiskowych, 2) priorytety w zaspokajaniu potrzeb wodnych, 3) ograniczenia w korzystaniu z wód na obszarze regionu wodnego lub jego części albo dla wskazanych jednolitych części wód niezbędne dla osiągnięcia ustalonych celów środowiskowych, w szczególności w zakresie: poboru wód powierzchniowych lub podziemnych, wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, wprowadzania substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego do wód, do ziemi lub urządzeń kanalizacyjnych, wykonywania nowych urządzeń wodnych.

7 Warunki korzystania z wód - regulacje prawne ust. 2 Przy sporządzaniu warunków korzystania z wód regionu wodnego uwzględnia się: 1) ustalenia planów zagospodarowania przestrzennego; 2) ustalenia zawarte w dokumentacjach hydrogeologicznych dotyczących w szczególności ustalenia zasobów wód podziemnych oraz określenia warunków hydrogeologicznych w związku z ustanawianiem obszarów ochronnych zbiorników wód podziemnych.

8 Cele warunków korzystania z wód Głównym zadaniem warunków jest wspomaganie osiągnięcia celów środowiskowych Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) Opracowuje się je w celu: stworzenia narzędzi wspomagających wdrażanie polityki wodnej kraju, a w szczególności apgw oraz apwśk; określenia uwarunkowań i ograniczeń dla decyzji administracyjnych związanych z korzystaniem z wód, a w szczególności pozwoleń wodnoprawnych; określenia uwarunkowań i ograniczeń dla dokumentów planistycznych związanych z zagospodarowaniem przestrzennym

9 Aktualizacja warunków korzystania z wód Warunki korzystania z wód regionu wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego zostały ustanowione w drodze aktu prawa miejscowego, jako rozporządzenie nr 3/2014 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej z dnia 3 czerwca 2014 r. Ich obecna weryfikacja wynika przede wszystkim z aktualizacji Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry, a także ze zmian, które zaszły w uwarunkowaniach prawnych oraz doświadczeń we wdrażaniu ich postanowień w latach

10 Podstawowa charakterystyka regionu wodnego Region wodny Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego obejmuje swym zasięgiem km 2 w obrębie trzech województw: zachodniopomorskiego (77%) lubuskiego (10%) pomorskiego (13%) Obszar ten zamieszkuje około 1,58 mln ludzi. W granicach regionu wodnego wydzielono: 329 JCWP rzecznych 113 JCWP jeziornych 4 JCWP przybrzeżne 4 JCWP przejściowe 13 JCWPd

11 Stan wód w obrębie regionu wodnego wg. apgw Wody powierzchniowe Wody podziemne

12 Projekt rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód regionu wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego Projekt rozporządzenia składa się z 2 paragrafów i 9 załączników. W 1 wyodrębniono 26 punktów charakteryzujących wprowadzane w obowiązującym rozporządzeniu zmiany. W 2 zdefiniowano moment wejścia ich w życie. Załączniki do rozporządzenia doprecyzowują ustalenia zawarte w 1. Projekt rozporządzenia dostępny jest na stronie internetowej RZGW w Szczecinie: w zakładce Warunki korzystania z wód regionu / Proces ustalania

13 PRZEPIS 1. W rozporządzeniu nr 3/2014 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie z dnia 3 czerwca r. w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód regionu wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego (Dz. Urz. Woj. Lubuskiego poz oraz z 2016 r. poz. 2630; Dz. Urz. Woj. Pomorskiego poz oraz z 2016 r. poz. 4447; Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego poz oraz z 2016 r. poz. 5039) wprowadza się następujące zmiany: 1) w 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie: 1) szczegółowe wymagania w zakresie stanu wód regionu wodnego, wynikające z celów środowiskowych ustalonych w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry, stanowiącym aktualizację dotychczasowego Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry, który stanowi załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 października 2016 r. w sprawie Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry (Dz. U. poz. 1967), zwanych dalej ustalonymi celami środowiskowymi. ; W okresie od ogłoszenia Rozporządzenia nr 3/2014 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie z dnia 3 czerwca 2014 r. wprowadzone zostały zmiany zapisów wielu aktów prawnych, m. in. rozporządzenia Ministra Środowiska w zakresie klasyfikacji oceny stanu wód podziemnych i powierzchniowych, w rozporządzeniu dotyczącym wprowadzania ścieków do wód lub ziemi oraz w rozporządzeniach i ustawach pokrewnych. Zostały ponadto opracowane i przyjęte aktualizacje Planu Gospodarowania Wodami na obszarze dorzecza Odry (apgw) oraz Programu Wodno-Środowiskowego Kraju (apwśk). Dodatkowo zatwierdzone zostały dwie dokumentacje ustalające zasoby dyspozycyjne wód podziemnych w regionie wodnym. Ponadto, doświadczenia zebrane w trakcie obowiązywania Rozporządzenia nr 3/2014, oraz pojawiające się nowe problemy w wyzwania sprawiły, iż niektóre z jego zapisów wymagają doprecyzowania lub uszczegółowienia.

14 PRZEPIS 2) po 1 dodaje się 1a w brzmieniu: 1a. 1. Określenie zasięg cofki oznacza odległość od przekroju początkowego cofki, stanowiącego przekrój ujścia cieku do morza, jeziora lub zbiornika wodnego albo przekrój cieku powyżej ujścia jego dopływu, do przekroju, w którym spiętrzenie jest mniejsze lub równe 5% spiętrzenia w przekroju początkowym. 2. Sposób wyznaczenia zasięgu cofki określa załącznik nr 1a do rozporządzenia. 3) w 2: a) w ust. 1 wyraz uzyskania zastępuje się wyrazami osiągnięcia i utrzymania, b) w ust. 3 wyrazy załącznik nr 1 zastępuje się wyrazami załącznik nr 1b, c) uchyla się ust. 4, d) dodaje się ust. 5 w brzmieniu: 5. Wymaganie, o którym mowa w ust. 1 nie dotyczy odcinków cieków będących w zasięgu cofki wód morza, jeziora, zbiornika wodnego lub dopływu. ; W Rozporządzeniu nr 3/2014 ( 2 ust. 1) wprowadzono wymaganie zachowania przepływu nienaruszalnego, dalej jako Qn, w korycie cieku. Dotychczasowe doświadczenia wskazują jednakże, iż na odcinkach cieków będących pod wpływem cofki wód recypienta z wymagania tego należałoby zrezygnować gdyż stan ekosystemów wodnych w takich odcinkach cieków nie jest bowiem zależny od przepływu wody. Jednocześnie z uwagi na brak zależności pomiędzy stanem wody a przepływem, określanie wartości przepływu w obszarze cofki jest mocno utrudnione. Wobec powyższego w 2 dodano ust. 5, w którym zapisano, iż wymaganie zachowania Qn nie dotyczy odcinków cieków będących w zasięgu cofki wód morza, jeziora, zbiornika wodnego lub dopływu. Jednocześnie po 1 dodano 1a, w którym zdefiniowano określenie zasięg cofki oraz wskazano załącznik do rozporządzenia, w którym przedstawiono sposób wyznaczania zasięgu cofki (załącznik nr 1a). Biorąc pod uwagę dotychczasowe doświadczenia w ustalaniu wartości przepływu nienaruszalnego na podstawie Rozporządzenia, zrezygnowano z zapisanego w 2 ust. 4 wymagania zachowania w korycie cieku przepływu nienaruszalnego o wartości nie mniejszej niż najniższy przepływ z wielolecia (NNQ) jako warunku uzyskania dobrego stanu lub potencjału ekologicznego.

15 PRZEPIS 4) w 4 w ust. 1 wyraz uzyskania zastępuje się wyrazami osiągnięcia i utrzymania ; 5) w 5: a) we wprowadzeniu do wyliczenia wyraz uzyskania zastępuje się wyrazami osiągnięcia i utrzymania, b) pkt 2 otrzymuje brzmienie: 2) niespełnienia celów środowiskowych dla obszarów chronionych, o których mowa w art. 113 ust. 4 pkt 1 i 6 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, a w szczególności ekosystemów lądowych bezpośrednio zależnych od wód podziemnych;, c) dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w brzmieniu: 2. Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu jednolitych części wód podziemnych, wymaga dobrego stanu chemicznego użytkowych poziomów wodonośnych poprzez niedopuszczanie do ingresji wód morskich i ascenzji zasolonych wód z głębszego podłoża. ; 6) w 6 ust. 3 otrzymuje brzmienie: 3. O wyższości priorytetu, o którym mowa w ust. 1, decyduje kolejność wskazana w ust. 1. ; Przyczyną zmiany zapisów dotyczących wymagań w odniesieniu do jednolitych części wód podziemnych, była zmiana ustawy Prawo wodne (Dz. U. z 2014 r. poz. 850) w zakresie art. 38b ust. 1. Przedmiotowa zmiana rozszerzyła rozumienie celów środowiskowych, które obecnie oprócz osiągnięcia obejmują także utrzymanie dobrego stanu wód podziemnych oraz zapobieganie ich pogorszeniu, w szczególności w odniesieniu do ekosystemów wodnych i od wody zależnych. Na tej podstawie w 5 we wprowadzeniu do wyliczenia wyraz uzyskania zastąpiony został wyrazami osiągnięcia i utrzymania, pkt 2 otrzymał nowe brzmienie: 2) niespełnienia celów środowiskowych na obszarach chronionych, o których mowa w art. 113 ust. 4 pkt 1 i 6 - Prawo wodne, a w szczególności ekosystemów lądowych bezpośrednio zależnych od wód podziemnych, a cała dotychczasowa treść oznaczona została jako ust. 1. Ponadto, biorąc pod uwagę specyfikę regionu wodnego, w 5 jako ust. 2 wprowadzono dodatkowe wymaganie w zakresie stanu chemicznego wód podziemnych polegające na niedopuszczaniu do ingresji wód morskich i ascenzji zasolonych wód z głębszego podłoża.

16 7) w 7: PRZEPIS a) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu: 1a. Korzystanie z wód cieku na odcinku będącym w zasięgu cofki wód jeziora lub dopływu, nie może powodować redukcji przepływu nienaruszalnego w korycie cieku poniżej jego wypływu z jeziora lub poniżej ujścia jego dopływu., b) w ust. 2: - wyraz NNQ zastępuje się wyrazami najniższego przepływu z wielolecia, - skreśla się wyrazy i 4, c) po ust. 3 dodaje się ust. 3a-3c w brzmieniu: 3a. W przypadku poboru wód powierzchniowych, przy którym całość pobranej wody nie zostaje jednocześnie odprowadzona do tego samego zasobu, z którego nastąpił pobór, z wyjątkiem poboru do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, wartość przepływu nienaruszalnego nie może być mniejsza od najniższego przepływu z wielolecia. 3b. W przypadku realizacji poboru wód powierzchniowych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia dopuszcza się okresowe zmniejszenie przepływu nienaruszalnego w przypadku wystąpienia oznak suszy do wartości nie mniejszej niż iloczyn współczynnika k, współczynnika uwzględniającego głębokość suszy s oraz SNQ, o ile w warunkach korzystania z wód zlewni w regionie wodnym nie postanowiono inaczej. 3c. Sposób wyznaczenia wartości współczynnika s, o którym mowa w ust. 3b określa załącznik nr 5a do rozporządzenia., Z uwagi na zrezygnowanie z wymagania zachowania Qn na odcinkach cieków będących w zasięgu cofki wód jeziora lub dopływu wprowadzone zostało (jako ust. 1a) ograniczenie w korzystaniu z wód na tych odcinkach cieków. Uwzględniając, iż największą ingerencję w przepływy w cieku zarówno pod względem czasowym, jak i przestrzennym stanowią pobory bezzwrotne w Rozporządzeniu wprowadzono dodatkowe ograniczenie dotyczące poboru wód powierzchniowych, przy którym całość pobranej wody nie zostaje jednocześnie odprowadzona do tego samego zasobu, z którego nastąpił pobór (ust. 3a). W przypadku takiego korzystania z wód wartość przepływu nienaruszalnego nie może być mniejsza od najniższego przepływu z wielolecia (NNQ). Ograniczenie to nie dotyczy poborów do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. W celu umożliwienia zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia z wód powierzchniowych dopuszczono okresowe zmniejszenie przepływu nienaruszalnego w przypadku wystąpienia suszy (jako ust. 3b). O wartości przepływu nienaruszalnego w przekroju ujęcia decyduje także współczynnik uwzględniający głębokość suszy, z którym związane są wskaźniki opadowe. W Rozporządzeniu (ust. 3c) wskazano sposób wyznaczania współczynnika uwzględniającego głębokość suszy (załącznik nr 5a).

17 PRZEPIS d) dodaje się ust w brzmieniu: 5. Ograniczenie, o którym mowa w ust. 4 nie dotyczy poborów o wartości średniej mniejszej niż 1% SNQ. 6. Dla obiektów hydrotechnicznych rozdzielających wodę na dwa albo więcej koryt realizacja przepływu nienaruszalnego, z zastrzeżeniem ust. 7 następuje korytami, na których znajdują się przepławki. 7. W przypadku, gdy przepływ nienaruszalny nie zapewnia przepływu wymaganego dla pracy wszystkich przepławek, przepływ nienaruszalny powinien być realizowany korytem posiadającym największy lub najdłużej trwający prąd wabiący. 8. Dla obiektów hydrotechnicznych rozdzielających wodę na dwa lub więcej koryt, nie posiadających przepławek ust. 7 stosuje się odpowiednio. 9. Pobory wody z jezior stanowiących wody płynące, z zastrzeżeniem ust. 10, nie mogą powodować obniżenia poziomu zwierciadła wody w jeziorze poniżej wyznaczonej geodezyjnie i oznaczonej w sposób trwały rzędnej, przy której w cieku wypływającym z jeziora i posiadającym największą drożność zachowany jest przepływ nienaruszalny. 10. Pobory wody z jezior nie posiadających odpływu lub z jezior stanowiących wody stojące nie mogą powodować obniżenia poziomu zwierciadła wody w jeziorze poniżej wyznaczonej geodezyjnie i oznaczonej w sposób trwały rzędnej wyznaczonej maksymalnie do 0,7 m niżej od najniższego punktu linii, określonej według zasad obowiązujących przy ustalaniu linii brzegu tego jeziora. Zrezygnowano z określania sposobu realizacji Qn dla poborów mniejszych niż 1% SNQ (ust. 5), co wynika z faktu, że tak małe pobory są w praktyce niemierzalne. Mieszczą się one bowiem poniżej dokładności z jaką podaje się wyniki pomiaru przepływów. Istnienie przepławki na jednym z dwóch koryt preferuje to koryto do utrzymania morfologicznej ciągłości rzeki. Powinno ono zatem być uznawane za główne. Koryto drugie stanowi w takiej sytuacji swego rodzaju starorzecze, ponieważ nie występuje tam przepływ i jest ono wypełnione wodami cofkowymi z koryta głównego. Zapewnianie w tym korycie Qn wydaje się niecelowe, ponieważ nie stanowi ono o ciągłości morfologicznej rzeki. Natomiast w przypadku istnienia dwóch przepławek, oba koryta są równorzędne do utrzymania ciągłości morfologicznej. Kierując się powyższym, w ograniczeniach w 7 dodano zapisy punktów 6, 7 i 8. Ograniczenia w zakresie poborów wody z jezior przepływowych i odpływowych wprowadzono, aby nie dopuszczać do niezachowania przepływu nienaruszalnego w cieku wypływającym z jeziora, charakteryzującym się największą drożnością (ust. 9). Ograniczenia w zakresie poborów wody z jezior bezodpływowych lub stojących (ust. 10) wprowadzono, aby nie stwarzały one zagrożenia zarówno dla ekosystemów jeziornych, jak i sąsiadujących z nimi ekosystemów lądowych od wód zależnych. Ograniczenie to zdefiniowano poprzez określenie minimalnej rzędnej zwierciadła wody jeziora, poniżej której pobór jest zabroniony z uwagi na nadmierne odsłonięcie litoralu.

18 8) w 8: PRZEPIS a) w ust. 3 wyrazy wymagania określonego zastępuje się wyrazami warunków, o których mowa, b) po ust. 3 dodaje się ust. 3a 3d w brzmieniu: 3a. W przypadku wprowadzania ścieków do wód płynących będących jeziorami, z nowych instalacji służących do oczyszczania ścieków, spełnienie warunków, o których mowa w ust. 1 i 2 odnosi się do przekroju początkowego cieku stanowiącego odpływ z tego jeziora przy przepływie o gwarancji czasowej wystąpienia wraz z wyższymi równej 90%. 3b. Dla jezior nie posiadających odpływu, ust. 3a stosuje się do przekroju ujściowego cieku stanowiącego największy pod względem przepływu średniego z wielolecia, zwanego dalej SSQ, dopływ tego jeziora. 3c. W przypadku wprowadzania ścieków do wód Zalewu Szczecińskiego lub Zalewu Kamieńskiego, spełnienie warunków, o których mowa w ust. 1 i 2 odnosi się do przekroju ujścia Odry do Roztoki Odrzańskiej, przy przepływie równym przepływowi o gwarancji czasowej wystąpienia wraz z wyższymi równej 90% w przekroju Gozdowice. 3d. Dla odcinków cieków będących w zasięgu cofki wód morza, jeziora, zbiornika wodnego lub dopływu wartość przepływu o gwarancji czasowej wystąpienia wraz z wyższymi równej 90% wyznacza się dla przekroju określającego zasięg cofki. Mając na uwadze specyfikę regionu wodnego DOiPZ oraz dotychczasowe doświadczenia uszczegółowiono zapisy Rozporządzenia w zakresie spełnienia warunków dla wprowadzania ścieków do wód powierzchniowych, zawarte w ust. 1 i 2. Jeziora są bardziej wrażliwe na zanieczyszczenia niż rzeki, co znajduje to odbicie w Rozporządzeniu w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, które dla ścieków wprowadzanych do jezior i ich dopływów oraz bezpośrednio do sztucznych zbiorników wodnych usytuowanych bezpośrednio na wodach płynących nakłada dodatkowe ograniczenia, szczególnie na substancje eutrofizujące fosfor ogólny i azot ogólny. Pogorszenie jakości wody będzie obserwowane na odpływie z jeziora, dlatego ocenę spełnienia ograniczeń 8 ust. 1 i 2 w przypadku wód płynących, będących jeziorami przepływowymi lub odpływowymi powinno się odnosić do przekroju początkowego cieku, stanowiącego odpływ z jeziora. W przypadku wód płynących, będących jeziorami bezodpływowymi ocena ta winna być odnoszona do przekroju ujściowego cieku, stanowiącego pod względem SSQ największy dopływ jeziora. W regionie wodnym DOiPZ specyficznym recypientem zanieczyszczeń są wody Zalewu Szczecińskiego i Kamieńskiego. W Rozporządzeniu przyjęto, że ocena spełnienia ograniczeń 8 ust. 1 i 2 dla wprowadzania ścieków do Zalewu Szczecińskiego i Kamieńskiego winna być odnoszona do przepływu Odry w przekroju wodowskazowym Gozdowice, uznawanym za ostatni przekrój na Odrze, w którym obowiązuje zależność przepływu od stanu wody.

19 PRZEPIS c) w ust. 4: - wyrazy w ust. 3 zastępuje się wyrazami w ust. 3-3b i 3d, - skreśla się wyrazy przepływu średniego z wielolecia, zwanego dalej, d) w ust. 5: - wyraz płynących zastępuje się wyrazem powierzchniowych, - wyrazy wymagania określonego zastępuje się wyrazami warunków, o których mowa, e) w ust. 6 wyrazy wymagania określonego zastępuje się wyrazami warunków, o których mowa, f) w ust. 7 wyraz Ograniczenia zastępuje się wyrazem Warunki, g) dodaje się ust w brzmieniu: 8. W przypadku wprowadzania ścieków do wód powierzchniowych, które nie zostały objęte badaniami monitoringowymi, pozwalającymi na wykonanie oceny stanu wód, spełnienie warunków, o których mowa w ust. 1 i 2 ocenia się na podstawie badań jakości wód odbiornika w zakresie podstawowych wskaźników charakteryzujących planowane do wprowadzania ścieki, wykonanych w miejscu projektowanego zrzutu, przez zakład planujący wprowadzanie ścieków, z częstotliwością co najmniej czterech pomiarów w ciągu trzech miesięcy. W celu określenia stanu wód odbiornika, w zakresie badanych wskaźników, należy przyjąć odpowiednie wartości graniczne dla stanu dobrego, zgodnie z typem jednolitej części wód powierzchniowych. W przypadku, gdy odbiornik nie stanowi jednolitej części wód, wartości graniczne dla stanu dobrego należy przyjąć zgodnie z typem jednolitej części wód hydrograficznie związanej z tym odbiornikiem. Zgodnie z dotychczasowymi zapisami Rozporządzenia ocena spełnienia warunków dla wprowadzania ścieków do wód powierzchniowych, wskazanych 8 ust. 1 i 2 możliwa była dla wód dla których wykonane zostały pomiary jakości, tj. w głównej mierze dla jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP) objętych badaniami w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Przeprowadzenie takiej oceny dla niemonitorowanych JCWP oraz pozostałych wód powierzchniowych nie będących JCWP zgodnie z ust. 8 wprowadzanym rozporządzeniem zmieniającym będzie możliwe wyłącznie na podstawie badań jakości wód odbiornika, wykonanych przez zakład planujący korzystanie z wód polegające na wprowadzaniu ścieków do wód powierzchniowych.

20 PRZEPIS 9. Wprowadzanie ścieków do wód, o których mowa w ust. 8, jest możliwe pod warunkiem badania przez zakład wpływu zrzutu na stan wód odbiornika przez okres pierwszych 3 lat funkcjonowania instalacji służącej do oczyszczania ścieków. Badania należy wykonywać z częstotliwością raz na kwartał, powyżej i poniżej miejsca zrzutu. Zakres badań powinien obejmować parametry, które służyły do określenia chłonności odbiornika. 10. Wprowadzanie ścieków do wód, o których mowa w ust. 8, w przypadku wystąpienia przekroczenia wartości granicznych stanu dobrego dla wskaźników, które służyły do określenia chłonności odbiornika, jest możliwe w przypadku wdrożenia przez zakład działań naprawczych i kontynuowania badań, o których mowa w ust. 9, do czasu ustąpienia przekroczeń, chyba, że zakład stosuje najlepsze dostępne techniki, w rozumieniu art. 3 pkt 10 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. ; Dodatkowo, z uwagi na brak badań monitoringowych dla wód będących odbiornikiem ścieków, zakład realizujący korzystanie z wód polegające na wprowadzaniu ścieków do wód powierzchniowych, przez okres pierwszych 3 lat funkcjonowania instalacji powinien badać wpływ zrzutu na stan wód odbiornika. Badania należy wykonywać raz na kwartał powyżej i poniżej miejsca zrzutu. Badane powinny być te same parametry, które służyły do określenia chłonności odbiornika (ust. 9). W przypadku wystąpienia przekroczenia wartości granicznych wskaźników zakład winien wdrożyć programy naprawcze i kontynuować badania do czasu ustąpienia przekroczeń lub dowieść, że przy oczyszczaniu ścieków stosuje najlepsze dostępne techniki, w rozumieniu art. 3 pkt 10 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (ust. 10).

21 PRZEPIS 9) po 9 dodaje się 9a w brzmieniu: 9a. 1. Wprowadzanie do wód lub do ziemi wód opadowych lub roztopowych stanowiących ścieki z urządzeń oczyszczających o przepustowości nominalnej od 100 l/s do 300 l/s, jest możliwe pod warunkiem dokonywania przez zakład badań w zakresie normowanych wskaźników zanieczyszczeń, wykonywanych w czasie trwania opadu, co najmniej dwa razy w roku, w okresie wiosny i jesieni; próbkę do badań należy uzyskać przez zmieszanie trzech próbek o jednakowej objętości pobranych w odstępach czasu nie krótszych niż 30 minut. 2. Na obszarze wyspy Uznam, wprowadzanie do ziemi wód opadowych lub roztopowych stanowiących ścieki z nowych instalacji do oczyszczania ścieków, jest niedopuszczalne w przypadku, gdy potencjalny czas migracji zanieczyszczeń z powierzchni terenu do pierwszego poziomu wodonośnego w miejscu wprowadzania ścieków, jest krótszy niż 5 lat. 3. Ograniczenie, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy wprowadzania wód opadowych lub roztopowych do rowów lub zbiorników. 4. Sposób wyznaczania czasu migracji zanieczyszczeń, o którym mowa w ust. 2, określa załącznik nr 6a do rozporządzenia. ; Zapis jest efektem swego rodzaju luki rozporządzenia w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód i do ziemi. W 21 ust. 1, wskazuje ono, iż wody opadowe, ujęte w systemy kanalizacyjne pochodzące z dróg mogą być wprowadzane do wód lub do ziemi, o ile nie zawierają substancji zanieczyszczających w ilościach przekraczających 100 mg/l zawiesin ogólnych oraz 15 mg/l węglowodorów ropopochodnych. Natomiast ocena spełnienia powyższych warunków, przeprowadzana jest w oparciu o dokonywane przez zakład, co najmniej 2 razy do roku, przeglądy eksploatacyjne. Obecnie jedynie w stosunku do urządzeń oczyszczających o przepustowości nominalnej większej niż 300 l/s, przeprowadza się takie badania. W regionie wodnym, znajduje się niewiele urządzeń oczyszczających wody opadowe o tak wysokiej przepustowości. Natomiast biorąc pod uwagę istotny ładunek substancji ropopochodnych pochodzący ze zrzutów wód opadowych lub roztopowych odprowadzanych z dróg oraz na zidentyfikowane przekroczenia benzo(a)pirenu oraz innych wskaźników WWA z kategorii ropopochodnych w wodach powierzchniowych i znaczny udział obszarów o bardzo wysokim stopniu podatności wód podziemnych na zanieczyszczenia, postanowiono ograniczenia dotyczące konieczności wykonywania badań wprowadzić już dla urządzeń o przepustowości nominalnej większej niż 100 l/s. Natomiast ustępy 2, 3 i 4 lokalnie zaostrzają ograniczenia zakazując odprowadzania oczyszczonych ścieków opadowych na terenie wyspy Uznam, z uwagi na jej słaby stan, wysoką wrażliwość i obciążenie zrzutami do ziemi.

22 PRZEPIS 10) skreśla się użyte w 10 we wprowadzeniu do wyliczenia, w 11 w ust. 1, w 12 w ust. 1, w 13 w ust. 2 w pkt 1 oraz w 14 w ust. 1 i 3, wyrazy ust. 1 ; 11) w 11w ust. 2: - wyraz wskazanego zastępuje się wyrazem: wskazany, - po wyrazach Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry, dodaje się wyrazy o którym mowa w 1 pkt 1, ; 12) w 13 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: 3. Dla cieków, o których mowa w 3 pkt 2 i 3 dopuszcza się możliwość stosowania przepławek o zmiennych parametrach spełniających wymagania dla gatunków reprezentatywnych w okresie od września do stycznia, a w pozostałym okresie dla certy lub węgorza. ; 13) w 14 w ust. 3 wyrazy śrubowej (ślimakowej) zastępuje się wyrazami o prędkości obrotowej do 150 obrotów na minutę ; Do 13 wprowadzono ust. 3 dopuszczający stosowanie na ciekach lub odcinkach cieków istotnych pod względem zachowania ciągłości morfologicznej dla obszaru dorzecza Odry lub regionu wodnego DOiPZ przepławek o zmiennych parametrach przepływu, spełniających wymagania dla gatunków reprezentatywnych w okresie od września do stycznia, a w pozostałym okresie dla certy lub węgorza. Duże przepławki, spełniające wymagania dla łososia i troci, wymagają dużej ilości wody. Jednocześnie, w założeniach, spełniają one warunki migracji nie tylko dla reprezentatywnych, ale także dla pozostałych ryb. Główny ciąg migracyjny anadromicznych łososiowatych przypada na okres jesienno-zimowy. Ryby te wstępują do rzek także latem lipiec, sierpień nie są to jednak duże ilości. Mając powyższe na uwadze można zatem, stosując odpowiednie rozwiązania techniczne, okresowo kierować na takie przepławki mniejsze ilości wody, stwarzając tym samym możliwości wykorzystania jej do innych celów. W celu rozszerzenia listy o inne typy turbin niż ślimakowe, stanowiące alternatywę dla elektrowni bez zabezpieczeń ich wlotów, zaproponowano w ust. 3 zastosowanie turbin o prędkości obrotowej do 150 obrotów na minutę (turbiny wolnoobrotowe). Wykorzystując badania R. Bartela, K. Bieniarza i P. Eper opublikowane w rocznikach naukowych PZW w latach wykonano krzywą regresji wykorzystując zamieszczone wyniki poniesionych strat na turbinach Francisa. Efektem analizy była krzywa regresji, z której dla wielkości strat 30% odczytano ilość obrotów wynoszącą 150 obrotów na minutę.

23 PRZEPIS 14) po 16 dodaje się 16a w brzmieniu: 16a. 1. Wprowadzanie do ziemi ścieków bytowych pochodzących z nowych instalacji do oczyszczania ścieków, jest niedopuszczalne w przypadku, gdy potencjalny czas migracji zanieczyszczeń z powierzchni terenu do pierwszego poziomu wodonośnego w miejscu wprowadzania ścieków do ziemi, jest krótszy niż 5 lat. 2. Wprowadzanie do ziemi ścieków bytowych z nowych instalacji do oczyszczania ścieków jest niedopuszczalne w przypadku, gdy potencjalny czas migracji zanieczyszczeń z powierzchni terenu do pierwszego poziomu wodonośnego w miejscu wprowadzania ścieków do ziemi wynosi od 5 do 10 lat i odległość od najbliżej położonego miejsca zrzutu ścieków bytowych do ziemi jest mniejsza niż 1000 m. 3. Sposób wyznaczania czasu migracji zanieczyszczeń o którym mowa w ust. 1 i 2, określa załącznik nr 6a do rozporządzenia. ; Ze względu na istotny udział (23,4% w skali całego regionu wodnego DOiPZ) obszarów o niekorzystnych warunkach hydrogeologicznych, niezapewniających ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem, w których pierwszy poziom wód podziemnych ma bardzo wysoki stopień podatności na zanieczyszczenia (potencjalny czas migracji zanieczyszczeń z powierzchni terenu do pierwszego poziomu wodonośnego jest krótszy niż 5 lat) wprowadza się ograniczenie wprowadzania do ziemi ścieków pochodzących z nowych instalacji do oczyszczania ścieków w tych miejscach. Powstawanie zabudowy jedno i wielorodzinnej na terenach nie objętych kanalizacją, może doprowadzić do koncentracji wykonywania indywidualnych instalacji oczyszczalni ścieków i zbiorczych instalacji do wprowadzania ww. ścieków do ziemi za pomocą drenaży rozsączających lub studni chłonnych na niewielkim obszarze. Obszary te będą stanowiły istotne źródło zanieczyszczenia dla wód podziemnych, co wymaga wprowadzenia ograniczenia w zakresie korzystania z wód. Zapisana w przepisie wartość 1000 m ma na celu uniknięcie zbytniej koncentracji zrzutów ścieków bytowych. Przy założeniu, że potencjalna działka ma szerokość ok. 50 m, na odcinku 1 km takich działek może być 20, a każdy z użytkowników może (zgodnie z rozporządzeniem) odprowadzać do 5 m 3 /d. Zakładając, przeciętne ładunki zanieczyszczeń z takich urządzeń, w sytuacji gdy stanową one ciągły dopływ przekroczenie tego progu może stanowić już istotne zagrożenie.

24 PRZEPIS 15) 17 i 18 otrzymują brzmienie: Łączny średniodobowy pobór wód podziemnych w jednostkach bilansowych wód podziemnych: 1) I Przytór, II Międzyzdroje, III Wapnica, IV Centralna, V Wolin, VI Wschodnia, VII Międzywodzie na Wyspie Wolin, 2) S-IA Wyspa Uznam, 3) S-IC Wyspa Karsibór, 4) AI i AII rejonu wodnogospodarczego S-IIA Międzyodrze część A, 5) A2 Zlewnia jeziora Bukowo oraz B2 Przymorze od Wieprzy do Słupi nie może być równy albo przekraczać wielkości dostępnych do zagospodarowania zasobów ustalonych dla każdej z tych jednostek. 2. Dostępne do zagospodarowania zasoby wód podziemnych stanowią zasoby dyspozycyjne ustalone dla obszaru bilansowego i jednostek bilansowych wód podziemnych. Wielkość zasobów dyspozycyjnych w jednostkach bilansowych wód podziemnych, o których mowa w ust. 1 określa załącznik nr 9 do rozporządzenia. 18. Wielkość średniego dobowego poboru wody z ujęcia wód podziemnych nie może przekraczać ilości wynikającej z maksymalnego rocznego zapotrzebowania na wodę. Sposób wyznaczenia średniego dobowego zapotrzebowania na wodę określa załącznik nr 10 do rozporządzenia. ; Zapisy punktu 15 zmieniają treść 17 i 18 obowiązującego rozporządzenia, m. in. precyzując obszary oraz dostępne w nich zasoby dyspozycyjne, a także wprowadzają ograniczenie w wielkości dopuszczalnego średniego dobowego poboru wody z ujęcia wód podziemnych. W ślad za tymi zmianami, korekcie ulegają odpowiednio załącznik nr 9 oraz załącznik nr 10 dotychczas obowiązującego rozporządzenia. Rozszerzenie ograniczenia poboru wód podziemnych z ujęć zlokalizowanych w wymienionych jednostkach bilansowych wynika z konieczności osiągnięcia, utrzymania i nie pogarszania dobrego stanu przez części wód podziemnych, czyli celu środowiskowego wskazanego w apgw. Wysoki stopień koncentracji poboru i zagospodarowania zasobów dyspozycyjnych w wymienionych rejonach bilansowych może powodować nakładanie się oddziaływań ujęć co w konsekwencji może doprowadzić do uruchomienia procesu ascenzji zasolonych wód wgłębnych do piętra czwartorzędowego.

25 PRZEPIS 16) w 20 pkt 2 i 3 otrzymują brzmienie: 2) wykonywanie odwodnień obiektów lub wykopów budowlanych oraz zakładów górniczych, z wyjątkiem odwodnień tymczasowych, powodujących obniżenie zwierciadła wód podziemnych przez okres robót ziemnych i fundamentowych lub wykonywania budowli ziemnej, a nie powodujących długoterminowych negatywnych skutków dla ilości i jakości zasobów wód podziemnych; 3) pobieranie wód podziemnych do nawodnień gruntów i upraw w przypadku braku rezerw dostępnych zasobów wód podziemnych dla obszaru, przy zachowaniu priorytetów, o których mowa w 6 ust. 1. ; Zapis w Rozporządzeniu zmieniający brzmienie punktu 2, dopuszczający wykonywanie odwodnień niepowodujących negatywnych skutków dla ilości i jakości zasobów wód podziemnych uwzględnia odniesienie do definicji branżowych, stosowanych w budownictwie, gdzie odwodnienia tymczasowe to tymczasowe obniżenie zwierciadła wody gruntowej, zwykle na okres robót ziemnych i fundamentowych lub wykonywania budowli ziemnej. Natomiast w przypadku punktu 3 zmniejszono restrykcje zezwalając na pobór wód podziemnych do nawodnień gruntów w przypadku dostępnych rezerw, pod warunkiem zachowania priorytetów ustalonych w 6 rozporządzenia obowiązującego.

26 PRZEPIS 17) po 21 dodaje się 21a 21c w brzmieniu: 21a. 1. Na obszarze jednostek bilansowych wód podziemnych, o których mowa w 17 ust. 1 pkt 1, 4 i 5 niedopuszczalne jest wykonywanie urządzeń wodnych stanowiących nowe ujęcia wód podziemnych: 1) w przypadku braku rezerw zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych w tych jednostkach bilansowych; 2) o średniorocznym poborze przekraczającym 50 m 3 /dobę w odległości do 1000 m od istniejących ujęć wód podziemnych o średniorocznym poborze przekraczającym 300 m 3 /dobę; 3) o średniorocznym poborze przekraczającym 300 m 3 /dobę w odległości do 3000 m od istniejących ujęć wód podziemnych o średniorocznym poborze przekraczającym 1000 m 3 /dobę. 2. Ograniczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3 nie dotyczą dwóch ujęć w rejonie Kołczewo oraz Kodrąbek do zaopatrzenia ludności gmin: Dziwnów, Międzyzdroje, Wolin i Świnoujście w wodę przeznaczoną do spożycia. 21b. 1. Niedopuszczalne jest wykonywanie urządzeń wodnych stanowiących nowe studnie do ujmowania wód podziemnych w przypadku zasolenia tych wód równego albo większego niż 188 mg Cl/dm Niedopuszczalny jest pobór wód podziemnych w przypadku ich zasolenia równego albo większego niż 250 mg Cl/dm 3. Przepis rozszerza dotychczasowy akt o nowe ograniczenia 21a, 21b, 21c w korzystaniu z zasobów wód podziemnych, w zależności od zdefiniowanych i scharakteryzowanych w poprzednich paragrafach obszarach. Ograniczenia dotyczą lokalizowania nowych ujęć (urządzeń wodnych) oraz pracy istniejących ujęć w określonych warunkach tła geochemicznego ujmowanych wód. Ograniczenia wprowadzono m. in. przy użyciu nowowprowadzanego załącznika nr 13 do rozporządzenia zmienianego. Wyklucza się z tego ograniczenia projektowane ujęcia w miejscowościach Kołczewo i Kodrąbek, ponieważ będą one kluczowe dla zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia gmin Świnoujście, Międzyzdroje, Wolin i Dziwnów. Ponadto przerzut wody do JCWPd nr 1 wskazano w aktualizacji Planu Gospodarowania Wodami jak i w apwśk jako działanie - budowa rozproszonych ujęć wód podziemnych (wraz z systemem zaopatrzenia w wodę)/przerzut wód z JCWPd nr 5. Działanie to pozwoli na zmniejszenie deficytu wody na wyspie Uznam i jest niezbędne dla poprawy stanu JCWPd nr 1.

27 PRZEPIS 3. Ograniczenie, o którym mowa w ust. 2 nie dotyczy poboru wód podziemnych z istniejących ujęć wód do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w okresie 3 lat od dnia wejścia w życie niniejszego przepisu. 4. Pobór wód podziemnych w przypadku ich zasolenia równego albo większego niż 188 mg Cl/dm 3 jest możliwy, przy spełnieniu następujących warunków: 1) ustalenia genezy tego zasolenia; 2) prowadzenia obserwacji zasolenia, określanego w mg Cl/dm 3, z częstotliwością raz na miesiąc; 3) ograniczenia poboru wody ze studni ujęcia wód podziemnych do ilości, przy której sześć następujących po sobie badań wody wykazuje trend spadkowy zawartości chlorków, w którym wyznaczona wartość końcowa zasolenia jest niższa o co najmniej 5% od początkowej i nie przekracza 188 mg Cl/dm Pobór wód podziemnych w przypadku ich zasolenia większego niż 150 mg Cl/dm 3 ale mniejszego niż 188 mg Cl/dm 3 jest możliwy, przy spełnieniu następujących warunków: 1) ustalenia genezy tego zasolenia; 2) prowadzenia obserwacji zasolenia, określanego w mg Cl/dm 3, z częstotliwością raz na kwartał. 21c. Na obszarze wskazanym w załączniku nr 13 do rozporządzenia niedopuszczalne jest wykonywanie urządzeń wodnych stanowiących nowe ujęcia wód podziemnych. ; Ze względu na występowanie w regionie wodnym DOiPZ terenów o zwiększonej zawartości chlorków w wodach podziemnych, a także z uwagi na ryzyko ascenzji zasolonych wód wgłębnych do piętra czwartorzędowego wprowadza się w Rozporządzeniu ograniczenia w korzystaniu z wód na obszarze regionu wodnego zależne od stężenia jonu chlorkowego w wodach podziemnych z uwzględnieniem norm granicznych jonu chlorkowego zawartych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu jednolitych części wód podziemnych. I tak, wprowadza się zakaz wykonywania urządzeń wodnych w przypadku stwierdzenia przekroczenia 188 mg Cl/dm 3, czyli 75% wartości granicznej stężenia jonu chlorkowego dla wód podziemnych III klasy jakości. Dodatkowo wprowadza się zakaz poboru wód podziemnych w przypadku stwierdzenia przekroczenia wartości granicznej stężenia jonu chlorkowego dla wód podziemnych III klasy jakości (czyli 250 mg/dm 3 ) z pewnymi odstępstwami. A także warunkowe dopuszczenie poboru wód podziemnych, w których stwierdzono zasolenie w zakresie od 188 mg/dm 3 do 250 mg/dm 3, a także w zakresie od 150 mg/dm 3 do 188 mg/dm 3, przy czym wartość 150 mg/dm 3 stanowi 2,5 krotność wartości stężenia granicznego przyjętego jako tło hydrogeochemiczne dla jonu chlorkowego zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu jednolitych części wód podziemnych. Dz. U. z 2016 r. poz. 85.

28 PRZEPIS 18) uchyla się załącznik nr 1 do rozporządzenia; 19) po załączniku nr 1 do rozporządzenia dodaje się załączniki nr 1a i 1b do rozporządzenia w brzmieniu określonym w załącznikach nr 1 i 2 do niniejszego rozporządzenia; 20) w załączniku nr 2 do rozporządzenia wykaz w czwartej kolumnie tabeli otrzymuje brzmienie: 21) w załączniku nr 3 do rozporządzenia wykaz: a) w wierszu drugim w kolumnie trzeciej tabeli otrzymuje brzmienie: od ujścia do Odry do Konotopu, b) w wierszu trzecim w kolumnie trzeciej tabeli otrzymuje brzmienie: od ujścia do Odry do ujścia Kanału Grodno (Dopływ z jeziora Głębokiego), c) w wierszu jedenastym w kolumnie drugiej tabeli otrzymuje brzmienie: Liśnica (Leśnica), d) w czwartej kolumnie tabeli otrzymuje brzmienie: 22) załącznik nr 4 do rozporządzenia otrzymuje brzmienie określone w załączniku nr 3 do niniejszego rozporządzenia; 23) po załączniku nr 5 do rozporządzenia dodaje się załącznik nr 5a do rozporządzenia w brzmieniu określonym w załączniku nr 4 do niniejszego rozporządzenia; 24) po załączniku nr 6 do rozporządzenia dodaje się załącznik nr 6a do rozporządzenia w brzmieniu określonym w załączniku nr 5 do niniejszego rozporządzenia; 25) załączniki nr 8-10 do rozporządzenia otrzymują brzmienie określone w załącznikach nr 6-8 do niniejszego rozporządzenia; 26) dodaje się załącznik nr 13 do rozporządzenia w brzmieniu określonym w załączniku nr 9 do niniejszego rozporządzenia. Ostatnie przepisy w punktach od 18 do 26 mają charakter głównie techniczny, porządkujący kwestie załączników do rozporządzenia.

29 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Waldemar Bernatowicz Opracowano na zlecenie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej