Prognozy demograficzne

Transkrypt

1 Prognozy demograficzne

2 Zadaniem prognoz demograficznych jest ustalenie przyszłego stanu i struktury ludności zarówno dla całego kraju jak i jego regionów. Jednostkami badania które dotyczą prognozy mogą być pojedyncze osoby, oraz gospodarstwa domowe. W prognozach demograficznych uwzględnia się przede wszystkim przyszłe urodzenia i zgony (tzw. prognozy biologiczne). Ponadto obok tych dwóch czynników uwzględnia się również poziom przyszłych migracji co prowadzi do otrzymania bardziej wiarygodnych prognoz (tzw. prognozy pomigracyjne)

3 Etapy budowy prognozy biologicznej: 1) Ustalenie wyjściowego stanu i struktury ludności (według płci, wieku i miejsca zamieszkania w podziale na miasto i wieś) 2) Postarzanie ludności żyjącej 3) Przewidywanie przyszłej liczby urodzeń i ich postarzania 4) Analiza uzyskanych wynikowych współczynników demograficznych W przypadku prognozy pomigracyjnej należy dodać etap: 5) określenie i uwzględnienie przyszłych ruchów migracyjnych

4 Przebieg procesu postarzania ludności Postarzanie ludności sprowadza się do ustalenia ile spośród osób x letnich w danym momencie dożyje wieku x + k lat (czyli będzie o k lat starszymi). Polega ono na przemnażaniu liczby ludności w danym wieku przez prawdopodobieństwo przeżycia określonego okresu. Ze względu zróżnicowanie umieralności ze względu na płeć i miejsce zamieszania, zaleca się obliczenia takie przeprowadzać odrębnie dla każdej z płci oraz z dodatkowym podziałem na wieś i miasto. Np. liczbę kobiet po upływie k lat będących w wieku x + k ( obliczyć: k K = K p x+ k x x, gdzie K x - liczba kobiet w wieku x K x + k ) można k px - prawdopodobieństwo przeżycia k kolejnych lat, przez kobietę będącą w wieku x. Parametr ten jest określany na podstawie tablic przeżycia Podobne prognozy można wyznaczać dla mężczyzn. We wzorze można również uwzględniać kilkuletnie przedziały wiekowe (x, x+m) np. (x; x+5)

5 Przebieg procesu postarzania ludności Prawdopodobieństwo przeżycia k lat przez osoby z jednorocznych grup wieku dla k > 1 (najczęściej k = 5) wyznacza się ze wzoru: k Lx+ k p =, gdzie: x L x L x - średnia liczba osób dożywająca x lat, L x+k średnia liczba osób dożywająca x + k lat. Dane te pochodzą z tablic trwania życia. Odpowiedni dla szerszych grup wiekowych (x; x+m) lat wzór ten będzie miał postać: x+ m+ k Li k i= x+ k p i =, x+ m L i= x gdzie: x + m i= x i x+ m + k i i= x+ k i L - suma średnich liczb osób dożywających wieku od x dp x+m lat, L - suma średnich liczb osób dożywających wieku od x+k dp x+m+k lat.

6 Ustalanie przyszłej liczby urodzeń żywych U x W celu ustalenia tego parametru, należy przewidywane liczby kobiet w określonych grupach wieku (np. jednorocznych lub pięcioletnich) K x przemnożyć przez zakładane cząstkowe współczynniki płodności w pł(x) co zapiszemy: U x = K x w pł(x). Po zsumowaniu wszystkich wyników dla całego okresu płodności kobiet otrzymuje się szacunkową liczbę urodzeń w danym roku (U) postaci: U = 49 U x x= 15 Przewidywane liczby kobiet w poszczególnych grupach wiekowych otrzymuje się w procesie postarzania, natomiast wartości cząstkowych współczynników płodności na okres przyszły mają charakter hipotetyczny i są ustalane w wyniku analizy i merytorycznej znajomości zjawiska. Wartość parametru U korygowana jest o liczbę zgonów niemowlęcych. Liczba dzieci zero letnich D 0 = Up 0, gdzie p 0 oznacza prawdopodobieństwo dożycia do ostatniego dnia roku jest zależne od współczynnika zgonu niemowląt W zn : p 0 = 1-0,75W zn

7 Przykłady: Ustalić ile spośród kobiet 18 letnich żyjących w Polsce w końcu 2006 roku dożyło do dnia 31 grudnia 2007 roku, osiągając wiek 19 lat. Dane z rocznika statystycznego: liczba kobiet 31 grudnia 2007 roku: K 18lat, = , prawdopodobieństwo przeżycia roku przez kobietę w wieku 18 lat według tablicy trwania życia z 2007 roku wynosi p 18 = 0,99972, zatem: K 19 = x 0,99972 = Interpretacja: Jeżeli założymy, że proces wymierania kobiet przebiegałby według reguł z tablicy trwania życia i jeżeli założymy brak migracji w tej grupie wiekowej, to wówczas na końcu 2007 roku w Polsce powinno być kobiet 19 letnich. Oznacza to, że ok. 78 zmarłoby w ciągu roku.

8 Przykłady: Ustalić ile spośród tych kobiet 18 letnich żyjących w Polsce w końcu 2006 roku przeżyje 5 lat, osiągając wiek 23 lat w końcu 2011 roku. Dane z rocznika statystycznego: liczba kobiet 31 grudnia 2007 roku: K 18lat, = , prawdopodobieństwo przeżycia 5 lat przez kobiety 18 letnie wyniesie: k = 5 Lx+ k L L px = 18 = = = = = 0, L L L x 18 A zatem K 23 = x 0, = , Poszukiwana liczba kobiet 23 letnich w Polsce w 2011 roku wyniesie ok

9 Przykłady: Ustalić ile spośród kobiet w wieku między lata w końcu 2006 roku dożyje wieku lat w dniu 31 grudnia 2011 roku. Prawdopodobieństwo przeżycia 5 lat przez kobiety w wieku lata wyniesie: p 29 i k = 5 i= = = 24 i= 20 L = = L i 0, Liczba kobiet 31 grudnia 2006 roku w wieku lata wynosiła: Zatem: K = x 0, = W latach umrze ok kobiet, które na początku tego okresu były w wieku lata i nie dożyją wieku lat.

10 Przykłady: Oszacujmy liczbę urodzeń dzieci przez kobiety w wieku lat w roku 2011, przyjmując założenie niezmienności w okresie 5 perspektywicznych lat poziomu płodności z roku Oszacowana liczba kobiet w przedziale wiekowym lat na koniec 2011 roku wyniosła: K = x 0, = Cząstkowy współczynnik płodności kobiet w wieku lat w 2006 roku wynosił: w pł (25-29) = (liczba urodzeń żywych w 2006 r. przez kobiety w wieku lat/ liczbę kobiet w tym przedziale wiekowym 30 czerwca 2006 r.) = / = 0, Liczba urodzonych dzieci przez kobiety w wieku lat w roku 2011 wyniesie U = K w pł(25-29) = , (urodzeń żywych).

11 Przykłady: Oszacujmy ile spośród dzieci urodzonych w 2011 roku przez kobiety w wieku lat w roku 2011, dożyje końca tego roku kalendarzowego. Najprzód należy wyznaczyć prawdopodobieństwo dożycia zera lat. Zakładając, że współczynnik zgonów niemowląt utrzyma się na poziomie 2006 r. gdzie wynosił 0, (ok. 1, ) otrzymamy: p 0 = 1 0,75 0, = 0, Zatem spośród dzieci urodzonych w 2011 roku przez kobiety w wieku lat w roku 2011, dożyje końca tego roku kalendarzowego dożyje D 0 = , = dzieci, które będą miały skończonych 0 lat. A zatem końca 2011 roku nie dożyje 176 niemowlaków.

12 Polska Rok Ogółem Ludność na 31 XII Wybrane prognozy demograficzne Ruch naturalny Migracje zagraniczne na pobyt stały Urodzenia Zgony Imigracja Emigracja

13 Podstawowe prawidłowości prognozy W 2008 r. ludność Polski liczyła osób, Według prognozy GUS w 2035 będzie nas Oznacza to spadek o , co stanowi ok. 5.5%. Wielkość urodzeń w 2008 roku wyniosła a przewidywana w 2035 wyniesie Oznacza to spadek liczby urodzeń o co stanowi ok. 32%. Liczba zgonów wzrośnie z poziomu w 2008 r. do poziomu w 2035 r. co stanowi ok. 15,7%. Liczba imigrantów będzie stopniowo wzrastać aż do 2020 gdy osiągnie stabilny poziom , Natomiast liczba emigrantów będzie maleć by w roku 2020 ustabilizować się na poziomie Zrównanie poziomu wyjeżdżających z przyjeżdżającymi nastąpi na przełomie 2018 i 2019 r.

14 Wybrane prognozy demograficzne dla Polski w latach Ludność Polski w latch lata

15 Wybrane prognozy demograficzne dla Polski w latach Urodzenia i zgony w Polsce w latach Urodzenia Zgony

16 Wybrane prognozy demograficzne dla Polski w latach Migracje zagraniczne na pobyt stały w Polsce w latach Imigracja Emigracja lata

17 Wybrane prognozy demograficzne dla Polski w latach Liczba kobiet i mężczyzn w latach lata Mężczyźni Kobiety

18 Wybrane prognozy demograficzne dla Polski w latach Liczba mieszkańców miast i wsi w Polsce Miasto Ogółem Wieś Ogółem

19 Wybrane prognozy demograficzne dla Polski w latach Kobiety i mężczyźni w miastach i na wsiach Mężczyźni miasto Kobiety miasto Mężczyźni w ieś Kobiety w ieś