Ludność według powiatów w 2011 r. Stan w dniu 31 XII. Liczba mieszkańców pogranicza lubuskobrandenburskiego

Transkrypt

1

2 1 Liczba mieszkańców pogranicza lubuskobrandenburskiego zwiększyła się o 33,5 tys. osób W 211 r. terytorium województwa lubuskiego, Brandenburgii i Berlina, stanowiące część polskoniemieckiego obszaru transgranicznego, zamieszkiwało 7, mln osób, tj. ok. 1,4% ogółu ludności Unii Europejskiej (27 krajów 53,7 mln osób). W porównaniu z 21 r. liczba ludności w regionie zwiększyła się o 33,5 tys. osób, tj. o,5%, w wyniku przyrostu migracyjnego w części niemieckiej obszaru pogranicza. W końcu grudnia 211 r. liczba ludności województwa lubuskiego liczyła 1, mln osób, Brandenburgię zamieszkiwało 2,5 mln osób, Berlin 3,5 mln mieszkańców. Liczba mieszkańców Berlina w skali roku zwiększyła się o 41,1 tys. osób tj. o 1,2% (wobec wzrostu o,5% w 21 r.). W Brandenburgii liczba ludności zmniejszyła się o 7,6 tys., tj. o,3% (podobnie jak przed rokiem). W województwie lubuskim odnotowano niewielki spadek stanu populacji o 57 osób (wobec wzrostu o,1% w 21 r.). Cudzoziemcy w Brandenburgii według narodowości w 211 r. 21,4% 4,3%,2% 1,7% 5,2% 28,8% 21,8% 16,6% Unia Europejska (z wyłączeniem Polski) Polska Inni Europejczycy Ameryka Azja Afryka Australia i Oceania Bezpaństwowcy 8,2 tys. Polaków, tj. 16,6% ogółu cudzoziemców, zamieszkiwało Brandenburgię w 211 r. (15,6% w 21 r.). Ludność według powiatów w 211 r. Stan w dniu 31 XII Ogółem Wzrost/ spadek w porównaniu z 21 r. (w %) Brandenburgia ,3 Powiaty: Barnim ,1 Dahme-Spreewald ,2 Elbe-Elster ,5 Havelland ,2 Märkisch-Oderland ,4 Oberhavel ,2 Oberspreewald-Lausitz ,4 Oder-Spree ,6 Ostprignitz-Ruppin ,7 Potsdam-Mittelmark ,3 Prignitz ,4 Spree-Neiβe ,4 Teltow-Fläming ,1 Uckermark ,2 Miasta na prawach powiatu: Brandenburg an der Havel ,3 Cottbus , Frankfurt an der Oder ,5 Potsdam ,3 Berlin ,2 Lubuskie , Gorzowski ,9 Krośnieński ,3 Międzyrzecki ,2 Nowosolski ,1 Słubicki ,1 Strzelecko-drezdenecki ,1 Sulęciński ,3 Świebodziński , Wschowski ,1 Zielonogórski ,5 Żagański ,5 Żarski ,2 Miasta na prawach powiatu: Gorzów Wielkopolski , Zielona Góra ,2 U w a g a: Informacje o narodowości cudzoziemców pochodzą z niemieckiego Centralnego Rejestru Cudzoziemców.

3 2 Powierzchnia i ludność Stan w dniu 31 XII Wyszczególnienie Powierzchnia w km 2 a Ludność razem w tym kobiety na km 2 Kobiety na 1 mężczyzn Brandenburgia Berlin Lubuskie a Publikowane w poprzedniej edycji dane o liczbie ludności w województwie lubuskim w 21 r. zbilansowane na podstawie wyników NSP 22 zastąpiono danymi przeliczonymi w oparciu o wyniki NSP 211. Odsetek osób starszych jest niemal dwukrotnie wyższy po stronie niemieckiej Struktura wiekowa ludności pogranicza wykazuje starzenie się populacji. Powoduje to rosnąca długość życia i niski wskaźnik urodzeń, notowany w Niemczech już od lat 8. zeszłego stulecia. W 211 r. 22,4% osób zamieszkujących Brandenburgię było w wieku 65 lat i więcej odsetek osób starszych był niemal dwukrotnie wyższy niż w województwie lubuskim (12,1%). W Berlinie osoby w wieku 65 lat i więcej stanowiły 18,9% ogółu ludności. Pomiędzy 2 r. i 211 r. udział osób w wieku 65 lat i więcej w ogólnej liczbie ludności Brandenburgii wzrósł o 6,8 p. proc., w Berlinie o 4,3 p. proc. i w województwie lubuskim o 1,2 p. proc. W latach 2-29 w obu landach niemieckich systematycznie wzrastała liczba osób w wieku 65 lat i więcej, corocznie o ok. 3-4% w Berlinie i ok. 4-5% w Brandenburgii. Od 21 r. tempo wzrostu liczby ludzi starszych jest niższe. W województwie lubuskim w ostatniej dekadzie liczba osób w wieku 65 lat i więcej rosła o ok. 1-2% rocznie, nie przekraczając poziomu 12 tys. osób. Struktura ludności według grup wieku w 211 r. Osoby w wieku 65 lat i więcej stanowiły 13,8% ogółu ludności Polski w 211r., w Niemczech odsetek osób starszych wynosił 2,6%.

4 3 Osoby w wieku 65 lat i więcej 7 tys Berlin Brandenburgia Lubuskie Po stronie polskiej wyższy jest odsetek osób w wieku zdolności produkcyjnej Starzenie się ludności pogranicza jest widoczne w zmianach struktury wieku ludności i odzwierciedla je rosnący odsetek osób starszych. Równocześnie odsetek osób w wieku produkcyjnym wykazuje spadek, ale tylko w landach niemieckich. W 211 r. 66,4% populacji województwa lubuskiego było w wieku produkcyjnym (2-64 lata) 1 ; odsetek osób w wieku zdolności produkcyjnej był wyższy o 6,3 p. proc. w porównaniu z 2 r. W landach niemieckich udział osób w wieku produkcyjnym w ogólnej liczbie ludności zmniejszył się do 65,% (o 1,5 p. proc.) w Berlinie i do 62,5% (o 1, p. proc.) w Brandenburgii, w porównaniu z 2 r. Ludność według grup wieku Wyszczególnienie Brandenburgia Berlin Lubuskie Ogółem... 1, 1, 1, 1, 1, 1, 5 lat i mniej... 4,1 4,7 5, 5,4 6,5 6, ,4 7,1 8,5 6,9 13,2 8, ,4 3,3 5,4 3,8 9,3 6, ,2 29,2 39,4 37,1 36,8 37, ,3 33,3 27,1 27,9 23,3 28,7 65 lat i więcej... 15,6 22,4 14,6 18,9 1,9 12,1 w % Współczynniki obciążenia demograficznego Wyszczególnienie współczynnik młodości współczynnik starości Brandenburgia 32,7 24, 24,5 35,8 Berlin 28,3 25, 21,9 29,2 Lubuskie 48,3 32,3 18,1 18,3 Współczynnik młodości relacja osób w wieku -19 lat do 1 osób w wieku 2-64 lata. Współczynnik starości relacja osób w wieku 65 lat i więcej do 1 osób w wieku 2-64 lata 1 W celu dokonania porównań regionalnych zasobu osób w wieku produkcyjnym, przyjęto dla tej grupy liczbę ludności ogółem w wieku 2-64 lata. W metodologii badań statycznych statystyki polskiej wiek produkcyjny to wiek zdolności do pracy, tj. dla kobiet grupa wieku lat, dla mężczyzn lata.

5 4 Mediana wieku ludności wciąż rośnie Starzenie się społeczeństwa na pograniczu potwierdza wzrost mediany wieku (wieku środkowego), parametru wyznaczającego granicę wieku, którą połowa ludności już przekroczyła, a druga połowa jeszcze nie osiągnęła. W 211 r. mediana wieku ludności w województwie lubuskim wynosiła 37,8 lat. Mieszkańcy landów niemieckich mieli medianę wieku wyższą o: 8,2 lat w Brandenburgii 46, lat i 5,1 lat w Berlinie 42,9 lat. W porównaniu z 21 r. mediana wzrosła w Brandenburgii o,3 lat, w Berlinie o,1 lat, w województwie lubuskim o,4 lat (w 2 r. wiek środkowy wynosił: w Brandenburgii 41,3 lat, w Berlinie 41, lat, w województwie lubuskim 34,2 lat). Mediana wieku w 211 r. 44,5 Mężczyźni Brandenburgia Kobiety 47,5 41,7 Berlin 44,1 36,3 Lubuskie 39,5 lat lat Kobiety coraz później decydują się na macierzyństwo Kobiety zamieszkujące pogranicze często odkładają decyzję o posiadaniu dzieci. Po stronie niemieckiej mają one niemal 3 lat, kiedy decydują się na pierwsze dziecko. W 211 r. w Brandenburgii przeciętnie kobiety rodziły pierwsze dziecko w wieku 28, lat (wobec 27,6 lat w 21 r.), w Berlinie miały 29,5 lat (wobec 29,2 lat w 21 r.). Mediana wieku dla kobiet rodzących po raz pierwszy w województwie lubuskim wzrosła do 26,3 lat (wobec 26, lat w 21 r.). Odraczanie decyzji o posiadaniu dziecka zwiększa prawdopodobieństwo braku dziecka w ogóle. Bezdzietność w Niemczech jest wysoka: według danych OECD w 29 r. ponad 4% niemieckich kobiet w wieku lat żyła w rodzinach bezdzietnych. Wysoki jest odsetek urodzeń pozamałżeńskich Małżeństwo przestaje być niezbędnym warunkiem do założenia rodziny z dziećmi. Zdaniem socjologów osoby młode są coraz bardziej swobodne w swoich zachowaniach prokreacyjnych: często mieszkają razem przed ślubem, nie legalizują małżeństwa po pojawieniu się dziecka. W 21 r. w Berlinie połowa noworodków miała niezamężnych rodziców (49,5%), w Brandenburgii odsetek dzieci nieślubnych wynosił 61,5%, w województwie lubuskim 36,4%. Dla porównania odsetek urodzeń pozamałżeńskich na poziomie średniej dla kraju wynosił: w Polsce 2,6% ogółu urodzeń żywych, a w Niemczech 33,3%.

6 5 Ruch naturalny ludności Wyszczególnienie Ludność Małżeństwa Urodzenia Zgony na 1 ludności Przyrost naturalny Zgony niemowląt a Brandenburgia ,8 7,1 1, -2,9 3, , 7,6 11,1-3,6 3, ,8 7,3 11,1-3,8 3,6 Berlin ,2 8,8 9,8-1,1 3, ,6 9,7 9,4,3 3, ,6 9,4 9,,5 3,2 Lubuskie ,3 9,9 8,8 1,1 8, ,8 1,7 9,3 1,4 5, ,1 1,2 9,4,8 5,6 a Na 1 urodzeń żywych. Zmniejszył się współczynnik dzietności Kobiety później decydując się na macierzyństwo, w pierwszej kolejności starają się zdobyć wykształcenie i uzyskać stabilność zawodową, później założyć rodzinę i urodzić dziecko. Fakt opóźnionego urodzenia pierwszego dziecka skutkuje spadkiem płodności. Średnia liczba dzieci urodzonych przez kobietę w wieku rozrodczym na pograniczu lubusko-brandenburskim oscyluje wokół poziomu 1,4. W 211 r. współczynnik dzietności 2 w województwie lubuskim zmniejszył się do 1,3 (z 1,35 w 21 r.), w Brandenburgii spadł do 1,41 (z 1,45), w Berlinie do 1,31 (z 1,34). Dzietność natomiast na poziomie 2,1 zapewnia prostą zastępowalność pokoleń. W skali roku obniżył się również współczynnik płodności, określony liczbą urodzeń żywych w przeliczeniu na 1 kobiet w wieku lat, w województwie lubuskim z 43, w 21 r. do 41,4 w 211 r., w Brandenburgii z 35,8 do 35,7, w Berlinie z 39,3 do 38,8. Współczynnik natężenia urodzeń według powiatów w 211 r. BRANDENBURGIA 7,3 6,3 6,4 Prignitz Brandenburg an der Havel Ostprignitz-Ruppin 7,5 6,8 Havelland 1,6 8,1 7,4 Potsdam Potsdam-Mittelmark 7,5 Oberhavel 7,4 Berlin Teltow-Flaming Dahme-Spreewald 6,1 Elbe-Elster Uckermark 7,4 Barnim Markisch-Oderland 7,3 6,7 6,9 Oberspreewald- -Lausitz 7, Międzyrzecki Słubicki Frankfurt Sulęciński an der Oder 11, Świebodziński Oder-Spree 7,2 7,7 Cottbus 6,2 Spree-Neise Gorzowski 1,2 Zielonogórski Krośnieński Zielona 1,1 Góra 9,5 9,8 Żarski Gorzów Wlkp. 1,4 1, 11,2 Żagański Strzelecko- -drezdenecki 11,1 1,7 1,2 1,6 9,1 Nowosolski Wschowski 1,5 1,2 LUBUS KIE Urodzenia żywe na 1 mieszkańców 6,9 i mniej 7, - 8,9 9, - 1,9 11, i więcej 2 Obrazuje zachowania płodności kobiet w roku kalendarzowym. Jest to teoretyczna możliwość, zakończona dzietność różni się od tej dla lat kalendarzowych.

7 6 Ruch naturalny 3 tys Brandenburgia -4 tys tys Berlin tys tys Lubuskie ,5 tys. 3, 2,5 2, 1,5 1,,5 Urodzenia żywe Zgony Przyrost naturalny W Brandenburgii i województwie lubuskim odnotowano spadek przyrostu naturalnego, w Berlinie przyrost naturalny wzrasta W 211 r. w Brandenburgii w wyniku wyższej śmiertelności obserwowano dalszy spadek przyrostu naturalnego do poziomu minus 9,6 tys. osób (z minus 8,9 tys. osób w 21 r.). W analizowanym roku na obszarze landu zmarło więcej osób (27,9 tys.) niż się ich urodziło (18,3 tys.). W porównaniu z 21 r. liczba noworodków zmniejszyła się o ok. 7, liczba zgonów spadła o 43. Saldo migracji na pobyt stały mimo, iż dodatnie (1,8 tys. osób) nie skompensowało ubytku

8 7 naturalnego ludności. Liczba mieszkańców w Brandenburgii w skali roku zmniejszyła się o 7,6 tys. osób. W Berlinie przyrost naturalny rośnie. W 211 r. nadwyżka liczby urodzeń nad liczbą zgonów zwiększyła się do poziomu 1,7 tys. osób (z 1,2 tys. osób w 21 r.). Czynnikiem wpływającym na rozwój demograficzny miasta są dodatnie migracje. Wyższy napływ migrantów, szczególnie młodych kobiet, odpowiada za wzrost wskaźnika przyrostu naturalnego. W 211 r. saldo migracji netto wyniosło 39,4 tys. osób (w 21 r. 16,8 tys. osób). Liczba ludności w Berlinie w skali roku wzrosła o 41,1 tys. osób. W 211 r. w województwie lubuskim odnotowano spadek przyrostu naturalnego do poziomu,8 tys. osób (z 1,5 tys. osób w 21 r. ). W analizowanym roku urodziło się 1,4 tys. dzieci (o ok. 5 noworodków mniej w porównaniu z 21 r.), zmarło 9,6 tys. osób (o 16 osób więcej). Saldo migracji na pobyt stały zwiększyło się do minus,8 tys. osób (wzrost o 356 osób w porównaniu z 21 r.). Niższa liczba urodzeń, wyższa zgonów i emigrantów spowodowały niewielki (o 57 osób) ubytek rzeczywisty liczby mieszkańców województwa, w porównaniu z 21 r. Przeciętne dalsze trwanie życia w momencie narodzin 85 lat Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Kobiety Brandenburgia Berlin Lubuskie Kobiety w województwie lubuskim żyją o 2 lata krócej, a mężczyźni o 6 lat, niż mieszkańcy landów niemieckich Dziewczynki urodzone w 211 r. w Berlinie i Brandenburgii przeciętnie będą żyły do wieku 82 lat, chłopcy dożyją wieku 77 lat. Noworodek płci męskiej urodzony w województwie lubuskim będzie żył o 6 lat krócej niż chłopiec w landach niemieckich, dożyje wieku 71 lat. Dziewczynki będą żyły do wieku 8 lat o ponad 8 lat dłużej niż chłopcy, ale o 2 lata krócej niż ich rówieśniczki w landach niemieckich. Pomiędzy 2 r. i 211 r. w Brandenburgii i Berlinie przeciętna długość trwania życia dla mężczyzn wzrosła o blisko 3 lata, dla kobiet o 2 lata. Różnica między trwaniem życia mężczyzn i kobiet w obu landach zmniejszyła się o ponad rok i wynosiła około 5 lat. W województwie lubuskim przeciętne dalsze trwanie życia wzrosło w tym czasie o ponad 2 lata, dla obojga płci. W 211 r. statystycznie kobietom w wieku 6 lat w obu niemieckich landach pozostało blisko 25 lat dalszego życia, a mężczyznom 21 lat. W województwie lubuskim przeciętna długość dalszego trwania życia dla kobiet w wieku 6 lat wynosiła 23 lata i była o 5 lat dłuższa niż dla mężczyzn w tym samym wieku.

9 8 Przeciętne dalsze trwanie życia Wyszczególnienie przeciętna liczba lat dalszego trwania życia osób w wieku lat Kobiety Brandenburgia 82,3 24,45 82,19 24,55 82,35 24,64 82,44 24,6 Berlin 82,1 24,21 82,2 24,35 82,34 24,48 82,55 24,78 Lubuskie 79,32 22,8 79,48 22,83 8,5 23,5 79,91 23,5 Mężczyźni Brandenburgia 76,1 2,32 76,41 2,53 76,77 2,76 76,97 2,9 Berlin 76,87 2,86 77,17 21,9 77,38 21,19 77,6 21,36 Lubuskie 7,46 17,24 7,68 17,7 71,54 18, 71,49 18,6 Uwaga: Dalsze trwanie życia w Brandenburgii i Berlinie podano dla lat 26/8,27/9,28/1, 29/11. Perspektywy demograficzne pogranicza Starzenie się społeczeństwa W 235 r. 38,2% mieszkańców Brandenburgii będzie w wieku 65 lat i więcej, w Berlinie odsetek osób starszych wyniesie 28,7%, w woj. lubuskim 23,1%. Obecne już zjawisko podwójnego starzenia się oznaczające szybki wzrost odsetka osób w wieku powyżej 75 lat, jeszcze bardziej się nasili. Odnotujemy ponad dwukrotny wzrost udziału osób w wieku 8 lat i więcej w populacji zamieszkującej pogranicze: do 7,1% w województwie lubuskim, 8,6% w Berlinie i 11,5% w Brandenburgii (z odpowiednio 3,%, 4,2% i 4,9% w 211 r. ). Spadek liczby ludności Liczba ludności zamieszkującej region zmniejszy się do 6,5 mln osób w 235 r. (o około,5 mln), w wyniku obniżenia wskaźników urodzeń wśród młodszych pokoleń. Co oznacza, że rozwój demograficzny regionu mogą zapewnić jedynie dodatnie migracje, które już dzisiaj po stronie niemieckiej pogranicza stały się głównym motorem wzrostu liczby ludności i znacznie wyprzedzają naturalne zmiany w populacji. Wskaźnik dzietności nie przekroczy poziomu 2,1 Przewiduje się, że w nadchodzących dekadach na pograniczu lubusko-brandenburskim wskaźnik dzietności nie przekroczy poziomu prostej zastępowalności pokoleń (2,1). W celu złagodzenia przeszkód na drodze do realizacji planów prokreacyjnych ludzi młodych wymienia się obszary wymagające interwencji m.in. bezpieczeństwo i czas pracy, równość kobiet i mężczyzn, godzenie pracy zawodowej z życiem rodzinnym. Wzrośnie średnia długość trwania życia Mieszkańcy pogranicza żyją dłużej i tendencja do wzrostu oczekiwanej długości życia będzie kontynuowana. Do 23 r. przeciętne trwanie życia po stronie niemieckiej wzrośnie o ok. 3 lata, zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet (odpowiednio do 8 i 85 lat), w porównaniu z 211 r. Po stronie polskiej pogranicza w 235 r. kobiety będą żyły o 3 lata dłużej do 83 lat, mężczyźni o 5 lat dłużej do 76 lat. W 211 r. w Berlinie saldo migracji netto (39,4 tys. osób) było dwukrotnie wyższe niż w 21 r. (16,8 tys. osób). Spośród ogółu przybyłych osób ok. 61% (24,1 tys.) stanowili obcokrajowcy. Najwięcej osób przybyło z Polski (3,3 tys.), Bułgarii (2,8 tys.), Hiszpanii (2, tys.), Rumunii (1,8 tys.) i Włoch (1,7 tys.).

10 9 Obszar pogranicza prognoza demograficzna w 235 r. Wyszczególnienie Brandenburgia Berlin Lubuskie Ludność ogółem (w mln)... 2,2 3,3 1, w wieku poniżej 2 lat (w %)... 13,5 16,1 18, w wieku 2-64 lata (w %)... 48,3 55,2 58,9 w wieku powyżej 65 lat (w %)... 38,2 28,7 23,1 Mediana wieku... 51,9 45,3 47,8 Współczynnik starości Przeciętne trwanie życia Mężczyźni Kobiety Uwaga: Mediana wieku i średnie trwanie życia w Brandenburgii i Berlinie w 23 r. Prognozowana struktura ludności według wieku w 235 r. 2,1 8,6 16,1 55,2 26,7 11,5 13,5 48,3 BERLIN BRANDENBURGIA LUBUSKIE 7,1 18, 16, 58,9 W % 19 lat i mniej lat i więcej Gęstość zaludnienia według powiatów w 211 r. BRANDENBURGIA ,2 Prignitz Brandenburg an der Havel Ostprignitz-Ruppin 9 41 Havelland Potsdam-Mittelmark 113 Oberhavel Berlin Potsdam 77 Teltow-Flaming Dahme-Spreewald Elbe-Elster Uckermark 12 Barnim 71 Markisch-Oderland Oberspreewald- -Lausitz Międzyrzecki Słubicki Frankfurt Sulęciński an der Oder 61 Świebodziński Oder-Spree Cottbus Spree-Neise Gorzowski 57 Zielonogórski Krośnieński Zielona 6 Góra Żarski Gorzów Wlkp Żagański Strzelecko- -drezdenecki Nowosolski Wschowski LUBUS KIE Liczba osób na 1 km2 5 i mniej i więcej W opracowaniu wykorzystano dane GUS w Warszawie, Federalnego Urzędu Statystycznego (Destatis) oraz Urzędu Statystycznego Berlina i Brandenburgii, OECD.