ZACHOROWANIA DZIECI NA CUKRZYCĘ W WIEKU SZKOLNYM (7-12 LAT)

Transkrypt

1 Autor: EDYTA LENDZION Opiekun badań: dr Beata Trzpil-Zwierzyk ZACHOROWANIA DZIECI NA CUKRZYCĘ W WIEKU SZKOLNYM (7-12 LAT) Badanie przeprowadzone zostało w czerwcu 2014 roku w poradni diabetologicznej w Warszawie, w Instytucie Matki i Dziecka ul. Kasprzaka 17 a. Materiałem badawczym jest grupa dzieci w wieku szkolnym od 7-12 lat. Do realizacji badań zastosowano technikę ankiety. Pytania skonstruowane są w sposób zwięzły, zamknięty i dostosowany do poziomu wieku respondentów. Składa się z 12 pytań. W oczekiwaniu na wizytę do lekarza diabetologa rozdano ankiety i przekazano wskazówki dotyczące badań, które trwało kilka dni. Badanie miało charakter anonimowy, a dzieci wypełniały kwestionariusze w podwójny sposób. Starsze w wieku lat odpowiadały na pytania samodzielnie, pozostałe 7-10 lat za pomocą rodziców. Ankieta podzielona została na trzy grupy tematyczne. Pierwszy dotyczy wiedzy dziecka na temat cukrzycy i jej przyczyn występowania w rodzinie. Druga część odnosi się do odczuć badanych na temat swojej choroby. Zwrócono uwagę na uczucia w związane z chwilą zachorowania i odczucia towarzyszące. Kolejna część opisuje nawyki żywieniowe dzieci chorych. Sprawdza wiedzę na temat diety po zachorowaniu. W końcowej części umieszczono metryczkę, która dotyczy miejsca zamieszkania, wieku i płci. Za pomocą ankiety przeprowadzono badanie na stu dzieciach. Odnośnie miejsca zamieszkania to: 45 dziewczynek zamieszkuje miasto, a 15 wieś. Wśród chłopców 19 pochodzi z miasta, a pozostałych 26 ze wsi. Zatem 64% ogółu badanych zamieszkuje miasto, a 36% wieś. Większość badanych dzieci pochodzi z miasta. Najliczniejszą grupę stanowią dzieci w wieku 11-12lat (48), a pozostałe grupy rozkładają się równomiernie po 26.Wśród badanych najwięcej było dziewczynek. Liczba wypełnionych ankiet samodzielnie wynosi 48, przy pomocy rodziców 52. Ważne jest prawidłowe odżywianie ponieważ właściwe nawyki żywieniowe zmniejszają w wieku dorosłym ryzyko wystąpienia wielu schorzeń cywilizacyjnych, w tym również cukrzycy. Wiedzę na temat produktów, z których dzieci powinny zrezygnować, sposobu odżywiania, wiedzy i odczuć na temat choroby zebrano za pomocą wyżej opisanej ankiety W badaniach wzięło udział sto dzieci. Ankietę wypełniło 55 dziewczynek i 45 chłopców (ryc.1) w tym:18 dziewczynek w wieku7-8 lat,22 dziewczynki w wieku 9-10 lat i 15 dziewczynek

2 11-12lat. Natomiast 8 chłopców w wieku 7-8 lat, 4 chłopców 9-10 i 33 chłopców w wieku11-12 lat. Ryc. 1. Płeć badanych. Odnośnie miejsca zamieszkania to 45 dziewczynek zamieszkuje miasto, a 15 wieś. Wśród chłopców 19 pochodzi z miasta, a pozostałych 26 ze wsi. Zatem 64% ogółu badanych zamieszkuje miasto, a 36% wieś (ryc. 2). Ryc. 2. Miejsce zamieszkania respondentów.

3 W pierwszej części ankiety pytania dotyczyły stanu wiedzy na temat cukrzycy.. Wiedza dzieci na temat choroby przedstawia się następująco: zdecydowana większość - 78% dzieci odpowiedziało prawidłowo, że cukrzyca to choroba dziedziczna, 20%, że nie wie lub nie pamięta, a pozostałe 2% odpowiedziało, że to choroba zakaźna (ryc. 3). Ryc. 3. Definicja cukrzycy w opinii badanych dzieci. Wiedza respondentów na temat powstawania cukrzycy. Większość (52%) ankietowanych zaznaczyło, że powodem jest brak insuliny, 23% dzieci odpowiedziało, że złe odżywianie, 20% że zbyt duża ilość zjedzonych słodyczy, pozostałe 5% ankietowanych odpowiedziało, że nie wie lub nie pamięta (ryc. 4).

4 Ryc.4. Przyczyna cukrzycy zdaniem dzieci. Występowania cukrzycy w rodzinie, przeważająca liczba dzieci (78%) odpowiedziało, że nie wie lub nie pamięta, 12% odpowiedziało, że jedna lub dwie osoby chorują w rodzinie na cukrzycę, a pozostałe 2% zaznaczyło, że więcej niż dwie osoby zachorowały na cukrzycę (ryc. 5). Ryc. 5. Występowanie cukrzycy w rodzinie badanych.

5 4.2. Odczucia dzieci dotyczące cukrzycy. Jak wynika z danych zaprezentowanych na (ryc. 6) zdecydowana większość dzieci (68%) choruje na cukrzycę od 1-3 lat. 12% respondentów cierpi na chorobę od 3-6 lat, 10% poniżej 1 roku, 8% powyżej 6 lat, a 2% nie wie lub nie pamięta. Ryc. 6. Okres trwania choroby. Prawie połowa respondentów (49%) nie wiem lub nie pamięta czy zna osobę, która choruje na cukrzycę. 32% dzieci zna taką osobę, zaś 19% nie (ryc. 7). Ryc. 7. Znajomość rówieśników lub znajomych chorujących na cukrzycę.

6 Odczucia ankieterów towarzyszące po dowiedzeniu się,że chorują na cukrzycę 38% dzieci odparło, że się bało, 23% - było wystraszonych i czekała na wyjaśnienie rodziców, 22% - nie wiedziało co to jest cukrzyca, zaś pozostałe 17% - było wystraszonych i czekało na wyjaśnienia lekarza (ryc. 8). Ryc.8. Odczucia, które towarzyszyły respondentom, kiedy dowiedzieli się, że są chorzy na cukrzycę. 37% dzieci nie pamięta, co czuli rodzice, kiedy dowiedzieli się, że ich dziecko jest chore na cukrzycę. 24% ankietowanych pamiętam, że poprosili lekarza, aby dokładnie wytłumaczył im wszystko na temat choroby. 20% dzieci pamięta, że rodzice próbowali je pocieszyć i po wizycie u lekarza wytłumaczyli jak teraz będzie wyglądało życie chorego. 19% pamięta, że rodzice byli smutni i dopiero w domu wytłumaczyli, co to za choroba (ryc. 9). Ryc. 9. Reakcja rodziców na wiadomość o chorobie dziecka.

7 4.3. Nawyki żywieniowe dzieci chorych na cukrzycę. Jak pokazano na (ryc. 10), po zachorowaniu zdecydowana większość (78%) dzieci zmieniła dietę, 10% nie wie, czy ją zmieniło, zaś 2% respondentów nie zmieniło nawyków żywieniowych. Ryc. 10. Zmiana diety po zachorowaniu. Ponad połowa badanych dzieci (54%) spożywa dziennie 5 i więcej posiłków, 40% zjada 4 porcje dziennie, zaś 6% - 3 razy dziennie (ryc.11). Ryc. 11. Ilość spożywanych posiłków zjadanych w ciągu dnia.

8 63% badanych dzieci zna produkty z których powinnaś zrezygnować w codziennej diecie, 20% nie wie lub nie pamięta, z kolei 17% nie zna (ryc. 12). Ryc. 12. Znajomość produktów, z których powinny zrezygnować chorzy na cukrzycę. Zdecydowana większość (ryc. 13) badanych dzieci (77%) nie je słodyczy. 13% je ale w bardzo małych ilościach i rzadko, natomiast 10% je słodycze. Ryc. 13. Spożycie słodyczy.

9 Większość dzieci (69%) po zjedzeniu słodyczy musi ograniczyć inne produkty. 20% nie wie, zaś 11% zjada wszystko (ryc.14). Ryc. 14. Jedzenie słodyczy a rezygnacja z innych produktów. W rozdziale przedstawiono wyniki dotyczące wiedzy badanych na temat choroby, odczuć związanych ze stanem zdrowia, a głównie skupiono się na analizie danych dotyczących nawyków żywieniowych. Zebrano informacje pozwalające na odpowiedzi na wcześniej zadane pytania badawcze i postawione hipotezy.

10 WNIOSKI Na podstawie zebranych i przeanalizowanych danych stwierdzono: 1. Wiedza dzieci na temat choroby jest zadawalająca - 78% wie co to jest cukrzyca i jakie są jej przyczyny. 2. Odczucia towarzyszące badanym to przede wszystkim: strach 38% i niepokój z oczekiwaniem na wyjaśnienia 23%. 3. Zdecydowana część (78%) dzieci zmieniło dietę. 4. Rola rodziców w procesie chorobowym jest kluczowa (23% badanych dzieci liczyło na wyjaśnienia rodziców, 20% na pocieszenie). 5. Dzieci są świadome o potrzebie zmiany diety po zachorowaniu (78% zmieniło dietę), zdają sobie sprawę jakie produkty mogą spożywać (63% badanych zna produkty, z których powinno zrezygnować). 6. Istnieje zależność pomiędzy odpowiednią dietą, a przebiegiem choroby 68% badanych choruje na cukrzycę 1-3 lata i w tak krótkim okresie zna wystarczająco dobrze odpowiednie nawyki żywieniowe (63% zna produkty, które może spożywać). 7. Istnieje zależność pomiędzy stanem wiedzy na temat choroby, (78% wie co to jest cukrzyca, 52 % zna jej przyczynę), a nawykami żywieniowymi (78% zmieniło dietę po zachorowaniu). 8. Zauważono związek pomiędzy rolą rodziców, a sposobem odżywiania (39 % badanych potwierdziło, iż rodzice wytłumaczyli jak teraz będzie wyglądało ich życie).