Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne w dobie kryzysu na świecie w latach SPIS TREŚCI

Transkrypt

1 mgr Anna Górska Doktorant SGH referat nt. Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne w dobie kryzysu na świecie w latach SPIS TREŚCI WSTĘP POJĘCIE I FORMY BIZ BIZ NA ŚWIECIE... 3 WNIOSKI LITERATURA SPIS TABEL SPIS WYKRESÓW SPIS MAP STRESZCZENIE

2 Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne w dobie kryzysu na świecie w latach WSTĘP Celem tego artykułu jest analiza bezpośrednich inwestycji zagranicznych w dobie kryzysu na świecie w ostatnich latach. Skupiono się na informacjach z World Investment Report w 2009 roku. Dane statystyczne obejmują lata Pojęcie i formy BIZ Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) są to według definicji OECD inwestycje wywołujące długotrwały związek przejawiający trwałe zainteresowanie inwestora bezpośredniego jednostką osiadłą w innej gospodarce 1. W sensie ekonomicznym są tym samym, co inwestycje krajowe, inne jest ich źródło pochodzenia. 2 BIZ to lokata kapitału w przedsiębiorstwie zagranicznym, połączona z kontrolowaniem tego przedsiębiorstwa w celu osiągania zysku i innych korzyści 3. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne stanowią międzynarodowe przepływy kapitału w ramach, których przedsiębiorstwo z jednego kraju tworzy lub rozszerza swe filie w innych krajach. Cechą wyróżniającą BIZ jest to, że pociągają one za sobą nie tylko transfer zasobów, lecz także prawo kontroli 4. Istota BIZ sprowadza się do dokonywania nakładów w przedsiębiorstwach zagranicznych w celu ich uruchomienia od podstaw (tzw. greenfield investments), lub ich zakupu w części albo w całości (tzw. brownfield investments). W przypadku uruchomienia przedsiębiorstw zagranicznych od podstaw lub ich zakup, wartość dodatkowa przekazywana 1 J. Witkowska, Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w warunkach stowarzyszenia i przyszłego członkostwa w UE. Biała Księga. Polska- Unia Europejska, Nr 20, Real Press, Warszawa 1993, s C. Sołek, Czynniki ograniczające napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce, [w:] Studia i prace kolegium zarządzania i finansów, Zeszyt naukowy 51, SGH, Warszawa 2004, s M. Guzek, Międzynarodowe stosunki gospodarcze. Zarys teorii i polityki handlowej, PWE, Warszawa s P. R. Krugman, M. Obstfeld, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, PWN, Warszawa 1997, s

3 jest najczęściej do kraju macierzystego w formie zysku. Podobnie przedstawia się sytuacja w przypadku zakupu części zagranicznego przedsiębiorstwa lub większej ich liczb 5. Spotykanymi formami BIZ są: tworzone za granicą oddziały firmy, które nie są samodzielnymi jednostkami gospodarczymi, i które nie mogą być rejestrowane w kraju macierzystym, jako niezależne towarzystwa przemysłowe lub handlowe; tworzone przedsiębiorstwa siostrzane, stowarzyszone, gdzie udział firmy macierzystej nie musi wynosić 100%; udziały w firmie zagranicznej, tzw. joint venture; tworzone nowe lub przejmowane istniejące przedsiębiorstwa za granicą; porozumienia licencyjne oraz produkcyjne, jak również patenty, w zamian na udziały własnościowe, pożyczki, kredyty, darowizny dla oddziałów, filii lub firm, w których udzielający posiada udziały BIZ na świecie Perspektywy globalnego przepływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) nie są zbyt optymistyczne. W skutek kryzysu finansowego, który rozpoczął się w 2008 roku, szacowany napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych w 2009 r. spadł z 1,7 bilionów USD w 2008 do poniżej 1,2 biliona. Wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych na świecie spodziewany jest w 2010 r., ożywienie nie będzie jednak wysokie. Według prognoz UNCTAD w przyszłym roku globalny napływ BIZ wyniesie 1,4 biliona USD, ale już w 2011 roku zbliży się do 1,8 biliona USD. 7 Tabela 1 przedstawia strukturę i dynamikę napływu BIZ na świecie w podziale na kontynenty w latach (w mln USD). 5 J. Misala, Wymiana międzynarodowa i gospodarka światowa. Teoria i mechanizmy funkcjonowania, SGH, Warszawa 2005, s K. Sieradzka, I. Wojnowska- Wojciechowska, Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) w Polsce, [w:] Kapitał zagraniczny w Polsce w dobie globalizacji, pod red. E. Freitag-Mika, wyd. Politechnika Radomska, Radom, s

4 Tabela 1. Struktura i dynamika napływu BIZ na świecie w latach 2008 (w mln $) NAPŁYW Dynamika Wyszczególnienie Mln $ % Mln $ % Mln $ % 2007/ % 2008/2007 % 2008/ % Europa , , ,28 144,3 63,9 92,2 Azja , , ,29 128,4 116,5 149,6 Ameryka Północna , , ,38 126,0 94,7 119,4 Ameryka Południowa , , ,40 162,7 128,6 209,3 Afryka , , ,16 121,1 126,7 153,6 Australia i Oceania , , ,49 110,5 103,8 114,7 Świat , , ,00 135,4 85,8 116,2 Źródło: World Investment Report, UNCTAD, IX Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych w 2007 roku na świecie zwiększył się o 35,4% w stosunku do roku. Z kolei w 2008 roku odnotowano spadek o 14,2% w stosunku do roku poprzedniego. Największy udział w napływie bezpośrednich inwestycji zagranicznych w analizowanym okresie odnotowano w Europie. Stanowił w roku 46,97%, w 2007 roku ponad połowę a w 2008 roku 37,38% w stosunku do całego świata. Największy stosunkowy wzrost odnotowano na tym kontynencie w roku 2007, w stosunku do roku, o 44,3%. Rok 2008 dla Europy był rokiem spadku. Napływ BIZ zmniejszył się o ponad jedną trzecią. W przypadku Azji, sytuacja wyglądała nieco inaczej, W czasie kryzysu finansowego czyli w latach 2007 i 2008, BIZ zwiększyły się odpowiednio o 28,4% i 16,5% w stosunku do lat poprzednich. Od do 2008 odnotowano zwiększenie napływu BIZ do Azji o prawie połowę. Wzrost odnotowany został także w przypadku napływu BIZ do Ameryki Południowej, Afryki oraz Australii i Oceanii. Spadek dotyczył Ameryki Północnej w 2008 roku o 5,3% w stosunku do roku Mapa 1 przedstawia napływ BIZ na kontynentach w latach

5 Mapa 1. Napływ BIZ na kontynentach w latach (w mln $) Źródło: Opracowanie własne 5

6 W tabeli 2 zaprezentowano strukturę i dynamikę odpływu BIZ na świecie w latach Tabela 2. Struktura i dynamika odpływu BIZ na świecie w latach 2008 (w mln $ i %) ODPŁYW Dynamika Wyszczególnienie / 2008/ / Mln $ % Mln $ % Mln $ % % % % Europa , , ,99 160,6 75,9 121,8 Azja , , ,74 152,4 117,4 178,8 Ameryka Północna , , ,55 160,6 88,2 141,6 Ameryka Południowa , , ,85 40,3 230,5 92,8 Afryka , , ,50 148,1 87,7 129,8 Australia i Oceania , , ,37 69,6 162,3 112,9 Świat , , ,00 153,7 86,5 133,0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie World Investment Report, UNCTAD, IX Sytuacja odpływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych na świecie w 2007 roku była zła, bowiem odnotowano wzrost odpływu o ponad połowę inwestycji zagranicznych niż rok wcześniej (z 1,4 biliona $ w roku do 2,1 bilionów $ w roku 2007). Jednak już w roku 2008 mniej odpłynęło bezpośrednich inwestycji zagranicznych o 13,5% w stosunku do roku poprzedniego. W 2008 roku z kwoty mln $ bezpośrednich inwestycji zagranicznych, mln $, tj. 53,99% odpłynęło z Europy, mln $, czyli 22,55% z Ameryki Północnej a mln $, tj. 18,74% z Azji. Najmniejszy odpływ BIZ odnotowano w 2008 roku dla Europy, bowiem prawie o jedną czwartą, w stosunku do roku poprzedniego. W 2007 roku w stosunku do roku poprzedniego odpływ BIZ zwiększył się o 60,6%. Sytuacja w Azji wyglądała podobnie, zwiększył się bowiem odpływ BIZ w analizowanym okresie, aż o 78,8%. W Ameryce Północnej odpłynęło 41,6% bezpośrednich inwestycji zagranicznych w roku 2008 w stosunku do roku. Odpływ BIZ zmniejszył się w 2008 roku w stosunku do roku 2007, aż o 130,5%. Mapa 2 przedstawia odpływ BIZ w latach na świecie z podziałem na kontynenty. 6

7 Mapa 2. Odpływ BIZ na kontynentach w latach (w mln $) Źródło: Opracowanie własne 7

8 Na wykresie 1 zaprezentowano saldo przepływów BIZ na świecie w latach Europa Azja Ameryka Północna Ameryka Południow a Afryka Australia i Oceania Wykres 1. Saldo przepływów BIZ na świecie w latach (w mln $) Źródło: Opracowanie własne Napływ okazał się mniejszy niż odpływ w przypadku Europy dla analizowanego okresu oraz Ameryki Północnej w 2007 i 2008 roku. Pozostałe kontynenty odnotowały zysk w ramach salda przepływów kapitału z bezpośrednich inwestycji zagranicznych na świecie. Następnym krokiem jest zbadanie napływu i odpływu BIZ w krajach rozwiniętych. Kraje rozwinięte są to państwa, które charakteryzują się wysokim poziomem uprzemysłowienia i życia mieszkańców oraz wysokim dochodem narodowym w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Należą do nich m.in.: państwa Europy Zachodniej, USA, Kanada, Japonia i Australia. Tabela 3 przedstawia dynamikę i odchylenia napływu BIZ w krajach rozwiniętych w latach

9 Tabela 3. Dynamika i odchylenia napływu BIZ w krajach rozwiniętych w latach roku (w mln $) Kraj Napływ Dynamika Odchylenie 2007/ 2008/ 2008/ Belgia ,1 53,9 101, Francja ,1 74,4 150, Niemcy ,7 44,2 43, Włochy ,4 42,4 43, Holandia ,9-4,3-46, Hiszpania ,3 232,6 177, Szwecja ,0 197,8 160, Wielka Brytania ,4 52,9 62, Szwajcaria ,7 35,4 56, Kanada ,4 41,2 74, USA ,4 116,6 133, Australia ,1 105,5 167, Japonia ,6 108,3-375, KRAJE ROZWINIĘTE ,7 70,6 98, Źródło: Opracowanie własne na podstawie World Investment Report, UNCTAD, IX Z danych prezentowanych w tabeli 3 wynika, że w 2007 roku najwięcej BIZ napłynęło do USA ( mln $), do Wielkiej Brytanii ( mln $) oraz do Francji ( mln $). Warto jednak zauważyć, że w porównaniu do roku wcześniejszego najlepszy wynik osiągnęła Holandia, do której napłynęło aż prawie 15 krotnie więcej bezpośrednich inwestycji zagranicznych w 2007 roku niż w roku. Po czym odnotowano spadek w kwocie 3492 mln $. Najmniej kapitału z BIZ napłynęło w 2008 roku Włoch, Szwajcarii i Japonii. Napływ kapitału z BIZ w krajach rozwiniętych zwiększył się o 39,7% w roku 2007, po czym zmniejszył się prawie o jedną trzecią w 2008 roku. Wykres 2 przedstawia strukturę napływu BIZ do krajów rozwiniętych w 2008 roku. 9

10 USA Belgia 3% Francja 2% 5% 5% 11% 36% Niemcy Włochy 5% 8% 13% 7% Holandia Hiszpania Szwecja 0% 2% 3% Wielka Brytania Szwajcaria Kanada Australia Japonia Wykres 2. Struktura napływu BIZ do krajów rozwiniętych w 2008 roku (w %) Źródło: Opracowanie własne na podstawie tabeli 4. Z danych zaprezentowanych na wykresie 2 wynika, że 37% bezpośrednich inwestycji zagranicznych napłynęło w 2008 roku z USA, 13% z Francji a 11% z Wielskiej Brytanii. Tabela 4 przedstawia dynamikę i odchylenia odpływu BIZ z krajów rozwiniętych w latach Tabela 4. Dynamika i odchylenia odpływu BIZ z krajów rozwiniętych w latach roku (w mln $) Kraj Odpływ Dynamika Odchylenie / 2008/ / Belgia ,3 72,7 134, Francja ,1 97,9 181, Niemcy ,1 87,1 123, Włochy ,8 48,3 104, Holandia ,8 201,7 88, Hiszpania ,4 80,5 77, Szwecja ,6 98,8 158, Wielka Brytania ,3 40,4 129, Szwajcaria ,7 173,8 484, Kanada ,3 130,2 174, USA ,74 82,41 139, Australia ,8 213,8 153, Japonia ,3 174,1 254, KRAJE ROZWINIĘTE ,3 83,3 130, Źródło: Opracowanie własne na podstawie World Investment Report, UNCTAD, IX

11 Najwięcej kapitału z tytułu BIZ odpłynęło w krajach rozwiniętych w 2008 z Hiszpanii, Holandii w porównaniu do roku. Jednak w porównaniu do roku 2007, można odnotować spadek odpływu w wielu krajach, oprócz Holandii, Szwajcarii, Kanady i Australii oraz Japonii. W ramach odpływu kapitału z BIZ w krajach rozwiniętych odnotowano spadek odpływu kapitału w 2008 roku w porównaniu do roku 2007, o mln $. Wykres 3 przedstawia strukturę odpływu BIZ z krajów rozwiniętych w badanych okresie. USA Belgia 6% 5% 8% 3% 9% 11% 22% 16% 5% Francja Niemcy Włochy Holandia Hiszpania 3% 5% 4% 3% Szwecja Wielka Brytania Szwajcaria Kanada Australia Japonia Wykres 3. Struktura odpływu BIZ z krajów rozwiniętych w 2008 roku (w %) Źródło: Opracowanie własne na podstawie tabeli 4. Najwięcej kapitału w formie BIZ odpłynęło z takich krajów jak USA, Francja, Niemcy czy Japonia. Kraje wysoko rozwinięte są jednocześnie największymi odbiorcami BIZ jak i największymi zagranicznymi inwestorami. Największym zagranicznym inwestorem w 2007 roku były Stany Zjednoczone. Na kolejnych miejscach znalazły się rozwinięte kraje Europy. Coraz częściej jednak również znaczne kwoty za granicą inwestują przedsiębiorstwa z krajów, które w przeszłości były wyłącznie biorcami inwestycji. Dotyczy to m.in. Chin, które zainwestowały za granicą 22,5 mld $ oraz Hong Kong, który zainwestował 53,2 mld $. Do bardzo ważnych eksporterów 11

12 kapitału awansowała także Rosja, która w 2007 roku zainwestowała za granicą 45,7 mld $. Oznacza to wzrost o 22,5 mld $ w porównaniu z rokiem poprzednim 8. Kraje rozwijające się to takie kraj, które charakteryzują się niskim poziomem życia i produkcji, nieodpowiednim wykorzystaniem zasobów materialnych i ludzkich, zacofaniem technicznym w przemyśle i rolnictwie, surowcowym charakterem eksportu. W przeciwieństwie do krajów rozwiniętych ok % ludności mieszka na wsi, zajmując się uprawą roli, stosując prymitywne narzędzia oraz przestarzałe metody wytwarzania. Kraje te obejmują tereny Afryki, Azji oraz Ameryki Środkowej i Południowej. Dawniej nazywano je krajami Trzeciego Świata. Tabela 5 przedstawia dynamikę i odchylenie przepływów kapitału z tytułu BIZ w krajach rozwijających się w latach Tabela 5. Dynamika i odchylenie przepływów kapitałów z tytułu BIZ w krajach rozwijających się w latach 2008 (w mln $ i w %) NAPŁYW Dynamika w % Odchylenie Wyszczególnienie / 2008/ / Egipt ,3 82,0 94, Brazylia ,7 130,3 239, Argentyna ,9 136,8 159, Meksyk ,2 80,5 113, Turcja ,2 82,5 90, Chiny ,9 129,7 149, Hong Kong ,7 115,9 139, Korea Południowa ,8 289,3 155, Indie ,6 165,4 204, Singapur ,0 72,0 82, Tajlandia ,8 89,8 106, Rosja ,4 127,7 236, KRAJE ROZWIJAJĄCE SIĘ ,0 118,5 150, Źródło: Opracowanie własne na podstawie World Investment Report, UNCTAD, IX kwiecień

13 W 2008 roku najwięcej kapitału z BIZ wśród wybranych krajów rozwijających się napłynęło do Brazylii (139%), Rosji (136,8%), Indii (104,5%), Chin (49%) i Hong Kongu (39,8%) oraz Argentyny (59,9%) i Korei Południowej (55,8%) w porównaniu do całego badanego okresu, czyli do roku. Biorąc pod uwagę ten okres, odnotowano spadek napływu BIZ do Singapuru (17,9%) i Turcji (9,8%) oraz do Egiptu (5,5%). Napływ kapitału z tytułu BIZ miał tendencję rosnącą w badanych latach w krajach rozwijających się, bowiem z mln $ w roku, ich udział zwiększył się o połowę w 2008 roku do kwoty mln $. Tabela 6 przedstawia strukturę i dynamikę odpływu kapitału z tytułu BIZ w krajach rozwijających się w latach Tabela 6. Struktura i dynamika odpływu kapitału z tytułu BIZ w krajach rozwijających się w latach 2008 (w mln $ i %) ODPŁYW Dynamika w % Odchylenie Wyszczególnienie / 2008/ / Egipt ,3 288,7 1297, Brazylia ,1 289,5 72, Argentyna ,7 89,8 55, Meksyk ,4 8,3 11, Turcja ,9 127,5 279, Chiny ,2 232,1 246, Hong Kong ,9 98,0 133, Korea Południowa ,2 81,9 157, Indie ,5 102,3 123, Singapur ,5 36,5 67, Tajlandia ,0 152,7 291, Rosja ,3 114,1 226, KRAJE ROZWIJAJĄCE SIĘ ,0 104,2 146, Źródło: Opracowanie własne na podstawie World Investment Report, UNCTAD, IX Z Egiptu w 2008 roku odpłynęło 12 razy więcej bezpośrednich inwestycji zagranicznych w porównaniu z rokiem. Zwiększenia odpływu BIZ nie odnotowano tylko w Singapurze, Argentynie i Meksyku oraz Brazylii w 2008 roku w porównaniu z rokiem. W tych krajach odpływ kapitału uległ zmniejszeniu. Kraje rozwijające się ogółem odnotowały wzrost odpływu BIZ w analizowanych latach o prawie połowę, czyli mln $. 13

14 napływ odpływ Wykres 4. Napływ i odpływ BIZ do krajów rozwijających się ogółem w 2008 roku (w mln $) Źródło: Opracowanie własne na podstawie tabeli 4. Napływ w analizowanych latach rośnie i jest większy o prawie połowę od odpływu. Na wykresie 5 przedstawiono saldo przepływów BIZ w krajach rozwijających się w latach Rosja Tajlandia Singapur Indie Korea Południowa Hong Kong Chiny Turcja Meksyk Argentyna Brazylia Egipt Wykres 5. Saldo przepływów BIZ w krajach rozwijających się w latach (w mln $) Źródło: Opracowanie własne 14

15 Ujemne saldo przepływów miała Brazylia w roku w wysokości mln $ straty. W latach największe ujemne saldo odnotowała Korea Południowa (w 2007 w wysokości mln $, a w 2008 roku mln $). W 2007 roku Hong Kong odnotował ujemne saldo z przepływów bezpośrednich inwestycji zagranicznych w wysokości mln $. Pozostałe kraje rozwijające się odnotowały dodatnie saldo przepływów kapitału z BIZ w badanych latach. Napływ jak i odpływ kapitału z tytułu bezpośrednich inwestycji zagranicznych jest zdecydowanie najwyższy dla Stanów Zjednoczonych. Bardzo dużo kapitału odpłynęło z Niemiec ( mln $), przy czym napływ był wielokrotnie niższy ( mln $). W przypadku Wielkiej Brytanii odpływ był również większy w 2008 roku niż napływ, nie mniej o wiele mniejszy niż w przypadku Niemiec. Sytuacja podobna miała miejsce zarówno w Japonii jak i w Kanadzie. Oznacza to, że więcej kapitału w postaci BIZ odpłynęło z krajów rozwiniętych niż z krajów rozwijających się. Kapitał przemieścił się do takich krajów jak Chiny, Rosja, Brazylia, Indie czy Brazylia. Mapa 3 przedstawia przepływy BIZ w wybranych krajach na świecie w 2008 roku (mln $). 15

16 Mapa 3. Przepływy BIZ w wybranych krajach na świecie w 2008 roku (mln $) 16

17 WNIOSKI Reasumując rozważania na temat przepływu kapitału w postaci bezpośrednich inwestycji zagranicznych na świecie można stwierdzić, że w 2008 roku w stosunku do roku 2007: napływ na świecie ogółem zmniejszył się o 14,2%, napływ w Europie zmniejszył się o 36,1%, napływ BIZ w krajach rozwiniętych zmniejszył się o 30%, napływ BIZ w krajach rozwijających się zwiększył się o połowę. Z kolei odpływ kapitału z tytułu BIZ w 2008 roku w stosunku do roku 2007 przedstawiał się następująco: odpływ na świecie ogółem zmniejszył się o 14,5%, odpływ w Europie zmniejszył się o 24,1%, odpływ BIZ w krajach rozwiniętych zmniejszył się 16,7%, odpływ BIZ w krajach rozwijających się zwiększył się o 4,1%. Z raportu wynika, że w 2011 roku BIZ zbliżą się do 1,8 bln dolarów. Według UNCTAD, odnotowano rekordowy napływ BIZ do krajów rozwijających się oraz do Europy Południowo-Wschodniej i krajów WNP

18 Literatura 1. Guzek M., Międzynarodowe stosunki gospodarcze. Zarys teorii i polityki handlowej, PWE, Warszawa 2. Krugman P. R., Obstfeld M., Międzynarodowe stosunki gospodarcze, PWN, Warszawa Misala J., Wymiana międzynarodowa i gospodarka światowa. Teoria i mechanizmy funkcjonowania, SGH, Warszawa Sieradzka K., Wojnowska- Wojciechowska I., Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) w Polsce, [w:] Kapitał zagraniczny w Polsce w dobie globalizacji, pod red. E. Freitag-Mika, wyd. Politechnika Radomska, Radom. 5. Sołek C., Czynniki ograniczające napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce, [w:] Studia i prace kolegium zarządzania i finansów, Zeszyt naukowy 51, SGH, Warszawa Witkowska J., Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w warunkach stowarzyszenia i przyszłego członkostwa w UE. Biała Księga. Polska- Unia Europejska, Nr 20, Real Press, Warszawa ml 8. A964981E4B5F/50463/BIZ_2009.pdf 9. html 18

19 SPIS TABEL Tabela 1. Struktura i dynamika napływu BIZ na świecie w latach 2008 (w mln $)... 4 Tabela 2. Struktura i dynamika odpływu BIZ na świecie w latach 2008 (w mln $ i %) 6 Tabela 3. Dynamika i odchylenia napływu BIZ w krajach rozwiniętych w latach roku (w mln $)... 9 Tabela 4. Dynamika i odchylenia odpływu BIZ z krajów rozwiniętych w latach roku (w mln $) Tabela 5. Dynamika i odchylenie przepływów kapitałów z tytułu BIZ w krajach rozwijających się w latach 2008 (w mln $ i w %) Tabela 6. Struktura i dynamika odpływu kapitału z tytułu BIZ w krajach rozwijających się w latach 2008 (w mln $ i %) SPIS WYKRESÓW Wykres 1. Saldo przepływów BIZ na świecie w latach (w mln $)... 8 Wykres 2. Struktura napływu BIZ do krajów rozwiniętych w 2008 roku (w %) Wykres 3. Struktura odpływu BIZ z krajów rozwiniętych w 2008 roku (w %) Wykres 4. Napływ i odpływ BIZ do krajów rozwijających się ogółem w 2008 roku (w mln $) Wykres 5. Saldo przepływów BIZ w krajach rozwijających się w latach (w mln $) SPIS MAP Mapa 1. Napływ BIZ na kontynentach w latach (w mln $)... 5 Mapa 2. Odpływ BIZ na kontynentach w latach (w mln $)... 7 Mapa 3. Przepływy BIZ w wybranych krajach na świecie w 2008 roku (mln $)

20 Streszczenie Artykuł ten przedstawia przepływy bezpośrednich inwestycji zagranicznych w latach Dokonano opisu teoretycznego, korzyści i zagrożeń wynikających z przepływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Przedstawiono napływ i odpływ BIZ w analizowanym okresie na świecie, w podziale na kontynenty, oraz dla krajów rozwiniętych i rozwijających się. Summery This article presents flows of direct overseas investments in years It perform theoretical description, benefits and from flow of direct overseas investment threats result. This article present inflow and outflow in analyzed period in the world BIZ, in distribution on continents, and for advanced countries and developing. 20