Prezentacje multimedialne w LATEX-u

Transkrypt

1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie Instytut Matematyki i Informatyki Specjalność Matemtyka z Informatyką Marek Winiarski Nr albumu 2959 Prezentacje multimedialne w LATEX-u Analiza porównawcza wybranych klas Praca licencjacka napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Krzysztofa Murawskiego Chełm 2008

2 Oświadczenie o autorstwie pracy Oświadczam, że niniejszą pracę przygotowałem samodzielnie. Wszystkie dane, definicje, wzory i sformułowania pochodzą z literatury są opatrzone odpowiednimi odsyłaczami. Praca przedłożona do oceny nie była dotychczas publikowana w żadnej formie. Marek Winiarski (data i podpis autora pracy)

3 Spis treści Wstęp 3 Cel i zakres pracy 4 1 Tworzenie prezentacji Z czego powinna składać się prezentacja? Struktura pliku źródłowego Polecenia ogólno dostępne Klasa Prosper Struktura prezentacji Slajd Warstwy Zmiana wyglądu Klasa Beamer Struktura prezentacji Slajd Warstwy Elementy specjalne Beamera Zmiana wyglądu prezentacji Klasa pdfscreen Struktura prezentacji Slajd Zmiana wyglądu prezentacji Multimedia w pdfscreen

4 2 2 Multimedia Dodawanie filmów Pakiet Mutlimedia Pakiet Movie Dodawanie dźwięku Polecenie sound Dodawanie grafiki Projekt własny - prezentacje w wybranych klasach Prezentacja w klasie Prosper Prezentacja w klasie Beamer prezentacja w klasie pdfscreen Analiza klas Możliwości Szybkość budowy prezentacji Wygląd Kompilacja oraz kompatybilność Podsumowanie Zakończenie 43 Literatura 44

5 Wstęp Często w życiu spotykamy się z sytuacją, w której konieczne jest omówienie jakiegoś tematu, wygłoszenie wykładu lub prezentacja swoich osiągnięć szerszej publice. Obecnie najczęściej, oprócz zwykłego rzutnika, mamy możliwość wykorzystania projektora. Tu pojawia się możliwość wyboru programu, który umożliwi nam stworzenie takiej prezentacji. Powinna ona móc w pełni wykorzystać możliwości sprzętu tego typu. Może to być oczywiście jeden z wielu znanych i powszechnie używanych programów komercyjnych lub darmowych. Jednak to, że są powszechnie używane nie znaczy, że są one najlepsze. Dobrą alternatywą okazuje się L A TEX- program przeznaczony do zaawansowanego składu tekstu. Może się wydawać, że tego typu program ma niewiele wspólnego z tworzeniem zaawansowanych prezentacji multimedialnych - ciekawych i przyciągających wzrok potencjalnego odbiorcy. L A TEXma dużo większe możliwości niż wynika to wynika z jego pierwotnego przeznaczenia. Za jego pomocą można tworzyć prezentacje, które często przewyższają swoją formą i możliwościami te tworzone np. w MS PowerPoint. Czym tak naprawdę jest L A TEX[11] 1? W istocie jest to zestaw instrukcji (w postaci poleceń, makr, makrodefinicji), które stanowią rozszerzenie systemu składu TEX, automatyzując wiele zadań i przyśpieszając proces poprawnego składania tekstu. Za pomocą L A TEX-a możemy oczywiście kompilować dokumenty TEX-a. Zależności pomiędzy L A TEX-em, a TEX-em najlepiej obrazuje rysunek 1. Wśród wielu rozszerzeń L A TEX-a są i takie, które pozwalają na tworzenie prezentacji. Wraz z biegiem czasu L A TEXbył ulepszany, aż do obecnej wersji czyli L A TEX 2ε. Wydawać by się mogło, że środowisko przeznaczone do składu tekstu nie może być jednocześnie wydajną i atrakcyjną platformą do tworzenia prezentacji, ale jak wiadomo nie należy zbyt pochopnie dokonywać ocen. Istnieje wiele dodatkowych pakietów 1 whatisit/

6 WSTĘP 4 Rysunek 1: Tworzenie dokumentu pozwalających na rozszerzenie możliwości L A TEX-a. Są wśród nich i takie, które pozwalają na tworzenie prezentacji multimedialnych, mogących bez problemu konkurować z komercyjnymi programami np. PowerPoint. Mamy możliwość generowania plików w formacie PDF dzięki czemu możliwe jest łatwe przenoszenie dokumentów pomiędzy platformami systemowymi. Możemy również wykorzystywać możliwości tego właśnie formatu. Tworząc prezentacje w L A TEX-u wykorzystując wiedzę z tworzenia zwykłych dokumentów - możemy w łatwy sposób wstawiać skomplikowane wzory matematyczne, dodawać bezpośrednio do dokumentów pliki graficzne i filmowe. Zależnie od wybranego pakietu, prezentacja będzie miała swój własny charakter uwarunkowany możliwościami danej klasy.

7 Cel i zakres pracy Praca ta ma na celu przedstawienie możliwości wybranych klas L A TEX-a, umożliwiających tworzenie prezentacji multimedialnych, które uznałem za warte uwagi. Opisując poszczególne pakiety skupię się na najważniejszych aspektach związanych z tworzeniem dokumentu w danej klasie, które najczęściej znajdują zastosowanie. W części praktycznej przedstawię budowę gotowych prezentacji, które stworzyłem. Na ich przykładzie pokażę zalety i wady poszczególnych klas, porównując je ze sobą. Na koniec wybiorę tą klasę, która moim zdaniem będzie najlepiej odpowiadać wymaganiom większości użytkowników. Postaram się również krótko omówić zagadnienia związane z dodawaniem multimediów do prezentacji za pomocą dodatkowych pakietów. Chciałbym, aby ta praca skłoniła również do zastanowienia się nad wyborem L A TEX-a jako głównej platformy w tworzeniu prezentacji multimedialnych. Stanowi on dobrą alternatywę dla pozostałych programów przeznaczonych do tworzenia prezentacji, choć sposób i forma pracy będzie bardziej przypominać pisanie w HTML u. Nie powinni się tym zrażać użytkownicy programów WYSIWYG 2 czyli np. wspomnianego już PowerPoint a. Sam zaczynałem pisać tę pracę posiadając tylko podstawową wiedzę na temat pracy z L A TEX-em i mogę stwierdzić, że nauka tworzenia prezentacji nie jest niczym trudnym. Pomimo upływającego czasu L A TEXwciąż jest popularny i rozwijany. Dzięki niemu mamy pełną kontrolę nad każdym elementem i wszystkim, co wpływa na formatowanie[8] 3 dokumentu jest widoczne. Życzę przyjemnej lektury. 2 Ang. What you see is what you get (dostaniesz to, co widzisz). 3 A. Diller: LaTeX. Wiersz po wierszu, 1 Marca 2001

8 Rozdział 1 Tworzenie prezentacji Do stworzenia prezentacji potrzebne będzie oczywiście oprogramowanie, czyli środowisko TEXwraz z L A TEX-em. Wszystkie informacje na ten temat są dostępne w polskim wydaniu The Not So Short Introduction to L A TEX 2ε[1] 1. Pozostało tylko wybrać klasę za pomocą, której będziemy budować prezentację. Tu stajemy przed dylematem. Mamy ponad kilkanaście pakietów przeznaczonych do tego celu. Który jest wart uwagi? Postanowiłem wybrać trzy, które będą tematem tej pracy Beamer, Prosper i pdfscreen. Dlaczego akurat te? Na moją decyzję złożyło się wiele czynników, od popularności i efektywności pracy począwszy, a na możliwościach i atrakcyjności prezentacji skończywszy. Zastanawiałem się także nad pakietem Seminar, jednak uznałem, że nakład pracy potrzebny do stworzenia prezentacji o walorach zbliżonych do innych klas jest nieporównywalnie większy. Nadaje się on znakomicie do tworzenia prezentacji na przeźroczach (foliach). Poza tym możliwości klasy Seminar wykorzystuje Prosper, a także, w różnym stopniu, inne pakiety. Pozostałe klasy również mają swoje plusy, jednak nie przekonały mnie z różnych względów, takich jak mniejsze możliwości, stopień skomplikowania, możliwość generowania plików PDF. Opisując poszczególne klasy postaram się przedstawić sposób tworzenia poszczególnych elementów prezentacji. 1 H. Partl, I. Hyna, E. Schlegl, T. Przechlewski, R. Kubiak, J. Gołdasz: Nie za krótkie wprowadzenie do systemu L A TEX 2ε, Wydanie drugie, poprawione, uaktualnione i rozszerzone, Styczeń 2007

9 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.1 Z czego powinna składać się prezentacja? Z czego powinna składać się prezentacja? Zanim przejdę do omawiania poszczególnych klas chciałbym zaznaczyć najważniejsze elementy, które powinna zawierać prezentacja, i które mają swoje odniesienie w komendach oraz strukturze dokumentów poszczególnych klas. Struktura prezentacji Ze względu na strukturę prezentacji wyróżniamy liniowe i rozgałęzione. W prezentacji liniowej kolejne slajdy pokazywane są w określonym wcześniej porządku. Ich kolejność można oczywiście zmienić w trakcie trwania prezentacji wybrać ekran o podanym numerze, wymaga to jednak dodatkowych operacji. W prezentacji rozgałęzionej kolejność ekranów oraz rodzaj podejmowanych działań nie są jednoznacznie zdefiniowane. Tego typu prezentacje nie są polecane w środowisku L A TEX. Pojemność informacyjna poszczególnych slajdów W zależności od wielkości ekranu możemy określić, jaka ilość informacji będzie najlepsza, czytelna i nie będzie ich za mało lub za dużo. Uzależnione jest to także od wieku i zdolności poznawczych odbiorcy. Kompozycja slajdu Ważnym czynnikiem, określającym jakość prezentacji w aspekcie jej skuteczności przekazu, jest kompozycja ekranu rozumiana jako układ tekstu, rozmieszczenie obiektów graficznych. Unikać należy prezentowania tekstu w postaci ciągłej. Stosowanie wypunktowań, tabelek lub podziału na akapity zdecydowanie polepsza czytelność. Kolorystyka Oprócz treści zawartej w prezentacji, ważny jest graficzny sposób jej przedstawienia. Należy jednak pamiętać, że stosowanie zbyt dużej liczby kolorów (w tym barwy białej i czarnej) ogranicza skuteczność prezentacji. Wskazane jest stosowanie

10 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.2 Struktura pliku źródłowego 8 nie więcej niż czterech kolorów na jednym ekranie w grafice i tekście (nie dotyczy to oczywiście zdjęć). 1.2 Struktura pliku źródłowego Plik źródłowy L A TEX-a posiada określoną strukturę. W każdym pliku źródłowym możemy wyróżnić dwie główne części: preambułę oraz część główną dokumentu. Preambuła powinna rozpoczynać się od instrukcji: \documentclass{...} Polecenie to określa typ tworzonego dokumentu. Najczęściej w tym miejscu określamy klasę prezentacji, której chcemy użyć. Po nim można umieścić instrukcje dotyczące stylu całego dokumentu oraz dołączyć pakiety poszerzające możliwości L A TEX-a. Pakiety dołącza się za pomocą polecenia: \usepackage{...} Część główna dokumentu zaczyna się od instrukcji \begin{document}, a kończy poleceniem \end{document}. Tekst znajdujący się za tym poleceniem jest przez L A TEX-a ignorowany. Rysunek 1.2 pokazuje zawartość minimalnego dokumentu L A TEX-owego (użyte tu instrukcje \usepackage{...} 2, są niezbędne do składania w języku polskim[1] 3 ). 1 \documentclass{article} 2 \usepackage[mex]{polski} % Linux 3 \usepackage[latin2]{inputenc} % Linux 4 %\usepackage{polski} % MS Windows 5 %\usepackage[cp1250]{inputenc} % MS Windows 6 \begin{document} 7 Małe jest piękne. 8 \end{document} Rysunek 1.1: Zawartość minimalnego pliku źródłowego 2 dwie wersje kodowania znaków dla systemu Linux i Windows 3 H. Partl, I. Hyna, E. Schlegl, T. Przechlewski, R. Kubiak, J. Gołdasz: Nie za krótkie wprowadzenie do systemu L A TEX 2ε, Wydanie drugie, poprawione, uaktualnione i rozszerzone, Styczeń 2007

11 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.2 Struktura pliku źródłowego Polecenia ogólno dostępne Oto kilka poleceń, które znajdują zastosowanie w wielu klasach dokumentów[10] 4 (w tym tych służących tworzeniu prezentacji): \author{...} - autor prezentacji \title{...} - tytuł \subtitle{...} - podtytuł \institution{...} - nazwa instytucji \date{...} - data \maketitle - tworzy slide/strone tytułową Innym elementem spotykanym w większości prezentacji jest środowisko itemize. Czasem środowisko to występuje w nieco zmodyfikowanej formie, ale sposób działania pozostaje niezmieniony. Pozwala na tworzenie wypunktowanych list. Przykładowy kod przedstawiono na rysunku \begin{itemize} 2 \item punkt I 3 \item punkt II 4 \item punkt III 5 \end{itemize} Rysunek 1.2: Środowisko itemize - przykład Wymienione elementy, to oczywiście bardzo mała część funkcji, które udostępnia nam L A TEX. Te jednak spotykane są najczęściej przy budowaniu prezentacji. 4 L. Lamport LATEX System opracowywania dokumentów. Podręcznik i przewodnik użytkownika, Styczeń 2004

12 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.3 Klasa Prosper Klasa Prosper Prosper to pakiet makr przeznaczony do tworzenia prezentacji w środowisku L A TEX. Plik końcowy może być zapisany w formacie PostScript 5 lub PDF. Prosper został stworzony przez Frederica Goulard a w oparciu o programy Timothy ego van Zandt a - Seminar i PsTricks. Dzięki klasie Prosper mamy możliwość tworzenia prezentacji i przezroczy do wyświetlania przy pomocy rzutnika lub projektora multimedialnego, połączonego z komputerem. Prezentacje komputerowe mogą zawierać animacje i inne efekty np. stopniowo pojawiający się tekst. Mimo prostej struktury posiada wiele opcji umożliwiających budowanie dobrej jakości slajdów, które mogą przypominać te z prezentacji PowerPoint czy StarImpress, zachowując wszystkie możliwościami pakietu L A TEX. Aby móc korzystać z klasy Prosper należy uprzednio wyposażyć L A TEX-a w następujące pakiety: prosper seminar pstricks dvips hyperref Struktura prezentacji Aby stworzyć prezentacje używając klasy Prosper, należy wybrać go jako klasę dokumentu w poleceniu \documentclass{...} (można również zrobić to za pomocą komendy \usepackage{...}). W tabeli 1.1 przedstawiona została struktura dokumentu L A TEXz wykorzystaniem klasy Prosper. Są w niej bardzo dobrze widoczne poszczególne elementy, takie jak preambuła i część główna dokumentu. W tej z kolei wyróżnione są slajdy. Po prawej widoczne są opcje klasy, które możemy wykorzystać. 5 PostScript uniwersalny język opisu strony opracowany przez firmę Adobe Systems, będący obecnie standardem w zastosowaniach poligraficznych. 6 Making Presentations with L A TEXGuidelines, 16 Czerwca 2004

13 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.3 Klasa Prosper 11 Tabela 1.1: Struktura pliku L A TEXz użyciem Prosper a[2] 6 \documentclass [opcje]{prosper} \title{tytuł prezentacji} \subtitle{podtytuł} \author{autor} \ {adres } \institution{nazwa instytucji} \begin{document} \maketitle \begin{slide} [translacja] {tytuł} Teskt pierwszego slajdu \end{slide}... \overlays{n}{ \begin{slide} [translacja] {tytuł} Tekst kolejnego slajdu \end{slide} } \end{document} Opcje: final draft total nototal slidebw SlideColor colorbg nocolorbg ps pdf noaccumulate accumulate azure lignesbleues contemporain nuancegiris troispoints frames... Opcje preambuły Oprócz ogólnie znanych i powtarzających się w wielu dokumentach L A TEX-a komend dotyczących autora lub daty[2] 8 Prosper daje nam możliwość wykorzystania następujących poleceń: \slidecaptionf{tekst}. Wstawia tekst w dolnej części każdego slajdu. Domyślnie jest to tytuł prezentacji. \Logo(x,y){mojelogo} Logo opisane jako mojelogo będzie umieszczone na pozycji (x,y), w każdym slajdzie. Np: \Logo(x,y){includegraphics[width=1.3cm]logo.eps} 8 X. Perseguers: Making Presentations with L A TEXGuidelines, March June 2004

14 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.3 Klasa Prosper 12 Tabela 1.2: Opcje klasy draft final ps pdf slidecolor slidebw colorbg nocolorbg total nototal kompiluje wersję graficzną prezentacji, obiekty graficzne zastąpione są przez Bounding box 7 kompiluje całą prezentacji ze wszystkimi jej elementami kompilacja pliku L A TEX-a do PostScriptu w celu wydrukowania prezentacji kompilacja pliku L A TEX-a do prezentacji PDF slajdy w normalnych kolorac slajdy czarno-białe kolor tła zależy od wybranego stylu tło zawsze białe w podpisie slajdu podawany jest jego numer oraz ilość wszystkich slajdów tylko numer obecnego slajdu \displayversion wyświetla podpis slajdu (zawierający: nazwę pliku, tytuł, autora, datę ostatniej kompilacji L A TEX-a). \DefaultTransition{przejście[5] 9 } definjuje standardowe przejście pomiędzy slajdami Slajd Slajd w klasie prosper jest zawarty w pomiędzy poleceniami: 1 \begin{slide}[efekt_przejścia]{tutuł} \end{slide} W poleceniu \begin{slide} możemy dodatkowo zdefiniować efekt przejścia, a także tytuł slajdu. Aby stworzyć slajd tytułowy umieszczamy polecenie \maketitle 10, najlepiej zaraz po poleceniu \begin{document}. Slajd specjalny Za pomocą polecenia: \part[efekt_przejścia]{tekst} mamy możliwość stworzenia slajdu, który będzie zawierał jedynie tekst podany w nawiasach klamrowych. Będzie on wyśrodkowany w poziomie i w pionie. 9 F. Goualard: Manual for the prosper class, 14 lipca nie trzeba umieszczać go w środowisku slide

15 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.3 Klasa Prosper Warstwy Poniżej przestawiona została struktura slajdu z podziałem na warstwy dzięki środowisku overlays 1 \overlays{3}{ 2 \begin{slide}[efekt_przejścia]{tutuł} 3 \begin{itemstep} 4 \item jeden 5 \item dwa 6 \end{itemstep} 7 \end{slide} 8 } Liczba w nawiasie klamrowym w poleceniu \overlays{liczba} oznacza ilość warstw, z których będzie składał się dany slajd. W powyżyszym przykładzie do stworzenia listy wypunktowania zostało wykorzystane otoczenie itemstep, które wprowadzone zostało z klasą Prosper. Ma podobną budowę do otoczenia itemize[1] 11. Innymi poleceniami pomocnymi przy tworzeniu warstw przedstawiono w tabeli 1.3. Tabela 1.3: Opcje wyboru warstwy \medskip \onlyslide{<n>}{tekst} \untilslide{<n>}{tekst} \fromslide{<n>}{tekst} \OnlySlide{<n>} \UntilSlide{<n>} \FromSlide{<n>} tekst po tym poleceniu będzie widoczny na następnej warstwie tekst widoczny tylko na warstwie n tekst widoczny do warstwy n tekst widoczny od warstwy n tekst po poleceniu widoczny tylko na warstwie n tekst po poleceniu widoczny do warstwy n tekst po poleceniu widoczny od warstwy n Zmiana wyglądu Prosper daje możliwość łatwej zmiany wyglądu prezentacji[12] 12. Możemy zmieniać styl prezentacji poprzez wybranie go w opcji klasy. Np.: \documentclass[nazwa_stylu,...]{prosper} gdzie nazwa_stylu to jeden z gotowych stylów: frames, azure, contemporain, nuancegris, troispoints, lignesbleues, darkblue, alienglow, autumn. 11 H. Partl, I. Hyna, E. Schlegl, T. Przechlewski, R. Kubiak, J. Gołdasz: Nie za krótkie wprowadzenie do systemu L A TEX 2ε, Wydanie drugie, poprawione, uaktualnione i rozszerzone, Styczeń rouben/prosper/

16 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.4 Klasa Beamer Klasa Beamer Beamer to obecnie jedna z najbardziej popularnych klas prezentacji L A TEX-a. Łatwo poznać, która prezentacja jest tworzona za pomocą tej klasy. Jej nazwa wzięła się z języka niemieckiego od słowa Beamer oznaczającego projektor wideo. Jej autorem jest Till Tantau. Do działania beamer potrzebuje nastpępujących pakietów[4] 13 : pgf.sty version 1.10.cvs xcolor.sty var 2.00 pdflatex wersja 0.14 lub nowsza Struktura prezentacji Klasa bemaer posiada wiele nowych poleceń, które służą tworzeniu prezentacji. Klasę wybieram wpisując jej nazwę w documentclass{...}. Poniżej widać prosty plik źródłowy prezentacji z użyciem beamera. 1 \documentclass[]{beamer} 2 \usepackage{polski} 3 \usepackage[cp1250]{inputenc} 4 \usetheme{berlin} 5 \author{autor Prezentacji} 6 \title{tytuł} 7 %%Opcjonalnie: 8 % \subtitle{} 9 % \institute{} 10 % \date{} 11 \begin{document} \begin{frame}[plain] 14 \maketitle 15 \end{frame} \section{1} 18 \begin{frame} 19 \tableofcontents 20 \end{frame} \section{2} 23 \subsection{2.1} 24 \begin{frame} 25 \frametitle{tytuł slajdu} 26 % \framesubtitle{podtytuł slajdu} 27 \end{frame} \end{document} 13 T. Tantau: User Guide to the Beamer Class, Version 3.07, 11 Marca 2007

17 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.4 Klasa Beamer 15 W preambule, oprócz samej klasy i standardowych poleceń, wybieramy styl graficzny prezentacji w poleceniu \usetheme{}. W części głównej dokumentu widzimy wyraźnie wyodrębnione slajdy zawarte w środowisku frame. Pomiędzy slajdami umieszczone są polecenia \section i \subsection odpowiedzialne za podział prezentacji na sekcje i podsekcje, wykorzystywane do tworzenia spisu treści Slajd Slajd określony jest komendami: 1 \begin{frame} \end{frame} Pomiędzy poleceniami \begin{frame} i \end{frame} możemy zdefiniować tytuł danego slajdu za pomocą komendy \frametitle{...}. Slajd tytułowy wstawiamy za pomocą komendy \maketitle zawartej w slajdzie tak jak na przykładzie: \begin{frame}[plain] \maketitle \end{frame} Spis treści Aby otrzymać spis treści musimy uprzednio zdefiniować podział prezentacji na sekcje i podsekcje za pomocą komend \section i \subsection (polecenie \chapter nie jest rozpoznawane). W bardzo długich prezentacjach możemy skorzystać z polecenia \part, które dzieli prezentację na dwie części, z których każda posiada swój własny spis treści. Aby wygenerować slajd ze spisem treści wpisujemy: 1 \begin{frame} 2 \tableofcontents 3 \end{frame}

18 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.4 Klasa Beamer 16 Slajd taki jest generowany na podstawie informacji z preambuły, o których była mowa w rozdziale jak i innych: 1 \author{autor Prezentacji} 2 \title{tytuł} 3 \subtitle{podtytuł} 4 \institute{instytut} 5 \date{data} 6 \titlegraphics{grafika tutyłowa} 7 \subject{temat} Rozmieszczenie tekstu W przypadku, gdy zawartość slajdu nie mieści się na jednym ekranie pakiet sam nie podejmuje odpowiednich działań. Możemy rozwiązać ten problem na kilka sposobów: 1. Zawartość podzielić na mniejsze ręcznie. 2. Skorzystać z opcji slajdu - allowframebreaks, aby beamer podzielił tekst na kilka slajdów (warstwy przestają działać). 3. Pozwolić, aby beamer zmniejszył tekst za pomocą opcji slajdu: shrink=liczba, gdzie liczba, to wartość procentowa minimalnego zmniejszenia tekstu Warstwy Należy zauważyć różnicę pomiędzy slajdem (w wypadku bemaera - ramką), a warstwą. Jeden slajd może składać się z kilku warstw, które wyświetlane są w odpowiednim porządku. Kolejne elementy mogą występować zamiennie lub stopniowo pojawiać się na jednym slajdzie. Najważniejsze polecenia warstw Beamer posiada bardzo wiele zmodyfikowanych poleceń, które pozwalają na umieszczenie ich na wybranej warstwie. Numer warstwy podaje się w nawiasach kątowych zaraz po nazwie polecenia np:\item<n>, \textbf<n>. Opcje wyboru warstwy przedstawione są w tabelce 1.4.

19 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.4 Klasa Beamer 17 Tabela 1.4: Opcje wyboru warstwy < n > tylko warstwa n < n m > warstwy od n do m < n, m > warstwy o numerach n i m < n m, k > warstwy o numerach od n do m i warstwa o numerze k < + > kolejność rosnąca przy \begin{itemize}[< + >] \only< n >{... } tylko na warstwie n \uncover< n >{... } widoczne na warstwie n \invisible< n >{... } ukryte na warstwie n \onslide< n >{... } widoczne na slajdach od n \pause pozwala na pauze w wyświetlaniu dalszego tekstu Elementy specjalne Beamera Ramki specjalne Nowym elementem prezentacji oferowanym przez Beamera, są ramki specjalne. Są to środowiska block i theorem. W środowisku Blok wyróżniamy trzy typy: block, alertblock i exampleblock. W środowisku Theorem: theorem, proof, i example. Środowisko Theorem przeznaczone jest do stawiania tezy, udowadniania i podawania przykładu. Środowisko Block ma szersze zastosowanie. Na rysunkach 1.3 i 1.4 przedstawiono przykłady ich wykorzystania oraz efekt, jaki otrzymamy w prezentacji. 1 \begin{alertblock} 2 {To jest \texttt{alertblock}} 3 Tekst... 4 \end{alertblock} 5 6 \begin{block} 7 {To jest \texttt{block}} 8 Tekst... 9 \end{block} \begin{exampleblock} 12 {To jest \texttt{exampleblock}} 13 Tekst \end{exampleblock} Rysunek 1.3: Środowisko Block

20 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.4 Klasa Beamer \begin{theorem} Istnieje zbiór nieskończony 3 \end{theorem} 4 5 \begin{proof} 6 Wynika to z aksjomatu o nieskończoności. 7 \end{proof} 8 9 \begin{example}[liczby naturalne] 10 Zbiór liczb naturalnych jest nieskończony. 11 \end{example} Rysunek 1.4: Środowisko Theorem Środowisko columns W klasie beamer mamy zaimplementowane środowisko, dzięki któremu możliwy jest podział slajdu na dwie lub więcej kolumn tekstowych. Przykład użycia tego środowiska mamy poniżej: 1 \begin{columns}[c] 2 \column{5cm} 3 Tekst 4 \column[t]{5cm} 5 Tekst 6 \end{columns} Każda kolumna rozpoczyna się od komendy \columns{liczba}[c], gdzie liczba to szerokość kolumny, a paramter c powoduje wycentrowanie w pionie ( lub t- równanie do góry, b - równanie do dołu) Zmiana wyglądu prezentacji Dużym plusem w pracy z klasą beamer jest możliwość używania gotowych motywów graficznych. Wyróżniamy pięć podstawowych typów[4] 14 : 1. Motyw prezentacji - odpowiada wygląd całości prezentacji, (polecenie \usetheme{...}, np.: Berkeley, Hannover, Marburg) 2. Motyw kolorystyczny - określa, które kolory mają być użyte, (polecenie \usecolortheme{...}, np.: structure, sidebartab, albatross) 3. Motyw czcionki - kontroluje schemat użytych czcionek, (polecenie \usefonttheme{...}, np.: professionalfonts, serif, structurebold) 4. Motyw wewnętrzny - odpowiada za wygląd elementów wewnątrz ramki, (polecenie \useinnertheme{...}, np.: circles, rectangles, rounded) 5. Motyw zewnętrzny - elementy na zewnątrz ramki, takie jak nagłówek, (polecenie \useoutertheme{...}, np.: infolines, miniframes, smoothbars) 14 T. Tantau: User Guide to the Beamer Class, Version 3.07, 11 Marca 2007

21 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.5 Klasa pdfscreen Klasa pdfscreen Klasa (pakiet) pdfscreen pozwala na tworzenie prezentacji z normalnych dokumentów klasy article[8] 15 poprzez odpowiednie przedefiniowanie wymiarów strony oraz jej marginesów. Pakiet ma na celu przedstawienie tekstu w postaci prezentacji ekranowej, w jak najlepszych proporcjach. Możemy łatwo zmieniać końcowy wygląd pliku pomiędzy prezentacją, a zwykłym dokumentem. W istocie pdfscreen jest rozszerzeniem pakietu hyperref.sty[9] 16 i wymaga tego pakietu do działania (nie trzeba jednak deklarować jego użycie za pomocą polecenia usepackage). Oprócz samego pakietu pdfscreen potrzebne są także: hyperref comment truncate graphicx color colortbl calc amssymb amsbsy shortvrb fancybox Struktura prezentacji Przykładowy szkielet dokumentu wyglądać może następująco: 1 \documentcalss[landscape]{article} 2 \usepackage[screen,polish,panelleft]{pdfpages} 3 \begin{document} 4 5 \title{prezentacja o \ldots} 6 \autor{ja} 7 8 \begin{slide} 9 \maketitle 10 \end{slide} \begin{slide} 13 \section{plan prezentacji} 14 Tekst 15 \edn{slide} \begin{slide} 18 \section{pierwszy temat} 19 Tekst 20 \end{slide} \end{document} Ważniejsze opcje pakietu przedstawione, są w tabelce 1.5: 15 A. Diller: LaTeX. Wiersz po wierszu, 1 Marca S. Rahtz, H. Oberdiek Hypertext marks in L A TEX: a manual for hyperref, 2 Lutego 2004

22 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.5 Klasa pdfscreen 20 Tabela 1.5: Dodatkowe opcje pakietu screen generuje wersję ekranową (prezentacja) print generuje wersję do druku (article) polish polonizacja zachowania pakietu panelleft panel nawigacyjny po lewej panelright panel nawigacyjny po prawej nopanel brak panelu paneltoc spis treści widoczny w panelu. Przy użyciu tej opcji nie należy umieszczać w dokumencie komendy \tableofcontents sectionbreak łamanie strony przed nową sekcją code umożliwia tworzenie listy kodów programistycznych[6] 17 Schemat koloru mamy możliwość wybrania jednego z sześciu schematów kolorystycznych bluelace, blue, gray, orange, domyślnie blue Pierwszą rzeczą jaką musimy zrobić jest przedefiniowanie domyślnych rozmiarów ekranu. W tym celu do nagłówka dokumentu wpisujemy: Definiowanie rozmiarów ekranu Przed rozpoczęciem pracy z pakietem należy przedefiniować odpowiednio rozmiar ekranu. Robimy to w następujący sposób: 1 \begin{screen} 2 \margins{.65in}{.65in}{.65in}{.65in} % marginesy 3 \screensize{6.25in}{8in} % wymiary strony 4 \end{screen} Uzyskujemy przez to odpowiedni rozmiar czcionki. Należy jedynie uważać by umieszczany przez nas tekst nie wykraczał poza obręb strony. Do tworzenia prezentacji ekranowej należy użyć opcji screen. Natomiast, jeżeli chcemy wydrukować sobie zestawienie wygłaszanego materiału, przydatna jest opcja print, tworząca konspekt prezentacji. Przy wywołaniu z tymi opcjami zdefiniowane są odpowiednio otoczenia screen i print, wewnątrz których możemy umieścić materiał przeznaczony do przetworzenia tylko w jednym z wypadków. Niektóre z opcji pdfscreen można kontrolować umieszczając w katalogu z naszą prezentacją plik pdfscreen.cfg. Przykładowy plik jest dostarczany wraz z pakietem.

23 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.5 Klasa pdfscreen Slajd Używając pakietu pdfscreen nie musimy definiować każdego slajdu z osobna. PdfScreen może to zrobić automatycznie. Prezentacje możemy dzielić na sekcje, podobnie jak w przypadku klasy beamer, aby później stworzyć spis treści. Środowisko slide Używająć pakietu pdfscreen nie musimy definiować każdego slajdu z osobna. PdfScreen może to zrobić automatycznie. Są jednak powody, dla których warto używać środowiska slide. Środowisko slide powoduje stworzenie pudełka o wymiarach obszaru tekstowego, którego zawartość jest centrowana w pionie. 1 \begin{slide} \end{slide} Tak zbudowane slajdy okazują się być przydatne w przypadku użycia opcji print. Slajd jest wtedy drukowany w jednej ramce, a obok jest drukowana ramka na notatki. Notatka musi mieć ustalony tytuł za pomocą polecenia: \notesname{notatki:} Środowisko print Środowisko print powoduje, że tekst zawarty w tym środowisku będzie umieszczony tylko w wersji dokumentu do druku, czyli z użyciem opcji print. W wersji ekranowej tekst ten będzie niewodoczny. 1 \begin{print} \end{print} Zmiana wyglądu prezentacji Pakiet pdfscreen posiada dość małe możliwości, jeśli chodzi o graficzną stronę prezentacji. Oprócz zmian motywów kolorystycznych, o których mowa była w tabeli 1.5, możemy zmieniać tła poszczególnych elementów. Aby zmienić kolor tła wpisujemy:

24 1. TWORZENIE PREZENTACJI 1.5 Klasa pdfscreen 22 \backgroundcolor{kolor} Jeżeli chcemy użyć jako tła pliku graficznego używamy polecenia: \overlay{nazwa.jpg} Podobnie postępujemy w przypadku tła panelu nawigacyjnego: \paneloverlay{nazwa.jpg} Możemy także wykorzystać polecenie \changeoverlay, które zmienia tło na jeden z gotowych motywów. Kolejnym elementem, na który mamy wpływ, to panel nawigacyjny, który możemy napisać samodzielnie od podstaw. Zwykle jednak standardowy panel spełnia wszystkie oczekiwania Multimedia w pdfscreen Pakiet pdfscreen słabo radzi sobie wykorzystując pakiety przeznaczone do odtwarzania filmów. Wynika to w dużej mierze ze sposobu w jaki tworzone są prezentacje, czyli przetwarzanie dokumentów innej klasy, które zwykle nie były do tego przystosowane. Aby wstawić film najlepiej skorzystać z następującego kodu[6] 18 : 1 \pdfannot{ 2 /Subtype /Movie 3 /Rect [ ] 4 /Movie << % typ pliku 5 /F (nazwa.avi) % nazwa pliku 6 /Poster true >> % obraz zastępczy 7 /A << 8 /FWScale [2 1] % skala 9 /ShowControls true % przyciski 10 /Rate 1 >> 11 } 18 C. V. Radhakrishnan: pdfscreen.sty Manual, 27 Listopada 2003

25 Rozdział 2 Multimedia 2.1 Dodawanie filmów Jeśli chcemy dołączyć do prezentacji animacje stworzone przy użyciu zewnętrznego programu można wykorzystać potencjał programu do odczytu plików PDF. Nie ma niestety metody, aby pliki te były w pełni przenośne na każdą platformę. Aby dołączyć animacje do prezentacji można użyć jednej z dwóch najpopularniejszych pakietów - multimedia.sty lub movie15.sty Pakiet Mutlimedia Pierwszy jest dołączony do klasy beamer, ale jest w pełni samodzielny, więc nie ma przeszkód, aby używać go z innymi klasami. \movie[<opcje>]{<komentarz>}{<nazwa pliku>} Ta komenda w podanej nazwie pliku do dokumentu PDF. Film musi znajdować się w miejscu, w którym aplikacja odtwarzająca będzie mogła go znaleźć najlepiej, aby był to ten sam katalog, w którym znajduje się plik PDF. W razie zmiany położenia pliku prezentacji lub jej kopiowania należy tak samo postąpić z plikiem filmowym. Pomimo swojej nazwy komenda \movie może zawierać również tylko sam dźwięk. Film rozpocznie się tylko wtedy, gdy użytkownik kliknie na niego. Czy aplikacja będzie mogła wyświetlić film zależy od niej samej, od wersji i od platformy systemowej, na której działa.

26 2. MULTIMEDIA 2.1 Dodawanie filmów 24 Przykład: \movie[width=3cm,height=2cm, poster]{}{movie.mpg} Jeśli aplikacja, za pomocą której oglądamy prezentację, nie jest w stanie odtworzyć filmu, ale inne zewnętrzne aplikacje są w stanie to zrobić, należy użyć opcji externalviewer. Dzięki temu uruchomiona zostanie zewnętrzna aplikacja niezależnie od prezentacji. Opcje poleceń przedstawione, są w tabeli 2.1. Tabela 2.1: Dodatkowe opcje polecenia movie autostart borderwidth= <rozmiar> externalviewer duration=<czas>s height=<rozmiar> Loop once Palindrome Showcontrols= <true/false> start=<czas>s width=<rozmiar> automatyczne rozpoczęcie odtwarzania po wyświetleniu strony. dodaje obramowanie wokół filmu o podanej grubości tak jak opisano wyżej uruchamia zewnętrzną aplikację do odtworzenia filmu. określa w sekundach czas odtwarzania filmu. np. duration=30s będzie odtwarzać film pół minuty. określa wysokość przestrzeni odtwarzania filmu. film zostanie rozpoczęty od nowa po jego zakończeniu film wyświetli się tylko raz. Opcja domyślna. film zaczyna odtwarzać się od końca po jego osiągnięciu, a później od początku itd. pasek kontrolny zostaje wyświetlony pod filmem podczas jego odtwarzania. początek filmu zostanie przesunięty do przodu o podaną ilość sekund, np. start= 22s działa jak height i określa szerokość wyświetlanego filmu Pakiet Movie15 Sposób użycia pakietu Movie15 jest podobny do pakietu multimedia. Umożliwia dodawanie filmów, dźwięków a także obiektów 3D[7] 1 do dokumentu PDF za pomocą L A TEX-a lub pdflatex a. Jeśli używamy pdfaatex a pliki multimedialne są domyślnie włączane do wyjściowego dokumentu PDF. Jeśli plik PDF jest generowany poprzez sekwencje latex dvips ps2pdf pakiety hyperref i graphicx muszą być załadowane po movie15. W tej metodzie pliki 1 A. Grahn:The movie15.sty Package,16 Stycznia 2008

27 2. MULTIMEDIA 2.2 Dodawanie dźwięku 25 multimedialne nie mogą być włączone do końcowego dokumentu PDF pliki multimedialne muszą być dostarczane razem z dokumentem końcowym. Plik multimedialny dołączamy do dokumentu za pomocą polecenia: \includemovie[<opcje>]{<szerokość>}{<wysokość>}{<plik>} Ważniejsze opcje przedstawione, są w tabeli 2.2: Tabela 2.2: Dodatkowe opcje pakietu Movie15 controls poster=<obraz> repeat[=<n>] autoplay autostop autopause autoresume continue inline[=false] url mouse volume=<1-100> pokazuje przyciski odtwarzania pokazuje obrazek, jezżeli film nie jest odtwarzany powtarzanie n razy atomatyczna rozpoczęcie odtwarzania po otwarciu strony automatyczne zakończenie odtwarzania po zamknięciu stony (domyślne) pauza, kiedy strona jest niewidoczna/zamknięta automatyczne kontunuowanie odtwarzania po otwarciu strony kontunuacja odtwarzania po przedwczesnej zmianie strony plik filmowy nie jest włączany do pliku PDF traktuje plik jako adres URL 2, opcja inline automatycznie przyjmuje wartość false interakcja z kursorem głośność 2.2 Dodawanie dźwięku Do prezentacji możemy dodawać dźwięk, który będzie odtwarzany, gdy otworzymy kolejny slajd lub po kliknięciu na odpowiedni przycisk. Komendy służące do tego są zawarte w pakiecie multimedia, o którym mowa w rozdziale Tak jak już było to zaznaczone w rozdziale 2.1.2, dźwięk może być dołączony do prezentacji PDF przez potraktowanie go jako filmu i użycie komendy \movie. Wiąże się z tym jednak problem - kiedy strona zostanie zamknięta odtwarzanie zostanie natychmiast zatrzymane. Nie można przez to używać tej komendy do odtwarzania dźwięku przez dłuższy czas. Nie można również odtwarzać z dwóch źródeł jednocześnie. Specyfikacja PDF u wprowadza specjalne obiekty dźwiękowe, które są traktowane w nieco inny

28 2. MULTIMEDIA 2.2 Dodawanie dźwięku 26 sposób, niż ma to miejsce z filmami. Możemy stworzyć obiekt dźwiękowy za pomocą komendy \sound, która jest w wielu aspektach podobna \movie. Z założenia lepiej używać \sound dla dźwięków, jest ku temu kilka powodów, które należy rozważyć: możliwość odtwarzania kilku dźwięków jednocześnie. Można odtworzyć dźwięk dla pliku filmowego, który go nie posiada. Odtwarzanie dźwięku może być kontynuowane po przejściu do następnego slajdu. Dane z pliku dźwiękowego mogą być w całości zawarte w pliku PDF. Obiekty dźwiękowe działają tylko z pdflatex em Mniejsza kontrola nad wyborem odtwarzania fragmentu dźwięku. Acrobat Reader nie ma problemów z odtwarzaniem dźwięku nie skompresowanego i w formatach.aif i.au Polecenie sound \sound[<opcje>]{<poster text>}{<nazwa pliku>} Ta komenda dołączy dźwięk o podanej nazwie do pliku PDF. Tak jak dla \movie plik musi być dostępny w czasie odtwarzania, jakkolwiek mamy możliwość zawarcia pliku dźwiękowego w pliku PDF za pomocą opcji inlinesound. Po rozpoczęciu odtwarzania zatrzymać je można tylko odtwarzanie następnego pliku lub przez komendę \hyperlinkmute. Obsługiwane formaty zależą od aplikacji służącej do oglądania prezentacji. Ta komenda działa tylko z pdflatex em. Przyklad: \sound[autostart,samplingrate=22050]{}{muzyka.au} Tabela 2.3: Ważniejsze opcje polecenia sound autostart automatyczne rozpoczęcie automute wyciszenie wszystkich dźwięków bitspersample=<8/16> jakość dźwięku chennels=<1 lub 2> dźwięk stereo/mono (domyślnie stereo) inlinesound scalanie pliku dźwiękowego w pliku PDF loop/repeat zapętlenie odtwarzania mixsound=<true/false> kilka dźwięków jednocześnie samplingrate=<n> częstotliwość próbkowania (domyślnie 44100)

29 2. MULTIMEDIA 2.3 Dodawanie grafiki Dodawanie grafiki W czasach, kiedy powstał TEXformaty graficzne.jpg,.png, czy.gif nie istniały, dlatego liczyć się z ewentualnymi trudnościami w czasie używania tego typów grafik. Problem ten spotykany może być w kolejnych skryptach pochodnych, czyli np. w L A TEX-u[1] 3. Pliki konwertowane były początkowo do PostScriptu, a dzięki Adobe szybko stał się standardem w tworzeniu dokumentów, najlepszym wyjściem jest używanie standardowego formatu grafik wektorowych - tzw. Encapsulated PostScript (.EPS). Oczywiście możemy również używać grafiki rastrowej, czyli formatów.jpg,.gif, lub.png. Jedyną wadą jest to, że będą one widoczne jedynie w plikach PDF składanych przez pdflatex a. Nie będą widoczne w przeglądarkach DVI obsługujących PostScript. Pliki graficzne możemy umieszczać w dokumencie L A TEX-a dzięki pakietowi graphicx. \includegraphics[klucz=wartosc]{plik} Opcje: width=liczba - skalowanie szerokości rysunku height=liczba - skalowanie wysokości rysunku angle=liczba - obrót o podany kąt (przeciwnie do ruchu wskazówek zegara) scale=liczba - równomierne przeskalowanie o podaną wartość 3 H. Partl, I. Hyna, E. Schlegl, T. Przechlewski, R. Kubiak, J. Gołdasz: Nie za krótkie wprowadzenie do systemu L A TEX 2ε, Wydanie drugie, poprawione, uaktualnione i rozszerzone, Styczeń 2007

30 Rozdział 3 Projekt własny - prezentacje w wybranych klasach W tej części mojej pracy przedstawię trzy prezentacje napisane w opisywanych wcześniej klasach L A TEX-a. Przy ich pisaniu starałem się aby zawrzeć wszystkie elementy, które zostały opisane w części teoretycznej, przy jednoczesnym zachowaniu niewielkiej objętości. Prezentacje przedstawię w postaci kodu źródłowego, jak również obrazów przedstawiających końcowy efekt działania. W każdym dokumencie poszczególne polecenia klas zostały szczegółowo opisane w komentarzach po znakach % (nie są one czytane przez L A TEX-a). 3.1 Prezentacja w klasie Prosper Plik PDF generowany jest w następujący sposób:.tex latex.dvidvi2ps ps2pdf.ps.pdf Kod źródłowy prezentacji: 1 % Preambuła \documentclass[pdf, final,capsules,slidecolor,colorbg]{prosper} 3 %% Opcje pdf i colorbg tworzą wersje ekranową prezentacji 4 5 \usepackage{polski} %\_pakiety językowe 6 \usepackage[cp1250]{inputenc} %/ 7 \usepackage{pstricks,pst-node, %\ 8 pst-text,pst-3d} % \ 9 \usepackage{amsmath} % \_ pozostałe pakiety 10 \usepackage{movie15} % / 11 \usepackage{hyperref} % / 12 \usepackage{graphicx} %/

31 3. PROJEKT WŁASNY - PREZENTACJE W WYBRANYCH KLASACH 3.1 Prezentacja w klasie Prosper \title{dźwięk} % tytuł 14 \subtitle{teoria i podstawy } % podtytuł 15 \author{{{\blue Marek Winiarski}}} % autor 16 %\ {adres@poczta.pl} % adres 17 \institution{ % nazwa instytucji 18 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie 19 } 20 \Logo(-1.2,-1.0){ % wstawia plik graficzny w miejscu 21 % o podanych współrzędnych 22 \includegraphics[width=1.6cm]{logo.eps} 23 } 24 \slidecaption{m. Winiarski 2008} % popdpis strony 25 \displayversion % wyświetla wersje 26 \DefaultTransition{Split} % standardowy efekt przejścia 27 \collapsedbookmarksfalse % rozwijane menu skrótów do slajdów 28 \institution{ % 29 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie 30 } 31 % Początek dokumentu \begin{document} 33 % \maketitle % tworzy slajd tytułowy % \overlays{4}{ % tworzy 4 warstwy na slajdzie 39 \begin{slide}{o czym będziemy mówić} % początek slajdu z tytułem 40 \begin{itemstep} % początek listy wypunktowania 41 \item Powstawanie dźwięku % punkty pojawiają na kolejnych 42 \item Prędkość dźwięku % warstwach slajdu 43 \item Cechy 44 \item Zjawiska i zastosowanie 45 \end{itemstep} % koniec listy wypunktowania 46 \end{slide} % koniec slajdu 47 } 48 % \overlays{3}{ % tworzy 3 warstwy na slajdzie 50 \begin{slide}{czym jest dźwięk} % początek slajdu z tytułem 51 \begin{itemstep} % początek listy wypunktowania 52 \item Dźwiękiem nazywamy wrażenie jakie odnosimy, 53 gdy do naszego ucha dociera fala akustyczna. 54 \item Przez falę akustyczną będziemy rozumieć 55 każdą falę mechaniczną rozchodzącą 56 się w ośrodku, której częstotliwość 57 zawiera się pomiędzy 16Hz a 20000Hz. 58 \item Źródłem dźwięku są obiekty drgające 59 z częstotliwościami z podanego wyżej zakresu \end{itemstep} % koniec listy wypunktowania 62 \end{slide} % koniec slajdu 63 } 64 % \begin{slide}{fala akustyczna} % początek slajdu z tytułem 66 \begin{figure}[h] % środowisko "figure" 67 \centering 68 % wstawienie grafiki wyśrodkowanej o podanej szerokości 69 \includegraphics[width=10cm]{fala.eps} 70 \caption[short]{fala akustyczna} % podpis grafiki 71 \end{figure} % koniec środowiska "figure" 72 \end{slide} % koniec slajdu

32 3. PROJEKT WŁASNY - PREZENTACJE W WYBRANYCH KLASACH 3.1 Prezentacja w klasie Prosper % \overlays{3}{ % tworzy 3 warstwy na slajdzie 78 \begin{slide}{prędkość Dźwięku} % początek slajdu z tytułem 79 {\small % zmiana rozmiaru czcionki 80 Prędkość dźwięku w ośrodku wyliczymy według \\ 81 poniższego wzoru:\\ 82 \begin{equation} 83 v=\sqrt{\frac{b}{\rho}} % wzór matematyczny 84 \end{equation} \FromSlide{2} % tekst wyświetlany od warstwy nr 2 87 Gdzie $B$ to ściśliwość, a $\rho$- gęstość.\\ 88 \FromSlide{3} % tekst wyświetlany od warstwy nr 3 89 Przykładowe prędkośći: \centering \begin{tabular}{ l l } % początek tabeli 92 \hline 93 powietrze & $332,4 \frac{m}{s} (0^{o}C)$ \\ 94 \hline 95 woda & $1450 \frac{m}{s} (15^oC)$ \\ 96 \hline 97 żelazo & $5130 \frac{m}{s} (20^{o}C)$ \\ 98 \hline 99 guma & $54 \frac{m}{s} (0^{o}C)$ \\ 100 \hline 101 \end{tabular} % koniec tabeli 102 } 103 \end{slide} % koniec slajdu 104 } % \overlays{3}{ % tworzy 3 warstwy na slajdzie 109 \begin{slide}{częstotliwość fali} % początek slajdu z tytułem {\scriptsize % zmiana rozmiaru czcionki 112 Wysokość odbieranego dźwięku wiąże się z częstotliwością 113 fali akustycznej jaka trafia do naszego ucha. 114 Ta z kolei związana jest z prędkością rozchodzenia 115 się dźwięku w danym ośrodku. \\ \begin{equation} 118 % tekst widoczny na 2 warstwie (zarezerwowane miejsce) 119 \fromslide*{2}{\rnode{na}{\pscirclebox[linecolor=red]{f}}} 120 % tekst widoczny na 1 warstwie (zarezerwowane miejsce) 121 \onlyslide*{1}{ 122 \rnode{na}{\pscirclebox[linecolor=red,linestyle=none]{f}}} 123 =\frac{1}{t}=\frac{v}{\lambda} 124 \end{equation} 125 \vspace{1cm} % odstęp pionowy \FromSlide{2}% % tekst widoczny od warstwy nr Zależności pomiędzy częstotliwością \rnode{nb}{$f$}, okresem $T$,\\ 129 długością fali $\lambda$ oraz prędkością rozchodzenia się fali. 130 % tekst widoczny na 3 warstwie (zarezerwowane miejsce) 131 \fromslide*{3}{ 132 %poniższe polecenie tworzy strzałkę z punktu NB do NA 133 \nccurve[linecolor=red,anglea=90,angleb=270]{->}{nb}{na}} 134 } \end{slide} % koniec slajdu 137 }% \begin{slide}{interferencja} % początek slajdu z tytułem 139 {\small % zmiana rozmiaru czcionki 140 Jak wiemy fale mechaniczne mogą nakładać się na siebie. \\

33 3. PROJEKT WŁASNY - PREZENTACJE W WYBRANYCH KLASACH 3.1 Prezentacja w klasie Prosper Zjawisko to nazywamy interferencją. \\ 142 W przypadku fal akustycznych również zachodzi interferencja. \\ 143 Szczególnym jej przypadkiem jest nałożenie się fal \\ 144 o takich samych amplitudach i zbliżonych \\ 145 do siebie częstotliwościach.\\ \begin{tabular}{ l } % początek tabeli 148 \hline 149 {\bf Dudnieniem} nazywamy zjawisko nakładania \\ 150 się fal akustycznych o zbliżonych częstotliwościach \\ 151 i identycznych amplitudach.\\ 152 \hline 153 \end{tabular} % koniec tabeli 154 } 155 \end{slide} % koniec slajdu 156 % \begin{slide}{dudnienie} % początek slajdu z tytułem 159 \begin{figure}[h] % środowisko "figure" 160 \centering 161 % wstawienie grafiki wyśrodkowanej o podanej szerokości 162 \includegraphics[width=6cm]{dudnienia.eps} 163 \caption[short]{dudnienie} % podpis grafiki 164 \end{figure} % koniec środowiska "figure" 165 \end{slide} % koniec slajdu % \begin{slide}{powstawanie dźwięku w głośniku} % początek slajdu \begin{figure} % środowisko "figure" 171 % poleceni wstawia film z widocznymi przyciskami kontrolnymi 172 % o podanych wymiarach i nazwie 173 \includemovie[controls,autoplay]{7cm}{5cm}{15hz.mpg} 174 \caption{głośnik (praca od 1Hz do 15Hz)} % podpis filmu 175 \end{figure} % koniec środowiska "figure" 176 \end{slide} % koniec slajdu % \part{koniec} % wstawia slajd z centralnie 182 % umieszczonym tekstem w nawiasie 183 % Koniec dokumentu \end{document} Rysunek 3.1: Przykładowe slajdy

34 3. PROJEKT WŁASNY - PREZENTACJE W WYBRANYCH KLASACH 3.2 Prezentacja w klasie Beamer Prezentacja w klasie Beamer Plik PDF generowany jest w następujący sposób:.tex pdflatex.pdf Kod źródłowy prezentacji: 1 % Preambuła \documentclass[10pt,hyperref={pdfpagemode=fullscreen}]{beamer} 3 % opcje pakietu: czcionka 11pt, 4 % automatyczne uruchamianie w trybie pełnoekranowym 5 \usepackage{polski} %\_pakiety językowe 6 \usepackage[cp1250]{inputenc} %/ 7 \usepackage{hyperref} %\ 8 \usepackage{graphicx} % \_pozostałe pakiety 9 \usepackage{multimedia} % / 10 \usepackage{xcolor} %/ \usetheme{berlin} % wybór ogólnego stylu graficznego 13 \useinnertheme[shadow]{rounded} % styl wewątrz slajdów 14 \usecolortheme{seahorse} % wybór motywu kolorów \author{marek Winiarski} % autor prezentacji 17 \title{symulacje i modelowanie % tytuł prezentacji 18 w aerodynanice} 19 \institute{państwowa Wyższa % nazwa instytutu 20 Szkoła Zawodowa 21 w Chełmie} 22 \date{\today} % data(\today=obecna) 23 \titlegraphic{\includegraphics[scale=0.15]{s6i4_lg.jpg}} %Opcjonalnie: 26 %\setbeamercovered{transparent} % ukryty tekst jest przeźroczysty 27 %\subtitle{} % podtytuł 28 %\subject{} % temat 29 %\setbeamercolor{normal text}{bg=green!20} % zmiana koloru tła 30 % Spis tesci sekcji \AtBeginSection[] % komenda powoduje, że zawartość w "{}" będzie 32 % wstawiana przed każdą nową sekcją 33 { 34 \begin{frame}<beamer> % ramka beamera 35 \frametitle{spis treści} % tytuł slajdu 36 \tableofcontents[currentsection] % spis treśći w obecną sekcją 37 %\tableofcontents[currentsection,currentsubsection] 38 \end{frame} 39 } % Początek dokumentu \begin{document} % Slajd \begin{frame}[plain] % slajd bez styly graficznego 46 \maketitle % tworzy slajd tytułowy 47 \end{frame} 48 % Slajd \begin{frame} 50 \tableofcontents % spis treści prezentacji 51 % na podstawie poleceń 52 % \section{} i \subsection{} 53 \end{frame}

35 3. PROJEKT WŁASNY - PREZENTACJE W WYBRANYCH KLASACH 3.2 Prezentacja w klasie Beamer % \section{wstęp} % sekcja 57 \subsection{aerodynamika} % podsekcja 58 % Slajd \begin{frame} 60 \frametitle{wstęp} % tutuł slajdu 61 \begin{block}{aerodynamika} % początek bloku 62 Aerodynamika \emph{(z greckiego: 63 aéros - "powietrze" i dynamikós- 64 "mający siłę, silny")} - dział 65 fizyki, mechaniki płynów, 66 zajmujący się badaniem zjawisk 67 związanych z ruchem gazów, 68 a także ruchu ciał stałych 69 w ośrodku gazowym i sił 70 działających na te ciała. 71 \end{block} % koniec bloku 72 \end{frame} % \subsection{siły aerodynamiczne} % podsekcja 76 % Slajd \begin{frame} 78 \frametitle{siły aerodynamiczne} % tytuł slajdu \scriptsize{ 81 \begin{columns}[c] % początek środowiska kolumn 82 % (c - zawartość wycentrowana) 83 \column{.5\textwidth} % kolumna szerokości tekstu 84 \begin{block}{opór aerodynamiczny} % początek bloku $ \vec D = C_D \cdot S \cdot p_d$ \\ % równanie mat. 87 $p_d=\frac{\rho_f \, \vec v ^2}{2}$\\ % równanie mat \begin{itemize} % początek listy wypunktowania 90 \item $\vec D$ { siła oporu % punkt 91 \item $C_D$ { współczynnik siły % punkt 92 oporu (zwykle oznaczany przez $C_x$) 93 \item $S$ { powierzchnia rzutu ciała na % punkt 94 płaszczyznę prostopadłą do kierunku 95 ruchu względnego ciała i płynu 96 \item $p_d$ { ciśnienie dynamiczne % punkt 97 \item $\vec v$ { prędkość ciała % punkt 98 względem płynu 99 \item $\rho_f$ { gęstość płynu. % punkt 100 \end{itemize} % koniec listy wypunktowania 101 \end{block} % koniec bloku \column{.5\textwidth} % kolumna szerokości tekstu \begin{block}{siła nośna} % początek bloku 106 $P_z = C_z \cdot \rho \cdot S \cdot 107 {V^2\over 2}$\\ % równanie 108 gdzie:\\ 109 \begin{itemize} % początek listy wypunktowania 110 \item $P_z$ { wytworzona siła nośna % punkt 111 \item $C_z$ { współczynnik siły nośnej% punkt 112 \item $\rho$ { gęstość płynu % punkt 113 \item $S$ { powierzchnia skrzydła $(m^2)$ % punkt 114 \item $V$ { prędkość ciała względem płynu $(m/s)$ % punkt 115 \end{itemize} % koniec listy wypunktowania 116 \end{block} % koniec bloku