50 odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące VAT

Transkrypt

1 50 odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące VAT 50 pytań i odpowiedzi o VAT 1

2 Spis treści Obowiązek podatkowy, podstawa opodatkowania 1. Sumy otrzymane na poczet przyszłych dostaw nie zawsze skutkują powstawaniem obowiązku podatkowego 2. Obowiązek podatkowy przy usługach odśnieżania 3. Sprzedaż całego przedsiębiorstwa gminie bez VAT Dostawa towarów i świadczenie usług 4. Sprzedaż samochodu stanowiącego współwłasność podatnika to dostawa towarów 5. Przekazanie licencji przez jednostkę samorządu terytorialnego bez zwolnienia z VAT Obrót wewnątrzwspólnotowy i transgraniczny 6. Przy rozpoznaniu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów ważny jest moment powstania obowiązku podatkowego 7. Eksport pośredni towarów z 0% stawką VAT 8. Do zastosowania 0% stawki VAT w eksporcie konieczny jest dokument potwierdzający wywóz towaru poza UE 9. Opłaty za transakcje kartami płatniczymi to import usług 10. Zakup akcesoriów w Niemczech trzeba rozliczyć jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów 11. Wywóz towarów z Polski na terytorium Turcji to eksport 12. Import towarów podlega VAT tylko w jednym państwie UE 13. Przy eksporcie towarów wywóz sprzedanego towaru poza UE musi być potwierdzony przez urząd celny 14. Przy dostawie towaru z Chin do USA nie powstanie obowiązek rozliczania VAT Stawki podatku 15. Sprzedaż aut firmowych jest objęta 23% VAT 16. Usługa montażu stolarki i bram z preferencyjną stawką VAT 50 pytań i odpowiedzi o VAT 2

3 17. Rolety wewnętrzne są objęte podstawową stawką VAT Zwolnienia od podatku 18. Sprzedaż mieszkania przejętego w ramach umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie bez VAT 19. Biuro rachunkowe nie może powrócić do zwolnienia podmiotowego w trakcie roku 20. Niektórych usług stomatologicznych dentysta nie wlicza do limitu uprawniającego do zwolnienia podmiotowego 21. Samochód służący wyłącznie do prowadzeniu przedszkola przy sprzedaży będzie zwolniony z VAT 22. Podatnik zwolniony nie musi składać zgłoszenia do VAT Odliczanie VAT 23. Rozliczenie w VAT-7 wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego i jego sprzedaży firmie leasingowej 24. Od świadczeń w postaci kart multisport dla pracowników można odliczyć podatek 25. Z faktury za naprawę powypadkową samochodu z kratką można odliczyć 50% VAT 26. W niektórych sytuacjach odliczanie VAT jest możliwe tylko w drodze korekty deklaracji 27. Prawo do odliczenia VAT z faktury zaliczkowej 28. Odliczenie VAT od kosztów przesyłki części do samochodu osobowego jest ograniczone 29. Od 1 lipca 2015 r. przedsiębiorca odlicza VAT od zakupu paliwa 30. VAT niepodlegający odliczeniu będzie kosztem podatkowym 31. VAT od usług gastronomicznych i hotelowych nie odliczymy Odliczanie częściowe i korekta 32. Korekta odliczonego VAT w przypadku faktury zarachowanej w koszty w późniejszym terminie niż data zakupu 33. W proporcji nie uwzględnia się transakcji zakupu złomu, od których podatnik jako nabywca rozliczył podatek 50 pytań i odpowiedzi o VAT 3

4 34. Przy zmianie zakresu prawa do odliczenia konieczna jest korekta 35. Do rozliczenia faktury korygującej potrzebne jest potwierdzenie otrzymania faktury korygującej przez nabywcę Deklaracje podatkowe, ewidencje 36. Kupionego w Niemczech używanego samochodu osobowego od prywatnej osoby nie wykazuje się w deklaracji VAT Świadczenie usługi transportowej niemieckiej firmie spedycyjnej trzeba wykazać w poz. 11 i 12 deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D 38. W przypadku działalności rolniczej i gospodarczej wystarczy jedna ewidencja VAT Faktury VAT 39. Korygowanie faktur wystawionych z VAT przez podatnika korzystającego ze zwolnienia podmiotowego może być ryzykowne 40. Błędną nazwę firmy należy poprawić fakturą korygującą 41. Wystawienie faktury za korzystanie przez dyrektora zarządu z auta służbowego do celów prywatnych nie jest błędem 42. Pomyłkę w nazwie podatnika można poprawić notą korygującą 43. Rozliczanie zakupu złomu w jednostce budżetowej 44. Przy rozliczaniu faktury korygującej in minus potwierdzenie odbioru nie jest konieczne Kasa fiskalna 45. Usługi dietetyczne z kasą po przekroczeniu obrotów 46. Kasa fiskalna w biurze tłumaczeń jest konieczna 47. Przy niewielkich obrotach nie ma obowiązku instalowania kasy fiskalnej 48. Jedna przenośna kasa dla lekarza wystarczy 49. Naprawa klimatyzacji w samochodach wymaga ewidencji na kasie 50. Jednorazowa usługa prawnicza świadczona nieodpłatnie nie wymaga instalacji kasy 50 pytań i odpowiedzi o VAT 4

5 Wstęp Podatek od towarów i usług stanowi główne źródło dochodów budżetu państwa. I to ten podatek sprawia podatnikom najwięcej kłopotów. O czym świadczy chociażby to, że resort finansów w ubiegłym roku wydał blisko 16 tysięcy interpretacji podatkowych dotyczących właśnie VAT i. Częste zmiany przepisów z pewnością nie ułatwiają życia podatnikom. Przypomnijmy, że wraz z początkiem roku obowiązują nowe zasady rozliczania usług elektronicznych, telekomunikacyjnych i nadawczych. Wprowadzono też obowiązek ewidencji sprzedaży na kasach rejestrujących dla nowych grup podatników. Minister finansów rozszerzył bowiem w nowym rozporządzeniu kategorie przedsiębiorców, którzy muszą bezwzględnie zainstalować kasy fiskalne. Ale to nie wszystko. Kolejne zmiany weszły w życie 1 lipca 2015 r. za sprawą ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo zamówień publicznych. Zmienione przepisy mają przede wszystkim ograniczyć nadużycia związane z odliczaniem VAT, a w szczególności przypadki wyłudzeń i unikania opodatkowania. Zmienione regulacje dostosowują ponadto polskie przepisy do prawa unijnego. Nowelizacja rozszerza tzw. mechanizm odwróconego obciążenia dla niektórych towarów. Oznacza to, że obowiązek rozliczenia podatku zostaje przesunięty z dostawcy na nabywcę. Obecnie odwrotnym obciążeniem zostały objęte m.in.: telefony komórkowe, laptopy, tablety i konsole do gier. Zmienione przepisy modyfikują ponadto listę towarów objętych solidarną odpowiedzialnością podatkową i obowiązkiem stosowania rozliczeń miesięcznych. Od 1 lipca 2015 r. podatnicy mogą korzystać z prawa do odliczania 50% wydatków na paliwo wykorzystywane do samochodów osobowych wykorzystywanych do celów mieszanych. Od tego dnia przestał bowiem obowiązywać czasowo wprowadzony zakaz odliczania VAT od tych wydatków. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 5

6 Jak w praktyce stosować te przepisy, jakie warunki muszą być spełnione, aby zastosować 0% stawkę VAT w eksporcie, czy biuro rachunkowe może powrócić do zwolnienia podmiotowego w trakcie roku, jak poprawiać błędy w fakturze? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdą Państwo w naszej publikacji. Zapraszam do lektury Sylwia Maliszewska, redaktor Portalu FK Wykaz stosowanych skrótów PKPiR podatkowa księga przychodów i rozchodów WDT wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów WNT wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów ustawa o VAT ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.), ustawa nowelizująca ustawa z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 312), rozporządzenie w sprawie kas rejestrujących rozporządzenie ministra finansów z 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz.U. z 2013 r. poz. 363), rozporządzenie w sprawie zwolnień od kas rejestrujących rozporządzenie ministra finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2014 r. poz. 1544), rozporządzenie w sprawie zwolnień od podatku rozporządzenie ministra finansów z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 736), 50 pytań i odpowiedzi o VAT 6

7 ustawa o PIT ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), ustawa o CIT ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.), Ordynacja podatkowa ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 613), ustawa o rachunkowości ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.). Obowiązek podatkowy, podstawa opodatkowania 1. Sumy otrzymane na poczet przyszłych dostaw nie zawsze skutkują powstawaniem obowiązku podatkowego Pytanie: Prowadzę podatkową księgę przychodów i rozchodów. Niemiecki kontrahent zapłacił mi więcej za wykonane przeze mnie usługi niż na fakturze (usługi konsultingowe). Umawialiśmy się, że będzie to jakby akonto przyszłych usług. Na razie nie ma zlecenia na te usługi. Jak zakwalifikować taką wpłatę, jakimi dokumentami ująć to zdarzenie w PKPiR oraz w rejestrze VAT? W jakiej pozycji rozliczyć w deklaracji VAT oraz VAT UE? Odpowiedź: Kwoty opisanej w pytaniu nie należy na razie księgować ani dla celów podatku dochodowego (w PKPiR), ani dla celów VAT. Rozliczenie VAT Na podstawie art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, 50 pytań i odpowiedzi o VAT 7

8 zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty (przepis ten stosuje się z nieistotnym w omawianej sytuacji z zastrzeżeniem art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT). Na gruncie tego przepisu (podobnie jak na gruncie poprzedzającego art. 19 ust. 11 ustawy o VAT) nie każde otrzymanie wpłaty pieniężnej przez sprzedawcę stanowi otrzymanie zapłaty skutkujące powstaniem obowiązku podatkowego. Czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT są bowiem dostawy towarów i świadczenie usług (oraz pozostałe czynności wymienione w art. 5 ustawy o VAT), a nie płatności dokonane z tytułu tych czynności (zob. przykładowo wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 9 października 2001 r. w sprawie C-108/99). Z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 sierpnia 2010 r. (sygn. akt I FSK 1100/09) wynika, że opodatkowaniu VAT nie powinny podlegać zapłaty za dostawy towarów i świadczenie usług, które nie zostały dotychczas określone w wyraźny sposób. Oznacza to, że obowiązek podatkowy na podstawie art. 19a ust. 8 ustawy o VAT powstaje jedynie wówczas, gdy między otrzymaniem przez podatnika określonej kwoty a czynnością podlegającą opodatkowaniu (np. dostawą towarów czy świadczeniem usługi) istnieje bezpośredni związek, tj. jeżeli otrzymana kwota dotyczy nabycia konkretnych towarów lub konkretnych usług. We wspomnianym wyroku NSA (sygn. I FSK 1100/09), czytamy, że ( ) obowiązek podatkowy na podstawie art. 19 ust. 11 ustawy ( ) [obecnie art. 19a ust. 8 ustawy o VAT przyp. aut.] powstaje jedynie wówczas, gdy zapłata dokonana przed wykonaniem dostawy lub świadczeniem usług, następuje w sytuacji, gdy wszelkie okoliczności mające znaczenie dla zaistnienia zdarzenia podatkowego, tzn. przyszłej dostawy lub świadczenia usług, są jednoznacznie i niezmiennie określone pod względem podmiotowym i przedmiotowym. Pełne zastosowanie na gruncie obecnych przepisów ma również wyrok WSA w Warszawie z 11 stycznia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 1269/11). Sąd stwierdził w nim, że dla uznania wpłaconej kwoty, jako zaliczki na poczet wykonanych usług, istotne jest to, aby przyszłe świadczenie było określone w sposób jednoznaczny co do rodzaju towaru bądź usługi, tzn. w sposób umożliwiający ich identyfikację, a dodatkowo, że strony tego świadczenia, w momencie wpłaty zaliczki, nie mają woli dokonywania jego zmian w przyszłości. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 8

9 A zatem otrzymywanie kwot na poczet przyszłych, nieskonkretyzowanych świadczeń nie skutkuje powstawaniem obowiązku podatkowego na podstawie art. 19a ust. 8 ustawy o VAT. Otrzymanie takich sum skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego dopiero z chwilą skonkretyzowania świadczeń, których dotyczą. Taki właśnie charakter ma otrzymanie kwoty, o której mowa w pytaniu, tj. zapłaconej przez kontrahenta kwotę nadwyżki. Jej otrzymanie nie spowodowało zatem powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT, a w konsekwencji nie wywołało żadnych skutków w tym podatku. Kwoty tej nie należy zatem wykazywać w ewidencji (rejestrze VAT), w deklaracji VAT ani w informacji podsumowującej VAT-UE. Dopiero z chwilą zamówienia przez kontrahenta usługi, na której poczet zostanie zaliczona ta kwota, wystąpią wszelkie charakterystyczne dla otrzymania zaliczki skutki, np. obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej. Rozliczenie PIT Podobnie ma się rzecz, jeżeli chodzi o przepisy dotyczące podatku dochodowego. Zauważmy, że do przychodów z działalności gospodarczej nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych (art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o PIT). Tym bardziej za przychody z działalności gospodarczej nie uważa się kwot, które zostały otrzymane na poczet przyszłych, nieskonkretyzowanych jeszcze dostaw towarów i usług. A zatem kwoty, o której mowa, nie należy również księgować w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Podstawa prawna: art. 19a ust. 8 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 50 pytań i odpowiedzi o VAT 9

10 2. Obowiązek podatkowy przy usługach odśnieżania Pytanie: W ramach prowadzonej działalności gospodarczej podpisałem umowę na odśnieżanie powierzchni parkingowej przy markecie. Wystawiłem fakturę w styczniu 2015 roku, ale za gotowość ludzi do odśnieżania w grudniu 2014 roku. Kiedy powstał obowiązek podatkowy w VAT? Odpowiedź: Obowiązek podatkowy powstał w dniu wystawienia faktury. Przypomnijmy, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi (z zastrzeżeniem ust. 5 i 7 11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1 ustawy o VAT). Z kolei, zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu wymienionych w poz , 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy. Natomiast pod poz. 174 załącznika nr 3 do ustawy o VAT wymienione zostały Usługi zamiatania śmieci i usuwania śniegu PKWiU W związku z treścią wskazanych przepisów obowiązek podatkowy powstanie nie w chwili wykonania usługi, a z chwilą wystawienia faktury, bowiem opisane w pytaniu usługi są usługami usuwania śniegu (odśnieżania). Podstawa prawna: art. 19a ust. 1, ust. 5 pkt 4 lit. b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Jakub Rychlik, doradca podatkowy 3. Sprzedaż całego przedsiębiorstwa gminie bez VAT Pytanie: Od stycznia 2013 r. prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą - na oczyszczalni ścieków (PKPiR 19% + podatek VAT). W 2008 roku na podstawie aktu notarialnego nabyłem całość oczyszczalni jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. W lipcu 2013 roku wprowadziłem do ewidencji środków trwałych całość oczyszczalni i co miesiąc dokonuję odpisów amortyzacyjnych. W sierpniu 2013 roku kupiłem środek trwały niezbędny do funkcjonowania oczyszczalni i odliczyłem w 100% VAT. Z dniem 50 pytań i odpowiedzi o VAT 10

11 1 lipca 2015 r. chcę sprzedać całość mojego przedsiębiorstwa dla Urzędu Miasta i Gminy. W związku z tą transakcją mam kilka pytań: 1) Co oznacza zorganizowana część przedsiębiorstwa? 2) Czy w sytuacji gdy sprzedaję oczyszczalnię jako zorganizowaną część przedsiębiorstwa, jaki płacę podatki i jak dokumentować taką sprzedaż to jaki wtedy płacę podatek VAT i dochodowy oraz w jaki sposób udokumentować taką sprzedaż? 3) Czy niezamortyzowana wartość środków trwałych będzie stanowić u mnie w tym przypadku koszty uzyskania przychodu? 4) Jakie podatki musiałbym zapłacić, gdybym środki trwałe sprzedawał pojedynczo? 5) Jaki znaczenie ma fakt, że urząd miasta odkupi ode mnie przedsiębiorstwo, a płatność nastąpi w 4 ratach co pół roku. Jakie rozwiązanie w moim przypadku jest najlepsze? Odpowiedź: Transakcje zbycia przedsiębiorstw lub zorganizowanych części przedsiębiorstw nie podlegają opodatkowaniu VAT. Powoduje to, że jeżeli sprzeda Pan gminie całe prowadzone przedsiębiorstwo lub zorganizowaną jego część, VAT z tego tytułu nie wystąpi. Sprzedaż nie powinna być w takim przypadku dokumentowana fakturą (do jej udokumentowania wystarczy sam akt notarialny). Inaczej będzie w przypadku sprzedaży pojedynczych elementów prowadzonego przedsiębiorstwa, np. środków trwałych. Taka sprzedaż opodatkowana będzie podatkiem VAT na zasadach ogólnych (według stawek VAT da nich właściwych), w tym na zasadach ogólnych powstanie obowiązek udokumentowania tej sprzedaży fakturą lub fakturami. Przedsiębiorstwem jest zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: 1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); 2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; 3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; 4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5) koncesje, licencje i zezwolenia; 6) patenty i inne prawa własności przemysłowej; 7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; 8) tajemnice przedsiębiorstwa; 50 pytań i odpowiedzi o VAT 11

12 9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Natomiast pojęcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa na potrzeby VAT określa art. 2 pkt 27e ustawy o VAT. Jest nim organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. Szczególny sposób traktowania transakcji, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, dotyczy wyłącznie VAT. Dla celów podatku dochodowego sprzedaż przez Pana przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części przedsiębiorstwa spowoduje powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Przychód ten jest, co do zasady, przychodem z działalności gospodarczej, lecz częściowo sprzedaż przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części przedsiębiorstwa może skutkować powstaniem przychodów z innych niż działalność gospodarcza źródeł. Proszę zwrócić uwagę na interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 13 czerwca 2012 r. (nr IBPBI/1/ /12/RM). Organ podatkowy wyjaśnił w niej, że przychód uzyskany ze sprzedaży środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewentualnego wyposażenia oraz środków obrotowych wchodzących w skład zbywanego przedsiębiorstwa stanowić będzie przychód z działalności gospodarczej, a dochód uzyskany z tego tytułu podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem liniowym, tj. w formie stosowanej do opodatkowania prowadzonej obecnie działalności gospodarczej. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 12

13 Pamiętać przy tym należy, że jeżeli w skład przedsiębiorstwa wchodzą składniki majątku, których zbycie generuje przychód zaliczany przez ustawę o PIT do innego niż pozarolnicza działalność gospodarcza źródła przychodu (np. przychód ze sprzedaży koncesji, licencji i zezwoleń - może generować przychód z praw majątkowych, jeżeli w świetle odrębnych przepisów nie będących przepisami prawa podatkowego, a tym samym nie mogących być przedmiotem niniejsze interpretacji prawnie dopuszczalne jest ich odpłatne zbycie), wystąpi także przychód z tych źródeł. Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że niezależnie od tego, czy przychody ze sprzedaży środków trwałych powstaną na skutek sprzedaży przedsiębiorstwa, czy na skutek pojedynczych transakcji, do kosztów uzyskania tych przychodów będzie mógł Pan zaliczyć niezamortyzowaną część ich wartości początkowej. Możliwość taka wynika z art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT. Na zakończenie pragnę dodać, że z punktu widzenia VAT oraz podatku dochodowego nie ma, co do zasady, dla Pana w przedstawionej sytuacji znaczenia, że płatność za nabyte przedsiębiorstwo nastąpi w czterech ratach (zakładając, że podatku VAT nie rozlicza Pan metodą kasową). Okoliczność taka nie opóźni powstania obowiązku w VAT (w przypadku pojedynczej sprzedaży środków trwałych i niektórych innych składników przedsiębiorstwa) ani powstania przychodu/przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Wyjątek dotyczy przychodów, które nie będą przychodami z działalności gospodarczej, gdyż takie przychody powstają w dacie ich faktycznego otrzymania (art. 11 ust. 1 ustawy o PIT). Podstawa prawna: art. 2 pkt 27e oraz art. 6 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.), art. 11 ust. 1 oraz art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm. Tomasz Krywan, doradca podatkowy 50 pytań i odpowiedzi o VAT 13

14 Dostawa towarów i świadczenie usług 4. Sprzedaż samochodu stanowiącego współwłasność podatnika to dostawa towarów Pytanie: Czy sprzedaż samochodu osobowego w 2015 roku, który był wprowadzony do środków trwałych w 2011 roku na oświadczenie (samochód wcześniej przed założeniem firmy był używany przez podatnika) będzie opodatkowana VAT? Samochód ma dwóch właścicieli - podatnik i ojciec podatnika 50/50. Amortyzowana była tylko połowa auta. Jak wystawić taką fakturę? Jakie powinny być dane sprzedawcy? I jak naliczyć VAT? Czy lepszą formą byłoby wycofanie auta ze środków? Odpowiedź: Przedmiotem opodatkowania VAT może być również udział we własności rzeczy. Czynności, których przedmiotem są udziały we własności rzeczy, uważane są na gruncie VAT za dostawy towarów. Jak bowiem czytamy w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 października 2011 r. (sygn. I FPS 2/11), sprzedaż udziału w prawie użytkowania wieczystego gruntu oraz udziału we współwłasności budynków stanowi dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ( ) w związku z art. 2 pkt 6 tej ustawy. Uchwała ta ma odpowiednie zastosowanie w przypadku innych czynności, których przedmiotem są udziały we własności rzeczy ruchomych, w tym samochodów. W przedstawionej sytuacji podatnik sprzedaje udział we współwłasności samochodu (a w konsekwencji ponieważ sprzedaje ten udział razem z drugim współwłaścicielem to sprzedaje auto), który stanowi składnik majątku prowadzonego przedsiębiorstwa (w związku z tą sprzedażą podatnik działa w charakterze podatnika VAT). Skoro tak, sprzedaż tego udziału stanowić będzie z punktu widzenia VAT podlegającą opodatkowaniu VAT dostawę samochodu. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 14

15 Podstawą opodatkowania tej dostawy będzie wszystko, co stanowi zapłatę, którą podatnik otrzymał lub ma otrzymać z tytułu tej sprzedaży od nabywcy (art. 29a ust. 1 ustawy o VAT). Na zapłatę tę składa się cena sprzedaży samochodu przypadająca na posiadany przez podatnika udział we współwłasności samochodu (w pozostałej bowiem części cena sprzedaży samochodu stanowi wynagrodzenie drugiego ze współwłaścicieli), a więc tylko w tej części sprzedaż przedmiotowego samochodu podlega opodatkowaniu VAT (według stawki 23%). Tylko zatem na tę kwotę podatnik wystawia fakturę (z zastrzeżeniem, że niekoniecznie wystawienie faktury jest w przedstawionej sytuacji konieczne zob. art. 106b ustawy o VAT). Tylko przypadająca na jego udział część przychody uzyskanego ze sprzedaży samochodu stanowić będzie dla podatnika podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym przychód z działalności gospodarczej (którego kosztem uzyskania przychodu będzie niezamortyzowana część wartości początkowej samochodu). Wspomniana faktura powinna być fakturą wystawioną tylko przez podatnika (bez ojca). Alternatywą jest wycofanie przez podatnika przedmiotowego samochodu na cele osobiste przed sprzedażą. Co prawda, jeżeli w skład samochodu wchodzą części składowe, przy których nabyciu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia, zdarzenie takie podlegać będzie opodatkowaniu VAT jako nieodpłatna dostawa towarów (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT), lecz podstawą opodatkowania tej dostawy będzie jak się przyjmuje - tylko wartość rynkowa tych części składowych. Sprzedaż samochodu po takim wycofaniu na cele osobiste nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT w żadnej części. Za to umowa sprzedaży samochodu w całości będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Natomiast w przypadku sprzedaży bez wycofania samochodu na cele osobiste podatkiem od czynności cywilnoprawnej opodatkowana byłaby tylko umowa sprzedaży udziału ojca podatnika. Wycofanie samochodu na cele osobiste nie wyłączy natomiast powstania u podatnika na skutek sprzedaży podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym przychodu z działalności gospodarczej (w części przypadającej na udział podatnika), którego kosztem uzyskania przychodu będzie niezamortyzowana część wartości początkowej samochodu. Podstawa prawna: art. 2 pkt 6, art. 7 ust. 1 i 2, art. 29a ust. 1 i 2 oraz art. 106b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.), 50 pytań i odpowiedzi o VAT 15

16 art. 10 ust. 2 pkt 3 oraz art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 5. Przekazanie licencji przez jednostkę samorządu terytorialnego bez zwolnienia z VAT Pytanie: Jednostka samorządu terytorialnego ma nieodpłatnie przekazać licencję na oprogramowanie komputerowe innej jednostce podległej. Przy zakupie oprogramowania jednostce przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Czy taką czynność uznać należy jako nieodpłatne świadczenie usług? Czy będzie zwolniona z podatku na podstawie 3 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia ministra finansów z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień z VAT? Odpowiedź: Nieodpłatne przekazanie licencji do korzystania z oprogramowania jest, co do zasady, świadczeniem usług. Takie świadczenie jest opodatkowane, o ile nie jest związane z działalnością gminy. Zwolnienie, o którym mowa w rozporządzeniu nie ma zastosowania gdy stroną transakcji jest jednostka samorządu terytorialnego. Prawodawca podatkowy przez towary rozumie rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Licencja nie spełnia definicji towarów. Zatem jej dostawa będzie świadczeniem usług. Za odpłatne świadczenie uznaje się nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Na mocy rozporządzenia ustawodawca zwalnia od opodatkowania niektóre usługi świadczone pomiędzy niektórymi podatnikami. Zwolnienie to nie może być jednak zastosowane, jeżeli jedną ze stron umowy jest jednostka samorządu terytorialnego. Podstawa prawna: art. 2 pkt 6, art. 8 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.), 3 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 736). 50 pytań i odpowiedzi o VAT 16

17 Maciej Soprych, dyrektor finansowy, członek ACCA Obrót wewnątrzwspólnotowy i transgraniczny 6. Przy rozpoznaniu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów ważny jest moment powstania obowiązku podatkowego Pytanie: Pod koniec grudnia 2014 roku zamówiliśmy u estońskiego kontrahenta towar. Towar otrzymaliśmy 5 stycznia 2015 r. razem z fakturą wystawioną przez kontrahenta na dzień 30 grudnia 2014 r. Czy wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru mamy rozpoznać w ramach deklaracji VAT-7 za styczeń 2015 r., czy w ramach deklaracji VAT-7 za grudzień 2014 r.? Odpowiedź: Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów należy rozpoznać w deklaracji za grudzień 2014 r. Istotny jest tutaj moment powstania obowiązku podatkowego. Stanowi o tym art. 20 ustawy VAT. Zgodnie z nim przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia. Skoro więc fakturę wystawiono (w tym przypadku) szybciej niż 15 lutego, to obowiązek podatkowy powstaje 30 grudnia 2014 r. (czyli w dacie wystawienia faktury przez sprzedawcę zagranicznego podatnika od wartości dodanej). Należy więc rozpoznać wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (podatek należny ale także i podatek naliczony) w deklaracji za grudzień 2014 r. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 17

18 Podstawa prawna: art. 20 ust. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054). Jerzy Bagiński, specjalista w zakresie VAT 7. Eksport pośredni towarów z 0% stawką VAT Pytanie: Sprzedajemy towar dla kontrahenta ze Słowacji. Odbiorcą faktury będzie kontrahent ze Słowacji. Towar ten dostarczamy do Gdyni. Tam kontrahent słowacki prześle go wraz z towarem innej firmy bezpośrednio do Korei. Jak mamy potraktować taką sprzedaż? Prawdopodobnie otrzymamy z agencji celnej odprawiającej nasz towar komunikat potwierdzenia IE-599. Czy jeżeli otrzymamy taki komunikat, będziemy mogli potraktować tę sprzedaż jako eksport? A co jeżeli nie otrzymamy takiego dokumentu? Odpowiedź: Dokonana przez Państwa dostawa (sprzedaż) towaru stanowić będzie z punktu widzenia VAT eksport towarów. Eksport ten będzie mógł korzystać z opodatkowania stawką 0%. Jedną z czynności podlegających opodatkowaniu VAT jest eksport towarów (art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT). Przypomnijmy, że eksport towarów to (zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy o VAT), dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez dostawcę lub na jego rzecz (tzw. eksport bezpośredni) albo przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz (tzw. eksport pośredni), jeżeli wywóz towarów poza terytorium UE jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych. Jak widać, do eksportu towarów dochodzić może również w przypadku dostaw towarów wywożonych poza terytorium Unii przez nabywców, o ile są to nabywcy mający siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz. Taki właśnie przypadek ma miejsce w opisanej sytuacji w pytaniu. A zatem dokonana przez Państwa dostawa (sprzedaż) towaru stanowić będzie z punktu widzenia VAT eksport towarów. Eksport ten będzie korzystał z opodatkowania stawką 0%, jeżeli otrzymacie Państwo dokument potwierdzający wywóz tego towaru poza terytorium Unii Europejskiej, z 50 pytań i odpowiedzi o VAT 18

19 którego wynikać będzie tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu. Wynika to z art. 42 ust. 11 w zw. z art. 42 ust. 6 w zw. z art. 42 ust. 4 ustawy o VAT. Dokumentem takim (art. 42 ust. 6a ustawy o VAT) może być w szczególności: 1) dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych (chodzi o wspomniany przez Państwa komunikat IE-599) albo potwierdzony przez urząd celny wydruk tego dokumentu; 2) dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność; 3) zgłoszenie wywozowe w formie papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez urząd celny. Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że dostawy mające cechy eksportu towarów, dla których nie uzyskano dokumentu potwierdzającego ich wywóz poza terytorium Unii Europejskiej, opodatkowane są stawką krajową (jako dostawy krajowe). A zatem jeżeli nie otrzymacie Państwo komunikatu IE-599 ani żadnego innego dokumentu potwierdzającego wywóz sprzedanego słowackiemu kontrahentowi towaru poza terytorium Unii Europejskiej, dostawę tego towaru obowiązani będziecie Państwo opodatkować stawką krajową, zapewne 23% (obliczając podatek należny tzw. metodą w stu ). Podstawa prawna: art. 2 pkt 8 oraz art. 42 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 8. Do zastosowania 0% stawki VAT w eksporcie konieczny jest dokument potwierdzający wywóz towaru poza UE Pytanie: Jesteśmy firmą produkcyjną. W marcu sprzedaliśmy nasze towary kontrahentowi z Niemiec, który odebrał je z naszej siedziby własnym transportem. Klient dokonał odprawy celnej i dostarczył nam dokument IE-599. Z dokumentu tego wynika, że nadawcą towaru jest firma z Niemiec, a odbiorcą firma ze Szwajcarii. Fakturę wystawiliśmy dla kontrahenta z 50 pytań i odpowiedzi o VAT 19

20 Niemiec. Czy taką sprzedaż należy traktować jak eksport? Czy dostarczony dokument IE-599 wystarczy do zastosowania stawki VAT 0%? Jak wykazać taką sprzedaż w deklaracji VAT-7 i VAT-UE? Odpowiedź: Dokonana przez Państwa dostawa (sprzedaż) towaru stanowiła z punktu widzenia VAT eksport towarów. Eksport ten opodatkowany jest stawką 0%. Jedną z czynności podlegających opodatkowaniu VAT jest eksport towarów (art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT). Na podstawie art. 2 pkt 8 ustawy o VAT eksport towarów oznacza dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez dostawcę lub na jego rzecz - jest to eksport bezpośredni albo przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz jest to eksport pośredni, jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych. Proszę zauważyć, że do eksportu towarów dochodzić może również w przypadku dostaw towarów wywożonych poza Unię przez nabywców, o ile są to nabywcy mający siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz. Taki właśnie przypadek ma miejsce w przedstawionym stanie faktycznym. A zatem dokonana przez Państwa dostawa (sprzedaż) towaru stanowiła z punktu widzenia VAT eksport towarów. Eksport ten jest opodatkowany stawką 0%, gdyż jak wynika z pytania, otrzymaliście Państwo komunikat IE-599. Jest to więc dokument potwierdzający wywóz tego towaru poza terytorium Unii Europejskiej (art. 41 ust. 6a ustawy o VAT), z którego jak zakładam wynika tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu (art. 41 ust. 11 w zw. z art. 41 ust. 6 w zw. z art. 41 ust. 4 ustawy o VAT). Dostawę towarów, o której mowa w opisanym przypadku, należy wykazać w ewidencji VAT jako eksport towarów i jako eksport towarów wykazać ją w deklaracji VAT-7 (w poz. 22 tej deklaracji). Dostawy tej nie wykazują Państwo w informacji podsumowującej VAT-UE, gdyż eksport towarów w informacjach tych nie jest wykazywany (okoliczność, że nabywcą towarów jest podatnik niemiecki jest bez znaczenia). Podstawa prawna: art. 2 pkt 8 oraz art. 42 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). 50 pytań i odpowiedzi o VAT 20

21 Tomasz Krywan, doradca podatkowy 9. Opłaty za transakcje kartami płatniczymi to import usług Pytanie: Spółka otrzymała fakturę od American Express Payment Service LTD - Londyn z NIP GB z 30 kwietnia 2015 r., okres rozliczeniowy 130 kwietnia 2015 r. Data wpływu faktury do spółki to 5 maja 2015 r. W treści jest napisane: opłata za transakcje na karty płatnicze, stawka VAT ZW - usługi zwolnione na podstawie art. 135 dyrektywy Rady 2006/112/WE. Jest też wzmianka, że upoważnionym do odbioru płatności w imieniu American Expres jest spółka X z Warszawy. Wymieniona opłata (prowizje) jest potrącana w przelewach realizowanych za karty płatnicze przez Spółkę X. Czy jest to import usług? Jeżeli tak, czy korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT? Czy należy wystawić fakturę wewnętrzną ze stawką ZW i wykazać w deklaracji VAT-7 w poz. 27 i 29 w miesiącu potrącenia płatności lub otrzymania faktury? Odpowiedź: Tak, w przedstawionej sytuacji dochodzi w spółce do importu usług. Importem usług ustawodawca nazywa sytuację, w której dochodzi do świadczenia usług, z tytułu których podatnikiem jest usługobiorca (art. 2 pkt 9 ustawy o VAT). A więc gdy - w niewielkim uproszczeniu - podatnik posiadający na terytorium Polski siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (względnie osoba prawna niebędąca podatnikiem posiadająca siedzibę na terytorium Polski) nabywa podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce usługi od podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski (art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Warunkiem wystąpienia importu usług jest także to, aby miejsce świadczenia nabywanej przez polskiego podatnika usługi znajdowało się na terytorium Polski (tylko bowiem wówczas świadczenie usług podlega opodatkowaniu VAT w Polsce zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Warunki importu usług są w przedstawionej sytuacji spełnione, gdyż spółka nabywa usługę umożliwienia dokonywania transakcji za pomocą kart płatniczych, której miejsce świadczenia znajduje się na terytorium Polski (na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, który stanowi, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej), jest świadczona przez podatnika, który nie posiada siedziby 50 pytań i odpowiedzi o VAT 21

22 działalności gospodarczej ani jak zakładam - stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, a jej nabywcą jest podatnik posiadający na terytorium Polski siedzibę działalności gospodarczej. A zatem zakup przedmiotowej usługi stanowi dla Państwa spółki import usług. Jest to przy tym import usług zwolniony z podatku. Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT zwalnia się bowiem od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług. Zwolnienie to ma zastosowanie również w przypadku importu usług. A zatem w przedstawionej sytuacji spółka powinna wykazać importowaną usługę w poz. 27 i 29 deklaracji VAT-7 (bez wykazywania żadnych kwot w poz. 28 i 30 tej deklaracji) składanej za miesiąc powstania obowiązku podatkowego, czyli za kwiecień 2015 r. (o powstaniu obowiązku podatkowego w kwietniu decyduje moment potrącania prowizji, a w zakresie w jakim prowizje te zostały potrącone po 30 kwietnia 2015 r. ostatni dzień okresu rozliczeniowego zob. art. 19a ust. 1, 3 i 8 ustawy o VAT). Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że w celu rozliczenia importu usług nie ma potrzeby wystawiania faktur wewnętrznych, gdyż przepisy przewidujące wystawianie faktur wewnętrznych zostały 1 stycznia 2014 r. uchylone. A zatem w przedstawionej sytuacji spółka nie musi wystawiać takiej faktury ze stawką ZW. Podstawa prawna: art. 2 pkt 9, art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 19a ust. 1, 3 i 8, art. 28b ust. 1 oraz art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 50 pytań i odpowiedzi o VAT 22

23 10. Zakup akcesoriów w Niemczech trzeba rozliczyć jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów Pytanie: Dokonałem w Niemczech zakupów akcesoriów potrzebnych do prowadzenia działalności. Jestem czynnym podatnikiem VAT. Jakie mam obowiązki w zakresie podatku VAT, aby prawidłowo rozliczyć ten podatek? Odpowiedź: W przedstawionej sytuacji powinien Pan rozpoznać wewnątrzwspólnotowe nabycie akcesoriów. Jedną z czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT jest wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Aby doszło do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów konieczne jest, aby: 1) doszło do nabycia prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz (art. 9 ust. 1 ustawy o VAT), 2) stronami transakcji byli podatnicy (art. 9 ust. 2 ustawy o VAT; w uproszczeniu przedsiębiorcy). Warunki te są w przedstawionej sytuacji jak zakładam spełnione. A zatem dokonane w Niemczech zakupy akcesoriów obowiązany jest Pan opodatkować w Polsce podatkiem VAT jako wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów. W tym celu ma Pan obowiązek: 1) zarejestrować się jako podatnik VAT UE jeżeli dotychczas nie był Pan zarejestrowany (art. 97 ust. 1 ustawy o VAT), 2) ustalić podstawę opodatkowania, 3) wykazać wewnątrzwspólnotowe nabycia akcesoriów w prowadzonej ewidencji VAT z podatkiem VAT obliczonym według stawki krajowej (zapewne 23%) w okresie rozliczeniowym powstania obowiązku podatkowego, 50 pytań i odpowiedzi o VAT 23

24 4) wykazać wewnątrzwspólnotowe nabycia akcesoriów w poz. 23 i 24 deklaracji VAT- 7/VAT-7K/VAT-7D składanej za okres rozliczeniowy powstania obowiązku podatkowego, 5) wykazać wewnątrzwspólnotowe nabycia akcesoriów w poz. 41 i 42 deklaracji VAT- 7/VAT-7K/VAT-7D składanej za okres rozliczeniowy powstania obowiązku podatkowego, jeżeli akcesoria będą przez Pana wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 w zw. z art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. c ustawy o VAT). Podstawa prawna: art. 5 ust. 1 pkt 4, art. 9, art. 20 ust. 5, art. 31a ust. 1, art. 86 ust. 1 w zw. z art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. c oraz art. 97 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 11. Wywóz towarów z Polski na terytorium Turcji to eksport Pytanie: Jak zakwalifikować z punktu widzenia VAT, dostawę towarów na rzecz kontrahenta holenderskiego? Dostawa odbywa się bezpośrednio z Polski do centrali firmy holenderskiej, która znajduje się w Turcji. Transport organizuje turecka firma transportowa. Odpowiedź: Opisana transakcja będzie stanowiła eksport towarów, gdyż ich wywóz w wyniku dokonanej dostawy następuje poza terytorium Unii Europejskiej. Na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy o VAT, przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 5), rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności określonych w art. 7 na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, z zastrzeżeniem ust W związku z tym, że Turcja nie jest państwem członkowskim Unii Europejskiej, to wywóz towarów w wyniku dokonanej dostawy nie będzie wewnątrzwspólnotową dostawą towarów (WDT). Eksport to dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez: 50 pytań i odpowiedzi o VAT 24

25 a) dostawcę lub na jego rzecz, lub b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych. Mając to na uwadze, wywóz towarów z Polski na terytorium Turcji w wyniku dokonanej dostawy będzie eksportem towarów, jeśli turecka firma transportowa działa na rzecz firmy holenderskiej lub Państwa spółki oraz jeśli wywóz towarów zostanie potwierdzony przez urząd celny. Podstawa prawna: art. 2 pkt 8, art. 13 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Jakub Rychlik, doradca podatkowy 50 pytań i odpowiedzi o VAT 25

26 12. Import towarów podlega VAT tylko w jednym państwie UE Pytanie: Nasza firma jako agencja celna dopuszcza do obrotu towar w Polsce, które jest transportowany do Czech (nabywca i importer w Czechach). Czy nabywca (albo ustanowiony przedstawiciel podatkowy) może złożyć deklarację i rozliczyć VAT w Czechach i równocześnie skorzystać z art. 4 rozporządzenia ministra finansów sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień, pomimo że jest zarejestrowany na potrzeby VAT w Polsce? Jakie dokumenty powinien wtedy złożyć w Polsce przy rozliczaniu VAT w innym kraju? Kto oprócz przedstawiciela podatkowego może reprezentować i zgłaszać towar do odprawy w Polsce w imieniu importera czeskiego? Odpowiedź: Import towarów podlega opodatkowaniu VAT tylko w jednym państwie członkowskim Unii Europejskiej, co oznacza, że nie może być on w Polsce zwolniony od VAT, a w Czechach VAT należny zostałby wykazany. Jedynie zastosowanie procedury celnej w Polsce z zakończeniem jej w Czechach spowodowałoby, że import towarów opodatkowany byłby w Czechach. Ustawa o VAT nie przewiduje, aby import towarów mógłby być rozliczany w imieniu unijnych podatników przez inne podmioty niż przedstawiciele podatkowi. Miejscem importu towarów jest terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej. Wynika to z art. 26a ust. 1 ustawy o VAT. Oznacza to, że miejscem opodatkowania VAT importu towarów może być tylko jedno państwo członkowskie Unii Europejskie. A zatem import towarów nie może podlegać opodatkowaniu w dwóch państwach. W jednym stosowane byłoby zwolnienie od VAT, a w innym z kolei VAT należny byłby rozpoznawany i wpłacany na rzecz fiskusa. W stanie faktycznym przedstawionym w pytaniu import towarów podlegający opodatkowaniu VAT ma miejsce w Polsce, gdyż tutaj dochodzi do ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej. Oznacza to, że w Czechach już importu towarów nie będzie. Natomiast wystąpi tam wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT). Może być jednak sytuacja, że mimo faktycznego wprowadzenia towarów na terytorium Polski miejscem ich opodatkowania VAT będzie terytorium Czech, ale dojdzie do tego w sytuacji zastosowania jednej z procedur celnych. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 26

27 W przypadku gdy towary zostaną objęte z momentem ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej jedną z następujących procedur lub przeznaczeń celnych: 1) procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń, 2) procedurą odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności celnych przywozowych, 3) procedurą składu celnego, 4) procedurą tranzytu, w tym także składowaniem czasowym przed nadaniem przeznaczenia celnego, 5) przeznaczeniem - wprowadzenie towarów do wolnego obszaru celnego lub składu wolnocłowego - miejscem importu takich towarów jest terytorium państwa członkowskiego, na którym towary te przestaną podlegać tym procedurom i przeznaczeniom (art. 26a ust. 2 ustawy o VAT). Natomiast w przypadku podatnika, który: 1) dokonuje na terytorium kraju wyłącznie importu towarów, których miejscem przeznaczenia jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju i wywóz z terytorium kraju jest dokonywany przez importera tych towarów w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, oraz 2) nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny przedstawiciel podatkowy wykonuje, w imieniu własnym i na rzecz tego podatnika, jego obowiązki oraz jeżeli umowa tak stanowi inne czynności (których mowa w art. 18c ust. 1 pkt 2). (art. 18d ust. 1 ustawy o VAT). Przepis ten ma zastosowanie do sytuacji przedstawionej w pytaniu, gdzie import towarów w Polsce, których miejscem przeznaczenia są Czechy rozlicza przedstawiciel podatkowy. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 27

28 Ustawa o VAT nie przewiduje możliwości rozliczania importu towarów przez inne podmioty niż przedstawiciel podatkowy. Oczywiście czeski importer ma prawo rozliczyć VAT z tytułu importu towarów w Polsce samodzielnie bez udziału przedstawiciela podatkowego. Podstawa prawna: art. 18d ust. 1, art. 26a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Jakub Rychlik, doradca podatkowy 13. Przy eksporcie towarów wywóz sprzedanego towaru poza UE musi być potwierdzony przez urząd celny Pytanie: Jesteśmy osobą prawną, sprzedajemy katalogi z 5% VAT. Sprzedaliśmy katalog do Kanady, który wysyłaliśmy listem poleconym, mamy potwierdzenie w książce nadawczej. Katalog był wysłany osobie fizycznej. Wystawiłam fakturę z 5% stawką VAT, czy postąpiłam poprawnie? Odpowiedź: Tak. Państwo zachowanie było prawidłowe. W opisanej sytuacji nie ma eksportu towarów, a jedynie występuje odpłatna dostawa towaru na terytorium kraju. Wyjaśnijmy, że eksport towarów, to dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez: a) dostawcę lub na jego rzecz, lub b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych. (art. 2 pkt 8 ustawy o VAT). 50 pytań i odpowiedzi o VAT 28

29 Z treści tego przepisu wynika, że eksport towarów będzie miał miejsce tylko wówczas, gdy wywóz sprzedanego towaru poza terytorium UE zostanie potwierdzony przez urząd celny. Jeśli potwierdzenia nie ma, to nie ma też eksportu towarów. Oznacza to zatem, że transakcja powinna zostać uznana za odpłatną dostawę towaru na terytorium kraju. W takim przypadku Pani postępowanie należy uznać za prawidłowe. Podstawa prawna: art. 2 pkt 8 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Jakub Rychlik, doradca podatkowy 14. Przy dostawie towaru z Chin do USA nie powstanie obowiązek rozliczania VAT Pytanie: Spółka planuje kupić od kontrahenta z USA towar, który produkowany będzie w Chinach. Towar bezpośrednio z Chin zostanie przetransportowany drogą morską do kontrahentów spoza UE. Czy mamy tu import towarów? Opłaty celne pokrywają odbiorcy. Jakie obowiązki ciążą na spółce w zakresie VAT? Odpowiedź: Dostawa towarów realizowana z Chin do kontrahentów spoza UE nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT na terytorium kraju. Nie będzie stanowiła również jego importu. W przedstawionej w pytaniu sytuacji spółka zamierza nabyć towar na terytorium Chin od kontrahenta z USA. Nie powstanie obowiązek rozliczania VAT z tytułu tego typu nabycia na terytorium kraju. Zakupiony w Chinach towar spółka następnie sprzeda kontrahentom z innych krajów spoza terytorium Unii Europejskiej. Towar transportowany będzie bezpośrednio z Chin do zagranicznych nabywców (spoza obszaru kraju i terytorium UE). Miejscem dostawy towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu (art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). 50 pytań i odpowiedzi o VAT 29

30 Ze względu na miejsce świadczenia przedmiotowych towarów, dostawa podlegać będzie opodatkowaniu według przepisów chińskiego prawa podatkowego. Ponieważ towar wywożony będzie z terytorium Chin transakcja prawdopodobnie uznana zostanie za eksport tego towaru, ale kwestię tę rozstrzyga prawo chińskie. Jako transakcja realizowana poza terytorium kraju, nie będzie również podlegała opodatkowaniu VAT w Polsce. W konsekwencji obrót z tego tytułu nie będzie wykazywany w rejestrach prowadzonych na potrzeby VAT oraz deklaracji VAT-7. Wyjątek stanowić tu może jedynie dostawa towarów realizowana poza terytorium kraju w stosunku do której przysługuje prawo do odliczenia VAT na podstawie art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, który zastosowanie ma do czynności które gdyby były wykonane na terytorium kraju, uprawniałyby do tego odliczenia. Obrót z tej sprzedaży należałoby wówczas wykazać w poz. 11 deklaracji VAT-7 oraz posiadać dokumenty potwierdzające związek odliczanego podatku z czynnościami wykonywanymi poza terytorium kraju, których przepisy nie precyzują. Dostawa towaru z Chin do kontrahentów spoza UE nie będzie stanowiła dla spółki również importu tego towaru, przez który rozumie się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej. W omawianej sytuacji nie wystąpi element przekroczenia terytorium kraju ani obszaru Unii Europejskiej. Import towaru zaistnieje wówczas na terytorium kraju na którego obszar celny towar zostanie wprowadzony, czyli kraju nabywcy spoza UE. W konsekwencji obie opisane w pytaniu czynności (nabycie i dostawa towaru) nie będą podlegały opodatkowaniu VAT w Polsce. Zatem żadnej z nich spółka nie będzie zobowiązana rozliczać na terytorium kraju. Podstawa prawna: art. 2 pkt 7, art. 5, art. 22 ust. 1 pkt 1, art. 86 ust 8 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Magdalena Skalska, specjalista w zakresie VAT 50 pytań i odpowiedzi o VAT 30

31 Stawki podatku 15. Sprzedaż aut firmowych jest objęta 23% VAT Pytanie: W 2010 roku zakupiliśmy dwa samochody osobowe na spółkę. Jeden był wynajmowany dla klientów, a drugi służył do działalności gospodarczej. Z pierwszego odliczyliśmy pełny VAT, a z drugiego 60%. W tym roku zamierzamy sprzedać te dwa samochody. Jaką stawkę VAT powinniśmy naliczyć przy sprzedaży pierwszego, a jaką przy sprzedaży drugiego samochodu? Odpowiedź: Od 1 kwietnia 2014 r. podatnik VAT nie może sprzedać już samochodu firmowego bez opodatkowania. Jednocześnie możliwe jest skorygowanie VAT nieodliczonego przy zakupie. Obecnie, niezależnie od okresu używania pojazdu, podatnik musi zastosować stawkę 23% VAT z jednym wyjątkiem. Otóż art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT stanowi, że zwolniona z opodatkowania pozostaje dostawa towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Oznacza to, że korzystając z pojazdu wyłącznie dla celów zwolnionych i nie posiadając prawa odliczenia VAT od nabycia, podatnik przy dostawie nie ma obowiązku naliczać VAT. Od 1 kwietnia 2014 r. również sprzedaż samochodów z częściowym prawem do odliczenia VAT pozostaje w pełni opodatkowana. Sprzedaż osobowego samochodu firmowego, przy zakupie którego przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia VAT (w wysokości 50%, nie więcej niż 5000 zł lub w wysokości 60%, nie więcej nić 6000 zł) jest od 1 kwietnia opodatkowana stawką 23% VAT. Oznacza to, że jeśli nastąpi sprzedaż dwóch samochodów np. kupionych w 2010 roku, to niezależnie od tego, czy był odliczony pełny VAT, czy w wysokości 60% jest ona opodatkowana. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 31

32 Wprowadzono natomiast tzw. system korekt VAT w przypadku sprzedaży pojazdu, w stosunku do którego przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Musi ta sprzedaż nastąpić jednak w ciągu 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy. W przypadku jednak pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej zł korekty, korekty dokonuje się, jeżeli zmiana ich wykorzystywania nastąpiła w okresie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd samochodowy. Najwięcej można więc stracić, gdy sprzedaż auta nastąpi po upływie 60 miesięcy od zakupu. Nie dość, że przy nabyciu odliczono tylko część VAT, to przy sprzedaży trzeba będzie zapłacić 23% podatku. Trzeba pamiętać, że w momencie sprzedaży samochodu firmowego zmienia się jego status w firmie. Z użytku mieszanego staje się on w pełni firmowy, co sprawia, że nie ma już ograniczenia w odliczeniu VAT. Stąd bierze się prawo do korzystnej korekty VAT. PRZYKŁAD Załóżmy, że właściciel firmy zdecyduje się na sprzedaż auta o wartości początkowej powyżej 15 tys. zł. W okresie 5 lat (60 miesięcy) od jego nabycia, ma prawo do korekty VAT nieodliczonego przy zakupie, w wysokości proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. Sprzedając samochód po 10 miesiącach, korekta obejmuje 5/6 nieodliczonego VAT-u. Jest to tzw. korekta in plus, czyli taka, która zmniejsza obciążenie podatkowe przedsiębiorcy. Koniec Obecnie system korekt przewiduje także przypadki, w których konieczne jest dokonywanie korekt in minus (zwiększających obciążenie podatkowe). Nastąpi to wtedy gdy np., gdy przedsiębiorca kupuje auto wyłącznie do celów działalności gospodarczej, a następnie przed upływem 5 lat, zmienia sposób wykorzystywania pojazdu na mieszany. W tej sytuacji właściciel firmy może dokonać korekty zmniejszającej podatek naliczony (od zakupów), gdyż do końca 60 miesięcy pojazd służył celom mieszanym, czyli dającym prawo do odliczenia tylko 50% VAT. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 32

33 Podstawa prawna: art. 41 ust. 1, art. 91 ust. 1, art. 90b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Bogdan Świąder, doradca podatkowy 16. Usługa montażu stolarki i bram z preferencyjną stawką VAT Pytanie: Podatnik prowadzi działalność w zakresie wymiany i montażu wraz z materiałem okien, drzwi i bram garażowych. Czy może dla osób fizycznych w lokalach do 150 m² i domach do 300 m² stosować stawkę VAT 8%? Jakie PKWiU zastosować? Odpowiedź: W przypadku kompleksowej usługi polegającej na montażu drzwi, okien i bram garażowych z jednoczesną ich dostawą, świadczonej w ramach czynności wymienionych w art. 41 ust. 12 ustawy o VAT można zastosować stawkę VAT w wysokości 8%. Dotyczy to oczywiście usług wykonywanych w obiektach budowlanych lub ich częściach, zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Od 1 stycznia 2011 r. opodatkowaniu stawką w wysokości 8% podlega dostawa, budowa, remont, modernizacja, termomodernizacja lub przebudowa obiektów budowlanych lub ich części zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, z wyłączeniem lokali użytkowych. Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12. Zalicza się do niego także obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych. Do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym nie zalicza się: 1. budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m 2 ; 2. lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m pytań i odpowiedzi o VAT 33

34 W przypadku budownictwa mieszkaniowego o powierzchni przekraczającej te limity stawkę 8%, stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej. Aby zastosować stawkę 8% VAT muszą być spełnione trzy podstawowe warunki: 1. dostawa wraz z instalacją muszą odbywać się w ramach budowy, remontu modernizacji czy przebudowy obiektów budowlanych - co w przypadku okien, drzwi oraz bram garażowych w budynku mieszkalnym jest spełnione, 2. czynności muszą odnosić się do obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, 3. powierzchnia użytkowa obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części nie przekracza: 300 m 2 budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub 150 m 2 w przypadku lokali mieszkalnych. WAŻNE Stawka obniżona nie znajduje wprost zastosowania do: montażu okien, drzwi, bram garażowych w obiektach budownictwa mieszkaniowego. Warto więc w umowach zawieranych z klientem sprecyzować, że wykonawca zobowiązuje się do wykonania określonych robót budowlanych. Wyliczenie, co składa się na wykonaną usługę będzie miało znaczenie informacyjne przy ustalaniu ceny, nie może jednak uzasadniać odrębnego kwalifikowania poszczególnych elementów zawartych w tym wyliczeniu (dla celów podatkowych). Jeżeli przedmiotem umowy będą roboty budowlane jako całość, w budynkach mieszkalnych objętych społecznym programem mieszkaniowym, to należna stawka będzie wynosić 8%. Aby mogła być stosowana 8% stawka VAT, muszą być spełnione następujące warunki: z klientem zawierana jest jedna umowa, całość świadczenia jest objęta jednym wynagrodzeniem, czynności sprzedawcy obejmują pomiar, stworzenie projektu, dostosowanie i przygotowanie materiałów do montażu, następuje dostarczenie i montaż komponentów. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 34

35 Do opodatkowania takich usług (łącznie materiały i robocizna) będzie stosowana obniżona stawka VAT w wysokości 8% VAT. Mamy bowiem do czynienia z kompleksowym świadczeniem usługi. To usługa, a nie sprzedaż materiałów ma charakter dominujący. Organy podatkowe przyznają, że montaż okien jest usługą (np. interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 22 marca 2011 r., nr ILPP2/443-83/11-2/MN). Trzeba też pamiętać o 3 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 rozporządzenia ministra finansów z 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych. Na tej podstawie, obniża się do wysokości 8% stawkę dla: robót konserwacyjnych dotyczących budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym; robót konserwacyjnych dotyczących: 1) obiektów budownictwa mieszkaniowego, o których mowa w art. 2 pkt 12 ustawy, lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, 2) lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12 - w zakresie, w jakim wymienione roboty nie są objęte tą stawką na podstawie pkt 2. Przez roboty konserwacyjne rozumie się roboty mające na celu utrzymanie sprawności technicznej elementów budynku lub jego części inne niż remont. Przy ustaleniu właściwej stawki podatku VAT decydujące znaczenie ma ustalenie, co jest przedmiotem sprzedaży, czy podatnik dokonuje dostawy towarów czy świadczy usługę oraz czy czynność wykonywana przez podatnika mieści się w zakresie czynności wymienionych w art. 41 ust. 12 ustawy (dostawa, budowa, remont, modernizacja, przebudowa obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym). W przypadku kompleksowej usługi polegającej na montażu drzwi z jednoczesną ich dostawą, świadczonej w ramach czynności wymienionych w art. 41 ust. 12 ustawy w obiektach budowlanych lub ich częściach, zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym zastosowanie znajdzie 8% stawka (tak stwierdził w interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi z 22 września 2014 r. nr IPTPP1/ /14-2/MH). 50 pytań i odpowiedzi o VAT 35

36 Z innej interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 24 kwietnia 2014 r. nr IBPP2/443-48/14/BW wynika, że stawka obniżona obejmuje kompleksowe usługi, polegające na wykonaniu, zamontowaniu schodów, drzwi i balustrad powiązanych z konstrukcją budynku. W przypadku kompleksowej usługi polegającej na montażu towarów (okien, rolet okiennych, bram garażowych, dachów, stropów, paneli podłogowych) z jednoczesną ich dostawą, świadczonej w ramach budowy, obiektów budowlanych lub ich części, zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, można zastosować niższy 8% VAT (zob. interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 8 października 2014 r. nr ITPP1/ /14/JP). Trzeba jednak pamiętać, że organy podatkowe zwracają uwagę, że sama usługa montażu czy też instalacja poszczególnych towarów nie może być traktowana jako remont lub modernizacja. Dopiero w połączeniu z zespołem innych czynności, w wyniku których podnosi się bądź też przywraca poprzedni stan faktyczny czy wartość użytkową budynku lub lokalu, usługę taką można traktować jako usługę budowy, remontu, modernizacji lub przebudowy. W interpretacji indywidualnej dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z18 sierpnia 2014 r., nr IPPP1/ /14-2/JL stwierdził, że usługi budowlano-montażowe polegające na montażu bramy garażowej w budynkach mieszkalnych objętych społecznym programem mieszkaniowym, które nie są wykonywane w ramach budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy, nie korzystają z preferencyjnej stawki VAT w wysokości 8%. Odnośnie stosowanie odpowiedniej klasyfikacji PKWIU należy odnieść się do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z 29 października 2008 r. (Dz.U. nr 207, poz ze zm.). W PKWiU wyszczególniono Roboty instalacyjne stolarki budowlanej - do których należy zaliczyć instalowanie drzwi, schodów drewnianych, obkładanie schodów elementami drewnianymi; montaż trwałej zabudowy wnęk wykonywanych według indywidualnych zamówień klientów. Podstawa prawna: art. 41 ust. 2 w związku z art. 146a pkt 2 oraz art. 41 ust. 12 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.), 50 pytań i odpowiedzi o VAT 36

37 3 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 rozporządzenia ministra finansów z 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1719). Bogdan Świąder, doradca podatkowy 17. Rolety wewnętrzne są objęte podstawową stawką VAT Pytanie: Osoba fizyczna prowadzi działalność w zakresie montażu okien, drzwi, rolet. Nie jest podatnikiem VAT czynnym. Czy kupując rolety, które będą zamontowane w domu jednorodzinnym, powinien mieć naliczoną na fakturze zakupu 8% stawkę VAT? Odpowiedź: Produkty, takie jak rolety wewnętrzne są objęte podstawową stawką VAT w wysokości 23 %. Zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług z 2008 r. Wyroby takie jak: firanki, włącznie z draperiami, zasłony i rolety wewnętrzne; lambrekiny okienne i łóżkowe należą do PKWIU Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 23%. Ani ustawa o VAT, ani rozporządzenie wykonawcze nie przewidują dla tego typu produktów obniżonych stawek. Podobnie jest w przypadku rolet zewnętrznych, które też mają stawkę podstawową w wysokości 23%. Oznacza to, że niezależnie od tego, czy przedsiębiorca jest lub nie jest podatnikiem VAT, kupując rolety będzie miał uwzględniony VAT według stawki podstawowej. W przypadku wystawienia przez sprzedawcę faktury do celów VAT, będzie na niej wyszczególniony VAT w wysokości 23%. Nie może być to obniżona stawka 8%. Nieco inaczej interpretowane jest zastosowanie stawki 8% w sytuacji montażu rolet przez producenta. Usługi montażu wraz z dostawą rolet zewnętrznych, wykonywane na nieruchomościach zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, w ramach dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji bądź przebudowy tych nieruchomości, jest objęta 8% stawką VAT. Ale trzeba pamiętać, że dotyczy to usługi montażu przez producenta oraz tylko rolet zewnętrznych. Interpretacje organów podatkowych nie dopuszczają już zastosowania obniżonej 8% stawki montażu rolet wewnątrz budynku, niezależnie, czy dokonuje tego producent, czy inny przedsiębiorca. Według nich usługa montażu rolet wewnątrz mieszkania (budynku mieszkalnego) nie stanowi usługi zaliczonej do budownictwa objętego 50 pytań i odpowiedzi o VAT 37

38 społecznym programem mieszkaniowym. Do obniżonej stawki ma więc prawo jedynie producent, który dokonuje dostawy rolet wraz z usługą i to na zewnątrz budynku mieszkalnego. W konsekwencji, kupując rolety, które będą zamontowane przez Pana, jako wykonawcę (niebędącego producentem rolet) w domu jednorodzinnym powinien Pan otrzymać fakturę z 23% VAT. Podstawa prawna: art. 41 ust. 1 i ust. 12 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Bogdan Świąder, doradca podatkowy Zwolnienia od podatku 18. Sprzedaż mieszkania przejętego w ramach umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie bez VAT Pytanie: Czy podlega opodatkowaniu sprzedaż mieszkania, które stało się naszą własnością przez zabezpieczenie przewłaszczeniowe pożyczki zł? Ponieważ minął termin spłaty chcemy sprzedać je za zł, a różnicę zł zwrócić pożyczkobiorcy. Odpowiedź: Sprzedaż mieszkania jest w przedstawionej sytuacji zwolniona od podatku. Dostawy budynków, budowli oraz ich części są, co do zasady, opodatkowane podatkiem VAT (zależnie od ich rodzaju według stawki 8% albo 23%). Istnieją jednak zwolnienia od podatku obejmujące dostawy budynków, budowli oraz ich części. Zwolnienia te określają przepisy art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy o VAT. Pierwsze ze wskazanych zwolnień obejmuje dostawy budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim albo pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 38

39 Pierwsze zasiedlenie to oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich wybudowaniu lub ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej. W przypadkach, gdy zwolnienie takie nie ma zastosowania, zastosowanie może mieć zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT. Przepis ten zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, pod warunkiem że: 1) w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, 2) dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów (warunku tego nie stosuje się jednak, jeżeli budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat - zob. art. 43 ust. 7a ustawy o VAT). Na podstawie treści pytania nie jest możliwe ustalenie, czy ma zastosowanie pierwsze ze wskazanych zwolnień (nie jest to wykluczone). Nie ma to jednak większego znaczenia, gdyż w stosunku do przedmiotowego mieszkania (przy przejęciu w ramach umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie) nie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia, jak również na mieszkanie to nie ponosiliście Państwo jak zakładam żadnych nakładów ulepszeniowych. Oznacza to, że nawet jeżeli sprzedaż tego mieszkania nie będzie zwolniona na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, będzie ona zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT. Podstawa prawna: art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 50 pytań i odpowiedzi o VAT 39

40 19. Biuro rachunkowe nie może powrócić do zwolnienia podmiotowego w trakcie roku Pytanie: Biuro rachunkowe, zgodnie z poprzednimi interpretacjami, złożyło rejestrację na VAT - kwartalny. Przychody roczne kształtują się w granicach złotych. Czy teraz po ukazaniu się interpretacji ogólnej z 9 kwietnia 2015 r., mogę wyrejestrować się z VAT w ciągu roku i w ostatniej deklaracji rozliczyć podatek naliczony i odliczony z tytułu zakupu wyposażenia komputera? Mam nadzieję, że nie muszę korygować naliczonego VAT od drobnych zakupów poniżej zł. Odpowiedź: Podatnik prowadzący biuro rachunkowe nie może już w trakcie 2015 roku powrócić do zwolnienia podmiotowego. Najprawdopodobniej nie będzie to także możliwe w 2016 roku. Na początku 2015 roku pojawiły się sygnały, że Ministerstwo Finansów uważa, iż podatnicy prowadzący biura rachunkowe nie mogą korzystać z tzw. zwolnienia podmiotowego. Pojawiły się także pierwsze wyjaśnienia organów podatkowych reprezentujące takie stanowisko (zob. przykładowo interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 20 stycznia 2015 r., nr IBPP1/ /14/AW). Ostatecznie jednak Minister Finansów zajął stanowisko korzystne dla podatników. Jak bowiem czytamy w wydanej 9 kwietnia 2015 r. interpretacji ogólnej (nr PT AEW.16), ( ) w sytuacji gdy podmiot (niezależnie od jego statusu czy też posiadania określonych uprawnień) będzie świadczył wyłącznie usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych lub też sporządzania (wypełniania) zeznań i deklaracji podatkowych i nie będzie świadczył usług doradczych lub prawniczych (takich jak wskazane w art. 2 ust. 1 pkt 1 lub pkt 4 ustawy o doradztwie podatkowym) nie znajdą zastosowania przepisy art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. a lub lit. b ustawy o VAT. Podmiot taki będzie mógł zatem korzystać ze zwolnienia z podatku VAT (chyba, że zajdą inne niż omawiane przesłanki wyłączające ze zwolnienia określonego w art. 113 ustawy o VAT). Wskazać przy tym należy, że przytoczonej interpretacji ogólnej towarzyszył komunikat. Minister Finansów wyjaśnił w nim, że ( ) mając na uwadze zasadę zaufania do państwa, w przypadku podmiotów, które po wejściu noweli ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym zrezygnowali ze zwolnienia podmiotowego z VAT, uznaje się za zasadne aby podatnicy, którzy chcieliby powrócić do ww. zwolnienia (wcześniej niż po upływie roku, licząc 50 pytań i odpowiedzi o VAT 40

41 od końca roku, w którym zrezygnowali z tego zwolnienia) mogli to uczynić już od 1 maja br. Podatnicy powracający do zwolnienia podmiotowego od 1 maja br. powinni zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia 8 maja 2015 r.. Komunikat ten, co prawda pozbawiony był jakiejkolwiek podstawy prawnej, lecz stanowił sygnał, że organy podatkowe nie będą kwestionować powrotu do zwolnienia podmiotowego przez podatników prowadzących biura rachunkowe (bez doradztwa). Termin wynikający z przytoczonego komunikatu już minął. Powoduje to, że biuro rachunkowe, o którym mowa w pytaniu, może powrócić do zwolnienia podmiotowego dopiero w standardowym terminie. Zakładając, że jako czynny podatnik VAT zarejestrowało się na początku 2015 roku do zwolnienia może powrócić od 1 stycznia 2017 r. Jak bowiem stanowi art. 113 ust. 11 ustawy o VAT, podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia. A zatem w przedstawionej sytuacji podatnik prowadzący biuro rachunkowe nie może w trakcie 2015 roku powrócić do zwolnienia podmiotowego. Na marginesie pragnę dodać, że nawet gdyby przyjąć odmienne stanowisko, podatnik, o którym mowa, zobowiązany byłby skorygować niemal cały odliczony VAT, w tym VAT od większości zakupów poniżej zł. Zasady, na jakich taka korekta jest dokonywana określają przepisy art. 91 ust. 7-7d ustawy o VAT. Podstawa prawna: art. 91 ust. 7-7d oraz art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 20. Niektórych usług stomatologicznych dentysta nie wlicza do limitu uprawniającego do zwolnienia podmiotowego Pytanie: Prowadzę działalność gospodarczą - usługi dentystyczne. Jestem zwolniony podmiotowo z VAT. Zakupiłem kilka lat temu środek trwały (piec do napalania porcelany 50 pytań i odpowiedzi o VAT 41

42 wykorzystywany w usługach dentystycznych), bez możliwości odliczenia VAT ze względu na to, że jestem zwolniony z VAT. Teraz chcę sprzedać ten piec, wystawiając fakturę ze stawką ZW na kwotę zł, gdyż ten środek trwały wykorzystywany był tylko do czynności zw. Faktura będzie wystawiana na firmę. Czy przy sprzedaży pieca, jego wartość uwzględnić w limicie zł? Czy z kolei przy sprzedaży szczoteczek dentystycznych, które są opodatkowane 23% stawką VAT, będę musiał pilnować limitu zł? Odpowiedź: Do limitu zł nie musi Pan wliczać nie tylko wartości sprzedaży środka trwałego (pieca), lecz także większości (a być może całości) wartości świadczonych usług stomatologicznych. Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty zł. Jest to tzw. zwolnienie podmiotowe. Podatnicy korzystający z tego zwolnienia nie muszą, między innymi, rozliczać VAT, rejestrować się jako podatnicy VAT (art. 96 ust. 3 ustawy o VAT) oraz regularnie składać deklaracji VAT (art. 99 ust. 7 ustawy o VAT). WAŻNE Przy ustalaniu prawa do zwolnienia podmiotowego nie wlicza się całej wartości sprzedaży podatników. Pomija się, między innymi, wartość: 1) sprzedaży zwolnionej przedmiotowo od podatku (z trzema nieistotnymi w omawianej sytuacji wyjątkami), 2) odpłatnych dostaw towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji. A zatem w przedstawionej sytuacji do limitu zł nie musi Pan wliczać nie tylko wartości sprzedaży środka trwałego (pieca, o którym mowa), ale również większości (a być może całości) wartości świadczonych usług stomatologicznych. Większość usług stomatologicznych jest bowiem zwolniona przedmiotowo z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. a ustawy o VAT (jako usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów lekarza dentysty). 50 pytań i odpowiedzi o VAT 42

43 PRZYKŁAD Załóżmy, że wartość zwolnionych przedmiotowo usług dentystycznych wyniesie zł i sprzeda Pan środek trwały za zł, wartość sprzedaży dla celów zwolnienia podmiotowego wyniesie 0 zł. Inaczej ma się rzecz w przypadku wartości sprzedaży szczoteczek. Wartość takiej sprzedaży (jak również wartość usług stomatologicznych, które nie są zwolnione przedmiotowo od podatku, np. wartość usług wybielania zębów) musi Pan wliczać do limitu zł. Podstawa prawna: art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. a oraz art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 21. Samochód służący wyłącznie do prowadzeniu przedszkola przy sprzedaży będzie zwolniony z VAT Pytanie: Jestem osobą fizyczną prowadząca działalność gospodarczą - przedszkole niepubliczne (zwolniona z VAT). Dwa lata temu wykupiłam samochód osobowy po leasingu i zaewidencjonowałam go w środkach trwałych, ponieważ faktura wykupu była wystawiona na przedszkole (nie odliczałam VAT, ponieważ nie jestem vatowcem). Zamierzam sprzedać auto. Czy sprzedając samochód osobowy stanę się z automatu vatowcem? Czy ma znaczenie komu sprzedam samochód osobowy? Odpowiedź: Jeśli samochód od czasu wykupu z leasingu był wykorzystywany do wykonywania czynności zwolnionych z VAT, np. wyłącznie do prowadzenia przedszkola, to jego sprzedaż będzie objęta zwolnieniem od VAT. Status nabywcy nie ma znaczenia dla zastosowania zwolnienia, a jedynie istotny jest dla udokumentowania sprzedaży. Proszę zauważyć, że zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 43

44 Mając na uwadze fakt, że przy wykupie samochodu z leasingu nie przysługiwało Pani prawo do odliczenia VAT naliczonego, to teraz sprzedając go będzie Pani mogła skorzystać ze zwolnienia od VAT. Będzie to możliwe, pod warunkiem że samochód był wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej objętej zwolnieniem z VAT. Będzie tak w szczególności, gdy samochód służył wyłącznie prowadzeniu przedszkola. W takim przypadku sprzedaż samochodu nie spowoduje, że przedsiębiorca przestanie być podatnikiem VAT zwolnionym z uwagi na charakter wykonywanych czynności, tj. prowadzanie przedszkola. Status kupującego nie ma znaczenia dla możliwości zastosowania zwolnienia z VAT. Natomiast ma znaczenie dla sposobu udokumentowania sprzedaży dla celów VAT. Jeśli nabywcą będzie podatnik VAT, zarówno czynny, tj. obowiązany do rozpoznawania VAT należnego, jak i zwolniony, to należy wystawić fakturę. Jeśli zaś nabywcą będzie osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, to transakcję należy zaewidencjonować na kasie fiskalnej chyba, że przysługuje zwolnienie od tego obowiązku. Podstawa prawna: art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Jakub Rychlik, doradca podatkowy 22. Podatnik zwolniony nie musi składać zgłoszenia do VAT Pytanie: Jesteśmy jednostką budżetową nieposiadająca osobowości prawnej. Pozyskujemy dochody. Wartość sprzedaży nie przekracza zł rocznie. W przyszłym roku również nie przekroczymy tej kwoty. Czy w tym przypadku na podstawie art. 113 ustawy o VAT możemy wystąpić o zwolnienie z opodatkowania podatkiem od towarów i usług? Prowadzimy ewidencję obrotu i kwot należnego podatku przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Jakie warunki należy spełnić i jakie dokumenty złożyć w przypadku ubiegania się o zwolnienie z VAT? Odpowiedź: Zwolnienia, które przysługuje podatnikom, gdy nie uzyskają ze sprzedaży kwoty zł nie trzeba zgłaszać do urzędu. Dopiero utrata tego zwolnienia powoduje 50 pytań i odpowiedzi o VAT 44

45 obowiązek złożenia zgłoszenia VAT-R. Można jednak dobrowolnie zarejestrować się jako podatnik VAT zwolniony. Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Wynika to z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Do wartości tej sprzedaży nie wlicza się: 1. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju; 2. odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem: a) transakcji związanych z nieruchomościami, b) usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, c) usług ubezpieczeniowych - jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych; 3. odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji. Zwalnia się od podatku również sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku wykonywanie czynności, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty zł. Oznacza to, że nie ma obowiązku dokonania zgłoszenia zwolnienia z podatku. Zwolnienie jest należne, gdy nie zostanie przekroczona wspomniana kwota zł i nie trzeba występować o zwolnienie do urzędu skarbowego. Nie należy więc składać żadnych dokumentów o ubieganie się o zwolnienie z VAT. Dopiero utrata tego zwolnienia (przekroczenie kwoty zł) zobowiązuje do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R. Przepisy przewidują dobrowolne zgłoszenie w takim przypadku. Na podstawie art. 96 ust. 3 ustawy o VAT podmioty, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 45

46 Przeznaczony jest do tego druk VAT-R. Naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako podatnika VAT zwolnionego. Podstawa prawna: art. 96 ust. 3 i ust. 4, art. 113 ust. 1 i ust. 9 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Bogdan Świąder, doradca podatkowy Odliczanie VAT 23. Rozliczenie w VAT-7 wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego i jego sprzedaży firmie leasingowej Pytanie: Spółka kupiła w Niemczech samochód osobowy. Zakup został rozliczony jako wewnątrzwspólnotowe nabycie środka transportu. Po zapłacie akcyzy, VAT od nabycia i dokupieniu dodatkowych kół, samochód został sprzedany do firmy leasingowej. Zawarto umowę leasingu operacyjnego. Wszystkie te zdarzenia miały miejsce w jednym miesiącu. Nie będzie prowadzona ewidencja przebiegu pojazdu. Jak rozliczyć VAT w deklaracji VAT-7? Odpowiedź: W przedstawionej sytuacji w ramach tej samej deklaracji VAT-7 spółka jest uprawniona do odliczenia w: 1. poz. 42 pierwszej połowy kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia przedmiotowego samochodu (w ramach standardowego odliczenia), 2. poz. 44 drugiej połowy kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia przedmiotowego samochodu (w ramach korekty, o której mowa w art. 90b ustawy o VAT). Na podstawie art. 86a ust. 1 ustawy o VAT kwota podatku naliczonego (w tym kwota podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów) dotyczące wydatków 50 pytań i odpowiedzi o VAT 46

47 związanych z pojazdami samochodowymi ograniczona jest do 50%. Dotyczy to, między innym, wewnątrzwspólnotowego nabycia pojazdów samochodowych (art. 86a ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT). Jak jednocześnie stanowi art. 90b ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, w przypadku gdy w ciągu 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy w odniesieniu do którego kwotę podatku naliczonego stanowiła kwota, o której mowa w art. 86a ust. 1 ustawy o VAT, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej, podatnik jest uprawniony do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu. Natomiast gdy w okresie powyższej korekty nastąpi sprzedaż pojazdu samochodowego, uznaje się, że wykorzystanie tego pojazdu zostało zmienione na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do końca okresu korekty. Wynika to z art. 90b ust. 2 ustawy o VAT. Jednocześnie na potrzeby omawianej korekty (co wynika z art. 90b ust. 4 ustawy o VAT) uznaje się, że pojazd samochodowy nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej począwszy od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana jego wykorzystywania. Korekty tej dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. W przedstawionej sytuacji wewnątrzwspólnotowe nabycie samochodu osobowego oraz jego sprzedaż firmie leasingowej nastąpiły w tym samym miesiącu. Nie będzie prawidłowe odliczenie przez spółkę całości kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia przedmiotowego samochodu w poz. 42 powyższej deklaracji VAT-7, gdyż brzmienie przepisów art. 90b ustawy o VAT nie wyłącza stosowania przepisów art. 86a ustawy o VAT. Z drugiej jednak strony odliczenie przez spółkę całości kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia przedmiotowego samochodu w poz. 42 powyższej deklaracji VAT-7 nie wpłynie na ostateczną treść deklaracji VAT-7, a w konsekwencji istnieje duże prawdopodobieństwo, że błąd ten nie zostałby przez organy podatkowe zakwestionowany. Podstawa prawna: 50 pytań i odpowiedzi o VAT 47

48 art. 86a oraz art. 90b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 24. Od świadczeń w postaci kart multisport dla pracowników można odliczyć podatek Pytanie: Spółka z o.o., czynny podatnik VAT oferuje swoim pracownikom świadczenia w postaci kart multisport. Dostawca tej usługi wystawiać będzie dla spółki faktury, na których będzie naliczony VAT. Świadczenia te będą finansowane ze środków obrotowych. Pracownicy będą dokonywać częściowego zwrotu za nabyte świadczenia (potrącenie z listy płac), w wysokości 10% wartości brutto świadczenia (z VAT). Czy spółce przysługuje prawo do pełnego odliczenia podatku VAT z faktury za zakupione usługi? Czy należy wystawiać fakturę tytułem otrzymania częściowego zwrotu kosztu zakupionych usług który jest dokonany przez pracowników? Czy spółka powinna pozostałe 80% wartości świadczenia także opodatkować VAT jako świadczenia na rzecz pracowników? Odpowiedź: Spółka ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupionych kart multisport. W sytuacji opisanej w pytaniu mamy do czynienia z odsprzedażą przez spółkę swoim pracownikom usług (wynikających z kart multisport). Jest to dla spółki czynność opodatkowana. Powinna zatem opodatkowywać to świadczenie. Podstawą opodatkowania jest w tym przypadku ustalona cena, tj. 10% ceny podstawowej karty. W VAT nie ma świadczeń częściowo odpłatnych. W związku z tym pozostała część ceny świadczenia (różnica pomiędzy odpłatnością wnoszoną przez pracownika a odpłatnością wnoszoną przez spółkę) nie podlega opodatkowaniu. W związku z tym, że z punktu widzenia spółki nabycie kart multisport wiąże się ze sprzedażą opodatkowaną, to spółka może odliczyć podatek naliczony od zakupu tych kart. Podstawa prawna: 50 pytań i odpowiedzi o VAT 48

49 art. 86 ust. 1, art. 29a ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Jerzy Bagiński, specjalista w zakresie podatków 25. Z faktury za naprawę powypadkową samochodu z kratką można odliczyć 50% VAT Pytanie: Mamy wśród środków trwałych samochód z homologacją ciężarową (tzw. samochód z kratką) zakupiony w 2010 r. Od zakupu samochodu został odliczony podatek VAT w 100%. Do marca 2014 roku zgodnie z obowiązującymi przepisami odliczany był VAT od paliwa i wydatków eksploatacyjnych. Od 1 kwietnia 2014 roku, aby nie prowadzić dodatkowej biurokracji, od wszystkich wydatków związanych z samochodem odliczany jest 50% VAT. Pozostałe 50% stanowi koszt uzyskania przychodu. W związku z niedawnym wypadkiem i realizacją naprawy naszego auta z ubezpieczenia OC sprawcy wypadku zapłaciliśmy VAT od wartości naprawy (kwota netto została wypłacona przez ubezpieczyciela bezpośrednio na konto serwisu samochodowego). Czy mamy prawo do odliczenia tylko 50% podatku VAT, a 50% pozostanie zaliczone jedynie w koszty? Czy jednak w takiej sytuacji możemy odliczyć cały VAT? Odpowiedź: Kwotę podatku naliczonego z faktury dokumentującej naprawę samochodu stanowi w przedstawionej sytuacji tylko połowa kwoty podatku wynikającego z tej faktury. Druga połowa nie stanowi kwoty podatku naliczonego (w zamian może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów). Kwota podatku naliczonego od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi ograniczona jest, co do zasady, do 50% (zob. art. 86a ust. 1 ustawy o VAT). Wydatki, których dotyczy to ograniczenie, określa art. 86a ust. 2 ustawy o VAT. Są to: 1) wydatki dotyczące nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych; 2) wydatki dotyczące używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3; 3) wydatki dotyczące nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych 50 pytań i odpowiedzi o VAT 49

50 pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów. Jak widać, limit 50% obowiązuje także w przypadku nabywania usług napraw samochodów. Dotyczy to również usług napraw samochodów, które częściowo (np. części netto) lub w całości finansowane są przez zakłady ubezpieczeń (zob. przykładowo interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 14 listopada 2014 r., nr IPPP2/ /14-2/RR). A zatem kwotę podatku naliczonego z faktury dokumentującej naprawę samochodu stanowi w przedstawionej sytuacji tylko połowa kwoty podatku wynikającego z tej faktury. Druga połowa nie stanowi kwoty podatku naliczonego (w zamian może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów). Podstawa prawna: art. 86a ust. 1 i 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: DzU. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 26. W niektórych sytuacjach odliczanie VAT jest możliwe tylko w drodze korekty deklaracji Pytanie: Znaleźliśmy błąd w rejestrze zakupu VAT za marzec 2013 rok. Nie ujęto w nim faktury na znaczną kwotę. Czy możemy rozliczyć VAT do odliczenia przez korekty deklaracji VAT za 2013 rok, zaczynając od deklaracji za maj 2013 rok? Odpowiedź: Nie, w przedstawionej sytuacji z prawa do odliczenia możecie Państwo skorzystać tylko korygując deklarację VAT-7 za maj 2013 roku. O tym, kiedy podatnicy mogą skorzystać z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (dalej nazywanego prawem do odliczenia) decyduje moment powstania tego prawa. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 50

51 Podatnicy mogą korzystać z prawa do odliczenia w ramach deklaracji VAT-7/VAT- 7K/VAT-7D za okres rozliczeniowy powstania prawa do odliczenia, względnie w ramach deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D za jeden z dwóch okresów rozliczeniowych. Późniejsze odliczanie VAT jest możliwe tylko w drodze korekty deklaracji VAT-7/VAT- 7K/VAT-7D za okres rozliczeniowy powstania prawa do odliczenia. Zatem po upływie dwóch okresów rozliczeniowych prawo do odliczenia wymaga korekty deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D za okres rozliczeniowy powstania prawa do odliczenia. W przedstawionej zaś sytuacji prawo do odliczenia powstało w marcu 2013 r. (w miesiącu otrzymania faktury zob. art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym w 2013 r.). Oznacza to, że w przedstawionej sytuacji skorzystanie z prawa do odliczenia wymaga korekty deklaracji VAT-7 za marzec 2013 roku. Nie jest zatem możliwe rozliczenie faktury poprzez skorygowanie deklaracji VAT-7 począwszy od deklaracji VAT-7 za maj 2013 r. Podstawa prawna: art. 86 ust. 11 i 13 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 27. Prawo do odliczenia VAT z faktury zaliczkowej Pytanie: W marcu 2015 roku firma zapłaciła gotówką zaliczkę za wykonanie żaluzji w budynku biurowym. Otrzymała fakturę zaliczkową wystawioną 8 kwietnia. Kiedy firma ma prawo do odliczenia VAT z tej faktury zaliczkowej? Odpowiedź: Prawo do odliczenia podatku naliczonego ze wskazanej faktury zaliczkowej powstało w kwietniu. Podatek z tej faktury firma może zatem odliczyć najwcześniej w ramach deklaracji VAT-7 za kwiecień (względnie w ramach deklaracji VAT-7K/VAT-7D za II kwartał). 50 pytań i odpowiedzi o VAT 51

52 Prawo do odliczania podatku naliczonego powstaje, co do zasady, w okresie rozliczeniowym powstania obowiązku podatkowego (u sprzedawcy), nie wcześniej jednak niż w okresie rozliczeniowym otrzymania faktury (art. 86 ust. 10 w zw. z art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT). W przedstawionej sytuacji: 1. obowiązek podatkowy powstał u sprzedawcy w marcu (w dacie otrzymania zaliczki zob. art. 19a ust. 8 ustawy o VAT), 2. faktura zaliczkowa została przez firmę otrzymana w kwietniu. W tej sytuacji prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury zaliczkowej powstało w firmie w kwietniu. Podatek z tej faktury firma może zatem odliczyć najwcześniej w ramach deklaracji VAT-7 za kwiecień (ewentualnie w ramach deklaracji VAT-7K/VAT-7D za II kwartał). Podstawa prawna: art. 19a ust. 8 oraz art. 86 ust. 10 w zw. z art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 28. Odliczenie VAT od kosztów przesyłki części do samochodu osobowego jest ograniczone Pytanie: Firma zakupiła części do samochodu osobowego, od których przysługuje 50% odliczenie VAT. Na fakturze jednocześnie jest obciążenie za transport (przesyłka). Czy transport też odliczać w wysokości 50% czy 100%? 50 pytań i odpowiedzi o VAT 52

53 Odpowiedź: Kwota podatku naliczonego od kosztów przesyłki jest w przedstawionej sytuacji ograniczona do 50%. Odpowiedź należy rozpocząć od wyjaśnienia, że podstawę opodatkowania stanowi, co do zasady, wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej (zob. art. 29a ust. 1 ustawy o VAT). Przepis ten obowiązuje również w przypadku sprzedaży wysyłkowej. A zatem podstawę opodatkowania stanowi cena towarów powiększona o wszelkie kwoty, którymi dodatkowo obciążany jest nabywca, np. koszty wysyłki towarów pocztą lub kurierem. Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach. Jak czytamy w interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 13 listopada 2014 r. (nr IBPP1/ /14/AW), koszty dostawy towarów w tym koszty pomocnicze (kurierskie i pocztowe) stanowią część składową ceny towaru, co za tym idzie stanowią część podstawy opodatkowania podatkiem VAT według takiej stawki jakiej podlega opodatkowaniu dostawa danego towaru. Od zasady tej istnieją co prawda wyjątki, jednak z treści pytania nie wynika, aby którykolwiek z tych wyjątków miał zastosowanie. Prowadzi to do wniosku, że koszt przesyłki jest elementem podstawy opodatkowania dostaw części samochodowych. Skoro tak, kwota podatku naliczonego od kosztów przesyłki jest ograniczona do 50% na podstawie art. 86a ust. 1 w zw. z art. 86a ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT. Podstawa prawna: art. 29a ust. 1 oraz art. 86 ust. 1 w zw. z art. 86a ust. 2 pkt 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 29. Od 1 lipca 2015 r. przedsiębiorca odlicza VAT od zakupu paliwa Pytanie: Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą. Używam w działalności prywatny samochód osobowy. Właścicielem, według dowodu rejestracyjnego jest mąż, ale 50 pytań i odpowiedzi o VAT 53

54 posiadamy ustawową wspólność majątkową. Prowadzę ewidencję przebiegu i wartość przejechanych kilometrów po przemnożeniu przez stawkę za 1 km ujmuję jako koszt w PKPiR. Czy wymagana jest zgoda męża, czy jakikolwiek inny dokument, na używanie samochodu do mojej działalności? Kiedy zaczną obowiązywać przepisy o odliczaniu VAT od kosztów eksploatacji, w tym paliwa? Czy istnieją szczegółowe wytyczne do prowadzenia ewidencji przebiegu? Odpowiedź: Zgoda małżonka na wykorzystywanie samochodu dla celów działalności gospodarczej nie jest wymagana. Od 1 lipca 2015 r. będzie Pani mogła odliczać VAT naliczony od zakupu paliwa w połowie. Natomiast szczegółowe wytyczne dotyczące prowadzenia ewidencji dla celów podatku dochodowego zawiera art. 23 ust. 5 i 7 ustawy o PIT. Nie trzeba mieć zgody małżonka na wykorzystywanie samochodu Na podstawie art kc, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu (art kc). W związku z tym, że samochód opisany w pytaniu stanowi przedmiot małżeńskiej wspólności ustawowej, to przepisy regulujące jego używanie zawarte są w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (dalej: kroi). Zgodnie z art krio, każdy z małżonków jest uprawniony do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego oraz do korzystania z nich w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez drugiego małżonka. Natomiast zgodnie z art krio, zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania: 1. czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków; 2. czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal; 3. czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa; 50 pytań i odpowiedzi o VAT 54

55 4. darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych. Mając na uwadze treść tych przepisów można stwierdzić, że wykorzystywanie prywatnego samochodu na potrzeby Pani działalności gospodarczej nie jest wymagana zgoda Pani męża. Odliczanie VAT od paliwa od lipca W przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika (art. 86a ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Z kolei, zgodnie z art. 86a ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT, do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, o których mowa w ust. 1, zalicza się wydatki dotyczące nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów. Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika do 30 czerwca 2015 r. paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych. Jak więc widać na podstawie tych przepisów od wydatków ponoszonych na eksploatację prywatnego samochodu osobowego wykorzystywanego w działalności gospodarczej można odliczyć VAT naliczony w 50%. Nie dotyczy to jednak wydatków na paliwo, gdzie VAT naliczony w ogóle nie podlega odliczeniu do końca czerwca tego roku. Natomiast od 1 lipca br. będzie Pani mogła odliczać VAT naliczony od zakupu paliwa w połowie. Ewidencja przebiegu pojazdu Przebieg pojazdu powinien być, z wyłączeniem ryczałtu pieniężnego, udokumentowany w ewidencji przebiegu pojazdu potwierdzonej przez podatnika na koniec każdego miesiąca. Do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu obowiązana jest osoba używająca tego pojazdu. W razie braku tej ewidencji wydatki ponoszone przez podatnika z tytułu używania samochodów na potrzeby podatnika nie stanowią kosztu uzyskania przychodów. Ewidencja przebiegu pojazdu powinna zawierać co najmniej następujące dane: nazwisko, imię i adres zamieszkania osoby używającej pojazdu, numer rejestracyjny pojazdu i pojemność silnika, kolejny numer wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd dokąd), liczbę faktycznie przejechanych kilometrów, stawkę za 1 km przebiegu, kwotę wynikającą z 50 pytań i odpowiedzi o VAT 55

56 przemnożenia liczby faktycznie przejechanych kilometrów i stawki za 1 km przebiegu oraz podpis podatnika (pracodawcy) i jego dane. Podstawa prawna: art. 196 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.), art. 34 1, art ustawy z 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 583), art. 23 ust. 1 pkt 46, ust. 5, ust. 7 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), art. 86a ust. 1 pkt 1, ust. 2 pkt 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.), art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 312). Jakub Rychlik, doradca podatkowy 30. VAT niepodlegający odliczeniu będzie kosztem podatkowym Pytanie: W jednoosobowej działalności gospodarczej wykorzystywane są samochody osobowe w sposób mieszany. Stanowią one środki trwałe firmy, wpisane do ewidencji środków trwałych. Proszę o wyjaśnienie, czy koszty zakupionego paliwa stanowią koszt podatkowy w 100% (wraz z podatkiem VAT niepodlegającym odliczeniu)? Czy do kosztów podatkowych powinno się zaliczać tylko 50% od kwoty brutto ze względu na mieszany sposób wykorzystania pojazdu? Do samochodów osobowych nie jest prowadzona ewidencja przebiegu pojazdów. Odpowiedź: VAT naliczony, który nie może zostać odliczony od zakupu paliwa do napędu samochodu osobowego będzie stanowił koszt podatkowy w takim zakresie, w jakim wydatek ten faktycznie służy prowadzeniu działalności gospodarczej. Pamiętajmy, że w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego (o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o VAT) stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 56

57 Do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, zalicza się wydatki dotyczące nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów (art. 86a ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT). Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów podatku od towarów i usług, z tym że jest kosztem uzyskania przychodów podatek naliczony w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej. Do kosztów podatkowych może zostać zaliczony ten wydatek, który związany jest z uzyskiwaniem przychodów bądź z prowadzoną działalnością gospodarczą. Organy podatkowe uznają, że w przypadku, gdy wydatek na zakup paliwa do samochodu osobowego wykorzystywanego zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i do celów prywatnych może stanowić koszt uzyskania przychodów w takim zakresie w jakim faktycznie związany jest z działalnością gospodarczą (np. interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 18 lutego 2015 r., nr IBPBI/1/ /14/AP oraz z 2 października 2014 r., nr IBPBI/1/ /14/ZK, a także interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 5 listopada 2014 r., nr ILPB1/ /14-4/AA). Jeśli zatem samochód wskazany w pytaniu byłby wyłącznie wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej, a VAT naliczony nie podlegałby w ogóle odliczeniu z uwagi na nieprowadzenie ewidencji przebiegu dla celów VAT, to będzie mógł on w całości zostać zaliczony do kosztów podatkowych. Podstawa prawna: art. 22 ust. 1, art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), art. 86a ust. 1 pkt 1, ust. 2 pkt 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.), art. 12 ust. 1 pkt 1, ust. 2 ustawy z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 312). Jakub Rychlik, doradca podatkowy 50 pytań i odpowiedzi o VAT 57

58 31. VAT od usług gastronomicznych i hotelowych nie odliczymy Pytanie: Osoba fizyczna, podatnik VAT, prowadzi działalność polegającą na organizacji konferencji. W tym celu nabywa od innych podmiotów usługi transportowe, wynajmu sali, hotelowe i gastronomiczne. Cena usługi podatnika określona jest jako cena za pakiet i obejmuje całość świadczenia, a nie jego poszczególne elementy. Za swoje usługi podatnik wystawia jedną fakturę VAT jako organizacja konferencji ze stawką 23%. Czy podatnik ma prawo do odliczenia VAT od nabytych w tym celu usług gastronomicznych i hotelowych? Jeśli tak, to jakie elementy powinna zawierać umowa pomiędzy podatnikiem a nabywcami jego usług, aby prawo do odliczenia VAT od wszystkich elementów nabytych w związku ze świadczoną usługą nie mogło zostać zakwestionowane. Odpowiedź: Odliczenie VAT nie przysługuje od nabytych w celu organizacji konferencji usług gastronomicznych i hotelowych. Prawo takie mają jedynie przewoźnicy w przewozach osobowych. Na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy o VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem: nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób. Przepisy ustawy o VAT oraz rozporządzeń wykonawczych nie przyznają prawa do odliczenia zakupionych usług gastronomicznych i hotelowych przez organizatora szkolenia, który opodatkowuje swoje usługi 23% stawką. Podatnik VAT nie może odliczać VAT naliczonego w cenie nabytych usług hotelarskich i gastronomicznych, nawet jeśli wykorzystywane są one do świadczenia jednolitej, niepodzielnej usługi opodatkowanej VAT. Tak uważają sądy m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 28 września 2012 r. (sygn. akt I/SA Wr/854/12) oraz utrzymujący w mocy to orzeczenie wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 stycznia 2014 r. (sygn. akt I FSK 126/13). Podobne stanowisko prezentują organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podatkowych. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z2 kwietnia 2012 r. nr ILPP2/443-58/12-2/AK stwierdził, że nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup usług hotelowych oraz gastronomicznych na potrzeby szkolenia. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 58

59 Podstawa prawna: art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Bogdan Świąder, doradca podatkowy Odliczanie częściowe i korekta 32. Korekta odliczonego VAT w przypadku faktury zarachowanej w koszty w późniejszym terminie niż data zakupu Pytanie: Posiadamy fakturę zakupu za materiały z datą wystawienia i sprzedaży 28 lipca 2014 r. oraz terminem zapłaty 90 dni, tj. upływającym w dniu 28 października 2014 r. VAT został odliczony w lipcu i ujęty w deklaracji VAT-7. Materiały zostały zużyte do wykonania usługi i zarachowane w koszty podatkowe 23 grudnia 2014 r. Przewidywany termin zapłaty przez nas faktury zakupu to maj lub czerwiec 2015 roku. Kiedy powinniśmy skorygować naliczony podatek? Odpowiedź: Do korekty podatku odliczonego z faktury, o której mowa w pytaniu, staniecie się Państwo zobowiązani, jeżeli nie była opłacona do końca marca 2015 r. Jeżeli tak się stanie, korekty trzeba będzie dokonać w ramach deklaracji VAT-7 za marzec 2015 r. lub deklaracji VAT-7K/VAT-7D za I kwartał 2015 roku. W przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, dłużnik jest obowiązany do korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze (chyba że uregulował należność przed końcem tego rozliczeniowego zob. art. 89b ust. 1a ustawy o VAT). 50 pytań i odpowiedzi o VAT 59

60 Termin 150 dni liczony jest od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, a więc w przedstawionej sytuacji od 28 października 2014 r. Dzieje się tak, mimo że VAT z przedmiotowej faktury został odliczony w lipcu 2014 r., zaś koszt netto udokumentowany tą fakturą został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów grudnia 2014 r. Oznacza to, że termin 150 dni, o którym mowa w art. 89b ust. 1 ustawy o VAT, upłynie w przedstawionej sytuacji 27 marca 2015 r. A zatem jeżeli do końca marca 2015 roku faktura, o której mowa, nie była opłacona, konieczne będzie skorygowanie podatku odliczonego z tej faktury (w ramach deklaracji VAT-7 za marzec 2015 roku lub deklaracji VAT-7K/VAT-7D za I kwartał 2015 roku). Podstawa prawna: art. 89b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 33. W proporcji nie uwzględnia się transakcji zakupu złomu, od których podatnik jako nabywca rozliczył podatek Pytanie: Jesteśmy samorządową instytucją kultury, prowadzącą sprzedaż mieszaną (zarówno zwolnioną z opodatkowania, jak i opodatkowaną VAT). Co roku ustalamy proporcję sprzedaży zgodnie z art. 90 VAT. Czy do obrotu wykorzystywanego przy obliczaniu wskaźnika tej proporcji powinniśmy wliczać transakcje zakupu złomu, od których jako nabywca rozliczyliśmy podatek należny? Odpowiedź: Nie, takich transakcji nie należy uwzględniać przy obliczaniu proporcji. Zasady obliczania proporcji dla celów odliczeń częściowych określają przepisy art. 90 ust ustawy o VAT. Z przepisów tych wynika, że proporcja obliczana jest na podstawie obrotu podatników, tj. przede wszystkim na podstawie wartości sprzedaży podatników. Przez sprzedaż na gruncie VAT rozumie się zaś dokonywanie odpłatnych dostaw towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksportu towarów oraz wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów (art. 2 pkt 22 ustawy o VAT). 50 pytań i odpowiedzi o VAT 60

61 Sprzedaży w rozumieniu VAT nie stanowią dostawy towarów, dla których podatnikami są nabywcy. WAŻNE Podatnicy nie uwzględniają przy obliczaniu proporcji wartości dostaw towarów, od których jako nabywcy zobowiązani byli do rozliczenia podatku VAT. Dostawy takie uwzględniają natomiast sprzedawcy. Potwierdził to przykładowo dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 2 stycznia 2014 r., nr IBPP1/ /13/AW. Dotyczy to, między innymi, dostaw złomu (oraz innych towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT), dla których podatnikami są nabywcy na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT. A zatem ustalając proporcję dla celów odliczeń częściowych nie powinniście Państwu uwzględniać transakcji zakupu złomu, od których jako nabywca rozliczyliście podatek należny. Podstawa prawna: art. 2 pkt 22, art. 17 ust. 1 pkt 7 w zw. z załącznikiem nr 11 oraz art. 90 ust ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 34. Przy zmianie zakresu prawa do odliczenia konieczna jest korekta Pytanie: Prowadzę działalność budowlaną. Oprócz tego kilka lat temu rozpocząłem inwestycję polegającą na częściowej przebudowie i rozbudowie starego budynku (będącego moją własnością) z przeznaczeniem na wynajem pokoi. Inwestycja ta nie jest jeszcze gotowa, nie mam odbioru budynku. Były dokonywane księgowania wydatków inwestycyjnych - odliczano VAT naliczony. Budynek nie jest jednak wprowadzony do firmy. Zamierzam sprzedać tę inwestycję. Jak będzie wyglądało rozliczenie podatku dochodowego i VAT? Czy będę musiał zwrócić VAT naliczony, który odliczyłem? Dodam jeszcze, że jeden z 50 pytań i odpowiedzi o VAT 61

62 lokali był wynajmowany z przeznaczeniem na działalność gospodarczą - gabinet kosmetyczny. Odpowiedź: Sposób rozliczenia VAT zależy od sumy poniesionych przez Pana wydatków na ulepszenie tego budynku. To czy rozliczenie podatku dochodowego będzie w przedstawionej sytuacji konieczne, zależy od tego, kiedy nabył Pan budynek (a precyzyjniej nieruchomość, którego ten budynek stanowi część składową). Prawo do odliczenia przysługuje w zakresie, w jakim towary i usługi nabywane przez podatników wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Co prawda przepis ten sformułowany jest w czasie teraźniejszym, lecz nie ulega wątpliwości, że dotyczy również przyszłości. W konsekwencji prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje również w zakresie, w jakim towary i usługi nabywane przez podatników mają być (według zamiarów podatników) wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. W przedstawionej sytuacji budynek miał być wykorzystywany do opodatkowanego wynajmu pokoi (wynajmu jak rozumiem krótkoterminowego; w przeciwnym bowiem razie wynajem ten byłby zapewne zwolniony od podatku jako świadczenie usług w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe zob. art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT). Ostatecznie ma zostać wykorzystany do podlegającej opodatkowaniu VAT dostawy tego budynku. Dostawa ta będzie: 1) zwolniona z VAT (na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy o VAT) jeżeli suma wydatków na ulepszenie (przebudowę lub rozbudowę) budynku nie przekroczyła 30% jego wartości początkowej; 2) opodatkowana VAT (zapewne według obniżonej stawki 8%). W przypadku pierwszego scenariusza nastąpi zmiana zakresu prawa do odliczenia, a w konsekwencji konieczna będzie korekta podatku odliczonego od dokonywanych zakupów związanych z przebudową i rozbudową przedmiotowego budynku (art. 91 ust. 4-6 ustawy o VAT). W przypadku drugiego scenariusza zmiana zakresu prawa do odliczenia nie nastąpi, a w konsekwencji korekta odliczonego podatku VAT nie będzie konieczna. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 62

63 Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że przychód ze sprzedaży budynku podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jeżeli od końca roku, w którym ten budynek został przez Pana nabyty, nie upłynęło 5 lat (art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o PIT). W przeciwnym razie sprzedaż tego budynku nie wywoła skutków w podatku dochodowym (jest to bardziej prawdopodobny scenariusz). W tym pierwszym przypadku przychód ze sprzedaży budynku, po pomniejszeniu o koszty jego uzyskania (ustalone w oparciu o przepisy art. 22 ust. 6c i 6d ustawy o PIT) opodatkowany będzie 19% podatkiem dochodowym na zasadach określonych przepisami art. 30e ustawy o PIT. Podstawa prawna: art. 2 pkt 14, art. 41 ust. 1, art. 41 ust c, art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a, art. 86 ust. 1 oraz art. 91 ust. 4-6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.), art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a, art. 22 ust. 6c i 6d oraz art. 30e ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 35. Do rozliczenia faktury korygującej potrzebne jest potwierdzenie otrzymania faktury korygującej przez nabywcę Pytanie: Firma otrzymała fakturę zakupu w 21 października 2014 r., odliczyła VAT. Przez nieuwagę, nie zastosowaliśmy odwrotnego obciążenia. W styczniu 2015 roku otrzymaliśmy korektę. Jak w tej sytuacji należy skorygować deklarację i jak poprawić zapisy w rejestrze VAT? Odpowiedź: Sposób korekty w opisanym przypadku zależy od tego, jaki będzie miała charakter: in plus, czy in minus. Rozliczenie korekty faktury Przepisy o VAT regulują wyłącznie kwestie korekty in minus (czyli mogącej wynikać np. z odliczenia), a nie in plus. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 63

64 W przypadkach, gdy występują: 1) kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen; 2) wartość zwróconych towarów i opakowań; 3) zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło; obniżenia podstawy opodatkowania, dokonuje się pod warunkiem, że podatnik posiada uzyskany przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługobiorca otrzymał fakturę korygującą, potwierdzenie otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie tego potwierdzenia po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia faktury korygującej za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano. Przepisu tego jednak nie można stosować do faktury od sprzedawcy w odwrotnym obciążeniu, bo nie zawiera ona VAT. Pomocniczo jednak, gdy będzie to korekta in minus (obniżająca podatek należny) dokonałbym jej w miesiącu otrzymania tej niby faktury. Jeżeli natomiast korekta będzie powodować zwiększenie podatku należnego, to z uwagi na negatywne podejście organów podatkowych bezpieczniejsze będzie skorygować wstecz - za miesiąc wystawienia faktury pierwotnej. Chociaż może to się wydawać zbyt ostrożne, bo jednocześnie korygujemy podatek naliczony, ale taka luka w prawie zawsze jest dla podatników ryzykowna. W związku z tym, że mamy do czynienia z sytuacją, w której odliczono VAT, a powinno się naliczyć i odliczyć, to korekta będzie prawdopodobnie in plus, czyli za październik 2014 roku. Poprawa rejestrów VAT Przepisy nie zawierają ścisłych zasad dla rejestrów VAT, więc trzeba w nich odpowiednio poprawić podatek należny i naliczony ze wskazaniem dokumentu źródłowego (faktury korygującej). Technika wpisania korekty jest w zasadzie taka sama, jak przy każdej innej 50 pytań i odpowiedzi o VAT 64

65 korekcie i zależy od technicznego sposobu prowadzenia rejestru. Oczywiście miesiące, w których będziemy korygować rejestr zależą od zastosowania powyższych zasad dotyczących rozpoznania korekty w zależności od jej rodzaju (w stosunku do podatku należnego) : in plus, czy in minus. Korekty w PKPiR Co do korekty w księdze przychodów i rozchodów, to dotyczy ona oczywiście przychodu i kosztów. Korekty te radzę uwzględnić w miesiącu, za który skoryguje VAT według (z uwagi na to, że ujmuje tam VAT i należny i naliczony). Pojawiające się w poglądy, że wskazana neutralność faktury za odwrotne obciążenie powoduje, że organy nie powinny kwestionować korekty na bieżąco wynikają z nieznajomości praktyki postępowań i kontroli podatkowych. Podstawa prawna: art. 29a ust. 13 i art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Mirosław Siwiński, radca prawny, doradca podatkowy w Kancelarii prof. W. Modzelewskiego Deklaracje podatkowe 36. Kupionego w Niemczech używanego samochodu osobowego od prywatnej osoby nie wykazuje się w deklaracji VAT-7 Pytanie: Czy zakup samochodu osobowego z Niemiec do dalszej odsprzedaży od prywatnych osób i z komisu należy wykazać w deklaracji VAT-7 (jestem czynnym podatnikiem podatku VAT)? 50 pytań i odpowiedzi o VAT 65

66 Odpowiedź: Odpowiedź na pytanie zależy od tego, czy zakup i sprowadzenie samochodu z Niemiec do Polski stanowi wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. W przypadku zakupu i sprowadzania środków transportu z innego państwa członkowskiego niż nasz kraj do Polski możliwe są dwa scenariusze - sprowadzenie to stanowi lub nie wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT). WNT za wynagrodzeniem jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT (art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT), a zatem konsekwencją WNT jest obowiązek naliczenia podatku VAT należnego (podatek należny stanowi jednak najczęściej jednocześnie kwotę podatku naliczonego i podlega odliczeniu - art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. c ustawy o VAT). Zauważmy, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o VAT, przez WNT rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz. Jednocześnie w myśl art. 9 ust. 2 ustawy o VAT, przepis ten stosuje się, pod warunkiem że stronami transakcji są podatnicy VAT. Z przepisów tych wynika, że nie każde przesunięcie towarów (w tym pojazdów samochodowych) między państwami unijnymi stanowi WNT. Do WNT nie dochodzi przede wszystkim wówczas, gdy choć jedna ze stron nie jest podatnikiem VAT (a więc, w szczególności, gdy sprzedawcą lub nabywcą jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej). Do WNT nie dochodzi też, gdy co prawda obie strony są podatnikami VAT, lecz przynajmniej jedna z nich nie występuje jako taki podatnik (nabywa lub sprzedaje towary "prywatnie", a nie "na firmę"). Transakcja dokumentowana jest wówczas wyłącznie umową sprzedaży samochodu (w szczególności sprzedawca nie powinien wystawiać faktury). Od zasady tej istnieje jeden zasadniczy wyjątek - sprowadzenie samochodu z innego niż Polska państwa członkowskiego do naszego kraju zawsze stanowi wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, jeśli przedmiotem nabycia jest samochód uznawany za nowy środek transportu, a więc samochód który przejechał nie więcej niż kilometrów lub od momentu dopuszczenia ich do użytku upłynęło nie więcej niż 6 miesięcy (art. 2 pkt 10 lit. a ustawy o VAT). W przypadkach takich do WNT dochodzi zawsze, niezależnie od tego, kto jest sprzedawcą czy nabywcą (art. 9 ust. 3 ustawy o VAT). 50 pytań i odpowiedzi o VAT 66

67 Z treści pytania nie wynika jednak, aby chodziło o sprowadzanie samochodów osobowych stanowiące nowe środki transportu. Zakładam w związku z tym, że pytanie dotyczy samochodów osobowych niebędących nowymi środkami transportu. Przyjęcie takiego założenia prowadzi do wniosku, że ich nabywanie od osób prywatnych nie stanowi wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów, a w konsekwencji, między innymi, nie musi być wykazywane w deklaracji VAT-7. Inaczej ma się rzecz w przypadku samochodów osobowych nabywanych w komisie, a więc od niemieckich podatników. W tym zakresie do wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów, co do zasady, dochodzi, a więc konieczne jest wykazywanie wewnątrzwspólnotowych nabyć przedmiotowych samochodów w deklaracji VAT-7. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady, gdyż w szeregu przypadkach mimo wystąpienia wszelkich warunków, do WNT nie dochodzi (a więc nie dochodzi do opodatkowania podatkiem VAT nabycia samochodu z innego państwa członkowskiego). Przypadki te wymienia art. 10 ustawy o VAT. Najczęstsze zastosowanie ma wyłączenie, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, a więc wyłączenie spod WNT dostaw towarów na szczególnych zasadach dostaw towarów używanych (w Polsce zasady te określone zostały w art. 120 ustawy o VAT). Przepis ten ma stosunkowo często zastosowanie właśnie w przypadku sprowadzania z państw członkowskich używanych samochodów nabywanych w komisach, gdyż komisy często korzystają ze szczególnych zasad opodatkowania. Transakcje takie dokumentowane są przez faktury, które nie zawierają wyszczególnionego VAT (w Polsce jest to faktura zawierająca wyrazy "procedura marży - towary używane"). Często faktury takie zawierają wzmiankę o tym, że dostawa towarów opodatkowana jest na zasadach szczególnych ze wskazaniem odpowiednich przepisów krajowych (np. w przypadku Niemiec jest to 25a niemieckiej ustawy o podatku obrotowym "Umsatzsteuergesetz" z 26 listopada 1979 r., BGBI I 1979,1953) lub przepisów Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r.). Rzadziej zdarza się sytuacja, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, tj. nabycie towaru (samochodu) od podatnika korzystającego w innym państwie ze zwolnienia obejmującego drobnych przedsiębiorców. W Polsce zwolnienie to określają przepisy art. 113 ustawy o VAT. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 67

68 A zatem także w zakresie, w jakim samochody osobowe, o których mowa, nabywane są w komisach, może nie być konieczne wykazywanie ich zakupów w deklaracjach VAT. Sytuacja taka ma miejsce, jeżeli ma zastosowanie jedno z wyłączeń określonych przepisami art. 10 ust. 1 ustawy o VAT, np. nabycie nastąpiło w procedurze opodatkowania marży. Podstawa prawna: art. 2 pkt 10, art. 5 ust. 1 pkt 4, art. 9 oraz art. 10 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 37. Świadczenie usługi transportowej niemieckiej firmie spedycyjnej trzeba wykazać w poz. 11 i 12 deklaracji VAT- 7/VAT-7K/VAT-7D Pytanie: Mam licencję na transport międzynarodowy i posiadam NIP UE. Ostatnio otrzymałem zlecenie od niemieckiej spedycji, podającej swój NIP na transport towaru z Niemiec (Hamburg) do Polski (Września). Jaką wystawić fakturę? Z VAT czy bez? W jakiej pozycji ująć tę transakcję w deklaracji VAT-7? Odpowiedź: Świadczenie omawianej usługi transportowej niemieckiej firmie spedycyjnej powinien Pan udokumentować fakturą bez danych dotyczących stawki i kwoty podatku. W zamian na fakturze tej powinny znaleźć się wyrazy "odwrotne obciążenie" oraz numery VAT UE Państwa oraz niemieckiej firmy. Następnie należy oraz wykazać w poz. 11 i 12 deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D oraz w części E. informacji podsumowującej VAT-UE. Opodatkowaniu VAT w Polsce podlega, między innymi, odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). A contrario nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce odpłatne świadczenie usług poza terytorium Polski. O tym, czy świadczenie usług ma miejsce na terytorium kraju decydują przepisy o miejscu świadczenia usług. Chodzi o art. 28a-28o ustawy o VAT oraz 3 i 4 rozporządzenia w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 68

69 W świetle tych przepisów miejsce świadczenia usług drogowego transportu towarów (zakładam, że tego rodzaju transportu dotyczy pytanie) na rzecz podatników (w uproszczeniu firm) ustala się w sposób szczególny tylko w niektórych przypadkach świadczenia tych usług w całości na terytorium Polski albo w całości poza terytorium Unii Europejskiej (zob. art. 28f ust. 1a ustawy o VAT). Usługa transportowa, o której mowa, nie jest jednak żadną z takich usług. Miejsce świadczenia pozostałych usług drogowego transportu na rzecz podatników ustala się na zasadach ogólnych określonych przepisami art. 28b ustawy o VAT. Najczęściej zatem miejscem świadczenia takich usług jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej (art. 28b ust. 1 ustawy o VAT). Dotyczy to również omawianej sytuacji (z treści pytania nie wynika, aby mógł mieć zastosowanie jeden z przepisów art. 28b ust. 2-4 ustawy o VAT), a zatem miejsce świadczenia usługi transportowej, o której mowa, znajduje się poza terytorium Polski. A zatem świadczenie przedmiotowej usługi transportowej niemieckiej firmie spedycyjnej powinien Pan: 1) udokumentować fakturą bez danych dotyczących stawki i kwoty podatku (art. 106e ust. 5 pkt 2 w zw. z art. 106a pkt 2 lit. a ustawy o VAT); w zamian na fakturze tej powinny znaleźć się wyrazy "odwrotne obciążenie" (zob. art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT) oraz numery VAT UE Państwa oraz niemieckiej firmy (zob. art. 106e ust. 1 pkt 24 ustawy o VAT), 2) wykazać w poz. 11 i 12 deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D oraz w części E. informacji podsumowującej VAT-UE (zob. art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Podstawa prawna: art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 28b, art. 28f, art. 100 ust. 1 pkt 4, art. 106a pkt 2 lit. a oraz art. 106e ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 38. W przypadku działalności rolniczej i gospodarczej wystarczy jedna ewidencja VAT 50 pytań i odpowiedzi o VAT 69

70 Pytanie: Rolnik zarejestrowany jako czynny podatnik VAT zamierza zarejestrować działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług dla rolnictwa. Czy należy prowadzić jeden rejestr zakupu i sprzedaży? Czy oddzielnie dla działalności gospodarczej i oddzielnie dla rolniczego VAT? Moim zdaniem trzeba prowadzić jeden rejestr i złożyć jedną deklarację. Odpowiedź: Słusznie Pani uważa. W przedstawionej sytuacji należy prowadzić jedną (łączną) ewidencję VAT i składać jedną tylko deklarację VAT. Obowiązek prowadzenia pełnej ewidencji VAT przez podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni wynika z art. 109 ust. 3 ustawy o VAT. Na podstawie tego przepisu podatnicy (z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT lub przepisów wykonawczych oraz podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT) mają obowiązek prowadzić ewidencję zawierającą. Powinna ona zawierać: - kwoty określone w art. 90 ustawy o VAT, - dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, - wysokość podatku należnego, - kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku należnego oraz - kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu oraz - inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej, a w przypadkach określonych w art. 120 ust. 15, art. 125, art. 130d, art. 134 oraz art. 138 ustawy o VAT - dane określone tymi przepisami niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej. Jak więc widać, w świetle tego przepisu czynny podatnik VAT prowadzić powinien jedną tylko ewidencję (niezależnie od ilości rodzajów prowadzonej działalności). Dotyczy to również podatników będących rolnikami, którzy w przeszłości zrezygnowali ze statusu rolnika ryczałtowego. A zatem rolnik, o którym mowa w pytaniu, powinien prowadzić jedną (łączną) ewidencję VAT. W ewidencji należy wykazywać zarówno dostawy (sprzedaż) produktów rolnych, świadczenie usług rolniczych oraz wszelkie inne wykonywane czynności podlegające 50 pytań i odpowiedzi o VAT 70

71 opodatkowaniu. Wszystkie te czynności rolnik powinien również wykazywać w jednej deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D (nie ma sytuacji, w których podatnik składa jednocześnie więcej niż jedną z tych deklaracji). Podstawa prawna: art. 109 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy Faktury VAT 39. Korygowanie faktur wystawionych z VAT przez podatnika korzystającego ze zwolnienia podmiotowego może być ryzykowne Pytanie: Podatnik otworzył działalność gospodarczą bez VAT, wystawił faktury VAT jako podatnik czynny, a nie jest zarejestrowany. Czy można wystawić faktury korygujące? Czy powinien należny VAT oddać do urzędu skarbowego tylko za ten miesiąc wraz z czynnym żalem? Czy w następnym miesiącu już nie będzie musiał składać deklaracji VAT? Co zrobić, aby podatnik nie poniósł zbyt dużych kar? Odpowiedź: Podjęcie decyzji o wystawieniu faktur korygujących i ich rozliczeniu będzie w przedstawionej sytuacji dużym ryzykiem. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem z punktu widzenia uniknięcia ewentualnych kar i konsekwencji - jest rezygnacja z wystawienia i rozliczenia tych faktur korygujących (ograniczenie się do czynnego żalu). Niezależnie od podjętej decyzji, podatnik, w tym przypadku nie ma obowiązku składania deklaracji VAT, w tym za miesiąc wystawienia faktur, o których mowa w pytaniu. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 71

72 W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że od 1 stycznia 2014 r. faktury wystawiać mogą wszyscy podatnicy, a nie tylko podatnicy zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Wystawienie przez podatnika, o którym mowa, faktur było zatem dopuszczalne. Problemem jest to, że podatnik wystawił faktury najprawdopodobniej z VAT, mimo że prowadzona przez niego sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 9 ustawy o VAT. Na podstawie tego przepisu z podatku zwolniona jest sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty zł. Takie założenie przyjmuję, udzielając odpowiedzi. Obowiązek zapłaty kwot podatku wykazanych na fakturach wynika w przedstawionej sytuacji z art. 108 ust. 1 ustawy o VAT. Przepis ten mówi, że w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Stanowi to problem, ponieważ od pewnego czasu sporna jest kwestia, czy istnieje możliwość korygowania faktur, o których mowa w art. 108 ust. 1 ustawy o VAT. Przez długi czas sądy administracyjne na ogół dopuszczały taką możliwość (np. przykładowo wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 lipca 2009 r., sygn. akt I FSK 866/08 czy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 25 lutego 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 21/11). Jednak w ostatnim czasie w orzecznictwie sądów administracyjnych zaczęło dominować stanowisko przeciwne. Jako przykład można wskazać wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 stycznia 2014 r. (sygn. akt I FSK 14/13) czy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 czerwca 2014 r. (sygn. akt I FSK 1047/13). A zatem możliwość skorygowania faktur, o których mowa w pytaniu, wymaga odrzucenia stanowiska dominującego obecnie wśród sądów administracyjnych. Powoduje to jednak kolejną wątpliwość, a mianowicie to, jak takie faktury rozliczać. Z jednej bowiem strony sądy administracyjne odmawiają możliwości uwzględniania faktur korygujących faktury wystawione w trybie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT w deklaracjach VAT (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 stycznia 2010 r., sygn. akt I FSK 1759/08), z drugiej zaś odrzucają możliwość odzyskiwania VAT w omawianych przypadkach 50 pytań i odpowiedzi o VAT 72

73 na podstawie przepisów o stwierdzeniu nadpłaty (np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 listopada 2009 r., sygn. akt I FSK 1107/08). W tej sytuacji podatnicy chcący wbrew stanowisku dominującemu obecnie w orzecznictwie sądów administracyjnych - rozliczać faktury korygujące wystawione do faktur, o których mowa w art. 108 ustawy o VAT, mają trzy wyjścia. Po pierwsze mogą - wbrew treści wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 stycznia 2010 r. (sygn. akt I FSK 1759/08) - obniżać w omawianych przypadkach podatek w drodze korekt deklaracji VAT. Za takim rozwiązaniem opowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 7 czerwca 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 215/11. Sąd stwierdził bowiem, że nie ma żadnego przepisu prawa zabraniającego korygowania faktury wystawionej w warunkach art. 108 ustawy o VAT i uwidaczniania tego w deklaracjach podatkowych. Sąd wyjaśnił też, że skoro kwota do zapłaty jest podatkiem w rozumieniu art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, to nie ma żadnych przeszkód, aby przyjąć, że ten podatek podlega korekcie, a faktura będąca podstawą do jego rozliczenia skorygowaniu. Po drugie mogą - wbrew treści wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 listopada 2009 r. (sygn. akt I FSK 1107/08) - odzyskiwać w omawianych przypadkach podatek w drodze występowania z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty. Za takim stanowiskiem w przeszłości opowiadały się w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe, przykładowo dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu z 5 października 2007 r., nr PP II 443/742/06/KW/ Trzecim rozwiązaniem jest przyjęcie, że nie istnieje możliwość odzyskiwania podatku zapłaconego na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT w tym podatku wynikającego z faktur niedokumentujących rzeczywistej sprzedaży. Konsekwencją przyjęcia takiego stanowiska byłby jednak wniosek o niezgodności polskich przepisów z przepisami unijnymi. Państwa członkowskie zobowiązane są bowiem określić warunki, na jakich dokonana może być korekta podatku od wartości dodanej, który został nieprawidłowo zafakturowany (np. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19 września 2000 r., w sprawie C- 454/98). Jak widać, podjęcie decyzji o wystawieniu faktur korygujących i ich rozliczeniu wiązać się będzie w przedstawionej sytuacji z dużym ryzykiem. W tej sytuacji najbezpieczniejszym z punktu widzenia uniknięcia ewentualnych kar i konsekwencji - rozwiązaniem jest rezygnacja z wystawienia i rozliczenia tych faktur korygujących (ograniczenie się do czynnego żalu). 50 pytań i odpowiedzi o VAT 73

74 Niezależnie od podjętej decyzji, w omawianej sytuacji podatnik nie ma obowiązku składania deklaracji VAT (kontynuując założenie, że jego sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 9 ustawy o VAT), w tym za miesiąc wystawienia faktur, o których mowa. Podatku podlegającego zapłacie na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT nie wykazuje się bowiem w deklaracjach VAT. Podlega on zapłacie bez składania tych deklaracji. Jak bowiem czytamy w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 stycznia 2010 r. (sygn. akt I FSK 1759/08), przepis art. 108 ust. 1 ustawy o VAT dotyczy każdego podmiotu wystawiającego fakturę obejmującą VAT w sytuacji, kiedy czynność nie podlega temu podatkowi, czy jest od podatku zwolniona, jak również z oceną charakteru tej należności, a więc, że nie jest podatek należny z tytułu dokonania jednej z czynności podlegającej opodatkowaniu, a wymienionej w art. 5 tej ustawy. Sąd stwierdził, że wobec tego należność ta nie może być ujmowana w deklaracji, w której podatnik dokonuje rozliczenia podatku należnego w rozumieniu podatku od czynności podlegających opodatkowaniu z uwzględnieniem podatku naliczonego. Podobne stanowisko Naczelny Sąd Administracyjny zajął w wyroku z 30 stycznia 2009 r. (sygn. akt I FSK 1658/07), czy w wyroku z 19 czerwca 2012 r. (sygn. akt I FSK 1318/11). Podstawa prawna: art. 99 ust. 7, art. 103 ust. 1, art. 108 ust. 1 oraz art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 40. Błędną nazwę firmy należy poprawić fakturą korygującą Pytanie: Prowadzę jednoosobową działalnością gospodarczą X. Oprócz tego jestem wspólnikiem spółki z o.o. Y. Dostawca towaru zamiast na firmę Y, wystawiła błędnie faktury na firmę X. Stwierdził, że nie może poprawić już danych na tej fakturze i wystawił do niej fakturę korygującą. Po korekcie zmienił się nabywca (w tytule: przed korektą był X, a po korekcie Y). Czy można taką fakturę uznać za prawidłową, opłacić i zaksięgować ją w firmie Y? 50 pytań i odpowiedzi o VAT 74

75 Odpowiedź: Tak. Faktura korygująca jest podstawą księgowania oraz odliczenia podatku od towarów i usług przez podatnika VAT, gdy została wystawiona przez innego podatnika VAT. Na podstawie art. 20 ust. 2 ustawy o rachunkowości, która obowiązuje spółkę z o.o., podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej. Takimi dowodami są również korekty faktur, które stanowią dowody zewnętrzne obce - otrzymane od kontrahentów. Gdy po wystawieniu faktury sprzedaży okaże się, że w nazwisku nabywcy jest błąd (lub jest to inne nazwisko) należy skorygować dane. Wystawiając fakturę korygującą, sprzedawca powinien zaznaczyć, że błąd dotyczy oznaczenia nabywcy, oraz podać prawidłowe brzmienie nazwiska (nazwy) kupującego. UWAGA W fakturze korygującej należy także wskazać przyczynę korekty. Na podstawie art. 106j ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT w przypadku gdy po wystawieniu faktury podwyższono cenę lub stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury należy wystawić fakturę korygującą. Jedną z pozycji obowiązkowych faktury jest imię i nazwisko lub nazwa nabywcy towarów lub usług oraz jego adres. Wykazanie innego nazwiska lun nazwy firmy powinno więc być potwierdzone fakturą korygującą. Jest ona dowodem księgowym, który stanowi podstawę ewidencji w księgach rachunkowych spółki z o.o. "Y. Podstawa prawna: art. 106e ust. 1 pkt 3, art. 106j ust. 1 pkt 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). art. 20 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.). Bogdan Świąder, doradca podatkowy 50 pytań i odpowiedzi o VAT 75

76 41. Wystawienie faktury za korzystanie przez dyrektora zarządu z auta służbowego do celów prywatnych nie jest błędem Pytanie: Czy w świetle przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2015 r. można wystawić dyrektorowi zarządu fakturę z tytułu korzystania z samochodu służbowego do celów prywatnych? Odpowiedź: Odpowiedź na pytanie zależy od tego, czy samochód jest udostępniany dyrektorowi zarządu do celów prywatnych odpłatnie, czy też nie. A jeżeli nieodpłatnie, to istotne jest to, czy będące tego konsekwencją nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu VAT. Przepisy o wystawianiu faktur stosuje się przede wszystkim do sprzedaży (art. 106a pkt 1 ustawy o VAT), czyli do dokumentowania odpłatnych dostaw towarów i odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, eksportu towarów oraz wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów (art. 2 pkt 22 ustawy o VAT). Oznacza to, że istnieje możliwość dokumentowania fakturami odpłatnego świadczenia dyrektorowi zarządu usług polegających na udostępnianiu samochodu służbowego do celów prywatnych. Co więcej, w razie wystąpienia przez dyrektora zarządu z żądaniem wystawienia faktury istnieje obowiązek jej wystawienia (art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT). Pamiętajmy jednak, że za odpłatne świadczenie usług uznaje się czasami nieodpłatne świadczenie usług (art. 8 ust. 2 ustawy o VAT). W zakresie tym nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Jednocześnie żaden przepis nie wyłącza obowiązku wystawiania faktur dokumentujących podlegające opodatkowaniu nieodpłatne świadczenie usług. Mimo to mając na uwadze wieloletnią praktykę nie wystawia się raczej faktur dokumentujących podlegające opodatkowaniu nieodpłatne świadczenie usług. Z drugiej jednak strony wystawiania takich faktur w świetle obowiązujących przepisów trudno uznać za błąd. Dlatego też uważam, że jeżeli nieodpłatne udostępnianie dyrektorowi zarządu samochodu służbowego do celów prywatnych podlega opodatkowaniu VAT, można mu wystawić fakturę. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 76

77 Faktury nie można natomiast wystawić, jeżeli w związku z bezpłatnym udostępnianiem udostępnianie dyrektorowi zarządu samochodu służbowego do celów prywatnych nie dochodzi do podlegającego opodatkowaniu nieodpłatnego świadczenia usług (np. ze względu na brzmienie art. 8 ust. 5 ustawy o VAT). Fakturami nie można bowiem dokumentować czynności, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Na zakończenie pragnę dodać, że na udzieloną odpowiedź w żaden sposób nie wpływa fakt, że od 1 stycznia 2015 r. na gruncie ustawy o PIT obowiązują przepisy określające zryczałtowane przychody pracowników z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych. W szczególności wysokość tych przychodów nie determinuje podstawy opodatkowania podatkiem VAT nieodpłatnego świadczenia usług polegającego na nieodpłatnym udostępnianiu samochodów służbowych do celów prywatnych. Podstawa prawna: art. 2 pkt 22, art. 8 ust. 2 i 5, art. 106a pkt 1 oraz art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 42. Pomyłkę w nazwie podatnika można poprawić notą korygującą Pytanie: Czy VAT z faktur zakupowych wystawionych przez osoby fizyczne lub spółki cywilne, na których nie zawarto w nazwie podatnika imion i nazwisk tych osób tylko nazwę ich firmy stanowią podstawę do odliczenia VAT naliczonego? Czy nabywca w tej sytuacji może wystawić notę korygującą? W większości faktur zakupowych ich wystawcy wpisują swoje dane jako sprzedawca, a nie jako podatnik (tak jak stanowią przepisy o wystawianiu faktur VAT). Czy to jest błąd, który też powinien być korygowany notą przez nabywcę? Odpowiedź: Spółki cywilne nie muszą podawać imion i nazwisk wspólników na wystawianych fakturach. Natomiast brak imienia i nazwiska podatnika na fakturze może być skorygowany wystawieniem noty korygującej. Przy czym nie wyklucza on prawa do odliczenia VAT naliczonego, pod warunkiem że transakcja miała rzeczywiście miejsce. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 77

78 Proszę zauważyć, że Zgodnie z art. 106k ust. 1 ustawy o VAT, nabywca towaru lub usługi, który otrzymał fakturę zawierającą pomyłki (z wyjątkiem pomyłek w zakresie danych określonych w art. 106e ust. 1 pkt 8 15) może wystawić fakturę nazywaną notą korygującą. Z kolei, zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, faktura powinna zawierać imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy. Z treści tych przepisów wynika, że pomyłka w imieniu i nazwisku lub nazwie podatnika może być skorygowana poprzez wystawienie noty korygującej. Z kolei nabywca nie może odliczyć VAT naliczonego, gdy sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący, transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku; wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne: - stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane w części dotyczącej tych czynności, - podają kwoty niezgodne z rzeczywistością w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością, - potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego w części dotyczącej tych czynności, faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego; wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze w części dotyczącej tych czynności (art. 88 ust. 3a ustawy o VAT). Mając na uwadze wskazane przypadki popełnienia błędu w imieniu i nazwisku lub nazwie podatnika nie zachodzą przesłanki pozbawiające nabywcę prawa do odliczenia VAT naliczonego. Potwierdzają to też organy podatkowe (np. interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14 marca 2013 r., nr ITPP1/443-27/13/TS). Zatem, jeśli w fakturze otrzymanej od podatnika będącego osobą fizyczną nie zawarto jego imienia i nazwiska, a jedynie podano nazwę, którą posługuje się jako przedsiębiorca, to mają Państwo prawo odliczyć VAT naliczony z niej wynikający. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 78

79 Natomiast spółki cywilne nie mają obowiązku podawania imion i nazwisk wspólników na wystawionych fakturach, o czym rozstrzygnął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 14 września 2010 r., sygn. akt I FSK 1443/09. Podstawa prawna: art. 88 ust. 3a, art. 106e ust. 1, art. 106k ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Jakub Rychlik, doradca podatkowy 43. Rozliczanie zakupu złomu w jednostce budżetowej Pytanie: Jesteśmy jednostką budżetową nieposiadającą osobowości prawnej, nie prowadzimy działalności gospodarczej. Zakupy nie mają związku z czynnościami opodatkowanymi. Czy zatem zakupiony złom (z adnotacją odwrotne obciążenie ) służący nam do celów statutowych, powinniśmy wykazywać w deklaracji VAT-7 w pozycji 31, 32 oraz w 41 i 42 jako VAT należny i naliczony? Czy przy sprzedaży złomu powinniśmy płacić VAT? Odpowiedź: Podatnikiem z tytułu dostawy złomu na rzecz podatnika VAT jest kupujący, jeżeli nie jest ona zwolniona przedmiotowa lub sprzedający nie był zwolniony podmiotowo (tj. z uwagi na wysokość obrotów). Dla nabywcy podatek należny z tego tytułu jest podatkiem naliczonym, jeżeli jednak spełnione są ogólne warunki odliczenia, tj. związek takiego zakupu ze sprzedażą opodatkowaną. Dalsza odprzedaż złomu będzie z zasady taką sprzedażą opodatkowaną (jeżeli w grę nie wchodzi zwolnienie), choć podatnikiem zobowiązanym do jej rozliczenia będzie kolejny nabywca. Zbywca wystawia jedynie fakturę zawierającą adnotację odwrotne obciążenie, na której nie wykazuje się: stawki podatku i kwoty podatku. Jeżeli więc jednostka dalej odprzedaje ten złom, to wykazuje go w poz. 31,32 oraz w 41 i 42. Jeżeli jednak jakaś część zakupu złomu rzeczywiście nie jest związana ze sprzedażą opodatkowaną, to wówczas wykazać trzeba jedynie kwotę netto i podatek należny w poz. 31 i 32, ponieważ dla zakupów niezwiązanych ze sprzedażą opodatkowaną prawo do odliczenia nie przysługuje. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 79

80 Podstawa prawna: art. 17 ust. 1 pkt 7 w zw. z załącznikiem nr 11, art. 86 ust. 1 i 2 pkt 4 lit. b, art. 106e ust. 1 pkt 18, ust. 4 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Mirosław Siwiński, radca prawny, doradca podatkowy w Kancelarii prof. W. Modzelewskiego 44. Przy rozliczaniu faktury korygującej in minus potwierdzenie odbioru nie jest konieczne Pytanie: Nasza spółka świadczy usługi dystrybucji jednostek uczestnictwa (usługa zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41). Zgodnie z art. 19a ust. 5 obowiązek podatkowy powstaje tu z chwilą otrzymania całości zapłaty. Jak postąpić w sytuacji wystawiania faktur korygujących (zarówno na plus jak i na minus )? Na przykład w lutym okazało się, że w styczniu wystawiliśmy za wysoką fakturę. W standardowej sytuacji kontrahent faktury wystawione za styczeń opłaca w lutym, tak więc ujmujemy je w deklaracji VAT za luty. Jak natomiast postępować z korektami? Odpowiedź: W zależności od sytuacji, faktura korygująca powinni Państwo ująć w rozliczeniu za ten sam okres rozliczeniowy, co faktura pierwotna lub za okres, w którym została wystawiona. Sposób rozliczenia faktury korygującej podlega odrębnym zasadom od momentu powstania obowiązku podatkowego od danej sprzedaży. Przepisy o VAT regulują jednak wyłącznie kwestię obniżenia podstawy opodatkowania w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem (art. 29a ust. 13 i ust. 14 ustawy o VAT). Obniżenia podstawy opodatkowania, dokonuje się wówczas pod warunkiem posiadania przez sprzedawcę, uzyskanego przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługobiorca otrzymał fakturę korygującą, potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługobiorcę faktury korygującej po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia sprzedawcę do uwzględnienia faktury korygującej za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskał. 50 pytań i odpowiedzi o VAT 80

81 W konsekwencji sprzedawca dokonuje obniżenia podstawy opodatkowania w rozliczeniu za dany okres, o ile posiada potwierdzenie odbioru faktury korygującej przez nabywcę. Ma to miejsce albo w składanej aktualnie deklaracji, o ile otrzyma je przed terminem jej złożenia, albo w deklaracji za okres, w którym je otrzymał. Proszę pamiętać, że zasada ta nie ma jednak zastosowania m.in. do faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT, w których nie wykazuje się kwoty podatku należnego. Dla rozliczenia faktury korygującej in minus przez spółkę nie będzie zatem konieczne spełnienie warunku uzyskania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę (do którego odwołuje się przepis art. 29a ust. 13 ustawy). O terminie jej rozliczenia nie decyduje również termin uregulowania należności przez nabywcę, który wyznacza moment powstania obowiązku podatkowego od danej sprzedaży. Niewątpliwie jednak w omawianej sytuacji fakturę korygującą spółka powinna ująć w rozliczeniu za okres, w którym wykazała w deklaracji VAT fakturę pierwotną albo w miesiącu wystawienia faktury korygującej, jeżeli nastąpi to już po rozliczeniu faktury pierwotnej. Przykład Załóżmy, że 15 lutego 2015 r. oraz w 3 marca 2015 r. spółka wystawiła faktury korygujące in minus do styczniowych faktur sprzedaży. Należność z obu faktur otrzymała w 20 lutego 2015 r. (moment powstania obowiązku podatkowego). Obie faktury sprzedaży spółka ujęła w deklaracji za luty 2015 roku. Pierwszą z wystawionych faktur korygujących uwzględniła zatem w deklaracji za luty 2015 roku, natomiast drugą w rozliczeniu za marzec 2015 roku. Nie ma konieczności cofania się wstecz do rozliczenia za luty w celu jej zaewidencjonowania. Nieco inaczej sytuacja przedstawia się odnośnie faktur korygujących in plus. Przepisy nie regulują tej kwestii. W praktyce funkcjonuje zasada, że o momencie ujęcia w rozliczeniu faktury korygującej decyduje przyczyna powstania korekty. W sytuacji, gdy wynika ona ze zdarzenia zaistniałego już w chwili wystawienia faktury pierwotnej (np. z pomyłki w cenie), to uznaje się, że faktura korygująca powinna zostać rozliczona w deklaracji za okres, w którym została rozliczona pierwotna faktura. Jeżeli natomiast korekta spowodowana jest przyczynami, które miały miejsce już po świadczeniu usługi (np. podwyższeniem ceny), to obrót powinien zostać skorygowany w deklaracji za ten okres rozliczeniowy, w którym zaistniały przesłanki do wystawienia faktury korygującej (czyli w miesiącu/kwartale jej wystawienia). 50 pytań i odpowiedzi o VAT 81

82 Podstawa prawna: art. 19a ust. 5, art. 29a ust. 13 i 14, art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Magdalena Skalska, specjalista w zakresie VAT Kasa fiskalna 45.Usługi dietetyczne z kasą po przekroczeniu obrotów Pytanie: Zakładam działalność gospodarczą na świadczenie usług dietetycznych. Czy mam obowiązek zakupu kasy fiskalnej? Czy do wysokości obrotu zł jestem zwolniona z posiadania kasy? Odpowiedź: Podatnicy rozpoczynający działalność mają prawo do zwolnienia z obowiązku fiskalizacji, jeśli ich sprzedaż nie przekroczy limitu zł. Jest to jednak limit roczny, rozliczany proporcjonalnie i np. za okres maj-grudzień wynosi zł ( 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie zwolnień od kas rejestrujących). Jeśli opisane w Pani pytani usługi nie są świadczone przez lekarza w ramach opieki medycznej, to będą mogły korzystać ze zwolnienia od fiskalizacji do czasu przekroczenia tego limitu ( 4 pkt 2 lit. f rozporządzenia w sprawie zwolnień od kas rejestrujących). Przepisy rozporządzenia w sprawie zwolnień od kas rejestrujących nie przewidują szczególnego traktowania działalności dietetyków i wyłączenia ich z możliwości skorzystania ze zwolnienia od fiskalizacji. Podstawa prawna: 50 pytań i odpowiedzi o VAT 82

83 3 ust. 1 pkt 2, 4 pkt 2 lit. f rozporządzenia Ministra Finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2014 r. poz. 1544). Krzysztof Klimek, konsultant podatkowy 46. Kasa fiskalna w biurze tłumaczeń jest konieczna Pytanie: Podatnik prowadzi działalność w zakresie tłumaczeń. Obecnie ewidencjonuje sprzedaż dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej na kasie rejestrującej (w latach ubiegłych utracił prawo do zastosowania zwolnienia ze względu na wysokość obrotu).obroty podatnika znacznie spadły, a sprzedaż dla osób fizycznych występuje sporadycznie. Czy w takiej sytuacji podatnik może zrezygnować ze stosowania kasy fiskalnej w 2015 roku? Odpowiedź: Nie, nie jest to możliwe. Obowiązujące obecnie przepisy podobnie jak przepisy wszystkich poprzednich rozporządzeń w tym zakresie zastrzegają, że z tzw. zwolnienie podmiotowego od kas rejestrujących podatnik może korzystać, o ile zwolnienia tego wcześniej nie utracił i nie powstał wobec niego obowiązek ewidencjonowania. Podatnik, który wprowadził kasę do swojej działalności (w związku z powstaniem takiego obowiązku) nie uwolni się od tej kasy do końca swojego bytu prawnego. Podstawa prawna: 3 ust. 2 rozporządzenia ministra finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2014 r. poz. 1544). Jerzy Bagiński, specjalista w zakresie VAT 47. Przy niewielkich obrotach nie ma obowiązku instalowania kasy fiskalnej 50 pytań i odpowiedzi o VAT 83

84 Pytanie: Jesteśmy spółką, która zdecydowaną większość swoich obrotów fakturuje na rzecz odbiorców prowadzących działalność gospodarczą. Obrót brutto na rzecz osób fizycznych w ciągu ostatnich lat, w tym w roku 2014, nie przekroczył zł rocznie. Nie mieliśmy zatem zainstalowanej dotąd kasy fiskalnej. Czy ten obowiązek obejmuje nas w 2015 roku? Odpowiedź: Z treści pytania wynika, że Państwa spółka jest nadal zwolniona podmiotowo z obowiązku ewidencjonowania, a więc nie musi posiadać zainstalowanej kasy rejestrującej. Obowiązek stosowania kas rejestrujących wynika z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT. Przepis ten stanowi, że podatnicy obowiązani są ewidencjonować za pomocą kas rejestrujących sprzedaż dokonywaną na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Istnieją jednak zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania, które od 1 stycznia 2015 r. określa nowe rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku ewidencjonowania. W 2015 roku nadal obowiązuje zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obejmujące podatników, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty zł. Wynika to z 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie zwolnień od kas rejestrujących. Powoduje to, że najprawdopodobniej Państwa spółka jest nadal zwolniona podmiotowo z obowiązku ewidencjonowania, a więc nie musi posiadać zainstalowanej kasy rejestrującej. Proszę jednak zauważyć, że wskazane zwolnienie nie ma zastosowania do tzw. towarów i usług podlegających bezwzględnemu obowiązkowi ewidencjonowania. Jest to o tyle istotne, że katalog towarów i usług podlegających bezwzględnemu obowiązkowi ewidencjonowania został od 1 stycznia 2015 r. istotnie rozszerzony ( 4 rozporządzenia w sprawie zwolnień od kas rejestrujących). A zatem Państwa spółka może pozostać w 2015 r. zwolniona podmiotowi z obowiązku ewidencjonowania tylko, jeżeli nie wykonuje na rzecz osób prywatnych czynności wymienionych w katalogu towarów i usług podlegających bezwzględnemu obowiązkowi ewidencjonowania (oraz nie przekroczy limitu zł). 50 pytań i odpowiedzi o VAT 84

85 Podstawa prawna: art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.), 3 ust. 1 pkt 1 oraz 4 rozporządzenia ministra finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. poz. 1544). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 48. Jedna przenośna kasa dla lekarza wystarczy Pytanie: Czy lekarz prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, który nie zatrudnia pracownika, posiadający trzy gabinety lekarskie może mieć jedną kasę fiskalną (przenośną)? Odpowiedź: Obowiązujące przepisy nakładają obowiązek ewidencjonowania każdej sprzedaży na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej lub rolnika ryczałtowego (chyba że jest to sprzedaż zwolniona z obowiązku ewidencjonowania), a nie posiadania kasy rejestrującej w każdym miejscu, gdzie sprzedaż taka jest dokonywana. W konsekwencji nie ma przeszkód, aby lekarz posiadający trzy gabinety lekarskie posiadał jedną tylko przenośną kasę rejestrującą. Jest to możliwe pod warunkiem, że lekarz jest w stanie za pomocą tej kasy rejestrującej zaewidencjonować każdą sprzedaż na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej lub rolnika ryczałtowego we właściwym momencie). Podstawa prawna: 2-4 oraz 9 rozporządzenia ministra finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. poz. 1544), art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 50 pytań i odpowiedzi o VAT 85

86 49. Naprawa klimatyzacji w samochodach wymaga ewidencji na kasie Pytanie: Czy dla usług budowlanych oraz usług klimatyzacyjnych w samochodach osobowych istnieje obowiązek wprowadzenia kas fiskalnych? Odpowiedź: Usługi budowlane nie są wymienione w obowiązującym od 1 stycznia 2015 r. katalogu czynności podlegających bezwzględnemu obowiązkowi ewidencjonowania. A zatem podatnicy świadczący takie usługi dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych mogą korzystać ze zwolnień z obowiązku ewidencjonowania. W konsekwencji nie zawsze mają obowiązek posiadania kas rejestrujących. Bezwzględnemu obowiązkowi ewidencjonowania podlegają natomiast od 1 stycznia 2015 r. usługi naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów ( 4 pkt 2 lit. c rozporządzenia w sprawie zwolnień od kas rejestrujących). W konsekwencji usługi naprawy klimatyzacji w samochodach świadczone na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych zawsze muszą być ewidencjonowane za pomocą kasy rejestrujące. Podatnicy świadczący takie usługi muszą zatem posiadać zainstalowane kasy rejestrujące. Wyjątek dotyczy podatników świadczących wyłącznie usługi dotyczące klimatyzacji w samochodach, które nie są usługami naprawy pojazdów silnikowych (np. usługi przeglądów klimatyzacji bez ich naprawy czy nabijania klimatyzacji). Podatnicy świadczący tylko takie usługi dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych mogą korzystać ze zwolnień z obowiązku ewidencjonowania, a w konsekwencji nie zawsze mają obowiązek posiadania kas rejestrujących. Podstawa prawna: 2-4 oraz 9 rozporządzenia ministra finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. poz. 1544), 50 pytań i odpowiedzi o VAT 86

87 art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 50. Jednorazowa usługa prawnicza świadczona nieodpłatnie nie wymaga instalacji kasy Pytanie: Prowadzę działalność gospodarczą jako radca prawny, jestem też zatrudniona na etacie jako radca prawny. Działalność prowadzę od paru lat wyłącznie dla firm prowadzących działalność gospodarczą. W kwietniu mam być pełnomocnikiem w sądzie mojego kolegi z pracy, nieodpłatnie. Czy w związku z tym muszę zakupić kasę fiskalną? Jest to jednorazowa czynność. Odpowiedź: Nie, w przedstawionej sytuacji nie musi Pan nabywać kasy rejestrującej. Od 1 stycznia 2015 r. (z okresem przejściowym, który dla większości podatników zakończył się z końcem lutego 2015 r.) obowiązuje rozszerzony katalog czynności podlegających obowiązkowi ewidencjonowania. Do czynności takich należą obecnie, między innymi, świadczenie usług prawniczych ( 4 pkt 2 lit. g rozporządzenie w sprawie zwolnień od kas rejestrujących), w tym podlegające opodatkowaniu nieodpłatne świadczenie usług prawniczych (wyłączenie stosowania zwolnień z obowiązku ewidencjonowania obejmujące usługi prawnicze dotyczy również zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obejmującego podlegające opodatkowaniu czynności nieodpłatne). Mając to na uwadze wskazać pragnę, że na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. W zakresie tym nieodpłatne świadczenie usług przez podatników podlega zatem opodatkowaniu VAT. W świetle przytoczonego przepisu za świadczenie usług do celów działalności gospodarczej uważa się, między innymi, usługi prawnicze dla dobra publicznego (łac. pro bono publico), 50 pytań i odpowiedzi o VAT 87

88 które NSA w wyroku z 23 marca 2010 r. (sygn. I FSK 326/09) uznał za niepodlegające opodatkowaniu świadczenie usług do celów działalności gospodarczej podatnika. Co istotne, stanowisko to zaakceptowały organy podatkowe (zob. przykładowo interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 27 marca 2013 r., nr ITPP1/443-13/13/AP). Gdyby zatem świadczoną dla kolei usługę można było uznać za świadczoną dla dobra publicznego, nie podlegałaby ona opodatkowaniu VAT, a w konsekwencji nie wchodziłaby w grę konieczność ewidencjonowania jej za pomocą kasy rejestrującej. W przeciwnym razie nieodpłatne świadczenie przez Panią usługi prawniczej dla kolegi (reprezentowanie go w sądzie) najprawdopodobniej będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Podstawą opodatkowania będzie koszt świadczenia tych usług (art. 29a ust. 5 ustawy o VAT), przy czym według mnie przy szacowaniu tego kosztu musi Pani uwzględniać tylko wydatki uprawniające Panią do odliczania VAT (zob. wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 26 września 1996 r. w sprawie C-230/94 oraz z 14 września 2006 r. w sprawie C-72/05). Nie będzie to jednak oznaczać, że musi Pan instalować kasę rejestrującą. Jak bowiem stanowi 9 ust. 6 rozporządzenie w sprawie zwolnień od kas rejestrujących, w przypadku podatników rozpoczynających po 31 grudnia 2014 r. świadczenie usług, o których mowa w 4 pkt 2 lit. c-j rozporządzenia (w tym usług prawniczych), którzy przed wykonaniem takiej usługi nie dokonywali sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, świadczenie tych usług jest zwolnione z obowiązku ewidencjonowania przez okres dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym wykonano taką usługę. Brzmienie tego przepisu powoduje, że jeszcze przez ponad dwa miesiące od dnia wykonania usługi prawniczej (zapewne od dnia zakończenia sprawy, w której go Pani reprezentuje) dla kolei będzie Pani zwolniona z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących. Dopiero ewentualną usługę prawniczą wykonaną dla osoby prywatnej po upływie tego terminu będzie Pani zobowiązana zaewidencjonować za pomocą kasy rejestrującej (a w konsekwencji wcześniej nabyć taką kasę). 50 pytań i odpowiedzi o VAT 88

89 Podstawa prawna: art. 8 ust. 2 pkt 2, art. 29a ust. 5 oraz art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz ze zm.), 4 pkt 2 lit. g oraz 9 ust. 6 rozporządzenia ministra finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. poz. 1544). Tomasz Krywan, doradca podatkowy 50 pytań i odpowiedzi o VAT 89

90 50 pytań i odpowiedzi o VAT 90