Nowa klasyfikacja gruntów według normy PN-EN ISO

Transkrypt

1 geotechnika Nowa klasyfikacja gruntów według normy PN-EN ISO 44 GEOINŻYNIERIA drogi mosty tunele 04/2006 (11)

2 Mosty podwieszone w Polsce historia, stan Fot. 1. Kładka nad Dunajcem w Sromowcach Niżnych. W Polsce pierwszy most podwieszony (kładkę dla pieszych) zbudowano według projektu Józefa Szulca i Włodzimierza Główczaka [4] w roku 1959 przez Dunajec w Tylmanowej. Dalsze realizacje to przeważnie kładki lub nieduże mosty drogowe, jak np. w Dębicy (1960), Tylmanowej (1961), Ustroniu )1969), Warszawie (1972), Mikołajkach (1976), Sieradzu (1979), Bydgoszczy (1979), itd. W tab. 1 zestawiono w porządku chronologicznym powstałe w Polsce obiekty podwieszone w okresie W początkowym okresie wielki wkład we wdrożenie do polskiego mostownictwa konstrukcji tego typu wniosła Pracownia Projektowa Krakowskiego Przedsiębiorstwa Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych MOSTOSTAL M5 w Krakowie. Za Fot. 3. Kładka w Mszczonowie Fot. 2. Obiekty podwieszane typu landmark (od góry): wiadukt w ciągu ul. Obornickiej w Poznaniu, kładka nad S1 we Wrzosowej, kładka nad A4 w Rudzie Śląskiej, most nad Nysą Kłodzką w Skorogoszczy (wizualizacja). 60 GEOINŻYNIERIA drogi mosty tunele 04/2006 (11)

3 obecny i perspektywy rozwoju Fot. 4. Wiadukt nad ul. Robotniczą we Wrocławiu polskich pionierów konstrukcji podwieszonych należy uznać pracowników tej pracowni, J. Szulca i Wł. Główczaka. Pierwsze obiekty to konstrukcje [4] całkowicie stalowe, często z pomostami drewnianymi. Jedynym wyjątkiem jest żelbetowy pylon kładki w Ustroniu (1969). Oceniając osiągnięcia tamtego okresu (rys. 2), należy podkreślić, że pierwszy nowoczesny most podwieszony powstał w Strömsund zaledwie 4 lata wcześniej. Szkoda, że osiągnięcia tego pionierskiego okresu nie zostały rozpowszechnione w Polsce i na świecie. Pierwsze polskie zastosowania żelbetu lub betonu sprężonego na przęsła obiektów podwieszonych to realizacja następujących kładek dla pieszych (rys. 3): Fot. 5. Technologie stosowane do budowy polskich mostów podwieszonych. GEOINŻYNIERIA drogi mosty tunele 04/2006 (11) 61

4 nad ulicą Wilczą w Szczecinie (1999), obiekt z przęsłami żelbetowymi, zaprojektowany przez K. Żółtowskiego [10]; w Będzinie (1999), obiekt o przęsłach z betonu sprężonego wykonany według projektu S. Jendrzejka; trzy kładki nad autostradą A4 (2000) o pomostach z betonu sprężonego [1], zaprojektowane przez ZB-P MOSTY-Wrocław. W pierwszych kilkunastu realizacjach do podwieszania stosowano wielowarstwowo zwite liny stalowe polskiej produkcji. Stan obecny Na przełomie tysiącleci wybudowano w Polsce kilka nowoczesnych, ciekawych architektonicznie, podwieszonych kładek dla pieszych. Niektóre z nich pokazano na rys. 3 W roku 2005 w Polsce było ponad 30 obiektów mostowych o konstrukcji podwieszonej. W tab. 2 zestawiono największe podwieszone konstrukcje mostowe ([3], [5], [6], [7], [8], [9]) zbudowane w Polsce. Na rys. 1 i 4 pokazano największe obecnie (rok 2005) mosty podwieszone w kraju: Świętokrzyski w Warszawie, III Tysiąclecia im. Jana Pawła II w Gdańsku, Siekierkowski w Warszawie, Milenijny we Wrocławiu oraz przez Wisłę w Płocku. Trzy pierwsze mosty mają żelbetowe pylony i przęsła o konstrukcji zespolonej. Most w Płocku wykonany został jako konstrukcja całkowicie stalowa, a most wrocławski ma przęsła i pylony betonowe. Most Siekierkowski w Warszawie i III Tysiąclecia im. Jana Pawła II w Gdańsku, to konstrukcje wykonane według polskich projektów. Należy podkreślić, że w okresie kilku lat ( ) powstało w Polsce 5 dużych mostów podwieszonych. Porównywalną liczbę dużych mostów podwieszonych w ostatnim okresie wybudowano tylko w Chinach. Wymienione mosty zostały wzniesione przy zastosowaniu różnych technologii: most Świętokrzyski [5] i Siekierkowski [11] zmontowano nasuwając ustroje nośne. Stosowano podpory montażowe. W przypadku mostu Siekierkowskiego nasuwano konstrukcję stalową razem ze współpracującą płytą żelbetową; mostu III tysiąclecia im. Jana Pawła II [7], montowano przęsło nurtowe, wspornikowo podnosząc z barek segmenty długości 12 m i masie 200 t (segmenty miały wykonaną płytę żelbetową); przęsło nurtowe mostu w Płocku wykonano metodą montażu wspornikowego [13] podnoszono z barki segmenty o długości 22,50 m i masie do 250 t. Tablica 2. Największe mosty podwieszone w Polsce* (stan w roku 2004). * W roku 1976 rozpoczęto budowę mostu Toruńskiego w Warszawie o konstrukcji podwieszonej i rozpiętości głównego przęsła 240 m; budowę tą przerwano w roku 1977 zamieniając projekt na belkowy. ** Wysokość pylonów stalowych mierzona od górnej powierzchni betonowego trzonu filarów. most Milenijny we Wrocławiu [8,12] wybudowano metodą betonowania wspornikowego, stosując segmenty długości 10,55 m. Wszystkie pylony polskich dużych mostów, oprócz mostu w Płocku, wykonano z żelbetu, stosując nawet beton klasy B-60. Na podwieszenie użyto głównie kabli z nil 7 5. Tylko w moście Świętokrzyskim zastosowano wanty z drutów prostych. Budowa i projektowanie odbyły się przy zaangażowaniu nadzorów naukowych. Dla mostu III Tysiąclecia im. Jana Pawła II i mostu Siekierkowakiego wykonano szczegółowe analizy oddziaływania wiatru na te obiekty. Rys. 1. Przekroje poprzeczne i widoki lub wizualizacje polskich mostów: a) Świętokrzyski w Warszawie, b) III Tysiąclecia im. Jana Pawła II w Gdańsku, c) Siekierkowski w Warszawie, d) Tysiąclecia we Wrocławiu, e) przez Wisłę w Płocku Rys. 2. Wybrane polskie realizacje z lat Fot. 6. Wiadukt nad autostradą A4 62 GEOINŻYNIERIA drogi mosty tunele 04/2006 (11)

5 Lp Lokalizacja lub nazwa obiektu I Kładka przez Dunajec w Tylmanowej Kładka przez Wisłokę pod Dębicą II Kładka przez Dunajec w Tylmanowej Kładka przez Wisłę w Ustroniu Kładka nad ul. Jagielońską w Warszawie Kładka dla pieszych w Mikołajkach Most przez Wartę w Sieradzu Kładka dla pieszych przez Brdę w Bydgoszczy Kładka dla pieszych nad Odrą w Raciborzu Kładka nad ulicą Opolską w Krakowie Most przez Wkrę w Goławicach IV Kładka przez Dunajec w Tylmanowej Akwedukt nad Wisłą w Krakowie Kładka przez Wisłok w Rzeszowie Tab.1. Pierwsze podwieszone obiekty mostowe w Polsce. Rozpiętości przęseł w m Liczba pylonów 78, ,00+60,00+18,00 2 Projekt J.Szulc Wł.Główczak PPKPKSiUP MOSTOSTAL Kraków A.Mika PPKPKSiUP MOSTOSTAL Kraków Rok ukończenia budowy ,00 2 BIPROSTAL Kraków ,42+44,90+10,75 2 2x32,00+11, ,50+28,00 1 A. Jarominiak J.M. Grycz H. Czudek J. Cebulok K. Cywiński W.Witkowski TRANSPROJEKT Warszawa R.Piekarski W.Humięcki WPKSiUP Warszawa ,13+75,88+3x19,00 1 Z.Holtoś Płockie PRM ,00+50,00+16,00 2 T.Kabat Biuro Projektów Budownictwa Przemysłowego w Bydgoszczy 53,35+34,75 1 Brak danych 2x39, ,00+20,00+65, ,50+72,00+21, ,00+156,00+39,00+40, ,00 2 Wł.Główczak W.Grygowski COBPKM MOSTO- STAL COM Warszawa Oddział Kraków Z.Białobrzeski K.Gej J.Żelaśkiewicz W.Grygowski COBPKM MOSTOSTAL COM Warszawa Oddział Kraków W. Główczak MOSTOSTAL Kraków A.Brudkowski COBPKM MOSTOSTAL COM 1979 Prawdopodobnie około roku Perspektywy Na podstawie przeglądu ostatnich realizacji i projektów czekających na urzeczywistnienie (rys. 1, 4; fot. 2, 5) można stwierdzić, że: - w Polsce zostały opanowane różne technologie wznoszenia mostów podwieszonych; montaż i betonowanie wspornikowe, nasuwanie podłużne oraz montaż i betonowanie na rusztowaniach; - stosowano różne rozwiązania konstrukcyjne i materiały; - opracowano metody monitoringu procesu budowy i eksploatacji; - dysponujemy dość liczną kadrą inżynierów mających doświadczenie projektowe i realizacyjne w obszarze mostów podwieszonych; - pojawiają się nowe ciekawe architektoniczne projekty (fot. 4); - istnieje przychylność inwestorów dla stosowania konstrukcji podwieszonych. Wydaje się, że w najbliższych latach zostanie w Polsce wybudowanych wiele mostów i kładek oryginalnie ukształtowanych o konstrukcji podwieszonej. LITERATURA [1] BILISZCZUK J., MACHELSKI Cz., ONYSYK J., WĘGRZY- NIAK M., PRABUCKI P.: Kładki dla pieszych jako punkty orientacyjne na autostradzie. Inżynieria i Budownictwo, nr 11/2001. [2] BILISZCZUK J. i inni: Examples of new buit footbridge in Poland. Design and dynamic behaviour of footbridges. Footbridge Proceedings. Paris, November 20-22, [3] FILIPIUK S., STEFANOWSKI T., BILISZCZUK J.: Projekt mostu Siekierkowskiego w Warszawie. Inżynieria i Budownictwo, nr 9/1999. [4] GŁÓWCZAK W.: Wiszące i podwieszone kładki w Południowej Małopolsce. Monografia. Projektowanie, budowa i estetyka kładek dla pieszych. Politechnika Krakowska. Wydawnictwo Katedry Budowy Mostów i Tuneli PK. Kraków GEOINŻYNIERIA drogi mosty tunele 04/2006 (11) 63

6 Lp Nazwa mostu Most przez Wisłę w Płocku Most Siekierkowski nad Wisłą w Warszawie Most III Tysiąclecia im. Jana Pawła II w Gdańsku Most Świętokrzyski nad Wisłą w Warszawie Akwedukt nad Wisłą w Krakowie Most Tysiąclecia we Wrocławiu Rozpiętość najdłuższego przęsła w [m] Wysokość pylonu w [m] Materiał konstrukcji przęseł Materiał konstrukcji pylonów ,70 ** stal stal , , ,50 Tab. 2. Największe mosty podwieszone w Polsce* (stan w roku 2004). stal+beton(konstrukcja zespolona) stal+beton (konstrukcja zespolona) stal+beton(konstrukcja zespolona) beton beton beton 156 ~ 40 ** stal stal ,00 beton beton Projektant N.Hajdin B.Stipanic J. Krawczyk Budoplan Płock S.Filipiuk T.Stefanowski E.Kordek H.Olczyk Transprojekt Gdańsk K.Wąchalski M.Sudak J.Kamiński A.Turkowski M.Pellowski BP Budownictwa Komunalnego Gdańsk A.Czapski P.Pulkkinen BMJ Group W. Główczak MOSTOSTAL Kraków P.Wanecki R.Meichtry BBR Rok zakoń-czenia budowy Lp. Nazwa obiektu Element mostu Klasa zastosowanego betonu Rok zakończenia budowy 1. Most Świętokrzyski w Warszawie Pylon Płyta pomostu B50 B Most III Tysiąclecia im. Jana- -Pawła II w Gdańsku Nogi pylonu Górna część pylonu Płyta pomostu B50 B60 B Most Siekierkowski w Warszawie Pylony Płyta pomostu B60 B Most Tysiąclecia we Wrocławiu (część podwieszona) Tab. 3. Klasa betonu zastosowanego w polskich mostach podwieszonych. Ustrój nośny i pylony B [5] KACZMARZYK T.: Budowa mostu Świętokrzyskiego w Warszawie. Mosty: projektowanie, budowa, utrzymanie. Konferencja Naukowa Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN i Komitetu Nauki PZiTB, Krynica 99. Wrocław [6] KRAWCZYK J., PAWELSKI S., BILISZCZUK J.: Rozpoczęcie budowy największego w Polsce mostu podwieszonego. Inżynieria i Budownictwo, nr 4/2003. [7] Most III Tysiąclecia im. Jana Pawła II w Gdańsku (praca zbiorowa pod redakcją J. Biliszczuka). Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne. Gdańsk-Metz-Łódż-Wrocław [8] WANECKI P.: O projekcie nowego mostu przez Odrę we Wrocławiu. Inżynieria i Budownictwo, nr 9/2003. [9] WĄCHALSKI K., SOBCZYK M.: Most przez Martwą Wisłę w ciągu Trasy Sucharskiego w Gdańsku. Inżynieria i Budownictwo, nr 6/1998. [10] ŻÓŁTOWSKI K.: Kładka dla pieszych nad ulicą Wilczą w Szczecinie. Konferencja naukowo-techniczna, Mosty w drodze do XXI wieku. Wydział Budownictwa Lądowego Politechniki Gdańskiej. Wrocław [11] Budowa mostu Siekierkowskiego w Warszawie (praca zbiorowa pod redakcją S. Filipiuka). QAX Manufaktura Wydawnicza, Gdańsk-Bydgoszcz [12] Budowa mostu Tysiąclecia we Wrocławiu. Skanska, Wrocław [13] PAWELSKI S., LEWIŃSKI J., RUDZE J.: Montaż wspornikowy nurtowego przęsła drogowego mostu podwieszonego przez Wisłę w Płocku. Inżynieria i Budownictwo, nr 4/ GEOINŻYNIERIA drogi mosty tunele 04/2006 (11)

7 Rys. 3. Przykłady współczesnych kładek dla pieszych zrealizowanych w Polsce na przełomie tysiącleci. Rys. 4. Największe mosty podwieszone w Polsce. autorprof. dr hab. inż. Jan Biliszczuk mgr inż. Wojciech Barcik Politechnika Wrocławska GEOINŻYNIERIA drogi mosty tunele 04/2006 (11) 65