CZERWONA KOLUMNA STIUKOWA PAŁAC NA WYSPIE JADALNIA KRÓLEWSKA MUZEUM ŁAZIENKI KRÓLEWSKIE STIUK, KONSTRUKCJA DREWNIANA

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 Programy prac konserwatorskich Lista 11 kolumn stiukowych z Pałacu na Wyspie do konserwacji 1. Czerwona kolumna stiukowa z Jadalni 2. Czarna kanelurowana kolumna stiukowa z Galerii Obrazów 3. Dwie białe kolumny stiukowe z Gabinetu Pracy Króla 4. Dwie żółte kolumny stiukowe z Kaplicy 5. Dwie zielone kolumny stiukowe z Pokoju Portretowego 6. Dwie białe kolumny stiukowe z Sali Salomona 7. Biały filar stiukowy z Małej Galerii CZERWONA KOLUMNA STIUKOWA JADALNIA KRÓLEWSKA Czerwona kolumna stiukowa, która znajduje się w Jadalni Królewskiej, jest przeznaczona do pełnienia funkcji ekspozytora. Na kolumnie ustawione jest marmurowe popiersie Diany autorstwa Jean a Antoine Houdon a. W latach Pałac na Wyspie wraz ze swoim najbliższym otoczeniem był poddany pełnej i kompleksowej konserwacji. W przybliżonym okresie przeprowadzono także całkowitą i gruntowną konserwację pałacowych zbiorów sztuki i rzemiosła artystycznego. Ściany Jadalni, podobnie jak opisywana kolumna, pokryte są również stiukiem. Stiuki ze ścian Jadalni zostały także zakonserwowane. Mając na uwadze powyższe uwarunkowania proponuje się wykonanie pełnej konserwacji kolumny stiukowej (podobnie jak jej otoczenie) z optymalnym uwzględnieniem jej walorów dekoracyjnych i estetycznych. Równie istotnym celem prac konserwatorskich będzie ochrona obiektu przed następstwami procesów niszczących w przyszłości. W celu osiągnięcia wymienionych zadań konieczne jest usunięcie z powierzchni obiektu starych warstw ochronnych, a także wszelkich zabrudzeń i zanieczyszczeń zespolonych trwale z podłożem. W miejscach ubytków nieodzowne jest wykonanie nowych wypełnień na podstawie materiałów z których wykonano oryginał. Należy także przywrócić poler w miejscach gdzie doszło do jego zaniku i uszkodzenia. Ze względu na potrzebę zabezpieczenia kolumny przed dostępem substancji szkodliwych, jej powierzchnie należy pokryć powłoką ochronną. Zakres prac konserwatorskich, a także rodzaj zastosowanych materiałów powinny być w miarę możliwości być zbliżone do rozwiązań, jakie wykorzystano podczas ostatnich konserwacji obiektów stiukowych znajdujących się w Pałacu na Wyspie. Zapewniałoby to jednorodność technologiczną obiektów należących do tej samej grupy. Ułatwiałoby także wykonywanie ewentualnych prac naprawczych i interwencyjnych oraz upraszczałoby

2 prowadzenie odpowiedniej profilaktyki. Również starzenie się obiektów miałoby wówczas bardziej jednolity przebieg. 1. Sporządzenie dokumentacji opisowej i fotograficznej, która obrazuje stan zachowania obiektu przed przystąpieniem do prac konserwatorskich. 2. Prowadzenie na bieżąco dokumentacji fotograficznej i opisowej, które przedstawiają postęp prac konserwatorskich. Prace dokumentacyjne należy prowadzić według ustalonego schematu. 3. Pobranie reprezentatywnych próbek materiałów. Oznaczenie na tej podstawie składu jakościowego obiektu. (określenie spoiw i pigmentów oraz ewentualnych powłok ochronnych). Sporządzenie w oparciu o rezultaty badań stratygrafii obiektu. 4. Wykonanie prób na usuwanie zabrudzeń, zanieczyszczeń oraz dotychczasowych powłok ochronnych przy zastosowaniu metod chemicznych i fizycznych, np., środki powierzchniowo czynne, rozpuszczalniki organiczne, pasta samowulkanizująca, która wiąże zabrudzenia. 5. Oczyszczenie powierzchni stiuku za pomocą najbardziej efektywnych metod wyłonionych na etapie przeprowadzania testów. Proces oczyszczania należy przeprowadzić w sposób kontrolowany, ze względu na specyfikę materiału stiukowego oraz ze względu na ryzyko uszkodzenia poleru. 6. Oczyszczenie odkrytego fragmentu drewnianej konstrukcji, który znajduje się na dolnej płaszczyźnie obiektu. W razie potrzeby dezynfekcja odpowiednio dobranym preparatem biobójczym do drewna. 7. Usunięcie starych wypełnień przy użyciu metod mechanicznych. 8. Skonsolidowanie odspojonych fragmentów przy wykorzystaniu syntetycznego spoiwa iniekcyjnego. 9. Wykonanie uzupełnień ubytków w oparciu o tradycyjną masę stiukową oraz zestaw odpowiednio dobranych pigmentów. 10. Usunięcie nadmiaru uzupełnień metodami obróbki mechanicznej. 11. Przeprowadzenie prób związanych z odtworzeniem utraconego poleru na powierzchni stiuków. Próby należy wykonać przy użyciu miałkich środków polerskich. 12. Przywrócenie stiukowi poleru w miejscach ich zaniku, a także naniesienie poleru na powierzchnie uzupełnień za pomocą najskuteczniejszej metody, lub zespołu metod wytypowanych na podstawie przeprowadzonych poprzednio prób. Prace należy wykonywać do momentu osiągnięcia odpowiedniego efektu. 13. Zabezpieczenie powierzchni obiektu przed wpływem czynników niszczących poprzez naniesienie na powierzchnię kolumny warstwy wosku mikrokrystalicznego. Konieczne jest zapolerowanie powłoki mikrowosku po odparowaniu rozpuszczalnika. 14. Zakończenie prac związanych z dokumentacją konserwatorską (część opisowa i fotograficzna).

3 CZARNA, KANELUROWANA KOLUMNA STIUKOWA GALERIA OBRAZÓW Czarna, kanelurowana kolumna stiukowa znajduje się we wschodniej części Galerii Obrazów. Jest przeznaczona do pełnienia funkcji ekspozytora. Na kolumnie prezentowane jest marmurowe popiersie Apolla. W latach przeprowadzono pełną i całościową konserwację Pałacu na Wyspie wraz z jego otoczeniem. W przybliżonym okresie czasu dokonano także gruntownej konserwacji pałacowych zbiorów sztuki i rzemiosła artystycznego. Opisywana kolumna należy do zespołu trzech bliźniaczych kolumn i jako jedyna nie została poddana pracom konserwatorskim. Pozostałe, zakonserwowane kolumny znajdują się także w Galerii Obrazów. W odniesieniu do powyższych okoliczności proponuje się wykonanie pełnej konserwacji kolumny stiukowej (podobnie jak jej otoczenie). Prace konserwatorskie powinny mieć na względzie maksymalne odzyskanie walorów dekoracyjnych i estetycznych stiuku, tak jak w przypadku zakonserwowanych wcześniej identycznych kolumn. Równie istotnym celem prac konserwatorskich będzie ochrona obiektu przed skutkami i następstwami procesów niszczących w przyszłości. Aby osiągnąć wymienione cele z powierzchni obiektu należy usunąć stare powłoki ochronne oraz zabrudzenia i zanieczyszczenia. W miejscach ubytków konieczne jest wykonanie nowych wypełnień w oparciu o materiały z których wykonano oryginał. Nieodzowne jest także odtworzenie poleru, który jest znaczącym elementem obiektów stiukowych. Ze względu na konieczność zabezpieczenia kolumny przed dostępem substancji szkodliwych, jej powierzchnie należy pokryć powłoką ochronną. Zakres prac konserwatorskich, a także jakość użytych materiałów powinny w miarę możliwości być zbliżone do rozwiązań, które wykorzystano podczas ostatnich konserwacji obiektów stiukowych w Pałacu na Wyspie. Zapewniałoby to jednorodność technologiczną obiektów należących do tej kategorii. Ułatwiałoby także prowadzenie ewentualnych prac naprawczych i interwencyjnych oraz upraszczałoby utrzymywanie odpowiedniej profilaktyki. Także starzenie się obiektów miałoby wówczas bardziej jednolity charakter. 1. Sporządzenie dokumentacji opisowej i fotograficznej, która obrazuje stan zachowania obiektu przed przystąpieniem do prac konserwatorskich. 2. Prowadzenie na bieżąco dokumentacji fotograficznej i opisowej, które dotyczą przebiegu działań konserwatorskich. Prace dokumentacyjne należy prowadzić według ustalonych wzorców. 3. Pobranie reprezentatywnych próbek materiałów ze stiuków. Określenie na ich podstawie składu jakościowego obiektu. (oznaczenie spoiw i pigmentów oraz

4 ewentualnych powłok ochronnych). Opracowanie w oparciu o wyniki badań stratygrafii obiektu. 4. Wykonanie prób na usuwanie zabrudzeń i zanieczyszczeń oraz poprzednich powłok ochronnych przy zastosowaniu metod chemicznych i fizycznych, np., środki powierzchniowo czynne, rozpuszczalniki organiczne, pasta samowulkanizująca, która wiąże zabrudzenia. 5. Oczyszczenie powierzchni stiuku za pomocą najbardziej efektywnych metod wytypowanych podczas przeprowadzonych testów. Proces oczyszczania należy przeprowadzić w sposób kontrolowany, ze względu na specyfikę materiału stiukowego oraz ze względu na ryzyko uszkodzenia poleru. 6. Oczyszczenie odkrytego fragmentu drewnianej konstrukcji, który znajduje się na dolnej płaszczyźnie obiektu. W razie konieczności dezynfekcja odpowiednim preparatem biobójczym do drewna. 7. Usunięcie starych uzupełnień przy wykorzystaniu metod mechanicznych. 8. Konsolidacja odspojonych fragmentów przy użyciu syntetycznego spoiwa iniekcyjnego. 9. Wykonanie uzupełnień ubytków na podstawie tradycyjnej masy stiukowej i odpowiednio dobranych pigmentów. 10. Usunięcie nadmiaru wypełnień metodami obróbki mechanicznej. 11. Przeprowadzenie prób związanych z odzyskiwaniem utraconego poleru na powierzchni stiuków. Próby należy przeprowadzić przy użyciu miałkich środków polerskich. 12. Przywrócenie stiukowi poleru w miejscach zmatowień, a także nadanie poleru na powierzchniach uzupełnień za pomocą najskuteczniejszej metody, lub zespołu metod wyłonionych na podstawie przeprowadzonych poprzednio prób. Prace należy wykonywać do momentu osiągnięcia odpowiedniego efektu wizualnego. 13. Zabezpieczenie powierzchni obiektu przed wpływem czynników niszczących poprzez naniesienie na powierzchnię kolumny warstwy wosku mikrokrystalicznego. Powłokę mikrowosku po odparowaniu rozpuszczalnika należy zapolerować. 14. Zakończenie prac związanych z dokumentacją konserwatorską (część opisowa i fotograficzna). BIAŁY FILAR STIUKOWY MAŁA GALERIA Biały, stiukowy filar o kwadratowym przekroju przeznaczony jest do pełnienia funkcji ekspozytora. Znajduje się w Małej Galerii na pierwszym piętrze Pałacu na Wyspie. Na filarze prezentowany jest zegar w formie figury Chronosa. W latach dokonano pełnej i całościowej konserwacji Pałacu na Wyspie wraz z jego otoczeniem. W przybliżonym okresie

5 przeprowadzono także gruntowną konserwację pałacowych zbiorów sztuki i rzemiosła artystycznego. Posążek Chronosa stojący na tym filarze jest także zakonserwowany. Wobec powyższych okoliczności proponuje się wykonanie pełnej konserwacji stiukowego filara (podobnie jak jego otoczenie). Prace konserwatorskie powinny uwzględniać optymalne odzyskanie walorów dekoracyjnych i estetycznych stiuku. Jakościowym odnośnikiem może być tu figura Chronosa, która wieńczy filar. Równoważnym celem prac konserwatorskich będzie także ochrona obiektu przed skutkami procesów niszczących w przyszłości. W celu zrealizowania wytyczonych powyżej zadań z powierzchni filara należy usunąć stare powłoki ochronne oraz wszelkie zabrudzenia i zanieczyszczenia. W miejscach ubytków konieczne jest naniesienie uzupełnień na bazie materiałów z których wykonano oryginał. Nieodzowne jest także odzyskanie poleru, który stanowi ważny element obiektów stiukowych. Ze względu na konieczność zabezpieczenia filara przed dostępem substancji szkodliwych, jego płaszczyzny należy powlec powłoką ochronną. Zakres prac konserwatorskich jak również jakość użytych materiałów powinny w miarę możliwości być zbliżone do rozwiązań, które wykorzystano podczas prowadzenia poprzednich konserwacji stiuków w Pałacu na Wyspie. Zapewniałoby to jednorodność technologiczną obiektów przynależnych do tej samej grupy. Ułatwiałoby także wykonywanie ewentualnych prac naprawczych i interwencyjnych oraz upraszczałoby prowadzenie profilaktyki konserwatorskiej. Także procesy starzeniowe zachodzące na obiektach miałyby wówczas bardziej jednolity charakter. 1. Sporządzenie dokumentacji opisowej i fotograficznej, która przedstawia stan zachowania obiektu przed konserwacją. 2. Bieżące prowadzenie dokumentacji fotograficznej i opisowej, które obrazują przebieg działań konserwatorskich. Prace dokumentacyjne należy prowadzić według obowiązującego schematu. 3. Pobranie reprezentatywnych próbek materiałów ze stiuku. Oznaczenie na ich podstawie składu jakościowego obiektu. (oznaczenie spoiw i pigmentów oraz ewentualnych powłok ochronnych). Opracowanie w oparciu o wyniki badań stratygrafii obiektu. 4. Wykonanie prób na usuwanie zabrudzeń i zanieczyszczeń oraz poprzednich powłok ochronnych przy zastosowaniu metod chemicznych i fizycznych, np., środki powierzchniowo czynne, rozpuszczalniki organiczne, pasta samowulkanizująca, która wiąże zabrudzenia. 5. Oczyszczenie powierzchni stiuku za pomocą najbardziej efektywnych i bezpiecznych metod wytypowanych podczas przeprowadzonych testów. Proces oczyszczania należy przeprowadzić w sposób kontrolowany, ze względu na specyfikę materiału stiukowego oraz ze względu na ryzyko uszkodzenia poleru. 6. Oczyszczenie odkrytego fragmentu drewnianej konstrukcji, który znajduje się na spodzie obiektu. W razie konieczności wykonanie dezynfekcji odpowiednim preparatem biobójczym do drewna. 7. Usunięcie starych uzupełnień przy użyciu metod mechanicznych.

6 8. Konsolidacja odspojonych fragmentów przy zastosowaniu syntetycznego spoiwa iniekcyjnego. 9. Wykonanie uzupełnień ubytków w oparciu o tradycyjną masę stiukową oraz odpowiednio dobrane pigmenty. 10. Usunięcie nadkładu uzupełnień metodami obróbki mechanicznej. 11. Przeprowadzenie prób dotyczących odtwarzania utraconego poleru na powierzchni stiuków. Próby należy przeprowadzić przy użyciu miałkich środków polerskich. 12. Przywrócenie stiukowi poleru w miejscach zmatowień, a także nadanie poleru na powierzchniach uzupełnień za pomocą najbardziej skutecznej metody, lub zespołu metod wyłonionych na podstawie wykonanych uprzednio prób. Prace należy prowadzić do momentu osiągnięcia odpowiedniego efektu. 13. Zabezpieczenie powierzchni obiektu przed wpływem czynników niszczących poprzez nałożenie na powierzchnię filara warstwy wosku mikrokrystalicznego. Konieczne jest wypolerowanie powłoki mikrowosku. Czynność tą należy przeprowadzić po odparowaniu rozpuszczalnika. 14. Zakończenie prac związanych z dokumentacją konserwatorską (część opisowa i fotograficzna). DWIE BIAŁE KOLUMNY STIUKOWE SALA SALOMONA Dwie białe, stiukowe kolumny znajdujące się w Sali Salomona, sprawują funkcję ekspozytorów dla dwóch marmurowych putt autorstwa Andre Le Brun a. W latach Pałac na Wyspie wraz ze swym najbliższym otoczeniem został poddany kompleksowej i całościowej konserwacji. Gruntownej konserwacji poddano także mieszczące się w Pałacu zbiory sztuki i rzemiosła. Ściany Sali Salomona, tak jak kolumny, pokryte są białym stiukiem. Stiuk na ścianach został zakonserwowany. Ze względu na przytoczone powyżej uwarunkowania zaleca się wykonanie pełnej konserwacji dwóch kolumn stiukowych. Prace konserwatorskie powinny koncentrować się na optymalnym odzyskaniu walorów dekoracyjnych i estetycznych obiektów. Oprócz tego równorzędnym zadaniem realizacji konserwatorskiej będzie ochrona powierzchni stiuków przed wpływem procesów niszczących w przyszłości. W celu uzyskania wymienionych powyżej wytycznych konieczne jest oczyszczenie powierzchni obiektu z zalegających zabrudzeń i nawarstwień. Niezbędne jest także wykonanie nowych wypełnień bazując na materiałach z których wykonano oryginały. Niezbędne jest także utrzymanie, bądź odtworzenie pierwotnego poleru, który jest integralnym elementem obiektów stiukowych. Ze względu na potrzebę ochrony stiukowych kolumn przed dostępem substancji szkodliwych, ich powierzchnie należy pokryć powłoką zabezpieczającą.

7 Metodyka prac konserwatorskich oraz jakość użytych materiałów powinny być w miarę możliwości zbliżone do rozwiązań wykorzystanych podczas konserwacji innych obiektów stiukowych, znajdujących się w Pałacu na Wyspie, które przeprowadzono w niedawnym czasie. Zasada ta gwarantowałaby spójność technologiczną wszystkich obiektów należących do tej kategorii. Ułatwiałoby to również przeprowadzanie ewentualnych napraw i działań interwencyjnych oraz upraszczałoby prowadzenie stosownej profilaktyki. Procesy starzeniowe zachodzące na obiektach byłyby wówczas bardziej przewidywalne i ujednolicone. 1. Opracowanie dokumentacji opisowej i fotograficznej przedstawiającej stan zachowania obiektu przed konserwacją. 2. Prowadzenie na bieżąco dokumentacji fotograficznej i opisowej obrazującej przebieg prac konserwatorskich. Prace dokumentacyjne należy prowadzić według obowiązujących wzorców. 3. Pobranie próbek materiałowych z obiektów oraz przeprowadzenie na ich podstawie badań analitycznych określających skład jakościowy konserwowanych stiuków (oznaczenie spoiw i pigmentów, ewentualne powłoki ochronne). Opracowanie stratygrafii obiektów. 4. Wykonanie prób dotyczących sposobów oczyszczania stiuków z zalegających zabrudzeń i nawarstwień przy zastosowaniu metod chemicznych i fizycznych, np., środki powierzchniowo czynne, rozpuszczalniki organiczne oraz pasta samowulkanizująca, która wiąże zabrudzenia. 5. Oczyszczenie powierzchni stiuków za pomocą najbardziej efektywnych i najbezpieczniejszych metod wyłonionych w trakcie wykonanych testów. Prace związane z oczyszczaniem należy wykonywać pod kontrolą ze względu na specyfikę stiuku oraz z powodu ryzyka uszkodzenia poleru. 6. Oczyszczenie odsłoniętego fragmentu drewnianej konstrukcji, który usytuowany jest na dolnej płaszczyźnie obiektu. W razie potrzeby przeprowadzenie dezynfekcji odpowiednim preparatem biobójczym do drewna. 7. Usunięcie starych uzupełnień przy wykorzystaniu metod mechanicznych. 8. Konsolidacja odspojonych fragmentów przy wykorzystaniu syntetycznego spoiwa iniekcyjnego. 9. Wykonanie uzupełnień ubytków w oparciu o tradycyjną masę stiukową i odpowiednio dobrane pigmenty. 10. Usunięcie nadmiaru uzupełnień na drodze obróbki mechanicznej. Doprowadzenie form uzupełnień do pożądanych kształtów. 11. Przeprowadzenie prób związanych z polerowaniem powierzchni stiuków. Próby należy wykonać przy zastosowaniu miałkich materiałów polerskich. 12. Przywrócenie stiukom odpowiedniego poleru w strefach zmatowienia oraz na płaszczyznach uzupełnień za pomocą najlepszej metody, bądź zespołu metod wyłonionych na podstawie przeprowadzonych prób. Prace należy prowadzić do momentu osiągnięcia właściwego efektu.

8 13. Ochrona powierzchni obiektu przed wpływem czynników niszczących przez naniesienie warstwy wosku mikrokrystalicznego. Powłokę mikrowosku po odparowaniu rozpuszczalnika należy wypolerować. 14. Zakończenie prac dotyczących opracowania dokumentacji konserwatorskiej (część opisowa i fotograficzna). DWIE ZIELONE KOLUMNY STIUKOWE POKÓJ PORTRETOWY Dwie zielone, stiukowe kolumny będące przedmiotem niniejszego opracowania, służą jako ekspozytory dla dwóch brązowych świeczników. Pierwszy ze świeczników z postaciami Zefira i Flory, pozostały z postaciami Amora i Psyche. Obiekty te są prezentowane w Pokoju Portretowym. W ostatnim okresie Pałac na Wyspie wraz ze swoim najbliższym otoczeniem został poddany kompleksowej i gruntownej konserwacji. Konserwacji poddano także pałacowe zbiory sztuki i rzemiosła. Mając na uwadze powyższe uwarunkowania proponuje się przeprowadzenie pełnej konserwacji stiukowych kolumn (podobnie jak ich otoczenie). Działania konserwatorskie powinny uwzględniać optymalne przywrócenie wartości dekoracyjnych i estetycznych. Ponadto równorzędnym celem zabiegów konserwatorskich będzie zabezpieczenie powierzchni stiuków przed wpływem procesów destrukcyjnych w przyszłości. Aby osiągnąć obrane wytyczne powierzchnię obiektów należy oczyścić z zalegających zabrudzeń i nawarstwień. Konieczne jest wykonanie nowych wypełnień na bazie materiałów z których wykonano oryginały. Niezbędne jest także utrzymanie, bądź odtworzenie pierwotnego poleru, który jest integralnym czynnikiem obiektów stiukowych. Ze względu na konieczność zabezpieczenia kolumn przed dostępem substancji szkodliwych, ich powierzchnie należy pokryć powłoką zabezpieczającą. Zakres działań konserwatorskich oraz standardy użytych materiałów powinny być w miarę możliwości podobne do rozwiązań wykorzystanych przy konserwacji innych obiektów stiukowych, pochodzących z Pałacu na Wyspie, które zostały przeprowadzone w ostatnim czasie. Gwarantowałoby to jednorodność technologiczną obiektów przynależących do tej kategorii. Ułatwiałoby to również przeprowadzanie ewentualnych napraw i działań interwencyjnych oraz upraszczałoby utrzymywanie odpowiedniej profilaktyki. Procesy starzeniowe zachodzące na obiektach byłyby wówczas bardziej ujednolicone. 1. Sporządzenie dokumentacji opisowej i fotograficznej przedstawiającej stan zachowania obiektu przed konserwacją.

9 2. Bieżące prowadzenie dokumentacji fotograficznej i opisowej dotyczących przebiegu prac konserwatorskich. Prace dokumentacyjne należy prowadzić według obowiązujących wzorców. 3. Pobranie próbek materiałowych z kolumn i przeprowadzenie na ich podstawie badań analitycznych określających skład jakościowy konserwowanych stiuków (oznaczenie spoiw i pigmentów, ewentualne powłoki ochronne). Opracowanie stratygrafii. 4. Przeprowadzenie prób oczyszczania stiuków z zalegających zabrudzeń i nawarstwień przy zastosowaniu metod chemicznych i fizycznych, np., środki powierzchniowo czynne, rozpuszczalniki organiczne, pasta samowulkanizująca wiążąca zabrudzenia. 5. Oczyszczenie powierzchni stiuków za pomocą najbardziej efektywnych metod wytypowanych podczas przeprowadzonych testów. Proces oczyszczania należy prowadzić pod ścisłą kontrolą ze względu na specyfikę materiału stiukowego oraz ze względu na ryzyko uszkodzenia poleru. 6. Oczyszczenie odkrytego fragmentu drewnianej konstrukcji, który znajduje się na spodniej płaszczyźnie obiektu. W razie konieczności dezynfekcja odpowiednio dobranym preparatem biobójczym przeznaczonym do drewna. 7. Usunięcie starych uzupełnień przy pomocy metod mechanicznych. 8. Konsolidacja odspojonych fragmentów przy zastosowaniu syntetycznego spoiwa iniekcyjnego. 9. Wykonanie uzupełnień ubytków w oparciu o tradycyjną masę stiukową i odpowiednie pigmenty. 10. Usunięcie nadmiaru uzupełnień na drodze obróbki mechanicznej. 11. Przeprowadzenie prób związanych z polerowaniem powierzchni stiuków. Próby należy przeprowadzić przy użyciu miałkich środków polerskich. 12. Przywrócenie stiukom odpowiedniego poleru w strefach zmatowienia oraz na powierzchniach uzupełnień przy użyciu najskuteczniejszej metody, bądź zespołu metod wyłonionych na podstawie przeprowadzonych poprzednio prób. Prace należy kontynuować do momentu osiągnięcia właściwego efektu. 13. Zabezpieczenie powierzchni obiektu przed wpływem czynników niszczących przez naniesienie warstwy wosku mikrokrystalicznego. Powłokę mikrowosku po odparowaniu rozpuszczalnika należy zapolerować. 14. Zakończenie prac związanych z dokumentacją konserwatorską (część opisowa i fotograficzna). DWIE ŻÓŁTE KOLUMNY STIUKOWE KAPLICA PAŁACOWA

10 Dwie żółte kolumny stiukowe, które są na wyposażeniu Pałacowej Kaplicy, pełnią rolę ekspozytorów. Na kolumnach prezentowane są dwa, wykonane ze złoconego brązu, siedmioświecowe kandelabry. Na przestrzeni lat przeprowadzono pełną i gruntowną konserwację Pałacu na Wyspie oraz jego najbliższego otoczenia. Konserwacji poddano także pałacowe zbiory sztuki i rzemiosła artystycznego. Ściany Kaplicy, podobnie jak opisywane kolumny, pokryte są również żółtym stiukiem. Stiuki ze ścian Kaplicy zostały także zakonserwowane. Ze względu na przytoczone powyżej okoliczności proponuje się wykonanie pełnej konserwacji stiukowych kolumn (podobnie jak ich otoczenie). Zakres prac konserwatorskich powinien brać pod uwagę optymalne odtworzenie właściwości dekoracyjnych i estetycznych obiektów. Równie ważnym celem zabiegów konserwatorskich będzie ochrona powierzchni stiukowych kolumn przed następstwami procesów destrukcyjnych w przyszłości. Aby zrealizować opisane powyżej cele obiekty należy oczyścić z nawarstwień, zabrudzeń oraz starych powłok ochronnych. Konieczne jest wykonanie nowych wypełnień w oparciu o materiały z których wykonano oryginały. Niezbędne jest także utrzymanie, bądź odtworzenie pierwotnego poleru, który jest elementarną właściwością obiektów stiukowych. Ze względu na konieczność zabezpieczenia kolumn przed dostępem substancji szkodliwych, na ich powierzchnie należy nanieść powłokę zabezpieczającą. Tryb działań konserwatorskich oraz parametry zastosowanych materiałów powinny być w miarę możliwości podobne do rozwiązań wykorzystanych przy poprzednich konserwacjach obiektów stiukowych, pochodzących z Pałacu na Wyspie. Gwarantowałoby to spójność technologiczną obiektów należących do tej klasy. Ułatwiałoby także dokonywanie ewentualnych działań naprawczych i interwencyjnych oraz upraszczałoby utrzymywanie odpowiedniej profilaktyki. Przebieg procesów starzeniowych zachodzący na obiektach byłyby wtedy bardziej jednolity. 1. Wykonanie dokumentacji opisowej i fotograficznej obrazującej stan zachowania obiektu przed konserwacją. 2. Bieżące prowadzenie konserwatorskiej dokumentacji fotograficznej i opisowej dotyczących przebiegu prac konserwatorskich. Prace związane z dokumentacją konserwatorską należy prowadzić z zachowaniem obowiązujących wzorców. 3. Pobranie próbek materiałów z kolumn i dokonanie na tej podstawie badań analitycznych określających skład jakościowy konserwowanych stiuków (oznaczenie spoiw i pigmentów, ewentualne warstwy zabezpieczające). Opracowanie stratygrafii. 4. Przeprowadzenie prób dotyczących oczyszczania stiuków z zalegających zabrudzeń, nawarstwień oraz starych powłok zabezpieczających przy wykorzystaniu metod chemicznych i fizycznych, np., środki powierzchniowo czynne, rozpuszczalniki organiczne, pasta samowulkanizująca wiążąca zabrudzenia. 5. Oczyszczenie powierzchni stiuków za pomocą najbardziej efektywnych metod wytypowanych podczas przeprowadzonych testów. Prace należy prowadzić w

11 sposób kontrolowany ze względu na specyfikę materiału stiukowego oraz z powodu delikatności poleru. 6. Oczyszczenie odkrytego fragmentu drewnianej konstrukcji kolumny, znajdującego się na dolnej płaszczyźnie obiektu. W razie potrzeby wykonanie dezynfekcji odpowiednim preparatem biobójczym do drewna. 7. Usunięcie starych uzupełnień przy pomocy metod mechanicznych. 8. Skonsolidowanie odspojonych fragmentów przy zastosowaniu syntetycznego spoiwa iniekcyjnego. 9. Uzupełnienie ubytków na bazie tradycyjnej masy stiukowej barwionej odpowiednio dobranymi pigmentami. 10. Usunięcie nadmiaru uzupełnień w oparciu o metody mechaniczne. Przywrócenie odtwarzanym formom docelowych kształtów. 11. Wykonanie prób związanych z polerowaniem stiuków. Próby należy przeprowadzić przy użyciu miałkich środków polerskich, przy zastosowaniu metod mechanicznych 12. Przywrócenie stiukom odpowiedniego poleru na obszarach, gdzie został utracony, a także na powierzchniach uzupełniń za pomocą najskuteczniejszej metody, bądź zespołu metod wytypowanych w oparciu o przeprowadzone poprzednio testy. Prace należy kontynuować do uzyskania odpowiedniego efektu optycznego. 13. Zabezpieczenie powierzchni obiektu przed wpływem czynników niszczących poprzez naniesienie powłoki wosku mikrokrystalicznego. Warstwę mikrowosku po odparowaniu rozpuszczalnika należy zapolerować. 14. Zakończenie prac nad dokumentacją konserwatorską (opracowanie części opisowej i fotograficznej). DWIE BIAŁE KOLUMNY STIUKOWE GABINET PRACY KRÓLA Na pierwszym piętrze Pałacu na Wyspie, w Gabinecie Pracy Króla, znajdują się dwie białe kolumny stiukowe, które spełniają funkcję ekspozytorów. Na kolumnach tych wystawione są dwa marmurowe popiersia zdobiące wnętrze Gabinetu Pracy. Popiersia przedstawiają Aleksandra Wielkiego autorstwa F. Lazzariniego oraz Zingarellę, która jest kopią wg J. A. Houdona. W okresie od 2013 do 2014 r. przeprowadzono pełną i kompleksową konserwację Pałacu na Wyspie wraz z jego otoczeniem. Całkowitej konserwacji poddano także, znajdujące się na wyposażeniu Pałacu, zbiory sztuki i rzemiosła artystycznego. W nawiązaniu do powyżej przytoczonych faktów proponuje się przeprowadzenie pełnej konserwacji stiukowych kolumn (podobnie jak ich otoczenie). Działania konserwatorskie w swoim zakresie powinny brać pod uwagę najkorzystniejsze odtworzenie walorów dekoracyjnych i estetycznych obiektów. Równorzędnym zamierzeniem

12 działań konserwatorskich będzie zabezpieczenie powierzchni stiuków przed skutkami procesów destrukcyjnych w przyszłości. W celu prawidłowego i skutecznego zrealizowania powyższych ustaleń obiekty należy oczyścić ze starych powłok ochronnych oraz z zalegających ich powierzchnie zabrudzeń i zanieczyszczeń. Niezbędne jest wykonanie nowych wypełnień na podstawie materiałów z których wykonano oryginały. Nieodzowne jest także utrzymanie, bądź odtworzenie pierwotnego poleru, który jest istotnym elementem obiektów stiukowych. Ze względu na konieczność zabezpieczenia kolumn przed dostępem substancji szkodliwych, ich powierzchnie należy pokryć warstwą zabezpieczającą. Skala prac konserwatorskich, a także jakość użytych materiałów powinny w miarę możliwości odpowiadać rozwiązaniom wykorzystanym podczas niedawnych konserwacji obiektów stiukowych w Pałacu na Wyspie. Gwarantowałoby to spójność technologiczną obiektów należących do tej samej kategorii. Ułatwiałoby także prowadzenie ewentualnych działań naprawczych i interwencyjnych oraz upraszczałoby utrzymywanie odpowiedniej profilaktyki. Także starzenie się obiektów miałoby wówczas bardziej jednorodny przebieg. 1. Sporządzenie dokumentacji opisowej i fotograficznej przedstawiającej stan zachowania obiektu przed konserwacją. 2. Bieżące prowadzenie dokumentacji fotograficznej i opisowej dotyczących przebiegu prac konserwatorskich. Prace dokumentacyjne należy prowadzić według ustalonych wzorców. 3. Pobranie reprezentatywnych próbek materiałów ze stiuków. Ustalenie na ich podstawie składu jakościowego obiektów. (oznaczenie spoiw i pigmentów oraz ewentualnych powłok ochronnych). Opracowanie w oparciu o wyniki badań stratygrafii obiektów. 4. Przeprowadzenie prób oczyszczania stiuków z zalegających zabrudzeń i nawarstwień oraz z poprzednich powłok ochronnych przy zastosowaniu metod chemicznych i fizycznych, np., środki powierzchniowo czynne, rozpuszczalniki organiczne, pasta samowulkanizująca, która wiąże zabrudzenia. 5. Oczyszczenie powierzchni stiuków za pomocą najbardziej efektywnych metod wytypowanych podczas przeprowadzonych testów. Proces oczyszczania należy prowadzić w sposób kontrolowany, ze względu na specyfikę materiału stiukowego oraz ze względu na ryzyko uszkodzenia poleru. 6. Oczyszczenie odsłoniętego fragmentu drewnianej konstrukcji, który znajduje się na dolnej płaszczyźnie obiektu. W razie konieczności dezynfekcja odpowiednio dobranym środkiem biobójczym do drewna. 7. Usunięcie starych uzupełnień przy wykorzystaniu metod mechanicznych. 8. Konsolidacja odspojonych fragmentów przy użyciu syntetycznego spoiwa iniekcyjnego. 9. Wykonanie uzupełnień ubytków na podstawie tradycyjnej masy stiukowej i odpowiednio dobranych pigmentów. 10. Usunięcie nadkładu wypełnień na drodze obróbki mechanicznej.

13 11. Przeprowadzenie prób związanych z odzyskiwaniem utraconego poleru na powierzchni stiuków. Próby należy przeprowadzić przy użyciu miałkich środków polerskich. 12. Przywrócenie stiukom poleru w miejscach, gdzie został utracony oraz na powierzchniach uzupełnień za pomocą najskuteczniejszej metody, bądź zespołu metod wyłonionych na podstawie przeprowadzonych poprzednio prób. Prace należy wykonywać do momentu osiągnięcia odpowiedniego efektu wizualnego. 13. Zabezpieczenie powierzchni obiektów przed wpływem czynników niszczących poprzez naniesienie na powierzchnię kolumn warstwy wosku mikrokrystalicznego. Powłokę mikrowosku po odparowaniu rozpuszczalnika należy zapolerować. 14. Zakończenie prac związanych z dokumentacją konserwatorską (część opisowa i fotograficzna).