ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH DEPARTAMENT STATYSTYKI ORZECZENIA KOMISJI LEKARSKICH ZUS WYDANE W 2008 ROKU

Transkrypt

1 ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH DEPARTAMENT STATYSTYKI ORZECZENIA KOMISJI LEKARSKICH ZUS WYDANE W 2008 ROKU Warszaa 2009

2 Opracoali: Akceptoała: Andrzej Kania Małgorzata Łabęcka Hanna Markoska Wicedyrektor Departamentu 3

3 SPIS TREŚCI. str. 1. Liczba i struktura orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie Rozstrzygnięcia komisji lekarskich Zmiany ustaleniach lekarza orzecznika Charakterystyka osób badanych Podsumoanie 40 4

4 1. Liczba i struktura orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie Orzekanie o niezdolności do pracy dla celó ustalania upranień do śiadczeń, do których prao uzależnione jest od stierdzenia niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji należy do zadań lekarzy orzecznikó oraz komisji lekarskich Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Komisje lekarskie ZUS na podstaie art. 14 ust. 6 ustay z 17 grudnia 1998 o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U nr 39, poz. 353, z poźn. zm.), rozpoczęły z dniem 1 stycznia 2005 r. działalność jako druga instancja orzekania o niezdolności do pracy. Lekarze orzecznicy działają każdym oddziale Zakładu, natomiast siedziby komisji lekarskich są zlokalizoane 22 oddziałach ZUS. Lekarz orzecznik ZUS ydając orzeczenie dokonuje oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustala: - datę postania niezdolności do pracy, - trałość lub przeidyany okres niezdolności do pracy, - ziązek przyczynoy niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami, - niezdolność do samodzielnej egzystencji, - celoość przekalifikoania zaodoego. Od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresoanej, która nie zgadza się z treścią orzeczenia, przysługuje prao niesienia sprzeciu do komisji lekarskiej ZUS terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Sprzeci nosi się za pośrednictem jednostki organizacyjnej ZUS łaściej ze zględu na miejsce zamieszkania osoby zainteresoanej. Ponadto przypadku stierdzenia niepraidłoości orzeczeniu terminie 14 dni od dnia ydania orzeczenia Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może zgłosić zarzut adliości orzeczenia i przekazać spraę do rozpatrzenia komisji lekarskiej. W imieniu Prezesa Zakładu zarzut adliości może zgłosić głóny lekarz orzecznik dokonując kontroli merytorycznej i formalnej orzeczeń lekarzy orzecznikó ZUS. Zarzut adliości może zgłosić rónież naczelny lekarz zakładu lub lekarz inspektor ykonując kontrolę orzeczeń ramach nadzoru nad orzekaniem o niezdolności do pracy. W 2008 r. lekarze orzecznicy ZUS ydali 870,0 tys. orzeczeń lekarskich. Liczba ta nie obejmuje orzeczeń ziązku z kontrolą praidłoości orzekania o czasoej niezdolności do pracy i orzeczeń o potrzebie rehabilitacji leczniczej, alboiem nie podlegają one eryfikacji przez komisje lekarskie. W ziązku z niesionymi sprzeciami oraz zgłoszonymi zarzutami adliości obec orzeczeń ydanych przez lekarzy orzecznikó ZUS komisje lekarskie ydały 2008 roku 88,8 tys. orzeczeń (średnio 7,4 tys. miesiącu), co stanoiło 9,3% ogółu orzeczeń ydanych przez lekarzy orzecznikó i komisje lekarskie omaianym roku. W roku poprzednim odsetek ten ynosił 9,6%. 5

5 W ostatnich dóch latach obseruje się spadek liczby orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie. W 2008 r. porónaniu do roku poprzedniego spadek ten ynosił 9,7%, natomiast porónaniu do roku ,8%. Spoodoane jest to głónie spadkiem liczby orzeczeń ydaanych tych latach przez lekarzy orzecznikó ZUS (tabl. 1). Udział orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie orzeczeniach ydanych przez lekarzy orzecznikó ukształtoał się na poziomie 10,2% co oznacza, że stosunku co do dziesiątego orzeczenia niesiono odołanie do komisji. Udział ten utrzymał się na poziomie zbliżonym do roku poprzedniego. Uagę zraca fakt, że pomimo spadku, porónaniu do roku 2007, liczby orzeczeń spraach śiadczeń podlegających koordynacji ydanych przez lekarzy orzecznikó, orzeczeń ydanych tych spraach przez komisje lekarskie zrosła o 16,5%. Najczęściej, podobnie jak roku poprzednim, odołyano się od orzeczeń ydanych spraie ustalenia ziązku śmierci z określonymi okolicznościami bądź orzeczeń spraie upranień do cześniejszej emerytury praconikó opiekujących się dziećmi ymagającymi stałej opieki. Sprzeci tego typu spraach został zgłoszony stosunku do co 5 tego orzeczenia lekarza orzecznika. Rónież relatynie ysoki odsetek odołań, który ynosi 17,4%, obserujemy ziązku z orzeczeniami pierszorazoymi i pononymi spraie renty socjalnej (tabl. 2). Najrzadziej odołyano się od orzeczeń pierszorazoych i pononych lekarzy orzecznikó spraach o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego emerytom oraz orzeczeń pierszorazoych dla celó rentoych. Relacje orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie do orzeczeń ydanych przez lekarzy orzecznikó tych spraach ynosiły odpoiednio 8,2% i 9,2%. TABL. 1 ORZECZENIA WYDANE PRZEZ LEKARZY ORZECZNIKÓW I KOMISJE LEKARSKIE ZAKŁADU W LATACH Wyszczególnienie Ogółem*/: , , , ,0 orzeczenia*/ ydane przez lekarzy orzecznikó ZUS , , , ,7 orzeczenia ydane przez komisje lekarskie , , , ,3 */ bez orzeczeń ziązku z kontrolą praidłoości orzekania o czasoej niezdolności do pracy oraz orzeczeń o potrzebie rehabilitacji leczniczej 6

6 TABL. 2 ORZECZENIA WYDANE PRZEZ LEKARZY ORZECZNIKÓW I KOMISJE LEKARSKIE ZAKŁADU W LATACH WEDŁUG ICH RODZAJU Rodzaj orzeczenia ydanego przez lekarzy orzecznikó a rok poprzedni = 100 orzeczenia ydane przez lekarzy orzecznikó orzeczenia ydane przez komisje lekarskie udział orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie orzeczeniach ydanych przez lekarza orzecznika Ogółem */ , */ ,2 a 93,5 90,3 z tego: orzeczenia pierszorazoe dla celó rentoych a 105,4 90,6 orzeczenia ponone dla celó rentoych a 86,1 87,6 orzeczenia pierszorazoe i ponone spraach o przyznanie dodatku 2007 pielęgnacyjnego emerytom 2008 orzeczenia poypadkoe dotyczące oceny procentoego uszczerbku 2007 na zdroiu a 93,6 98, a 102,7 99,5 orzeczenia pierszorazoe i ponone spraie renty socjalnej a 94,6 85,8 orzeczenia spraach śiadczeń podlegających koordynacji a 96,5 116,5 10,7 9,2 9,9 10,1 7,8 8,2 10,9 10,5 19,2 17,4 11,2 13,5 orzeczenia pozostałe**/ , ,8 a 96,3 95,1 */ bez orzeczeń ziązku z kontrolą praidłoości orzekania o czasoej niezdolności do pracy oraz orzeczeń o potrzebie rehabilitacji leczniczej **/ orzeczenia ziązku z badaniem dziecka ieku poyżej 16-go roku życia celu przyznania matce, ojcu lub opiekunoi cześniejszej emerytury oraz orzeczenia spraie ustalenia ziązku śmierci z określonymi okolicznościami. Najliczniejszą grupą orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie 2008 r. były orzeczenia ydane ziązku z orzeczeniami pononymi dla celó rentoych, stanoiły boiem 47,6% ogółu orzeczeń. W dalszej kolejności były to orzeczenia ydane ziązku z odołaniami od orzeczeń pierszorazoych rentoych - 23,7%, orzeczenia ydane ziązku z odołaniami od orzeczeń poypadkoych dotyczących oceny procentoego uszczerbku na zdroiu 12,3% oraz orzeczenia ziązku z odołaniami od orzeczeń pierszorazoych i pononych spraie renty socjalnej 8,9% ogółu orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie 2008 r. (tabl. 3 i rys. 1). 7

7 TABL. 3 ORZECZENIA WYDANE PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE ZAKŁADU W 2008 ROKU WEDŁUG ICH RODZAJU Orzeczenia Rodzaj orzeczenia ydanego przez lekarza orzecznika Ogółem ,0 z tego: orzeczenia pierszorazoe dla celó rentoych ,7 orzeczenia ponone dla celó rentoych ,6 orzeczenia pierszorazoe i ponone spraach o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego emerytom ,0 orzeczenia poypadkoe dotyczące oceny procentoego uszczerbku na zdroiu ,3 orzeczenia pierszorazoe i ponone spraie renty socjalnej ,9 orzeczenia spraach śiadczeń podlegających koordynacji 579 0,7 orzeczenia pozostałe*/ 715 0,8 */ orzeczenia ziązku z badaniem dziecka ieku poyżej 16-go roku życia celu przyznania matce, ojcu lub opiekunoi cześniejszej emerytury oraz orzeczenia spraie ustalenia ziązku śmierci z określonymi okolicznościami. Rys. 1 Struktura orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie yniku badań przeproadzonych 2008 roku 1,5% 6,0% 8,9% 12,3% 23,7% 47,6% orzeczenia pierszorazoe orzeczenia ponone orzeczenia o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego emerytom orzeczenia poypadkoe orzeczenia spraie renty socjalnej orzeczenia pozostałe oraz spraach śiadczeń podlegających koordynacji 8

8 Z ogólnej liczby 88,8 tys. orzeczeń ydanych 2008 r. przez komisje lekarskie - 78,2 tys. tj. 88,0% orzeczeń ydano ziązku z niesieniem sprzeciu, 8,9 tys. (10,0%) ziązku ze zgłoszeniem przez głónego lekarza orzecznika bądź lekarza inspektora zarzutu adliości, natomiast ziązku z jednoczesnym niesieniem sprzeciu i zgłoszeniem adliości rozpatrzono i ydano 0,5 tys. (0,6%) orzeczeń (tabl. 4-5, rys. 2). Ponadto 2008 r. komisje rozpatrzyły łącznie 1,3 tys., tj. 1,4% spra skieroanych trybie zierzchniego nadzoru Prezesa ZUS lub na podstaie postanoienia sądu. Były to spray rozpatryane przez komisje lekarskie ramach nadzoru nad ykonyaniem orzekania o niezdolności do pracy przez lekarzy orzecznikó oddziałach Zakładu, spraoanego przez Prezesa Zakładu za pośrednictem głónego lekarza orzecznika. Nadzór ten obejmuje m.in. analizę odołań niesionych od decyzji organu rentoego ydanej na podstaie orzeczenia lekarza orzecznika, celu stierdzenia, czy odołaniu tym nie skazano noych okoliczności dotyczących niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji. Jeśli odołaniu skazano noe okoliczności, spraa zostaje skieroana do pononego rozpatrzenia przez lekarza orzecznika ZUS. Rys. 2 Struktura orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie 2008 r. edług rodzaju środka odołaczego 0,6% 1,4% 10,0% 88,0% niesienie sprzeciu zgłoszenie zarzutu adliości jednoczesne niesienie sprzeciu i zgłoszenie zarzutu adliości rozpatrzenie spray trybie nadzoru Prezesa ZUS i ziązku z przekazaniem przez sąd 9

9 TABL. 4 ORZECZENIA WYDANE PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE ZAKŁADU W 2008 ROKU WEDŁUG RODZAJU ŚRODKA ODWOŁAWCZEGO I RODZAJU ORZECZENIA Orzeczenia ydane przez komisje ZUS ziązku z: Rodzaj orzeczenia Ogółem z niesieniem sprzeciu ogółem =100 ze zgłoszeniem zarzutu adliości ogółem =100 z jednoczesnym niesieniem sprzeciu i zgłoszeniem zarzutu adliości ogółem =100 rozpatrzeniem spray trybie nadzoru Prezesa ZUS ogółem =100 rozpatrzeniem spray ziązku z przekazaniem przez sąd ogółem =100 OGÓŁEM , , , , ,1 z tego: orzeczenia pierszorazoe , , , ,5 34 0,2 orzeczenia ponone , , , ,6 47 0,1 orzeczenia poypadkoe dotyczące oceny procentoego uszczerbku na zdroiu , ,8 75 0,7 57 0,5 4 0,0 orzeczenia pierszorazoe i ponone spraach o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego emerytom , ,3 13 0,2 24 0,5 5 0,1 orzeczenia pierszorazoe spraie renty socjalnej , ,8 14 0,3 42 0,9 5 0,1 orzeczenia ponone spraie renty socjalnej , ,5 10 0,3 18 0,5 2 0,1 orzeczenia spraach śiadczeń podlegających koordynacji ,9 56 9,7 4 0,7 13 2,2 3 0,5 orzeczenia pozostałe ,1 64 9,0 8 1,1 12 1,7 1 0,1 10

10 TABL. 5 ORZECZENIA WYDANE PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE ZAKŁADU W 2008 ROKU WEDŁUG RODZAJU ORZECZENIA I RODZAJU ŚRODKA ODWOŁAWCZEGO Orzeczenia ydane przez komisje ZUS ziązku z: Rodzaj orzeczenia ydanego przez lekarza orzecznika Ogółem z niesieniem sprzeciu ze zgłoszeniem zarzutu adliości z jednoczesnym niesieniem sprzeciu i zgłoszeniem zarzutu adliości rozpatrzeniem spray trybie nadzoru Prezesa ZUS rozpatrzeniem spray ziązku z przekazaniem przez sąd OGÓŁEM , , , , , ,0 z tego: orzeczenia pierszorazoe , , , , , ,7 orzeczenia ponone , , , , , ,5 orzeczenia poypadkoe dotyczące oceny procentoego uszczerbku na zdroiu , , , ,2 57 4,9 4 4,0 orzeczenia pierszorazoe i ponone spraach o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego emerytom , , ,8 13 2,5 24 2,1 5 4,9 orzeczenia pierszorazoe spraie renty socjalnej , , ,5 14 2,7 42 3,6 5 4,9 orzeczenia ponone spraie renty socjalnej , , ,4 10 1,9 18 1,5 2 2,0 orzeczenia spraach śiadczeń podlegających koordynacji 579 0, ,6 56 0,6 4 0,8 13 1,1 3 3,0 orzeczenia pozostałe 715 0, ,8 64 0,7 8 1,5 12 1,0 1 1,0 11

11 2. Rozstrzygnięcia komisji lekarskich Komisje lekarskie, rozpatrując niesiony sprzeci lub zarzut adliości, przy ydaaniu orzeczenia dokonują oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalają okoliczności postania niezdolności do pracy. Rozstrzygnięcia postaci orzeczenia dokonują na podstaie dokumentacji dołączonej do niosku. W przypadku, gdy dokumentacja dołączona do niosku nie jest ystarczająca do ydania orzeczenia, komisja lekarska ma prao zrócić się o uzupełnienie dokumentacji o opinie lekarza konsultanta, o yniki badań dodatkoych lub obseracji szpitalnej, jak rónież przeproadzić bezpośrednie badanie stanu zdroia osoby, stosunku do której ma być ydane orzeczenie. I tak 2008 r. dodatkoe badania specjalistyczne przeproadzono 4,5 tys. przypadkó, badania domu chorego 1,9 tys., a badania dodatkoe 1,5 tys. przypadkó. Jeśli komisja lekarska, po przeproadzeniu postępoania rozpatrującego niesiony sprzeci lub zarzut adliości, zmieniła jakiekoliek ustalenie lekarza orzecznika np. stopień niezdolności do pracy, czy też datę postania niezdolności do pracy, to orzeczenie to zostało odnotoane jako orzeczenie zmieniające ustalenia lekarza orzecznika. W 2008 r. komisje lekarskie ZUS ydały 24,1 tys. orzeczeń zmieniających, co stanoiło 27,2% ogółu orzeczeń ydanych przez komisje, natomiast 64,7 tys. (72,8%) spra odołaczych komisje lekarskie podtrzymały ustalenia lekarza orzecznika. Najczęściej komisje lekarskie zmieniały ustalenia lekarza orzecznika ziązku z orzeczeniami spraach śiadczeń podlegających koordynacji 37,3% przypadkó oraz ziązku z orzeczeniami poypadkoymi dotyczącymi oceny procentoego uszczerbku na zdroiu 32,3%, najrzadziej zaś ziązku z orzeczeniami pierszorazoymi i pononymi spraie renty socjalnej 19,3% i 20,2% (rys. 3 i tabl. 6-8). Rys. 3 Struktura orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie yniku badań przeproadzonych 2008 roku 72,8% 27,2% orzeczenia zmieniające orzeczenia podtrzymujące 12

12 TABL. 6 ORZECZENIA WYDANE PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE ZAKŁADU W LATACH WEDŁUG RODZAJU ORZECZENIA Rodzaj orzeczenia ydanego przez lekarza orzecznika ogółem a rok poprzedni = 100 orzeczenia podtrzymujące ustalenia lekarza orzecznika ogółem = 100 orzeczenia zmieniające ustalenia lekarza orzecznika ogółem = 100 OGÓŁEM , , , ,2 a 90,3 88,3 95,9 z tego: orzeczenia pierszorazoe dla celó rentoych , , , ,3 a 90,6 87,9 99,3 orzeczenia ponone dla celó rentoych , , , ,5 a 87,6 86,9 89,4 orzeczenia poypadkoe dotyczące oceny procentoego uszczerbku na zdroiu , , , ,3 a 99,5 94,7 111,4 orzeczenia pierszorazoe i ponone spraach o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego emerytom , , , ,9 a 98,0 97,3 101,0 orzeczenia pierszorazoe spraie renty socjalnej , , , ,3 a 84,7 82,4 96,3 orzeczenia ponone spraie renty socjalnej , , , ,2 a 87,5 84,4 102,0 orzeczenia spraach śiadczeń podlegających koordynacji , , , ,3 a 116,5 90,3 227,4 orzeczenia pozostałe , , , ,9 a 95,1 100,0 77,6 Odnośnie liczby orzeczeń komisji lekarskich ustalających brak niezdolności do pracy, brak niezdolności do samodzielnej egzystencji lub brak całkoitej niezdolności do pracy ustalenia podtrzymano granicach od 80% do 85%. Orzeczenia podtrzymujące ustalony przez lekarza orzecznika stopień niezdolności stanoiły: grupie orzeczeń z ustaloną całkoitą niezdolnością do pracy i samodzielnej egzystencji 73,1%, grupie orzeczeń z ustaloną całkoitą niezdolnością do pracy 64,6% i grupie orzeczeń z ustaloną częścioą niezdolnością do pracy 53,1%. 13

13 TABL. 7 ORZECZENIA WYDANE PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE ZAKŁADU W 2008 ROKU PODTRZYMUJĄCE USTALENIA LEKARZA ORZECZNIKA WG RODZAJU ORZECZENIA I RODZAJU ŚRODKA ODWOŁAWCZEGO Orzeczenia ydane przez komisje ZUS ziązku z: Rodzaj orzeczenia ydanego przez lekarza orzecznika Ogółem z niesieniem sprzeciu ze zgłoszeniem zarzutu adliości z jednoczesnym niesieniem sprzeciu i zgłoszeniem zarzutu adliości rozpatrzeniem spray trybie nadzoru Prezesa ZUS rozpatrzeniem spray ziązku z przekazaniem przez sąd OGÓŁEM , , , , , ,0 z tego: orzeczenia pierszorazoe , , , , , ,6 orzeczenia ponone , , , , , ,9 orzeczenia poypadkoe dotyczące oceny procentoego uszczerbku na zdroiu , , , ,9 26 6,7 2 4,1 orzeczenia pierszorazoe i ponone spraach o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego emerytom , , ,1 8 4,1 6 1,5 4 8,2 orzeczenia pierszorazoe spraie renty socjalnej , ,9 45 2,1 4 2,1 10 2,6 3 6,1 orzeczenia ponone spraie renty socjalnej , ,2 48 2,2 5 2,6 8 2,1 1 2,0 orzeczenia spraach śiadczeń podlegających koordynacji 363 0, ,6 11 0,5 1 0,5 4 1,0 2 4,1 orzeczenia pozostałe 587 0, ,9 27 1,2 4 2,1 5 1,3 1 2,0 14

14 TABL. 8 ORZECZENIA WYDANE PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE ZAKŁADU W 2008 ROKU PODTRZYMUJĄCE USTALENIA LEKARZA ORZECZNIKA WG RODZAJU ORZECZENIA I RODZAJU ŚRODKA ODWOŁAWCZEGO Orzeczenia ydane przez komisje ZUS ziązku z: Rodzaj orzeczenia ydanego przez lekarza orzecznika Ogółem z niesieniem sprzeciu ze zgłoszeniem zarzutu adliości z jednoczesnym niesieniem sprzeciu i zgłoszeniem zarzutu adliości rozpatrzeniem spray trybie nadzoru Prezesa ZUS rozpatrzeniem spray ziązku z przekazaniem przez sąd OGÓŁEM , , , , ,6 49 0,1 z tego: orzeczenia pierszorazoe , , ,8 44 0, ,7 15 0,1 orzeczenia ponone , , ,3 99 0, ,7 21 0,1 orzeczenia poypadkoe dotyczące oceny procentoego uszczerbku na zdroiu , , ,6 29 0,4 26 0,4 2 0,0 orzeczenia pierszorazoe i ponone spraach o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego emerytom , , ,6 8 0,2 6 0,1 4 0,1 orzeczenia pierszorazoe spraie renty socjalnej , ,3 45 1,2 4 0,1 10 0,3 3 0,1 orzeczenia ponone spraie renty socjalnej , ,7 48 1,8 5 0,2 8 0,3 1 0,0 orzeczenia spraach śiadczeń podlegających koordynacji , ,0 11 3,0 1 0,3 4 1,1 2 0,6 orzeczenia pozostałe , ,7 27 4,6 4 0,7 5 0,8 1 0,2 15

15 TABL. 9 ORZECZENIA WYDANE PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE ZAKŁADU W 2008 ROKU ZMIENIAJĄCE USTALENIA LEKARZA ORZECZNIKA WG RODZAJU ORZECZENIA I RODZAJU ŚRODKA ODWOŁAWCZEGO Orzeczenia ydane przez komisje ZUS ziązku z: Rodzaj orzeczenia ydanego przez lekarza orzecznika Ogółem z niesieniem sprzeciu ze zgłoszeniem zarzutu adliości z jednoczesnym niesieniem sprzeciu i zgłoszeniem zarzutu adliości rozpatrzeniem spray trybie nadzoru Prezesa ZUS rozpatrzeniem spray ziązku z przekazaniem przez sąd OGÓŁEM , , , , , ,0 z tego: orzeczenia pierszorazoe , , , , , ,5 orzeczenia ponone , , , , , ,0 orzeczenia poypadkoe dotyczące oceny procentoego uszczerbku na zdroiu , , , ,8 31 4,0 2 3,9 orzeczenia pierszorazoe i ponone spraach o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego emerytom , , ,4 5 1,5 18 2,3 1 1,9 orzeczenia pierszorazoe spraie renty socjalnej 885 3, , ,0 10 3,0 32 4,1 2 3,9 orzeczenia ponone spraie renty socjalnej 664 2, , ,5 5 1,5 10 1,3 1 1,9 orzeczenia spraach śiadczeń podlegających koordynacji 216 0, ,0 45 0,7 3 0,9 9 1,1 1 1,9 orzeczenia pozostałe 128 0,5 80 0,5 37 0,5 4 1,2 7 0,

16 TABL. 10 ORZECZENIA WYDANE PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE ZAKŁADU W 2008 ROKU ZMIENIAJĄCE USTALENIA LEKARZA ORZECZNIKA WG RODZAJU ORZECZENIA I RODZAJU ŚRODKA ODWOŁAWCZEGO Orzeczenia ydane przez komisje ZUS ziązku z: Rodzaj orzeczenia ydanego przez lekarza orzecznika Ogółem z niesieniem sprzeciu ze zgłoszeniem zarzutu adliości z jednoczesnym niesieniem sprzeciu i zgłoszeniem zarzutu adliości rozpatrzeniem spray trybie nadzoru Prezesa ZUS rozpatrzeniem spray ziązku z przekazaniem przez sąd OGÓŁEM , , , , ,2 52 0,2 z tego: orzeczenia pierszorazoe , , ,4 81 1, ,8 19 0,3 orzeczenia ponone , , , , ,9 26 0,1 orzeczenia poypadkoe dotyczące oceny procentoego uszczerbku na zdroiu , , ,4 46 1,3 31 0,8 2 0,1 orzeczenia pierszorazoe i ponone spraach o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego emerytom , , ,1 5 0,4 18 1,6 1 0,1 orzeczenia pierszorazoe spraie renty socjalnej , , ,1 10 1,1 32 3,6 2 0,2 orzeczenia ponone spraie renty socjalnej , , ,8 5 0,8 10 1,5 1 0,2 orzeczenia spraach śiadczeń podlegających koordynacji , , ,8 3 1,4 9 4,2 1 0,5 orzeczenia pozostałe , , ,9 4 3,1 7 5,

17 Analiza przestrzennego zróżnicoania orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie pozala zauażyć, że najczęściej odołyano się od orzeczeń lekarzy orzecznikó (relacja orzeczeń komisji lekarskich do orzeczeń lekarzy orzecznikó) ojeództie opolskim 16,5% przypadkó, podlaskim 13,7% oraz lubuskim 13,3%, najrzadziej natomiast ojeództie lubelskim - 8,0%, ielkopolskim - 8,5% i mazoieckim - 8,6% (tabl. 11, rys. 4). Rozpatrując dalej orzeczenia ydane przez komisje lekarskie poszczególnych ojeództach, obserujemy że ustalenia lekarza orzecznika najczęściej zmieniano ojeództach ielkopolskim i lubuskim 34,8% przypadkó oraz ojeództie małopolskim 30,0%, natomiast orzeczenia podtrzymujące ustalenia lekarza orzecznika najczęściej ydaano ojeództie śiętokrzyskim 81,2% przypadkó, dolnośląskim 78,3% i łódzkim 77,5% (rys. 5). Liczba orzeczeń podtrzymujących ustalenia lekarza orzecznika ahała się od 65,2% do 81,2% orzeczeń ydanych osobom zamieszkałym na terenie danego ojeództa (tabl. 12). TABL. 11 ORZECZENIA WYDANE PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE ZAKŁADU W 2008 ROKU WEDŁUG WOJEWÓDZTWA NA TERENIE KTÓREGO ZAMIESZKUJE OSOBA ZGŁASZAJĄCA SPRZECIW Wojeództa Orzeczenia ydane przez lekarzy orzecznikó Orzeczenia ydane przez komisje lekarskie Udział orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie orzeczeniach ydanych przez lekarza orzecznika OGÓŁEM */ ,2 z tego: Dolnośląskie ,0 Kujasko-pomorskie ,2 Lubelskie ,0 Lubuskie ,3 Łódzkie ,2 Małopolskie ,6 Mazoieckie ,6 Opolskie ,5 Podkarpackie ,0 Podlaskie ,7 Pomorskie ,3 Śląskie ,1 Śiętokrzyskie ,0 Warmińsko-mazurskie ,1 Wielkopolskie ,5 Zachodniopomorskie ,3 */ bez orzeczeń ziązku z kontrolą praidłoości orzekania o czasoej niezdolności do pracy oraz orzeczeń o potrzebie rehabilitacji leczniczej 18

18 TABL. 12 ORZECZENIA WYDANE PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE ZAKŁADU W 2008 ROKU WEDŁUG WOJEWÓDZTWA NA TERENIE KTÓREGO ZAMIESZKUJE OSOBA ZGŁASZAJĄCA SPRZECIW Wojeództa Ogółem Orzeczenia podtrzymujące ustalenia lekarza orzecznika Orzeczenia zmieniające ustalenia lekarza orzecznika ogółem = 100,0 ogółem = 100,0 OGÓŁEM , ,2 z tego: Dolnośląskie , ,7 Kujasko-pomorskie , ,6 Lubelskie , ,2 Lubuskie , ,8 Łódzkie , ,5 Małopolskie , ,0 Mazoieckie , ,5 Opolskie , ,9 Podkarpackie , ,4 Podlaskie , ,1 Pomorskie , ,6 Śląskie , ,7 Śiętokrzyskie , ,8 Warmińsko-mazurskie , ,9 Wielkopolskie , ,8 Zachodniopomorskie , ,8 19

19 Rys. 4 Udział orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie orzeczeniach lekarzy orzecznikó 2008 r. Pomorskie Zachodniopomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Kujasko-Pomorskie Lubuskie Wielkopolskie Mazoieckie Łódzkie Lubelskie Dolnośląskie Opolskie Śiętokrzyskie Śląskie Małopolskie Podkarpackie Wojeodzta _2005_5 po Pole4 % poniżej 9,0 (3 * ) 9,0-12,5 (10) 12,5-16,0 (2) 16,0 i ięcej (1) * ojeództ 20

20 Rys. 5 Relacja orzeczeń zmieniających orzeczenia lekarzy orzecznikó do ogółu orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie 2008 r. Pomorskie Zachodniopomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Kujasko-Pomorskie Lubuskie Wielkopolskie Mazoieckie Łódzkie Lubelskie Dolnośląskie Opolskie Śiętokrzyskie Śląskie Małopolskie Podkarpackie Wojeodzta_2005_3 po Pole3 % poniżej 20,0 ( 1) * 20,0-27,0 (6) 27,0-34,0 (7) 34,0 i ięcej (2) * ojeództ 21

21 2.1 Zmiany ustaleniach lekarza orzecznika Jak już spominano cześniej, jeżeli po przeproadzeniu postępoania rozpatrującego niesiony sprzeci lub zarzut adliości, komisja lekarska zmieniła co najmniej jedno z następujących ustaleń lekarza orzecznika: stopień niezdolności do pracy, ziązek niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami postania tej niezdolności, datę postania niezdolności do pracy, przeidyany okres trania niezdolności do pracy, procent uszczerbku na zdroiu, to orzeczenie odnotoyane jest jako orzeczenie zmieniające ustalenia lekarza orzecznika. W 2008 r. komisje lekarskie ydały 24,1 tys. orzeczeń zmieniających orzeczenia lekarza orzecznika i najczęściej zmieniały ustalony przez lekarza orzecznika stopień niezdolności do pracy, co miało miejsce 58,9% przypadkó. Poza zmianami dotyczącymi stopnia niezdolności do pracy, 10,5% przypadkó dotyczyły one przeidyanego okresu niezdolności do pracy, 5,1% przypadkó zmieniono datę postania niezdolności do pracy, a 5,0% zmieniono ziązek niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami postania niezdolności do pracy. Pozostałe 20,5% zmian dotyczyło podyższenia bądź obniżenia procentoego uszczerbku na zdroiu, ydania przez komisje lekarskie orzeczenia uzasadniającego przyznanie śiadczenia rehabilitacyjnego lub celoości przekalifikoania zaodoego. Rodzaj zmian dokonanych przez komisje lekarskie był ziązany z rodzajem orzeczenia. Ilustrację tych zmian latach ( ) przedstaiono tabl. 14. Strukturę ustaleń orzeczniczych spraach rentoych przed i po badaniu przez komisje lekarskie przedstaia tabl. 15. I tak analiza zmian ustaleń lekarza orzecznika tym zakresie ykazała, że przed ydaniem orzeczenia komisji lekarskiej - 29,0% legitymoało się brakiem niezdolności do pracy, 29,0% miało orzeczoną częścioą niezdolność do pracy, 10,3% całkoitą niezdolność do pracy, a 1,8% całkoitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji. Po rozpatrzeniu odołań i pononym ustaleniu stopnia niezdolności do pracy przez komisje lekarskie brak niezdolności do pracy ystępoał 30,8% przypadkó (zrost o 1,8 pkt. procentoego), częścioa niezdolność do pracy 24,1% (spadek o 4,9 pkt. procentoego), całkoita niezdolność do pracy 16,3% (zrost o 6,0 pkt. procentoych), a całkoita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji 9,8% (zrost o 8,0 pkt. procentoego). W porónaniu do roku 2007 komisje lekarskie częściej orzekały o braku niezdolności do pracy, a zrost liczby orzeczeń z ustaloną całkoitą niezdolnością do pracy bądź niezdolnością do samodzielnej egzystencji, porónaniu do orzeczeń lekarza orzecznika, nie był już tak ysoki jak roku ubiegłym. 22

22 TABL. 13 ORZECZENIA KOMISJI LEKARSKICH ZUS WYDANE W 2008 R. ZMIENIAJĄCE USTALENIA LEKARZA ORZECZNIKA WG RODZAJU ŚRODKA ODWOŁAWCZEGO, RODZAJU ZMIAN USTALEŃ LEKARZA ORZECZNIKA BĄDŹ USTALEŃ POPRZEDNIEJ KOMISJI LEKARSKIEJ Rodzaj orzeczenia ydanego przez lekarza orzecznika Ogółem Orzeczenia ydane przez komisje lekarskie ZUS ziązku z: z niesieniem sprzeciu ze zgłoszeniem zarzutu adliości z jednoczesnym niesieniem sprzeciu i zgłoszeniem zarzutu adliości rozpatrzeniem spray trybie nadzoru Prezesa ZUS rozpatrzeniem spray ziązku z przekazaniem przez sąd OGÓŁEM ORZECZENIA z tego zmieniające: stopień niezdolności do pracy ziązek niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami datę postania niezdolności do pracy przeidyany okres niezdolności do pracy inne ustalenia lekarza orzecznika*/ Orzeczenia pierszorazoe rentoe z tego zmieniające: stopień niezdolności do pracy ziązek niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami datę postania niezdolności do pracy przeidyany okres niezdolności do pracy inne ustalenia lekarza orzecznika*/ Orzeczenia ponone rentoe z tego zmieniające: stopień niezdolności do pracy ziązek niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami datę postania niezdolności do pracy przeidyany okres niezdolności do pracy inne ustalenia lekarza orzecznika*/ */ inne zmiany np: zmiana procentoego uszczerbku na zdroiu, zmiana numeru statystycznego choroby, ydanie orzeczenia o okolicznościach uzasadniających przyznanie śiadczenia rehabilitacyjnego lub celoość przekalifikoania zaodoego. 23

23 TABL. 13 ORZECZENIA KOMISJI LEKARSKICH ZUS WYDANE W 2008 R. ZMIENIAJĄCE USTALENIA LEKARZA ORZECZNIKA WG RODZAJU ŚRODKA ODWOŁAWCZEGO, RODZAJU ZMIAN USTALEŃ LEKARZA ORZECZNIKA BĄDŹ USTALEŃ POPRZEDNIEJ KOMISJI LEKARSKIEJ(cd.) Rodzaj orzeczenia ydanego przez lekarza orzecznika Ogółem Orzeczenia ydane przez komisje lekarskie ZUS ziązku z: z niesieniem sprzeciu ze zgłoszeniem zarzutu adliości z jednoczesnym niesieniem sprzeciu i zgłoszeniem zarzutu adliości rozpatrzeniem spray trybie nadzoru Prezesa ZUS rozpatrzeniem spray ziązku z przekazaniem przez sąd Orzeczenia pierszorazoe i ponone spraach o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego emerytom z tego zmieniające: stopień niezdolności do pracy ziązek niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami datę postania niezdolności do pracy przeidyany okres niezdolności do pracy inne ustalenia lekarza orzecznika*/ Orzeczenia pierszorazoe spraie renty socjalnej z tego zmieniające: stopień niezdolności do pracy ziązek niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami datę postania niezdolności do pracy przeidyany okres niezdolności do pracy inne ustalenia lekarza orzecznika*/ Orzeczenia ponone spraie renty socjalnej z tego zmieniające: stopień niezdolności do pracy ziązek niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami datę postania niezdolności do pracy przeidyany okres niezdolności do pracy inne ustalenia lekarza orzecznika*/ */ inne zmiany np: zmiana procentoego uszczerbku na zdroiu, zmiana numeru statystycznego choroby, ydanie orzeczenia o okolicznościach uzasadniających przyznanie śiadczenia rehabilitacyjnego lub celoość przekalifikoania zaodoego. 24

24 TABL. 13 ORZECZENIA KOMISJI LEKARSKICH ZUS WYDANE W 2008 R. ZMIENIAJĄCE USTALENIA LEKARZA ORZECZNIKA WG RODZAJU ŚRODKA ODWOŁAWCZEGO, RODZAJU ZMIAN USTALEŃ LEKARZA ORZECZNIKA BĄDŹ USTALEŃ POPRZEDNIEJ KOMISJI LEKARSKIEJ (dok.) Rodzaj orzeczenia ydanego przez lekarza orzecznika Ogółem Orzeczenia ydane przez komisje lekarskie ZUS ziązku z: z niesieniem sprzeciu ze zgłoszeniem zarzutu adliości z jednoczesnym niesieniem sprzeciu i zgłoszeniem zarzutu adliości rozpatrzeniem spray trybie nadzoru Prezesa ZUS rozpatrzeniem spray ziązku z przekazaniem przez sąd Orzeczenia poypadkoe dotyczące oceny procentoego uszczerbku na zdroiu z tego zmieniające: stopień niezdolności do pracy ziązek niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami datę postania niezdolności do pracy przeidyany okres niezdolności do pracy inne ustalenia lekarza orzecznika*/ Orzeczenia spraach śiadczeń podlegających koordynacji z tego zmieniające: stopień niezdolności do pracy ziązek niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami datę postania niezdolności do pracy przeidyany okres niezdolności do pracy inne ustalenia lekarza orzecznika*/ Orzeczenia pozostałe z tego zmieniające: stopień niezdolności do pracy ziązek niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami datę postania niezdolności do pracy przeidyany okres niezdolności do pracy inne ustalenia lekarza orzecznika*/ */ inne zmiany np: zmiana procentoego uszczerbku na zdroiu, zmiana numeru statystycznego choroby, ydanie orzeczenia o okolicznościach uzasadniających przyznanie śiadczenia rehabilitacyjnego lub celoość przekalifikoania zaodoego. 25

25 TABL. 14 STRUKTURA ORZECZEŃ WYDANYCH PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE ZAKŁADU W LATACH ZMIENIAJĄCYCH USTALENIA LEKARZA ORZECZNIKA W POSZCZEGÓLNYCH RODZAJACH ORZECZEŃ Rodzaj orzeczenia ydanego przez lekarza orzecznika Ogółem Orzeczenia komisji lekarskich ZUS zmieniające ustalenia lekarza orzecznika zakresie: stopnia niezdolności do pracy ziązku niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami daty postania niezdolności do pracy przeidyanego okresu niezdolności do pracy innych ustaleń lekarza orzecznika*/ OGÓŁEM ,0 63,9 3,5 4,7 9,9 18, ,0 58,9 5,0 5,1 10,5 20,5 z tego: orzeczenia pierszorazoe dla celó rentoych ,0 61,6 3,8 10,5 9,5 14, ,0 56,6 5,1 10,8 11,1 16,4 orzeczenia ponone dla celó rentoych ,0 77,1 2,6 3,2 12,8 4, ,0 74,1 4,4 3,3 13,6 4,6 orzeczenia poypadkoe dotyczące oceny procentoego uszczerbku na zdroiu ,0 0,1 1, , ,0-1, ,5 orzeczenia pierszorazoe i ponone spraach o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego emerytom ,0 90,3 0,3 3,9 5, ,0 86,9 0,1 4,5 8,5 - orzeczenia pierszorazoe spraie renty socjalnej ,0 62,6 18,6 8,6 10, ,0 52,0 25,6 12,0 10,3 0,1 orzeczenia ponone spraie renty socjalnej ,0 77,1 12,8 2,0 8, ,0 74,7 12,6 2,3 10,4 - orzeczenia spraach śiadczeń podlegających koordynacji ,0 63,2 4,2 14,7 17, ,0 69,0 3,7 17,1 9,3 0,9 orzeczenia pozostałe ,0 61,2 10,9 14,5 8,5 4, ,0 57,0 15,6 11,0 9,4 7,0 */ inne zmiany np: zmiana procentoego uszczerbku na zdroiu, zmiana numeru statystycznego choroby, ydanie orzeczenia o okolicznościach uzasadniających przyznanie śiadczenia rehabilitacyjnego lub celoość przekalifikoania zaodoego. 26

26 TABL. 15 STRUKTURA ORZECZEŃ W SPRAWACH RENTOWYCH WYDANYCH PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE W LATACH ZMIENIAJĄCYCH USTALENIA LEKARZA ORZECZNIKA Wyniki badania statystycznego porónującego orzeczenia komisji lekarskich z orzeczeniami lekarzy orzecznikó, do których zgłoszono sprzeci Wyszczególnienie Orzeczenia ydane przez lekarza orzecznika ZUS Orzeczenia ydane przez komisje lekarskie razem mężczyźni kobiety razem mężczyźni kobiety Ogółem ,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100, ,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 z tego ustalające: całkoitą niezdolność do pracy ,1 2,3 1,9 11,8 10,6 13,6 i samodzielnej egzystencji ,8 1,8 1,9 9,8 9,0 11,0 brak niezdolności do samodzielnej ,1 7,8 11,0 2,2 1,9 2,4 egzystencji ,3 6,2 8,9 3,4 3,3 3,7 całkoitą niezdolność do pracy ,6 10,0 9,1 20,0 21,0 18, ,3 10,8 9,7 16,3 17,6 14,3 brak całkoitej niezdolności do pracy ,6 11,9 11,3 7,6 7,4 7, ,1 10,4 9,7 9,2 9,3 9,1 częścioą niezdolność do pracy ,5 23,8 22,9 32,8 34,6 30, ,0 30,1 27,4 24,1 26,0 21,3 celoość przekalifikoania zaodoego ,9 1,1 0,5 1,6 2,2 0, ,6 0,8 0,2 0,5 0,7 0,2 upranienia do śiadczenia rehabilitacyjnego ,1 3,2 2,9 7,1 6,3 8, ,9 10,9 13,3 5,9 5,0 7,3 brak niezdolności do pracy ,1 39,9 40,4 16,9 16,0 18, ,0 29,0 28,9 30,8 29,1 33,1 Strukturę orzeczeń zmieniających ustalenia lekarza orzecznika spraach poypadkoych dotyczących oceny procentoego uszczerbku na zdroiu przedstaia tabl.16, natomiast przeciętny uszczerbek na zdroiu przed i po badaniu przez komisje lekarskie edług rodzajó urazó i okoliczności postania uszczerbku tabl. 17. Orzeczenia poypadkoe spraie oceny procentoego uszczerbku na zdroiu komisje lekarskie ydały dla 10,9 tys. badanych, tj. 12,3% ogółu orzeczeń. Z tej liczby stosunku do 3,5 tys. osób (32,3% przypadkó) komisje lekarskie dokonały zmian ustaleń lekarzy orzecznikó. Przed orzeczeniem komisji lekarskich, brak uszczerbku na zdroiu miało 30,5% badanych, a przeciętny uszczerbek tych osób ynosił 9,0%. Po rozpatrzeniu odołań i pononym badaniu, odsetek orzeczeń o braku uszczerbku na zdroiu ynosił 11,8%, a przeciętny uszczerbek 9,4%. Wysokość przeciętnego uszczerbku na zdroiu zależna była od rodzaju okoliczności jakich zaistniał. Przeciętny procent uszczerbku postałego yniku ypadku przy pracy orzeczony przez komisje lekarskie yniósł 8,2% i był yższy o 0,4% od orzeczonego przez lekarzy orzecznikó. 27

27 W przypadku chorób zaodoych był yższy o 0,7% od orzeczonego przez lekarzy orzecznikó i yniósł 19,2%. Wśród poszkodoanych ypadkach przy pracy, uszczerbek na zdroiu komisje lekarskie orzekały najczęściej ziązku z uszkodzeniami kończyn dolnych 39,5% przypadkó oraz uszkodzeniami śródręcza i palcó 23,3% ogółu orzeczeń z ustalonym procentem uszczerbku na zdroiu, a śród badanych z chorobami zaodoymi, procent uszczerbku na zdroiu najczęściej komisje orzekały ziązku z pylicami płuc 19.3% badanych i przelekłymi chorobami narządu głosu 19,0%. TABL. 16 STRUKTURA ORZECZEŃ USTALAJĄCYCH USZCZERBEK NA ZDROWIU W LATACH WYDANYCH PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE ZMIENIAJĄCYCH USTALENIA LEKARZA ORZECZNIKA Wyszczególnienie Orzeczenia ydane przez lekarza orzecznika ZUS Orzeczenia ydane przez komisje lekarskie razem mężczyźni kobiety razem mężczyźni kobiety Ogółem orzeczenia ,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100, ,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 z tego ustalające: uszczerbek na zdroiu ,3 67,6 63,1 88,1 89,5 84, ,5 70,9 65,6 88,2 90,1 83,1 brak uszczerbku na zdroiu ,7 32,4 36,9 11,9 10,5 15, ,5 29,1 34,4 11,8 9,9 16,9 z tego zakresie: Wypadkó przy pracy ,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100, ,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 z tego ustalające: uszczerbek na zdroiu ,0 67,2 62,8 88,2 89,8 84, ,7 70,4 64,2 88,2 90,2 82,8 brak uszczerbku na zdroiu ,0 32,8 37,2 11,8 10,2 15, ,3 29,6 35,8 11,8 9,8 17,2 Chorób zaodoych ,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100, ,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 z tego ustalające: uszczerbek na zdroiu ,5 78,7 67,6 85,9 82,0 92, ,5 85,7 87,8 87,4 87,1 87,8 brak uszczerbku na zdroiu ,5 21,3 32,4 14,1 18,0 7, ,5 14,3 12,2 12,6 12,9 12,2 28

28 TABL. 17 ORZECZENIA USTALAJĄCE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU*/ WYDANE PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE ZAKŁADU WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA USZCZERBKU ORAZ RODZAJÓW URAZÓW I CHORÓB ZAWODOWYCH Wyszczególnienie Przeciętny procent uszczerbku ustalony przez: lekarza orzecznika komisje lekarskie OGÓŁEM 9,0 9,4 z tego: Wypadki przy pracy 7,8 8,2 tym: uszkodzenia kończyny dolnej 6,5 7,2 uszkodzenia śródręcza i palcó 4,6 5,2 uszkodzenia kończyny górnej 8,1 9,1 uszkodzenia kręgosłupa 11,5 11,1 uszkodzenia tarzy 4,5 6,1 uszkodzenia głoy 12,8 17,0 Choroby zaodoe 18,5 19,2 tym: przelekłe choroby narządu głosu 13,6 15,8 schorzenia układu oddechoego 23,9 25,9 pylice płuc 21,7 22,2 schorzenia neró, mięśni 8,3 9,7 choroby zakaźne i pasożytnicze 12,2 12,9 uszkodzenia narządu słuchu 21,5 21,7 nootory złoślie 22,0 22,1 choroby skóry 9,7 10,1 */ komisja lekarska orzekła procentoy uszczerbek na zdroiu, tj. stosunku do ustalonego przez lekarza orzecznika uszczerbku na zdroiu, podyższyła go, utrzymała na tym samym poziomie lub obniżyła Podobny kierunek miały rónież zmiany ustaleń lekarza orzecznika przypadku orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie 2008 r. spraach o przyznanie renty socjalnej. Z liczby 7,9 tys. orzeczeń ydanych przez komisje lekarskie 2008 r. osobom ubiegającym się o rentę socjalną 19,7% przypadkó komisje zmieniły ustalenia lekarza orzecznika. Najczęściej zmiany dotyczyły ustaleń stopniu niezdolności do pracy, stanoiły boiem ponad 90% ogółu orzeczeń zmieniających i z reguły były korzystne dla badanych. 29

29 Przed orzeczeniem komisji lekarskiej brakiem całkoitej niezdolności do pracy legitymoało się 50,6% ubiegających się o rentę socjalną, a po orzeczeniach komisji lekarskiej grupa ta stanoiła tylko 22,9% (tabl. 18). TABL. 18 STRUKTURA ORZECZEŃ W SPRAWIE RENTY SOCJALNEJ W LATACH WYDANYCH PRZEZ KOMISJE LEKARSKIE ZMIENIAJĄCYCH USTALENIA LEKARZA ORZECZNIKA Wyszczególnienie Orzeczenia ydane przez lekarza orzecznika ZUS Orzeczenia ydane przez komisje lekarskie razem mężczyźni kobiety razem mężczyźni kobiety Ogółem ,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100, ,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 z tego ustalające: całkoitą niezdolność do pracy ,4 39,6 45,6 75,8 76,8 74, ,4 52,8 45,3 77,1 78,0 76,0 brak całkoitej niezdolność do pracy ,6 60,4 54,4 24,2 23,2 25, ,6 47,2 54,7 22,9 22,0 24,0 30

30 3. Charakterystyka osób badanych Wśród badanych przez komisje lekarskie 2008 r, podobnie jak i całej populacji badanych przez lekarzy orzecznikó, przeażali mężczyźni stanoiąc 56,8% ogółu. Najyższy odsetek mężczyzn obserujemy śród odołujących się od orzeczeń lekarza orzecznika z ustalonym uszczerbkiem na zdroiu 71,4%, najniższy zaś grupie emerytó spraach o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego 37,4%. Średni iek osób badanych przez komisje lekarskie ynosił 48,1 lat (dla mężczyzn 48,3 lat, dla kobiet - 47,7 lat) i porónaniu z rokiem ubiegłym zrósł o pięć miesięcy. TABL. 19 ORZECZENIA KOMISJI LEKARSKICH WYDANE W 2008 R WEDŁUG RODZAJU ORZECZENIA I PŁCI OSÓB BADANYCH Rodzaj orzeczenia ydanego przez lekarza orzecznika Ogółem Mężczyźni Kobiety średni iek średni iek średni iek Ogółem ,0 48, ,0 48, ,0 47,7 z tego: orzeczenia pierszorazoe dla celó rentoych ,7 49, ,1 50, ,8 47,4 orzeczenia ponone dla celó rentoych ,6 50, ,3 51, ,6 49,4 orzeczenia pierszorazoe i ponone dotyczące procentoego uszczerbku na zdroiu ,3 42, ,5 41, ,1 43,9 orzeczenia pierszorazoe i ponone spraach o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego emerytom ,0 66, ,0 67, ,7 66,0 orzeczenia pierszorazoe spraie renty socjalnej ,2 26, ,6 25, ,8 27,1 orzeczenia ponone spraie renty socjalnej ,7 27, ,1 26, ,5 27,9 orzeczenia spraach śiadczeń podlegających koordynacji 579 0,7 53, ,6 53, ,7 53,1 orzeczenia pozostałe 715 0,8 57, ,8 58, ,8 55,5 Najliczniejszą grupą badanych przez komisje lekarskie spraach rentoych byli praconicy ubiegający się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, stanoili 75,0% tej grupy osób. W dalszej kolejności były to osoby ubiegające się o ustalenie upranień do śiadczenia rehabilitacyjnego 14,3% oraz osoby ubiegające się o rentę z tytułu niezdolności do pracy nie będące praconikami 7,0% (tabl. 21). 31

31 Tabl. 20 WIEK I PŁEĆ OSÓB Z WYDANYM ORZECZENIEM PRZEZ LEKARZA ORZECZNIKA I KOMISJE LEKARSKIE Wyszczególnienie Orzeczenia ydane przez: lekarzy orzecznikó komisje lekarskie średni iek średni iek Ogółem */ 100,0 46, ,0 48,1 Mężczyźni ,8 48, ,8 48,3 Kobiety ,2 44, ,2 47,7 */ bez orzeczeń ziązku z kontrolą praidłoości orzekania o czasoej niezdolności do pracy oraz orzeczeń o potrzebie rehabilitacji leczniczej TABL. 21 ORZECZENIA KOMISJI LEKARSKICH W SPRAWACH RENTOWYCH WYDANE W LATACH WEDŁUG GRUP BADANYCH Wyszczególnienie a rok poprzedni = 100 Ogółem Mężczyźni Kobiety Ogółem , , , , , ,0 a 88,6 87,7 89,8 Z tego orzeczenia ydane: ubiegającym się o rentę z tytułu niezdolności do pracy: - praconikom , , , , , ,0 a 86,0 85,3 87,0 - osobom nie będącym praconikami , , , , , ,6 a 82,7 85,3 76,9 ubiegającym się o ustalenie upranień do śiadczenia rehabilitacyjnego , , , , , ,4 a 105,6 102,8 108,6 ubiegającym się o ustalenie upranień do renty rodzinnej , , , , , ,2 a 101,7 107,4 98,5 ubiegającym się o rentę inalidy ojennego, ojskoego , , , , , ,8 a 99,6 97,6 106,8 Orzeczenia pierszorazoe rentoe , , , , , ,0 a 90,6 88,0 93,9 Z tego orzeczenia ydane: ubiegającym się o rentę z tytułu niezdolności do pracy: - praconikom , , , , , ,6 a 86,6 84,1 89,6 - osobom nie będącym praconikami , , , , , ,4 a 83,0 84,0 80,9 32

32 TABL. 21 ORZECZENIA KOMISJI LEKARSKICH W SPRAWACH RENTOWYCH WYDANE W LATACH WEDŁUG GRUP BADANYCH (dok.) Wyszczególnienie a rok poprzedni = 100 Ogółem Mężczyźni Kobiety ubiegającym się o ustalenie upranień do śiadczenia rehabilitacyjnego , , , , , ,5 a 105,4 101,5 109,2 ubiegającym się o ustalenie upranień do renty rodzinnej ,0 4, ,9 3, ,3 5,4 a 100,0 107,7 95,0 ubiegającym się o rentę inalidy ojennego, ojskoego , , , , , ,1 a 87,6 87,4 88,2 Orzeczenia ponone rentoe , , , , , ,0 a 87,6 87,6 87,7 z tego orzeczenia ydane: ubiegającym się o rentę z tytułu niezdolności do pracy: - praconikom , , , , , ,9 a 85,8 85,8 85,8 - osobom nie będącym praconikami , , , , , ,2 a 82,6 85,6 75,5 ubiegającym się o ustalenie upranień do śiadczenia rehabilitacyjnego , , , , , ,3 a 105,8 104,1 107,8 ubiegającym się o ustalenie upranień do renty rodzinnej , , , , , ,1 a 104,8 106,6 104,0 ubiegającym się o rentę inalidy ojennego, ojskoego , ,4 65 0, , ,6 93 0,5 a 111,5 106,2 143,1 W iększości przypadkó przyczynami orzekania o niezdolności do pracy osób odołujących się do komisji lekarskich od orzeczeń pierszorazoych ustalających dla celó rentoych stopień niezdolności do pracy były choroby układu krążenia, zaburzenia psychiczne i nootory. Odołania poyższe stanoiły odpoiednio 22,6%, 18,2% i 14,7% ogółu odołań. Wśród odołujących się od orzeczeń pononych rentoych głónymi przyczynami orzekania o niezdolności do pracy były rónież choroby układu krążenia i zaburzenia psychiczne 25,4% i 17,7% ale z kolei trzecią pod zględem liczebności grupą były osoby z chorobami układu kostno-staoego 14,4%. Podobnie jak roku poprzednim, ziązku z odołaniami od orzeczeń pierszorazoych rentoych, komisje lekarskie najczęściej ustalały niezdolność do pracy na okres do 12 miesięcy. Orzeczenia o tym okresie ażności stanoiły 44,0%, a ziązku z odołaniami od orzeczeń pononych rentoych - 43,6%. 33

33 Orzeczenie stierdzające trałą niezdolność do pracy spraach pierszorazoych rentoych uzyskało 15,2% badanych przez komisje, natomiast spraach pononych rentoych 6,7%. TABL. 22 ORZECZENIA KOMISJI LEKARSKICH USTALAJĄCE NIEZDOLNOŚĆ DO PRACY*/ WYDANE W ZWIĄZKU Z ODWOŁANIAMI OD ORZECZEŃ PIERWSZORAZOWYCH RENTOWYCH LEKARZY ORZECZNIKÓW WEDŁUG GRUP CHOROBOWYCH I WIEKU BADANYCH Grupy choroboe R razem M mężczyźni K - kobiety Ogółem 19 lat i mniej Orzeczenia komisji lekarskich iek osób badanych lat i ięcej średni iek OGÓŁEM R 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 49,8 M 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 50,7 K 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 48,2 tym: choroby układu krążenia R 22,6 11,1 5,9 6,0 15,4 27,1 40,9 38,3 54,2 M 27,5 16,7 5,8 7,2 18,9 32,1 43,0 43,4 54,9 K 13,9-6,2 4,3 11,4 17,8 18,2 28,6 51,8 nootory R 14,7 11,1 12,7 10,7 14,4 16,9 10,7 1,2 50,0 M 12,9-13,5 5,8 9,0 16,0 11,7 1,9 52,0 K 17,9 33,3 11,1 17,2 20,5 18, ,6 zaburzenia psychiczne R 18,2 55,6 33,8 31,1 22,2 13,7 9,6 18,5 45,9 M 15,9 66,7 33,3 31,4 21,9 11,0 9,1 15,1 45,6 K 22,1 33,3 34,6 30,6 22,5 18,8 15,2 25,0 46,4 choroby układu kostno-staoego R 11,5-7,2 9,1 11,9 12,2 10,9 16,0 51,0 M 10,0-4,5 5,8 12,0 10,6 10,0 11,3 52,4 K 14,1-12,3 13,4 11,8 15,2 21,2 25,0 49,3 urazy kości, staó i tkanek miękkich R 7,3-13,5 10,5 8,0 6,3 5,5 4,9 47,1 M 9,3-16,7 17,0 11,7 7,6 5,1 3,8 46,7 K 3,9-7,4 1,9 3,8 3,8 9,1 7,1 48,8 choroby układu neroego R 8,7-11,4 17,1 9,7 7,0 6,5 1,2 46,3 M 8,3-11,5 16,6 8,8 7,0 6,8-47,2 K 9,4-11,1 17,7 10,6 7,1 3,0 3,6 44,9 choroby układu oddechoego R 3,4 11,1 0,4 1,2 2,1 4,0 7,0 8,6 54,4 M 3,2-0,6 1,4 1,8 3,3 6,6 11,3 55,6 K 3,8 33,3-1,0 2,4 5,2 12,1 3,6 52,4 choroby oka R 2,9-5,1 3,5 2,7 2,6 2,3 4,9 48,4 M 2,4-3,8 2,5 2,1 2,4 1,1 5,7 50,2 K 3,7-7,4 4,8 3,4 2,9 15,2 3,6 46,3 choroby układu traiennego R 2,7-1,3 2,5 3,7 2,9 1,0 1,2 49,8 M 3,1-1,3 2,9 4,6 3,2 1,1 1,9 50,4 K 2,2-1,2 1,9 2,6 2, ,4 zaburzenia ydzielania enętrznego R 2,7-2,5 1,6 2,5 3,2 1,8-50,7 M 2,6-1,9 1,4 2,1 3,2 2,0-51,7 K 2,9-3,7 1,9 3,0 3, ,1 choroby zakaźne i pasożytnicze R 1,0-1,7 1,2 1,3 0,8 1,0-46,6 M 0,8-1,9 1,4 1,1 0,5 0,9-45,3 K 1,3-1,2 1,0 1,6 1,2 3,0-47,9 */ bez orzeczeń stierdzających brak niezdolności do pracy, brak niezdolności do samodzielnej egzystencji oraz brak całkoitej niezdolności do pracy 34