Yann Arthus-Bertrand / Altitude. Parlament Europejski jest oddany sprawie rozwoju

Transkrypt

1 Yann Arthus-Bertrand / Altitude Parlament Europejski jest oddany sprawie rozwoju

2 Europejski Rok na rzecz Rozwoju 2015 (EYD2015) ma na celu zaprezentowanie stosunków Unii Europejskiej z krajami rozwijającymi się. Przedmiot dyskusji stanowić będą dotychczasowe osiągnięcia UE oraz to, co może ona uczynić w przyszłości, aby ograniczyć ubóstwo i wspomóc ludzi w krajach rozwijających się, którzy zasługują na godne życie. Motto roku brzmi: DLACZEGO ROK 2015 OGŁOSZONO EUROPEJSKIM ROKIEM NA RZECZ ROZWOJU? UE odgrywa istotną rolę w międzynarodowej pomocy rozwojowej oraz w kształtowaniu przyszłych strategii politycznych i celów zrównoważonego rozwoju. UE i jej państwa członkowskie wspólnie zapewniają ponad połowę światowej pomocy (56,6 mld EUR w 2013 r.). Z badań opinii wynika, że obywatele europejscy popierają pomoc rozwojową UE. Nie czują się jednak dobrze poinformowani i zbyt mało wiedzą o tym, dokąd ta pomoc trafia. Jest to jedna z przyczyn, dla których organizacje pozarządowe działające na rzecz rozwoju oraz Parlament Europejski wspólnie postulowały ogłoszenie roku 2015 Europejskim Rokiem na rzecz Rozwoju. Po raz pierwszy temat Europejskiego Roku stanowią działania UE poza jej granicami. Rok 2015 ma być przełomowym pod względem światowego rozwoju. Jest to docelowy rok milenijnych celów rozwoju (MCR), czyli ośmiu celów uzgodnionych przez ONZ w 2000 r. Światowi przywódcy zobowiązali się do poprawy warunków życia milionów ludzi w szczególności kobiet i dzieci w krajach rozwijających się, borykających się z chorobami i głodem. We wrześniu 2015 r. odbędzie się specjalny szczyt ONZ w celu uzgodnienia nowych, uniwersalnych celów zrównoważonego rozwoju (CZR) zastępujących MCR. Następnie, pod koniec 2015 r., uczestnicy mającego decydujące znaczenie szczytu ONZ w Paryżu będą dążyć do osiągnięcia globalnego porozumienia dotyczącego klimatu, aby zagwarantować zrównoważoną przyszłość naszej planety. Wartości takie jak godność ludzka, wolność, demokracja i równość, na których opiera się UE, to wartości uniwersalne istotne dla wszystkich ludzi niezależnie od miejsca zamieszkania. Zważywszy na coraz silniejsze światowe współzależności, wspieranie najuboższych krajów jest korzystne dla wszystkich mieszkańców naszego zmieniającego się świata. MILENIJNE CELE ROZWOJU TO ELIMINACJA SKRAJNEGO UBÓSTWA I GŁODU; ZAGWARANTOWANIE POWSZECHNEGO DOSTĘPU DO KSZTAŁCENIA PODSTAWOWEGO; PROMOWANIE RÓWNOŚCI PŁCI I EMANCYPACJI KOBIET; OBNIŻENIE WSPÓŁCZYNNIKA UMIERALNOŚCI NIEMOWLĄT; ZAGWARANTOWANIE MATKOM LEPSZEGO DOSTĘPU DO OPIEKI ZDROWOTNEJ; OGRANICZENIE ROZPRZESTRZENIANIA SIĘ HIV/AIDS, MALARII I INNYCH CHORÓB; ZAPEWNIENIE ZRÓWNOWAŻENIA ŚRODOWISKOWEGO; USTANOWIENIE GLOBALNEGO PARTNERSTWA NA RZECZ ROZWOJU. CELE W ZAKRESIE ROZWOJU I POMOC ROZWOJOWA: RATOWANIE ŻYCIA I ODMIANA PRZYSZŁOŚCI MILIONÓW LUDZI Milenijne cele rozwoju (MCR) stanowią podstawę i inspirację dla pomocy rozwojowej UE i jej współpracy z krajami partnerskimi na całym świecie. Od likwidacji skrajnego ubóstwa, aż po powstrzymanie epidemii AIDS i zapewnienie każdemu dziecku podstawowego wykształcenia MCR pomogły w pokonywaniu przeszkód utrudniających podział działań w zakresie walki z ubóstwem i jego skutkami na możliwe do osiągnięcia cele. Cel zakładający obniżenie poziomu skrajnego ubóstwa o połowę został już osiągnięty: w skrajnym ubóstwie żyje dzisiaj już nie 46%, a tylko 22% ludności świata. Również jeśli chodzi o wskaźniki umieralności dzieci i matek, zaszły bardzo pozytywne zmiany. Liczba dzieci umierających przed ukończeniem 5 roku życia zmniejszyła się z 90 na 1000 do 48 na 1000, co oznacza, że obecnie każdego dnia umiera o 17 tys. mniej dzieci niż niegdyś. Poprawił się dostęp do kształcenia na poziomie podstawowym. Obecnie ponad 90% dzieci w krajach rozwijających się uczęszcza do szkół podstawowych, natomiast w 2000 r. odsetek ten wynosił 83%. ONZ szacuje, że od 2000 r. przed malarią uratowano 3,3 mln ludzi; 90% z nich to dzieci poniżej 5 roku życia w Afryce Subsaharyjskiej. Od 1990 r. co najmniej 2,3 mld ludzi zyskało dostęp do czystej wody tym samym o 50% zmniejszył się odsetek osób dotkniętych brakiem wody pitnej i znacząco spadła liczba dzieci umierających na biegunkę i choroby zakaźne takie jak cholera. W latach dzięki 3 mld EUR pomocy UE do szkół podstawowych zapisano 13,7 mln dzieci oraz wykształcono 1,2 mln nauczycieli z zakresu nauczania podstawowego. Obecnie ponad połowa z 75 mln dzieci nieuczęszczających do szkoły mieszka w regionach dotkniętych konfliktami zbrojnymi. W związku z tym w 2012 r. UE uruchomiła inicjatywę Dzieci pokoju, a w 2013 r. przeznaczyła na nią 4 mln EUR. W ciągu pierwszych dwóch lat 108 tys. chłopców i dziewcząt uzyskało dostęp do kształcenia na poziomie podstawowym pomimo otaczającego je kryzysu humanitarnego. DZIĘKI WSPARCIU UE W LATACH ,3 MLN DZIECI przed ukończeniem pierwszego roku życia zaszczepiono na odrę KOLEJNE 13,7 MLN CHŁOPCÓW I DZIEWCZĄT dostało szansę na zdobycie podstawowego wykształcenia 24,5 MLN LUDZI uzyskało dostęp do urządzeń sanitarnych 46,5 MLN LUDZI otrzymało transfery socjalne mające pomóc im w walce z głodem i niedożywieniem OBECNE I PRZYSZŁE WYZWANIA Przeszkody na drodze do zrównoważonego i sprawiedliwego światowego rozwoju oraz likwidacji ubóstwa są nadal złożone. Należą do nich: powiększające się nierówności na całym świecie; naruszenia praw człowieka; dyskryminacja i brak równości płci; konflikty zbrojne i terroryzm; zmiana klimatu; brak bezpieczeństwa żywnościowego; migracja; bezrobocie; wzrost liczby ludności i zmiany demograficzne; korupcja; niedobór surowców naturalnych; niestabilny wzrost; kryzys finansowy i gospodarczy. Wszystkie te problemy są nadal aktualne. Od czasu rozpoczęcia realizacji MCR nastąpiła fundamentalna zmiana w światowych debatach dotyczących rozwoju i w światowym zarządzaniu. Krajobraz gospodarczy i polityczny również radykalnie się zmienił w związku z błyskawicznym postępem byłych krajów rozwijających się, takich jak Chiny i Brazylia. Centralną rolę w rozwoju odgrywa zmiana klimatu; obecnie powszechnie uznawane jest znaczenie zrównoważenia środowiskowego i odporności środowiskowej jako podstawy przyszłego ograniczenia ubóstwa i zapobiegania mu. Bezpieczeństwo żywnościowe, ściśle powiązane z warunkami środowiskowymi, powróciło jako jeden z głównych przedmiotów polityki. Przewiduje się, że w 2050 r. liczba ludności na świecie przekroczy 9 mld. Wprawdzie odsetek ludzi żyjących w skrajnym ubóstwie zmniejszył się o połowę, jednak liczba ludzi cierpiących głód pozostaje alarmująco wysoka szacuje się ją na mln. Oprócz problemu głodu występuje też problem niedożywienia: w wyniku niewłaściwego odżywiania rozwój umysłowy i fizyczny dzieci może ulec zahamowaniu, co skazuje je na cierpienia przez resztę życia. Do 2030 r. można zlikwidować skrajne ubóstwo, jeżeli świat się na to zdecyduje. Trzeba zająć się problemem światowych nierówności i zmobilizować zasoby. Państwa UE zadeklarowały pomoc rozwojową na poziomie 0,7% łącznych dochodów krajowych. Dotychczas tylko cztery państwa UE zrealizowały ten cel. CZR będą prawdopodobnie bardziej kompleksowe, gdyż obejmują wszystkie trzy wymiary zrównoważonego rozwoju: gospodarczy, społeczny i środowiskowy. Zdaniem UE muszą one również odzwierciedlać wyrażane przez ludzi na całym świecie pragnienia dotyczące praw człowieka, sprawiedliwości, demokratycznych i sprawnie działających rządów oraz praworządności. Inaczej niż w przypadku MCR, które wyznaczono wyłącznie z myślą o wyzwaniach stojących przed światem rozwijającym się, CZR będą uniwersalne będą odnosić się zarówno do krajów bogatych, jak i ubogich.

3 Ari Vitikainen Ari Vitikainen Unia Europejska, / Reporters Rok 2015 stanowi szansę na dyskusję na temat polityki rozwojowej UE, na wymianę informacji o tym, co zostało już osiągnięte, jakie postępy poczyniono w kierunku realizacji milenijnych celów rozwoju oraz jakie realne zmiany te osiągnięcia spowodowały na poziomie lokalnym w najuboższych krajach świata. Musimy jednak wyjść poza rozmowę o przeszłych osiągnięciach i ciepłe słowa. Rok 2015 musi także być rokiem działań na rzecz rozwoju, tak aby pozostała po nim rzeczywista spuścizna w tej dziedzinie. UN Photo / Evan Schneider Bioversity International / S. Padulosi Linda McAvan, przewodnicząca Komisji Rozwoju

4 KLUCZOWE ASPEKTY POMOCY ROZWOJOWEJ UE Prawa człowieka i demokracja UE uważa prawa człowieka jednocześnie za środek i za cel współpracy na rzecz rozwoju. Przestrzeganie praw człowieka uznaje się za istotny warunek zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu i za czynnik umożliwiający taki rozwój. Prawa kobiet, dzieci i mniejszości to kluczowe elementy projektów UE w zakresie współpracy na rzecz rozwoju. Demokracja, dobre sprawowanie rządów i praworządność postrzegane są jako elementy o istotnym znaczeniu dla rozwoju, stanowiące uznawany na całym świecie istotny punkt współpracy UE na rzecz rozwoju, co wynika z jej własnych doświadczeń i najnowszej historii. Priorytetowe traktowanie najuboższych spośród ubogich W najbliższych latach 70% pomocy UE trafi do krajów najuboższych, natomiast pomoc dla krajów, których bogactwo i zasoby zwiększają się, jest ograniczana lub stopniowo wycofywana. Dostosowanie pomocy do sytuacji i potrzeb Pomoc może przybierać różne formy, w tym takie jak finansowanie kompleksowych programów obejmujących dłuższe okresy, uzgodnionych z rządami partnerskimi i innymi agencjami pomocowymi. Ponadto zapewnia się środki na projekty realizowane przez partnerów lokalnych lub międzynarodowe organizacje pozarządowe działające na rzecz rozwoju, na mikrokredyty i na pożyczki łączone z dotacjami. Środki z programów wsparcia budżetowego trafiają bezpośrednio do budżetów krajów rozwijających się z przeznaczeniem na finansowanie konkretnych obszarów polityki (z naciskiem na przykład na kształcenie lub zatrudnienie) lub potrzeb infrastrukturalnych. Podmiotowość Kraje rozwijające się w znacznej mierze współdecydują o sposobie udzielania pomocy UE i o jej ukierunkowaniu. Parlament stawia sobie za cel zapewnienie zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego i parlamentów krajowych w określanie priorytetów. Pomoc UE w coraz większym stopniu współgra ze strategiami i priorytetami krajów partnerskich. Jednakże tam, gdzie nie istnieją struktury demokratyczne, pomoc UE może być kierowana bezpośrednio do społeczeństwa obywatelskiego i społeczności lokalnych. Kontrola i odpowiedzialność Pomoc UE podlega ścisłej kontroli Parlamentu Europejskiego, 28 państw członkowskich i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, a także Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych. Komisja i delegatury UE w krajach przyjmujących pomoc prowadzą kontrole i inspekcje zarówno przed wypłatą środków, jak i później. Systemy w krajach rozwijających się nie zawsze działają tak skutecznie jak w krajach bogatych, dysponujących silnymi instytucjami; dlatego pewne ryzyko zawsze istnieje, jednak UE dokłada wszelkich starań w celu jego ograniczenia i zagwarantowania, że pomoc dociera do ludzi, dla których jest przeznaczona. REGIONALNA DYSTRYBUCJA POMOCY ZEWNĘTRZNEJ UE W 2014 R. (DANE TYMCZASOWE) Afryka Północna (Maghreb, Maszrek) 5,09% Afryka Subsaharyjska 44,35% Ameryka Środkowa i Karaiby 5,06% Ameryka Południowa 2,88% Bliski Wschód 9,87% Azja Środkowa, Kaukaz i subkontynent indyjski 8,46% Kraje kandydujące i kraje sąsiedztwa wschodniego 20,51% Azja Wschodnia 2,92% Kraje Pacyfiku 0,86% Łącznie 100,00% OFICJALNA POMOC ROZWOJOWA (ODA) UE: WYPŁATY (2014 R.) W ROZBICIU NA SEKTORY W MLN EUR 1 0,01% ,92% ,15% 528 4,97% 889 8,36% ,92% ,68% INFRASTRUKTURA I USŁUGI SOCJALNE kształcenie, zdrowie, woda, sprawowanie rządów i społeczeństwo obywatelskie, inne INFRASTRUKTURA I USŁUGI GOSPODARCZE transport, komunikacja, energia, inne usługi PRODUKCJA rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo, przemysł, górnictwo i budownictwo, handel i turystyka WIELOSEKTOROWE/PRZEKROJOWE środowisko, inne POMOC RZECZOWA/POMOC OGÓLNA NA RZECZ PROGRAMÓW DZIAŁANIA ZWIĄZANE Z ZADŁUŻENIEM POMOC HUMANITARNA reagowanie kryzysowe, odbudowa, pomoc doraźna i działania naprawcze, zapobieganie klęskom i gotowość do reagowania w przypadku klęsk INNE/NIEPRZYDZIELONE koszty administracyjne, niewyszczególnione ROLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO W POMOCY UNIJNEJ ,99% Głównym celem Parlamentu Europejskiego w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju jest dopilnowanie, by pomoc UE docierała do osób najbardziej potrzebujących naszego wsparcia, tak aby ułatwić im wykorzystanie własnego potencjału i w ten sposób umożliwić prowadzenie godnego życia. Oznacza to, że szczególny nacisk kładzie się na prawa człowieka oraz zapewnienie podstawowej opieki zdrowotnej, kształcenia i demokratycznych rządów, co stanowi warunek zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego korzystnego dla wszystkich grup społecznych. Za pośrednictwem stałej Komisji Rozwoju Parlament Europejski monitoruje współpracę na rzecz rozwoju. To na posiedzeniach Komisji Rozwoju posłowie do Parlamentu Europejskiego omawiają kwestie takie jak priorytety związane z przydzieleniem blisko 5 mld EUR na pomoc udzielaną z budżetu UE. Dyskutują oni również nad koordynacją między poszczególnymi krajami i agencjami udzielającymi pomocy oraz nad wdrażaniem programów pomocowych. Komisja Rozwoju współpracuje z innymi komisjami Parlamentu Europejskiego, aby zapewnić większą spójność powiązanych obszarów polityki UE, takich jak handel czy rolnictwo, z celami dotyczącymi rozwoju. Ten wymóg spójności polityki na rzecz rozwoju zapisano w Traktacie z Lizbony. Pełniąc nadzór nad przepisami ramowymi dotyczącymi pomocy rozwojowej UE, Komisja Rozwoju zaprasza urzędników państwowych, zainteresowane podmioty i ekspertów z całego świata, aby dowiadywać się, jakie działania są rzeczywiście potrzebne w terenie, oraz dyskutować nad rozwiązywaniem problemów. Jej członkowie regularnie kontaktują się ze specjalistami w dziedzinie pomocy i z obywatelami działającymi w organizacjach społeczeństwa obywatelskiego, przyczyniając się do świadomego podejmowania decyzji zgodnie z zasadą demokratycznej reprezentacji. Przeważająca większość posłów do PE popiera silną politykę rozwoju na szczeblu UE, koncentrującą się na likwidacji ubóstwa i opartą na powszechnych, niezbywalnych prawach człowieka. Członkowie Komisji Rozwoju wiedzą, że 85% obywateli europejskich za ważne uważa udzielanie pomocy mieszkańcom krajów rozwijających się. Co więcej, blisko dwie trzecie obywateli UE uważa, że pomoc krajom ubogim powinna być priorytetem UE oraz że Unia powinna wywiązać się z podjętych zobowiązań w zakresie pomocy, a nawet podwyższyć ich poziom. Unia Europejska, Bioversity International / Y. Wachira UN Photo / Mark Garten World Bank / Tom Perry

5 WFP / Sam Phelps Unia Europejska, / Enrique Castro Mendívil

6 EYD2015 WYDARZENIA I DZIAŁANIA Po oficjalnej inauguracji Europejskiego Roku na rzecz Rozwoju, która odbyła się w Rydze (Łotwa), przez cały rok odbywają się wydarzenia służące szerzeniu wiedzy na dany temat, organizowane przez krajowe ministerstwa i agencje do spraw rozwoju, organizacje pozarządowe działające na rzecz rozwoju, władze lokalne i regionalne oraz delegatury UE w krajach nienależących do UE. Również biura informacyjne Parlamentu Europejskiego i przedstawicielstwa Komisji w stolicach europejskich organizują wydarzenia, w których udział weźmie wielu posłów do PE i urzędników UE. UN Photo / Eskinder Debebe Wydarzenia obejmują seminaria i debaty, wykłady i dyskusje panelowe, lecz także działania z zakresu kultury, koncerty, imprezy sportowe itd. Najbardziej aktualne informacje na temat prowadzonych działań można znaleźć na stronie internetowej EYD2015 lub pod #EYD2015 w mediach społecznościowych. Na stronie Parlamentu Europejskiego na Facebooku ogłoszono konkurs fotograficzny dla użytkowników, oparty na tematach kolejnych miesięcy EYD. EYD2015 TEMATY MIESIĄCA Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Europa w świecie Kształcenie Kobiety i dziewczęta Zdrowie Pokój i bezpieczeństwo Zrównoważony wzrost, godne miejsca pracy i przedsiębiorstwa Dzieci i młodzież Pomoc humanitarna Demografia i migracja Bezpieczeństwo żywnościowe Zrównoważony rozwój i działania na rzecz klimatu Prawa człowieka i sprawowanie rządów Jednym z głównych punktów EYD2015 będą Europejskie Dni Rozwoju w Brukseli, które odbędą się 3 4 czerwca; wydarzenie to zgromadzi tysiące działaczy i gości wysokiej rangi ze świata rozwijającego się. Parlament Europejski będzie gospodarzem panelu wysokiego szczebla. Zaproszeni zostaną dziennikarze z całej UE. Bezpośrednio przed Dniami Rozwoju Komitet Regionów zorganizuje spotkanie prawie tysiąca przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych UE oraz ich odpowiedników z krajów rozwijających się. W ramach przygotowań do szczytu ONZ w sprawie celów w zakresie rozwoju na okres po 2015 r., w którym udział weźmie delegacja posłów do PE, Komisja Rozwoju Parlamentu Europejskiego przeprowadzi wysłuchanie publiczne na temat celów zrównoważonego rozwoju (CZR). Komisja Rozwoju zamierza też omówić z posłami do parlamentów krajowych kwestię tego, w jaki sposób realizować te nowe cele w praktyce. EYD2015 zakończy się organizowaną przez Luksemburg oficjalną konferencją podsumowującą. WIĘCEJ INFORMACJI MOŻNA ZNALEŹĆ NA europa.eu/eyd2015 europarl.europa.eu/eyd2015 #EYD2015 QA PL-N ISBN doi: /494354

7 World Bank / Aisha Faquir Unia Europejska, , photo: Ollivier Girard / CIFOR